Helga Kuhn Poradnik Pani domu wegług orginału 1996

HELGA KUHN

Poradnik pani

domu

Z niemieckiego przełożyła

Anna Matylda Bender

Świat Książki

Tytuł orginału

Tips & Tricks Fűr jeden Haushalt

Projekt okładki

Cecylia Staniszewska

Zdjęcie na okładce

East News

Opracowanie graficzne

Cecylia Staniszewska

Redakcja

Danuta Muchowicz Hernik

Korekta

Beata Paszkowska

Świat Książki, Warszawa 1996

Fotoskład: Page Graph

Druk i oprawa w GGP

ISBN 8371293208

Nr 1547

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA................................................................................

GOSPODARSTWO DOMOWE..........................................................
Kuchnia..............................................................................................
Szkło - Porcelana - Sztućce .................................................................
Łazienka - Ubikacja.............................................................................
Meble.................................................................................................
Dywany - Podłogi................................................................................
Okna..................................................................................................

ŻYWNOŚĆ......................................................................................
Produkty mleczne................................................................................
Jaja....................................................................................................
Pieczywo............................................................................................
Zupy - Sosy........................................................................................
Mięso.................................................................................................
Ryby..................................................................................................
Ziemniaki............................................................................................
Makaron - Kluski - Ryż.........................................................................
Zioła - Przyprawy................................................................................
Warzywa............................................................................................
Owoce................................................................................................
Napoje...............................................................................................
Zamrażanie żywności...........................................................................
Przetwory...........................................................................................
Wypieki..............................................................................................

ODZIEŻ..........................................................................................
Pielęgnacja.........................................................................................
Szycie................................................................................................
Pranie - Czyszczenie............................................................................
Prasowanie.........................................................................................

WYWABIANIE PLAM.....................................................................

SKÓRA...........................................................................................
Pielęgnacja.........................................................................................
Obuwie..............................................................................................

BIŻUTERIA....................................................................................

7

8
8
13
16
20
22
24

26
26
28
30
32
35
38
41
43
45
47
52
55
57
62
65

71
71
73
74
76

80

85
85
87

90

KWIATY - OGRÓD.........................................................................
Kwiaty cięte........................................................................................
Rośliny doniczkowe.............................................................................
Balkon - Ogród...................................................................................

ZROBISZ TO SAMA........................................................................
Podróż

KOSMETYKA..................................................................................
Skóra.................................................................................................
Makijaż...............................................................................................
Dłonie - Paznokcie...............................................................................
Włosy.................................................................................................

ZDROWIE......................................................................................

To, się przydaje w każdym domu..................................................

90
93
95
101

105
111

113
113
119
120
121

124

134

PRZEDMOWA

Plama z czerwonego wina na dywanie!
Ślady szminki na bluzce!
Zabrakło Ci proszku do pieczenia!
Przypaliłaś pieczeń? Przesoliłaś zupę!
Właśnie skończył się lakier do włosów!
Mszyce niszczą Twoje rośliny!
Jak przywrócić połysk liściom fikusa?
Co zrobić, żeby nie kapały świeczki choinkowe?
Co zrobić...? jak zaradzić...? Czym zastąpić...? Ratunku!
W życiu domowym nieustannie dzieje się coś, na co potrzebna jest dobra rada,
skuteczny sposób, niezawodny środek.

A "dobra rada nieraz droższa złota", jak

mówi przysłowie. "Droższa złota" nie znaczy, że kosztowna. Niniejsza książeczka
jest zbiorem tanich, prostych i sprawdzonych rozwiązań z zakresu prowadzenia
gospodarstwa domowego, przechowywania i przygotowywania żywności,
pielęgnacji odzieży, wyrobów skórzanych i biżuterii, hodowli roślin domowych i
ogrodowych, pielęgnacji urody i zdrowia. Wykorzystanie tych rad i pomysłów
pozwoli Ci zrezygnować z kupowania drogich i, co gorsza, z reguły szkodliwych
środków chemicznych.
Wszyscy wiemy, jak groźne są skutki degradacji środowiska naturalnego
poczynając od wymierania lasów, a kończąc na

dziurze ozonowej. Tym

ważniejszy jest więc powrót do naturalnych i zawsze skutecznych metod, jakie
stosowały nasze babki w gospodarstwie domowym. Niektóre znasz doskonale,
ale z pewnością znajdziesz tu i takie, o których wcześniej nie słyszałaś.
Przyjemnej lektury życzy
Helga Kuhn

Gospodarstwo domowe

KUCHNIA

Brak filtra do kawy
Jeśli zapomniałaś kupić nowe filtry do kawy, możesz je zastąpić papierowymi
ręcznikami kuchennymi (z rolki).

Usuwanie kamienia z ekspresu do kawy
Nie musisz się obawiać zatrucia resztkami chemicznego preparatu odwapnia-
jącego, wystarczy, że zastąpisz ten kosztowny środek roztworem wody i octu
(proporcje: 2 części wody na 1 część octu). Po wyczyszczeniu przegotuj w
ekspresie kilka razy czystą wodę. Nie polecam natomiast stosowania octu do
usuwania kamiennego osadu z pralki, ponieważ akurat w tym wypadku ocet
służy do zmiękczania wody.

Osad w naczyniu do gotowania jaj
Osad, który utworzył się na dnie teflonowego naczynia do gotowania jaj,
możesz usunąć używając roztworu wody z octem. Wlej roztwór do naczynia i
pozostaw na godzinę, następnie wypłucz je zimną wodą

Cytryna w zmywarce
Zanim uruchomisz automatyczną zmywarkę do naczyń, włóż do koszyczka na
sztućce skórkę z wyciśniętej cytryny, a unikniesz nieprzyjemnych zapachów
wewnątrz urządzenia.

Zmywak do naczyń
Ściereczka do zmywania naczyń lepiej wchłania wodę, jeśli przed pierwszym
użyciem włożysz ją do wrzątku i pozostawisz w nim aż do ostygnięcia wody.

Ścierka do kurzu
Ścierka do kurzu dokładniej zbiera kurz, jeśli raz na jakiś czas wypierzesz ją w
wodzie z dodatkiem gliceryny.

Tworzywo tępi noże
Na plastikowej desce kuchennej szybko tępią się noże. Najlepsza jest deska
drewniana, ale musisz dbać o utrzymywanie jej w idealnej czystości.

Obie strony do użytku
Jeśli używasz obu stron deski kuchennej, pamiętaj, żeby cebulę i czosnek kroić
zawsze po tej samej stronie.

Przebarwiona deska kuchenna
Pozbędziesz się nieestetycznych plam na drewnianej desce, jeśli namoczysz ją
na noc w wodzie z octem.

Krzywa deska kuchenna
Wypaczonej drewnianej desce możesz przywrócić pierwotny kształt, jeśli zmo-
czysz ją wodą, a następnie położysz na równej powierzchni i przycisniesz jakimś
ciężkim przedmiotem, np. dużym garnkiem pełnym wody. Deska na pewno
"wróci do formy".

Poplamione drewniane łyżki
Drewniane łyżki kuchenne trudno doczyścić, ponieważ łatwo wchłaniają tłuszcz,
który wsiąka w drewno i pozostawia trwałe plamy. Jeśli jednak przed każdym
użyciem zmoczysz łyżkę zimną wodą, będzie bardziej odporna na przesiąkanie
tłuszczem i obcymi zapachami. Brudne plamy z drewnianych łyżek można rów-
nież usunąć, mocząc je przez całą noc w roztworze sody oczyszczanej.

Nieprzyjemna woń w lodówce
Nieprzyjemny zapach w lodówce można zlikwidować proszkiem do pieczenia.
Wstaw do lodówki talerzyk z proszkiem (wymieniaj proszek co 2 tygodnie), mo-
żesz też dodatkowo położyć połówkę jabłka. Po każdym rozmrożeniu i umyciu
lodówki pamiętaj, żeby przetrzeć jej wnętrze ściereczką zwilżoną w wodzie z
octem.

Sól wchłania swąd
Kipiące mleko, które zalewa płytę kuchenną, możesz zatrzymać, błyskawicznie
posypując je solą. Poza tym sól wchłania paskudny swąd przypaląjcego się mle-
ka.

Usuwanie lodu
Jeśli chcesz się szybko pozbyć grubej oszronionej warstwy lodu z obudowy zam-
rażalnika, wstaw do wyłączonej lodówki naczynie z wrzątkiem.

Czyszczenie powierzchni chromowanych
Przedmioty o chromowanej powierzchni najlepiej czyści się ściereczką zwilżoną
naftą. Do czyszczenia nadaje się również zmywacz do paznokci. Potem należy
przedmiot starannie opłukać.

Mosiądz lśni jak złoto
Wyroby z mosiądzu znów będą pięknie błyszczeć, jeli je wyczyścisz papką
sporządzoną z soli i octu. Po wyczyszczeniu opłucz przedmiot, wytrzyj go do
sucha i starannie wypoleruj. Tak samo możesz postępować z wyrobami ze stali
szlachetnej.

Szare mydło do kafelków
Do mycia podłóg i ścian wyłożonych naturalnymi płytkami ceramicznymi, np.
terakotą, doskonale nadaje się szare mydło. Cienka matowa warstewka, jaka
pozostaje po użyciu mydła potasowego, nadaje powierzchni estetyczny wygląd i
działa ochronnie.

Czysta płyta kuchenna
Do czyszczenia ceramicznej płyty kuchennej można używać skórek z wyciśniętej
cytryny. Natrzyj brudne miejsca mokrą stroną skórki, odczekaj jakiś czas, a
następnie zmyj ciepłą wodą. Tak samo możesz czyścić kuchenną glazurę.

Wazelina do płyt kuchennych
Płyty kuchenne ze stali szlachetnej dobrze jest raz w tygodniu nasmarować
wazeliną (oczywiście zimną i umytą płytę). Dzięki temu zabiegowi brud nie
przypala się tak szybko, łatwiej też potem czyścić płytę.

Sól do brudnego piekarnika
Brudne urządzenia do pieczenia: piekarnik, grill, blachę, brytfanny, posyp solą i
podgrzewaj tak długo, dopóki sól nie zbrązowieje. Potem zetrzyj sól papiero-
wym ręcznikiem i umyj przedmiot tak jak zwykle.

Sito do mąki płucz zimną wodą
Sito do przesiewania mąki płucz zawsze zimną wodą; ciepła woda zakleja
dziurki w sicie.

Corega Tabs usuwa osad
1 tabletka środka do mycia protez zębowych, rozpuszczona w ciepłej wodzie,
nadaje się nie tylko do czyszczenia protez, lecz również usuwa brudny osad z
wnętrza imbryków i dzbanków do kawy.

Gąbka w pojemniku do warzyw
Warzywa będą dłużej świeże, jeśli do pojemnika, w którym je przechowujesz w
lodówce, włożysz suchą gąbkę, która będzie wchłaniała wilgoć; możesz też wy-
łożyć pojemnik bibułą kuchenną.

Szpinak czyści garnki
Zamiast wylać wodę, w której gotowałaś szpinak, użyj jej do wyczyszczenia
garnków ze stali szlachetnej. Kwas szczawiowy, znajdujący się w szpinaku,
nadaje metalowym powierzchniom lśniścy połysk. Podobne działanie ma zimny
ocet, który usuwa ciemne plamy z garnków chromowanych i stalowych.

Czyszczenie żeliwnej patelni
Jeśli nie chcesz dopuścić do rdzewienia żeliwnej patelni, nie myj jej w wodzie,
lecz jedynie czyść na sucho, posypując solą i wycierając papierem, następnie
lekko przecieraj olejem jadalnym.

Rabarbar do emaliowanych garnków
Aby zapobiec pękaniu i odpryskiwaniu emalii z naczyń, nie należy wlewać do
gorącego garnka (tuż po zdjęciu z ognia) zimnej wody. Poczerniałe w środku
garnki znów będą jak nowe, jeśli przegotujesz w nich rabarbar.

Chleb przez maszynkę
Resztki mięsa możesz bez trudu usunąć z maszynki, jeśli po jego zmieleniu
przepuścisz przez maszynkę kawałek suchego chleba.

Proszek do pieczenia czyści termos
Poczerniały w środku termos do herbaty lub kawy możesz oczyścić proszkiem
do pieczenia (1 opakowanie) rozpuszczonym w ciepłej wodzie. Zostaw roztwór
w naczyniu na 2 godziny, potem opłucz je starannie. Podczas mycia nigdy nie
zanurzaj całego termosu w wodzie, bo jeśli woda dostanie się między obudowę
a szklany wkład, termos nie będzie się już nadawał do użytku. Termos
przechowuj zawsze otwarty!

Przymarznięty pojemnik na lód
Pojemnik na lód nie będzie przymarzał do dna półki w zamrażarce, jeżeli
posypiesz go odrobiną soli albo nalejesz kilka kropel wosku.

Usuwanie zapachów kuchennych
Do usunięcia nieprzyjemnych zapachów kuchennych wcale nie jest potrzebny
specjalny odświeżający aerozol. Odrobina zmielonej kawy wysypana na gorącą
płytę kuchenną albo skórka pomarańczy położona na płycie skutecznie
pochłoną inne zapachy. Można też skropić płytę octem albo zagotować wodę z
cynamonem bez przykrywania garnka.

Aromatyczny olejek w odkurzaczu
Jeśli chcesz, żeby w mieszkaniu roznosił się przyjemny zapach po odkurzaniu,
wlej odrobinę pachnącego olejku ziołowego do filtra w odkurzaczu albo do
worka na kurz.

Czysta szczotka do naczyń
Brudna szczotka do mycia naczyń znów będzie idealnie czysta, jeśli ją umyjesz
w automatycznej zmywarce do naczyń; najlepiej umieścić ją w koszyczku na
sztućce.

Nowa miotła dobrze zamiata
Nową szczotkę do zamiatania dobrze jest włożyć przed pierwszym użyciem do
kubła z zimną wodą z solą, a wówczas będzie lepiej zamiatać. Żeby nie
płaszczyło się włosie, należy szczotkę przechowywać w pozycji wiszącej.

Podmrożona folia
Przezroczysta folia do przechowywania żywności często się skleja. Ażeby tego
uniknąć, przed użyciem włóż folię na kilka minut do zamrażalnika.

Folia aluminiowa z dala od metalu
Metalowe (ze srebra, mosiądzu itp.) półmiski i naczynia do serwowania potra-
wnie powinny być przykrywane aluminiową folią, ponieważ uaktywniają się wte-
dy pewne związki chemiczne, pod wpływem których potrawy nabierają metali-
cznego smaku.

Szkodniki w szafie
Ażeby definitywnie pozbyć się z domu robactwa, rozkładaj co parę miesięcy
świeże liście laurowe na uprzednio wysprzątanych półkach w szafach i na rega-
łach. Karaluchy, grasujące po kuchni, wygonisz, wkładając w różne szczeliny i
rowki skórki świeżego ogórka.

Ocet na komary
Muchy i komary można przegonić z kuchni, jeśli od czasu do czasu wyleje się
kilka kropel octu na rozgrzaną płytę kuchenną. Parujący ocet skutecznie
odstrasza owady.

SZKŁO, PORCELANA, SZTUĆCE

Kryształy w zimnej wodzie
Pod wpływem ciepła kryształowe naczynia tracą połysk, dlatego należy je myć
wyłącznie w zimnej wodzie.

Szkło znów przejrzyste
Mętne szkło znów będzie idealnie czyste, jeśli je wyczyścisz skórką cytryny.
Zmatowiałym szklanym naczyniom możesz przywrócić połysk roztworem po-
piołu drzewnego i soli amoniakalnej (salmiaku). Wlej roztwór do naczyń i po-
zostaw na jakiś czas, a znów będą lśniąco czyste.

Szklanki do piwa tylko wodą
Szklanice i szklane kufle do piwa myj wyłącznie w ciepłej wodzie. Nigdy nie
używaj płynów do mycia naczyń, ponieważ hamują potem tworzenie się piany
na piwie.

Czysta szklanka do mycia zębów
Skutecznie usuniesz osad ze szklanki do mycia zębów, jeśli ją umyjesz w wodzie
z octem.

Rozdzielanie szklanek
Jeśli nie możesz rozdzielić dwóch szklanek, zassanych jedna w drugiej, wstaw
dolną szklankę do ciepłej wody, a do górnej nalej zimnej.

Szkło nie pęknie
Szklanki i szklane półmiski nie będą pękać, jeśli przed nałożeniem na nie gorą-
cej potrawy albo wlaniem gorącego płynu postawisz je na wilgotnej ścierce.

Nieszczelny wazon
Pęknięty wazon do kwiatów możesz uszczelnić, zalewając pęknięcie od wew-
nątrz woskiem (stearyną). Drobniejsze rysy wystarczy pokryć lakierem do paz-
nokci.

Skorupki jaj w butelce
Brudny osad w szklanym wazonie albo butelce o długiej, wąskiej szyjce możesz
zlikwidować używając skorupek jaj. Rozkrusz drobno skorupki i wsyp do na-
czynia, następnie zalej je gorącą wodą z octem. Wstrząsaj naczyniem tak długo,
póki nie zniknie osad. Zamiast skorupek możesz też użyć ziarenek ryżu (1 łyżka
stołowa).

Nadpalone popielniczki
Plamy z nadpalenia papierosami na porcelanowej popielniczce usuniesz bez tru-
du, trąc je mokrym korkiem zanurzonym w soli.

Porcelana ręcznie malowana
Porcelanowe naczynia z ręcznie malowanym wzorem powinno się myć wyłą-
cznie miękką ściereczką. Nigdy nie używaj do tego celu ostrych zmywaków
(gąbek).

Przechowywanie porcelany
Zanim odstawisz do kredensu bezcenny porcelanowy serwis, poprzekładaj po-
szczególne naczynia listkami papierowego ręcznika kuchennego albo papierowy-
mi serwetkami, aby naczynia nie stykały się ze sobą.

Drewniane trzonki
W wyniku częstego mycia niszczą się drewniane trzonki sztućców; dla utrzyma-
nia estetycznego wyglądu nacieraj je od czasu do czasu olejem jadalnym.

Ceramiczne trzonki
Sztućców w ceramicznej oprawie nie wstawiaj zbyt ciasno do koszyczka w
zmywarce do naczyń! Najpierw upewnij się, czy w ogóle nadają się do mycia w
zmywarce, ponieważ może się zdarzyć, że trzonki rozpuszczą się pod wpływem
wysokiej temperatury i detergentów.

Trzonkiem w dół
Sztućce wstawiaj do koszyczka w zmywarce zawsze trzonkami do dołu. W ten
sposób dokładnie wymyją się ostrza noży i zęby widelców.

Srebro myj ręcznie
Srebrne sztućce niszczą się w zmywarce do naczyń ciemnieje i rysuje się ich
powierzchnia, dlatego warto zadać sobie trochę trudu i zawsze myć je ręcznie.

Trująca śniedź
Nigdy nie zostawiaj srebrnych sztućców w kwaśnych potrawach, ponieważ pod
wpływem kwasu śniedzieje miedź, która znajduje się w srebrze, a śniedź jest
trująca. Pamiętaj, żeby nie wkładać srebrnych sztućców do sałatek owocowych,
kwaśnych sosów do sałat, potraw solonych i przyprawianych octem.

Srebro z dala od jajek
Srebrne sztućce nie powinny stykać się z jajkiem, ani surowym, ani ugotowa-
nym na miękko. Pod wpływem znajdujących się w jaju związków siarki srebro
pokrywa się ciemnym nalotem.

Kąp srebro w kwaśnym mleku
Twoje srebra znów będą pięknie wyglądać, jeżeli włożysz je na ok. 30 minut do
kwaśnego mleka. Po tej kąpieli wypłucz przedmioty ciepłą wodą i wypoleruj do
sucha.

Poplamione ostrza
Jeśli na ostrzach noży porobiły się ciemne plamy, które nie schodzą podczas
szorowania, posyp je solą i trzyj wilgotnym korkiem.

ŁAZIENKA, UBIKACJA

Samoprzylepne haczyki
Haczyki samoprzylepne mocniej trzymają się glazury albo drewnianej powie-
rzchni, jeśli posmarujesz je od spodu białkiem albo piwem.

Kamień wodny na kranie
Wapienny osad na kranie możesz zlikwidować octem. Kawałek waty albo szma-
tkę nasącz octem, owiń wokół kranu i pozostaw na 12 godziny.

Lśniąca armatura
Zmatowiała armatura znów będzie pięknie błyszczeć, jeśli ją wyczyścisz szmatką
nasączoną spirytusem lub octem, a potem wypolerujesz.

Kolorowa armatura
Do czyszczenia kolorowej armatury z tworzywa sztucznego używaj tylko łagod-
nych środków czyszczących, nigdy spirytusu albo octu, ponieważ pod ich wpły-
wem tworzywo chropowacieje.

Pozłacana armatura
Pozłacana armatura łatwo się rysuje, dlatego należy ją czyścić tylko ciepłą wodą
z mydłem i miękką ściereczką

Lśniące kafelki
Trudne do usunięcia plamy na kafelkach zlikwidujesz bez trudu octem. Kafelki
będą lśnić, a także staną się odporne na wilgoć i tworzenie się kamienia wod-
nego, jeśli po umyciu natrzesz je specjalną emulsja do polerowania płytek cera-
micznych. Pozostaw emulsję na glazurze na jakiś czas, a potem, zanim zupełnie
zaschnie, wypoleruj kafelki miękką szmatką. Zmatowiałym kafelkom przywrócisz
połysk roztworem soli amoniakalnej (salmiakiem).

Brudne fugi
Brudne, poczerniałe fugi między kafelkami możesz idealnie oczyścić i wybielić
roztworem amoniaku. Tak samo skuteczny jest proszek do pieczenia. Wilgotną
szmatkę zanurzaj w proszku i trzyj brudne miejsca.

Drzwi do kabiny prysznica
Na szklanych drzwiach do kabiny prysznica (z brodzikiem) często tworzy się ma-
towy osad z mydła, który bez trudu daje się usunąć szmatką nasączoną octem.

Odpryski emalii na wannie
Miejsca w wannie, z których poodpryskiwała emalia, możesz pokryć cienką
warstwą lakieru do urządzeń sanitarnych.

Najpierw zimna, potem ciepła
Żeby nie pękała i nie odpryskiwała emalia ze ścian wanny, przy nabieraniu
wody najpierw odkręcaj kran z zimną wodą, a potem z ciepłą. W ten sposób
unikniesz też pary w łazience.

Zażółcona wanna
Pożółkła wanna znów będzie lśniąco biała, jeśli ją wyszorujesz roztworem soli z
terpentyną.

Cicha kąpiel
Jeśli zachciało ci się wziąć kąpiel późną nocą, a szanujesz sen swoich sąsiadów,
nałóż na kran nylonową pończochę (powinna sięgać powierzchni wody), która
stłumi głośny szum wody. Możesz też nalać wody prysznicem ułożonym na dnie
wanny.

Zapotniałe lustro
Lustro w łazience, które całkowicie zaszło parą, podgrzej chwilę suszarką do
włosów a para natychmiast zniknie.

Plamy po farbie do włosów
Zanim przystąpisz do farbowania włosów w łazience, wyszoruj wannę albo
umywalkę płynnym środkiem do mycia naczyń.

Mata przeciwpoślizgowa
Od czasu do czasu wyjmuj z wanny gumową matę przeciwpoślizgową, ponieważ
spodnie przyssawki pozostawiają brzydkie, ciemne ślady, jeśli zbyt długo styka-
ją się z dnem wanny.

Kamień na główce od prysznica
Zwłaszcza pod wpływem twardej wody na główce od prysznica łatwo osadza się
kamień wodny. Rozkręć główkę i wyczyść starannie wszystkie części starą
szczoteczką do zębów albo do paznokci. Dziurki sitka poodtykaj igłą. Plastikowe
części możesz namoczyć w ciepłej wodzie z octem albo wyczyścić połówką
cytryny.

Boraks likwiduje wyziewy
Nieprzyjemne wyziewy z odpływów, urządzeń sanitarnych zlikwidujesz, przele-
wając urządzenia wodą z dodatkiem jednej łyżki stołowej boraksu.

Zatkany odpływ
Środki do przepychania i udrażniania rur i odpływów składają się głównie z sub-
stancji silnie zasadowych, np. sody żrącej, poza tym z azotanów i wiórków me-
tali lekkich. Substancje te są groźne dla środowiska, mogą też uszkodzić rury
odpływowe. Przede wszystkim więc staraj się w ogóle nie doprowadzać do zaty-
kania się odpływów, zabezpiecz je siteczkiem zatrzymującym większe odpadki.
Jeśli zatka się odpływ, użyj do przepychania gumowej ssawy, która zazwyczaj
jest skuteczna.

Wrażliwy marmur
Od czasu do czasu nacieraj marmur specjalnym woskiem ochronnym. Powie-
rzchnie marmurowe czyść szmatką maczaną w łagodnym roztworze mydła.
Olej, tłuszcz i kwas łatwo wsiąkają w porowatą powierzchnię marmuru i pozo-
stawiają na niej plamy, dlatego nigdy nie stawiaj na marmurze szklanek czy fili-
żanek bez spodeczka. Trudno usuwalne plamy możesz ewentualnie zlikwidować
sokiem z cytryny. Uwaga! Kwas nie powinien oddziaływać na powierzchnię dłu-
żej niż 12 minuty. Następnie zmyj powierzchnię czystą wodą i starannie wypole-
ruj.

Kosz w łazience
Kosz na śmieci w łazience nie powinien być z metalu, ponieważ szybko zardze-
wieje od wilgoci.

Pianka do grzebienia
Do mycia grzebieni i szczotek do włosów doskonale nadaje się pianka do gole-
nia. Wystarczy spryskać pianką grzebień, zostawić jš na parę minut, a potem
spłukać czystą wodą.

Gąbka znów miękka
Stwardniałą i nieprzyjemnie pachnącą naturalną gąbkę namocz na noc w wo-
dzie z solą, a znów będzie miękka i pachnąca. Pamiętaj, żeby ją potem kilka
razy bardzo starannie wypłukać!

Precz z rybikami
Rybiki cukrowe są owadami lubiącymi przede wszystkim wilgotne pomieszcze-
nia. Żywią się odpadkami pochodzenia roślinnego, potrafią też niszczyć odzież i
książki. Skutecznym środkiem do ich zwalczania jest mieszanka boraksu z cu-
krem. Posyp tym środkiem zagrożone miejsca.

Zapałka przeciw wyziewom z WC
Kostki zapachowe, umieszczane w muszli klozetowej, zawierają środki powierz-
chniowo czynne i inne substancje odkażające, które zatruwają wody. środki te
poza tym nie likwidują całkowicie bakterii z muszli klozetowej, ich działanie
sprowadza się jedynie do odświeżania powietrza. Spróbuj innego sposobu: wy-
pal w całości zapałkę i wrzuć do sedesu, a nieprzyjemny zapach z klo zniknie.

Kamień w muszli
Wlej na noc do muszli klozetowej roztwór wody i octu w proporcjach: 10 części
wody: 1 część octu. Rano bez trudu usuniesz z muszli wapienny osad.

Trujące środki
Środki do czyszczenia WC są silnie trujące. Kupuj je tylko w opakowaniach z
bezpiecznym zamknięciem i przechowuj w miejscach niedostępnych dla dzieci.

Nie wrzucaj niedopałków do klo!
Nigdy nie wrzucaj niedopałków papierosów do muszli klozetowej. Niedopałki
trudno się rozpuszczają, toteż najprawdopodobniej docierają aż do morza, a
przede wszystkim niepotrzebnie obciążają urządzenia do oczyszczania ścieków.
Resztki papierosów pal w piecu albo wyrzucaj do śmieci.

MEBLE

Ostrożnie ze środkami do konserwacji mebli
Staraj się jak najrzadziej używać chemicznych środków do konserwacji i pielę-
gnacji mebli, ponieważ efekty są raczej mizerne, a drewnu chemia zdecydo-
wanie nie służy. A oto recepta na politurę własnej roboty: 1/3 terpentyny, 1/3
pokostu lnianego i 1/3 octu. Przed nałożeniem mocno wstrząśnij buteleczką, po-
tem wypoleruj powierzchnię mebli miękką szmatką.

Piwo do mahoniu
Ciepłe piwo to znany i sprawdzony, a przede wszystkim tani środek do pielę-
gnacji mebli dębowych i mahoniowych, który nadaje meblom piękny połysk.

Rysy na meblach
Niewielkie rysy na meblach nasmaruj bezbarwną wazeliną, pozostaw na 24 go-
dziny, a następnie wypoleruj.

Klej na drewnie
Klej, który rozlał się na drewnianej powierzchni, staraj się usunąć jak najszyb-
ciej, zanim zaschnie. Plamę spróbuj zetrzeć kremem kosmetycznym, masłem
albo olejem jadalnym.

Jasne plamy na meblach
Skuteczny środek do usuwania jasnych plam z wody na meblach: zmocz korek
w oleju roślinnym, zanurz w popiele z papierosa i trzyj nim plamę. Potem wywo-
skuj powierzchnię. Skuteczna jest także nafta.

Do mebli skórzanych
Meble kryte ciemną skóry należy raz lub dwa razy w roku konserwować olejem
rycynowym. Do jasnej skóry można używać wazeliny kosmetycznej albo bezbar-
wnej pasty do butów.

Skóra potrzebuje wilgoci
Skóra na meblach będzie miękka i gładka, jeśli zadbasz o odpowiednią wilgot-
ność pomieszczeń, w których stoją skórzane meble.

Sól konserwuje wiklinowe meble
Do konserwacji i rozjaśniania mebli wiklinowych albo bambusowych doskonale
nadaje się ciepła woda z solą. Po wyszorowaniu meble muszą dobrze wyschnąć,
najlepiej wystawić je na świeże powietrze i działanie słońca, później nasmaro-
wać olejkiem cytrynowym. Lakierowane meble wiklinowe powinno się tylko
przecierać na mokro.

Wgniecenia na kanapie
Pozagniatane miejsca na obiciu kanapy (foteli, wyściełanych krzeseł) należy
zwilżyć ciepłą wodą, a potem wyszczotkować czysta, suchą szczoteczką.

Odkurzanie "tapicerki"
Wyściełane meble odkurzaj zawsze pod włos i używaj do tego celu zwykłej
ssawki odkurzacza, a nie szczotki, która może powyciągać włókna z tkaniny.
Przed włączeniem odkurzacza przeszukaj wszystkie zagłębienia rowki, czy
przypadkiem nie wpadł tam klips, guzik czy inny drobiazg. W ten sposób nie
tylko unikniesz zatkania się odkurzacza, lecz również straty cennego
przedmiotu.

Linijka do szczelin
Szczeliny w drzwiach z deszczułek (albo w okiennicach) bez trudu wyczyścisz
linijką owiniętą szmatką.

Waciki do kącików
Waciki do uszu albo cieniutkie pędzelki doskonale nadaja się do czyszczenia
trudno dostępnych kącików, rowków i szczelinek w meblach i innych sprzętach
domowych.

