Wstęp

Każdy z nas dostaje blok marmuru na początku swojego życia i wszystkie narzędzia potrzebne,
by zamienić go w dzieło sztuki. Możemy wlec ten blok za sobą, nigdy go nie dotykając.
Możemy skruszyć go na żwir albo ukształtować w unikalną rzeźbę. Wokół siebie widzimy
przykłady wielu ludzi — dzieła życiowe skończone lub niedokończone; jedne inspirują, inne
ostrzegają... Przychodzi moment, że rzeźby są prawie gotowe. Jest to czas na wygładzanie i po-
lerowanie tego, nad czym pracowaliśmy przez lata. Wtedy właśnie mamy szansę na największy
postęp, lecz by mógł się on dokonać, musimy przekroczyć poczucie upływu czasu. Jest tak, ze
człowiek zawsze może mieć albo wymówki, albo... zdrowie, długowieczność, zrozumienie,
przygodę, radość, spełnienie i szczęście. Kształtujemy własne życie poprzez moc swoich
wyborów.

Ż

yczę Ci z całego serca, aby Twoje życie było „wybornym" dziełem sztuki! Moją wizją jest

zwerbowanie Ciebie do grona artystów życia — ludzi świadomych, zdrowych i szczęśliwych.
Wybór między życiem wielkim a nijakim należy do Ciebie. Masz w dłoni wszystkie potrzebne
karty; musisz wybierać jasno i świadomie. Możesz wybrać bycie człowiekiem dobrym,
pogodnym, uczciwym, szczerym, ale możesz też wybrać życie marudnego egoisty — obojętnego
i powierzchownego. Masz wybór między iluzją, światem pozorów a światem prawdy i światła.
Ś

wiadome życie zaczyna się od szacunku dla rzeczywistości — szacunku dla faktów i prawdy.

Co jest, jest; nie ma, czego nie ma. Taka świadomość rzeczywistości jest zawsze źródłem
wolności, siły i spotęgowanych możliwości. Jesteś tu po to, by świadomie uczestniczyć w
procesie własne) ewolucji, by rozwinąć w pełni swój potencjał, by dokonywać właściwych
wyborów, by kochać, uczyć się i rozwijać duchowo. Wierzę, że duchowość oznacza troskę o
ś

wiadomość, jej potrzeby i rozwój. Zatem każdy, kto oddaje się rozwojowi osobowości, kto

pogłębia i buduje swoją samoświadomość oraz dąży do samopoznania, kto sięga po tego typu
książkę — znajduje się na ścieżce duchowej.

Arabskie przysłowie mówi, ze można przyprowadzić wielbłąda do wodopoju, ale napić się wody
musi sam. Napisałam ten poradnik w intencji doprowadzenia Ciebie do wodopoju nowej wiedzy
— wypić, czyli dokonać zmian, musisz sam.

My, którzy byliśmy w obozach koncentracyjnych, pamiętamy ludzi, którzy pocieszali swoich
współwięźniów, dzielili się z nimi ostatnim kęsem chleba. Być może było ich niewielu, ale
stanowią dowód na to, ze można człowieka obrabować ze wszystkiego, oprócz jednego — nie
można mu zabrać wolności — wolności wyboru postawy, niezależnie od okoliczności, wolności
wyboru ścieżki, która będzie szedł.

Victor Frankl

Jesteś wolnym człowiekiem. Mądrze i rozważnie wybieraj ścieżkę, którą będziesz szedł. Mam
nadzieję, że książka, którą trzymasz w rękach, będzie dobrym towarzyszem na te) drodze i
pomoże Ci dobrze przeżyć życie — świadomie i godnie, płynąc z nurtem wszechobecnego
piękna i dobra. Znajdziesz tu sposoby pozwalające wieść bogatsze i bardziej radosne życie,
wypełnione pokojem i satysfakcją. Pamiętaj, że mała różnica może uczynić znaczącą zmianę w
jakości Twojego życia. Szukaj tej różnicy...
Ten przewodnik po życiu możesz wziąć wszędzie. Otwierając go na dowolnej stronie,
natychmiast znajdziesz coś, co Cię wzmocni, pobudzi Cię do działania, podsunie dobry pomysł
czy rozwiązanie problemu, zharmonizuje ciało, umysł i duszę, przywoła miłość, pogodę ducha i
dobry humor, które są w Tobie. Każda strona poprowadzi Cię ku odkrywaniu drzemiącego w
Tobie bogactwa wewnętrznych możliwości. Każda strona zawiera praktyczną radę pozwalającą
uczynić życie spokojniejszym, zdrowszym, szczęśliwszym. Wierzę, ze niczego nie osiąga się
przez bezmyślne korzystanie z życia, ale poprzez rozmyślne stawianie czoła kolejnym
wyzwaniom.

Nie sądzę, żebym na tych stronach wymyśliła coś nowego czy wielce oryginalnego. Tak się
złożyło, ze w ciągu dwóch dekad pracy nad sobą miałam przywilej spotkać wielu wspaniałych
nauczycieli, którzy otworzyli serce na pilną uczennicę, jaką jestem, i nie szczędzili mi bogactwa
swojej wiedzy i doświadczeń. Oni umieli szczodrze dawać, a ja umiałam od nich przyjmować.
Im w hołdzie zebrałam to, co sprawdza się i przynosi dobre rezultaty. To oni nauczyli mnie, że
najlepszą metodą, abym lepiej poczuła się i funkcjonowała, jest spoglądanie wewnątrz siebie. Te
proste sposoby stały się integralną częścią mojego codziennego życia, więc — zgodnie z zasadą
„podaj dalej!" — przekazywałam te nauki wszystkim, którzy przychodzili na moje seminaria i
chcieli mnie słuchać. Teraz przekazuję je Warn, którzy chcecie czytać...

Wszystko już było prócz nas — sny kopiowane od lat. Jak tu odcisnąć swój ślad, jak już każda
myśl, każda myśl już była? Jak zostawić cos, czego już nie zetrze czas?

Tak zaśpiewał mi dzisiaj Ryszard Rynkowski. Właśnie wróciłam z koncertu tego niezwykłego
artysty — jego muzyka ubrana w pełne mądrości życiowej teksty Jacka Cygana poruszyła mnie
bardzo głęboko. Długo płakałam ze wzruszenia, bo dotknęła mnie nadzieja swoim magicznym
muśnięciem. Nadzieja na lepszy świat. Proszę, zostaw po sobie świat w dużo lepszym stanie, niż
go zastałeś. To będzie Twój ślad....

Ewa Foley

Warszawa, marzec 2002

Uważaj na swoje myśli, stają się słowami. Uważaj na swoje
słowa, staja się czynami. Uważaj na swoje czyny, staja się
nawykami. Uważaj na swoje nawyki, stają się charakterem.
Uważaj na swój charakter, on staje się Twoim losem.

Frank Outlaw

Powiedz światu TAK

Na to, jaki jest świat, wpływu nie masz, ale możesz wpłynąć na to, jak na ten świat zareagujesz.
Mówienie TAK oznacza podjęcie konstruktywnych działań, mówienie NIE oznacza kapitulację.
Wiele lat temu brytyjska trenerka Diana Roberts powiedziała do mnie takie zdanie: „Buntownik
nigdy nie wygrywa" (rebel never wins). Wtedy uświadomiłam sobie, jak często mówiłam „nie".
To jedno zdanie powiedziane we właściwym momencie wyrwało mnie ze snu i na zawsze
wyleczyło z choroby buntowania się. Przestałam walczyć z życiem. Zaczęłam kiwać głowa i
mówić TAK. Przyjęłam silne postanowienie, że w każdym doświadczeniu znajdę coś
wartościowego.

W najtrudniej szych sytuacjach zadawalam sobie pytanie: Czego mnie to doświadczenie
nauczyło? Jaki mogę zrobić z tego użytek? Jakie wnioski mogę wyciągnąć z tego wydarzenia?

Jakość mojego życia i stan mojego zdrowia znacząco się podniosły. Okazało się — ku mojemu
zdumieniu — że wszechświat jest doskonały taki, jaki jest. Wystarczy zgodzić się na tę
doskonałość przez powiedzenie magicznego słowa TAK.

Mówić TAK

To znaczy działać w przekonaniu, ze cokolwiek los Ci przyniesie, odnajdziesz w tym sens l cel.
To znaczy korzystać ze swoich zasobów w taki sposób, by znaleźć konstruktywne wyjście z
każdej niekorzystnej czy trudnej sytuacji. Mówić TAK znaczy być elastycznym, rozważać różne
opcje, uwrażliwić się na kryjące się w sytuacji szansę.

Płyń z prądem (go with the flow)

Ż

ycie nie polega na tym, żeby wyrwać się prądowi, ale na tym, jak z nim płynąć.

Cud życia

To jest jedyne, bezcenne życie, jakie masz! To jest to — nie próba generalna! Co z nim robisz?
Czy żyjesz w pełni, doceniając jego piękno i cud, wykorzystując każdą chwilę?

Umiejętność życia ze świadomością cudu może być Twoim największym odkryciem.
Doznawanie cudów wynika z naturalnego sposobu życia w zgodzie z wrodzonymi zaletami,
talentami i wartościami.

Postanów TERAZ, że ten rok będzie najcudowniejszym rokiem Twojego życia. A następny
będzie jeszcze cudniejszy!

Praca nad sobą

Im bardziej pracujesz nad sobą i nad swoim życiem, im pełniejszą odpowiedzialność
przyjmujesz za tworzenie siebie, tym więcej masz energii witalnej oraz tym większe stają się
Twoje oczekiwania. Chciej więcej! Oddychaj głębiej! Śmiej się głośniej! Kochaj mocniej! Ufaj
bardziej! Żyj odważniej!

Jakie jest Twoje podstawowe przekonanie (metafora) na życie?

Ż

ycie jest .............................................................................. (dokończ to zdanie)

A gdybyś myślał, że życie jest tańcem? Zabawa? Wyborem? Cudowna niespodzianką? Oceanem
obfitości, do którego możesz przyjść z łyżeczką, szklanką, kubłem, wanną lub... podjechać
cysterną?

Ż

ycie jest...

Ż

ycie jest darem... przyjmij go.

Ż

ycie jest przygoda... wyjdź jej naprzeciw.

Ż

ycie jest zagadka... rozwiąż ją.

Ż

ycie jest grą... podejmij ją.

Ż

ycie jest walka... staw jej czoło.

Ż

ycie jest pięknem... chwal je.

