42

HI-FI Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Nowa seria kolumn Elaka “200” nie jest prze³omowa – charakterystyczne b³yszcz¹ce g³oœniki Elaka znamy od dawna, równie¿
projekt plastyczny obudowy zosta³ ustalony ju¿ we wczeœniejszych seriach. Ale chyba nikt rewolucji nie oczekiwa³ – Elaki FS
208.2 prezentuj¹ siê zarazem bardzo atrakcyjnie i niekontrowersyjnie. Wysoka, smuk³a obudowa, ³atwo dostrzegalna dba³oœæ
o detale, no i oczywiœcie same niebanalne g³oœniki.

Nie s¹ to ¿adne przytyki do Elaka, ale obser-

wacje bardzo ogólne. Co wiêcej, Elac ma pewien
atut, którym nie wszyscy producenci mog¹ siê
pochwaliæ i pos³u¿yæ. Ma do wy³¹cznej dyspozy-
cji w³asn¹, wyró¿niaj¹c¹ technologiê, która wy-
wo³uje skutki brzmieniowe, ale jednoczeœnie
wygl¹da bardzo efektownie. Chodzi oczywiœcie
o membrany “sandwichowe” – czyli dwuwars-
twowe, b³yszcz¹ce aluminiow¹ powierzchni¹ ze-
wnêtrzn¹, która przymocowana jest do znajduj¹-
cego siê pod ni¹ celulozowego sto¿ka, podobne-
go do membran typowych g³oœników. Piszê o tym
po raz n-ty, ale po raz n-ty mi zap³ac¹, a zawsze
mo¿e znaleŸæ siê ktoœ, kto o tym jeszcze nie czy-
ta³... Ale atrakcji nie koniec, bo i g³oœnik wysoko-
tonowy nie jest zwyczajny. To element jeszcze
bardziej ekskluzywny od “sandwichowych” g³oœ-
ników nisko-œredniotonowych, bowiem te drugie
stosowane s¹ równie¿ w tañszych (chocia¿ nie
najtañszych) modelach Elaka, natomiast JET-a
znaleŸæ mo¿na tylko w konstrukcjach z wy¿szej
pó³ki. Jego schodzenie w dó³ oferty Elaka odby-
wa siê bardzo powoli, mimo ¿e wcale nie jest to
wynalazek nowy (pamiêtam go sprzed ok. dwu-
dziestu lat – z kolumn firmy Ares, któr¹ Elac chy-
ba wch³on¹³ wraz z JET-em). Mamy wiêc do czy-
nienia z przetwornikiem rzeczywiœcie kosztow-
nym w produkcji. Jego membrana jest bardzo
cienk¹ foli¹ ze œcie¿k¹ przewodz¹c¹ sygna³ steru-
j¹cy, pozostaj¹c¹ w silnym polu magnesów neo-
dymowych. Fala nie jest jednak promieniowana
zupe³nie bezpoœrednio, lecz przez piêæ w¹skich
okienek w p³ycie czo³owej, kszta³tuj¹cych po¿¹-
dan¹ charakterystykê.

Symetryczne ustawienie g³oœników – z wyso-

kotonowym pomiêdzy nisko-œredniotonowymi -
sugeruje, ¿e mamy do czynienia z konfiguracj¹
równie¿ akustycznie symetryczn¹. W takiej sytu-
acji obydwa 18-cm g³oœniki powinny przetwarzaæ
takie same zakresy. Jest jednak inaczej, na wska-
zuje okreœlenie (w katalogu) uk³adu jako dwu-
ipó³dro¿nego, co potwierdza podanie dwóch
czêstotliwoœci podzia³u – 400Hz i 3kHz. Nie ma
powodu, aby w to nie wierzyæ, chocia¿ tego ro-
dzaje rozwi¹zanie – po³¹czenie symetrycznej kon-
figuracji z niesymetrycznym, bo dwuipó³dro¿nym
filtrowaniem, spotyka siê bardzo rzadko. Faktem
jest jednak, ¿e w takiej sytuacji charakterystyki
kierunkowe w p³aszczyŸnie pionowej, chocia¿
w konsekwencji te¿ niesymetryczne, generalnie
s¹ lepsze – poniewa¿ nie pojawia siê kolizja fazo-
wa miêdzy g³oœnikami w zakresie œrednich czês-
totliwoœci, gdy¿ przetwarza je przecie¿ tylko je-
den z nich.