Usuwanie plam z wosku i stearyny
Plamy z wosku lub stearyny na fornirze można usunąć w następujący sposób:
posyp zaplamione miejsca grubo talkiem, przykryj kilkoma papierowymi serwet-
kami i przeprasuj ciepłym żelazkiem. Stearyna wsiąknie w papier.

Złote ramy
Gładkie, pozłacane ramy obrazów wyczyścisz kawałkiem surowego ziemniaka.
Nigdy nie używaj do tego celu wody.

Pożółkłe klawisze
Pożółkłe klawisze pianina znów będą białe, jeśli je wyczyścisz zwykłą pastą do
zębów albo rozcieńczonym spirytusem. Nigdy nie używaj do tego celu wody,
ponieważ znów szybko pożółkną.

DYWANY, PODŁOGI

Sierść na dywanie
Włosy z kociej albo psiej sierści najłatwiej zbierzesz z dywanu wilgotną gąbką.

Brud na dywanie
Plamy z ulicznego brudu na dywanie zlikwidujesz solą. Posyp brudne miejsca,
odczekaj 15 minut i wyczyść dywan odkurzaczem.

Dywan na śniegu
Aby dywan odzyskał żywe kolory, w zimie trzeba go położyć wierzchnią strona
do śniegu i porządnie wytrzepać trzepaczką. śnieg nie powinien być zbyt mokry,
żeby dywan nie wchłonął za dużo wilgoci.

Kiszona kapusta czyści
Do czyszczenia dywanów i wykładzin podłogowych można użyć mocno odciśnię-
tej kapusty kiszonej: posyp dywan kapustą i mocno trzyj. Większe resztki zmieć
szczotką, a drobne zbierz odkurzaczem. Jest to też skuteczny sposób na od-
świeżenie kolorów tkaniny.

Żywe kolory
Wyblakłe, zatarte kolory dywanu znów będą żywe, jesli po odkurzeniu prze-
trzesz dywan wodą z octem.

Schludne frędzle
Frędzle od dywanu nie będa się splątywać i przesuwać, jeśli je lekko spryskasz
krochmalem. Zanim to zrobisz, koniecznie zakryj papierem brzegi dywanu.

Czyszczenie maty
Matę z włókien kokosowych najlepiej pierze się w wannie pod bieżącą wodą i
suszy w pozycji wiszącej. Mata musi być idealnie sucha przed położeniem na
podłodze, bo inaczej włókna zaczną gnić.

Odciski na dywanie
Wgniecione miejsca na dywanie, odciśnięte pod ciężarem mebli, możesz zli-
kwidować w następujący sposób: połóż na wgnieceniu wilgotną szmatkę i lekko
przeprasuj ją żelazkiem. Potem wyszczotkuj dywan.

"Zastarzałe plamy"
"Zastarzałe" plamy niewiadomego pochodzenia usuniesz z dywanu środkiem do
czyszczenia szkła. Spryskaj plamy i przetrzyj czystą szmatką. Nawet plamy z
pasty do obuwia znikają w ten sposób.

Guma do żucia na dywanie
Jeśli do dywanu przykleiła się guma do żucia, musisz położyć na niej kostkę lo-
du, a gdy guma stwardnieje, zeskrobać. Resztki gumy usuniesz rozpuszczalni-
kiem terpentynowym albo spirytusem.

Herbata do czyszczenia drewnianej podłogi
Do czyszczenia lakierowanej drewnianej podłogi doskonale nadaje się zimna
esencja czarnej herbaty.

Skrzypiąca podłoga
Jeśli drewniana podłoga skrzypi, możesz nasypać w szczeliny między klepkami
trochę talku.

Piękny parkiet
Lakierowany parkiet znów będzie pięknie wyglądał, jeśli raz albo dwa razy w
miesiącu wyczyścisz go podsuszonymi fusami z czarnej kawy. Potem wyczyść
podłogę odkurzaczem.

Tłuste plamy na parkiecie
Plamy z tłuszczu na drewnianej bejcowanej podłodze schodzą po użyciu terpen-
tyny. Natrzyj plamy, odczekaj chwilę i zmyj terpentynę wodą. W razie potrzeby
możesz pobejcować czyszczone miejsca.

Ścieranie śladów
Brzydkie czarne smugi na parkiecie ślady po szuraniu obcasami można zetrzeć
terpentyną albo zwykłą gumka do ołówka.

OKNA

Kruche szkło na zimnie
Nie zabieraj się do mycia okien w zimny dzień, ponieważ szkło łatwo pęka przy
niskiej temperaturze.

Niekorzystne słońce
Również źle myje się okna przy dużym słońcu, ponieważ pod wpływem ciepła
woda szybko wysycha i na szybach pozostają smugi. Najlepiej myć okna w
pochmurne dni.

Ocet do szyb
Zamiast drogiego preparatu do mycia szyb, możesz z równie dobrym skutkiem,
a przede wszystkim bez niepotrzebnego wydatku, umyć okna wodą z octem
albo z denaturatem. Do polerowania użyj zamiast gałganka starych gazet.

Gliceryna do szyb
Jeśli dodasz do wody kilka kropel gliceryny, na umytych szybach nie będzie tak
łatwo osadzał się kurz i brud, a po deszczu nie będą zostawały smugi. Odrobina
denaturatu albo rozcieńczonego amoniaku dodana do wody przeciwdziała
zamarzaniu szyb.

Miękka skórka
Aby skórzana myjka do mycia szyb była zawsze miękka i sprężysta, po każdym
użyciu musisz ją starannie wypłukać w letniej wodzie z solą.

Sznur do żaluzji
Raz na miesiąc natrzyj świecą sznur (taśmy) do żaluzji (lub rolet), a wtedy na
pewno dłużej będzie się nadawał do użytku.

Malowane szkło
Nigdy nie myj starego, ręcznie malowanego szkła zwykłymi środkami
czyszczšcymi. Zazwyczaj bowiem farba nie trzyma się zbyt mocno powierzchni i
można ją bezpowrotnie usunąć. Kolorowe szkło najlepiej przecierać sucha
szmatką.

Drewniane parapety
Ramy i parapety okienne z surowego drewna od czasu do czasu dobrze natrzeć
zwykłą pastą do podłogi i wypolerować. Dzięki temu mniej się kurzą.

Bardzo brudne szyby
Brudne szyby w oknach albo drzwiach, przez które nic już nie widać, znów będą
przejrzyste, jeśli nasmarujesz je olejem (najlepiej lnianym), a po ok. 1 godzinie
zetrzesz olej miękkim papierem. Potem umyj szyby tak jak zwykle.

Rajstopy do polerowania
Stare nylonowe rajstopy doskonale nadają się do polerowania umytych szyb.
Dzięki swojej strukturze nylon usuwa ze szkła wszelkie smugi.

Farba na szybie
Paseczek farby olejnej, który pozostał na szybie po malowaniu ram okiennych,
bez trudu usuniesz solą amoniakalną (salmiakiem).

Ślady po taśmie klejącej
Lepkie ślady, pozostałe na szkle po taśmie klejącej, łatwo zlikwidujesz zmy-
waczem do paznokci.

ŻYWNOŚĆ

PRODUKTY MLECZNE

Mleko nie wykipi
Mleko nie wykipi, jeśli wewnętrzny brzeg garnka posmarujesz masłem.

Mleko nie przypali się
Zanim wlejesz mleko do garnka, opłucz go zimni wodą, a wtedy mleko nie
przypali się.

Bita śmietana z mleka
Jeśli nie masz akurat w domu świeżej bitej śmietany, możesz ją z łatwością ubić
ze skondensowanego mleka (10% tłuszczu).

Bez kożucha
Jeśli wrzucisz do gorącego mleka kostkę lodu, nie zrobi się na nim kożuch.

Bita śmietana na sztywno
Bita śmietana ubije się sztywno, jeśli podczas ubijania dodasz do niej szczyptę
cukru pudru.

Trwała bita śmietana
Bita śmietana utrzyma się dłużej, jeśli ją ubijesz z dodatkiem cukru żelującego.

Świeże masło
Masło może być długo świeże, także wtedy, gdy nie jest przechowywane w lo-
dówce. Zagotuj wodę z solą, wystudź i zalej nią masło tak, aby było całkowicie
przykryte.

Masło jak krem
Łatwiej utrzesz masło np. przygotowując ciasto jeśli dodasz do niego trochę
mąki.

Miękkie masło
Opłucz wrzątkiem miseczkę i na chwilę przykryj nią twarde, wyjęte z lodówki
masło. Dzięki temu będzie się łatwo rozsmarowywać, ale nie stopi się.

Masło bez papieru
Aby łatwiej wydobyć kostkę masła z papierowego opakowania, wystarczy je po-
lać przedtem zimną wodą. Dzięki temu do masła nie przykleją się resztki papie-
ru.

Olej do masła
Jeśli nie chcesz, żeby masło na patelni przyrumieniło się za mocno, dodaj do
niego trochę oleju.

Mleko do twarogu
Łatwiej rozrobisz twaróg (biały ser), jeśli dodasz do niego trochę ciepłego mleka
albo śmietany.

Cukier do sera
Kostka cukru włożona pod klosz do serów wchłania wilgoć, a przez to zapobiega
tworzeniu się pleśni. Tak samo działa sól gruboziarnista. Wsyp trochę soli do
miseczki i wstaw do pojemnika.

Zapiekany ementaler
Pieczony ementaler nie będzie się za bardzo rozpływał, jeśli przedtem włożysz
go na chwilę do zamrażalnika.

Stary ser do mleka
Stary stwardniały żółty ser zanurz na jakiś czas w surowym mleku, a znów
będzie miękki i smaczny.

JAJA

Nie gotuj zimnych jaj
Zimne jaja, prosto z lodówki, łatwo pękają podczas gotowania, dlatego wyjmuj
je odpowiednio wcześnie (na parę godzin przed gotowaniem) z lodówki. Rów-
nież łatwiej ubijesz pianę z białek, jeśli jaja będą miały temperaturę pokojową.

Białko do przesolonej zupy
Uratujesz przesoloną zupę, dodając do niej białko z jednego lub dwóch jaj. Ści-
nające się białko wchłonie nadmiar soli. Potem możesz przecedzić zupę przez si-
to, żeby była klarowna. Mętny rosół też można przecedzić.

Piana szybko
Szybciej ubijesz pianę, jeśli dodasz do białka szczyptę soli albo miałkiego cukru.
Ręczna czy mechaniczna trzepaczka, a także naczynie, które używasz, muszą
być idealnie czyste, suche i bez śladu tłuszczu.

Kolor żółtka
Nie denerwuj się, jeśli, twoim zdaniem, żółtko ma niewłaściwy kolor. Blade, żół-
te czy pomarańczowe nie ma nic wspólnego z jakością jaja, świadczy jedynie o
rodzaju pokarmu, jaki dostawały kury.

Jajo z octem
Jaja nie popękają podczas gotowania, jeśli dodasz do wody trochę octu albo le-
kko nakłujesz szpilką szerszą, spodnią część jaja.

Obieranie jaj na twardo
Jeśli natychmiast po ugotowaniu w osolonej wodzie włożysz jaja do zimnej
wody, dadzą się bez trudu obrać ze skorupki.

Surowe czy gotowane?
Oto sposób na odróżnienie jaja surowego od ugotowanego: zakręć na stole ja-
jem i zaobserwuj, jak się obraca: gotowane kręci się jak bączek, surowe obraca
się powoli, nierównomiernie i szybko się zatrzymuje.

Przebarwione żółtko
W zbyt długo gotowanych jajkach przebarwiają się żółtka, co nie znaczy, że są
one szkodliwe dla zdrowia albo że były nieświeże.

Surowe jajko: świeże czy nieświeże?
Po rozbiciu surowego jaja łatwo można się zorientować, czy jest ono świeże:
białko świeżego jaja jest gęste i sztywno otacza żółtko. W nieświeżym jaju
białko.

Gotowane jajko: świeże czy nie świeże?
Gotowane jajko jest świeże, jeśli żółtko znajduje się pośrodku, a pęcherzyki
powietrza w białku są maleńkie. W nieświeżym żółtko znajduje się tuż przy
skorupce, a pęcherzyki powietrza są większe.

Sprawdzanie świeżości jaj
Świeże jajko zanurzone w osolonej wodzie natychmiast opada i zostaje na dnie;
stare albo nieświeże unosi się w wodzie i wynurza, ponieważ pęcherzyki
powietrza są większe, a przez to jajko lżejsze. Również potrząsając jajkiem
możesz zorientować się, czy jest ono świeże: stare jajko "bulgocze" w środku.

Gotowanie pękniętego jaja
Pęknięte jajko możesz gotować na dwa sposoby: albo przed włożeniem do
wody owiń je folią aluminiową, albo połóż jajo w sicie i trzymaj przez minutę
nad parą, a wtedy białko zetnie się i nie wypłynie podczas gotowania.

Przechowywanie żółtka
Surowe żółtko, które nie jest ci chwilowo potrzebne, zachowa świeżoć, jeśli
polejesz je z wierzchu olejem lub wodą i schowasz do lodówki.

Panier z olejem
Do roztrzepanych, odrobinę posolonych jaj, wlej parę kropel oleju, a wtedy
panier będzie odpowiednio gęsty i kruchy. Nigdy nie rozprowadzaj jaj wodą albo
mlekiem!

PIECZYWO

Nie przechowuj w plastikowych torbach
Pieczywo nie powinno być przechowywane w plastikowych torebkach. Najlepiej
trzymać chleb w lnianym worku albo zawijać w czystą ścierkę do wycierania
naczyń, a wówczas nie będzie pleśnieć.

Pleśń w pojemniku do pieczywa
Aby zapobiec tworzeniu się pleśni w [pojemniku na pieczywo (w kuble na śmieci
też), trzeba raz na tydzień (ew. co dwa tygodnie) umyć go w wodzie z dodat-
kiem octu. Ocet zabija bakterie.

Jabłko z pieczywem
Pieczywo trzymane w metalowym albo drewnianym pojemniku dłużej zachowa
świeżość, jeśli włożysz do środka kawałek jabłka albo kilka plasterków surowe-
go ziemniaka w celu zwiększenia wilgotności powietrza.

Pieczywo w rzymskim garnku
Pieczywo będzie dłużej miękkie i jadalne, jeśli je włożysz do kamiennego albo
glinianego naczynia i przykryjesz z wierzchu wilgotną ścierką. Rzymski garnek
idealnie nadaje się do przechowywania pieczywa w kromkach.

Chrupiące bułeczki
Świeże bułki i rogaliki doskonale nadają się do zamrażania. Po wyjęciu z zamra-
żarki wystarczy zwliżyć je lekko wodą (albo wodą zmieszaną z mlekiem) i wło-
żyć do rozgrzanego piekarnika. To samo można zrobić z "wczorajszym" pie-
czywem, a będzie smakować jak prosto z piekarni.

Pieczywo tostowe do lodówki
Pieczywo tostowe, niezależnie od tego, czy w już otwartym opakowaniu, czy je-
szcze zamkniętym, przechowuj zawsze w lodówce, a wówczas nie spleśnieje tak
szybko.

Mieszany i ciemny chleb osobno
Pieczywo mieszane (żytniopszenne) i ciemne (żytnie) dużo szybciej pleśnieje je-
śli jest przechowywane razem, w jednym pojemniku albo worku. Dlatego trzy-
maj je zawsze oddzielnie.

Spleśniały chleb do kosza
Nigdy nie jedz ani nie dawaj zwierzętom lekko spleśniałego pieczywa, nawet
jeśli powykrawałaś pleśń. Pleśń bardzo szybko się rozprzestrzenia więc lepiej
wyrzuć chleb do śmieci, a zaoszczędzisz sobie i innym kłopotów ze zdrowiem.

Świeże pieczywo
Napoczęty chleb będzie dłużej miękki i świeży, jeśli zakryjesz krojoną powie-
rzchnię zwilżonym papierem pergaminowym.

Folia trzyma ciepło
Podgrzewane bułeczki albo upieczone tosty będą dłużej chrupiące, jeśli położysz
kawałek folii pod wieczko koszyczka na pieczywo.

Chrupkie pieczywo kruszy się
Aby kromka chrupkiego pieczywa nie kryszyła się podczas smarowania masłem,
podłóż pod nią drugą kromkę.

ZUPY, SOSY

Tłuszcz na zupie
Tłuszcz z wierzchu zupy albo sosu możesz odsączyć papierowym ręcznikiem
kuchennym. Jeśli masz trochę więcej czasu, wstaw garnek z ostudzoną zupą do
lodówki, a potem bez trudu zdejmiesz z wierzchu zastygłą warstwę tłuszczu.

Mąka ziemniaczana zagęszcza
Sosy i zupy zagęszczane mąką ziemniaczaną powinny krótko się gotować, w
przeciwnym razie znów będą rzadkie.

Zupa bez kożucha
Na zupie nie zrobi się kożuch, jeśli posypiesz ją z wierzchu kawałeczkami masła.

Skorupka do zupy
Aby rosół był klarowny, wrzuć do niego czystą skorupkę jaja. Pamiętaj też, że
rosół nie powinien się gotować, lecz tylko naciągać.

Kości w rosole
Rosół wołowy nabierze wspaniałego smaku koloru, jeśli go ugotujesz na ko-
ściach. Przyrumień lekko kawałki kości (poproś w sklepie, żeby odpowiednio po-
dzielili kości) i gotuj je razem z włoszczyzną.

Mdły rosół
Jeśli zdarzyło ci się zrobić niezbyt smaczny rosół, dodaj do niego trochę grubo
siekanego mięsa i zagotuj.

Cebula nadaje kolor
Przekrój na pół nie obraną cebulę, przyrumień (opiecz) powierzchnię cięcia na
złoty kolor i wrzuć do rosołu, a nabierze doskonałego smaku i pięknego koloru.
Ten sam efekt uzyskasz, wrzucając do rosołu kawałek suchego żółtego sera.

Rosołu nie przykrywaj
Mięso na rosół należy wkładać do zimnej wody. Im dłużej gotujesz rosół na wo-
lnym ogniu, tym bardziej esencjonalny ma smak. Pamiętaj, żeby gotować rosół
bez przykrywania garnka.

Kostka na końcu
Kostkę rosołową (maggi, bulion) dodaje się do zupy albo sosu dopiero pod
koniec gotowania. Jeśli wrzucisz ją od razu do zupy, straci smak.

Bez krupek
Jeśli chcesz zagęścić zupę albo sos mąką, rozmieszaj ją najpierw z odrobiną
wody albo mleka, a wtedy nie porobią się krupki.

Przesolona zupa
Jeśli zupa jest za słona, wrzuć do niej dwa surowe ziemniaki pokrojone w
ćwiartki i zagotuj. Pod koniec gotowania wyjmij ziemniaki, a przekonasz się, że
wchłonęły nadmiar soli.

Łykowate mięso
Nawet najtwardsze mięso zmięknie, jeśli dodasz trochę octu do wody, w której
je gotujesz.

Udany majonez
Jeżeli wszystkie składniki mają jednakową temperaturę, majonez musi się udać.
Pamiętaj więc, aby odpowiednio wcześnie wyjąć z lodówki jaja. Do jaj dodaj sól,
pieprz i olej i wymieszaj. Odrobina musztardy na koniec gwarantuje właściwą
konsystencję majonezu.

Ratowanie majonezu
Jeśli majonez zwarzył się podczas ucierania, możesz go jeszcze uratować: szy-
bko utrzyj w miseczce żółtko z solą, a gdy stężeje, dodawaj do niego powoli,
kropla po kropli, majonez, cały czas równo go mieszając. Zazwyczaj taki zabieg
przynosi pozytywny rezultat.

Chleb do przypalonego sosu
Nigdy nie mieszaj przypalonego sosu albo zapiekanki, bo zepsujesz w ten spo-
sób smak całej potrawy. Przełóż nie przypaloną część do innego naczynia i do-
daj do niej kawałek suchego chleba albo surowy ziemniak, które likwidują smak
przypalenizny. Moja rada: najlepiej w ogóle nie jedz niczego, co się przypaliło,
ponieważ spalenizna jest rakotwórcza.

Kawa do sosu
Szczypta kawy rozpuszczalnej (w proszku albo granulkach), dodana do sosu do
pieczeni, nada potrawie wyśmienity aromat.

Jabłko w pieczeni
Sos do pieczeni będzie bardziej aromatyczny, jeśli dodasz do niego plasterek ja-
błka. Możesz też przyrumienić trochę cukru na patelni, zalać sokiem jabłkowym
i dodać go do sosu; efekt będzie identyczny.

Przesolony sos
Jesli przesoliłaś sos, możesz go uratować dolewając trochę wina, mleka, śmie-
tany albo wody.

Zamrożony sos
Jeśli zostało ci trochę sosu do pieczeni, napełnij nim pojemniczki na lód i zam-
roź. Gdy kostki zamarzną, wyjmij je i owiń każdą osobno w folię aluminiową, a
potem z powrotem umieść w zamrażalniku. W ten sposób zawsze masz pod
ręką gotowy sos mięsny.

Sos z resztek sera
Z resztek żółtego sera można zrobić pyszny sos do spaghetti: stop ser na maśle
(ewentualnie dodaj trochę cebulki) i rozprowadź go śmietaną.

Rozmnażanie piwem
Jeśli zrobiłaś za mało sosu, możesz go "rozmnożyć", rozrabiając ze śmietaną.
Do sosu z pieczeni wieprzowej albo wołowej doskonale nadaje się też piwo
zamiast śmietany.

MIĘSO

Koniak do wołowiny
Co robić, żeby twarda wołowina albo zleżały drób były miękkie i delikatne?
Trzeba wymieszać olej z koniakiem (może też być brandy albo wisky) i na kilka
godzin przed pieczeniem nasmarować tym mięso. Inny sposób: dodaj kieliszek
koniaku do wody, w której dusisz mięso. Smak alkoholu potem znika.

Cienkie plastry mięsa
Aby mięso dało się pokroić w cienkie plastry (nożem elektrycznym albo maszy-
nką do krojenia chleba), należy je przedtem wstawić na chwilę do zamrażalnika.

Polewać wrzątkiem
Pieczeń powinna być polewana podczas pieczenia wyłącznie gorącą woda albo
rosołem. Od zimnego płynu mięso robi się łykowate.

Ładna skórka
Pieczeń będzie miała ładną rumianą skórkę, jeśli parę razy podlejesz mięso pi-
wem albo pod koniec pieczenia posmarujesz je miodem i zostawisz jeszcze na
ok. 10 minut w piekarniku na pełnym ogniu.

Mięso smaruj olejem
Nie przechowuj mięsa w zafoliowanym opakowaniu, lecz od razu po przynie-
sieniu ze sklepu wyjmij z plastiku, nasmaruj olejem jadalnym i włóż do lodówki.
W ten sposób możesz je przechowywać nawet przez 3 dni.

Pieczeń wołowa musi postać
Żeby pieczeń wołowa nie była zbyt twarda i sucha, nie należy jej serwować od
razu po wyjęciu z piekarnika, lecz odstawić na pięć minut, a następnie znów
włożyć do gorącego naczynia i piec jeszcze chwilę.

Parówki nie pękają
Oto sposób, żeby parówki nie pękały podczas gotowania: zagotuj wodę,
zmniejsz ogień i wlej do wrzątku trochę mleka. Włóż parówki do wrzątku i trz-
ymaj na małym ogniu dopóki się nie zagrzeją, nie dopuszczaj do ich zagotowa-
nia.

Pieczona kiełbasa
Jeśli podczas pieczenia posypiesz kiełbasę odrobiną cukru, będzie wyjątkowo
smaczna i chrupiąca.

Parzyć kiełbasę
Aby kiełbasa nie pękała podczas pieczenia, trzeba ją ponacinać z obu końców
albo sparzyć wrzątkiem i osuszyć (żeby potem nie pryskał tłuszcz). Dzięki temu
również jej skórka będzie smaczna. Jeśli temperatura pieczenia będzie zbyt
wysoka, kiełbaski przyrumienią się, ale w środku będą niedopieczone.

Mięso z rożna
Pręty i szpikulce (rożna, grilla) do nadziewania mięsa dobrze jest przed piecze-
niem nasmarować olejem. Dzięki temu łatwiej potem zdjąć z nich mięso.

Delikatne podroby
Podroby, jak np. wątroba albo nerki, będą wyjątkowo delikatne i soczyste, jeśli
przed przyrządzeniem namoczysz je na około 2 godziny w mleku albo w soku
pomidorowym.

Soczyste mielone
Mielone mięso będzie soczyste i luźne, jeśli oprócz bułki rozmoczonej w mleku i
odciśniętej dodasz do niego trochę wody mineralnej.

Szynka w siateczce
Siateczkę na wędzonej szynce należy przed gotowaniem porozluźniać trochę
palcami (nie ściągać!), żeby nie poprzywierały do niej kawałki mięsa.

Obieranie ozora
Ozór cielęce, wieprzowy albo wołowy, łatwiej da się obrać ze skórki, jeśli po
ugotowaniu włożysz go na kilka minut do zimnej wody.

Świeży drób
Przy kupowaniu drobiu (także dzikiego ptactwa) zwracaj uwagę na następujące
rzeczy: nogi muszą być elastyczne, mostek miękki, a pierś mięsista, pełna i
jasna.

Drobiu nie oprawiaj na drewnie
Do przygotowywania drobiu nie nadaje się drewniana deska , ponieważ trudno
potem idealnie doczyścić jej chropowatą powierzchnię i w drewnie pozostają
bakterie.

Myj drób
Pamiętaj, aby drób porządnie myć w ciepłej wodzie! Potem osuszaj papierowym
ręcznikiem.

Sok cytrynowy do kury
Drób pieczony na grillu będzie bardziej soczysty, jeśli przedtem skropisz mięso
sokiem cytrynowym.

Chrupiąca kura
Podczas pieczenia kury (na grillu, w piekarniku) dobrze posmarować ją kilka ra-
zy pędzelkiem namoczonym w piwie, a wtedy jej skórka przyrumieni się na złoty
kolor i będzie chrupiąca. Metoda ta sprawdza się również przy pieczeni mrożo-
nego drobiu.

Soczysta pieś
Jeśli namoczyć kurze mięso w maślance na 2 godziny przed pieczeniem, będzie
wyjątkowo delikatne i smaczne. Dla urozmaicenia możesz od czasu do czasu
wykorzystać chiński przepis: na 30 minut przed przyrządzeniem nasmaruj kurzą
pierś albo udko białkiem. Mięso będzie cudownie soczyste.

Kaczka z miodem
Kaczka wyjątkowo zyska na smaku, jeśli podczas pieczenia posmarujesz ją kilka
razy miodem.

Gęsia skóra chrupie
Skóra pieczonej gęsi albo kaczki będzie cudownie chrupać, jeśli na kwadrans
przed wyjęciem z piekarnika spryskać ją lodowatą wodą.

Dopieczony drób
Pamiętaj, aby drób był zawsze całkowicie dopieczony, a na pewno unikniesz sal-
monelli.

Dziczyzna w maślance
Potrawa z dziczyzny będzie wyjątkowo smaczna i delikatna, jeśli zalejesz mięso
maślanką, przykryjesz naczynie i wstawisz na noc do lodówki.

Krojenie słoniny
Słonina da się bez trudu pokroić w równe kawałki, jeśli zanurzyć przedtem nóż
w gorącej wodzie.

Słonina do szpikowania
Zanim naszpikujesz mięso słoniną, włóż ją na chwilę do zamrażalnika, a wów-
czas nie będzie się giąć i wyślizgiwać z ręki.

Otwarta konserwa
Zawartość otwartej puszki trzeba od razu przełożyć do innego naczynia. Nie
wolno przechowywać otwartych konserw.

Zepsuta konserwa
Puszka z wybrzuszonym denkiem albo wieczkiem (bombaż) oznacza, że konser-
wa jest zepsuta, trzeba ją więc wyrzucić. Należy być ostrożnym również wtedy,
gdy blacha poddaje się pod naciskiem palca, a potem natychmiast odskakuje.

Olej na rozgrzaną patelnię
Tłuszczu nie należy lać (kłaść) na zimną patelnię. Zawsze, zanim nalejesz olej
czy nałożysz masło, rozgrzej naczynie.

Ziemniak w oleju
Przy fondue z mięsa tłuszcz nie będzie ani pryskał, ani kipiał, jeśli wrzucisz do
oleju pół surowego ziemniaka.

Skóra z kiełbasy
Twardą kiełbasę, z której trudno ściągnąć skórę, włóż na moment do zimnej
wody.

RYBY

Świeża ryba?
Świeża ryba ma lśniącą, śliską skórę o wyraźnym rysunku i przejrzyste, wypukłe
oczy. Skrzela powinny być różowe, a jeśli podchodzą szarością, ryba jest
nieświeża.

Świeża ryba tonie
Świeżą rybę rozpoznasz również po tym, że po włożeniu do wody opada na
dno. Jeśli natomiast ryba utrzymuje się na powierzchni wody, nie nadaje się już
do spożycia.

Czyścić, skrapiać, solić
Zawsze należy trzymać się tej kolejności, niezależnie od tego czy pieczesz, gotu-
jesz czy dusisz rybę: najpierw umyj rybę pod bieżącą wodą, następnie skrop so-
kiem cytrynowym albo octem (kwas neutralizuje zapach ryby), a dopiero potem
posól.

Szybkie skrobanie
Łatwiej oskrobiesz rybę, jeśli przed tym włożysz ją na chwilę do gorącej wody i
natychmiast potem do zimnej. Łuski najlepiej skrobać tępą stroną noża, w
kierunku: od czubka ogona do głowy.

Sprawianie ryby
Sprawianie ryby należy rozpoczynać od rozcięcia brzucha od ogona do głowy
następnie ostrożnie wypatroszyć wnętrzności, a potem starannie wypłukać rybę
pod bieżącą wodą.

Posyp solą
Posyp solą blat, na którym przygotowujesz rybę, a wtedy ryba nie będzie się
ześlizgiwać.

Nie przywiera do patelni
Podczas smażenia ryba nie będzie przywierać do patelni, jeśli posypiesz tłuszcz
solą albo oprószysz rybę mąką.

Ryba gotowana
Gotowana ryba powinna jedynie naciągać w gorącej wodzie (wywarze z jarzyn)!
Jeśli woda zacznie się gotować, ryba rozpadnie się na kawałki. Ryba jest wtedy
gotowa, gdy ości łatwo odchodzą.

Świeża flądra
Nie denerwuj się, jeśli skóra flądry pęka podczas gotowania. Jest to znak, że
ryba jest całkowicie świeża. (Jeśli skóra nie pęka, flądra była prawdopodobnie
wcześniej zamrożona.) Możesz zapobiec pękaniu, jeśli na 2 godziny przed
gotowaniem włożysz rybę do lodówki.

Rozmrażanie w mleku
Rybę najlepiej rozmraża się w mleku. Dzięki temu znika smak mrożonki, a mię-
so jest delikatniejsze.

Ryba w folii
Jeśli zamierzasz piec rybę w folii aluminiowej, pamiętaj, że błyszcząca strona
folii powinna być skierowana do wewnątrz, dzięki czemu ryba nie będzie
przywierać do opakowania. Poza tym błyszcząca strona folii odbija promienie
cieplne, co przedłuża czas pieczenia. Wysmarowanie folii masłem zapobiega
przyklejaniu się ryby.