Ż

ycie jest rebusem... znajdź rozwiązanie.

Ż

ycie jest okazją... skorzystaj z niej.

Ż

ycie jest przykrością... zaznaj jej.

Ż

ycie jest pieśnią... zaśpiewaj ją.

Ż

ycie jest celem... osiągnij go.

Ż

ycie jest misją... wypełnij ją.

(Autor anonimowy)

Przeczytaj powoli te spostrzeżenia — to prawdziwa filozofia, którą można zastosować w życiu.
To mądrość, która zapewni Ci zdrowie i bogactwo. To fundament, na którym możesz zbudować
spokój Twojej duszy.

Celem życia jest życie z celem

Cele są częścią ludzkiej natury. Nie można bez nich żyć. Istnieją tylko dwie możliwości: albo
sam planujesz swoje życie, albo robią to za Ciebie inni.

Każdy organizm ma w życiu jeden i tylko jeden cel: rozwinąć swój potencjał.

Rollo May

Cele stawiaj sobie, a nie życiu!

Siła życiowego celu

Ten, kto wie, dlaczego żyje, nie troszczy się o to, jak żyć.

Fryderyk Nietzscbe

Myślę, ze zwariowałabym, gdybym nie była użyteczna. Życie jest puste, jeżeli me jesteśmy
użyteczni. Wierzę, ze urodziłam się po to, aby do czegoś się przydać na tej planecie, być
użyteczna. Wierzę, że każdy z nas został stworzony, aby wypełnić pewna misję, i to właśnie ona
daje siłę, inspirację i nadaje życiu sens.

Siła życiowego celu łączy ludzi, którzy zyskali sławę we współczesnym świecie: Matkę Teresę,
Walta Disneya, Nelsona Mandelę i wielu innych. Jednak na świecie żyje wielu nieznanych,
anonimowych ludzi — gospodyń domowych, artystów, nauczycieli — którzy przez całe życie
budują lepszy świat dla następnych pokoleń.

Dr Bernie Siegel w swoim bestsellerze Miłość, medycyna i cuda opowiada o swoim
przełomowym odkryciu podczas leczenia chorych na raka: „Jednym z najpowszechniejszych
zwiastunów raka jest (...) uczucie pustki i brak celu w życiu".

Jaki jest Twój życiowy cel?

Potęga życiowego celu może z pewnością przynieść Ci sławę i fortunę. Prawdziwe bogactwo to
jednak sposób, w jaki próbujesz nadać znaczenie i sens swojemu życiu. Nie szukaj sensu życia
— nadaj mu sens! Określenie Twojego życiowego celu pomoże Ci dostąpić tej jedynej mocy,
która naprawdę się liczy: pewności posuwania się do przodu, podejmowania ryzyka, spędzania
ż

ycia, o jakim marzysz, w poczuciu, ze pokonasz wszystkie przeszkody. To moc Twojej duszy.

Cel życiowy opiera się na Twoim wkładzie; wykorzystuje Twoje dary i talenty; ma znaczenie;
przynosi radość; jest stały.

Zapisuj jak najwięcej różnych celów, Pisz, pisz i jeszcze raz pisz. Dziesiątki, setki celów. Załóż
swój Dzienniczek przyszłości, a w nim na każdej stronie spisuj swoje cele. Pamiętaj, że cele mają
różny okres „wylęgania". Niektóre osiąga się szybko, a inne po wielu latach.

We wszechświecie realizuje się to, na co wszechświat jest gotowy. Richard Attenborough miał
pomysł na film o Ghandim na całe dwadzieścia lat przed realizacją tego obrazu. Wyznaczył
sobie cel i był gotów go zrealizować, ale świat nie był na to przygotowany. Kiedy świat był w
końcu gotowy na przyjęcie filmu o wielkim przywódcy Hindusów, wszystko znalazło się na
swoim miejscu, a Ben Kingsley mógł zagrać rolę indyjskiego mędrca — dwadzieścia lat
wcześniej był jeszcze dzieckiem...

Czy znasz swoje marzenia?

Czy możesz opisać je jednym zdaniem? Gdybyś mógł uczynić tylko jedną znaczącą rzecz dla
ś

wiata, co by to było? Która z Twoich zalet pomoże Ci najbardziej w realizacji tego marzenia?

Od czego zaczniesz? Jakie umiejętności powinieneś rozwinąć?

Ż

eby coś umieć, trzeba:

* zauważyć

* chcieć

* uwierzyć

* wiedzieć jak

* ćwiczyć

Analfabetami XXI wieku będą nie ci, którzy nie umieją czytać i pisać, lecz ci, co nie potrafią się
uczyć, oduczać i uczyć na nowo.

Alvin Toffler

Nigdy, nigdy, nigdy nie przestawaj marzyć!

Ośmiel się marzyć

Marzenia stanowią podstawę do postawienia celów.

Kim chciałeś zostać w życiu, gdy byłeś dzieckiem? Większość z nas zaplanowała swoje życie,
gdy byliśmy bardzo mali. Ja marzyłam o egzotycznych krajach i podróżach, o nieznanych
kontynentach i ich rdzennych mieszkańcach. Jako mała dziewczynka z wypiekami na twarzy
czytałam Tomka w krainie kangurów i marzyłam o Australii. Gdy mając 32 lata zostałam żoną
Australijczyka i gdy po raz pierwszy przytuliłam misia koala, marzenie stało się rzeczywistością.
Kilka lat później spotkałam aborygeńskiego przywódcę Burnam Burnam, który nauczył mnie
wchodzenia w „dreamtime" (świat marzeń), umożliwił spotkanie z delfinami (Ty też możesz z
nimi popływać korzystając z kasety pt. Sen z delfinami) i zaprosił na „walkabout" (spacer bez
celu). Teraz co roku na australijską wiosnę (październik) zabieram grupę marzycieli na
antypody. Zapraszam też Ciebie!

Gdy miałam 48 lat siedziałam z szamanem plemienia Nawajo w Kanionie de Chelly (Arizona,
USA), słuchając legendy o jego przodkach. W słynnej Monument Valley miałam przywilej
wysłuchania potężnej pieśni stworzenia w języku Nawajów. W tym roku jadę do Afryki, by
odwiedzić jej cuda natury. W roku 2003 (może 2004) czeka na mnie Ameryka Południowa i
podróż śladami Inków w Peru z szamanami peruwiańskimi tradycji Q'ero (Cuzco, czyli inkaski
„pępek wszechświata", Machu Picchu, jezioro Tititaca). Marzę o tym od lat... A może pojedziesz
ze mną? Ośmiel się marzyć!

Poniższe pytania...

... wyjaśnią Ci, czego naprawdę oczekujesz od swojego życia. Najpierw przeczytaj je

uważnie, bez zapisywania. Zastanów się nad odpowiedziami - daj sobie czas. Niech Twój umysł
pracuje we własnym rytmie. Poszukaj cichego miejsca, gdzie nikt Ci nie przeszkodzi.

* Jak chciałbyś zostać zapamiętany?
* O czym zawsze marzyłaś, by ofiarować światu?
* Gdy patrzysz na swoje życie, co uważasz za swój największy w nie wkład?
* Kiedy ludzie mysia o Tobie, które z Twoich cech zauważają?
* Czego naprawdę oczekujesz od swojego życia i swojej pracy?

Po chwili namysłu przeczytaj ponownie pytania i zapisz odpowiedzi.

Więcej pytań

Czego oczekuję od życia? Czego najbardziej bym sobie życzyła? Co chciałbym osiągnąć? Co
chcę robić? Co chcę mieć? Kim chcę być? Jaką osobą chcę być? Jakie umiejętności chcę
zdobyć? Jakie cechy charakteru rozwinąć?

Odpowiedz na te pytania jak najobszerniej. Pomyśl o wszystkim, co chciałbyś osiągnąć,
otrzymać czy doświadczyć. Zapisz to wszystko, najlepiej w swoim specjalnym zeszycie; nawet
to, co wydaje się nierealne, Nie staraj się przy tym wprowadzać żadnej hierarchii ważności.
Właściwie wytyczone cele powinny być mądre, czyli:

* wymierne — musisz umieć rozpoznać, kiedy je osiągnąłeś (po czym poznasz, że to już?);
* osiągalne — możliwe do zrealizowania;
* uzgodnione — z sobą samym (musisz być przekonany do pomysłu i bardzo pragnąc, żeby się

udało!);

* realne — możliwe do wykonania w czasie, którym dysponujesz;
* precyzyjne — jasne i jednoznaczne.

Następnym krokiem jest hierarchizacja celów. Musisz zdecydować, które z nich są dla Ciebie
najważniejsze, a następnie dla każdego z nich opracować kierunki działania, czyli cele
pośrednie,

Zasada wkładu

Celem życia jest rozwijanie się i wnoszenie czegoś samym sobą.

Wyznaczenie osobistych celów w każdym obszarze własnego życia jest bardzo ważne, ale
następna faza Twojego rozwoju opiera się na zasadzie wkładu; nagrody następują po zasługach
— branie po dawaniu, a wywieranie wrażenia po dokonaniu czegoś ważnego.

Zanim określisz, czego chcesz, musisz ustalić, co sam możesz zaofiarować. Co szczególnego
wnosisz ze sobą? Co unikalnego wypływa z Twojej osoby? Co można by nazwać Twoim
indywidualnym wkładem, który tylko Ty możesz wnieść w ten świat?

Zrób listę swoich wyjątkowych talentów

Jesteś mieszaniną naturalnych predyspozycji l talentów, z którymi się urodziłeś, wiedzy, którą
nabyłeś, l umiejętności, które rozwinąłeś. Masz osobowość, zmieniającą się z upływem lat, i
dojrzały intelekt. Jesteś normalnym, cudownym członkiem rodziny ludzkiej, jednocześnie
różniącym się od innych. Na czym polega twoja wyjątkowość? Co umiesz robić dobrze?

Sporządź listę wszystkiego, co bardzo lubisz robić i w czym wyrażają się Twoje niepowtarzalne
uzdolnienia. Zacznij je realizować i wykorzystywać w służbie bliźnim. Nagrodą będzie stale
wzrastający szacunek dla siebie i wysoka samoocena.

To Ty kreujesz swoje życie poprzez Każdy dokonywany wybór

Wszystko i wszyscy są obecni w Twoim życiu z Twojego własnego wyboru. Zawsze masz
wybór, nawet wtedy kiedy wydaje Ci się, ze go nie masz. Nie kontroluj rezultatów, jakie chcesz
uzyskać, tylko wybory, jakich dokonujesz po drodze. A kiedy nie wiesz, co wybrać — wybierz
poczucie humoru!