B

rzmienie, technika i estetyka – to trzy
podstawowe cechy nowoczesnego urz¹-
dzenia audio, które roœci sobie prawo do

rynkowego sukcesu. Audiofil powie, ¿e wystar-
czy mu brzmienie... producenci jednak wiedz¹,
jak to brzmienie uwiarygodniæ i ozdobiæ. Od
dawna wiêc pisz¹ i opowiadaj¹, jakie to wyj¹tko-
we technologie s³u¿¹ uzyskaniu ich firmowego,

nieskazitelnego brzmienia, a jednoczeœnie nadaj¹
swoim konstrukcjom formê pod¹¿aj¹c¹ za mod¹,
i trzeba przyznaæ, coraz bardziej dbaj¹ o szcze-
gó³y wykonania, które nie tylko ciesz¹ oko, ale
równie¿ podkreœlaj¹ wysok¹ klasê – dlatego np.
gniazda przy³¹czeniowe przybieraj¹ coraz orygi-
nalniejsze kszta³ty, a ich nakrêtki staj¹ siê coraz
wiêksze.

Elac

FS 208.2

G³oœniki na wysoki po³ysk,

filtry przyrz¹dzone na ostro

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

HI-FI

43

Zespo³y g³oœnikowe za 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe za 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe za 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe za 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe za 8000 z³

Obudowa Elaka 208.2 wewnêtrznie nie jest

zbyt skomplikowana. Obydwa g³oœniki pompuj¹
we wspóln¹ komorê, zajmuj¹c¹ ca³¹ objêtoœæ
obudowy. Poni¿ej dolnego g³oœnika, a wiêc mniej
– wiêcej w po³owie wysokoœci, znajduje siê wie-
niec – jedyne wzmocnienie obudowy. Nie jest to
specjalnie du¿o dla kolumny o wysokoœci ponad
metra, podczas gdy gruboœæ œcianek jest standar-
dowa – 22mm.

Ciekawie zaprojektowano uk³ad bas-refleks.

Na tylnej œciance wyprowadzono dwa tunele
(przypominam – z jednej komory), o œrednicach
6-cm, z tunelami 20-cm, i dodano w komplecie
jedn¹ zatyczkê z pianki. Stosuj¹c j¹ nie zamknie-
my wiêc obudowy ca³kowicie, ale j¹ przestroimy
– w stronê ni¿szej czêstotliwoœci rezonansowej,
co oczywiœcie bardzo zmieni przebieg charakte-
rystyki przetwarzania, w najwiêkszym skrócie
zmniejszaj¹c “iloœæ” œredniego basu. Dok³adny
obraz sytuacji daje na tê sprawê nasze labo-
ratorium. Obudowa jest bardzo mocno wyt³u-
miona – w ca³oœci wype³niona w³óknin¹.

Pocz¹tkowo nie wczytuj¹c siê w materia³y

firmowe, s¹dzi³em ¿e uk³ad Elaka jest dwudro¿-
ny, wiêc bardzo zdziwi³em siê na widok zwrotni-
cy. Ale nawet jak na uk³ad dwuipó³dro¿ny, jest
ona nadzwyczaj skomplikowana.