Chrupiące filety
Filety rybne przyrumienią się na piękny złoty kolor i będą chrupiące, jeśli do pa-
nieru dodasz tarty parmezan.

Usuwanie zapachu ryby
Naczynia, które silnie przesiškły zapachem ryby, wypłucz najpierw zimną wodą,
a potem wyczyść skórką cytryny albo fusami z kawy. W ten sam sposób pozbę-
dziesz się zapachu ryby z dłoni.

Ość w gardle
Połknęłaś ość? Najpierw wypij powoli łyżkę octu, który rozmiękczy ość, a potem
zjedz kawałek chleba, żeby ją przepchnąć. Jeśli to nie pomoże, musisz się
zgłosić jak najszybciej do lekarza!

Zbyt intensywny smak
Zbyt intensywny smak ryby możesz złagodzić, płucząc ją w wodzie z octem i
dodając trochę mleka do wody, w której będziesz ją gotować.

ZIEMNIAKI

Przechowywanie ziemniaków
Ziemniaki należy przechowywać w chłodnym, suchym, a przede wszystkim
ciemnym miejscu. Pod wpływem światła bulwy zielenieją i wytwarzają solaninę,
która jest szkodliwa dla zdrowia. Przy obieraniu ziemniaków zawsze starannie
wycinaj wszystkie zielone plamki.

Trujące kiełki
Dłużej magazynowane ziemniaki po jakimś czasie zaczynają puszczać kiełki, w
których znajdują się trujące substancje. Pamiętaj, żeby podczas obierania stara-
nnie wycinać wszystkie kiełki.

Sól do ziemniaków w mundurkach
Łupina ziemniaka nie pęka podczas gotowania, jeśli trochę osolisz wodę.

Stare i młode ziemniaki
Stare i młode ziemniaki różnią się zawartością skrobi, dlatego należy się z nimi
różnie obchodzić. Stare ziemniaki powinno się wkładać od razu do zimnej wody,
młode natomiast wkłada się do wrzątku.

Miękkie równocześnie
Aby ziemniaki różnej wielkości były równocześnie miękkie, przed gotowaniem
trzeba ponakłuwać większe bulwy drutem albo szpikulcem do szaszłyków.

Nie wykipią
Aby nie kipiała woda podczas gotowania ziemniaków, trzeba dodać do niej tro-
chę tłuszczu.

Obieranie ziemniaków
Ziemniaki gotowane w mundurkach łatwiej dadzą się obrać, jeśli natychmiast po
gotowaniu przelejesz je zimną wodą. Młode ziemniaki, które maja jeszcze cien-
ką, łatwo odchodzącą skórkę, bez trudu obierzesz, trąc je czystym druciakiem.

Chrupiące pieczone ziemniaki
Pieczone ziemniaki będą wyjątkowo chrupiące, jeśli przed położeniem na gorą-
cym tłuszczu oprószysz zimne plasterki mąką.

Puree zagęszcza
Jeśli zdarzyło ci się zrobić zbyt rzadką zapiekankę albo wodniste jarzyny, dodaj
do nich trochę gotowanego puree ziemniaczanego, a potrawy nabiorą właściwej
konsystencji.

Ziemniaki w folii
Ziemniaki w folii aluminiowej nie popękają podczas pieczenia, jeśli przed za-
winięciem w folię nakłujesz każdš bulwę widelcem.

Ziemniaki z rusztu
Przed pieczeniem ziemniaków dobrze jest trochę pogotować większe bulwy, a
dopiero potem owinąć w folię i ułożyć na ruszcie. W ten sposób szybciej będą
miękkie.

Ziemniaki w kuchni mikrofalowej
Jeśli będziesz odgrzewać ziemniaki w kuchence mikrofalowej, powinnaś je prze-
dtem zwilżyć wodą, a wtedy ich skórka nie wyschnie tak bardzo.

Stare ziemniaki
Poprawisz smak starych ziemniaków, jeśli podczas gotowania wsypiesz do wody
trochę cukru albo wlejesz odrobinę mleka.

Marchew do placków ziemniaczanych
Ciasto na placki ziemniaczane nie będzie ciemnieć, jeśli dodasz do masy jedną
utartą marchew. Jeśli natomiast dodasz do ciasta odrobinę proszku do pieczenia
i zostawisz na chwilę żeby spulchnić masę, placki będą łatwiej strawne.

Bez przyklejenia
Jeśli przed użyciem solidnie natrzesz patelnię solą, potrawy, np. placki ziemnia-
czane albo jaja sadzone, nie będą przywierać do dna naczynia.

Odgrzewane frytki
Frytek nie należy odgrzewać w tłuszczu. Najlepiej wrzucić je do sita i umieścić
nad parującym garnkiem. Dzięki temu nie stwardnieją za bardzo.

Chrupiące chipsy
Chipsy ziemniaczane albo kukurydziane znów będą chrupiące, jeśli wrzucisz je
na blachę piekarnika i chwilę podgrzejesz. To samo możesz zrobić ze słonymi
paluszkami i wszelkimi chrupkami, jeśli za bardzo zmiękły.

MAKARON, KLUSKI, RYŻ

Olej do makaronu
Aby makaron i inne wyroby mączne nie sklejały się podczas gotowania, musisz
dolać do mocno osolonej wody trochę oleju. Po ugotowaniu zawsze przelewaj
makaron zimną wodą!

Smak kostki rosołowej
Makaron zdecydowanie zyska na smaku, jeśli podczas gotowania wrzucisz do
wody kostkę rosołową (bulion).

Przechowywanie makaronu
Aby ugotowany makaron (pierogi, kluski), który chcesz podać także na nastę-
pny obiad, nie posklejał się, musisz go dobrze wymieszać z masłem albo ole-
jem. Możesz zaraz również po ugotowaniu wstawić makaron na 15 minut do
zimnej wody, a potem przecedzić. Krótkie hartowanie w tym wypadku nie
wystarcza.

Gotowanie ryżu na czas
Ryż gotuj zawsze tyle czasu, ile podano w przepisie na opakowaniu, ale nigdy
na wyczucie. Lepiej gotować o minutę krócej, niż za długo. Podczas odparo-
wywania ryż jeszcze chwilę dochodzi.

Proporcje 1:2
Prawidłowe proporcje gotowania ryżu (o ile nie podano inaczej w przepisie):
jedna szklanka ryżu na dwie szklanki wody.

Biały i sypki
Ugotowany ryż będzie biały i sypki, jeśli dodasz do wody trochę soku z cytryny.

Odgrzewanie ryżu
Ryż z poprzedniego dnia może smakować jak świeżo ugotowany, jeśli wsypiesz
go do torebki do zamrażania żywności i na 5 minut zanurzysz w gotującej się
wodzie.

Kluski kładzione
Ciasto na kluski kładzione będzie miało odpowiednio luźną konsystencję, jeżeli
do wyrabiania zamiast zwykłej wody użyjesz wody sodowej albo mineralnej.

Kluski z grysiku
Kluski kładzione z grysiku będą pulchne i duże, jeśli dodasz do ciasta szczyptę
sody oczyszczonej.

Knedle i pyzy
Knedle i pyzy z ciasta ziemniaczanego (np. knedle z morelami, pyzy ziemnia-
czane) są gotowe w chwili, gdy zaczynają wypływać na wierzch; knedle z
lekkiego ciasta (np. z mąki pszennej) są wtedy gotowe, gdy zaczynają się kręcić
w lekko gotującej się wodzie.

ZIOŁA. PRZYPRAWY

Zioła na mokrej desce
Świeże zioła siekane na drewnianej desce łatwo tracą swój aromat, ponieważ
pochłania go drewno. Możesz temu zapobiec przedtem mocząc deskę.

Suszenie ziół
Zioła powinno się suszyć w pozycji wiszącej na świeżym powietrzu, ale nigdy w
pełnym słońcu, które niszczy ważne składniki roślin. Miesiące letnie to idealna
pora na suszenie ziół, wystarczy tydzień i zioła są gotowe.

Natki nie gotuj
Ziele pietruszki jest przyprawą kuchenną najbogatszą w witaminy, oprócz tego
poprawia trawienie i usuwa nadmiar wody z organizmu. Nadaje się do wszy-
stkich potraw solonych, ważne jest jednak, żeby jej nie gotować razem z potra-
wą, bo traci swój aromat. Posypuj natką gotowe dania.

Myj natkę w ciepłej wodzie
Natkę należy myć tylko w ciepłej wodzie, inaczej traci aromat i sok. Zwiędłą na-
tkę możemy odświeżyć, wkładając ją na moment do ciepłej wody.

Dłużej świeże
Natka, szczypiorek i koperek dłużej będą świeże, jeśli po umyciu posiekasz je
drobno, wymieszasz z solą i włożysz do zamkniętego naczynia. Przechowuj je w
chłodnym miejscu.

Rzeżucha w miseczce
Rzeżuchę możesz wychodować w domu, wystarczy plastikowy pojemnik po twa-
rożku (albo inne niezbyt wysokie naczynie). Wyłóż dno mokrą watą i nasyp na
nią nasiona rzeżuchy. Ustaw w ciepłym miejscu i obficie podlewaj, a po kilku
dniach pojawią się zielone pędy. W ten sposób masz pod ręką świeżą przy-
prawę.

Przyprawy w zaparzaczce
Zapewne nieraz przekonałaś się, jak trudno wyłowić z zupy przyprawy w zia-
rnach albo w liściach, zanim poda się zupę na stół. Jest na to sposób: wkładaj
goździki, ziarnka pieprzu lub liście laurowe itp. do zaparzaczki (zamykana łyże-
czka) do herbaty i gotuj razem z zupą.

Pozatykane dziurki w pieprzniczce
Dziurki w pieprzniczce nie będą się zatykać, jeśli do mielonego pieprzu wrzucisz
kilka całych ziarenek pieprzu. Ma to tę dodatkową zaletę, że podnosi aromat
przyprawy.

Rozmaryn oszczędnie
Rozmaryn dodawaj do potraw w niewielkich ilościach. Przyprawa ta nadaje się
do pomidorów, kukurydzy, grzybów, sałatek mięsnych, zielonej sałaty (każdego
rodzaju) i do potraw kuchni włoskiej.

Mało tymianku i oregano (lebiodki)
Również tych dwóch przypraw używaj oszczędnie, ponieważ ich silny aromat
przytłumia właściwy smak potraw.

Obrany czosnek trzymaj w oliwie
Czosnek to jedna z najzdrowszych roślin przyprawowych: zawiera witaminy i so-
le mineralne, działa bakteriobójczo i nie uszkadza wątroby. Obrane ząbki czos-
nku nie powysychają, jeśli będziesz je trzymać w oliwie. Poza tym oliwa przej-
dzie smakiem czosnku, doskonale więc będzie się nadawać do przyprawiania sa-
łatek i zielonej sałaty.

Czosnek w pieczeniu
Do potraw pieczonych (i smażonych) dodawaj czosnek na samym końcu, ponie-
waż łatwo się przypala, a wówczas staje się gorzki.

Czekolada pomaga!
Aby złagodzić zapach czosnku z ust, trzeba zjeść kawałek czekolady.

Majeranek i oregano (lebiodka)
Majeranek i oregano "gryzą się" ze sobą, dlatego nie dodawaj ich do jednej po-
trawy.

Papryka traci kolor
Mielona papryka powinna być przechowywana w ciemnym, szczelnie zamy-
kanym naczynku. Pod wpływem światła traci czerwony kolor.

Usuwanie goryczy
Podczas smażenia papryka dość szybko gorzknieje, dlatego trzeba ją skrapiać
octem albo wodą.

Olej do musztardy
Napoczęta musztarda szybko wysycha. Możesz temu zapobiec nalewając na jej
wierzch trochę oleju.

Ketchup z butelki
Jeśli mimo silnego potrząsania ketchup nie wypływa z butelki, wsadź do środka
słomkę, tak aby dosięgała dna. Dzięki temu do butelki dostanie się powietrze i
sos łatwo wypłynie.

WARZYWA

Obieranie warzyw
Po myciu, skrobaniu czy tarciu warzyw skóra na rękach jest poplamiona i szors-
tka. Możesz tego uniknąć, jeśli obróbkę jarzyn będziesz wykonywać mokrymi
dłońmi.

Gorzkie szparagi
Szparagi nie nabiorą gorzkiego smaku, jeśli podczas gotowania dodasz do wody
surowy, obrany ziemniak, kawałek pszennego pieczywa albo wlej trochę mleka.
Nie przykrywaj garnka w czasie gotowania!

Cukier do szparagów
Szparagi nabiorą wyjątkowo delikatnego smaku, jeśli je ugotujesz w wodzie z
solą i cukrem (1 łyżeczka). Możesz też dodać odrobinę masła.

Szparagi dłużej świeże
Szparagi będą świeże nawet przez kilka dni, jeśli je owiniesz w wilgotną ście-
reczkę i włożysz do lodówki.

Świeże szparagi?
Kupując szparagi zwracaj uwagę na ich końce powinny być jasne i soczyste, o
gładkiej skórce. Wtedy są na pewno świeże.

Chleb do brokułów
Nieprzyjemny zapach gotujących się brokułów można złagodzić, wrzucając do
wody kawałek chleba. Do duszenia i pieczenia brokułów nie używaj tłuszczu, bo
będą włókniste.

Delikatna marchew
Gotowana marchew znacznie zyska na smaku, jeśli dolejesz do wody trochę so-
ku jabłkowego.

Marchew lubi tłuszcz
Pod wpływem tłuszczu (masła) marchew nabiera słodkiego smaku. Poza tym
tłuszcz ułatwia przyswajanie przez organizm karotenu, czyli prowitaminy A,
która zostaje przetworzona w wątrobie na witaminę A.

Skorzonera do octu
Skorzonerę powinno się natychmiast po obraniu włożyć do wody z octem lub
sokiem z cytryny, w przeciwnym razie korzonki ściemnieją.

Białe pieczarki
Jeśli umyte i pokrojone pieczarki skropisz sokiem z cytryny, nie będą ciemniały.

Grzyby myj krótko
Grzyby powinno się myć krótko i pod bieżącą wodą. Leżąc w wodzie, szybko nią
nasiąkają i tracą smak. Jeśli masz wrażliwy żołądek, nie pij nigdy alkoholu do
grzybów, a unikniesz przykrych dolegliwości.

Przyprawa grzybowa
Zmiel suszone grzyby w młynku do pieprzu (albo elektrycznym młynku do ka-
wy), a będziesz miała wspaniałš grzybową przyprawę .

Warzywa podgrzewaj krótko
Unikaj zbyt długiego podgrzewania warzyw, ponieważ tracą smak, kolor i warto-
ści odżywcze. Po ugotowaniu zdejmij potrawę z ognia, a podgrzewaj tylko bez-
pośrednio przed spożyciem.

Delikatny kalafior
Kalafior najlepiej myć w mocno osolonej wodzie, ponieważ wtedy wypływają ze
środka wszystkie robaczki, małe ślimaki i owady. Jeśli do wody wlejesz filiżankę
mleka, kalafior nie straci białego koloru i będzie miał wyjątkowo delikatny smak.

Woda z jarzyn
Świeże warzywa gotuj w jak najmniejszej ilości wody i nie wylewaj jej. Woda po
jarzynach zawiera sporo wartościowych związków mineralnych, warto więc ją
zużyć na zupę albo sos.

Miękkie pomidory
Zbyt miękkie pomidory znów będą jędrne, jeśli je włożysz na kwadrans do lodo-
watej wody. Aby łatwo dały się kroić, maczaj nóż przed każdym cięciem w zim-
nej wodzie.

Obieranie pomidorów
Jeśli polejesz pomidor wrzątkiem i natychmiast ochłodzisz, bez trudu zejdzie z
niego skórka.

Pomidory z dala od ogórków
Ogórki i kalafiory nigdy nie powinny być przechowywane razem z pomidorami.
Pomidory wydzielają gaz, który przyspiesza gnicie innych jarzyn.

Zdrowa papryka
Papryka pobudza wydzielanie soków żołądkowych, dlatego zaleca się jej spo-
żywanie osobom cierpiącym na schorzenia żołądka i jelit. Jest też bogatym źró-
dłem witaminy C.

Kukurydza bez soli
Kolby kukurydzy gotuj zawsze bez soli, ponieważ pod jej wpływem ziarna robią
się łykowate, twarde. Kukurydza zachowa ładny żółty kolor, jeśli podczas goto-
wania dodasz do wody odrobinę soku cytrynowego.

Szpinaku nie odgrzewaj
Ugotowanego szpinaku nie powinno się odgrzewać, ponieważ mogą się z niego
wydzielać substancje szkodliwe dla zdrowia.

Świeże rzodkiewki
Rzodkiewki, a także wszelkie odmiany rzodkwi, będą dłużej świeże, jeśli ich nać
będzie zanurzona w naczyniu z wodą.

Rzodkiewki pobudzają apetyt
Rzodkiewki działaja niezwykle pobudzająco na apetyt. Na pół godziny przed
posiłkiem zjedz jedną albo dwie rzodkiewki, a poczujesz wilczy głód.

Cukier do groszku
Świeży groszek nie straci podczas gotowania zielonego koloru, poza tym będzie
wyjątkowo kruchy, jeśli dodasz do wody trochę cukru. Tak samo mrożony
groszek powinno się gotować z cukrem jest wtedy smaczniejszy.

Groszek w strączkach
Możesz sobie zaoszczędzić mozolnego łuskania młodego groszku, ponieważ
podczas gotowania strączki same pękają i wypływają na powierzchnię wody,
skąd łatwo je wyłowić.

Zielone warzywa
Świeże zielone warzywa, takie jak groszek czy fasola, nie stracą pięknego kolo-
ru, jeśli zaraz po ugotowaniu przelejesz je zimną wodą.

Miękki głąb
Duży, gruby głąb kalafiora (albo brokułów) szybciej zmięknie podczas gotowa-
nia, jeśli natniesz na krzyż jego koniec.

Świeże w bibułce
Warzywa dłużej zachowują świeżość, jeśli są przychowywane w wilgotnym pa-
pierze bibułkowym. Cebula, przechowywana na zapas, nie zacznie kiełkować,
jeśli zawiniesz każdą główkę osobno w suchą bibułkę.

Połówka cebuli
Napoczętą cebulę możesz przechowywać przez kilka dni, jeśli powierzchnię
przecięcia posmarujesz masłem, a potem owiniesz cebulę w folię aluminiową i
schowasz do lodówki.

Cebula bez łez
Nie musisz zalewać się łzami przy krojeniu cebuli, wystarczy, że zwilżysz wodą
nóż i deskę. Cebula da się łatwiej obrać, jeśli zanurzysz ją przedtem na chwilę w
ciepłej wodzie.

Szybciej rumiana
Jeśli przed smażeniem oprószysz cebulę mąką, szybciej przyrumieni się na złoty
kolor.

Ostry chrzan
Jeśli podczas tarcia albo jedzenia ostrego chrzanu płyną ci z oczu łzy, powąchaj
świeży razowy chleb. Skutkuje natychmiast.

Sałata na sucho
Zasada numer jeden przy przyrządzaniu sałaty listkowej: musi być sucha. Osusz
liście albo owiń w czystą ścierkę do naczyń i odczekaj chwilę, żeby woda
wsiąkła w materiał. Nigdy nie zostawiaj sałaty w wodzie! Straci estetyczny
wygląd i witaminy.

Korzeń w wodzie
Sałata głowiasta będzie dłużej świeża, jeśli natniesz na krzyż gruby głąb
(korzeń) i włożysz do płaskiego naczynia z niewielką ilością wody.

Zwiędła sałata
Zwiędłe liście sałaty znów będą chrupkie, jeśli do wody, w której je myjesz,
wsypiesz łyżkę stołową cukru albo zanurzysz sałatę na 10 minut w wodzie z
sokiem cytrynowym. Kwas cytrynowy ujędrni zwiotczałe liście.

Mizerię solisz pod koniec
Mizeria będzie wyjątkowo krucha, jeśli posolisz ogórki tuż przed jedzeniem,
inaczej puszczą za dużo soku i rozmiękną.

Lekko strawna mizeria
Aby mizeria była łatwiej strawna, należy sparzyć wrzątkiem umyte ogórki i naty-
chmiast przelać je zimną wodą, a dopiero potem kroić. Można też dodać łyże-
czkę (do kawy) musztardy do sosu, którym przyprawiasz sałatę. Dzięki temu
unikniesz wzdęcia i nie będzie ci się odbijało.

Sos z marynowanych ogórków
Zamiast wylać sos po marynowanych ogórkach, użyj go do przyprawiania sosów
sałatkowych.

Czosnek razem z owocami
Świeże owoce nie zepsują się tak szybko, jeśli je będziesz przechowywać w
pojemniku razem z kilkoma ząbkami czosnku.

OWOCE

Woda niszczy witaminy
Owoce nigdy nie powinny leżeć długo w wodzie, ponieważ tracą witaminy, a
także smak i aromat.

Cytryna do owoców
Świeżo pokrojone owoce, takie jak jabłka, gruszki czy banany, nie będą cie-
mniały, jeśli je skropisz odrobiną soku z cytryny. Przy większych ilościach mo-
żesz też użyć wody z octem owocowym.

Herbata ze skórek z jabłka
Po obraniu jabłka nie wyrzucaj skórek, ponieważ można z nich zaparzyć sma-
czną herbatę, która działa uspokajająco.

Więcej soku z cytrusów
Z cytryn albo pomarańczy możesz otrzymać więcej soku, jeżeli poobracasz owo-
ce chwilę w dłoniach, lekko przy tym naciskając ich powierzchnię.

Twarda cytryna
Twardą jak kamień cytrynę wystarczy włożyć na moment do ciepłej wody, a
skórka od razu zmięknie.

Ocet do cytryny
Napoczęta cytryna nie wyschnie tak szybko, jeśli ją położysz przekrojoną po-
wierzchnią na talerzyku z odrobiną octu.

Przekłuj cytrynę
Jeżeli potrzebujesz tylko trochę soku z cytryny, nie przekrawaj całego owocu, a
tylko go nakłuj widelcem albo drutem i wyciśnij tyle soku, ile ci potrzeba. Dzięki
temu napoczęty owoc dłużej będzie się nadawał do spożycia.

Obieranie pomarańczy
Pomarańczę łatwiej będzie obrać ze skórki, jeśli przedtem zanurzysz owoc na
moment w ciepłej wodzie.

Ostrożnie z ananasem
Nie przekrawaj świeżego ananasa tym samym nożem, którym go obierałaś.
Skórka ananasa zawiera kwas, który u osoby wrażliwej może wywołać infekcję
jamy ustnej.

Świeży ananas bez żelatyny
Świeży ananas i żelatyna niezbyt dobrze się łączą. Ananas zawiera enzymy utru-
dniające tworzenie się galarety, jeśli jednak poddusisz go przez chwilę, bez
trudu zwiąże się z żelatyną.

Owoce na kompot do wrzątku
Jeśli przygotowujesz kompot, wkładaj owoce do wrzącej wody i trzymaj na bar-
dzo małym ogniu, tak żeby tylko naciągały, a nie gotowały się. Dzięki temu
owoce zachowają swój smak, estetyczny wygląd i wartości odżywcze.

Niedojrzałe brzoskwinie
Niedojrzałe brzoskwinie albo zielone (niedojrzałe) pomidory dojrzewają szybciej,
jeśli je włożysz do tekturowego pudełka, przykryjesz gazetami i umieścisz w
ciemnym miejscu.

Wyciskanie soku
Do wyciskania soku z grejpfrutów, pomarańczy albo cytryn wybieraj tylko owo-
ce o cienkiej skórce, ponieważ są dużo bardziej soczyste.

Awokado: rezerwuar tłuszczu
Ten zielony owoc jest nie tylko bogatym źródłem tłuszczu, lecz również zawiera
wiele soli mineralnych, pierwiastków śladowych i witamin! Im bardziej dojrzały,
tym smaczniejszy. Skórka dojrzałego owocu awokado łatwo się poddaje pod
naciskiem palca, poza tym przy potrząsaniu słychać grzechotanie pestki.

Niedojrzałe awokado
Nie całkiem dojrzałe awokado dojrzeje znacznie szybciej, jeśli włożysz je do na-
czynia i przysypiesz mąką.

Kiwi w plasterkach
Jeśli potrzebne ci są równe plasterki kiwi do przybrania potrawy, pokrój obrany
owoc w krajarce do jaj. Plasterki będą idealnie równe, a ty zaoszczędzisz sobie
pracy.

Dojrzały arbuz?
Arbuz (kawon) jest dojrzały, jeśli przy opukiwaniu słychać niski, głęboki dźwięk.
Głuchy ton oznacza, że owoc jeszcze nie dojrzał albo jest w środku suchy.

Wiśnie dłużej świeże
Wiśnie dłużej zachowają świeżość, jeśli je rozsypiesz na blasze wyłożonej pa-
pierem pergaminowym, dzięki temu nie będą się gniotły.

Banan poza lodówką
Bananów nie powinno się przechowywać w lodówce, ponieważ pod wpływem
chłodu szybko ciemnieją.

Banan łagodzi
Po ostrym posiłku dobrze jest zjeść na deser banana. Owoc ten działa łagodzą-
co i neutralizuje ostrość przypraw pieczenie w ustach ustaje natychmiast.

Rabarbar z cytryną
Po rabarbarze często pozostaje nieprzyjemny smak na zębach. Łatwo temu za-
pobiec, dodając do kompotu trochę soku cytrynowego albo białego wina.

Truskawki rano
Truskawki powinno się jeść przed posiłkami albo rano, na czczo, jeszcze przed
śniadaniem. Dzięki temu wszystkie ważne witaminy, żelazo i wzmacniający fos-
for prawidłowo i w pełni przyswajane są przez organizm.

Truskawki wieczorem
Jedz świeże truskawki również wieczorem, a będziesz spać jak suseł, ponieważ
owoce te zawierają brom.

Najpierw myj, potem obieraj
Truskawki powinno się zawsze najpierw myć, a potem obierać. Jeśli zmienisz
kolejność, owoce wchłoną zbyt dużo wody.

Przechowywanie winogron
Jeśli chcesz dłużej przechowywać winogrona, musisz przede wszystkim usunąc
z nich wszystkie, nawet lekko nadpsute owoce, a końce łodyżek zalać woskiem
albo lakiem. Potem zawieś grona w chłodnym, przewiewnym miejscu.

Zgniłe wyrzucaj
Nie wolno ani jeść, ani przerabiać lekko podgniłych owoców. Wszystkie brązowe
plamki powycinaj starannie i ze sporym zapasem, ponieważ są siedliskiem
trujących pleśni, które nie giną nawet podczas gotowania owoców.

Suszone owoce
Suszone owoce szybciej zmiękną podczas gotowania, jeżeli dodasz do nich cu-
kier dopiero po zagotowaniu.

NAPOJE

Sól do kawy
Stary, niezawodny sposób doświadczonych gospodyń domowych na podniesie-
nie aromatu kawy: dodać szczyptę soli do zmielonej kawy i dopiero wymieszać.
Jeśli parzysz kawę w ekspresie z filtrem, dodaj do niej trochę kakao, a nabierze
pełniejszego, bardziej szlachetnego smaku.

Czekolada uszlachetnia
Jeśli parzysz kawę w ekspresie z filtrem, dodaj do niej trochę kakao, a nabierze
pełniejszego, bardziej szlachetnego smaku.

Kawa bez palpitacji
Jeśli nie powinnaś pić mocnej kawy, wypróbuj następujący sposób: połowę ilo-
ści czarnej kawy zastąp sproszkowaną pitną czekoladą. Smakuje wybornie.

Dzbanek płucz wrzątkiem
Rzadziej używany dzbanek powinnaś przed podaniem kawy wypłukać wrzą-
tkiem, a wtedy napój nie będzie zalatywał stęchlizną.

Puszka do kawy
Blaszaną puszkę, w której przechowujesz kawę, powinnaś od czasu do czasu
starannie umyć, aby kawa nie przesiąkła nieprzyjemnym metalicznym zapa-
chem, który skutecznie zabija aromat.

Parzenie herbaty
Herbata parzona przez 2 do 3 minut działa pobudzająco, jeśli naciąga 5 minut
działa uspokajająco (nigdy nie parz dłużej!) Nie oceniaj jakości herbaty po jej
kolorze, gdyż zależy on od gatunku herbaty.

Herbata z wanilią
Nie wyrzucaj wydrążonych strączków (laseczek) wanilii, lecz włóż do imbryka i
zaparz razem z herbatą. Smak będzie wyśmienity.

Kakao bez grudek
Jeżeli zalejesz kakao gorącym mlekiem, proszek pozlepia się w grudki. Łatwo
tego uniknąć. Wystarczy, że najpierw rozmieszasz proszek z cukrem, dodasz ły-
żkę letniego mleka i znów starannie rozmieszasz, a potem zalejesz resztą gorą-
cego mleka.

Nalewanie przez lejek
Nalewanie płynu do butelki przez lejek nie będzie trwać tak długo, jeżeli między
lejek a szyjkę butelki wetkniesz zapałkę. Dzięki temu powietrze szybciej wy-
dostanie się z butelki.

Wino w piwnicy
Wino powinno być przechowywane w ciemnym i przewiewnym pomieszczeniu o
temperaturze 12-14 stopni (najlepiej w piwnicy). Ważne jest też, aby w jego
pobliżu nie znajdowały się żadne produkty o silnym zapachu żywność środki
czystości, detergenty ponieważ przez korek od butelki woń może przeniknąć do
wina.

Wino powinno leżeć
Butelki z winem należy przechowywać w pozycji poziomej, jest to bardzo
ważne, ponieważ korek powinien być stale zanurzony w winie, inaczej wysycha i
przepuszcza powietrze. Wino trzymane pionowo traci swój bukiet, tak samo
zresztą wino przechowywane w lodówce.

Wódka może stać
Butelki z likierem, koniakiem whisky, wódką, portwajnem, sherry, także wina do
aperitifów i deserowe przechowuje się w pozycji pionowej.

Kieliszek niepełny
Przy nalewaniu wina do kieliszków obowiązują następujące zasady: białym
winem napełnia się kieliszek na dwie trzecie wysokości, czerwonym tylko do
połowy. Podczas nalewania wina kieliszki powinny stać na stole. Inaczej jest
przy nalewaniu szampana: każdy bierze swój kieliszek do ręki i lekko go
przechyla.

ZAMRAŻANIE ŻYWNOŚCI

Resztki wina zamrożone
Jeśli w butelce zostało trochę wina, nie wylewaj go, lecz napełnij nim
pojemniczki (kostki) na lód i zamroź. W ten sposób zawsze masz pod ręką
"winne kostki" do przyprawiania sosów albo deserów. Resztki wina możesz też
dolać do octu winnego, a będzie bardziej esencjonalny.

Sok cytrynowy zamrożony
Wyciśnij sok z cytryny, przecedź i napełnij nim pojemniczki (kostki) na lód, a
potem zamroź. Tym sposobem zawsze masz gotowy sok cytrynowy, np. do
herbaty, bez brudzenia naczyń (poza tym herbata będzie od razu odpowiednio
schłodzona). Skórki z wyciśniętej cytryny też możesz wykorzystać: włóż je do
plastikowej torebki i przechowuj w zamrażalniku. Przy przyrządzaniu potraw
mącznych zamrożone skórki doskonale nadają się do ścierania.