Ty i tylko Ty jesteś w tej komfortowej, władczej pozycji, z której możesz dokonywać
ś

wiadomych wyborów w swoim życiu. Twoje wybory zawsze są dla Ciebie dobre, bo Ty dobrze

wiesz, co jest dla Ciebie najlepsze.

Na każdym etapie życia wyznaczanie celu i kierunku swoich poczynań jest bez wątpienia
dokonywaniem wyboru, przynoszącego największe zyski. Potencjalnie największe możliwości
wyboru mamy w sferze osobistej. Możesz wybierać, z kim spędzasz czas. Masz wybór w
zakresie tego, jak odnosisz się do innych ludzi, a zwłaszcza jakie postawy wobec nich
prezentujesz.

Mówić sercem

Niechaj serce prowadzi Cię przez życie. Wyobraź sobie złoty kwiat słonecznika w środku
Twojej klatki piersiowej. Gdy spotykasz się z ludźmi — łącz się z ich słonecznikiem. Jeżeli jest
Ci trudno porozumieć się z kimś — pozwól, aby komunikowały się wasze słoneczniki!

Niech Twój słonecznik zawsze emanuje ciepłem — ludzie to zauważą i odpowiedzą swoim
ciepłem. Pamiętaj, że Twoje relacje z ludźmi stanowią odzwierciedlenie Twojej relacji z sobą
samym.

Doceń i uznaj

Docenić to znaczy zauważyć autentyczną obecność kogoś czy czegoś. Uznanie jest kluczem do
szczęścia. Tak łatwo jest zapomnieć o docenianiu swojego życia. Zacznij od siebie i docenienia
swojego ciała i tego, jak dobrze Ci służy. Skup się na tym, co już masz, zamiast biadolić nad
tym, czego jeszcze nie masz. Rozkoszuj się swoim następnym posiłkiem, doceń pożywienie na
swoim stole.

Pomyśl o swoich przyjaciołach i doceń ich obecność w Twoim życiu. Zadzwoń do trzech osób
dziękując im za obecność w Twoim życiu i powiedz, co konkretnie w nich cenisz. Aby
docenianie było skuteczne, musi być konkretne; dopiero wtedy trafia do odbiorcy. Werbalne
docenianie godnych uznania cech u ludzi jest najskuteczniejsza metodą przyczyniania się do ich
szczęścia i wzrostu.

Jeżeli masz dzieci, daj im poznać, że je doceniasz. Podziękuj swoim dzieciom, że są częścią
Twojej rodziny. Warto podziękować w ten sposób wszystkim członkom rodziny — małżonkowi,
rodzicom, rodzeństwu, krewnym. Każdemu z osobna. Niech się dowiedzą, jak bardzo ich
kochasz. Każdy lubi się czuć doceniony, każdy kocha pochwałę — każdy!

Rozdawaj pochwały Rozdawaj podziękowania

Stwarzaj wokół siebie klimat, w którym ludzie będą doceniać w sobie nawzajem unikalne i
godne podziwu cechy. Wielu z nas poszukuje takiego klimatu przez całe życie. Niech znajdą to
przy Tobie! Mów komplementy na temat wyglądu, chwal osiągnięcia, doceniaj wartości, chwal.
Pochwała dodaje skrzydeł i motywuje do lepszych zachowań.

Pomyśl o ludziach, z którymi jesteś teraz w stałym kontakcie, oraz o tych, którzy byli istotną
częścią Twojego życia dawniej. Wypisz na kartce ich imiona. Następnie napisz, co każdy z nich
zrobił dla Ciebie specjalnego, jaki był ich pozytywny wpływ na Twoje życie.

Kiedy skończysz wypisywać dary, które otrzymałeś od ludzi, zacznij im systematycznie
dziękować — osobiście albo listownie. Zobaczysz, ile to sprawi radości im i Tobie.

Zadzwoń dzisiaj do kilku osób i powiedz, jak bardzo jesteś im wdzięczny za przyjaźń i wsparcie.

Mów miłym głosem

Każdy ma inny głos, indywidualny temperament i styl porozumiewania się. Zwróć uwagę, jak
Twój głos jest odbierany przez otoczenie. Zapytaj bliskich, czy podoba im się Twój glos, czy tez
ich drażni.

Jeżeli zdobędziesz się na wysiłek mówienia bardziej miękko — ze zdumieniem zauważysz
pozytywne zmiany w odczuciach swoich domowników czy współpracowników. Kiedy obniżysz
i uspokoisz glos, autentycznie rozluźnisz całe ciało i umysł. Odkryjesz, że kiedy się wyciszasz,
wszyscy wokół idą w Twoje ślady.

Pamiętaj, że jeżeli chcesz, by inni zachowywali się spokojnie, najgorszą rzeczą, jaką możesz
zrobić, jest głośne mówienie i nerwowe zachowanie. Ilekroć chcesz, by ktoś Cię wysłuchał,
musisz mówić miłym, niskim głosem. Tę umiejętność można wypracować. Będziesz
zaskoczony, jak pełni uwagi i szacunku dla Ciebie staną się otaczający Cię ludzie.

Odzywaj się serdecznie

Pozytywne nastawienie w rozmowach z innymi ludźmi przynosi ogromne korzyści. Kiedy
odzywasz się do ludzi serdecznie, bez względu na to, czy są to obce czy bliskie Ci osoby,
obdarzasz je miłością. Taki sposób zwracania się do ludzi w Polsce jest ciągle rzadkością. A
przecież nigdy nie wiadomo, ile Twoje dobre słowo może znaczyć dla drugiego człowieka.
Odzywaj się serdecznie do każdej napotkanej osoby — przyczyń się do stworzenia w naszym
kraju nawyku wzajemnej życzliwości.

Bądź osobą życzliwie usposobioną do innych i do świata. Pamiętaj, że uczucia są zaraźliwe;
przenoszą się z ogromną łatwością z jednej osoby na inną i wywołują podobne poruszenia we
wszystkich ludzkich sercach. Stąd szczególna wartość życzliwości we wszystkich jej postaciach
{przejawach.

Rozpocznij epidemię życzliwości w swojej rodzinie, środowisku, miejscu pracy, zamieszkania...

Wzajemny szacunek...

... jest podstawowym elementem porozumiewania się. Nie można oczekiwać, zęby

ludzie szczerze dzielili się z nami swoimi przeżyciami i myślami, jeżeli nie okazujemy im
szacunku i prawa do wyrażania własnego zdania. Nie możemy tez sami swobodnie wyrażać
siebie, jeżeli rozmawiamy z kimś, kto nas nie szanuje.

Każdy człowiek ma inne doświadczenia życiowe, inaczej postrzega rzeczywistość — a co
najważniejsze — ma podstawowe prawo do tego, żeby być sobą w każdych okolicznościach.

Sztuka życia z ludźmi to wielka umiejętność. Okazuj ludziom szacunek i w zamian oczekuj go
dla siebie.

Dar przyjaźni

Przyjaciel to ktoś, przed kim można głośno myśleć.

Raiph Waldo Emerson

Szanuj i pielęgnuj przyjaźnie oraz dobre kontakty, oparte na wspólnych zainteresowaniach i
poczuciu bliskości. Otaczaj się przyjaciółmi, którzy chcą Cię zachęcać do rozwoju, będą
wspierać w mądrym życiu l wyślą Ci jasny komunikat, kiedy zabłądzisz czy zagubisz się w
ż

yciu. Każdy z nas od czasu do czasu potrzebuje korygujących informacji zwrotnych, Ich brak

powoduje, że można nadmiernie oderwać się od rzeczywistości. Między innymi po to są
przyjaciele — żeby sprowadzać nas na ziemię!

Bogate i ciekawe życie towarzyskie jest wielkim błogosławieństwem. W czasie mojego życia
udało mi się nawiązać wiele bliskich znajomości. Jest jednak tylko jedna przyjaźń, która od
młodzieńczych lat stanowi (Dla mnie źródło wiary, siły, szczęścia i spełnienia. Wierzę, ze taka
przyjaźń jest łaską i bezcennym darem Opatrzności. Patrząc dzisiaj na moją przyjaciółkę
Małgorzatę ciągle zachwycam się jej pięknem (wewnętrznym i zewnętrznym) oraz życiową
mądrością. To ona od 30 lat jest moim nauczycielem, przewodnikiem i światłem dla mojej
duszy.

Trzymaj z dobrym towarzystwem

Zastanów się, czy dobierasz sobie towarzystwo ludzi, którzy wzbogacają Ciebie i Twoją rodzinę
czy tez pozostawiasz to przypadkowi? Ludzie, z którymi spędzasz czas, maja na Ciebie znaczący
wpływ — pozytywny lub negatywny.

Nie chodzi o to, by zerwać swoje obecne przyjaźnie i zawrzeć nowe znajomości. Po prostu
spójrz z dystansem na swoje związki z ludźmi. Czy osoba, z którą często się spotykasz, pomaga
Ci się rozwijać? Czy jest to ktoś, kogo podziwiasz i szanujesz? Czy ważne są dla was podobne
wartości? Jeżeli tak — świetnie! Jeżeli nie — być może zacznij mniej czasu spędzać z nią, a
więcej w samotności czy w innym środowisku. To od Ciebie zależy dokonywanie właściwych
wyborów.

Miej odwagę przyjąć pozytywne nastawienie do życia

Nastawienie jest wyborem — to postawa psychiczna, to sposób, w jaki myślisz o sobie, o życiu i
o ludziach. Twoje podejście do życia i jego postrzeganie wpływa na Twoje postępowanie i
reakcje. Oddziałuje na Twoje relacje międzyludzkie i stosunek do samego siebie.

Pozytywne nastawienie nie rozwiąże życiowych problemów, ale umożliwi skuteczne i twórcze
podejście do nich.

Pozytywne nastawienie pozwala postrzegać problem jako sposobność do nauki, trudność — jako
wyzwanie, niewygodę — jako motywację do zmiany, krytykę — jako informację zwrotną,
przykre doświadczenie — jako lekcję. Natomiast negatywne nastawienie jest najlepszą receptą
na odniesienie porażki. Pamiętał słowa Isaaca Basheyisa Singera: „ Jeżeli wciąż mówisz, ze coś
się nie uda, masz szansę zostać prorokiem". Twoje przepowiednie zawsze się sprawdzą.

