maj 2005

maj 2005

maj 2005

maj 2005

maj 2005

24

HI-FI

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Seria

“50” to najnowszy pomys³ Elaca na najtañsze konstrukcje w ofercie. Musz¹ siê

z tym wi¹zaæ kompromisy w stosunku do modeli dro¿szych, które zreszt¹ ³atwo

ustaliæ – w kolumnach serii

50 nie zastosowano najbardziej znanych technologii

g³oœnikowych Elaca. Mimo to

FS57 prezentuje siê dobrze, co zawdziêcza g³ównie

niewielkiej, ale solidnej i ³adnie wykonanej obudowie.

padku tekstylna, wiêc jej os³anianie jest zabie-
giem niezwyk³ym, dyktowanym chyba wzglêdami
wizualno-politycznymi – Elac nie chce pokazaæ
“zwyk³ej” kopu³ki tekstylnej, jakich wokó³ wiele.
O sprawie przecie¿ zasadniczej – materiale
membrany - nie pisze te¿ ani s³owa w informa-
cjach katalogowych, za to chwali siê tytanowo-
metalicznym kolorem plastikowego frontu twee-
tera, stwierdzaj¹c, ¿e kolor ten zosta³ wymyœlo-
ny specjalnie dla Elaca (dla, nie przez Elaca). Nie-
stety, nic nie wspomina o srebrnym kolorze
wkrêtów mocuj¹cych, pozostajemy w niepew-
noœci, czy ich kolor jest specjalny, czy zwyk³y.
G³oœnik wysokotonowy ma neodymowy uk³ad
magnetyczny, dodatkowo wyposa¿ony w radia-
tor – magnes neodymowy Ÿle znosi wysok¹ tem-
peraturê, a w konstrukcji FS57 ustalono doœæ
nisk¹ czêstotliwoœci podzia³u – 3kHz. Jednak
g³oœnik wysokotonowy jest bezpieczny tak¿e
dziêki temu, ¿e Elac preferuje filtry wy¿szego
rzêdu. Równie¿ tym razem widaæ bardzo rozbu-
dowan¹ zwrotnicê (mimo, ¿e uk³ad jest elekt-
rycznie dwudro¿ny), co potwierdza, ¿e kon-
struktorzy nie zmienili pogl¹dów.

Terminal przy³¹czeniowy to jedna para solid-

nych zacisków. Niedaleko powy¿ej gniazda,
a wiêc na tylnej œciance, umieszczono dwa doœæ
du¿e, w stosunku do kalibru g³oœników, otwory.
Elac zawsze dba³ o swobodny przep³yw powiet-
rza w bas-refleksach, funduj¹c im du¿e œrednice.
Zastanawiaj¹ce jest tylko, dlaczego nie podzieli³
obudowy na dwie komory, co zw³aszcza przy ta-
kich jej proporcjach (w¹ska, wysoka), pozwoli³o-
by na os³abienie tworz¹cych siê w niej fal stoj¹-
cych. W zamian jedna komora, ale z dwoma ot-
worami, daje u¿ytkownikowi mo¿liwoœæ regulacji
czêstotliwoœci rezonansowej, a przez to i cha-
rakterystyki przetwarzania najni¿szych czêstotli-
woœci – za pomoc¹ zamykania jednego z otwo-
rów. Elac przewidywa³ tak¹ opcjê w niektórych
wczeœniejszych, podobnie skonfigurowanych
konstrukcjach, dostarczaj¹c w komplecie odpo-
wiedni¹ zatyczkê. Tym razem jej jednak nie zna-
laz³em, ale mo¿na w tym celu u¿yæ np. starych
skarpetek (albo nowych, a nawet nowych i czys-
tych, jak komuœ nie brakuje).

W¹ska obudowa, dla uzyskania stabilnoœci,

musi staæ na cokole, a ³adny cokó³ to te¿ dodat-
kowy atut estetyczny. Delikatnie wyprofilowano
krawêdzie bocznych œcianek w górnej czêœci obu-
dowy, do czego dopasowano kszta³t maskowni-
cy. Front polakierowano na kolor ciemnoszary
(przepraszam, new special Elac titan metallic).
Pozosta³e œcianki oklejono foli¹ winylow¹ w ko-
lorze czereœni.