Pomarańczowy szampan
Wyciśnij sok z pomarańczy, wlej do pojemników (kostek) na lód i wstaw do
zamrażalnika. Jeśli będziesz miała ochotę na szampan o smaku
pomarańczowym, włóż kostkę do kieliszka i napełnij go szampanem. Napój
wygląda bardzo dekoracyjnie, a przy tym jest smaczny.

Chłodny kruszon
Zwykłe kostki lodu jedynie rozwadniają napój. Przy przygotowaniu kruszonu
odlej część płynu, napełnij nim pojemniki (kostki) na lód i zamroź. Potem przy
serwowaniu kruszonu, będziesz miała odpowiednie kostki lodu do chłodzenia
trunku.

Krystaliczny lód
Nie chciałabyś zrobić wrażenia na gościach, podając kostki lodu przejrzyste jak
kryształ? Zanim nalejesz wodę do pojemników na lód, przegotuj ją.

Porzeczka w lodzie
Kostki lodu z zamrożonymi w środku owocami albo ziołami wyjątkowo
dekoracyjnie wyglądają w szklankach do serwowania coctaili. Do tego celu
nadają się zwłaszcza drobne owoce: poziomki, porzeczki, maliny, czarne jagody.
Powrzucaj owoce do pojemników na lód, zalej wodą i zamroź.

Za mało lodu?
Masz dużo gości, a za mało pojemników na lód? Możesz użyć plastikowej
wkładki z bombonierki. Kostki lodu będą miały fantazyjne kształty!

Zaklinowany korek
Jeśli korek (albo zatyczka) tak mocno tkwi w butelce, że nie możesz go wycią-
gnąć korkociągiem, musisz rozgrzać szyjkę butelki, pocierając ją dłońmi albo
podgrzać przez chwilę zapałką. Szkło rozszerza się pod wpływem ciepła i korek
wyjdzie bez trudu.

Srebrna łyżeczka w butelce
Nie wiesz, czym zamknąć napoczętą butelkę szampana? Zatkaj otwór kawał-
kiem folii aluminiowej albo srebrną łyżeczką, wsadzając trzonkiem do dołu. W
ten sposób nie ulatnia się dwutlenek węgla, a szampan ma świeży smak nastę-
pnego dnia, a nawet po kilku dniach.

Jedna gwiazdka
(*) oznacza minimalną temperaturę chłodzenia: 6 stopni, oraz przechowywania:
najdłużej przez 3 dni.

Dwie gwiazdki
(**) oznaczajš minimalną temperaturę chłodzenia : 12 stopni, zamrożona ży-
wność może być przechowywana najdłużej przez 2 tygodnie.

Trzy gwiazdki
(***) oznaczajš minimalną temperaturę chłodzenia: 18 stopni, zamrożona ży-
wność może być przechowywana najdłużej przez 3 miesiące.

Cztery gwiazdki
(****) oznaczają temperaturę chłodzenia: 18 stopni i poniżej, zamrożona ży-
wność może być przechowywana przez 3 miesiące i dłużej.

Ciecz rozszerza się
Aby zamarzająca ciecz miała dość miejsca na rozszerzanie się, nie należy do
pełna nalewać płynnych potraw do naczyń.

Zamykaj hermetycznie
Do zamrażania żywności najlepiej nadają się plastikowe pojemniki i woreczki,
które powinny być hermetycznie zamykane. Na każdym pojemniku umieść
karteczkę z informacją, co zawiera i kiedy zamroziłaś produkt.

Nie należy zamrażać:
* śmietanki, ponieważ kłaczkuje i traci jednorodną konsystencję;
* jogurtu, kwaśnej śmietany i majonezu, ponieważ kłaczkują;
* jaj na twardo, ponieważ robią się ciągliwe;

* żółtego sera w dużym kawałku, ponieważ będzie się kruszył;
* absolutnie nie wolno wstawiać do zamrażalnika butelek z gazowanymi
napojami, ponieważ mogą eksplodować;
* potraw mącznych, ponieważ tracą konsystencję;
* ostrożnie z zamrażaniem świeżych ryb i skorupiaków, ponieważ z reguły już
wcześniej były zamrożone, podczas transportu;
* nie zamraża się następujących warzyw: rzodkwi, rzepy, ziemniaków, kalafiora,
selera, fasoli mamut, cebuli;
* grzybów; mogą być groźne dla zdrowia; poza tym tracą estetyczny wygląd
smak.

Nie zamrażaj już zamrożonego
Najważniejsza zasada: raz rozmrożonego produktu nie wolno powtórnie
zamrażać! Grozi to poważnym zatruciem pokarmowym.

Nie zamrażaj ciepłych potraw
Nie należy wstawiać do zamrażalnika ciepłych potraw, ponieważ intensywnie
parują i zamrażalnik pokrywa się grubą warstwą lodu.

Mrożonka na patelnię
Zamrożonych filetów rybnych nie powinno się rozmrażać, lecz od razu kłaść na
patelnię i przyprawiać. Filet wcześniej rozmrożony traci estetyczny wygląd i
smak.

Mięso nie przymarza
Zanim zamrozisz mięso czy rybę w kawałkach, poprzekładaj albo poowijaj por-
cje w folię do żywności, a wówczas nie posklejają się podczas zamrażania. Ła-
twiej też później wyjąć z zamrażalnika odpowiedni kawałek mięsa albo ryby.

Kurę ochłodź
Przed zamrożeniem drobiu należy go odstawić na 12 godzin w chłodne miejsce.

Drób rozmrażaj powoli
Drób powinien rozmarzać w lodówce, w przykrytym naczyniu. Im wolniej roz-
marza, tym lepszą zachowuje jakość. W zależności od wagi danej sztuki czas
rozmrażania powinien wynosić od 12 do 24 godzin. Potem wylej wodę i
starannie umyj kurę.

Warzywa blanszuj
Warzywa zachowają kolor i smak, jeżeli przed zamrożeniem umieścisz je na
chwilę nad parą albo krótko obgotujesz (3 do 5 minut).

Mrożone szparagi
Szparagi można przechowywać w zamrażarce nawet do 9 miesięcy, przedtem
jednak trzeba je obrać, krótko obgotować i powkładać porcjami do torebek do
zamrażania żywności. Przed spożyciem nie rozmrażaj szparagów, lecz od razu
wkładaj do wrzącej wody.

Zamrażanie ryżu
Zamrożony ryż można przechowywać najdłużej przez 8 miesięcy. Ostudź ugoto-
wany ryż i włóż do odpowiedniego pojemnika. Przed spożyciem wsyp ryż do sita
i potrzymaj go ok. 10 minut nad parą.

Zamrożone świeże owoce
Jeśli owoce są rzeczywiście świeże, można je doskonale zamrozić (wszystkie ga-
tunki) i przechowywać przez 8 do 10 miesięcy. Aby nie poprzymarzały do siebie,
zamroź je najpierw luzem, a potem powkładaj do zamykanych hermetycznie
pojemników albo torebek.

Wiśnie lepsze od czereśni
Wiśnie dużo lepiej nadają się do zamrażania niż czereśnie.

Jagody i maliny suche
Jagody i maliny nadają się do zamrażenia, ale przedtem muszą być idealnie su-
che. Inaczej będą maziowate po rozmrożeniu.

Rozmrażanie owoców
Mrożone owoce najlepiej rozmraża się, polewając gorącą osłodzoną wodą.
Dzięki temu owoce nie tracą koloru.

Mrożone surowe jajko
Surowe jajko w skorupce nie nadaje się do zamrażania, traci bowiem swą kon-
systencję. Należy zamrażać jaja lekko roztrzepane albo oddzielnie żółtko i
białko.

Zamrażanie świeżych ziół
Natka pietruszki i inne świeże warzywa przyprawowe doskonale nadają się do
zamrażania. Umyj natkę, nie siekaj jej, ale odetnij grube łodyżki, potem dobrze
osusz i włóż do zamrażalnika. Gdy natka zamarznie całkowicie, wystarczy kilka
razy ścisnąć torebkę a ziele samo się rozkruszy.

Świeże z dala od mrożonego
Uważaj, aby świeża potrawa, którą wkładasz do zamrażalnika, nie stykała się
bezpośrednio z produktami już zamrożonymi. Ich nagły kontakt z ciepłem nie
jest wskazany.

Gazeta dobrze izoluje
Papier gazetowy jest doskonałym materiałem izolacyjnym. Jeżeli przed zamro-
żeniem opakujesz produkt w chłodny, wilgotny papier gazetowy, okres przecho-
wywania mrożonki będzie dłuższy.

PRZETWORY

Garnki bez uszkodzeń
Do przetworów owocowych należy używać wyłšcznie garnków emaliowanych
albo ze stali szlachetnej bez najdrobniejszych uszkodzeń (nie obitych), bez śla-
du tłuszczu. Takie garnki są odporne na działanie kwasów. Garnek powinno się
napełniać tylko do połowy i nie przykrywać podczas gotowania owoców.

Lepsze małe słoiki
Domową marmoladę albo galaretkę owocowš najlepiej przechowuje się w ma-
łych słoiczkach. Są one szybciej opróżniane, dzięki czemu ich zawartość nie
zdąży się zepsuć.

Czyste słoiki
Słoiki do przetworów i ich nakrętki muszą być idealnie czyste i nie mogą mieć
jakichkolwiek uszkodzeń. Najlepiej używać słoików z podgumowaną nakrętką.

Wilgotna folia
Folię (celofan, papier pergaminowy) do zamykania przetworów łatwiej nacią-
gniesz na otwór słoika, jeżeli przedtem zwilżysz ją lekko wodą albo spirytusem.
Następnie przymocuj przykrycie gumką albo sznurkiem.

Otwieranie słoików
Słoik z przetworem da się bez trudu otworzyć, jeśli go wstawisz do góry dnem
do naczynia z gorącą wodą. Sposób ten sprawdza się również wtedy, gdy pę-
knie spodnia gumka mocująca.

Alkohol chroni przed pleśnią
Zanim zamkniesz słoik z marmoladą, nalej na wierz trochę czystego spirytusu
albo przykryj przetwór kawałkiem papieru pergaminowego nasączonego alkoho-
lem. Zabieg ten nie będzie konieczny, jeśli mocno zakręcone słoiki wstawisz na
ok. 10 minut do garnka z wrzątkiem (90 stopni) albo do nagrzanego piekarnika.
Dzięki temu marmolada będzie dłużej świeża.

Słoiki do góry dnem
Jeśli używasz do przetworów słoików zakręcanych, przechowuj je do góry
dnem, a wtedy ich zawartość nie będzie pleśniała.

Spleśniałe wyrzucaj
Marmolada, konfitura albo galaretka, gotowane z niewielką ilością cukru albo w
ogóle nie słodzone, nie trzymają się zbyt długo. Jeśli znalazłaś pleśń w przetwo-
rze, wyrzuć go do śmieci. Pleśń rozprzestrzenia się szybko i prawdopodobnie
zdążyła już zaatakować całą marmoladę.

W deszczu nie zbieraj
Owoce, z których chcesz robić przetwory, nie powinny być zbierane w
deszczowy dzień. Wilgoć źle wpłynie na ich smak i trwałość.

Tylko dojrzałe owoce
Na przetwory owocowe (dżemy, marmolady, konfitury, powidła) powinno się
wybierać tylko w pełni dojrzałe owoce, ale nigdy nadgniłe.

Słoiki na wilgotnej ścierce
Słoiki powinno się napełniać gorącą marmoladą, dlatego stawiaj je zawsze na
wilgotnej ściereczce, żeby nie popękały i od razu po napełnieniu zamykaj. Nie
zapomnij przedtem o starannym wyczyszczeniu brzegów słoików.

Białko na gumkę
Jeżeli gumka od słoiczka nie przylega dość szczelnie, posmaruj ją białkiem.

1 kg owoców: 1 kg cukru
Przed włożeniem do garnka owoce powinny jakiś czas poleżeć i naciągnąć. W
tym celu wsyp pokrojone owoce do dużej miski i zasyp cukrem. Na 1 kg
owoców przypada 1 kg cukru. Jeśli używasz cukru żelującego, jego ilość może
być mniejsza, zależnie od indywidualnych upodobań.

Wyschnięta marmolada
Jeżeli słoik był źle zakręcony, marmolada może z wierzchu wyschnąć. W takiej
sytuacji trzeba polać zaschniętą powierzchnię gorącą wodą i zmieszać z resztą
marmolady. Zmięknie na pewno, ale trzeba ją szybko zużyć.

Powidła dłużej świeże
Im twardsze, bardziej gęste są powidła, tym dłużej zachowują świeżość. Aby je
zmiękczyć, przegotuj je przed spożyciem z niewielką ilością wody, odrobiną
rumu, kawałkiem laski cynamonu i goździkami. Nabiorą wybornego smaku.

Sok z cytryny do marmolady
Smak marmolady będzie lepszy, jeśli tuż przed zakończeniem gotowania dodasz
do niej sok z całej cytryny. Dzięki temu zachowa też swój kolor.

Galaretka szybciej
Jeśli połowę cukru żelującego dodasz dopiero pod koniec gotowania, owocowa
galaretka szybciej zastygnie.

Próba gęstości
Aby sprawdzić, czy galaretka z owoców osiągnęła już odpowiednią gęstość,
trzeba wylać kilka kropel na zimny talerzyk. Jeśli masa zastyga od razu i nie
rozlewa się po brzegach, galaretka jest już gotowa.

Wino do kompotu
Kompot nabierze bardziej delikatnego smaku, jeśli podczas gotowania dolejesz
do niego trochę wina.

Cynamon do gruszek
Jeśli gruszki, przeznaczone na przetwory, nie są zbyt smaczne, dodaj do nich
kawałek laski cynamonu i trochę soku cytrynowego, a nabiorą aromatu. To
samo możesz zrobić z mało aromatycznym kompotem z gruszek.

Do kwaszenia tylko świeże ogórki
Ogórki przeznaczone do kwaszenia muszą być bardzo świeże i mieć gładką
skórkę, bez wgnieceń, plam i bruzd. Jeśli przed kwaszeniem przekłujesz drutem
każdy ogórek na całej długości, będą potem bardziej soczyste, aromatyczne i
kruche. Poza tym lepiej naciągną solš, kwasem i przyprawami.

WYPIEKI

Wybór mąki
Podstawą każdego udanego ciasta jest wybór odpowiedniej mąki. Krupczatki
używa się do ciast kruchych, półkruchych, biszkoptowych i tortowych; mąki
pszennej mieszanej z krupczatką używa się do ciast drożdżowych i smażonych,
na strucel natomiast bierzę się mškę bardzo miałką, dobrze przesianą.

Wyrabianie ciasta
Ciasto należy miesić cały czas w tym samym kierunku. Jeśli będziesz zmieniać
kierunek, ciasto może źle wyrosnąć albo być niedopieczone.

Białko skleja
Biszkoptowy spód jest bardzo kruchy i łatwo pęka (zwłaszcza jeżeli ciasto było
za długo w piekarniku). Możesz uratować ciasto, jeśli posmarujesz obie części
białkiem i mocno do siebie dociśniesz. Również przy pękniętych struclach, kru-
chych pierożkach z powidłami, ciasteczkach z ciasta półfrancuskiego i podob-
nych wypiekach białko (albo woda) pełni funkcję lepiszcza.

Ciasto łatwo wyjąć
Wysmarowaną tłuszczem brytfannę warto wstawić na chwilę do lodówki. Dzięki
temu tłuszcz nie wymiesza się z ciastem, a gotowy wypiek łatwiej da się potem
wyjąć z formy.

Słonych wypieków nie podawaj na srebrze
Słonych wypieków nigdy nie podawaj na srebrnych naczyniach. Pod wpływem
soli srebro pokrywa się ciemnym nalotem i plamami.

Pudding z pianką
Pudding będzie wyjątkowo pulchny, jeśli dodasz do masy pianę z białek ubitą
na sztywno.

Pudding bez kożucha
Na puddingu (albo budyniu) nie zrobi się kożuch, jeśli posypiesz jeszcze gorącą
masę niewielką ilością cukru.

Wykładanie puddingu
Pudding, budyń albo galaretkę bez trudu wyłożysz z naczynia, jeśli je przedtem
opłuczesz zimną wodą. Jeszcze bardziej ułatwisz sobie zadanie, jeśli przedtem
zanurzysz naczynie na jakiś czas w gorącej wodzie.

Naleśniki jak puch
Naleśniki węgierskie (palacsinta) będą miękkie i pulchne, jeśli dodasz do ciasta
trochę oliwy, jeszcze lepszy będzie rezultat, zmieszasz mleko z wodą mineralną.

Tort z brzuszkiem
Jeśli wysmarujesz tłuszczem jedynie brzeg tortownicy, ciasto podczas rośnięcia
opadnie na brzegach, a w środku się wybrzuszy. Ciasto rośnie równo, jeśli brze-
gi tortownicy są suche albo grubo oprószone bułką tartą lub mąką.

Tort pokroisz nicią
Jesli chcesz pokroić blat tortu do przekładania, a nie masz pod ręką odpo-
wiednio długiego noża, użyj do tego celu mocnej nici. Okręć nić wokół placka,
przełóż jej końce na krzyż i powoli zaciskaj pętlę. W ten sposób uzyskasz równe
powierzchnie.

Praktyczny rozpylacz mąki
Spryskiwacz do wody (w domu służy do zraszania roślin) może być przydatny
do innego celu do rozpylania mąki. Bardzo ułatwia zadanie, gdy trzeba oprószyć
mąką blachę albo formę do pieczenia.

Koniak zamiast proszku do pieczenia
Postanowiłeś upiec ciasto, ale nie masz w domu proszku do pieczenia? Możesz
użyć zastępczo 34 łyżek rumu albo koniaku. Alkohol spulchnia ciasto prawie tak
dobrze jak proszek do pieczenia.

Proszek do pieczenia nie spulchnia
Proszek do pieczenia traci działanie spulchniające, jeśli go dodasz na początku,
od razu z mąką, do ciasta jeszcze płynnego. Najpierw należy rozrobić jedną
część mąki, a dopiero potem dodaje się jej resztę razem z dobrze wymieszanym
proszkiem do pieczenia.

Rozmiękłe ciasto owocowe
Zanim ułożysz na blacie tortu soczyste owoce, posyp go bułką tartą albo mie-
lonymi orzechami lub migdałami. Dzięki temu ciasto nie rozmięknie.

Jabłko przedłuża świeżość
Kruche ciasteczka dłużej będą świeże, jeśli na naczynia, w którym są przecho-
wywane, wrzucisz ćwiartkę jabłka.

Mokra szarlotka
Szarlotka będzie wyjątkowo soczysta, jeśli przed włożeniem do piekarnika przy-
kryjesz ciasto natłuszczonym papierem, a zdejmiesz go tuż przed zakończeniem
pieczenia.

Olej do ciasta marmurkowego
Aby czekoladowa część ciasta marmurkowego nie była zbyt sucha, dodaj do
masy kakaowej odrobinę oleju.

Ciasto zbyt spieczone
Jeśli ciasto w piekarniku jest już mocno spieczone z wierzchu, a środek ma je-
szcze nie dopieczony, przykryj je specjalną folią do wypieków, a wtedy wierzch
się nie spali.

Woda do piekarnika
Ciasto drożdżowe będzie miało wspaniałą, pulchną konsystencję, jeśli na czas
pieczenia wstawisz do piekarnika naczynie żaroodporne z wodą.

Zimny wałek do ciasta
Włóż wałek mniej więcej na godzinę przed użyciem do zamrażalnika, a wtedy
ciasto nie będzie się do niego przyklejać w czasie wałkowania.

Wałek z butelki
Jeśli nie masz w domu wałka do ciasta, możesz użyć do wałkowania gładkiej,
czystej butelki.

Na starych drożdżach ciasto nie rośnie
Używaj do wypieków wyłącznie świeżych drożdży. Stare, zwietrzałe drożdże tra-
cą zdolność fermentacyjną, najczęściej więc ciasto w ogóle nie wyrasta. Różnicę
między starymi a świeżymi drożdżami łatwo zauważyć: świeże drożdże mają
miękką konsystencję i różowobrązowy kolor, rozłupują się płatkami i ładnie pa-
chną. Wyschnięte drożdże są natomiast twarde, spękane, mają zielonkawy od-
cień, a miejscami są sczerniałe. Takie drożdże straciły siłę pędną.

Test na drożdże
Oto prosty sposób na sprawdzenie świeżości drożdży: włóż mały kawałek droż-
dży do gorącej wody; jeśli od razu wypłynie na wierzch, to znaczy, że drożdże
nie straciły swojej siły pędnej.

Temperatura pokojowa
Wszystkie składniki, a także sprzęty i naczynia wykorzystywane przy przygoto-
waniu ciasta drożdżowego powinny mieć temperaturę pokojową. Jeśli będą zbyt
ciepłe, drożdże mogą nie wyrosnąć, ponieważ giną pod wpływem zbyt wysokiej
temperatury. Zimno z kolei hamuje ich rozwój.

Ciasto pod przykryciem
Aby ciasto drożdżowe dobrze wyrosło, powinno być przykryte czystą ścierką i
stać w ciepłym miejscu, osłoniętym od przeciągów. W ten sposób pod przy-
kryciem utrzymuje się stała temperatura.

Udany sernik
Masa serowa nie będzie się rozpadać, jeśli zostawisz świeżo upieczony sernik w
otwartym, wyłączonym piekarniku tak długo, póki nie osiągnie temperatury
pokojowej.

Nadzienie strudla
Aby z serowego strudla nie wyciekło nadzienie, wstaw przygotowaną masę se-
rową na chwilę do lodówki, żeby stężała.

Kruche ciasto
Kruche ciasto będzie jeszcze bardziej kruche i luźne, jeśli roztrzepiesz z
odrobiną soku cytrynowego.

Pofałdowany tort
Jeżeli na wierzchu świeżo upieczonego biszkoptu porobiły się fałdy, wyłóż ciasto
razem z formą do góry dnem, na deskę. Mniej więcej po kwadransie odwróć
formę, a przekonasz się, że powierzchnia ciasta jest idealnie gładka i równa.

Równo rośnie
Ciasto będzie rosło równomiernie, jeśli na początku pieczenia zostawisz na ok.
10 minut uchylone drzwiczki od piekarnika (zablokuj je warząchwią).

Nie wychodzi z formy
Jeśli ciasto mocno utkwiło w formie i nie możesz go wyjść, musisz na moment
przyłożyć do spodu formy ścierkę zmoczoną w zimnej wodzie. Nagły kontakt z
zimnem powoduje kurczenie się metalu, a wtedy ciasto bez trudu da się wyjąć z
formy.

Soczyste rodzynki
Wyschnięte rodzynki znów będą soczyste, jeśli włożysz je mniej więcej na pół
godziny do ciepłej wody z odrobiną soku cytrynowego. Potem starannie je
osusz.

Rodzynki nie opadną
Jeśli oprószysz mąką rodzynki albo orzechy, nie opadną na dno ciasta.

Rodzynki w rumie
Rodzynki moczone przez noc w rumie znacznie poprawiają aromat ciasta.

Wyschnięte ciasto
Zwykłe ciasto drożdżowe, nie nadziewane owocami ani nie przekładane kre-
mem, które nieco już podeschło, znów będzie smaczne, jeśli posmarujesz je z
wierzchu mlekiem i wstawisz na krótko do rozgrzanego piekarnika. Poza tym
przedłużysz świeżość ciasta, jeśli będziesz je przechowywać w lodówce, owi-
nięte w folię aluminiową.

Blacha rdzewieje
Blaszane foremki, które są często myte, szybko rdzewieją, dlatego lepiej po
użyciu wycierać je starannie suchą ściereczką.

Próba patyczkiem
Jeśli pieczesz wysokie ciasto (np. babkę drożdżową albo piaskową), powinnaś je
sprawdzać patyczkiem. Wbij patyczek (może być drut do robótek ręcznych albo
sucha nitka makaronu) w najgrubsze miejsce ciasta, wyciągnij i sprawdź, czy
ciasto przykleja się jeszcze do patyczka. Jeśli nie, to znaczy, że jest gotowe.

Błyskawiczny cukier puder
Jeśli zabrakło w domu cukru pudru, a jest ci potrzebny natychmiast, zmiel w
elektrycznym młynku do kawy cukier kryształ. Mak też można mielić w młynku
do kawy.

Dekorowanie tortu
Zanim zaczniesz dekorować tort owocami, bita śmietaną albo polewą czeko-
ladową, poczekaj, aż ciasto zupełnie ostygnie.

Proste i ładne
Na wierzchu tortu połóż ozdobną papierową serwetkę z ażurowym wzorem
(może być też plastikowa)sama też możesz powycinać wzorki na papierze i po-
syp ją całą cukrem pudrem (jeśli ciasto jest jasne użyj kakao). Potem zdejmij
ostrożnie serwetkę. Prosta i ładna dekoracja gotowa.

Tort z żelkami
Tak udekorowany tort jest doskonały dla małych dzieci: ustaw małe, kolorowe,
żelatynowe misie na nie zaschniętym jeszcze lukrze albo na kremie na wierzchu
tortu. Lekko je powciskaj, żeby się nie przewróciły.

Lśniąca polewa na torcie
Jeśli polewa na torcie jest zbyt matowa, wypędzluj stężałą powierzchnię
koniakiem, a tort będzie lśnił jak należy.

Polewa lepiej kryje
Polewa da się łatwiej rozsmarować na torcie albo na cieście i lepiej pokryje całą
powierzchnię, jeśli rozrobisz ją gorącą wodą a nie zimną.

Z polewą dłużej świeże
Ciasta pokryte polewą dłużej utrzymują świeżość i wilgotność. Rodzaj polewy
powinien być dostosowany smakiem do poszczególnych ciast: polewa czeko-
ladowa do ciasta marmurkowego, lukier cytrynowy do ciasta piaskowego.

Marmolada pod polewą
Aby polewa nie wsiąkała w ciasto, tak że w końcu w ogóle nie będzie jej widać,
należy powierzchnię tortów i wszelkich innych ciast przed pokryciem polewą
posmarować cienką warstwą ciepłej marmolady.

Lukier o określonym smaku
Aby lukier był nie tylko słodki, lecz również aromatyczny, dodaj do cukru pudru
trochę soku z pomarańczy albo z cytryny. Lukier będzie twardszy, jeśli
rozmieszasz go z kilkoma kroplami białka.

Biały i różowy lukier
Aby lukier miał ładny biały kolor (np. na wypiekach świątecznych), należy go
rozrabiać nie z wodą, lecz z gorącym mlekiem. Różowy lukier otrzymasz, jeśli
dodasz do masy trochę soku z wiśni albo z czerwonych buraków.

Lukrowane poza lodówką
Lukrowane torty (albo z polewą czekoladową) powinny być wprawdzie przecho-
wywane w chłodnym miejscu, ale nie w lodówce. Zbyt duża różnica temperatur
źle wpływa na estetyczny wygląd polewy.

Nóż w gorącej wodzie
Aby podczas krojenia polewa na torcie albo na cieście nie popękała, należy
przed każdym cięciem zanurzyć nóż w gorącej wodzie. Również wypieki polew-
ane bitą śmietaną lepiej kroi się w ten sposób.

ODZIEŻ

PIELĘGNACJA

Tkanina musi oddychać
Zwracaj uwagę na to, aby ubrania w szafie nie wisiały zbyt ciasno. Tkanina mu-
si swobodnie oddychać, inaczej się gniecie.

Nie wieszaj dzianin
Wełniane swetry i ubrania z dżerseju nie powinny wisieć długo na wieszaku, po-
nieważ rozciągają się i tracą fason. Najlepiej, jeśli są starannie składane i
trzymane na półce. Nie powinny też być przygniatane zbyt wieloma ubraniami,
kładzionymi na wierzchu stosu.

Nie składaj jedwabiu
Nie należy składać ubrań z jedwabiu, lecz albo je wieszać na wieszaku albo
przechowywać zwinięte w rulon.

Odpowiedni wieszak
Suknie i garnitury nie powinny długo wisieć na cienkich drucianych wieszakach.
Dobry wieszak powinien być dopasowany do danego rodzaju garderoby, wtedy
ubranie nie traci fasonu.

Ubrania rzadziej noszone
Te ubrania, które rzadko nosisz, powinnaś przechowywać w specjalnych plasti-
kowych pokrowcach albo zakrywać starymi lnianymi obrusami, aby je zabezpie-
czyć przed zniszczeniem. Zanim odwiesisz do szafy wieczorowa suknię, wywróć
ją na lewą stronę, żeby się nie pyliła i nie defasonowała.

Plisowana spódnica na lewą stronę
Zanim odwiesisz do szafy plisowaną spódnicę, wywróć ją na lewą stronę. Dzięki
temu nie pozaginają się fałdy.

Suszenie aksamitu
Ubranie z aksamitu należy suszyć na wieszaku, nie wyżymać i nie wieszać w po-
bliżu źródła ciepła. Dobrze też, zanim tkanina całkowicie wyschnie, wyszczotko-
wać ją miękką szczotką.

Przechowywanie swetrów
Swetry powinny mieć dużo luzu na półce albo w szufladzie. ściśnięta wełna ła-
two się niszczy, a na swetrze robią się trwałe zagniecenia.

Suwak natrzyj mydłem
Jeśli zacina się suwak w ubraniu, trzeba natrzeć obie jego części mydłem albo
kawałkiem świecy, a znów będzie działał jak należy.

Mole nie lubią gazet
Wełniane ubrania i wyroby futrzarskie zabezpieczysz przed molami, jeśli owi-
niesz każdą rzecz osobno w papier gazetowy. Mole nie lubią gazet, nie lubią też
zapachu suchej skórki cytryny i kwiatu lawendy.

Przydatne stare rajstopy
Nie wyrzucaj starych, zniszczonych rajstop i pończoch, ponieważ doskonale
nadają się do użytku jako gałganki nie zostawiające kłaczków.

Pachnąca szafa
Nie wyrzucaj do śmieci pustych buteleczek po perfumach. Jeśli je powkładasz w
różne miejsca w szafie na ubrania, długo jeszcze ich zapach będzie się unosił w
powietrzu.

SZYCIE

Nawlekanie nitki
Jeżeli długo i bezskutecznie walczysz z nitką, której nie możesz przewlec przez
ucho igły, spryskaj koniuszek nici odrobiną lakieru do włosów, a wtedy skończą
się twoje kłopoty.

Magnes do igieł
Dużo lepszym sposobem przechowywania igieł od powszechnie stosowanych
poduszeczek jest przyczepianie ich do magnesu. Można nim również błyska-
wicznie zebrać wszystkie rozsypane igły i szpilki.

Igły na mydle
Mydło też może być praktyczną poduszeczką do igieł. Ma to też dodatkową ko-
rzyść, że namydlony czubek igły łatwiej przebija się przez gruby, twardy ma-
teriał.