Twoje nastawienie jest odbiciem Twoich myśli, punktem startu do tworzenia życia najwyższej
jakości. Właściwe nastawienie uwalnia od ograniczeń i otwiera nowe możliwości.

Pamiętaj:

•

ż

e nie musisz się szamotać

•

ż

e nie musisz walczyć

•

ż

e nie musisz wygrać

•

ż

e musisz po prostu wiedzieć

Załóż dziennik. Zapisuj swoje wglądy, przeżycia, nowe zrozumienie świata. Zapisuj ważne
wydarzenia oraz te mniej ważne — wszystkie mogą okazać się znaczące, gdy wrócisz do nich po
jakimś czasie. Zapisuj swoje sny — tkwi w nich bogactwo informacji pochodzących z Twojej
podświadomości.

Przez jeden dzień. mów tylko prawdę

Jeżeli myślisz, ze powiedzenie prawdy mogłoby sprawić zbyt wielki ból - powstrzymaj się i nie
mów nic. Ale nie kłam.

Mów prawdę sam sobie, a oczywiste staną się prawdy, które masz wypowiedzieć na głos.

Miej czas

Ten anonimowy poemat wyraźnie sugeruje, jak powinniśmy układać swoje codzienne życie:

Miej czas na pracę — jest ceną sukcesu.

Miej czas na rozmyślanie —jest źródłem siły.

Miej czas na zabawę —jest eliksirem wiecznej młodości.

Miej czas na czytanie —jest skarbnicą mądrości.

Miej czas na życzliwość—jest drogą do szczęścia.

Miej czas na milość — jest pokarmem duszy.

Miej czas na dzielenie się — życie jest zbyt krótkie, by chować je dla siebie.

Miej czas na śmiech — jest muzyka serca.

Miej czas na przyjemności — to nagroda za Twoją prace.

Miej czas na marzenia — przybliżają Cię do gwiazd.

Miej czas na planowanie — wtedy wystarczy Ci czasu na pozostałe dziewięć spraw.

Usprawnij wykorzystanie czasu

1.

Sporządź listę celów i priorytetów. Pamiętaj, żeby jasno określić, co chcesz osiągnąć.

2.

Codziennie rób listę spraw do załatwienia.

3.

Zaczynaj od rzeczy najpilniejszej, umieszczonej na czele listy. Naucz się wykonywać zadania w

kolejności od najważniejszej do mniej ważnych.

4.

Często zadawaj sobie pytanie: „ Jak mogę w tej chwili najlepiej spożytkować swój czas?"

5.

Nie odkładaj niczego na później — zrób to teraz!

Wierzę, że jedynym, co naprawdę mamy, jest czas. Traktuj go wyłącznie jako przyjaciela. Ten
„czas" to Twoja życiowa energia. Nawet, gdy uważasz, że nie masz absolutnie nic do
ofiarowania, zawsze możesz przekazać swój czas. Umiejętność panowania nad czasem jako
tworzywem (możliwości przynosi ogromne korzyści i pomnaża wewnętrznego bogactwo.

Skupienie się na jednym

We wszystko, co robisz, wkładaj tyle serca, ile tylko potrafisz. Niezależnie od tego, co to jest —
czy sprzątasz, pracujesz, rozmawiasz z ukochana osoba, gotujesz, piszesz czy prowadzisz
samochód — poświęć się temu całkowicie, z pełną świadomością i rób to tak dobrze, jak tylko
potrafisz. Skupiaj się na każdym kroku, który wykonujesz. Koncentruj się na szczegółach.
Wykonuj każde działanie tak skutecznie, jak tylko potrafisz.

Jest to prosta, ale bardzo skuteczna technika życia ludzi spokojnych i zadowolonych. Stosuj ja,
ż

eby znaleźć spokój, odprężenie i zadowolenie, kiedy tylko zechcesz. Nieważne, czy jesz obiad,

zmywasz naczynia czy czytasz gazetę...

Pozostawanie w teraźniejszości

Zmartwienia z powodu przeszłości i troska o przyszłość stanowią źródła większości
emocjonalnych zaburzeń i niepokojów. Jednak zarówno przeszłość, jak i przyszłość to
abstrakcyjne pojęcia, a my obsesyjnie zamartwiamy się tym, co się zdarzyło, i tym, co może się
zdarzyć. Czyż to nie szaleństwo?

Jedynym stanem, na który naprawdę możesz wpływać, jest „tu i teraz". Warto zatem nauczyć się
ż

yć w teraźniejszości. Ciesz się jak dziecko każdą chwilą dla niej samej. Kieruj swoją uwagę i

myślenie na to, by czerpać jak najwięcej z każdej chwili. Bądź obecny, uważny i w pełni
oddawaj się temu, co właśnie robisz.

Pogódź się też ze zmianami. Większość ludzi ze wszystkich sił opiera się przed zmianami.
Walczą ze starzeniem się, z tradycjami rodzinnymi, z postawami dzieci. To z góry przegrana
walka, bo zmiana jest jedną z nielicznych pewnych rzeczy w życiu, jedną z niewielu, które
zdarzą się na pewno.

Kiedy stawiasz opór czemuś, co jest nieuniknione, narażasz się na ból i żal. Jednocześnie tracisz
siły witalne i sporo potencjalnej radości. Zdolność do akceptacji zmian jest bardzo ważna —
szczególnie w związku partnerskim i w domu. Otwórz serce na zmiany. Dostosowanie się jest
prostsze, niż Ci się wydaje. Kiedy godzisz się na zmiany, budujesz życie wypełnione spokojem i
radosną akceptacją.

Zaplanuj zmiany

W jakiej sferze życia chciałbyś wprowadzić zmiany w najbliższym roku? Z jakiej sfery życia
jesteś szczególnie niezadowolony? Czego Ci najbardziej brakuje w życiu?

Zastanów się przez chwilę i wybierz trzy zmiany, których pragniesz. Następnie zadaj sobie
poniższe pytania:

•

Co by się stało, gdybyś dokonał tej zmiany?

•

Co by się stało, gdybyś nie dokonał tej zmiany?

•

Co by się nie stało, gdybyś dokonał tej zmiany?

•

Co by się nie stało, gdybyś nie dokonał tej zmiany?

Przypomnij sobie trzy dobre zmiany, które zaszły w przeszłości i wciąż maja znaczący wpływ na
Twoje życie. Jak ich dokonałeś? Jakim sposobem stały się możliwe? Być może warto
zastosować ten sam sposób w stosunku do zmian, których pragniesz teraz.

Trudno o pewniejsza oznakę nienormalności jak powtarzanie w kolko tego samego i
oczekiwanie, ze otrzyma się inne wyniki. Albert Einstein

Zaryzykuj zamianę

Czym grozi zmiana? Ośmielenie się na zmianę może przynieść następujące ryzyko:

•

ż

e Ci się nie uda;

•

ż

e będziesz odrzucony;

•

ż

e Cię wyśmieją;

•

ż

e niektórzy ludzie przestaną Cię lubić.

Zadaj sobie pytanie, czy wszystko to naprawdę ma tak wielkie znaczenie dla Ciebie. Jeżeli nigdy
nie podejmiesz ryzyka, nigdy nie dostaniesz tego, czego chcesz. Zrób coś, cokolwiek — zrób
mały krok w stronę lepszego życia. Zaufaj i zaryzykuj!

A może zmienić siebie?

W ostatnim dziesięcioleciu jedna z najprężniej rozwijających się dziedzin były terapie —
ostatnio słyszałam, że ktoś doliczył się ponad 2.500 różnorodnych form współczesnych terapii!
Od lat obserwuję, jak przeciętni ludzie o przeciętnej motywacji nagle po jednym weekendowym
seminarium odkrywają, że przy niewielkie] pomocy i niewielkim wysiłku mogą dokonać takiej
przemiany samych siebie, o jakiej poprzedniemu pokoleniu nawet się nie śniło. I to w
stosunkowo krótkim czasie.

Wierzę, że każdy z nas może przekształcić siebie — z osoby będącej ofiarą okoliczności w
kogoś, kto mądrze zarządza sobą i swoimi reakcjami na okoliczności. Zazwyczaj
najskuteczniejszą metodą nie jest próba zmiany samych sytuacji, lecz sposobu, w jaki sobie z
nimi radzisz. Tego można się nauczyć.

Możesz zmienić wyraz twarzy, postawę ciała, sposób oddychania. Możesz też zmienić swoje
nastawienie i zachowania. Najlepszym wyjściem jest połączenie tych wszystkich aspektów.
Tylko głupcy spodziewają się uzyskania innych rezultatów, stosując wciąż takie same
zachowania.

Wyraz twarzy

Zmarszczone brwi? Bruzdy na czole? Zaciśnięte zęby? Opuszczone kąciki ust? W jakim stanie
jest ta osoba?

Zwróć uwagę, czy Twoja szczęka nie jest zaciśnięta, gdy czytasz te słowa. Kiedy następnym
razem poczujesz złość, zwróć uwagę na zaciskanie się szczęk. Gdy kurczą się mięśnie w tym
miejscu, pojawiają się dwa dodatkowe skutki: wrażenie ogólnego ucisku w rejonie ramion i szyi
oraz ból głowy. Wielu rehabilitantów uważa, ze znaczna cześć chronicznych problemów z
plecami ma swoje źródło w obszarze szczęk. Z kolei moja położna tłumaczyła mi wiele lat temu
w szkole rodzenia, że zaciśnięte szczęki powodują napięcie mięśni dna miednicy.

Tak wiele można osiągnąć tylko rozluźniając mięśnie twarzy! Od razu teraz po prostu pogodnie
się uśmiechnij... Czy coś się zmieniło?

Śmiej się z siebie

Jedną z najważniejszych życiowych umiejętności jest zdolność do śmiania się z samego siebie.
Wierzę, że stajemy się osobą dorosłą i dojrzałą w momencie, kiedy pierwszy raz się z siebie
zaśmiejemy. Żyj z poczuciem humoru, a śmiech stanie się nieodłączną częścią Twojego
codziennego życia. Ciesz się spontanicznie z życiowych radości i przyjemności.

Traktuj poważnie swoje marzenia, ale nie siebie i swoje ograniczenia.

Postawa

Pozycja, jaką przyjmuje Twoje ciało, ma wpływ na to, jak radzisz sobie z życiowymi
problemami i stresami. Co sygnalizuje pochylona głowa, zaciśnięte palce, założone ręce, nogi
skrzyżowane w kostkach i skierowane do dołu kąciki ust?