Podzielono j¹ na dwie p³ytki, przymocowane

od ty³u do gniazda przy³¹czeniowego. Pierwsza
p³ytka, z filtrami dla g³oœnika niskotonowego
i nisko-œredniotonowego, zawiera 13 elementów
– w tym 4 cewki i 4 kondensatory. Ale jeszcze
wiêkszym zaskoczeniem jest filtr g³oœnika wys-
okotonowego, sk³adaj¹cy siê równie¿ z 13 ele-
mentów, tym razem 3 cewek, 4 kondensatorów,
i a¿ 5 rezystorów. Mo¿emy mieæ tu do czynienia
nawet z filtrem 4. rzêdu, a co najmniej 3. rzêdu.
Przetwornik JET jest bowiem bardzo delikatny –
o ile pamiêtam, jego czêstotliwoœæ rezonansowa
to 2kHz, a czêstotliwoœæ podzia³u ustalono nie
tak daleko – przy 3kHz. Dwa rezystory, o war-
toœci 0.39

Ω

i 0,47

Ω

, s³u¿¹ wyregulowaniu po-

ziomu wysokich tonów. NajwyraŸniej ka¿dy eg-
zemplarz FS 208.2 (i najprawdopodobniej innych
konstrukcji z tej serii te¿) jest indywidualnie

strojony. Dowodzi to drobiazgowoœci i rzetel-
noœci, chocia¿ mo¿na wnioskowaæ, ¿e jest to ko-
nieczne z powodu nadmiernego rozrzutu para-
metrów JET-ów. Ale tak niewielkie wartoœci re-
zystorów mog¹ wp³ywaæ na poziom w zakresie
ok. 0,5dB, wiêc tak czy inaczej oddajê honory –
producentowi zale¿y na referencyjnej zbie¿noœci
charakterystyk kolumn tworz¹cych parê.

W serii 200 znajdziemy trzy kolumny wolno-

stoj¹ce, wœród których nasza 208-ka zajmujê po-
zycjê œrodkow¹. Mniejsze FS 207.2 maj¹ podob-
ny uk³ad g³oœników, ale z 15-cm nisko/nisko-
œredniotonowymi, i proporcjonalnie mniejsz¹
obudowê, wiêksze FS 209.2 s¹ zupe³nie inne –
trójdro¿ne, z dwoma 18-cm niskotonowymi, ma-
³ym œredniotonowym i oczywiœcie JET-em. Ko-
lumna ta ma konfiguracjê tradycyjn¹, z tweete-
rem umieszczonym najwy¿ej. Dwa modele pod-
stawkowe serii maj¹ symbole BS 204.2 (wiêkszy,
z

"osiemnastk¹"), i

BS 203.2 (mniejszy,

z "piêtnastk¹"). Przeznaczone s¹ równie¿ do roli
g³oœników “efektowych” w systemach wieloka-
na³owych, bo specjalnych konstrukcji tego typu
w serii 200 nie znalaz³em. Znalaz³ siê jednak cen-
tralny - CC 200.2, a “seryjny” subwoofer to SUB
211.2 (równie¿ ma sandwiczow¹ membranê).
Wszystkie modele s¹ ekranowane.

Kolumny serii 200 dostêpne s¹ w nastêpuj¹-

cych wersjach kolorystycznych: czarny, srebrny
(na wysoki po³ysk), czereœnia i buk (naturalne
okleiny). Do testu dostarczono wersjê czarn¹,
która prezentowa³a siê wyj¹tkowo udanie –
czarny harmonijnie ³¹czy³ siê grafitowymi kosza-
mi g³oœników i zwê¿aj¹c¹ siê wstawk¹ na froncie,
a srebrne, ale delikatne wkrêty mocuj¹ce kore-
spondowa³y z b³yszcz¹cymi g³oœnikami. Bardzo
technicznie, ale przyjemnie.

Wysokie FS 208.2 stoj¹ na coko³ach, które

mo¿emy uzbroiæ albo w kolce, albo w regulowa-
ne miêkkie nó¿ki, które równie¿ zapewni¹ dobry
kontakt z pod³og¹.

Wszystkie g³oœniki FS 208.2

maj¹ ekranowanie magnetyczne

– nisko-œredniotonowe tylko czêœciowe

(bez puszki, za pomoc¹ drugiego pierœcie-

nia), ale kolumnom lewej i prawej to

z pewnoœci¹ wystarczy.