Odcinanie guzików
Przy odcinaniu guzików łatwo jest uszkodzić tkaninę. Aby tego uniknąć, między
guzikiem a materiałem umieść grzebień.

Guziki do futra
Jeśli musisz przyszyć guzik do futrzanego okrycia, znacznie ułatwisz sobie za-
danie, wkładajšc między futro a guzik kawałek papieru.

Nawlecz guziki
Aby mieć łatwiejszy dostęp do zbioru guzików, z reguły wrzucanych luzem do
pudełka z przyborami do szycia, ponawlekaj guziki tego samego rodzaju
(koloru) na nitki.

Sama skrócisz spódnicę
Jeśli zamierzasz skrócić spódnicę, a nie masz nikogo do pomocy, żeby ją równo
podłożyć, umocuj dobrze naciągnięty sznurek w futrynie drzwi na wysokości
zakładu spódnicy i natrzyj go porządnie mydłem krawieckim. Następnie włóż
spódnicę i obróć się powoli dookoła, cały czas dotykając materiałem sznurka. W
ten sposób mydło zaznaczy na materiale prostą linię.

Wełna skręcona po pruciu
Wełna ze sprutego swetra jest poskręcana i splątana. Jeśli chcesz, żeby przędza
znów była prosta, nalej gorącej wody do butelki i nawiń na nią wełnę.

PRANIE, CZYSZCZENIE

Proszki bez fosforanów
Używaj do prania wyłącznie takich środków piorących, które nie zawierają fo-
sforanów (a ściślej: ortotrójfosforanu sodu), zatruwających zbiorniki wodne. W
ten sposób przyczynisz się do ochrony środowiska.

Ocet zmiękcza wodę
Używając środków zmiękczających wodę do prania niepotrzebnie tylko zatru-
wasz środowisko. środki te zawierają substancje powierzchniowo czynne, które
częściowo pozostają w bieliźnie i zazwyczaj zmniejszają higroskopijność tkaniny
Może też się zdarzyć, że wywołają skórne alergie. Zamiast chemikaliów, do
zmiękczania wody można używać octu. Dodaje się go do ostatniego płukania.
Działa identycznie, a nie zatruwa wód.

Cukier usztywnia
Aby usztywnić firanki albo ozdobne szydełkowe serwetki, należy dodać do osta-
tniego płukania roztwór cukru.

Sól czyści
Firanki będą dłużej czyste, jeśli do wody, w której je pierzesz, wsypiesz garść
soli.

Moczenie w soli
Bawełniane chustki do nosa i serwetki, których nie sposób dobrze doprać w
pralce, należy przed praniem namoczyć na cały dzień w wodzie z solą.

Resztki mydła
Zbieraj resztki starych mydeł i przechowuj w słoiku z wodą. Dzięki temu zawsze
będziesz mieć pod ręką pachnący roztwór mydlany do drobnych przepierek.

Aksamit czyść aksamitem
Aksamit najlepiej czyści się drugim kawałkiem aksamitu. Zwilż lekko aksamitny
gałganek i czyść tkaninę pod włos, a znikną wszelkie wgniecenia.

Tłusty kołnierz
Przetłuszczony kołnierz z aksamitu najlepiej czyści się beznzyną.

Zapylony aksamit
Aksamit pokryty drobniutkimi pyłkami będzie idealnie czysty, jeśli zanurzysz w
soli szczotkę do czyszczenia ubrań i lekko wyszczotkujesz nią tkaninę. Nawet
stare, znoszone ubranie z aksamitu będzie wyglądać schludnie
po tym zabiegu.

Brudne kołnierze i mankiety
Zabrudzone kołnierze i mankiety należy zwilżyć i natrzeć mydłem rdzeniowym
(zażółcone kołnierze można też nacierać kredą). Po 10 minutach sczyścić mydło
szczoteczką do paznokci, a potem uprać ubranie tak jak zwykle.

Szampon do brudnych kołnierzyków
Jeśli kołnierzyk koszuli jest bardzo brudny, trzeba go natrzeć szamponem do
włosów, który rozpuści tłuszcz. Po godzinie upierz koszulę tak jak zwykle.

Welur po lewej stronie
Jeśli ubranie z weluru będziesz prać po lewej stronie, nie poprzyczepiają się do
niego kłaczki i pyłki.

Herbata farbuje
Może masz ochotę ufarbować stary, kiedyś biały, a teraz poszarzały podkoszu-
lek na beżowo albo na brązowo? Jeśli tak, to namocz go w wywarze z czarnej
herbaty. Im ciemniejszy chciałabyś kolor, tym mocniejsza musi być esencja i
tym dłużej powinna w niej leżeć tkanina.

Pożółkła bielizna
Pożółkłą bieliznę najlepiej namoczyć na noc w zsiadłym mleku, a potem uprać
tak jak zwykle.

Proszek do pieczenia wybiela
Wielokrotnie gotowana bielizna pościelowa i poszarzałe firanki znów będą śnie-
żnobiałe, jeśli do głównego prania wsypiesz jedno opakowanie proszku do pie-
czenia.

Ocet zabija zapach potu
Nieprzyjemny zapach potu zniknie, jeśli miejsca przepocone wypłuczesz w sil-
nym roztworze octu.

Pierz w powłoczce
Jeśli ubrania, które łatwo się strzępią, włożysz do powłoczki na poduszkę, mo-
żesz je bez obawy załadować do pralki razem z innymi rzeczami.

Worek do prania z firanki
Uszyj ze starej białej firanki worek do prania rzeczy w pralce. Jest to idealny
sposób bezpiecznego prania delikatnej bielizny albo nylonowych pończoch.

Wodoodporna wełna
Aby wełniane rękawiczki były bardziej odporne na wilgoć, musisz je namoczyć
na godzinę w zasadowym octanie glinu (płynie Burowa).

Jaśniejsze dżinsy
Ciemne dżinsy będą jaśniejsze, jeżeli proszek do prania zmieszasz z proszkiem
do pieczenia.

Bielsze dzięki cytrynie
Białe koszule męskie, poszarzałe od częstego prania, znów będą śnieżnobiałe,
jeśli je upierzesz razem z kilkoma plasterkami cytryny.

Angora jest wrażliwa
Ze swetrami z angory i z mohairu trzeba się obchodzić bardzo delikatnie.
Najlepiej pierze się je w łagodnym szamponie do włosów i w chłodnej albo
letniej wodzie. Jeśli masz sweter z angory albo mohairu, który mocno "obłazi",
włóż go do plastikowego worka i zamroź na pewien czas.

Miękka wełna
Aby wełniane ubrania nie straciły miękkości, musisz pamiętać, aby woda do
płukania miała tę samą temperaturę co woda do prania. Gwałtowna różnica
temperatur powoduje sztywnienie wełnianych ubrań. Do ostatniego płukania
możesz też wlać trochę octu, który dodatkowo zmiękczy wełnę.

Puszysty puch w kurtce
Puch w kurtce puchowej nie zesztywnieje i nie zbije się podczas prania (w
pralce automatycznej, zaprogramowanej na pranie delikatnych tkanin,
temperatura 30 stopni), jeżeli będziesz ją suszyć w automatycznej suszarce,
nastawionej na niski stopień i letnią temperaturę, a do bębna wrzucisz piłkę
tenisową.

Czysta podszewka
Jedwabną podszewkę futrzanego palta najlepiej czyści się tamponem waty
nasączonym spirytusem.

Parasol jak nowy
Twój parasol będzie wyglądał jak nowy, jeśli od czasu do czasu przetrzesz go
szmatką nasączoną spirytusem. Susz otwarty parasol!

Skarpety tenisowe w boraksie
Skarpety do gry w tenisa, zafarbowane od kontaktu z czerwonym podłożem
kortu, znów będą śnieżnobiałe, jeśli namoczysz je na noc w roztworze boraksu.

Białe znów białe
Aby poszarzałe pięty w znoszonych białych skarpetach znów były, białe, należy
je uprać w wodzie z dodatkiem cytryny.

Suwak zamknij
Zanim zaczniesz prać ubranie z suwakiem, musisz go zasunąć. Dzięki temu po
upraniu suwak będzie działał tak samo dobrze jak przed.

Kostium kąpielowy płucz starannie
Kostium kąpielowy, używany do morskich kąpieli, powinnaś co wieczór stara-
nnie płukać, bo inaczej słona woda zniszczy tkaninę.

PRASOWANIE

Trwałe kanty
Jeśli spryskasz spodnie krochmalem od wewnętrznej strony tkaniny, w miejscu
gdzie powinny być kanty, i pozostawisz go do zaschnięcia, a następnie
wyprasujesz spodnie tak jak zwykle, kanty będą trzymały się dłużej.

Bez prasowania
Jeśli używasz automatycznej suszarki do bielizny, natychmiast po zakończeniu
programu wyciągnij z niej pranie, póki rzeczy są jeszcze ciepłe i łatwo je
rozprostować; dzięki temu zaoszczędzisz sobie niepotrzebnego prasowania.

Odwapnianie żelazka
Do żelazka z nawilżaczem wlej od czasu do czasu trochę wody z octem i
pozostaw roztwór na całą noc. Rano razem z wodą wylejesz wapienny osad.

Odparuj żelazko
Przed użyciem żelazka z nawilżaczem dobrze odparować je dwa, trzy razy w
celu usunięcia z wnętrza resztek kamienia.

Perfumy w żelazku
Jeśli do wody w żelazku z nawilżaczem dolejesz kilka kropelek swoich
ulubionych perfum, ubrania będą pachnieć tak, jak lubisz.

Uwaga: mokra podłoga
Uważaj, aby podczas prasowania nie stać na wilgotnej podłodze. Może to być
niebezpieczne.

Spryskuj ciepłą wodą
Do spryskiwania garderoby przed prasowaniem używaj ciepłej wody. Szybciej
będziesz mogła rozpocząć prasowanie, ponieważ ciepła woda lepiej i bardziej
równomiernie wsiąka w tkaninę.

Welur po lewej stronie
Unikniesz wyświeconych plam na ubraniu z weluru, jeśli zawsze będziesz je
prasować po lewej stronie.

Dbaj o flanelę
Dłużej będziesz mogła nosić ubranie z wełnianej flaneli, jeśli zawsze będziesz
go prasowała przez wilgotną zaparzaczkę. Dzięki temu ubranie nie wyświeci się.

Prasowanie koszul
Przy prasowaniu męskich koszul powinnaś przestrzegać następującej kolejności:
najpierw kołnierzyk i mankiety, potem rękawy i część przednia, a na końcu tył
koszuli. W ten sposób zaoszczędzisz sobie wiele niepotrzebnego wysiłku.

Ładna plisa z guzikami
Plisę, do której są przyszyte guziki bluzki czy koszuli, najlepiej prasuje się na
miękkim podłożu (np. ręczniku frotte), aby nie odciskały się guziki.

Prasowanie plisowanej spódnicy
Znacznie sobie ułatwisz prasowanie plisowanej spódnicy, jeśli przedtem po-
spinasz fałdy spinaczami biurowymi.

Sweter z aplikacją
Aplikacje (z tworzywa, metalowej przędzy) na swetrach i bawełnianych koszul-
kach nie zniszczy się przy prasowaniu, jeśli je przykryjesz papierowym ręcz-
nikiem.

Sztruks po lewej stronie
Aby spodnie ze sztruksu nie wyświeciły się, należy je zawsze prasować po lewej
stronie. Potem można wyszczotkować materiał po prawej stronie.

Krepa
Aby nie zniszczyć charakterystycznej szorstkiej powierzchni krepy, trzeba ją pra-
sować na ręczniku frotte.

Krochmal z solą
Jeśli do krochmalu dodasz trochę soli, unikniesz potem przyklejania się wy-
krochmalonej bielizny do żelazka.

Mydło rdzeniowe do krochmalu
Jeśli dodasz do krochmalu kilka płatków mydła rdzeniowego, bielizna da się
wyjątkowo dobrze wyprasować.

Gładkie żelazko
Jeśli spód żelazka jest brudny i lepi się, możesz go oczyścić na dwa sposoby:
albo postaw na chwilę zimne żelazko na szmatce zwilżonej octem, a potem
przetrzyj nią spód, albo przeciągnij gorącym żelazkiem po papierze posypanym
solą.

Wywabianie plam

Plamy z kleju
Plamy z kleju uniwersalnego można wywabić z tkanin i dywanów acetonem.
Trzeba jednak robić to ostrożnie, żeby kolory tkaniny nie wyblakły.

Plamy z piwa
Czyścić słabym roztworem wodnym mydła z niewielką ilością soli amoniakalnej
(salmiaku), a potem spłukać czystą wodą.

Plamy z krwi
Natychmiast spłukać zimną wodą z solą. Nigdy nie używać ciepłej wody! Na dy-
wanie: najpierw namoczyć plamę zimną wodą, a potem delikatnie trzeć mocno
rozcieńczonym amoniakiem.

Plamy z jajka
Obrus zaplamiony jajkiem trzeba natychmiast natrzeć mokrą solą albo wodą z
octem, zostawić na jakiś czas, potem spłukać zimną wodą.

Plamy z truskawek
Plamy truskawkowe należy namoczyć przed zwykłym praniem w gorącej wodzie
z octem.

Plamy z tłuszczu
Zatłuszczone miejsca trzeba posypać mąką, talkiem albo sproszkowanym sepio-
litem (pianką morską) i poczekać, aż wchłoną tłuszcz. Tłuste plamy można też
usunąć ciepłym żelazkiem: pod materiał podłożyć bibułkę, zwilżyć plamę ben-
zyną, przykryć z wierzchu drugą bibułką i przeprasować miejsce kilka razy.
Gazowana woda mineralna znakomicie usuwa tłuste plamy ze swetrów i
dzianin.

Zastarzałe tłuste plamy
Stary tłuszcz można usunąć środkiem do mycia naczyń. Należy nim natrzeć
zaplamione miejsce, a potem starannie wypłukać.

Pasta do zębów czyści też plamy
Jeśli zawiodły wszelkie środki do wywabiania plam, spróbuj użyć pasty do
zębów: nałóż pastę, poczekaj aż zaschnie, a potem usuń szczoteczką.

Brzydka obwódka
Wokół plamy usuwanej środkiem do wywabiania plam nie zrobi się obwódka,
jeśli miejsce to natychmiast wysuszysz suszarką do włosów.

Plamy z trawy
Absolutnie nie powinny być zmywane wodą, ponieważ wtedy jeszcze trudniej je
usunąć. Do większości tkanin zaleca się stosowanie 70% alkoholu albo
rozcieńczonego amoniaku. Należy zwilżyć plamy alkoholem, odczekać, a dopiero
potem spłukać zimną wodą.

Plamy z gulaszu
Są wprawdzie dość trudne do usunięcia, ale można sobie z nimi poradzić. Na
wilgotną szmatkę nalej trochę płynu do mycia naczyń i mocno natrzyj nim
plamę. W razie potrzeby możesz powtórzyć czynność kilka razy.

Plamy z czarnych jagód
Z rąk usuwa się sokiem cytrynowym; z lnu kwaśnym mlekiem (moczyć przez ok.
30 minut); z wełny usuwa się cytryną, a z jedwabiu spirytusem. Następnie
wypłucz ciepłą wodą.

Plamy z jodyny
Zwilżyć i natrzeć przekrojonym surowym ziemniakiem, przez co plama
ściemnieje. Potem tak długo płukać czystą wodą, aż plama zniknie zupełnie.

Plamy z kawy
Na obrusie albo na ubraniu należy natychmiast namoczyć w zimnej wodzie z
solą. Można też zwilżyć plamę gliceryną i sprać zimną wodą, bez użycia mydła.
Na dywanie: polać wodą mineralną i osuszyć, przykładając ściereczkę; w razie
potrzeby doczyścić spirytusem.

Plamy z oleju jadalnego
Na obrusach i na ubraniach znikną bez chemicznych środków do wywabiania
plam, jeśli je namoczysz, a potem położysz tkaninę na parę godzin w słońcu.

Plamy z tuszu do długopisu
Trzeba natrzeć kilka razy spirytusem, a potem wywietrzyć tkaninę i starannie
wypłukać. Z rąk bez trudu usuniesz plamy po długopisie pastą do zębów.

Plamy ze szminki
Zazwyczaj znikają po użyciu benzyny aptecznej. Trzeba jednak uważać z
delikatnymi tkaninami! Plamy możesz też zwilżyć gliceryną, a potem uprać
ubranie tak jak zwykle.

Plamy z makijażu
Z ciemnej garderoby schodzą przez lekkie tarcie kawałkiem chleba

Plamy z lakieru do paznokci
Lakier można wywabić acetonem, ale nie zmywaczem do paznokci zawiera-
jącym olej. Uwaga! Nie używaj acetonu do tkanin z włókien octanowych, bo je
zniszczysz.

Plamy z nikotyny
Można je zlikwidować, nacierając palce sokiem cytrynowym albo margaryną.

Plamy z owoców
Póki są jeszcze świeże usuwa się wrzątkiem (lać długo). Można też od razu na-
moczyć tkaninę w ciepłej maślance, a potem normalnie uprać. Jeśli pozostało
przebarwienie, trzeba natrzeć je sokiem cytrynowym i spłukać zimną wodą.
Niekiedy pomaga również rozcieńczony roztwór soli amoniakalnej (salmiaku).

Plamy z perfum
Są wyjątkowo trudne do usunięcia, zwłaszcza z jedwabiu albo z aksamitu. Jeśli
namoczysz tkaninę w ciepłej glicerynie, a potem upierzesz w wodzie z mydłem,
plamy zazwyczaj schodzą. Z tkanin wełnianych plamy wywabia się rozcieńczo-
nym amoniakiem albo spirytusem.

Plamy z nafty
Łatwo schodzą w ciepłej wodzie z mydłem.

Plamy z rdzy
Z białych tkanin można wywabić gorącym sokiem cytrynowym. Ostrożnie z deli-
katnymi tkaninami! Plamy z rdzy można też zwilżyć i natrzeć proszkiem do pie-
czenia, a potem uprać tak jak zwykle.

Plamy z czerwonych buraków
Trzeba natychmiast spłukać zimną wodą i zostawić na noc namoczone w zimnej
wodzie. Potem natrzeć plamę skondensowanym (nie rozcieńczać) środkiem do
prania w płynie i wypłukać. Można też posypać wilgotną plamę boraksem i w
zależności od rodzaju tkaniny polać gorącą wodą.

Plamy z czerwonego wina
Posypuje się grubą warstwą soli, która wchłania kolor i wilgoć. Wypłukać wodą
mineralną. Świeże plamy z czerwonego wina można również usunąć białym
winem albo szampanem. ślady po ich użyciu schodzą w praniu.

Stare plamy z czerwonego wina
Likwiduje się ciepłą wodą z mydłem i z dodatkiem amoniaku. Skutecznym śro-
dkiem jest też krem do golenia w tubie: wyciśnij trochę kremu na plamę, pozo-
staw na jakiś czas, wypłucz.

Plamy z sadzy
Nigdy nie powinny być usuwane na mokro. Spróbuj je zetrzeć kawałkiem mię-
kkiego białego pieczywa albo posyp grubo solą, zostaw na chwilę i wyczyść
szczoteczką.

Plamy z pleśni
Usunąć następującym roztworem: 20 części wody, 5 części nadtlenku wodoru i
1 część amoniaku. Można też polać zwilżoną wodą plamę sokiem cytrynowym i
posypać solą. Z wyrobów skórzanych usuwa się plamy z pleśni wodnym roztwo-
rem spirytusu (proporcje: 1:1). Potem skórę trzeba porządnie natłuścić. Z bar-
dzo delikatnej skóry plamy ściera się kawałkiem świeżego chleba, a potem pole-
ruje powierzchnię wełnianym gałgankiem.

Plamy z czekolady
Zazwyczaj nie schodzą w zwykłym praniu. Niekiedy skutkuje papka sporządzona
z gliceryny i żółtka. Nałóż papkę na plamę, pozostaw na chwilę, a potem staran-
nie zmyj ciepłą wodą.

Plamy z pasty do butów
Dają się zlikwidować terpentyną, spirytusem albo rozcieńczonym amoniakiem.

Plamy z potu
Pot usuwa się rozcieńczonym amoniakiem, spirytusem albo octem.

Plamy z nadpalenia
Nadpalenia należy natychmiast natrzeć wodą z octem albo z boraksem i spłukać
czystą wodą.

Plamy ze szpinaku
Natrzyj je surowym ziemniakiem, a następnie wypierz w ciepłej wodzie z my-
dłem.

Plamy ze smoły
Naciera się masłem albo gliceryną, zostawia środek na jakiś czas, a potem spie-
ra. W razie potrzeby można też użyć benzyny.

Plamy z atramentu
Moczy się w gorącym mleku, potem zapiera w ciepłej wodzie z mydłem (w razie
potrzeby ze spirytusem mydlanym). Plamy z atramentu na meblach schodzą po
użyciu soku z rabarbaru.

Plamy z wosku
Trzeba przykryć bibułką albo papierową serwetką i przykładać ciepłe żelazko tak
długo, aż wosk (stearyna) całkowicie wsiąknie w papier. W razie potrzeby,
można też użyć benzyny. Plamy z barwionego wosku pozostawiają ślady, które
usuwa się rozpuszczalnikiem.

Plamy z wody
Na jedwabiu: natychmiast wytrzyj do sucha! Inaczej po plamie pozostanie
obwódka.

Skóra

PIELĘGNACJA

Skóra poplamiona
Brudną kurtke albo torbę z gładkiej skóry należy czyścić namydloną wilgotną
ściereczką i starannie wytrzeć do sucha.

Chroń przed słońcem
Aby na skórzanych wyrobach nie porobiły się plamy, nie powinno się ich wy-
stawiać na zbyt długie działanie promieni słonecznych.

Szampon do rękawiczek
Brudne rękawiczki z jasnej skóry załóż na ręce i umyj w letniej wodzie z my-
dłem tak, jakbyś myła ręce. Następnie wypłucz, a do ostatniego płukania dodaj
trochę gliceryny, aby natłuścić skórę. Zdejmij rękawiczki, nadmuchaj w nie
powietrza i powieś do wysuszenia.

Susz na wisząco
Jeśli przemoczyłaś skórzaną kurtkę, zaraz po zdjęciu powieś ją na wieszaku, aby
wyschła (ale nie w pobliżu źródła ciepła!). Wyroby ze skóry welurowej powinnaś
po wysuszeniu starannie wyszczotkować. Jeśli skóra zanadto stwardniała, mu-
sisz ją tak długo wygniatać, aż zmięknie.

Lanolina do gładkiej skóry
Wyroby z gładkiej skóry będą zawsze miękkie i bez zadrapań, jeżeli od czasu do
czasu natrzesz je lanoliną albo olejem rycynowym, pozostawisz chwilę pod
działaniem tłuszczu, a potem wypolerujesz miękką ściereczką.

Krokodyla skóra
Wyroby z krokodylej skóry powinno się natłuszczać rzadko, natomiast po każ-
dym użyciu trzeba je polerować miękką ściereczką.

Chemia z dala od zamszu
Do usuwania plam z wyrobów zamszowych nie zaleca się stosowania środków
chemicznych. Po ich użyciu na skórze wokół plamy zostaje brzydka obwódka,
zdarza się również, że skóra blaknie. Tłuste plamy najlepiej likwiduje się
specjalną ściereczką do czyszczenia skóry zamszowej.

Tłuste plamy
Tłuste plamy na skórze o szorstkiej powierzchni najlepiej czyści się gęstą
szczoteczką drucianą albo gumową.

Skóra i lakier do włosów
Nowa kurtka z ciemnej, szorstkiej skóry czasem "lubi" farbować. Nie ma powo-
du do obaw, ponieważ jest to drobny, delikatny pył, pozostały po obróbce skó-
ry, który z czasem znika. Spryskaj skórę od czasu do czasu lakierem do włosów,
a zaoszczędzisz sobie nerwów.

Biały pasek
Biały skórzany pasek warto od czasu do czasu wyczyścić mlekiem.

OBUWIE

Więcej połysku
Obuwie z gładkiej skóry nabierze wyjątkowo pięknego połysku, jeśli po wypa-
stowaniu wypolerujesz buty starą nylonową pończochą.

Skóra wodoodporna
Buty z gładkiej skóry staną się wodoodporne, a także wyjątkowo miękkie, jeśli
będziesz je nacierać olejem rycynowym.

Lakier do sznurowadeł
Wystrzępione końcówki sznurowadeł trzeba skręcić i zanurzyć w bezbarwnym
lakierze do paznokci albo w kleju, a wtedy znów będą się łatwo przewlekać
przez dziurki.

Sznurowadła nie do zerwania
Sznurowadła możesz zabezpieczyć przed zerwaniem, jeśli przed użyciem namo-
czysz je w zasadowym octanie glinu (płynie Burowa).

But farbuje
Jeśli buty farbują od środka i zostawiają ślady na skarpetach i rajstopach, trze-
ba je wewnątrz przetrzeć octem albo spryskać lakierem do włosów.

Tanie prawidła
Jeśli zwiniesz w rulon kolorowe czasopismo, będziesz mieć tanie i praktyczne
prawidła do butów.

Prawidła domowej roboty
Prawidła do butów możesz zrobić sama: wypchaj papierem gazetowym stare
nylonowe pończochy i zawiąż je na odpowiedniej wysokości w supeł. Pozostałą
część pończochy odetnij i prawidła gotowe.

Wyschnięta pasta do butów
Wyschnięta pasta do butów znów będzie miękka i smarowna, jeśli na chwilę po-
stawisz pojemnik na czymś ciepłym albo rozmieszasz pastę z kilkoma kroplami
mleka lub oleju terpentynowego.

Nowy but uwiera
Kupiłaś nowe, piękne buty, ale, niestety, uwierają? Naciągnij na prawidła weł-
niane skarpety, zwilżone spirytusem, włóż do butów i zostaw w nich na cały
dzień. Możesz też wlać do butów trochę alkoholu, założyć od razu na nogi i cho-
dzić w nich do wyschnięcia.

Rozklepywanie pięty
Jeśli but uwiera cię w piętę, zwilż skórę spirytusem i lekko rozklep młotkiem
twarde miejsce od środka.

Mokre buty
Przemoczone buty wypchaj papierem gazetowym, żeby wchłonął wilgoć i połóż
buty na boku. Nie susz mokrego obuwia bezpośrednio na piecu albo kalory-
ferze, ponieważ zniszczy się skóra stwardnieje i popęka.

Codziennie zmieniaj obuwie
Jednš parę skórzanego obuwia powinno się nosić z przerwami, tzn. przez jeden
dzień, a potem należy je odstawić, aby skóra mogła się dobrze przewietrzyć. Od
razu po zdjęciu butów, póki są jeszcze ciepłe, wkładaj do nich prawidła, a
wtedy buty nie stracą fasonu.

Lakierki czyścić mlekiem
Lakierki można czyścić mlekiem, wazeliną albo specjalnym płynem do skóry
lakierowanej. Od zwykłej pasty do butów lakierki straciłyby połysk.

Lakier pęka na zimnie
Lakierki źle znoszą chłód, dlatego nim wyjdziesz z domu, załóż je i trochę po-
chodź po mieszkaniu, żeby rozgrzały się od wewnątrz. Dzięki temu zapobie-
gniesz pękaniu lakierowanej skóry.

Popękane lakierki
But z popękaną lakierowaną skórą należy nałożyć na kopyto (szewskie) i po-
smarować białkiem jaja.

Lakier bez połysku
Zmatowiałe lakierki znów będą błyszczeć jeśli natrzesz ją przepołowioną cebulą
i wypolerujesz.

Polakieruj obcasy
Obcasy wysokich butów nie będą się rysować i dłużej zachowają estetyczny wy-
gląd, jeśli od czasu do czasu pomalujesz je bezbarwnym lakierem do paznokci.

Białe obcasy
Porysowane i wyszczerbione obcasy białych butów będą się lepiej prezentować,
jeśli je pomalujesz korektorem (do błędów maszynowych).

Obuwie tekstylne
Jeśli upierzesz płócienne buty w pralce automatycznej w temperaturze 40 sto-
pni, będą idealnie czyste. Białe lniane buty znów będą wyglądały ładnie, jeśli je
nasmarujesz papką z kredy szlamowanej zmieszanej z mlekiem. Zostaw papkę
na butach, aż całkowicie zaschnie.

Wodoodporne podeszwy
Skórzane podeszwy butów nasmaruj olejem lnianym albo pokostem. Oba te
środki konserwują i impregnują skórę. Powyższy sposób sprawdza się przede
wszystkim przy używanym obuwiu o wyrobionych podeszwach, łatwiej
wchłaniających wilgoć.

Śniegowe zacieki
Brzydkie "śniegowe" zacieki na skórzanym obuwiu można usunąć naftą. Skórę
zamszową najlepiej mocno wyszczotkować namydloną szczoteczką do rąk.

Ostrożnie z chemikaliami
Zamszowe buty dłużej wyglądają ładnie, jeśli są spryskiwane specjalnym śro-
dkiem do pielęgnacji zamszu. Trzeba być jednak ostrożnym, ponieważ opary te-
go środka są najczęściej szkodliwe dla zdrowia, dlatego operację należy wy-
konywać tylko na świeżym powietrzu. świeżo zaimpregnowane buty zostaw na
jakiś czas na balkonie albo przy oknie, żeby dobrze wywietrzały.

Gumowa szczoteczka do zamszu
Zamszowe buty powinny być po każdym użyciu szczotkowane gumową szczote-
czką. Znoszone buty z zamszu można potrzymać chwilę nad parą, żeby wypro-
stowało się włosie. Potem należy wyszczotkować buty miękką szczoteczką.

Kalosze
Zabłocone kalosze najlepiej myje się wodą z mydłem, a trudno usuwalne plamy
czyści się benzyną. Potem trzeba natrzeć gumową powierzchnię olejem i wy-
polerować. Absolutnie nie wolno suszyć gumowego obuwia bezpośrednio na
grzejniku, ponieważ guma kruszeje i pęka pod wpływem ciepła.

Buty kupuj po południu
Rano nasze stopy są mniejsze, dlatego buty kupione przed południem zwykle
okazują się za ciasne.

Biżuteria

Lśniące kamienie szlachetne
Jeśli kamienie szlachetne, takie jak diamenty, szafiry, rubiny albo szmaragdy,
straciły połysk, zwykle wystarczy wypolerować je miękką szmatką. Od czasu do
czasu możesz je też namoczyć w letniej wodzie z mydłem i kilkoma kroplami
wodnego roztworu amoniaku. Brud z oprawy kamienia należy delikatnie usuwać
miękkš szczoteczkš do zębów, następnie wypłukać czystą wodą i osuszyć.

Myj ręce bez biżuterii
Zawsze zanim umyjesz ręce albo zabierzesz się do kuchennych zajęć, zdejmuj
pierścionki, obršczki i bransolety. Tłuszcz i detergenty niszczą połysk złota,
srebra i kamieni szlachetnych.

Szmaragd nie lubi słońca
Szmaragdy, opale, topazy i lapis lazuli to kamienie, które źle znoszą słońce. In-
tensywne działanie promieni słonecznych zmienia charakterystyczną barwę tych
kamieni. Pamiętaj więc, żeby ich nie nosić na plaży.