Zgarbione ramiona i zgięty kark powodują, że powietrze zatrzymuje się w górnej części klatki
piersiowej, co z kolei nie pozwala głęboko i swobodnie oddychać. Taka postawa sygnalizuje
uległość, bezsilność i słabość.

Jeżeli wątpisz, ze postawa ciała ma wpływ na Twoje samopoczucie, zrób prosty eksperyment:
wyjdź teraz na spacer po ulicy, stawiając energiczne kroki, z dumnie uniesioną głową,
ś

ciągniętymi łopatkami, śmiało patrząc ludziom w oczy. Po jakimś czasie idź dalej ze zwieszoną

głową, opuszczonymi ramionami, powłócząc nogami. Po której przechadzce czujesz się lepiej?

A oto propozycja prostego ćwiczenia leczące skłony: Stań w postawie wyprostowanej i przez
chwilę głęboko oddychaj. Po chwili opuść podbródek na piersi i zacznij się powoli pochylać —
kręg po kręgu — aż cała górna część ciała swobodnie zwiśnie ku podłodze. Przez cały czas
oddychaj spokojnie. Ramiona, ręce, szyja powinny być luźne, odprężone. Pozostań w tej
postawie przez kilka minut. W hatha-jodze ma ona nazwę „wodospad”. Zacznij się prostować w
odwrotnym kierunku, głowa na końcu. Ćwiczenie powtórz tyle razy, ile trzeba, byś poczuł, że
kark, ramiona i plecy są rozluźnione

Sposób oddychania

Twój ogólny stan zdrowia i samopoczucie, a nawet sposób myślenia i stan ducha nierozerwalnie
wiążą się ze sposobem oddychania. Nie jest to myśl nowa. Idea ta jest od ponad 5 tysięcy lat
propagowana przez mistyków hinduskich i mistrzów chińskich. Panowanie nad oddechem jest
najważniejszym elementem tych nauk. Na nim opierają się sztuki walki i doskonalone od
wieków praktyki medytacyjne. Kontrolując swój oddech, możesz zapanować nad własnym
samopoczuciem, w każdej sytuacji znaleźć spokój i poradzić sobie z każdym problemem.

Bardzo łatwo jest zaobserwować zmiany w procesie oddychania towarzyszące różnym
sytuacjom życiowym. Wynika stąd jasno, jak ściśle oddech spleciony jest z reakcjami ciała i
psychiki. Dlatego nie jestem w stanie zrozumieć, czemu większość ludzi przykłada tak mało
uwagi do swojego sposobu oddychania.

Osoba zestresowana — bez względu na to, czy jest to stres pozytywny, czy negatywny —
oddycha płytko i szybko. Natomiast osoba zadowolona, szczęśliwa zawsze oddycha swobodnie,
głęboko i wolno. Ze wszystkich technik, które poznałam w swojej długoletniej karierze
terapeutycznej, najskuteczniejsze i najszybciej działające są te, które opierają się na sposobach
oddychania. Zacznij stosować świadome praktyki oddechowe, a znajdziesz się na drodze do
spełnionego życia, pełnego radości, zdrowia i szczęścia.

Obserwuj swój oddech, zaprzyjaźnij się z nim. Poszukaj dobrego nauczyciela oddechu.

Na nowo naucz; się oddychać

Wyjątkowość oddychania pośród innych funkcji organizmu polega na tym, ze jest to jedyna
mimowolna czynność, nad którą możemy świadomie panować. Uwierz, że wiele aspektów
Twojego życia polepszy się, gdy zaczniesz lepiej oddychać!

Oddychać umie każdy, ale oddychać we właściwy sposób to zupełnie inna sprawa. Złe nawyki w
oddychaniu to: zgarbione ramiona, zaciśnięte gardło, ściśnięta klatka piersiowa, płytki oddech.
Wystarczy przez kilka minut dziennie doskonalić swój sposób oddychania, by wykształcił się
nowy nawyk.

Aby poczuć, jak przepona powiększa się podczas prawidłowego oddychania, obejmij dłońmi
talię. Następnie bez unoszenia ramion ani nadwerężania płuc wciągaj powietrze, aż poczujesz, że
dłonie rozchodzą się pod wpływem „rosnącego" brzucha. Później powoli i spokojnie wypuść
powietrze, aż brzuch opadnie. Oprócz efektów zdrowotnych takie oddychanie łagodzi nerwy i
szybko wprowadza człowieka w stan spokoju i odprężenia.

Prawidłowy oddech

Oddech towarzyszy Ci od pierwszych chwil życia. Od niego wiele zależy: wpływa on zarówno
na Twoje zdrowie, jak i na energię oraz nastrój. Oddech jest nie tylko procesem biologicznym,
ale tez emocjonalnym i duchowym. Jego rytm zmienia się pod wpływem myśli nastrojów i uczuć
— pomiędzy oddechem a psychiką zachodzi ścisły związek.

Dobre dla zdrowia oddychanie zaczyna się od przepony. Przepona to ważący prawie 5 kg płat
mięśniowy, który oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej. Kiedy we właściwy sposób
wciągasz powietrze podczas wdechu, przepona kurczy się i przesuwa ku dołowi, pozostawiając
miejsce na powiększające się płuca. Podczas wydechu mięśnie brzucha popychają przeponę ku
płucom, dzięki czemu powietrze wydobywa się na zewnątrz. Dobre oddychanie ma na celu
zwiększenie aktywności przepony i żeber, a nie górnej części klatki piersiowej! A poza tym
głębokie oddychanie przeponowe zwiększa wydzielanie endorfin (hormonów szczęścia).

Oddychanie przeponowe — ćwiczenia

Usiądź wygodnie i opuść ramiona. Jeżeli to możliwe, połóż się na plecach z nogami ugiętymi w
kolanach. Skoncentruj się na oddychaniu przeponą. Wydłużaj oddech, wydychając powietrze do
końca. Zrób wdech i zauważ, jak Twój oddech rozprzestrzenia się poniżej żeber. Powoli wypuść
powietrze. Odczekaj chwilę i powtórz proces pięć razy. Oddychaj przeponą, a nie klatką
piersiową. Jeżeli zauważysz opadanie i unoszenie się klatki piersiowej, przesadnie wypnij
brzuch, by oddychać tylko przeponą.

Innym razem oddychaj powoli przeponą, tak jakby Twój oddech był potężnym, spokojnym
strumieniem. Połóż ręce na brzuchu i pozwól, aby ; unosiły i opadały w rytm Twojego
oddechu.

Rebirthing

Jest to metoda psychofizycznego odradzania się, której twórcą jest Leonard Orr. Powstała w
latach 70. w USA w wyniku wieloletnich eksperymentów autora z różnymi metodami
samodoskonalenia się i rozwoju potencjału ludzkiego. W tej chwili jest jedną z najbardziej
popularnych na świecie i najskuteczniejszych metod rozwoju duchowego i obniżania stresu.

Rebirthing trafił do Polski pod koniec lat 70. dzięki pani Lucynie Winnickiej, kiedy to Leonard
Orr odpowiedział na jej zaproszenie. Od tego czasu kilka razy odwiedzał Polskę,
przeprowadzając w wielu miastach sesje grupowe i indywidualne oraz szkoląc specjalistów w
zakresie pracy z oddechem (rebirtherów).

Orr przeszkolił w swojej metodzie wielu trenerów na świecie. Najbardziej znanymi są Sondra
Ray (twórca LRT, czyli treningu związków miłości), Bob Mandel, Peter Kane, Jim Leonard
(twórca metody Vivation), Phil Laut, Christina Thomas (twórca Bodhi-soul Breathwork), Jim
Morningstar (autor książki Oddech światła i miłości), Colin P. Sisson (twórca integracji
oddechem), Judith Kravitz (twórca Transformational Breathing), Nemi Nath (twórca
Brcathconnection Breathwork). Każdy z nich założył własną szkołę i ma swoich uczniów. W
roku 1995 powstała Międzynarodowa Fundacja Pracy z Oddechem (Intemational Breathwork
Foundation, www.ibf.network.org), która zrzesza czołowych nauczycieli i główne szkoły
ś

wiadomej pracy z oddechem.

Na wielu uniwersytetach na świecie metody pracy z oddechem są integralną częścią studiów
psychologicznych. Powstało już wiele prac magisterskich (także w Polsce) i doktorskich
poświęconych tej metodzie.

20 połączonych oddechów

Codzienna praktyka dwudziestu połączonych świadomych oddechów wraz z samoobserwacją
przynosi natychmiastowy relaks, dotlenienie mózgu i oczyszczenie emocjonalne. Jest prosta i nic
nie kosztuje!

Znajdź ciche miejsce i usiądź wygodnie. Oddychaj przez nos: cztery pełne głębokie oddechy
jeden po drugim (nie rób przerwy pomiędzy wdechem a wydechem), piąty oddech wolniejszy i
przedłużony. Wykonaj ^cztery takie serie. Chwilę posiedź spokojnie, obserwując swoje myśli.

Na początku nie polecam robienia więcej niż dwudziestu takich oddechów. Oddech porusza
stłumiony materiał emocjonalny — zatem podczas dłuższej sesji oddechowej warto mieć przy
sobie przeszkolonego terapeutę oddechu („sittera"),

Naprzemienne oddychanie przez nos

Jeśli poświęcisz na to ćwiczenie choć kilka chwil dziennie, łatwiej będzie Ci odzyskać
równowagę, spokój i opanowanie.

Usiądź wygodnie. Przyłóż do czoła palce wskazujący, środkowy i serdeczny prawej ręki. Kciuk i
mały palec delikatnie oprzyj na nozdrzach. Zamknij oczy. Nabierz powietrza. Zatkaj kciukiem
prawą dziurkę nosa, wypuść powietrze przez lewą, a następnie (także lewą dziurką) ponownie
wciągnij je głęboko. Gdy nabierzesz powietrza, poczekaj chwilę, małym palcem zatkaj lewą
dziurkę jednocześnie odsłaniając prawą. Wypuść nią powietrze, znów zrób wdech, odczekaj
chwilę i zasłoń prawą dziurkę kciukiem. Odsłoń lewą i wypuść powietrze. Powtórz to ćwiczenie
jeszcze dwa razy. Potem stopniowo zwiększaj liczbę naprzemiennych oddechów.