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

44

L A B O R A T O R I U M

HI-FI

rys. 1. FS 208.2, charakterystyka modułu impedancji.

rys. 3a. FS 208.2, charakterystyki przetwarzania w zakresie

niskich częstotliwości dla wyższego strojenia bas−refleksu.

rys. 3b. FS 208.2, charakterystyki przetwarzania

w zakresie niskich częstotliwości dla niższego strojenia

bas−refleksu.

rys. 3c. FS 208.2, wypadkowe charakterystyki przetwarzania

w zakresie niskich częstotliwości dla obydwu wariantów strojenia.

rys. 2. FS 208.2, charakterystyka przetwarzania w całym pasmie.

rys. 5. FS 208.2, charakterystyki przetwarzania

w zakresie średnio−wysokotonowym, oddzielnie głośnik nisko−

średniotonowy i wysokotonowy.

rys. 6. FS 208.2, charakterystyki przetwarzania w zakresie

średnio−wysokotonowym – wpływ maskownicy.

rys. 4. FS 208.2, charakterystyki przetwarzania

w zakresie średnio−wysokotonowym, na osiach 0

O

, 15

O

i 30

O

w płaszczyźnie poziomej.

Impedancja znamionowa to 4

Ω

, ustalone na

podstawie 3,5-omowego minimum przy 200Hz.
EfektywnoϾ to wysokie 90dB Рnajlepszy wynik
w teœcie.

Elaki 208.2 maj¹ z kilku powodów ciekaw¹

charakterystykê impedancji (rys.1). Zmiennoœæ
w zakresie œrednio-wysokotonowym jest nie-
wielka, ale widaæ, ¿e zmiany s¹ czêste, jakbyœmy
mieli do czynienia z bardzo rozbudowanym
systemem filtrów. Zamkniêcie jednego z tuneli
(dwóch nie mo¿na – na wyposa¿eniu jest jedna
zatyczka) powoduje oczekiwane przestrojenie
uk³adu bas-refleks w stronê ni¿szych czêstot-
liwoœci (pozycja minimum miêdzy wierzcho³ka-
mi). Dok³adniejsz¹ analizê umo¿liwi¹ rysunki 3.

Na rys. 3a pokazano zestaw charakterystyk

g³oœniki – otwory – charakterystyka wypadkowa
dla otworów otwartych. Bas-refleks dostrojono
do 40Hz, otwór promieniuje bardzo mocno,
dziêki czemu p³ask¹ charakterystykê utrzymano
w³aœnie do 40Hz. Na rys. 3b w jednym z otwo-
rów umieszczono zatyczkê. Czêstotliwoœæ rezo-
nansowa obudowy przenios³a siê do 30Hz, skut-
kiem ni¿szego strojenia ciœnienie z otworu jest
zawsze ni¿sze, ale s³abiej zaznaczone odci¹¿enie
na charakterystyce g³oœnika wskazuje, ¿e uk³ad
rezonansowy jest t³umiony. Rys. 3c porównuje
charakterystyki wypadkowe. Przy jednym otwo-
rze “przytkanym” spadek charakterystyki zaczy-
na siê wczeœniej, ale ma mniejsze nachylenie,
przez co i charakterystyki impulsowe powinny byæ
lepsze.

Charakterystyka przetwarzania (rys. 2) po-

kazuje dobre zrównowa¿enie zakresu œrednio-

wysokotonowego – ju¿ od 200Hz, do 20kHz
mieœcimy siê w polu ok. +/-1,5dB, lekko os³a-
bione jest przejœcie miêdzy œrednimi a wysokimi
(w zakresie niskich czêstotliwoœci uwzglêdniono
pomiar dla ni¿szego strojenia).

Rys. 4 pokazuje dobr¹ charakterystykê rów-

nie¿ na osi 15

O

, chocia¿ rekomendujemy raczej

ods³uch na osi g³ównej (ze wzglêdu na umiarko-
wany poziom wysokich tonów).

Rys. 5 ujawnia zastosowanie bardzo stro-

mych filtrów, czêstotliwoœæ podzia³u przy 3,2kHz
i prawid³ow¹ korelacjê fazow¹.