Corega Tabs czyści złoto i platynę
Biżuterię ze złota i platyny najlepiej wyczyścisz, jeśli rozpuścisz w szklance
jedną tabletkę środka do mycia protez zębowych i włożysz ozdoby na jakiś czas
do roztworu. Jeśli po kąpieli wypolerujesz je irchą, będą pięknie błyszczeć.

Popiół z papierosów
Złote łańcuszki doskonale czyści się suchym popiołem z papierosów albo cygar.

Proszek do pieczenia czyści złoto
Nasyp trochę proszku do pieczenia na wilgotny tampon z waty i wyczyść nim
złote łańcuszki i pierścionki.

Matowe złoto
Jeśli nasmarujesz zmatowiałe złote ozdoby sokiem z cebuli, a po paru godzi-
nach wypolerujesz je miękką szmatką, znów będą lśnić jak nowe.

Supeł na naszyjniku
Jeśli na sznurze naszyjnika zrobił się supeł, z którym nie możesz sobie poradzić,
skrop go kilkoma kroplami oleju i pozostaw na jakiś czas. Potem szpilką roz-
supłasz supeł bez trudu.

Srebro w folii aluminiowej
Srebrne ozdoby, które nosisz rzadko, przechowuj owinięte w miękką ściereczkę
do czyszczenia srebra. Możesz je też zawinąć w czarną bibułkę albo w folię alu-
miniową, a wtedy na pewno nie pokryją się ciemnym nalotem.

Błyszczące srebro
Poczerniałym ozdobom ze srebra przywrócisz piękny połysk, jeśli je wyczyścisz
zwykłą pastą do zębów. Tak samo możesz postępować ze srebrnymi sztućcami.

Srebro w kąpieli
Srebrne łańcuszki znów będą błyszczeć, jeśli je wykąpiesz w gorącej wodzie z
odrobiną mydła rdzeniowego z dodatkiem amoniaku.

Perła musi mieć kontakt ze skórą
Naszyjnik z pereł powinnaś nosić jak najczęściej, ponieważ perły, dzięki ze-
tknięciu z ludzką skórą utrzymują swój piękny kolor i blask. Ostrożnie z lakierem
do włosów i perfumami w rozpylaczu! Jeśli niechcący spryskasz nimi perły,
natychmiast musisz je starannie powycierać.

Kwas rozpuszcza perły
Nie wolno dopuścić do kontaktu pereł z kwasami! Nigdy zatem nie czyść ich
amoniakiem czy solą amoniakalną, ponieważ mogą się rozpuścić. Jeśli chcesz
umyć naszyjnik z pereł, włóż go na kilka godzin do roztworu płatków my-
dlanych, a wtedy i perły, i jedwabny sznureczek naszyjnika będą znów czyste.

Szklane paciorki
Szklane kamienie można czyścić wodą z dodatkiem octu, natomiast naszyjnik ze
szklanych paciorków najlepiej umyć w ciepłej wodzie z mydłem.

Lśniące bursztyny
Bursztyny najlepiej myje się w ciepłej wodzie z mydłem. Od razu po umyciu
trzeba je starannie wytrzeć i wypolerować. Nie wolno natomiast zostawić bur-
sztynu w wodzie na dłużej, ponieważ stracą połysk.

Plamy na bursztynie
Tłuste plamki na bursztynie usuwa się kawałkiem chleba albo olejkiem mi-
gdałowym. Nie wolno natomiast myć bursztynów alkoholem albo jakimkolwiek
rozpuszczalnikiem, ponieważ wtedy matowieją. Jeśli masz na sobie naszyjnik z
bursztynów, ostrożnie używaj lakieru do włosów i perfum.

Ostrożnie z opalem
Z opalem trzeba obchodzić się niezwykle ostrożnie. Kamień ten źle znosi waha-
nia temperatury, jest też wyjątkowo kruchy. Równolegle z utratą wilgotności
powstają na nim pęknięcia, dlatego od czasu do czasu należy go moczyć w czy-
stej wodzie. Pamiętaj też, żeby przed myciem rąk zdejmować pierścionek z opa-
lem, ponieważ kamień ten nie lubi ani mydła, ani sprayów, ani kremów.

Czyszczenie opalu
Opal najlepiej czyści się paloną magnezją. Włóż kamień na noc do miseczki z
proszkiem, a potem wyczyść go miękką szczoteczką.

Lakierowanie biżuterii
Modna biżuteria (z tworzywa, drewna itp.) nie będzie ciemniała ani zostawiała
brudnych śladów na skórze i garderobie, jeśli ją zaimpregnujesz bezbarwnym
lakierem do paznokci.

Sztuczne diamenty
Jeśli chcesz odróżnić sztuczne diamenty od prawdziwych, włóż je do czystej wo-
dy. Nieprawdziwy kamień wygląda w wodzie matowo prawdziwy lśni w wodzie
tak samo jak zawsze.

Zegarek kwarcowy zawsze na ręce
Jeśli nosisz kwarcowy zegarek, staraj się go jak najrzadziej zdejmować z ręki,
ponieważ dla kwarcu bardzo ważna jest stała temperatura. Mechaniczne zegarki
natomiast należy zdejmować na noc, ponieważ ciepło ciała przyspiesza tężenie
smaru w werku.

Kwiaty, Ogród

KWIATY CIĘTE

Codziennie zmieniaj wodę
Jeśli wlejesz do wody, w której stoją kwiaty środek przedłużający ich żywot-
ność, woda będzie dłużej świeża. Nie musisz jej wtedy zmieniać, wystarczy tyl-
ko, żebyś dolewała wody do wazonu. Jeśli środka tego nie używasz, powinnaś
codziennie zmieniać wodę w wazonie.

Nacinaj łodygi
Zanim wstawisz kwiaty do wazonu, powinnaś skrócić im nieco łodyżki, obcinając
je pod wodą (nożem, nie nożyczkami!). Miękkie łodygi obcina się prosto, twarde
na ukos. Usuwaj również dolne liście z łodygi, żeby nie były zanurzone w wo-
dzie.

Cuchnąca woda
Woda cuchnie, gdy łodygi kwiatów zaczynają gnić. Jeśli wrzucisz do wazonu ka-
wałek węgla drzewnego, zapobiegniesz nieprzyjemnemu zapachowi.

Cukier w wodzie
Cięte kwiaty dłużej będą żyły, jeśli dosypiesz do wody w wazonie ok. pół ły-
żeczki (od kawy) cukru albo wrzucisz do środka miedzianą monetę.

Dłużej świeże
Kwiaty cięte dłużej postoją, jeśli nie będą ściśnięte w wazonie. Poza tym dobrze
jest odstawić je na noc w chłodne miejsce.

Kwiaty z ogrodu
Jeśli ścinasz kwiaty we własnym ogrodzie, pamiętaj o paru rzeczach: kwiaty
rozwinięte obcina się rano, kwiaty w pączkach wieczorem. Kwiaty przeznaczone
do wazonu nigdy nie powinny być obcinane w czasie deszczu, bo
wtedy szybciej więdną.

Aspiryna pomaga
Wrzuć do wody w wazonie tabletkę aspiryny, a wtedy ożyją przywiędłe kwiaty.

Nie w słońcu
Kwiaty cięte nie powinny stać bezpośrednio w słońcu i nigdy w przeciągu.

Zraszaj podczas upału
W upalne dni, a także w przegrzanych pomieszczeniach, należy od czasu do
czasu zraszać kwiaty wodą, a nie zwiędną tak szybko.

Piękne storczyki
Storczyki dłużej zachowają piękny wygląd, jeśli wstawisz je do letniej wody, a
nie do zimnej.

Tulipany
Na koniuszku łodygi tulipana często tworzy się "korek powietrzny", który unie-
możliwia roślinie pobieranie wody. Dlatego od czasu do czasu przekłuwaj koniec
łodygi szpilką, a twoje tulipany będą dłużej żyły.

Tulipany ze zwisającymi główkami
Zdarza się dość często, że tulipany "zwieszają głowy", mimo że są jeszcze świe-
że. W takiej sytuacji ustaw wazon z tulipanami pod lampą na 12 godziny, a nie-
bawem kwiaty znów się wyprostują.

Ogniste chryzantemy
Chryzantemy nie zwiędnš szybko, jeśli końcówki łodyg poopalasz chwilę nad
płomieniem świecy. W ten sposób zostanš uszczelnione.

Kwiaty z dala od owoców
Kwiaty cięte nigdy nie powinny stać w pobliżu owoców, ponieważ aromat doj-
rzałych owoców przyspiesza więdnięcie niektórych gatunków roślin.

Róże w wazonie
Róże trzymają się zdecydowanie dłużej, jeśli codziennie skracasz im odrobinę
łodygi, podcinając je na skos i wzdłuż, a na noc wkładasz kwiaty do wanny i
zalewasz zimną wodą.

Mało wody w narcyzach
Cięte narcyzy nie powinny stać w dużej ilości wody, ponieważ pobierają jej zbyt
wiele i kwiaty stają się szkliste.

Narcyzy "krwawią"
Łodygi narcyzów wydzielają śluzowaty sok, dlatego powinny przez jeden dzień
stać same w wodzie, bez innych kwiatów. Jeśli jednak zanurzysz końce łodyżek
na 5 minut w gorącej wodzie, sok przestanie się wydzielać. W ten sposób mo-
żna postępować także z innymi kwiatami, które wydzielają gęsty, kleisty sok.

Bez w wazonie
Bez będzie dłużej stał w wazonie, jeżeli oskrobiesz końce gałązek (kilka cen-
tymetrów), usuniesz z nich dolne listki i wsadzisz łodygi na parę minut do cie-
płej wody. Dopiero wtedy możesz je wstawić do wazony. Na marginesie: bez w
pączkach nie rozwija się w wazonie.

ROŚLINY
DONICZKOWE

Woda powinna odstać
Do podlewania roślin doniczkowych najlepsza jest woda deszczowa. Również
wystała woda mineralna doskonale nadaje się do podlewania roślin. Woda z
kranu powinna najpierw postać przez noc w pomieszczeniu, aż nabierze tem-
peratury pokojowej, a także chociaż częściowo ulotni się z niej chlor. Wtedy na-
daje się do podlewania kwiatów, także tych szczególnie wrażliwych i wybre-
dnych.

Nie podlewaj za dużo
Podlewaj rośliny tylko wtedy, gdy naprawdę tego potrzebują, tzn. gdy ziemia w
doniczce jest sucha. Zbyt obfite i częste podlewanie szkodzi kwiatom i nad-
miernie zakwasza ziemię. Woda, która zebrała się na podstawce po doniczką,
powinna być wylewana w pół godziny po podlaniu rośliny.

Koci żwirek w doniczce
Aby rośliny doniczkowe po podlaniu nie stały w wodzie, nasyp do podstawki
trochę kociego żwirku, który wchłonie nadmiar wilgoci.

Woda z akwarium
Jeśli zmieniasz wodę w akwarium z rybkami słodko wodnymi, nie wylewaj jej,
ponieważ doskonale nadaje się do podlewania i nawożenia roślin pokojowych.

Witamina dla kwiatów
Nie wylewaj wody, w której gotowałaś ziemniaki albo jajka! Woda ta zawiera
szereg wartościowych składników pokarmowych, którymi możesz zasilić swoje
rośliny.

Fusy z kawy jako nawóz
Fusy z czarnej kawy, popiół drzewny i fusy herbaciane są bardzo dobrym na-
wozem dla roślin pokojowych. Od czasu do czasu wmieszaj trochę któregoś z
tych środków do ziemi w doniczce, a rośliny będą rosły bujniej.

Skorupki jaj jako nawóz

Nie wyrzucaj do śmieci skorupek od jaj, ponieważ zawierają węglan wapniowy,
który doskonale nadaje się jako dodatek do nawozu dla wszystkich roślin ho-
dowlanych w domu i na balkonie. Zbieraj skorupki, a potem pokrusz drobno,
wrzuć do dużego słoja, zalej wodą i odstaw na mniej więcej dwa tygodnie. Mo-
żesz też drobno rozgnieść skorupki i od razu wmieszać je bezpośrednio do ziemi
w doniczce.

Drożdże jako nawóz
Rozpuszczone drożdże (piekarnicze) sš również dobrym nawozem, który przy-
spiesza bujny rozwój roślin.

Suche powietrze szkodzi
Zbyt suche powietrze w mieszkaniu ogrzewanym kaloryferami, nie służy rośli-
nom. Jeśli nie masz nawilżacza powietrza, powinnaś dwa razy dziennie sprys-
kiwać kwiaty wodą, rano i w południe. Możesz też ustawić kwiaty obok siebie, w
grupie, a przez to powietrze będzie bardziej wilgotne od ziemi i liści sąsiadują-
cych ze sobą roślin.

Światło tak słońce nie
Większość roślin pokojowych potrzebuje dużo światła, dlatego powinnaś je
ustawiać jak najbliżej okna. Nie wystawiaj jednak kwiatów na bezpośrednie
działanie promieni słonecznych, ponieważ mogą one popalić roślinom liście.

Kąpanie nowych doniczek
Doniczka powinna przepuszczać powietrze, dlatego nie wolno jej lakierować z
zewnątrz. Nową glinianą doniczkę należy najpierw moczyć w wodzie przez kilka
godzin, żeby uszczelniły się pory naczynia. Jeśli tego nie zrobisz, zbyt dużo
wody przeznaczonej dla roślin wsiąknie w ścianki doniczki. Usuń też z doniczki
papierowy kołnierz ozdobny, którym ją owinięto w kwiaciarni.

Usuwanie wapiennego osadu
Jeśli na brzegach doniczek utworzył się biały osad wapienny, włóż opróżnione
doniczki na cały dzień do roztworu wody z octem.

Ozdobna doniczka
Jeśli wstawisz zwykłą doniczkę w drugą, ozdobną, służącą jednocześnie jako
podstawka, pamiętaj, że między obydwoma naczyniami powinna być przerwa
na szerokość palca.

Przesadzanie - luty/marzec
Rośliny powinno się przesadzać na przełomie lutego i marca, zanim rozpocznie
się nowy okres wegetacji. Zima jest dla roślin okresem spoczynku, nie mogą się

więc w tym czasie ukorzeniać w nowej ziemi. Nowa doniczka powinna być tylko
trochę większa od poprzedniej.

Odkurzaj liście
Pamiętaj, aby od czasu do czasu odkurzać rośliny doniczkowe o dużych liściach.
Przecieraj je miękką, suchą ściereczką. Dzięki temu usuniesz kurz, który zatyka
maleńkie pory w liściach, a więc ułatwisz roślinom prawdziwe oddychanie.

Połysk od piwa
Od czasu do czasu przecieraj liście roślin pokojowych rozcieńczonym piwem, a
będą wtedy pięknie błyszczeć.

Zwiędłe do kosza
Aby rośliny doniczkowe mogły puszczać nowe pędy, musisz pamiętać o usuwa-
niu ich zwiędłych kwiatów i liści.

Kości jako nawóz
Jeśli pod dolny otworek w doniczce podsypiesz porozgniatane resztki kości albo
skorupki jaj, roślina pobierze z nich szereg wartościowych substancji pokar-
mowych.

Szyszka jako wilgotnościomierz
Dojrzała szyszka jodłowa doskonale pełni funkcję wilgotnościomierza. Reaguje
na zmiany wilgotności powietrza, jeszcze zanim zauważy je człowiek. Najlepiej
zawiesić szyszkę za oknem na sznurze nasączonym olejem. Jeśli zbliża się
deszcz albo śnieg, łuski na szyszce zamykają się, jeśli pogoda ma się poprawić,
łuski zaczynają się otwierać.

Pędy pod klosz
Sadzonki pędowe roślin pokojowych, które trzymasz w słoiku z wodą, rozwiną
się lepiej i szybciej, jeśli razem ze słoikiem umieścisz je pod kloszem na sery.
Zapewnisz im optymalny mikroklimato dużej wilgotności powietrza i bez
przeciągów.

Ożywcza kąpiel
Jeśli któraś z twoich roślin gwałtownie wysycha, wstaw doniczkę do wiadra z
wodą na tak długo, aż przestaną pojawiać się pęcherzyki powietrza. Będzie to
znaczyło, że ziemia jest dobrze nawodniona.

Czosnek na mszyce
Jeśli włożysz do ziemi w doniczce albo w skrzynce na kwiaty ząbek czosnku,
znikną mszyce z rośliny.

Zapałka i pchełki ziemne
Aby pozbyć się pchełek ziemnych grasujących po roślinie, wystarczy wetknąć w
ziemię w doniczce kilka zapałek, siarczanymi główkami do dołu.

Herbata na muszki
Jeżeli nad rośliną uporczywie krążą roje małych muszek, posyp ziemię w doni-
czce fusami herbacianymi, a niebawem muszki się wyniosą.

Rośliny i urlop
Jeśli nie masz nikogo, kto mógłby zająć się twoimi kwiatami w czasie wakacji,
postaw na stole wiadro z wodą, a na podłodze, dookoła stołu, poustawiaj do-
niczki z roślinami. Połącz każdą doniczkę z wiadrem "linią wodną"najlepsza jest
mocna wełniana przędza. Jeden jej koniec wetknij do ziemi w doniczce, a drugi
zanurz w wiadrze z wodą. W ten sposób rośliny będą automatycznie pobierały
tyle wody, ile im potrzeba.

Rośliny tropikalne
Rośliny pokojowe, pochodzące z lasów tropikalnych, nie tolerują prażącego po-
łudniowego słońca. Wiele gatunków marnieje, jeśli stoją w oknie od połu-
dniowej strony.

Fikus potrzebuje dużo światła
Fikus lubi światło, ale nie lubi silnego słońca. W lecie można go wystawić na
dwór, ale pamiętaj, że wysokie rośliny nie mogą stać zbyt nisko na ziemi, w
zbyt zacienionym miejscu, ponieważ marnieją im z braku światła dolne liście.
Jeśli roślina zaczyna rodzić małe liście, to znaczy, że jest niedostatecznie zao-
patrzona w substancje pokarmowe. W zimie fikus powinien stać w nie ogrzewa-
nym pomieszczeniu. Jeśli jego liście zwisają do dołu, to znaczy, że stanowisko
jest za ciepłe.

Mleko daje połysk
Stare liście fikusa powinno się od czasu do czasu przecierać wilgotną szmatką,
aby usunąć kurz i ewentualne szkodniki. Można też przetrzeć liście od czasu do
czasu ściereczką zwilżoną w mleku, a wtedy będą ładnie błyszczeć, roślina zaś
będzie zdrowa.

Fikus gubi liście
Jeżeli fikus gubi liście, trzeba zrobić nacięcie na łodydze, tuż nad miejscem, z
którego odpadł liść, a niebawem wyrośnie stamtąd nowy.

Wrażliwy fiołek afrykański

Fiołek afrykański (sępolia) powinien stać w ciepłym, jasnym, ale nie nasłone-
cznionym miejscu, poza tym kwiat ten nie znosi przeciągów. Liście fiołka są nie-
zwykle wrażliwe na wilgoć, dlatego należy go podlewać tylko do podstawki albo
bezpośrednio pod liście.

Kwitnące rośliny
Kwitnące rośliny doniczkowe potrzebują dużo wody, ale nie powinny w wodzie
stać. Jeżeli w pół godziny po podlaniu woda jeszcze znajduje się na spodeczku,
trzeba ją wylać.

Trująca diffenbachia
Diffenbachia lubi powietrze ciepłe i wilgotne, lubi też światło, ale nie powinna
stać bezpośrednio w słońcu. Poza tym jest to roślina trująca, uwaga więc na
dzieci!

Azalia znów kwitnie
Stanowisko azalii powinno być dobrze oświetlone, ale nie bezpośrednio nasło-
necznione. Wysoka temperatura i suche powietrze powodują opadanie liści i
uniemożliwiają kwitnienie rośliny. W okresie kwitnienia azalia potrzebuje bardzo
dużo wody, dlatego powinno się co cztery dni całkowicie zanurzać roślinę z
doniczką w wodzie, żeby ziemia mogła dostatecznie się nawodnić. Po Trzech
Ogrodnikach (środek maja) należy ustawić roślinę w zacienionym miejscu na
balkonie albo w ogrodzie i podlewać raz, dwa razy w tygodniu. Na jesieni znów
przenosi się kwiat do domu i obficie podlewa. Ponownemu kwitnieniu sprzyja
też ustawienie rośliny w zimie na kilka dni w chłodnym pomieszczeniu, ponie-
waż w niskiej temperaturze szybciej rozwijają się pączki. Jeśli potem znów prze-
niesiesz azalię do cieplejszego miejsca, wkrótce zacznie bujnie rozkwitać.

Poinsecja lubi światło
Poinsecja potrzebuje dużo światła; dobrze się też czuje na stanowisku bezpo-
średnio nasłonecznionym, z wyjątkiem gorących miesięcy letnich. W zimie woli
niskie temperatury, inaczej gubi liście. Po okresie kwitnienia można na jakiś
czas przestać ją podlewać, ponieważ potrzebny jest jej okres spoczynku, wtedy
też powinno się ją mocno poprzycinać. Ponowne podlewanie należy rozpocząć
w chwili, gdy pojawią się pierwsze pędy. Ponieważ jest to roślina krótkiego dnia,
w listopadzie trzeba jej zapewnić przynajmniej 13 godzin absolutnego zacie-
mnienia, w przeciwnym razie poinsecja nie zakwitnie ponownie.

Przegotowana woda do hortensji
Hortensja hodowana w doniczce potrzebuje dużo wody, ale wystałej albo prze-
gotowanej, ponieważ roślina ta jest niezwykle wrażliwa na wapń. W razie silne-

100

go wysychania należy ją wstawić razem z doniczką na kwadrans do wiadra z
wystałą wodą.

Epifylum odpoczywa
Epifylum należy nawozić tylko w okresie od marca do czerwca. Roślina ta musi
mieć stale wilgotną ziemię. W okresie spoczynku, który przypada na lipiec sier-
pień, należy ją minimalnie podlewać i nie podawać nawozów. W lecie lepiej wy-
nieść epifylum na balkon albo do ogrodu.

Remont nie służy roślinom
Jeśli przeprowadzasz w mieszkaniu remont, malujesz, tapetujesz albo kładziesz
nowe wykładziny, powinnaś conajmniej na dwa tygodnie umieścić rośliny w in-
nym miejscu, z dala od szkodliwych oparów farb i klejów.

101

BALKON
OGRÓD

Strzyżenie żywopłotu
Aby równo przyciąć żywopłot, trzeba przeciągać poziomo, na planowanej wyso-
kości sznur i umocować go na obu końcach żywopłotu. Boczne powierzchnie
płotu powinny mieć kształt stożka. Na górze wąsko, na dole szerzej, aby światło
mogło dotrzeć w głąb roślin.

Ostry sekator
Nożyce do strzyżenia żywopłotu powinny być zawsze ostre. Tępe ostrza mogą
postrzępić gałązki, a przez to zostanie zahamowany dalszy rozwój rośliny.
Poza tym od tępego sekatora robią się w żywopłocie brzydkie dziury.

Sadzenie drzew
Jeśli posadzisz zbyt blisko domu drzewa o silnym ukorzenieniu (orzech, wierzba
płacząca itp.), może się zdarzyć, że po pewnym czasie korzenie zaczną roz-
sadzać fundament budynku. Nie powinno się również sadzić takich drzew w
pobliżu innych roślin ogrodowych, ponieważ w miarę wzrostu będą zabierały im
coraz więcej światła i składników pokarmowych.

Popiół drzewny jako nawóz
Nigdy nie wyrzucaj do śmieci popiołu z drewna, którym palisz w piecu albo ko-
minku, ponieważ przyda ci się do posypania rabat w ogrodzie. Popiół drzewny
jest dobrym nawozem, a poza tym chroni wiele roślin przed szkodnikami, m.in.
odstrasza ślimaki. Popiół z węgla nie nadaje się do tego celu.

Lawenda
Lawenda wśród róż odstrasza mszyce.

Popiół z papierosów na mszyce
Jeśli posypiesz popiołem z papierosów lub cygar ziemię wokół rośliny, pozbę-
dziesz się mszyc. Jeszcze skuteczniejszym środkiem jest wywar z resztek ty-
toniu, którym po ostudzeniu i przecedzeniu spryskuje się rośliny. Nie wyrządzisz
żadnych szkód roślinom, za to odstraszysz mszyce.

Kreci kopczyk
Nie denerwuj się, jeśli natkniesz się w swoim ogrodzie na kretowisko. Ziemia z
kopczyka wymieszana z ziemią kompostową i miałem torfowym, jest doskona-
łym nawozem dla roślin hodowlanych w skrzynkach i doniczkach.

102

Nie przynoś ziemi z lasu
Nigdy nie podsypuj grządek z różami ziemią i liśćmi pochodzącymi z lasu. Mogą
one zarazić twoje rośliny śluzowcami, a grzybów tych nie sposób potem
zwalczyć jakimikolwiek środkami.

Dobry kompost
Ziemia kompostowa jest najlepszym podłożem dla kwiatów i warzyw ogrodo-
wych. Wyszukaj w swoim ogrodzie jakieś zacienione miejsce do gromadzenia
kompostu. Zbieraj wszystkie odpadki pochodzenia organicznego z gospodarstwa
domowego i ogrodu. Nie tylko liście i trawa nadają się na kompost, lecz również
kości, sierść i włosy, resztki warzyw i owoców, popiół. Kolejne warstwy stosu
przekładaj gałęziami. Sama trawa albo same liście przegniją i nie będą nadawać
się na kompost.

Kompost bez cytrusów
Na kompost absolutnie nie nadają się owoce cytrusowe! Skórki tych owoców są
spryskiwane środkami chemicznymi i nie ulegają procesowi rozkładu. Również
nie wolno przeznaczać na kompost roślin zaatakowanych przez szkodniki! Chwa-
sty z nasionami należy umieszczać pośrodku stosu, gdzie najwyższe jest ciepło
rozkładu, a więc hamuje zdolność kiełkowania nasion.

Dojrzewanie pomidorów
Pomidory, w przeciwieństwie do innych roślin jadalnych, powinno się każdego
roku sadzić w innym miejscu. Nie zapominaj też o nawożeniu! Mimo że pomidor
jest rośliną wyjątkowo lubiącą słońce, dojrzewa nawet w niekorzystnych wa-
runkach pogodowych, w doniczce na balkonie lub tarasie.

Groch nie lubi fasoli
Niektóre warzywa źle wegetują w sąsiedztwie innych roślin. Na przykład groch,
fasola i cebula nigdy nie powinny rosnąć obok siebie. Za to marchew, rzodkie-
wki i ogórki rozwijają się wyjątkowo dobrze w swoim towarzystwie.

Precz z muchami!
Zamiast irytować się z powodu natrętnych much, posadź na wiosnę na balkonie
pomidory, miętę albo lawendę, a wtedy przez całe lato będziesz miała spokój z
muchami.

Piękniejsze peonie
Peonie rozwijają się najlepiej w ziemi gliniastej, bogatej w próchnicę. Przed sa-
dzeniem spulchnij glebę na 40 cm głębokości i przykryj bulwy korzenne 5 cm

103

warstwą ziemi. Jeśli zawsze będziesz sadzić peonie w ich stałym miejscu na
grzšdce, z roku na rok będš coraz piękniejsze.

Sadzenie róż
Nigdy nie sadź nowych róż wśród starych, albo słabo rozwiniętych krzaków, po-
nieważ ziemia w tym miejscu jest już wyjałowiona. W takiej sytuacji musisz wy-
mienić ziemię.

Oleander lubi ciepło
Oleander lubi słońce i ciepło, dlatego wyjątkowo dobrze rozwija się na balko-
nach i tarasach położonych od strony południowej. Roślinę tę trzeba podlewać
codziennie, a do połowy sierpnia powinno się ją raz w tygodniu nawozić. W
chłodne i deszczowe letnie dni lepiej przenieść oleander do domu, ponieważ źle
znosi chłód.

Fuksja zimuje w domu
Fuksja powinna być regularnie podlewana i raz w tygodniu nawożona. Przekwi-
tłe kwiaty i zwiędłe liście trzeba usuwać. Najlepiej rozwija się na stanowisku
częściowo albo całkowicie zacienionym. Na zimę fuksję należy zabrać do domu i
ustawić w miejscu chłodnym i oświetlonym.

Pelargonie lubią słońce
Bodziszki i pelargonie powinno się obficie podlewać i raz w tygodniu, w okresie
kwitnienia, nawozić. Są to rośliny światłolubne, ale rozwijają się również w pół-
cieniu i kwitną aż do późnej jesieni. Wiszące pelargonie (skrzynkowe) należy
umieszczać w miejscach bezwietrznych. Przed zimowaniem pelargonie powinno
się poprzycinać i ustawić w piwnicy, w miejscu jasnym i przewiewnym.

Begonie lubią wilgoć
Begonia najlepiej rozwija się na stanowisku ciepłym, o stałej temperaturze, nie-
zbyt nasłonecznionym. Roślina ta nie znosi przeciągów. W okresie kwitnienia
musi mieć zawsze dobrze nawilżoną ziemię i raz w tygodniu powinna być nawo-
żona. Na zimę trzeba ją przenieźć do jasnego pomieszczenia, podlewać umiar-
kowanie i nawozić co dwa tygodnie.

Mączniak na begoniach
Podczas wilgotnego lata mšczniak szczególnie chętnie atakuje begonie bulwia-
ste. Przy podlewaniu należy uważać, żeby nie moczyć roślinom liści i w ten spo-
sób nie sprzyjać rozmnażaniu się grzyba.

104

Piękny krzew chryzantemy
Krzew chryzantemy jest przepiękną rośliną, ale też i dość wybredną. W pełni
nasłonecznione stanowiska i osłonięte od wiatru jest idealne dla tej rośliny.
Przekwitłe kwiaty należy obcinać, żeby nie wytwarzały nasion. Na okres zimy
trzeba przenieść chryzantemę do piwnicy albo na klatkę schodową i ustawić w
miejscu jasnym, chłodnym i niezbyt suchym. Na wiosnę, zanim
wypuści nowe pędy, trzeba ją poprzycinać. W lecie chryzantemy potrzebują
bardzo dużo wody, w zimie z kolei podlewa się je niewiele, ale regularnie.

Czosnek odstrasza nornice
Jeśli zasadzisz w ogrodzie czosnek, krzak czarnej porzeczki, albo wilczomlecz,
nornice przeniosą się gdzie indziej. Skutecznym sposobem zwalczania tych
gryzoni jest też zatykanie ich chodników ząbkami czosnku albo jego nacią.

Mrówki nie lubią proszku do pieczenia
Mrówki są wprawdzie pożytecznymi owadami, niekiedy jednak stają się
prawdziwą plagą dla roślin w ogrodzie. W takiej sytuacji trzeba usypać wokół
pni drzew grube "wały ochronne" z kredy szlamowanej albo posypać grządki
popiołem drzewnym. Szlaki wędrówek mrówek można również zablokować
proszkiem do pieczenia albo skórkami cytryny.