Pielęgnuj zdrową samoocenę

Zdobądź bezcenną wiedzę, jak budować zdrową samoocenę. Od niej zaczynają się zdrowe,
twórcze związki z otaczającym Cię światem, z ludźmi, ze stawianymi sobie celami. Zawsze
można podnieść swoje poczucie własnej wartości, niezależnie od tego, jak niewielkie być może
je masz. Kroki podjęte dla poprawy samooceny znacząco podniosą jakość Twojego życia i
Twoich relacji. Czas przeznaczony na odpowiedzialną troskę o siebie najprawdopodobniej
będzie stanowił najpoważniejszą inwestycję, jaką kiedykolwiek poczyniłeś.

Czytanie książek z tej dziedziny jest pomocne, lecz nic nie zastąpi pracy w grupie ludzi,
zdecydowanych na wzięcie odpowiedzialności za swoje życie. Poszukaj trenera rozwoju
osobistego, który specjalizuje się w tych zagadnieniach i który jest osobą, jaką Ty chcesz się
stać.

Rozważ poniższe klucze do zdrowej samooceny i sprawdź, czego Ci brakuje. Pamiętaj, ze
łańcuch jest tak silny jak jego najsłabsze ogniwo. Uczciwe określenie swojego słabego punktu
jest szansą na ogarnięcie współczuciem i miłością samego siebie oraz podjęcie pracy w kierunku
wzmocnienia tego ogniwa.

•

poczucie własnej wartości (samouznanie)

•

poczucie przynależności

•

poczucie celu

•

poczucie własnych możliwości

•

poczucie pewności i bezpieczeństwa

•

doświadczanie spełnienia i samorealizacji

•

ś

wiadomość wymiaru duchowego.

Poczucie własnej wartości

Bardzo podoba mi się definicja samouznania (ang. self-esteem) podawana przez Nathaniela
Brandena: „samouznanie jest doświadczaniem siebie jako osoby kompetentnej w pokonywaniu
podstawowych wyzwań stawianych przez życie i zasługującej na szczęście.” Wg Brandena,
konieczne jest, aby samouznanie opierało się na adekwatnej ocenie rzeczywistości i
wszechstronnym poznaniu samego siebie.

Ten amerykański psychoterapeuta jest jednym z prekursorów i wieloletnich propagatorów
wiedzy o samoocenie i jej uzdrawianiu. Swoja koncepcję o kluczowym znaczeniu poczucia
własnej wartości do prowadzenia skutecznego życia wykłada w książce 6 filarów poczucia
własnej wartości (Wyd. Ravi, 1998). Miałam szczęście dostać egzemplarz tej książki od innego
doskonałego nauczyciela i autora Tadeusza Niwińskiego (JA; TY to masz i rozwijaj; MY — czyli
jak być razem) długo przedtem, zanim ukazała się ona po polsku. Uważam ją za swojego rodzaju
„biblię" tego tematu i często do niej wracam. Na końcu 6 filarów znajdziesz 31-tygodniowy
program ćwiczeń oparty na technice kończenia zdań, opracowany przez Brandena specjalnie do
budowania wysokiego poczucia własnej wartości.

Podaruj sobie wysokie poczucie własnej wartości. Nie czekaj!

Pozwól sobie na szczęście

Ponoć 70 procent ludzi na jakimś etapie swojego życia doświadcza klinicznej depresji. Dlaczego
jesteśmy tacy nieszczęśliwi, skoro większość z nas tak bardzo pragnie szczęścia?

Szczęście jest stanem naturalnym. Wystarczy sobie na ten stan pozwolić. Pracuj z afirmacją:
„Zasługuję na szczęście". Mów to zdanie, śpiewaj, mrucz, krzycz, pisz, tańcz. Umów się ze sobą,
ze szczęście jest Twoim nadrzędnym celem. Bądź wdzięczny za wszystko, co masz. Często myśl
o tym, co Cię uszczęśliwia, co wywołuje w Tobie stan szczęścia, i rób to.

Co musiałoby się dzisiaj wydarzyć, abyś czuł się szczęśliwy i spełniony? Ile masz sposobów na
to, by dobrze się czuć? Co jeszcze mogłoby być radością i satysfakcją?

Zatrzymaj się

Co dzisiaj robiłaś? Na pewno byłaś bardzo zajęta, w pośpiechu starałaś się załatwić wiele spraw
na czas, żeby zdążyć ze wszystkim. Nic dziwnego, że jesteś zmęczona i wyczerpana.

Wyznacz jeden 20, 30-minutowy okres każdego dnia, który przeznaczysz dla siebie. Niech to
będzie czas na nadążenie lub na nic-nie-robienie. Wykorzystaj ten czas na medytację,
kontemplację albo patrzenie w płomień świecy. Rób to regularnie, a poprawi się Twoje zdrowie,
będziesz mniej się martwiła, staniesz się mniej podatna na problemy związane ze stresem — i z
pewnością znacząco przedłużysz swoje życie.

Odpoczywaj

Większość ludzi uważa, ze potrafi odpoczywać. Po pracy siadają z drinkiem przed telewizorem
albo przeglądają gazety. Inni grają w tenisa, chodzą na siłownię, uprawiają ogródek lub idą z
psem na spacer.

W wirze codziennych spraw i obowiązków pewnie rzadko znajdujesz okazję do odpoczynku.
Jednak nierozładowane napięcie wcześniej czy późnej daje się we znaki — czujemy się
przepracowani i zmęczeni, przestajemy cieszyć się życiem, boimy się, że nie sprostamy
kolejnym zadaniom. Dlatego warto poznać proste i skuteczne metody zarządzania swoją energią,
metody budowania wewnętrznej równowagi i optymizmu. Udaj się na seminarium poświęcone
metodom radzenia sobie ze stresem. Regularnie słuchaj kaset relaksacyjnych (z progresywną
relaksacją nagraną głosem ulubionego lektora) lub poszukaj książek na temat technik, które
pozwalają utrzymać ciało i umysł w idealnej kondycji oraz harmonizować ich funkcje.

Podaj dalej! Give-away!

Jeżeli nie używałaś czegoś przez rok, oddaj to komuś innemu bez względu na to, jak bardzo
jesteś do tej rzeczy/ubrania/sprzętu przywiązany. Podaj to dalej — wpraw te rzeczy w ruch.
Niech krążą wśród innych.

Indianie amerykańscy nazywają ten rytuał „giye-away". Pamiętaj, ze rzeczy, które oddajesz,
muszą być w dobrym stanie i nadawać się do użytku!

Energia, z której świadomie zrezygnowałeś, prędzej czy później wróci do Ciebie pod inną,
czasami zaskakującą postacią.

Bądź czujny wobec swoich zachowań

Czy w swoim zachowaniu szanujesz potrzeby i prawa innych — bez względu na to, gdzie jesteś:
w parku, w sklepie, w restauracji, w korku ulicznym? Często zadawaj sobie pytanie: Czy
szanująca się osoba tak by się zachowała? Czy powiedziałaby (zrobiłaby) to, co ja?

Wolno mi

Napisz na kartce: WOLNO MI.
Niech te słowa przypominają, że wolno Ci prowadzić swoje życie według własnego życzenia, że
wolno Ci popełniać błędy i uczyć się na nich.

Zrezygnuj z racji

Ś

wiadomie zrezygnuj ze swojego przywiązania do posiadania racji. To przywiązanie jest jak

choroba — zawsze prowadzi do cierpienia i uniemożliwia porozumienie. Ludzie nie chcą
słyszeć, jak powinni myśleć i że nie mają racji, tylko dlatego, że nie zgadzasz się z ich opinią.
Wyrasta wtedy między wami ściana, często niemożliwa do zburzenia.

Pamiętaj, że w każdej sprawie, w której wiesz, że masz rację — na świecie mogą być miliony
ludzi, którzy wierzą, iż nie masz racji. Posiadanie racji jest wymysłem ludzi. Racja nie istnieje
niezależnie od człowieka. Potrzeba posiadania racji jest przekleństwem ludzkości —
powodowała niekończące się konflikty, wojny i cierpienia,

Zrezygnuj z posiadania racji. Wysłuchuj uważnie opinie innych ludzi. A dlaczego właściwie nie
możesz mieć dwóch opinii na ten sam temat?

Autor TRYLOGII SERCA, a w niej mojej ukochanej „biblii" rozwoju osobistego, Terapii
otwartego serca (Wyd. Ravi, 2001), rozpropagował takie powiedzenie: I would rather be happy
than right (wolę mieć szczęście niż rację). Mandel niedługo odwiedzi po raz pierwszy Polskę.
Nie strać okazji spotkania tego niezwykłego człowieka, całym sercem oddanego idei pokoju w
naszych sercach, a przez to na świecie. Sprawdzaj informację o tej wizycie na stronie
www.foley.com.pl.

Dobra dieta

Niezależnie od tępo, kto byt ojcem choroby — zla dieta na pewno była jej matka.

Według założeń jogi, jedzenie dzieli się na trzy rodzaje: produkty uspokajające, pobudzające i
powodujące ospałość. Idealna dieta zawiera dużą ilość warzyw, owoców, węglowodanów
złożonych i produktów pełnoziarnistych, a mało tłuszczów. Taki zestaw dostarcza maksimum
energii, daje poczucie zadowolenia przez cały dzień i pozwala zachować spokój. Wszystkie
kuchnie świata, ze swoją wielowiekową tradycją, opierają się na potrawach gotowanych i
duszonych z dużą ilością przypraw, czosnku l cebuli.

Unikał spożywania w pośpiechu: fast-foodów z dużą zawartością tłuszczu, zimnych napojów
oraz cukru. Tylko chwilowo poprawią Ci one nastrój, po czym szybko pojawi się napięcie i
ospałość.

Pamiętaj, że mieszkasz w Polsce — w klimacie umiarkowanym z przewagą dni pochmurnych i
zimnych. To zobowiązuje Ciebie do spożywania pożywienia rozgrzewającego przez cały rok.
Oznacza to także, że Twój organizm potrzebuje zasadniczo innego pożywienia aniżeli osoby
mieszkające w Australii, Kalifornii, Indiach czy basenie Morza Śródziemnego. Np. owoce
południowe, z natury silnie odświeżające i ochładzające, są potrzebne mieszkańcom krajów o
klimacie gorącym. Jogurt naturalny tez jest ochładzający i można go łączyć jedynie z potrawami
rozgrzewającymi, tak jak robią to Bułgarzy, Gruzini i Turcy.

Bądź ostrożny wobec wszystkiego, co „zdrowe" — dla Ciebie może to być szkodliwe, np.
jogurty owocowe nie mają mc wspólnego ze zdrowiem, gdyż zakwaszają organizm, niszcząc
ś

ledzionę i żołądek. Nieprawdą jest tez, ze surówki są zdrowe — są przede wszystkim

ciężkostrawne i ochładzające.