Rys. 6 daje œwiadectwo drobnych nierówno-

miernoœci, jakie wprowadza maskownica. Od-

s³uch wraz z ni¹ nie spowoduje katastrofy, ale
szkoda tak ³adnej charakterystyki wysokich to-
nów, jak¹ widzieliœmy wczeœniej.

HI-FI

O D S £ U C H

* wartoœci zmierzone, ** wg danych producenta

FS 208.2

Impedancja znamionowa*[

Ω

]

4

EfektywnoϾ* [dB]

90

Rek. moc wzm.**[W]

30-300

Wymiary (WxSxG)[cm]

103x20x28,5

Cena (kpl)[z³]

8000

Dystrybutor

ELCO-EXIM

Wykonanie i komponenty
Oryginalne przetworniki, ³adnie wykonana, choæ nie-
zbyt masywna obudowa. Bardzo mi³a aparycja.

ocena

bardzo dobra

Laboratorium
Dobre wyrównanie w ca³ym pasmie, wysoka efektyw-
noϾ.

ocena

bardzo dobra

Mocne, obszerne, bogate i jednoczeœnie bardzo
zrównowa¿one. Wysokie tony delikatne, charakter
basu mo¿na regulowaæ.

ocena

bardzo dobra

ocena wa¿ona

(5) bardzo dobra

Jedyny w swoim

rodzaju g³oœnik

wysokotonowy

JET wymaga

starannej

aplikacji – ze

wzglêdu

na wysok¹

czêstotliwoœæ

rezonansow¹,

jest pod³¹czony

przez bardzo

stromy filtr,

a ze wzglêdu na

lekki rozrzut

parametrów

miêdzy

poszczególnymi

egzemplarzami,

w ka¿dej

kolumnie

jest indywidual-

nie dostrojony.

Wbrew pierwszemu skojarzeniu,

FS 208 jest uk³adem nie dwudro¿nym,

ale dwuipó³dro¿nym, jednak nawet w tej

sytuacji zwrotnica jest wyj¹tkowo

skomplikowana – zawiera w sumie

26 elementów, które tworz¹ zestaw

filtrów wysokich rzêdów.

W

³¹czenie Elaców w pierwszej chwili

ukaza³o przede wszystkim ich wyraŸ-
nie wy¿sz¹ efektywnoœæ od wszystkich

konkurentów w tym teœcie. Dla wielu u¿ytkow-
ników pojêcie efektywnoœci jest zbyt techniczne,
laboratoryjne, u¿yjê wiêc potocznie zrozumia³e-
go – g³oœnoœæ. W znaczeniu tutaj omawianym
chodzi nie o maksymaln¹ g³oœnoœæ, jak¹ kolumna
mo¿e siê wykazaæ, ale o g³oœnoœæ przy ustalonej
dla wszystkich porównywanych kolumn pozycji
regulatora wzmocnienia. Jedne kolumny graj¹
g³oœniej, inne ciszej – prawda banalna dla audiofi-
lów, wcale nie oczywista dla laików; ale nikt
przecie¿ nie rodzi siê audiofilem. Dla testów od-
s³uchowych, które najczêœciej odnosz¹ siê do

kwestii brzmieniowych zupe³nie innych ni¿

g³oœnoœæ, zjawisko to ma jednak o tyle znacze-

nie, ¿e nawet doœwiadczeni s³uchacze zostaj¹

poddani psychoakustycznej sugestii, ¿e g³oœ-

niejsze jest lepsze. Chocia¿ wydaje siê to

stwierdzeniem ordynarnym, to zjawiska nie

mo¿na negowaæ, bo zosta³o stwierdzone. Dla-

tego w ka¿dym tego rodzaju przypadku wypada

natychmiast podejœæ do wzmacniacza i ustawiæ

poziom g³oœnoœci podobny do tego, jaki wystê-

powa³ w przypadku pozosta³ych porównywa-

nych kolumn. Wysoka efektywnoœæ to oczywiœ-

cie nic z³ego, wrêcz przeciwnie, tyle ¿e nie po-
winna wp³ywaæ na nasze wnioski dotycz¹ce in-
nych cech brzmieniowych.