Niewielkie, niekrzykliwe, ale solidne, zapro-

jektowane z kilkoma gustownymi detalami, wy-
konane bez zastrze¿eñ, FS57 robi¹ bardzo dobre
wra¿enie - o ile je zauwa¿ymy w t³umie, i przez
chwilê zatrzymamy na nich wzrok. Mo¿e warto
ich te¿ pos³uchaæ?

Inne modele tej serii to podstawkowe BS52

i BS53, efektowe dipole WS55, centralny CC51,
subwoofer SUB50ESP, a na deser zostawi³em du-
¿e, trójdro¿ne, z dwoma niskotonowymi, FS58.

B

rak charakterystycznych, b³yszcz¹cych

membran z jednolit¹ aluminiow¹ warstw¹
zewnêtrzn¹, na pewno nie umknie uwa-

dze g³oœnikowym ekspertom, ale mimo to ani
wygl¹d, nie jakoœæ konstrukcji FS57 nie powinna
byæ dla nikogo rozczarowuj¹ca. To obok Dali Con-
cept 6 najtañsza kolumna w tym teœcie – obydwie
œwiec¹ przyk³adem, jak przyzwoite propozycje
mo¿na z³o¿yæ nie przekraczaj¹c poziomu 2000 z³.

FS57 na pewno czêœciowo zawdziêcza swój

urok smuk³ej sylwetce, która jest mo¿liwa przy
zastosowaniu g³oœników nisko-œredniotonowych
o œrednicy tylko 15-cm. To jednak niczego z gó-
ry nie przes¹dza – przy dobrej jakoœci g³oœników,
zdolnych do pracy z du¿ymi amplitudami, mniej-
sz¹ powierzchniê mo¿na “nadrobiæ”. Jak siê

zreszt¹ okazuje, niektóre inne konstrukcje tego
testu wcale nie wykorzystuj¹ wszystkich g³oœni-
ków do pracy w zakresie niskich tonów, wiêc
ostatecznie FS57 wcale nie musi siê t³umaczyæ
z zastosowania “tylko” dwóch g³oœników 15-cm.
Obydwa pracuj¹ tym samym pasmem, jako nis-
ko-œredniotonowe. Ich membrany s¹ celulozo-
we, kosze stalowe, magnesy maj¹ przyzwoit¹
wielkoœæ. Nieco bardziej tajemniczy jest g³oœnik
wysokotonowy. Elac preferuje kopu³ki metalo-
we, ale zdarza³o mu siê ju¿ stosowaæ te¿ kopu³ki
tekstylne. Kopu³ka tweetera FS57 ukryta jest za
drucian¹ os³on¹, co jest, a raczej dawniej by³o,
stosowane czasami przez niektórych producen-
tów dla os³ony delikatnych kopu³ek metalowych.
Wydaje siê jednak, ¿e kopu³ka jest w tym przy-

Elac

FS57

Specjalny plastikowy tytan

HI-FI

25

maj 2005

maj 2005

maj 2005

maj 2005

maj 2005

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

D

rugie niemieckie kolumny w tym teœcie po-

kazuj¹, ¿e do koncepcji “narodowych brzmieñ”

nale¿y podejœæ bardzo ostro¿nie, a najlepiej w
ogóle odrzuciæ uogólniaj¹ce wnioski, a skupiaæ
siê na poszczególnych modelach, co najwy¿ej
markach. O ile bowiem Cantony LE170 w pew-
nym stopniu nawi¹zywa³y do dawnych wyobra-
¿eñ o niemieckim dŸwiêku – maj¹c podkreœlone
skraje pasma, zw³aszcza czêstotliwoœci wysokie
– to FS57 jest w tej grupie g³oœnikiem tworz¹-
cym najlepszy kontrast dla LE170. Jednoczeœnie
trzeba przyznaæ, ¿e to charakterystyka Elaca jest
bli¿sza neutralnej doskona³oœci, ni¿ Cantona. O ile
dwie kolumny duñskie pokaza³y dobre ogólne zrów-
nowa¿enie, równoczeœnie maj¹c ³adnie ubarwio-
ny œrodek pasma, to FS57 przedstawiaj¹ brzmie-
nie jeszcze bardziej skoncentrowane na œrednicy.
Niewiele ju¿ brakuje, a zakres ten sta³by siê do-
minuj¹cy, zw³aszcza wzglêdem wysokich tonów,
wyraŸnie mu podporz¹dkowanych, ale na szczêœ-
cie jeszcze nie schowanych, nie wycofanych, ale
doskonale “wklejonych” w g³ówny nurt wyda-
rzeñ, które biegn¹ œrodkiem. Bez ¿adnych oznak
rozjaœnienia, sam górny skraj pasma nie jest
w Elacach st³umiony, mo¿na doceniæ w³aœciw¹
subtelnoœæ mikroinformacji, które nie konkuruj¹
z mocnymi dŸwiêkami œrednicy, ale jakby w re-
wan¿u nie s¹ przez nie t³amszone. Brzmienie ta-
kie z jednej strony wydaje siê charakterystyczne,
z drugiej strony bardzo naturalne - równie¿ dziê-
ki temu, ¿e i z basem œrednie tony s¹ doskonale
skoordynowane. Przejœcie miêdzy tymi zakresa-