Kuchnia pięciu elementów

Człowiek, aby żyć, potrzebuje energii zawartej w pożywieniu — ale energii właściwej,
przynoszącej siły, zdrowie i radość, a nie wyczerpanie, smutek i chorobę. Zasady działania tej
„dobrej" energii oparte są na prastarych obserwacjach, które filozofia Wschodu ujmuje jako
teorię pięciu elementów (żywiołów), utrzymujących harmonię człowieka z naturą, zgodnie z
odwiecznymi prawami Kosmosu.

Według założeń medycyny chińskiej, pokarmy przyporządkowane są żywiołom. Z kolei
każdemu żywiołowi odpowiada pewien smak i narząd:

ogień (gorzki) — serce
ziemia (słodki) — śledziona
metal (ostry) — płuca
woda (słony) — nerki
drzewo (kwaśny) — wątroba.

Pewne smaki w nadmiarze nam szkodzą. I tak unikaj spożywania wszystkiego, co jest kwaśne,
surowe i zimne — w naszym klimacie pokarmy takie wychładzają śledzionę.

Zupa ugotowana metodą pięciu przemian leczy i energetyzuje. Więcej poczytaj w mądrych
książkach Anny Ciesielskiej Filozofia zdrowia oraz Filozofia życia.

Nad każdym spożywanym posiłkiem odmawiaj swoją własną

modlitwę dziękczynną.

Dobre picie

Zamiast kawy (chyba, że masz grupę krwi A — wtedy kawa jest dla Ciebie lekarstwem!) pij
szklankę ciepłej przegotowanej wody z miodem, cytryną i świeżym imbirem. Albo rumianek czy
inna herbatkę ziołowa. Zawsze noś przy sobie torebkę rumianku!

Rozgrzewająca i lecznicza herbatka ziołowa: na wrzątek wrzuć trochę tymianku, korzenia
lukrecji i szczyptę mielonego imbiru. Wszystko gotuj od 3 do 10 minut. Pij kilka szklanek
napoju dziennie.

Lecznicza i rozgrzewająca nerki kawa: do wrzątku wsyp łyżkę świeżo zmielonej kawy, trochę
mielonego kardamonu, cynamonu i imbiru. Gotuj przez 3 minuty, słódź miodem. Najlepiej jest
pić ten wywar z fusami rano na pusty żołądek. Napój ten leczy wychłodzony niewłaściwą dietą
organizm.

Pamiętaj też, że Twój system odpornościowy jest zależny od magnezu, cynku, żelaza i selenu.
Przyswajanie magnezu, żelaza i cynku blokowane jest przez nadmiar wapnia, owoców, soków i
słodyczy. Przy niedoborach magnezu, cynku i witamin z grupy B rośnie w Twoim organizmie
poziom cholesterolu.

Nie przejadaj się

Uniwersalna energia wszechświata przejawia się w Tobie i poprzez Ciebie. Jeżeli zjadasz duże
ilości ciężko strawnego pożywienia, Twoja energia spowalnia się, a wtedy uniwersalna energia
ma trudności z ujawnianiem się w Tobie.

Unikaj obniżających energię substancji, takich jak narkotyki i alkohol. Zmień tez swoje
podejście do jedzenia. Prawie wszyscy wynieśliśmy z dzieciństwa program przymusowego
jedzenia — wymóg zjadania wszystkiego, co nałożone na talerz. Zanim zaczniesz cokolwiek
jeść, określ stopień swojego głodu na skali od 1 do 10 i zadaj sobie pytanie: Dlaczego? Czy jem
dlatego, że jestem naprawdę głodny? Czy dla zaspokojenia jakiejś potrzeby emocjonalnej?

Dobre witaminy

Witaminy C, E, A i niektóre z grupy B uważane są za antyutleniacze;
mają silne działanie uzdrawiające, uspokajające i zapobiegające starzeniu się. Witaminy D i A
zapobiegają osteoporozie i zapewniają właściwy metabolizm komórkowy.

Spożywaj jak najwięcej następujących artykułów, zawierających:

Witaminę A (zwalcza negatywne skutki stresu): masło, śmietanę, jaja, marchew, wątrobę,
zielone warzywa liściaste.

Witaminę D (ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu}: masło, jam, ryby, tran i wątrobę.

Witaminę E (wzmacnia funkcje odpornościowe): jęczmień, piątki owsiane, oleje, orzechy,
większość zielonych warzyw, groch, fasole, jaja, masło.

Witaminę C (wywiera pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne): paprykę, imbir, czarna
porzeczkę, kiwi, marchewkę, czosnek, brukselkę, truskawki, pomarańcze.

Magnez (działa anty stresowa, bardzo istotny w zaburzeniach krążenia): kasze, ziarna, nasiona,
mąka pełnoziarnista.

Witaminy z grupy B: kasze gryczaną i jęczmienną, ciemny chleb, migdały, warzywa (brokuły,
kalafior, kapusta, cebula, czosnek, szpinak), jaja, kiełki, groch, soczewice, fasole, orzechy,
mięso, podroby, ryby, drób i zielone warzywa liściaste.

Anioł Stróż

Setki milionów ludzi na świecie wierzy w istnienie aniołów. Anioły opiekują się nami,
uzdrawiają nas, pocieszają lekkim dotykiem swych niewidzialnych rąk... Ja wierzę, że każdy z
nas ma swojego Anioła Stróża.

We wszystkich trudnych sprawach własnych i swych bliźnich stosuj wezwanie:

Mój Aniele Stróżu, pójdź do Anioła Stróża.......................................(imię osoby) i przekaż mu
pozdrowienie miłości i pokoju.

Nie bierz sobie do serca zmartwień i kłopotów innych ludzi, ich opowieści o chorobach,
wypadkach i strapieniach, tylko wysyłaj im swojego Anioła Stróża. Rób to często, a przekonasz
się, jak w ciągu krótkiego czasu odmieni się życie Twoje i tych, z którymi Cię zetknie los.

Modlitwa

Módl się często, żarliwie i z pokorą. Modlitwa, szczególnie dziękczynna, ma niewyobrażalną
moc...

Dziękuje Ci, Boże
Za zdrowie i pokarm
Za miłość i przyjaciół
Za wszystko, co zsyłasz mi w swojej dobroci.
Dziękuje Ci, Ojcze Niebieski.

Ojcze, jest to Twój dzień, dzień przez Ciebie uczyniony. Będę zadowolony i będę się nim
radował. Ujawnij mi pracę dzisiejszego dnia. Ukaż mi Swoje decyzje, nie moje, Panie, ale
Twoje. Niech wyłącznie Twoja wola będzie motywującą siłą mego życia.

Joel S. Goldsmith

Umiłowany Panie,
wszechmogący Boże
poprzez promienie słońca
poprzez powiewy powietrza
poprzez wszechprzenikające życie kosmosu
oczyszczaj mnie i odradzaj
uzdrawiaj moje ciało, serce i dusze.

Wdzięczność

Stale poczucie wdzięczności za życie uniesie Cię wyżej. Doświadczanie i wyrażanie
wdzięczności pomoże Ci uwolnić się od przeszłości, pozwoli ruszyć ku przyszłości, ku realizacji
Twoich marzeń. Stąpaj ścieżką honoru i wdzięczności. Pamiętaj, że czasami łatwiej jest okazać
się wdzięcznym wobec bogów niż wobec ludzi. Ludzie za nic nie będą Ci tak wdzięczni jak za
wdzięczność!

Załóż ZESZYT WDZIĘCZNOŚCI. Wieczorem przed zaśnięciem przypomnij sobie co najmniej
pięć otrzymanych w ciągu tego dnia darów, ja które czujesz się wdzięczny. Rób to codziennie
przez 60 dni. Po dwóch miesiącach codziennego świadomego dziękowania za pomyślność i
obfitość, obecne w Twoim życiu, nie będziesz już tą samą osobą, co dzisiaj.

Jeden dzień w tygodniu uczyń DNIEM WDZIĘCZNOŚCI. Poświęć go na poszukiwanie piękna
wokół siebie — w naturze, w oczach innych ludzi (zwłaszcza dzieci). Spontanicznie kończ
zdanie: „Jestem wdzięczna (wdzięczny) za..."

Napisz LIST WDZIĘCZNOŚCI do osoby, której jesteś w tej chwili najbardziej wdzięczny za jej
obecność albo zaangażowanie teraz czy w przeszłości. Wyraź w nim uznanie dla jej zalet jako
człowieka i za Wszystko, co kiedykolwiek od niej otrzymałeś.

Narysuj swoją własną MANDALĘ WDZIĘCZNOŚCI — symboliczny kolorowy rysunek, który,
Twoim zdaniem, przedstawia wdzięczność. To proste; pomyśl o wdzięczności i niech kredki
same poruszają się po papierze. Zrób listę wszystkich ludzi i zjawisk w Twym życiu, za które je-
steś wdzięczny; pozwól sobie na odczucie wielkiego uznania.

Stukaj darów

Umysł ludzki jest skonstruowany w tak zdumiewający sposób, że zwykle znajduje to, czego
szuka. Tak więc, jeśli szukasz głupoty, brzydoty i braku - z pewnością je znajdziesz. Ale
znajdziesz też piękno, dobro i obfitość, jeśli tego właśnie zaczniesz szukać.

Proponuję Ci, żebyś z otwartym sercem szukał i rozpoznawał dary nawet w sytuacjach, które
niosą ból i przykrość; nawet w tym, co zwykle traktujesz jako zagrożenie czy udrękę. Jeżeli
potrafisz znajdować dar, najczęściej będzie to coś pozytywnego, na czym będziesz mógł skupić
uwagę. Kiedy taki sposób patrzenia na życie stanie się nawykiem, życie z Tobą stanie się
prawdziwą przyjemnością, bo przestaniesz przejmować się drobiazgami. A Richard Carlson
twierdzi, że wszystko, czym się zamartwiamy, to są w istocie drobiazgi...

Błogosławieństwo miłości i spokoju

Obyś zaznał spokoju,
Oby Twoje serce pozostało otwarte.
Obyś poznał piękno swojej prawdziwej natury.

Obyś został uzdrowiony.

Nie ma ofiar — jesteś tu na ochotnika

Wierzę, że każdy z nas kreuje swoją rzeczywistość tak, aby się przebudzić do świadomego życia
i lak najwięcej nauczyć.