Chwasty
Jeśli denerwuje cię zielsko wyrastające pomiędzy kamiennymi płytkami na
ścieżkach w ogródku, możesz je zlikwidować, podlewajšc wrzącą wodą z solą.

105

Zrobisz to sama

Gwóźdź w drewnie
Drewno nie będzie się tak łatwo rozłupywało przy wbijaniu w nie gwoździa, jeśli
stępisz jego ostry koniec młotkiem albo w miejscu wbijania gwoździa nakleisz
kawałek taśmy klejącej.

"Kołkociąg"
Kołek, który mocno tkwi w ścianie, bez trudu wykręcisz korkociągiem.

Wiercenie otworów w glazurze
Aby płytka ceramiczna nie pękła podczas wiercenia w niej otworu, należy za-
kleić miejsce wiercenia taśmą klejącą, przyłóż do niego gwoźdź i lekko stukając
młotkiem obtłuc najpierw glazurę z kafelka.

Odcinanie szyjki
Do cięcia szkła wcale nie jest konieczny specjalny krajak. Wystarczy nasączyć
terpentyną kawałek wełnianej przędzy, obwiązać nią szyjkę butelki na wyso-
kości cięcia i podpalić wełne. Następnie, jak tylko wełna się wypali zanurzyć
jeszcze goršce szkło w zimnej wodzie, a wtedy pęknie we właściwym miejscu.

Odnowiona tabliczka
Sfatygowana korkowa tabliczkanotatnik (do przypinania "sklerotek") znów bę-
dzie wyglądać estetycznie, jeśli okleisz ją resztkami tapety ze ściany, na której
wisi.

Śruba "na fest"
Śruba będzie solidnie umocowana w drewnianym podłożu, jeśli przed wkrę-
ceniem posmarujesz jej gwint cienką warstwą kleju.

Nierdzewne śruby
Zanim wkręcisz stalową śrubę, nasmaruj ją mazidłem sporządzonym z oleju
smarowego i sproszkowanego grafitu. Dzięki temu śruby są bardziej odporne na
korozję i nawet po latach można je bez trudu odkręcić.

Obluzowany hak
Jeśli śruba (albo hak) obluzowała się, wystarczy owinąć jej gwint zwykłą nicią
krawiecką i dodatkowo posmarować go odrobiną kleju. Wtedy śruba znów
będzie mocno siedzieć w podłożu.

Śrubokręt

106

Aby podczas przykręcania śruby śrubokręt nie ześlizgiwał się, trzeba natrzeć
jego ostrze kredą.

Zardzewiałe gwoździe
Jeśli nie możesz wyciągnąć zardzewiałej śruby albo gwoździa, rozgrzej ostrze
śrubokręta albo posmaruj gwóźdź (śrubę) naftą.

Pasta do zębów kryje
Drobne rysy albo dziurki w białej ścianie doskonale można zatuszować zwykłą
pastą do zębów.

Trwałe pismo
Nie uda się zetrzeć zwykłą gumką pisma ołówkowego, jeśli posmarujesz je chu-
dym mlekiem.

Gliceryna do poduszki do stempli
Jeśli skropisz gliceryną wyschniętš poduszkę do stempli, tusz rozpuści się, a
wtedy poduszka znów będzie się nadawać do użytku.

Zardzewiałe narzędzie
Zardzewiałym narzędziom przywrócisz dawną świetność, jeśli namoczysz je w
nafcie, a potem wypolerujesz papierem gazetowym.

Sklejone znaczki
Posklejane znaczki pocztowe możesz bez trudu rozłączyć, jeśli: a) podłożysz je
pod przezroczysty papier i przeprasujesz gorącym żelazkiem, b) włożysz je do
zamrażarki.

Odklejanie znaczków
Jeśli zwilżysz wewnętrzną stronę koperty, znaczek da się bez trudu odkleić od
papieru.

Białkosuper klej
Jeśli do zaklejenia koperty użyjesz białka jaja, listu nie da się otworzyć nawet
nad parą.

Rozcieńczanie atramentu
Jeśli atrament za bardzo zgęstniał, możesz go rozcieńczyć octem. Nigdy nie
używaj do tego celu wody atrament wprawdzie rozrzedzi się, ale nie będzie
nadawał się do użytku.

Zgęstniała farba

107

Zgęstniała farba, w której potworzyły się grudki, będzie się nadawała do malo-
wania, jeśli ją przecedzisz przez nylonową pończochę.

Obraz wisi krzywo
Jeśli obraz ciągle się przekrzywia na ścianie, przyklej z tyłu na jego obu dolnych
rogach, kawałki taśmy obustronnie klejącej i mocno dociśnij obraz do ściany.

Obierki do pieca
Wysuszone obierki z ziemniaków dłużej utrzymują żar w piecu. Poza tym pod-
czas ich spalania rozpuszcza się sadza, która nagromadziła się w piecu i prze-
wodzie kominowym.

Proszek do prania na rozlany olej
Jeśli na podłogę w piwnicy wylał ci się olej opałowy albo w garażu olej samo-
chodowy, musisz zasypać plamę proszkiem do prania albo kocim żwirkiem. Sub-
stancje te wchłoną olej z podłogi, a tobie pozostanie tylko zamiatanie.

Kapiący kran
Jeśli denerwuje cię odgłos wody kapiącej z nieszczelnego kranu, a hydraulik
przyjdzie dopiero nazajutrz, zawiąż na kranie kawałek włóczki, a wtedy woda
będzie bezgłośnie ściekała do odpływu.

Brudna gumka
Jeśli brudna gumka do wycierania zostawia brzydkie ciemne smugi na papierze,
umyj ją zwykłym mydłem.

Za gruba świeca
Jeśli świeca nie mieści się w otworze świecznika, zanurz jej dolny koniec w bar-
dzo gorącej wodzie, a wtedy bez trudu ją osadzisz.

Zakurzone świece
Zakurzone czy brudne świece ozdobne najlepiej czyści się tamponem waty na-
sączonym benzyną albo alkoholem.

Świeca nie pęknie
Podczas nasadzania na bolec świecznika świeca łatwo pęka. Jeśli jednak trochę
podgrzejesz bolec zapalniczka, świeca na pewno nie pęknie.

Knot na 1 cm
Knot świecy powinien mieć najwyżej 1 cm długości i musi sterczeć pionowo, a
wtedy będzie się spalał równomiernie. Jeśli nasypiesz na knot troszkę soli,
świeca będzie się paliła wolniej.

108

Świeczki do zamrażalnika
Jeśli na kilka godzin przed użyciem włożysz świeczki choinkowe do zamrażal-
nika, nie będzie z nich kapał wosk na choinkę, a poza tym będą się paliły dłużej.
Skuteczne jest również moczenie świeczek przez godzinę w wodzie z solą, a po-
tem wysuszenie ich na świeżym powietrzu.

Świecznik zalany woskiem
Jeśli świecznik jest pozalewany woskiem (stearyną), trzeba go włożyć na kilka
godzin do zamrażalnika. Potem można bez trudu usunąć wosk.

Wyciąganie ogarka
Ogarek świecy, którego nie możesz wyciągnąć z otworu świecznika, z łatwością
wyciągniesz korkociągiem.

Złoty bukiet
Pożółkły ze starości bukiet z suszonych kwiatów znów będzie wyglądał pięknie,
jak go spryskasz złotą albo srebrną farbą w aerozolu. Bukiet z suszonych kło-
sów zbóż utrzyma się dłużej, jeśli go zaimpregnujesz lakierem do włosów.

Zrywanie tapet
Bez trudu i wysiłku usuniesz stare tapety, jeżeli go posmarujesz letnią wodą z
niewielkim dodatkiem płynu do mycia naczyń.

Przyklejanie tapet
Jeśli tapeta poodklejała się w różnych miejscach, możesz ją podoklejać, uży-
wając jednorazowej strzykawki. Napełnij strzykawkę klejem do tapet, wbij w
miejsce, gdzie odeszła tapeta i wstrzyknij klej.

Skorupka zamiast lejka
Jeśli chcesz przelać perfumy do rozpylacza, a nie masz w domu lejka, możesz
go zastąpić skorupką jaja, w której wystarczy wywiercić otworek grubym dru-
tem do ręcznych robótek.

Ostrzenie nożyczek
Tępe nożyczki możesz naostrzyć przecinając nimi kilka razy kawałek drobnoziar-
nistego papieru ściernego.

Odkręcanie tubki
Jeśli nie możesz odkręcić tubki, potrzymaj jej szyjkę przez kilka sekund pod bie-
żącą gorącą wodą. Tak samo możesz postępować z tubkami zawierającymi klej
albo buteleczkami z lakierem do paznokci.

109

Karty myj alkoholem
Brudne karty do gry najlepiej czyści się alkoholem (spirytusem), a potem pole-
ruje do sucha miękką ściereczką.

Zaparowane okulary
Szkła w okularach nie będą potnieć, jeśli od czasu do czasu przetrzesz je glice-
ryną i wypolerujesz ściereczką do czyszczenia szkieł (albo irchą).

Czyste okulary
Szkła w okularach można doskonale wyczyścić wodą i płynem do mycia naczyń.
Do czyszczenia szkieł optycznych nadają się również chusteczki odświeżające.

Czyszczenie pilniczka
Pilnik do paznokci da się doskonale oczyścić, jeśli wzdłuż jego ostrza przykleisz
taśmę klejącą albo plaster, porządnie podociskasz, a potem zdecydowanym
ruchem (energicznie) zerwiesz.

Brudny telefon
Brudny aparat telefoniczny, a zwłaszcza powierzchnię pod tarczą numerową,
czyści się bardzo trudno. Jeśli jednak użyjesz wilgotnej chusteczki odświeżają-
cej, idealnie wyczyścisz trudno dostępne miejsce.

Zacinająca się szuflada
Jeśli szuflada zacina się albo skrzypi (zwłaszcza w starych meblach), natrzyj jej
ruchome części mydłem albo posyp talkiem.

Aerozol nie równy aerozolowi
Aerozole są bez wątpienia bardzo praktyczne i wygodne w użyciu. Powszechnie
jednak wiadomo, że gazy nośne używane do aerozoli (freony) bezpowrotnie
niszczą ochronną warstwę ozonową ziemi. Warto więc wiedzieć, że są aerozole
napełniane mniej szkodliwym dwutlenkiem węgla albo działające na zasadzie
pompki powietrznej. Jeśli zatem masz wybór kupuj właśnie takie.

Słaba bateria
Wyczerpaną baterię możesz jeszcze na chwilę uaktywnić, jeśli położysz ją na
pół godziny na gorącym kaloryferze.

Odczepianie etykietek
Jeśli chcesz odkleić etykietkę ze szklanego opakowania, musisz ją porządnie
zmoczyć, a potem podgrzać nad ogniem. Pozostałe skrawki papierowej naklejki
można usunąć tłustym kremem. Posmarować, zostawić na chwilę i zetrzeć ście-
reczką.

110

Naklejka na szybie
Naklejki, których nie możesz oderwać z szyby (np. w samochodzie) albo z me-
bli, trzeba podgrzać suszarką (bardzo gorące powietrze), a wtedy łatwo dadzą
się odkleić.

111

Podróż

Plisowana spódnica w bagażu
Aby fałdy plisowanej spódnicy ze sztucznego włókna nie pozagniatały się w wa-
lizce, poświęć starą parę rajstop, odetnij od nich stopy i część biodrową i wcią-
gnij spódnicę do środka. Dzięki temu po wyciągnięciu z walizki nie będziesz mu-
siała prasować spódnicy.

Ubrania, które łatwo się gniotą
Suknie, lniane żakiety, marynarki, bluzki bawełniane albo jedwabne pakuj do
walizki starannie złożone i przekładaj cienkim papierem bibułowym. W ten spo-
sób nie wygniotą się tak bardzo podczas transportu. Do przekładania garderoby
nadaje się też papier do pakowania kapeluszy.

Weź kilka wieszaków
Prawie w każdym hotelu w szafie wisi za mało wieszaków na ubrania. Nie zapo-
mnij więc zabrać w podróż kilku własnych. Najlepsze są składane wieszaki po-
dróżne.

Odpowiednie połączenie
Jeśli zabierasz na urlop jakieś urządzenia elektryczne (suszarkę do włosów, że-
lazko itp.), powinnaś się koniecznie zaopatrzyć w przetwornik prądu (kostka, li-
stwa), ponieważ w różnych krajach jest różne napięcie zasilania. Dobrze też
mieć ze sobą przedłużacz.

Silniejsza żarówka
Jeśli potrzebne ci jest mocne światło do czytania (albo nakładania makijażu), na
wszelki wypadek zabierz w podróż żarówkę o dużej mocy.

Para też prasuje
Zanim weźmiesz po podróży prysznic albo kąpiel, porozwieszaj w łazience ubra-
nia z walizki. Garderoba nasiąknie gorącą parą i wyprostują się zagniecenia.
Potem wywieś ubrania jeszcze na jakiś czas na świeże powietrze. Jeśli na dwo-
rze jest wilgoć, wystarczy powiesić je w otwartym oknie.

Whisky: najlepsze lekarstwo
Whisky działa bakteriobójczo! Osoby podróżujące powinny wypijać codziennie
łyk tego alkoholu w celu zapobieżenia ewentualnym chorobom albo infekcjom.

Mydło w walizce
Zanim schowasz po powrocie z podróży walizkę, włóż do jej środka pachnące
mydło albo poduszeczkę z ziołami. Przed następną podróżą spakujesz rzeczy do
"aromatycznej" walizki.

112

Ważny bagaż podręczny
Zdarza się czasem, że walizki docierają do miejsca przeznaczenia z opóźnieniem
albo w ogóle gubią się po drodze. Dlatego pamiętaj, żeby zawsze mieć w swoim
podręcznym bagażu wszystkie najpotrzebniejsze rzeczy: m.in. przybory
toaletowe, drugą parę okularów (albo szkieł kontaktowych), lekarstwa, bieliznę
osobistą.

Lekka torba
Torba podróżna będzie dużo lżejsza, jeżeli kremy, mleczko, tonik i inne kosme-
tyki przełożysz do mniejszych pojemniczków i buteleczek (np. po próbkach).

113

Kosmetyka

SKÓRA

Cebula dezynfekuje
Do skóry tłustej ze skłonnością do trądziku warto wykorzystać właściwości de-
zynfekujące cebuli. Skuteczna jest następująca maseczka: wymieszaj startą ce-
bulę albo sok cebuli z otrębami owsianymi i jedną łyżeczką miodu, a następnie
wysmaruj miękką papką twarz i wszystkie inne zanieczyszczone miejsca na
skórze.

Skuteczna na zrogowacenia
Plasterek cebuli przyłożony na noc do zrogowaciałej skóry na stopie zmiękczy
twarde miejsce i nazajutrz będziesz mogła bez trudu usunąć zrogowacenie.
Skuteczna jest również maść z nagietka.

Czosnek na rany
Czosnek zabija i działa dezynfekująco, doskonale nadaje się m.in. do leczenia
ropnych krostek i zainfekowanych miejsc na skórze. Jeśli będziesz regularnie
smarować sokiem z czosnku wypryski skórne, znikną niebawem bez śladu.

Krzemionka na zaskórniki
Krzemionka leczy skórę od wewnątrz. Przez miesiąc, trzy razy dziennie wypijaj
powoli, łykami, szklankę wody z rozpuszczoną w niej krzemionką. Po tej kuracji
skóra staje się czyściejsza i nabiera zdrowego wyglądu. Krzemionce przypisuje
się również korzystny wpływ na porost włosów.

Chropowate łokcie
Nieprzyjemna, szorstka skóra na łokciach wygładzi się i zmięknie, jeśli będziesz
ją regularnie smarować sokiem cytrynowym zmieszanym z taką samą ilością
gliceryny.

Rozszerzone naczynka
Jeśli masz skłonności do rozszerzania się naczynek krwionośnych (pajączków)
na policzkach albo nosie, powinnaś stosować zimne okłady z odwaru rumianku
albo szałwii. W swoim codziennym jadłospisie powinnaś też umieścić cytryny.
Rutyna (witamina P), znajdująca się w owocach cytrusowych i współwystępują-
ca z witaminą C, działa obkurczająco na rozszerzone naczynka. Uwaga! Osoby o
wrażliwym żołądku nie powinny pić czystego, skondensowanego soku cytryno-
wego.

114

Napój piękności
Jest to stary wypróbowany środek na regenerację skóry i usunięcie z niej zanie-
czyszczeń: co rano wypijaj na czczo szklankę wystałej wody z sokiem wyciś-
niętym z połówki cytryny. Trzytygodniowa kuracja przywraca skórze świeży,
estetyczny wygląd.

Olejek awokado pod oczy
W skład kremów pod oczy często wchodzą substancje, które naprężają cienką
skórę i wygładzają zmarszczki. Jest to jednak efekt wyłącznie tymczasowy,
ponieważ po pewnym czasie zmarszczki znów stają się widoczne i w dodatku są
głębsze. Godnym polecenia środkiem ujędrniającym zwiotczałą skórę pod
oczami jest olejek awokado. Wklepuj go delikatnie w skórę, a po paru minutach
ścieraj miejsca, gdzie się go nagromadziło za dużo. Jeśli będziesz go stosować
regularnie, zmniejszą się nawet "kurze łapki".

Olejki wygładzają skórę
Najlepszy sposób na zachowanie delikatnej miękkiej skóry na całym ciele:
starannie nasmaruj całe ciało olejkiem z kiełków kukurydzy, z kiełków pszenicy
albo oliwą (z oliwek), wejdź do wanny z gorącą wodą i poleż w niej kwadrans.
Nie zmywaj olejku mydłem!

Banan uelastycznia skórę
Maseczka z banana jest dobrym środkiem na wiotczejacą skóre szyi: rozgnieć
mocno dojrzałego banana, wymieszaj go z olejkiem migdałowym, nałóż grubą
warstwę papki na szyję i przykryj wilgotnym gorącym okładem. Im dłuższy czas
działania (ok. 1 godziny), tym lepszy skutek.

Mleko pielęgnuje
Twoja skóra "odpocznie" i zregeneruje się, jeśli wlejesz do wody do kąpieli tro-
chę mleka albo jogurtu. Jest to też dobra okazja, żeby pożytecznie wykorzystać
lekko skwaśniałe mleko albo nie najświeższy już jogurt.

Maślanka oczyszcza
Mydło niszczy ochronny lipidowokwasowy płaszcz skóry. Jeśli będziesz zmywać
skórę na twarzy maślanką, w skład której wchodzą m. in. aminokwasy, dosko-
nale odżywisz skórę i gruntownie ją oczyścisz. Poza tym będziesz mogła zrezy-
gnować z kupna drogiego mleczka kosmetycznego.

Mleko odświeża
Gdy tylko nadarzy się okazja, wklepuj w skórę twarzy resztki słodkiego mleka
(wacikiem). Odczekaj jakiś czas i zmyj "maseczkę", a przekonasz się, że działa
odświeżająco.

115

Miód zapobiega iniekcjom
Prawdziwy miód zawiera oprócz wartościowych witamin także enzym o działaniu
przeciwzapalnym (inhibina). Okłady z miodu przyspieszają gojenie się ran i
zapobiegają ich ropieniu, dlatego zaleca się stosowanie ich przy trądziku i
zanieczyszczeniach skóry. Nie zaszkodzi też dodać parę kropli miodu do
maseczki albo kremu na noc. Uwaga! Kwas mrówkowy, występujący w miodzie,
może wywołać na wrażliwej skórze zaczerwienienie, które dość szybko
ustępują.

Maseczka z miodu i twarogu
Maseczka ta ujędrnia i wygładza cerę, nadaje jej też różowy odcień: 1 łyżeczkę
miodu rozpuścić w 2 łyżkach ciepłej wody i zmieszaj z chudym twarożkiem (pół
opakowania). Nałóż grubą warstwę papki na twarz, szyję i dekolt. Po 20
minutach zeskrob papkę łyżką, a zaschnięte resztki zmyj letnią wodą.

Miód do kąpieli
Jeśli dodasz do wody w kąpieli 1 albo 2 łyżki miodu, twoja skóra nabierze mię-
kkości, a także natłuści się. Dzięki temu po kąpieli nie będziesz musiała sma-
rować ciała kremem.

Marchew: środek upiększający
Marchew wpływa wyjątkowo korzystnie na skórę. Karoten, obecny w marchwi,
zostaje przetworzony w organizmie na witaminę A, która przeciwdziała twar-
dnieniu i rogowaceniu skóry. Z kolei witamina P, też znajdująca się w marchwi,
działa obkurczająco na naczynka krwionośne. Wklepuj czysty sok z marchwi w
skórę i zmywaj go po dowolnym czasie.

Peeling z otrębów pszennych
Otręby pszenne doskonale nadają się do ścierania zrogowaciałego naskórka
czyli peelingu. Jeśli raz w tygodniu przeprowadzisz taki zabieg, skóra będzie bez
porównania gładsza.

Równa opalenizna
Zanim wybierzesz się na plażę albo do solarium, a także zanim użyjesz środka
samoopalającego, powinnaś wykonać peeling całego ciała. Po usunięciu zrogo-
waciałego naskórka skóra pokrywa się równo opalenizną.

Perfumy z dala od słońca
Nigdy nie używaj perfum przed opalaniem. Pod wpływem olejku bergamotowe-
go, który wchodzi w skład większości perfum, na skórze mogą się pojawiać
brzydkie ciemne plamy barwinikowe, których nie sposób później czymkolwiek
usunąć.

116

Opalenizna z zewnątrz
Opalona skóra powinna być pielęgnowana i odżywiana z zewnątrz. Nacieraj skó-
rę świeżym mlekiem albo sokiem z marchwi. Dzięki temu twoja opalenizna
utrzyma się dłużej.

Opalenizna od wewnątrz
Niektóre warzywa i owoce zawierają substancje przyspieszające proces
brązowienia skóry. Zalicza się do nich m.in. figi, gruszki, marchew i selery. Jeśli
zatem będziesz je jadła przez pewien czas w większych ilościach, twoja skóra
będzie brązowa i zdrowa. Poza tym stanie się
bardziej odporna na działanie promieni słonecznych.

Krem: pół godziny przed opalaniem
Kremem z filtrem ochronnym należy smarować ciało na pół godziny przed
wyjściem na słońce, a wtedy w pełni uaktywniają się w skórze substancje
ochronne kremu.

Zapobieganie przebarwieniom skóry
Możesz zapobiec wystąpieniu starczych plam na skórze, jeśli konsekwentnie
będziesz je chronić przed słońcem. Jeśli nie chcesz rezygnować z opalania,
używaj, zwłaszcza do smarowania rąk, twarzy i dekoltu, kremów z filtrem
ochronnym.

Ogórek ściąga pory
Pod wpływem soku ogórka zwężają się pory. Oto prosta maseczka: obłóż twarz
na kilka minut plasterkami ogórka. Najwięcej witamin występuje tuż pod skórką
warzywa, warto więc je również wykorzystać do pielęgnacji cery (przykładaj
wewnętrzną stroną). Poza tym sok z ogórka wygładza szorstką skórę dłoni,
rozjaśnia plamy barwnikowe i piegi.

Białko na szyję
Maseczka ujędrniająca zwiotczałą skórę: ubij pianę z białka, wymieszaj z sokiem
cytrynowym i nałóż papkę na zwiotczałe partie skóry na szyi i podbródku. Po 30
minutach zmyj maseczkę i nasmaruj skórę kremem, równocześnie masując ją w
kierunku: od brody po nasadę piersi.

Żółtko z cytryną na zmarszczki
Wymieszaj jedno żółtko z łyżeczką (do herbaty) oleju z oliwek i 3 kroplami soku
z cytryny. Ostrożnie wysmaruj papką skórę wokół oczu (niezbyt blisko oczu) i
inne partie skóry, szczególnie narażone na wiotczenie. Tę maseczkę możesz
stosować kilka razy w tygodniu, a wtedy wygładzą się nawet głębokie
zmarszczki.

117

Jabłko na starzejącą się skórę
Jabłka są bogatym źródłem pektyn, substancji m.in. przyspieszajcych proces
pobierania wilgoci przez skórę, znakomicie więc wpływają na skórę dojrzałą, su-
chą i zwiotczałą. Nałóż papkę z utartych jabłek na twarz i szyję (ewentualnie
możesz ją zagęścić łyżką otrębów owsianych, a przy skłonnościach do uczuleń
chudym twarożkiem), pozostaw na skórze na 30 minut, żeby dobrze wchłonęła
sok, a potem zmyj maseczkę. Nie wyrzucaj skórek z obranego jabłka, lecz deli-
katnie nacieraj ich wewnętrzną stroną skórę.

Ocet jabłkowy oczyszcza
Wartościowe substancje znajdujące się w jabłkach nie tracą swych właściwości
także w occie jabłkowym. Każdego ranka wypijaj szklankę wody z dwiema
szklankami naturalnego octu jabłkowego (ewentualnie z dodatkiem łyżki mio-
du). Napój ten korzystnie wpływa na przemianę materii i oczyszcza organizm.

Ocet jabłkowy jako tonik
Wlej 1 łyżkę octu jabłkowego do szklanki wody. Będziesz miała doskonały na-
turalny płyn do oczyszczania twarzy, zwłaszcza przy skórze tłustej. o rozszerzo-
nych porach.

Ocet uspokaja
Filiżanka naturalnego octu owocowego dodana do kąpieli reguluje ochronny
kwasowy płaszcz skóry, zmiękcza wodę, a także działa uspokajająco.

Ziemniak na piękną cerę
Surowy ziemniak jest rewelacyjnym środkiem na poprawę cery od normalnej po
tłustą. Obłóż twarz plasterkami surowego ziemniaka (musi być młody!) i zostaw
na skórze na 20 minut. Przykryj twarz wilgotnym ręcznikiem, żeby plasterki nie
pozsuwały, się. Potem zmyj twarz wodą.

Długie rzęsy
Rzęsy będą Dłuższe i bardziej jedwabiste, jeśli co wieczór, przed pójściem spać,
wyszczotkujesz je szczoteczką zmoczoną w olejku rycynowym.

Opuchnięte powieki
Na opuchnięte powieki pomagają zimne okłady z odwaru rumianku albo
przykładanie do oczu tamponów z waty, nasączonych rozcieńczonym jogurtem.

Okłady na woreczki łzowe
Jeśli w luźnej tkance łącznej pod oczami nadmiernie gromadzi się woda, stosuj
kompresy, z rumianku albo czarnej herbaty (w torebkach). Nie powinnaś też
spać płasko, lecz na lekkim podwyższeniu.

118

Liście róży na skórę
Garść listków róży (nie pryskanych) zalej 1 litrem wrzącej wody. Po godzinie,
gdy mieszanka naciągnie, przecedź ją. Woda różana uelastycznia i naciąga skó-
rę. Przechowuj płyn w lodówce.

Spierzchnięte wargi
Jeśli masz suchą, spierzchniętą skórę na wargach, smaruj ją masłem i masuj
przez kilka minut miękką szczoteczką do zębów. Poprawisz w ten sposób
ukrwienie warg i zmiękczysz ich skórę.

Piękne wargi
Za każdym razem, gdy, smarujesz twarz kremem, pamiętaj także o pielęgnacji
skóry na wargach. Od czasu do czasu wysmaruj wargi miodem i zetrzyj go po
ok. 10 minutach.

Tłusta skóra pachnie dłużej
Zapach perfum zdecydowanie dłużej utrzymuje się na skórze tłustej. Po kąpieli
najpierw nasmaruj ciało kremem natłuszczajšcym, a dopiero potem skrapiaj
perfumami. Najlepsze miejsca dla perfum: przeguby dłoni, miejsca za uszami,
stawy łokciowe i kolanowe.

Zamiast pianki do kąpieli
Jeśli nie masz w domu pianki do kąpieli, możesz sama sporządzić zastępczy
płyn. Wystarczy trochę oleju (tłoczonego na zimno), 2 łyżki szamponu do wło-
sów i odrobina perfum.

119

MAKIJAŻ

Regulowanie brwi
Przy skubaniu brwi staraj się im nadać kształt głęboko wygiętego łuku. Im wię-
kszy jest odstęp między brwiami i oczami, tym bardziej otwarty, młodzieńczy
jest wyraz twarzy.

Ciemna kredka do warg
Ciemnoczerwona kredka do warg postarza twarz, a usta sprawiają wrażenie wą-
skich. Im jaśniejsza pomadka, tym pełniej prezentują się wargi, a twarz wyglą-
da młodziej.

Zaschnięty tusz do rzęs
Zaschnięty tusz do rzęs w sztyfcie (porządnie zamknięty) trzeba potrzymać
przez kilka minut pod strumieniem gorącej wody.

Ostrzenie kredek do oczu
Przed ostrzeniem ołówków kosmetycznych (konturówek, kredek do oczu) należy
włożyć je na kilka minut do zamrażalnika, a wtedy nie będą się łamać podczas
temperowania.

Rozjaśnianie pudru
Jeśli masz za ciemny puder do twarzy, wymieszaj go z mąką kartoflaną. Odcień
pudru będzie oczywiście zależał od ilości dodanej mąki.

Usuwanie makijażu
Tłuszcz roślinny, np. margaryna, jest skutecznym, a przy tym niedrogim śro-
dkiem do zmywania makijażu. Nałóż na skórę, a potem zetrzyj chusteczką
higieniczną.

Naprawianie pomadki
Pękniętą kredkę do warg trzeba podgrzać chwilę nad ogniem i docisnąć do sie-
bie oba podtopione kawałki, a następnie włożyć pomadkę na jakiś czas do za-
mrażalnika, żeby stwardniała.

Depilacja
Jeśli do usuwania włosów używasz zwykłej golarki, nie smaruj pach pianką do
golenia, lecz pokryj grubą warstwą tłustego kremu kosmetycznego. Dzięki temu
na delikatnej skórze nie wystąpią zaczerwienienia i krostki.

120

DŁONIE
PAZNOKCIE

Szorstkie ręce
Za każdym razem po myciu rąk powinnaś smarować skórę tłustym kremem. Za-
lecane są również częste kąpiele dłoni w oleju. Podgrzej pół szklanki oleju z oli-
wek i zanurz w nim dłonie na 20 minut. Jak balsam działa też na zniszczoną
skórę rąk puree ziemniaczane albo ciepła woda po gotowanych ziemniakach.

Zimne dłonie
Wiecznie zimne dłonie świadczą zazwyczaj o kłopotach z krążeniem krwi. Pier-
wszą rzeczą, którą należy zrobić, jest uwolnienie palców z mocno przylegają-
cych pierścionków i obrączek. Ważne jest też, aby w rękawiczkach palce nie
były zanadto ściśnięte.

Wilgotne dłonie
Wypróbowane domowe środki na wilgotne dłonie: kąpiele rąk w zimnej wodzie
z octem, w odwarze z szałwi, tymianku albo kory dębowej i okłady z zasadowe-
go octanu glinu (płynu Burowa).

Mocne paznokcie
Umieść na brzegu wanny skórkę z wyciśniętej cytryny i za każdym razem, gdy
znajdziesz się w łazience, nacieraj skórkš paznokcie. Dzięki temu będą ładne i
mocne.

Kruche paznokcie
Jeśli paznokcie łatwo ci się łamią albo pękają, powinnaś jak najczęściej nacierać
je cebulą.