mi jest mocne, wype³nione, co wcale nie jest ³at-
we do uzyskania przy w¹skich kolumnach. Bas jest
dynamiczny, skoncentrowany w œrednim podzakre-
sie, efektywnie dostarczaj¹cy swoj¹ porcjê energii.

Warte podkreœlenia, przy takim profilu tonal-

nym, jest uzyskanie co najmniej dobrej czystoœci
i czytelnoœci. Prze³om basu i œrednich, chocia¿
podany z du¿¹ moc¹, nie niesie ze sob¹ zbyt du¿ej
dawki podbarwieñ. Brzmienie zwarte, zwinne,
energetyczne, a przy tym p³yn¹ce z tak skrom-
nych kolumienek – to robi wra¿enie.

O D S £ U C H

O

D

S

£

U

C

H

Dwa tunele wyprowadzono z jednej,
wspólnej dla obydwu g³oœników komory –
zamykaj¹c jeden z nich, obni¿ymy czêstotli-
woœæ rezonansow¹ (bas-refleksu) o ok.
1,414213562373095488016887242097...

FS57

Cena (kpl)[z³]

2000

Dystrybutor

ELCO EXIM

Wykonanie i komponenty
Dobrze wywa¿one – przetworniki standardowe, ale
przyzwoite, obudowa niewielka, ale solidna, skromny,
ale staranny projekt i wykonanie.

ocena

bardzo dobra

Laboratorium
Lekkie os³abienie okolic 5kHz, niska dolna czêstotli-
woϾ graniczna, wysoka efektywnoϾ. Laboratoryjnie
najlepsze w tej grupie, a wiêc...

ocena

badzo dobra

Brzmienie
Skoncentrowane na mocnych œrednich tonach, bas
zwinny i dynamiczny.

ocena

dobra+

ocena wa¿ona

(4,8) bardzo dobra

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

Zespo³y g³oœnikowe 2000-2500 z³

26

L A B O R A T O R I U M

HI-FI

Impedancja znamionowa [

Ω

]

*

4

Efektywność (2,83V/1m) [dB]

*

89

Rek. moc wzmac. [W]

**

20−150

Wymiary (WxSxG) [cm]

90x17x25

* wartości zmierzone, ** wg danych producenta

rys. 1. FS57, charakterystyka modułu impedancji.

Pierwszy plus nale¿y siê Elacowi za to, ¿e

dostarczaj¹c, tak jak pozosta³e firmy w tej gru-
pie, kolumnê znamionowo 4-omow¹, jako jedy-
ny, bez wykrêtów siê do tego przyznaje. Na rys.
1 widaæ, w szerokim zakresie 150Hz – 800Hz,
modu³ impedancji na poziomie 3,5 – 4 omów.

Rys. 2 pokazuje jedn¹ z najlepiej zrównowa-

¿onych charakterystyk tego testu, chocia¿ do
idea³u nadal trochê brakuje. Lekkie os³abienie
pojawia siê w okolicach 5kHz, sam górny skraj
pasma jest lekko uwypuklony, podobnie jak oko-
lice 100Hz, ale wszystko to mieœci siê w umiar-
kowanych granicach.

W takiej sytuacji jednak, gdy wysokich tonów

nie jest zbyt wiele, nale¿y trzymaæ siê osi g³ów-
nej, poniewa¿ pod k¹tem 15

O

, a tym bardziej

30

O

, pog³êbi siê ich deficyt, mimo ¿e charakte-

rystyki nie odbiegaj¹ od siebie znacznie (rys. 3).