Ale po œciszeniu Elaków 208 do poziomu

znormalizowanego w tym teœcie, nadal pozosta-
wa³o wra¿enie dŸwiêku mocnego, obszernego,
dysponuj¹cego du¿¹ skal¹ dynamiczn¹. O ile Us-
hery gra³y z najwiêksz¹ swobod¹ przestrzenn¹,
to Elaki tworzy³y “du¿y dŸwiêk”, w którego sk³ad
wchodzi³ te¿ mocny, nasycony bas i co najmniej
dobra dynamika. Charakter niskich tonów jest
podobny do przedstawionego przez Dynaudio –
s¹ po czêœci miêsiste, po czêœci sprê¿yste, unika-
j¹ wiêc skrajnoœci, szkoda jednak, ¿e nie s¹ szyb-
sze i bardziej konturowe. W zwi¹zku z du¿ym
potencja³em dynamicznym, wiêksza zwartoœæ
i twardoœæ basu konsekwentnie dope³ni³aby bar-
dzo dobrze zrównowa¿ony, dok³adny i neutralny
zakres œrednio-wysokotonowy, chocia¿ owa lek-

ka niekonsekwencja byæ mo¿e tworzy dŸwiêk
przyjemniejszy. Podchodz¹c do sprawy z drugiej
strony, przy takiej sile basu przyda³aby siê mo¿e
nieco wiêksza odwaga wysokich tonów, które
jednak doskonale zwi¹za³y siê ze œrednic¹ i two-
rz¹ z ni¹ zespó³ naprawdê idealnie zintegrowany.
Wyrównanie i spójnoœæ zakresu œrednio-wysoko-
tonowego s¹ wzorcowe. Mia³em wiêc satysfak-
cjê, widz¹c nied³ugo po testach ods³uchowych
wyniki pomiarów – zwi¹zek miêdzy nimi a rezul-
tatami brzmieniowymi, wbrew wielu opiniom,
wcale nie jest zupe³nie iluzoryczny. Choæ linio-
woœæ charakterystyki doskona³ego brzmienia
w ca³ej jego z³o¿onoœci nie gwarantuje, to tonal-
na równowaga, p³ynnoœæ i integracja pojawi z siê
z bardzo du¿ym prawdopodobieñstwem.

Elac 208.2 w budowaniu przestrzeni nie jest

tak hojny jak Usher, ani tak elegancki jak Dynau-
dio. Scena jest szczuplejsza, podobna jak przy
B&W, w zamian centrum jest bardzo stabilne,
z mocn¹ rol¹ wokali, które podobnie jak instru-
menty solistów s¹ bardzo dobrze nasycone,
w ¿adnym razie nie przesadzone, maj¹ jednak
swój ciê¿ar. Obrysy dŸwiêków mog³yby byæ wy-
raŸniejsze, przez co jeszcze poprawi³aby siê ar-
tykulacja, ale w zakresie œredniotonowym lepsz¹
definicj¹ pochwaliæ mog³y siê tylko B&W.

Wysokie tony s¹ pierwszorzêdne pod wzglê-

dem ich integracji ze œrednimi, wewnêtrznej dys-
cypliny, u³o¿enia, finezji i eterycznoœci. Tego chy-
ba spodziewa³em siê po przetworniku JET. Po-
zostaje ma³y niedosyt, ¿e tak przyjemne wysokie
tony nie graj¹ trochê – choæby troszeczkê od-
wa¿niej, energetyczniej, nawet ma³a dawka me-
talicznoœci te¿ by nie zaszkodzi³a. Wiele kolumn
dysponuj¹cych jakoœciowo gorszymi tweeterami,
idzie z nimi do ataku. Elac zachowuje siê na tym
polu (za bardzo?) elegancko. ¯eby sta³a siê jas-
noœæ – 208 bardzo mi siê podoba³y.

45

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

styczeñ 2005

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³

Zespo³y g³oœnikowe 8000 z³