Lakierowanie paznokci
Jesli przed lakierowaniem paznokci natrzesz je sokiem z cytryny, lakier utrzyma
się na nich dłużej. Nigdy też nie susz lakieru suszarka do włosów, ponieważ
wtedy szybciej odpryskuje.

Zaklejona buteleczka
Aby nakrętka nie przeklejała się do buteleczki z lakierem, nasmaruj jej gwint
odrobiną tłustego kremu albo zmywaczem do paznokci.

121

WŁOSY

Żółtko do mycia włosów
Żółtko jako szampon i odżywka do włosów: zmieszaj 2 żółtka z kieliszkiem ru-
mu. Wmasuj połowę papki w wilgotne włosy i pozostaw na nich na 5 minut.
Spłucz i wmasuj w skórę resztę szamponu z żółtka, a następnie porządnie
wypłucz włosy.

Lakiery i żele
Po umyciu włosów nie musisz używać lakierów i żeli, żeby je ułożyć; wystarczy,
że do ostatniego płukania dodasz przecedzony sok z cytryny albo trochę octu
winnego. Dzięki temu włosy będą lśniące i podatne na układanie. Płukankę taką
stosuj tylko od czasu do czasu, ponieważ kwas również niszczy włosy.

Piwo do włosów
Żel albo piankę do układania włosów możesz zastąpić piwem. Jest to po pier-
wsze środek naturalny, a po drugie, na ogół zawsze jest pod ręką.

Cytryna zamiast odżywki
Nie powinno się stosować po każdym umyciu włosów odżywek i balsamów.
Włosy stają się za bardzo zmiękczone, tracą swojš naturalną sprężystość. Poza
tym po dłuższym, regularnym stosowaniu odżywek, trudno wogóle rozczesać
bez nich włosy. Najlepiej dla urozmaicenia, od czasu do czasu płukać włosy w
wodzie z cytryną albo octem, zwłaszcza że kwas skutecznie usuwa resztki
szamponu i reguluje ochronną warstwę skóry głowy.

Walka z łupieżem
Zaleca się częste mycie włosów, czyli mniej więcej co drugi dzień, w łagodnych
szamponach! Przy skłonności do obfitego łupieżu dobrze jest nacierać skórę
głowy odwarem z tymianku albo rzeżuchy wodnej. Trzeba też jak najczęściej
szczotkować włosy, aby pobudzić gruczoły łojowe do zwiększonego wydzielania.
Poza tym wyszczotkowuje się też z włosów łupież. Dla poprawienia ukrwienia
skóry doskonały jest zimny prysznic po umyciu włosów.

Tłuste włosy
Dwa razy w tygodniu myj włosy szamponem zawierajšcym siarkę, ichtiol albo
kwas salicylowy. Wcieranie płynów zawierających alkohol i wyżej wymienione
składniki dezynfekują i odtłuszczają skórę głowy.

Białko na tłuste włosy
Nadmiernemu wydzielaniu gruczołów łojowych możesz zapobiegać w sposób
naturalny: ubij pianę z białka, zmieszaj ją z sokiem z cytryny i wsmaruj papkę w
skórę przed myciem włosów. Trzymaj na włosach przez 10 minut.

122

Po suchych szamponach wypadają włosy
Suche szampony w proszku wchłaniają łój, łatwo też je potem wyszczotkować z
włosów. Jeśli je stosujesz tylko od czasu do czasu, nie są szkodliwe. Nie zaleca
się natomiast ich częstego stosowania, ponieważ na skórze pozostają resztki
proszku, które uniemożliwiają pełne jej dotlenienie. Skutek jest taki, że włosy
zaczynają wypadać albo pojawia się egzema. Lepiej częściej myć włosy na
mokro.

Pokrzywa zapobiega wypadaniu włosów
Włos żyje przeciętnie 3 do 5 lat. Jest zjawiskiem normalnym, jeśli dziennie traci-
my około 60 włosów. Jeśli natomiast dziennie wypada nam ponad 100 włosów,
jest to już objaw schorzenia. Jeden ze sposobów przeciwdziałania to nacieranie
raz w tygodniu wilgotnych włosów papką sporządzoną z żółtka i kieliszka spiry-
tusu. Skuteczne są również metody naszych babek: nacieranie skóry olejkiem
cebulowym, wodą brzozową albo chmielową, poza tym płukanie włosów w od-
warze z pokrzywy, melisy i łopianu. Jednakże przyczyny nadmiernego wypada-
nia włosów powinien zbadać lekarz.

Szkodliwe praktyki
Jeśli chcesz mieć zdrowe i piękne włosy, musisz zrezygnować z preparatów do
farbowania włosów, gorącej lokówki, gorącego powietrza z suszarki, lakierów,
wpływu słońca, zwłaszcza w upalne dni, i szamponów o silnym działaniu.

Rabarbar do jasnych włosów
Korzeń rabarbaru ma silniejsze działanie rozjaśniające dla włosów blond niż ru-
mianek albo sok cytrynowy. Należy zalać 0,25 l wody garść korzenia rabarbaru
(dostępny w sklepach zielarskich i aptekach), odstawić do naciągnięcia, a potem
przecedzić. Złotobrunatny płyn stosuj do płukania włosów.

Henna dla rudowłosych
Hennę należy rozrobić z wodą na dość gęstą papkę (przy suchych włosach
można dodać 1 łyżkę oleju), nałożyć na umyte i osuszone ręcznikiem włosy i
starannie rozczesać. Pamiętaj też o nałożeniu na ręce gumowych rękawiczek,
ponieważ henna farbuje na rudo nie tylko włosy, ale i ręce! Przy farbowaniu
włosów henną ważna jest stała temperatura, dlatego nałóż na włosy plastikowy
czepek.

Orzech włoski dla brunetek
Do pogłębienia odcienia ciemnych włosów znakomicie nadaje się odwar z orze-
cha włoskiego. Garść łupin orzecha zalać pół litra wody i parzyć przez pół go-
dziny. Płukać włosy w odcedzonym wywarze. Przy regularnym stosowaniu płu-
kanka z orzecha kryje nawet siwe włosy.

123

Siwe włosy żółkną
Siwe włosy nabierają z czasem żółtawej barwy. Aby temu zapobiec, nie należy
poddawać włosów działaniu wysokiej temperatury (upalne słońce, gorący
nawiew suszarki do włosów). Jeśli jest już za późno na profilaktykę, żółty
odcień można zneutralizować preperatami do włosów (żel, pianka, spray) w
kolorze fioletowym.

124

Zdrowie

Woda z octem wzmacnia odporność
Obmywanie ciała wodą z octem poprawia nie tylko krążenie, lecz również wpły-
wa korzystnie na przemianę materii, a poza tym wzmacnia ogólną odporność
organizmu. Należy zmoczyć ręcznik frotte w lodowatej wodzie z octem, porzą-
dnie go wyżąć i lekko, bez nacisku i bez tarcia zmywać ciało. Ruchy należy wy-
konywać zawsze w kierunku serca!

Zaburzenia krążenia
Przy zaburzeniach krążenia podłóż obie dłonie pod strumień bieżącej zimnej wo-
dy tak, aby uderzał w miejsce, gdzie mierzy się puls. Kąpiele rąk w zimnej wo-
dzie poprawiają też krążenie.

Lód na użądlenie
Ból po użšdleniu pszczoły albo osy najszybciej uśmierzysz, przykładając do ranki
kostkę lodu. Natychmiastową ulgę przynosi też przykładanie wilgotnej kostki
cukru, surowego ziemniaka, plasterka cebuli albo pomidora, a także okłady z
rozcieńczonego amoniaku.

Cytryna na ukąszenie komara
Jeśli ukąsił cię komar, posmaruj to miejsce sokiem z cytryny, który złagodzi
swędzenie.

Siemię lnu na przeczyszczenie
Siemię lnu to znakomity, naturalny środek o działaniu przeczyszczającym: 3 łyż-
ki siemienia lnianego popij dużą ilością płynu (0,5 l). Substancje zawarte w
siemieniu pęcznieją i pobudzają perystaltykę jelit.

Letnia woda poprawia trawienie
Każdego ranka wypijaj powoli, małymi łykami szklankę letniej wody (ewentual-
nie z 1 łyżky octu), co znakomicie wpływa na trawienie. Osoby cierpiące na czę-
ste zaparcia powinny pić dużo wody.

Ananas na zaparcia
Plaster świeżego ananasa jedzony, przed każdym posiłkiem likwiduje ciężkie za-
parcia. Świeży ananas jedzony przed każdym posiłkiem likwiduje ciężkie zapar-
cia. Świeży ananas działa również napotnie, a także spędza gorączkę. Osoby
cierpiące na niedostateczne wydzielanie soku żołądkowego powinny pić sok ze
świeżych ananasów.

125

Czosnek czyni cuda
Aby jak najdłużej cieszyć się dobrą kondycją fizyczną i psychiczną, trzeba jeść
dużo czosnku. Czosnek poprawia kršżenie krwi i przeciwdziała miażdżycy na-
czyń, odkaża przewód pokarmowy i drogi oddechowe. W okresie wzmożonej za-
chorowalności na grypę zdrowo jest kilka razy, dziennie wdychać zapach roz-
gniecionego czosnku.

Buraki likwidują nadmiar kwasu moczowego
Dla wzmocnienia ogólnej odporności organizmu powinno się wypić codziennie
0,25 l z czerwonych buraków. Buraki są dobre na trawienie, usuwają nadmiar
wody z organizmu, pobudzają wydalanie nadmiernych ilości kwasu moczowego,
mogącego stać się przyczyną gośćca i chorób reumatycznych. Burak zawiera też
barwnik roślinny, sprzyjający wytwarzaniu czerwonych krwinek, a przez to ua-
ktywniający oddychanie tkankowe.

Rzeżucha: źródło młodości
Rzeżucha jest jednym z najbogatszych w żelazo warzyw; wzmaga aktywność,
witalność, dodaje energii. Poza tym pobudza wydzielanie żółci do przewodu
pokarmowego i przyspiesza procesy trawienia.

Mielona papryka dezynfekuje
Mielona papryka działa odkażająco na błonę śluzową jamy ustnej i żołądka.

Jaskółcze ziele na kurzajki
Jaskółcze ziele, zwane też glistnikiem, rośnie jako chwast na naszych łąkach i
jest rośliną bardzo trującą (wyłącznie do użytku zewnętrznego!). Pomarańczo-
wożołtym, gęstym sokiem z łodygi ziela smaruj codziennie kurzajkę. Nie wpadaj
w panikę, jeśli po 2 dniach kurzajka zabarwi się na brunatny kolor po 34 tygo-
dniach powinna zniknąć zupełnie.

Olejek cytrynowy na kurzajki
Kurzajki można też codziennie smarować sokiem cytrynowym. Dla uzupełnienia
kuracji dobrze nacierać leczone miejsca olejkiem z kiełków pszenicy.

Krwawiące rany
Drobne krwawiące rany cięte i zadraśnięcia trzeba od razu polewać bieżącą
zimną wodą. Woda tamuje wypływ krwi i przemywa ranę.

Tamowanie krwotoku z nosa

126

Przy krwotoku z nosa trzeba spokojnie oddychać przez usta, ścisnąć nozdrza
palcami i pochylić się do przodu, aby pęknięte naczynia mogły się zasklepić.
Przy niewielkim krwawieniu: schylić głowę i położyć zimny okład na kark.

Na urazy przede wszystkim zimne okłady
Zasada numer jeden przy naciągnięciu albo naderwaniu ścięgna i stłuczeniach:
leczyć na zimno. Przyłóż na uszkodzone miejsce kostkę lodu albo zimny kom-
pres, aby wessał się wewnętrzny krwawy wylew, który prawie zawsze wystę-
puje przy, urazach tkanki.

Jad meduzy
Jeśli podczas kąpieli morskiej musnęły cię parzydełka meduzy, polej poparzone
miejsca octem, żeby zobojętnić trujący, jad.

Jogurt chroni przed grzybicą
Jogurt pomaga przede wszystkim w leczeniu stanów zapalnych pochwy, wywo-
łanych grzybicą. Warto wiedzieć, że na grzybicę zapadają trzy razy rzadziej ko-
biety, które regularnie piją jogurt. Oczywiście, mowa tu o jogurcie niskotłu-
szczowym i bez dodatku cukru.

Szałwia na stany zapalne
Szałwia działa oczyszczająco na krew. Herbata z szałwi rozpuszcza nadmierne
ilości śluzu w drogach oddechowych i żołądku. Znane są także właściwości prze-
ciwzapalne szałwii. Wywar doskonale nadaje się do płukania gardła przy scho-
rzeniach górnych dróg oddechowych, zapaleniach migdałków.

Szałwia na krwawiące dziąsła
Regularne płukanie jamy ustnej odwarem z szałwii przeciwdziała krwawieniu
dziąseł. Można też przykładać do chorych dziąseł mokre torebki z herbatką z
szałwii.

Twaróg na wątrobę
Wątroba jest organem odgrywającym bardzo ważną rolę w odtruwaniu or-
ganizmu. Na szczęście posiada też zdolność do szybkiej autoregeneracji, gdy,
na przykład, nadmiernie ją obciążono alkoholem albo lekarstwami. Tę naturalną
zdolność możesz dodatkowo wspomóc, jeśli w swoim codziennym jadłospisie
umieścisz twaróg (biały ser), który przyspiesza regenerację wątroby.

Dużo wody przeciw starzeniu się
Człowiek, który przekroczył 45 rok życia, powinien wypijać minimum 2 l wody
dziennie, aby zapobiegać fizjologicznemu wysychaniu organizmu, związanemu z
procesem starzenia.

127

Dużo pić przy gorączce
Zasada numer jeden przy chorobach, którym towarzyszy wysoka temperatura,
to podawanie choremu dużej ilości płynów do picia, aby zapobiec nadmiernemu
odwodnieniu organizmu.

Ziemniaki odwadniają
W celu usunięcia nadmiarów wody z organizmu, a także obniżenia nadciśnienia
krwi trzeba jeść dużo ziemniaków, ale gotowanych bez soli. Potas przyspiesza
wypłukiwanie złogów przemiany materii, a przez to ułatwia prawidłowe funkcjo-
nowanie układu krążenia.

Ziemniaki na zgagę
Jeśli cierpisz na nadkwasotę, powinnaś codziennie wypijać najlepiej przed posił-
kami pół filiżanki soku z surowych ziemniaków,, który łagodzi pieczenie w prze-
łyku. Unikaj też ostrych przypraw, alkoholu i nikotyny.

Puree ziemniaczane na żołądek
Dolegliwości żołądka można złagodzić zwykłym domowym środkiem, a mianowi-
cie lekką, chudą kartoflanką albo świeżym puree ziemniaczanym (nie z torebki),
ale przyrządzonym bez mleka.

Tatarak na nieżyt żołądka
Przy nieżycie żołądka (zapaleniu błony śluzowej żołądka) wypijaj przed każdym
posiłkiem filiżankę herbatki z kłącza tataraku. Nie ma mowy o piciu alkoholu i
kawy oraz paleniu papierosów.

Post na nadwerężony żołądek
Jeśli nadarzy się sposobność, że będziesz mogła zrobić sobie jednodniową gło-
dówkę, wykorzystaj ją i daj nieco odpocząć swojemu żołądkowi. Możesz najwy-
żej podgryzać suchary i pić herbatę rumiankową. Jeśli dokucza ci ból żołądka,
poleż z termoforem na brzuchu i żuj nasiona kminku albo orzechy włoskie.

Czarna rzodkiew na woreczek żółciowy
Jeśli cierpisz na zaburzenia pęcherzyka żółciowego, powinnaś pić sok z czarnej
rzodkwi. Sok możesz przygotować sama, ale pamiętaj, żeby zawsze pić świeży
sok, nie wystały.

Koper włoski na gazy
Przy bolesnych wzdęciach albo innych zaburzeniach trawiennych należy pić cie-
płą herbatkę z kopru włoskiego. Na 1 filiżankę wody bierze się 1 łyżeczkę (do
herbaty) nasion kopru (ewentualnie zmieszanych z kminkiem). Zalej nasiona
zimną wodą, zagotuj, odstaw do naciągnięcia, przecedź i pij wywar małymi
łykami.

128

Szparagi odwadniają
Szparagi i selery powodują obniżenie ciśnienia krwi, a także działają odwadnia-
jąco i odtruwająco na organizm. Po regularnym spożywaniu szparagów w wię-
kszych ilościach mocz może wydzielać nieprzyjemną woń, ale nie trzeba się tym
denerwować, ponieważ jest to jedynie sygnał, że warzywo wypłukało z
organizmu toksyczne substancje.

Jabłko zabija przykrą woń z ust
Jeśli często nęka cię nieprzyjemny zapach z ust, powinnaś pić dużą ilość płynów
między posiłkami (ale nie alkohol!), od czasu do czasu zjeść jabłko albo powoli
żuć ziarenka kawy. Najczęściej przyczyną przykrej woni jest niedobór soku
żołądkowego. W takiej sytuacji zaleca się również środek pobudzający
wydzielanie soku, a mianowicie herbatkę piołunową.

Ocet na pocenie się stóp
Przy skłonności do nadmiernego pocenia się stóp zaleca się ich kąpiele w wo-
dzie z octem. Znaną i sprawdzoną metodą jest też moczenie stóp w wywarze z
kory dębowej albo z bluszczu. Codziennie, rano i wieczorem, po umyciu stóp
należy je płukać w zimnej wodzie. Ważne: codziennie wkładać czyste skarpety i
często zmieniać obuwie!

Poparzone usta
Jeśli oparzyłaś sobie usta albo język, pijąc gorący płyn, natychmiast poliż i roz-
puść w ustach kawałek masła albo powoli napij się śmietany. To uśmierza ból.

Alkohol goi pęcherze
Pęcherze na dłoniach albo na stopach szybciej się wygoją, jeżeli owiniesz je na
noc bandażem (gazą) nasączonym alkoholem.

Zapobieganie pęcherzom
Miejsca najbardziej narażone na tworzenie się pęcherzy zaklej profilaktycznie
prestoplastem, a unikniesz kłopotu.

Tabletka działa szybciej
Tabletka szybciej zacznie działać, jeśli popijesz ją dużą ilością płynu, a potem
położysz się na kwadrans na prawym boku. W ten sposób żołądek szybciej
opróżni się i lek będzie mógł zadziałać w pełni.

Połykanie dużych pastylek
Duża pastylka łatwiej przejdzie przez przełyk, jeśli ją połkniesz razem z kawał-
kiem banana.

129

Ostrożnie ze środkami przeciwbólowymi
Leki uśmierzające ból o silnym działaniu mogą uszkodzić nerki, wywołać krwa-
wienie żołądka albo silną migrenę, jeśli będziesz je zażywać w większych
ilościach i zbyt często.

Banan na skurcz mięśni
Przy nagłym skurczu mięśni, trzeba wypić dużo wody mineralnej. Jeśli w ogóle
masz skłonności do nagłych skurczów, powinnaś profilaktycznie jadać banany
(są bogate w magnez i potas, które działają rozkurczowo).

Kąpiel przy bólach mięsniowych (stawów)
Jeśli nadwerężyłaś mięśnie, wejdź do wanny z gorącą wodą i delikatnie masuj
obolałe miejsca.

Kora dębu na hemoroidy
Napuść do wanny tyle wody, żeby ci sięgała do pasa i wlej do niej ok. 1 l od-
waru z kory dębowej. Tego rodzaju nasiadówki działają obkurczowo na roz-
szerzone żyły. Poza tym powinnaś myć ciało wyłącznie w chłodnej wodzie i bez
użycia mydła, zrezygnować ze słodyczy i alkoholu, pić regularnie sok z czosnku,
nie jeść potraw za zimnych i za gorących, a także dbać o regularne wypró-
żniania.

Mleko zamiast środka nasennego
Jeśli masz kłopoty z zasypianiem, wypijaj co wieczór szklankę ciepłego mleka z
miodem albo szklankę piwa.

Cebula na chrypkę
Posiekaj cebulę i podgrzej, następnie zawiń w ściereczkę i obłóż nią gardło.
Chrypkę łagodzi też herbatka z kwiatu szałwii.

Seler na potencję
Świeży seler zawiera olejki eteryczne, powodujące lepsze ukrwienie narządów
płciowych. Mężczyźni cierpiący na obniżoną potencję powinni wypijać codzie-
nnie szklankę soku z selera i jeść migdały, miód, płatki owsiane i szparagi. Na-
leży też spożywać przede wszystkim potrawy o dużej zawartości białka (ryby,
mięso).

Usuwanie odcisków
Plasterkiem cebuli, moczonym przez kilka godzin w occie, należy obłożyć odcisk,
obwiązać i zostawić okład na noc. Rano umyć stopy w gorącej wodzie.
Powtarzać zabieg dopóty, dopóki jądro odcisku nie oderwie się od zrogowaciałej
skóry. Aby but nie uciskał obolałego miejsca, zabezpiecz je specjalnym plastrem
na odciski z dziurką w środku).

130

Przy przeziębieniu: kąpiel stóp
Przy przeziębieniu pij herbatę z lipy i stosuj kąpiele stóp. Nalej do wanny tyle
wody o temperaturze ciała, żeby ci sięgała do połowy łydek i wsyp do niej garść
soli kuchennej. Wstaw nogi do wanny i powoli dolewaj gorącą wodę. Gdy już
zaczniesz się pocić, natychmiast idź do łóżka. Na noc włóż wełniane skarpety.

Na ból gardła okłady z twarogu
Ból gardła łagodzą okłady z twarogu: nałóż solidną porcję sera na lnianą
ściereczkę i obwiąż nią gardło.

Czarny bez na poty
Przy przeziębieniach powinno się pić herbatkę z czarnego bzu, ponieważ działa
napotnie. Napój należy przygotowywać z suszonych kwiatów krzaku czarnego
bzu. Roślina działa też oczyszczająco na krew, moczopędnie i rozkurczowo.

Silny kaszel
Przy silnym kaszlu należy pić kilka razy dziennie herbatę z kwiatu lipy albo z
czarnego bzu oraz nacierać szyję i klatkę piersiową olejkiem eukaliptusowym i
tymiankowym. Jeśli nie masz tych olejków, możesz też nacierać zwykłym
tłuszczem wieprzowym. Potem przykryj klatkę piersiową ogrzanym ręcznikiem.

Czarna rzodkiew rozpuszcza śluz
Odetnij czubek korzenia czarnej rzodkwi i wydrąż ją w środku. Napełnij wnętrze
karmelem i nałóż czubek z powrotem. Ułóż rzodkiew w naczyniu żaroodpornym
i wstaw na chwilę do ciepłego piekarnika. Sok, który puści warzywo, rozluźni
śluz i złagodzi drapanie w gardle.

Miód z cytryną na obłożone gardło
Sok z cytryny z dodatkiem miodu jest środkiem rozluźniającym wydzielinę zale-
gającą w górnych drogach oddechowych. Podobnie działa herbatka z mchu irla-
ndzkiego (dostępna w aptekach).

Większa odporność
Jeśli wybierasz się w odwiedziny do chorego na grypę, żuj podczas wizyty dwa
ziarenka jałowca. Dzięki temu będziesz bardziej odporna na zarazki.

Siano na reumatyzm
Bolące miejsca nacieraj spirytusem z pokrzywy albo maścią zawierającą pszczeli
jad. Znanym i sprawdzonym środkiem przeciw przewlekłym bólom reumaty-
cznym jest też okładanie ciała woreczkami z gorącym sianem, rozgrzanym nad
parą.

131

Unikaj mięs przy gośćcu
Chorzy na gościec powinni zrezygnować z jedzenia mięsa, podrobów, tłustych
ryb, kalafiorów, grzybów, szparagów, rosołu wołowego i zup na kostkach roso-
łowych! Przy ostrym ataku bólu należy położyć na bolące miejsca gorące kom-
presy z soli. Skuteczne są również kąpiele w wywarze z krwawnika. Poza tym
należy pić dużo czystego soku cytrynowego.

Sok z winogron obniża poziom cholesterolu
Sok z czerwonych winogron zawiera substancję, która obniża poziom choleste-
rolu i przeciwdziała odkładaniu się tłuszczu w ścianach naczyń, a przez to zapo-
biega miażdżycy i zawałom serca.

Magnez na serce
W wyniku stresów kurczą się zasoby magnezu w organizmie. Niedobór magnezu
prowadzi z kolei do osłabienia mięśniowego, potęguje nerwowość, zaburza rytm
serca, a to wszystko może stać się przyczyną zawału. Ilość magnezu w
normalnym pożywieniu nie zaspokaja w pełni zapotrzebowania organizmu na
ten pierwiastek (najbogatsze w magnez są ziarna zbóż i zielone warzywa liścia-
ste), dlatego zaleca się uzupełnianie magnezu preparatami farmaceutycznymi.

Wyjmowanie drzazgi
Jeśli nie możesz się zorientować, gdzie dokładnie wbiła ci się drzazga, zamaluj
palec jodyną, a wtedy bez trudu wyciągniesz zadrę, ponieważ wyraźnie ściem-
nieje pod wpływem jodyny.

Walka z "kacem"
Przykre skutki nadmiernej ilości alkoholu i całonocnego bankietu, zwane "ka-
cem", najlepiej leczyć następującą miksturą: na pól szklanki wody łyżeczka (do
herbaty) sody oczyszczanej i sok z całej cytryny.

Ziarenka kawy z alkoholem
Podczas picia alkoholu (oczywiście nie w przesadnych ilościach) nie zakręci ci
się w głowie, jeśli co pół godziny będziesz przeżuwać 34 ziarenka kawy. Poza
tym nie odmawiaj sobie sutych potraw, ponieważ stwarzają doskonały podkład
pod alkohol.

Mała czarna na ból głowy
Jeśli po całonocnej biesiadzie boli cię głowa, wypij filiżankę mocnej czarnej ka-
wy (espresso), bez cukru i bez mleka, ale za to z dwoma łyżeczkami (do kawy)
soku z cytryny.

132

Na oparzenia zimna woda
Pierwszą i najważniejszą rzeczą, którą należy zrobić przy lekkim oparzeniu jest
polewanie rany zimną wodą. To uśmierza ból i zapobiega tworzeniu się pęche-
rzy. Również przykładanie surowego tartego ziemniaka działa przeciwobrzęko-
wo i gojąco.

Oparzenia chemiczne
Zasada numer jeden: obfite zmywanie oparzonej powierzchni ciała bieżącą wo-
dą, nawet przez kilkanaście minut. Dzięki temu żrąca substancja nie przeniknie
w głębsze warstwy tkanki.

Twaróg na oparzenia słoneczne
Bolesne oparzenia słoneczne należy kurować twarogiem (ewentualnie kwaśnym
mlekiem) albo jogurtem. Gruba warstwa twarogu nałożona na oparzone miejsca
chłodzi skórę i zapobiega powstawaniu pęcherzy. Można też przykładać ręcznik
zmoczony w rozcieńczonym soku cytrynowym albo w occie.

Cytryna na czerwony nos
Nos opalony na purpurowy kolor posmaruj wieczorem sokiem z cytryny i zmyj
go dopiero rano.

Imbir przed podróżą
Imbir pomoże ci znieść trudy podróży w beztroskim nastroju. Wszystko jedno,
czy podróżujesz statkiem, autobusem czy samolotem, imbir skutecznie przeciw-
działa chorobie lokomocyjnej.

Cukier przyczyną próchnicy
Mnóstwo rodziców robi wszystko, żeby ich dzieci miały próchnicę, podając,
zwłaszcza niemowlętom, napoje z cukrem. Słodkie herbatki i słodkie lemoniadki
niewątpliwie uspokajają dziecko, ale mają katastrofalny wpływ na zęby. Cukier
może nie tylko zniszczyć mleczne zęby, lecz również spowodować uszkodzenia
kości szczękowej.

Goździk uśmierza ból zęba
Przy stanach zapalnych dziąseł albo przy bólu zęba ulgę przynosi żucie goździ-
ków (przyprawy korzennej). Zawierają one olejki eteryczne o działaniu przeciw-
zapalnym i uśmierzającym ból.

Nić do zębów
Samo mycie zębów nie wystarcza, żeby usunąć wszystkie resztki pokarmu ze
szczelin między zębami. Dlatego powinno się czyścić zęby specjalną nicią den-
tystyczną.

133

Krople do oczu ważne tylko przez 4 tygodnie
Napoczęte krople do oczu nadają się do użytku najwyżej przez 4 tygodnie (o ile
nie umieszczono na opakowaniu innego terminu ważności). Po przekroczeniu
tego okresu krople mogą wywołać stany zapalne oczu, ponieważ do otwartej
buteleczki dostały się bakterie. Krople do nosa i do uszu nadają się dłużej do
użytku.

Grzyb w plastikowych klapkach
Plastikowe klapki, używane w celach higienicznych w publicznych pływalniach,
często same stają się rezerwuarem zarazków i grzybów. Podeszwy z gumowej
pianki idealnie wchłaniają rozmaite chorobotwórcze drobnoustroje. Najskutecz-
niejsze jest mycie stóp mydłem i stosowanie talków grzybobójczych.

Usuwanie plastra
Jeśli skropisz plaster kilkoma kropelkami oleju i zostawisz je na kilka minut,
żeby dobrze wsiąkły, bezboleśnie odkleisz plaster ze skóry.

134

To, co się przydaje w każdym domu
amoniak,
aspiryna,
benzyna,
bibuła kuchenna,
boraks,
cebula,
cukier,
cytryna,
czosnek,
denaturat,
folia aluminiowa,
gliceryna,
gumka,
gwoździe,
herbata,
jaja,
jodyna,
kawa,
klej,
korektor (do maszyn),
korkociąg,
koniak,
krochmal,
kwasek cytrynowy,
lanolina,
makaron,
mąka,
mąka ziemniaczana,
miód,
młotek,
nafta,
nożyczki,

ocet,
ocet winny,
olej,
olej rycynowy,
oliwa z oliwek,
otręby pszenne,
papier ścierny,
pasta do butów,
piwo,
plaster opatrunkowy,
proszek do pieczenia,
przyprawy,
ryż,
soda oczyszczona,
słoiki po dżemach,
spirytus,
sól,
szare mydło,
śrubokręt,
śruby,
świece,
talk,
taśma klejąca,
terpentyna,
wazelina,
wino białe,
wino czerwone,
wosk,
zapałki,
zioła,
zmywacz do paznokci
(aceton).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Helga Kuhn Poradnik Pani Domu
Helga Kuhn Poradnik Pani Domu
Kuhn Helga Poradnik Pani domu
24 Poradnik Pani Domu(bitnova info)
24 Poradnik Pani Domu(bitnova info)
Poradnik Pani Domu id 376489 Nieznany
23 Poradnik Pani Domu
Poradnik Pani Domu
PORADNIK PANI DOMU(1) 2
Poradnik Pani Domu(1) 2
PORADNIK PANI DOMU
Poradnik Pani Domu 4
Poradnik Pani Domu
24 Poradnik Pani Domu
Poradnik Pani Domu 2
Poradnik Pani Domu Kuchnia

więcej podobnych podstron