Maskownicê lepiej zdj¹æ, poniewa¿ dodatko-

wo obni¿a poziom w zakresie 3-8kHz (rys.4).

Ju¿ charakterystyka impedancji wskazywa³a,

¿e uk³ad rezonansowy obudowy dostrojono wys-
oko – w pobli¿u 50Hz, co potwierdza rys.
5 i widoczne na nim odci¹¿enie na charakterys-
tyce g³oœnika przy 45Hz. Mimo to przetwarzanie
basu siêga zaskakuj¹co nisko, poniewa¿ ciœnienie
z otworu ma wysoki poziom, a szczyt charakte-
rystyki promieniowania uk³adu bas-refleks poja-
wia siê poni¿ej czêstotliwoœci rezonansowej –
przy 40Hz.

Efektywnoœæ osi¹gnê³a 89dB – to wiêcej ni¿

dobrze dla tak szczup³ej konstrukcji.

rys. 2. FS57, charakterystyka przetwarzania w całym pasmie.

W

tym teœcie wyst¹pi³y dwie konstrukcje

z symetryczn¹ aran¿acj¹ przetworników –

Canton LE170 i Elac FS57. Ale uk³ad w pe³ni sy-
metryczny realizuje tylko Elac, poniewa¿ w Can-
tonie jeden z g³oœników pracuje jako nisko-œred-
niotonowy, a drugi przetwarza wy³¹cznie niskie
czêstotliwoœci. Natomiast w FS57 obydwa dzia-
³aj¹ równolegle a¿ do czêstotliwoœci podzia³u
(3kHz), powy¿ej której pe³n¹ par¹ pracuje ju¿
wysokotonowy. Zalet¹ takiego uk³adu jest symu-
lowanie punktowego Ÿród³a dŸwiêku – pozorne
Ÿród³o czêstotliwoœci ca³ego zakresu nisko-œred-
niotonowego plasuje siê pomiêdzy rzeczywisty-
mi Ÿród³ami tych czêstotliwoœci, czyli na wyso-
koœci znajduj¹cego siê tam g³oœnika wysokotono-
wego, i w ten sposób akustycznie ³¹czy ze Ÿród-
³em wysokich tonów. To ³atwo poj¹æ, trudniej-
szym tematem s¹ charakterystyki kierunkowe
w p³aszczyŸnie pionowej. Pod pewnym wzglê-

dem one te¿ powinny byæ lepsze, poniewa¿ staj¹
siê symetryczne (zachowanie siê uk³adu jest po-
dobne i ”w górê”, i ”w dó³”). To jednak nie ma
wielkiego znacznie praktycznego, a ma takie zna-
czenie fakt, ¿e w takim uk³adzie wczeœniej (pod
mniejszymi k¹tami) na charakterystyce przetwa-
rzania, w zakresie œrednich czêstotliwoœci, poja-
wi¹ siê zapad³oœci wywo³ane przesuniêciami fazy
fal promieniowanych przez obydwa g³oœniki nis-
ko-œredniotonowe. Dla odsuniêcia tego zjawiska
w stronê wiêkszych k¹tów, nale¿y g³oœniki nis-
ko-œredniotonowe (ich centra akustyczne)
ustawiaæ mo¿liwie najbli¿ej siebie - czemu

G³oœniki nisko-œredniotonowe maj¹

standardow¹ konstrukcjê, kopu³ka

wysokotonowa zosta³a wypo-

sa¿ona w magnes neody-

mowy, ch³odzony ma³ym

radiatorem.

pomóc mog¹ zarówno ma³e wymiary g³oœnika
wysokotonowego, jak i niewielka œrednica sa-
mych g³oœników nisko-œredniotonowych,
a tak¿e niska czêstotliwoœæ podzia³u
(ograniczaj¹ca pracê nisko-œred-
niotonowych do d³u¿szych
fal). Wszystkie te zabiegi wi-
daæ w konstrukcji FS57.

maj 2005

maj 2005

maj 2005

maj 2005

maj 2005

rys. 3. FS57, charakterystyki przetwarzania

w zakresie średnio−wysokotonowym, na osiach 0

O

, 15

O

i 30

O

w płaszczyźnie poziomej.

rys. 5. FS57, charakterystyki przetwarzania w zakresie niskich

częstotliwości.

rys. 4. FS57, charakterystyka1przetwarzania

w zakresie średnio−wysokotonowym, wpływ maskownicy.