Aby doświadczyć innego świata, nie możesz zaczynać od zmiany świata zewnętrznego, lecz
siebie i swoich wewnętrznych filtrów, bo dopiero wtedy będziesz mógł oglądać świat przez
czysty filtr i w pełni podziwiać jego piękno. Często pierwszym krokiem w stronę uzdrowienia
jest samo odkrycie, że Twój filtr jest lekko przybrudzony czy zanieczyszczony doświadczeniami
z przeszłości. Możesz wtedy świadomie zacząć pracę nad sobą w przekonaniu, ze Twoje życie
zależy od Ciebie, że możesz podnieść jego jakość, dokonać pozytywnych zmian poprzez zmianę
myśli, przekonań i podjętych w przeszłości decyzji.

Weź odpowiedzialność za siebie

Ponoszenie odpowiedzialności za siebie oznacza, że chcesz odpowiadać za idee i wartości,
którymi kierujesz się w życiu, za swoje wybory, decyzje i zachowania.

Jesteś panem swojego życia i autorem swojego scenariusza na życie — co oznacza, że to Ty
odpowiadasz za własne życie i za własną pomyślność. W każdej konkretnej sytuacji sam
odpowiadasz za poziom świadomości, jaki wybrałeś — to jest istota wolnej woli. Ty też
ponosisz odpowiedzialność za pomyślenie o konsekwencjach własnych czynów. Kiedy
wybierasz działanie, którego następstwa możesz przewidzieć, wybierasz zarazem te następstwa.
Ty odpowiadasz za to, w jaki sposób postępujesz z innymi ludźmi. Nikt nie może Ciebie do tego
„doprowadzić". Nie pozbawiaj się własnej mocy, nie okłamuj się, ze inni mają władzę nad Tobą,
bo przecież jej nie posiadają.

Zaakceptuj zasadę odpowiedzialności za siebie, uznając jednocześnie, że dążenie do Twojego
szczęścia jest wyłącznie Twoim, a nie czyimś zadaniem.

Ź

ródło ruchu tkwi wewnątrz.

Arystoteles

Pogódź, się z, tym, że nie masz władzy ani nad umysłem, ani nad

życiem innych ludzi

Być może oznacza to, że nie masz nieograniczonej władzy nad własnym życiem. Wolna wola
nie jest równoznaczna z wszechmocą. Czasami cierpią niewinni ludzie, czasami nasze
możliwości wyboru są bardzo ograniczone. Ponadto oczywiście oddziałują na Ciebie różne
czynniki, na które nie masz wpływu. Lecz zdecydowanie masz wpływ na to, w jaki sposób
reagujesz na te czynniki.

Doświadczenie nie jest tym, co się zdarza w Twoim życiu, ale tym, jak reagujesz na to, co się

zdarza.

Aldous Huxley

Przestań odgrywać nieszczęśliwego

Następnym razem gdy tylko przyłapiesz się na tym, ze się martwisz i rozgrywasz w myślach
jakiś nieszczęśliwy scenariusz — odrzuć tę bezsensowna grę. Po prostu zrezygnuj z niej. Naucz
się śmiać z samego siebie i swojego przywiązania do nieszczęścia.

Pamiętaj, ze szczęśliwy człowiek to szczęśliwy partner, szczęśliwy rodzic, szczęśliwy szef,
szczęśliwy pracownik...

Miejsce zmartwień

Jeżeli jesteś uzależniony od martwienia się — wyznacz sobie czas i specjalne miejsce, w którym
codziennie będziesz przeprowadzać sesję „świadomego martwienia się". Najlepiej, jeżeli będzie
się odbywała z dala od miejsca pracy i domu. Każde pojawiające się w ciągu dnia zmartwienie,
frustrację, irytację i niepokój odkłada) na godzinę zmartwień. Zapisuj je ze szczegółami, zeby
pamiętać, czym masz się martwić, gdy przyjdzie na to czas.

W wyznaczonym momencie skup na zmartwieniach całą swoją uwagę. Rób to ze świadomością,
ż

e na końcu czeka Cię ulga lub rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu po prostu odejdź z

tego miejsca, zapomnij o swoich problemach i zajmij się czymś użytecznym, np. ugotuj dobrą
zupę według metody pięciu przemian! Zaufaj, ze Twoja

Oddaj hołd błogosławieństwom przeszłości

Z pozytywnym, pełnym miłości nastawieniem pozwól swym myślom przebiec wszystkie lata
wstecz. Zatrzymaj się na okresach, które postrzegałeś jako trudne, ale nie pozwól sobie na
wyrzuty, oskarżanie, narzekanie czy marudzenie. Sypnij tam złotym pyłem przebaczenia.
Pomódl się w silnej intencji uzdrowienia. Pochyl z pokora głowę przed byłym partnerem
(partnerka), podziękuj za miłość i czas, który spędziliście razem, podaruj czerwoną różę miłości,
zapal białą świeczkę pokoju, otocz ten okres swojego życia uzdrawiającą migoczącą tęczą.
Pobłogosław te wyzwania swoją dzisiejszą wdzięcznością i zrozumieniem.

W zakamarkach pamięci poszukaj zabawnych stron tych sytuacji czy związków. Zobacz w nich
boską komedię, popatrz z dystansem na swoje reakcje i zachowania. Weź odpowiedzialność za
swoją rolę i baw się dobrze!

Na koniec tej medytacji uznaj, że każde z tych doświadczeń uczyniło Cię osobą, którą jesteś
dzisiaj. Uznaj, że były to błogosławieństwa w przebraniu. Przypomnij sobie dobre chwile...
przecież one też tam były. Podziękuj za nie.

Ceremonia zamknięcia przeszłości

Czerpiąc ze wszystkich mocy swojej twórczej wyobraźni zaplanuj wydarzenie, ceremonię albo
przeżycie, by uczcić zamknięcie jakiegoś trudnego okresu, związku czy sprawy. Może to być
jakaś niespodzianka, koncert, przygoda z bliską osobą, wakacje w jakimś wyjątkowym miejscu
albo stworzenie przez Ciebie obrazu, mandali, wiersza, piosenki czy opowiadania dla
uhonorowania najlepszych chwil.

Pobłogosław swoją przeszłość, a to otworzy drzwi nadchodzącym błogosławieństwom w
przyszłości.

Buduj przyszłość, zamiast naprawiać przeszłość.

Oddaj hołd swojej rodzinie

Bert Hellinger niemiecki terapeuta starszego pokolenia, wypracował nowy nurt w terapii
systemowej rodziny, który w ciągu ostatnich dziesięciu lat zyskał ogromną popularność i należy
do najbardziej fascynujących zjawisk w psychoterapii przełomu wieków. Hellinger twierdzi, że
nie możemy żyć w oderwaniu od losu naszych przodków. Wraca do tradycyjnych wartości,
opisując naturalne prawa działające w rodzinach i związkach, np. prawo do przynależności, do
szacunku czy do wyrównania korzyści i krzywd. Według Hellingera, zaburzenia w tych
obszarach są zawsze kompensowane w ramach systemu rodzinnego.

W swojej pracy Hellinger posługuje się niewerbalnym językiem obrazu; tak jak w rytuałach
szamańskich, przeszłość, rozwiązanie i intencja jednoczą się w jednej chwili. Wtedy na planie
duszy wyłania się „nowy" scenariusz, ten pierwotnie zaplanowany na Boskim planie, a nowy
przepływ miłości odbudowuje związki rodzinne.

Opracowana przez Berta Hellingera metoda „ustawiania rodzin", zwana KONSTELACJAMI
RODZINNYMI, jest pracą w grupie, polegającą na przestrzennym odwzorowaniu struktury
rodziny przy pomocy uczestników zajęć. Wykorzystując ich reakcje, poszukuje się rozwiązań i
w konsekwencji powstaje nowy obraz rodziny.

Tworzenie nowego obrazu rodziny jest łagodną sztuką uzdrawiania zaburzonego przepływu
energii (miłości) w rodzinie. Kiedy wszyscy członkowie rodziny są usytuowani na należnym im
miejscu, a dawanie i branie jest właściwie dobrane, wtedy konflikty zostają rozwiązane, a stare
zastygłe blokady spontanicznie uwalniają się. Hellinger nazywa to zjawisko „ładem serca"
(order of love). Na Twoich oczach dzieje się cud uzdrowienia Twojej rodziny!

Chociaż raz w życiu...

... podaruj sobie ustawienie swojej rodziny pod opieką doświadczonego terapeuty

systemowego. Jest to niezapomniane przeżycie, które uzdrowi strukturę Twojej rodziny. Praca ta
dokonuje się w przestrzeni duszy, poza planem intelektualnym czy emocjonalnym, dlatego tez
jest łatwo i łagodnie integrowana. Wystarczy, że w warsztatach weźmie udział jeden z członków
rodziny, by struktura całej rodziny została uporządkowana. Korzyści z tej pracy sięgają daleko
poza sprawy naszych najbliższych. Na ziemskim planie egzystencji rodzinę postrzega się jako
ś

więtą grupę. To, że zajmiesz swoje właściwe, należne Ci miejsce w rodzinie, pomoże Ci od-

naleźć swoje miejsce w życiu i swoją ścieżkę duchową.

Najpierw jest problem, a potem rozwiązanie. Bert Hellinger

PS. Pierwsza książka tego wspaniałego nauczyciela ukazała się w Polsce nakładem Gdańskiego
Wydawnictwa Psychologicznego wiosną 2002, a sam mistrz odwiedzi Polskę pod koniec tegoż
roku na zaproszenie Stowarzyszenia Trenerów Rozwoju Potencjału Osobistego HELR Szukaj in-
formacji o tym wydarzeniu na stronach www.foley.com.pl oraz www.help.org.

Hellinger o rozwiązaniach

„Szczęście często wydaje się ludziom niebezpieczne, gdyż czyni ich 44 samotnymi. To samo
dotyczy rozwiązywania problemów. Rozwiązanie często doświadczane jest jako zagrożenie,
ponieważ po nim następuje samotność; to problemy i nieszczęście wydają się przyciągać
towarzystwo innych. Problemy i nieszczęścia występują często w kontekście takich uczuć jak
niewinność i lojalność, podczas gdy rozwiązania i szczęście często kojarzą się z uczuciami
zdrady i winy. Mimo ze poczucie winy nie jest uzasadnione (nie ma żadnego jej powodu), i tak
rozwiązania problemu doświadcza się jako zdradę i winę. Dlatego właśnie przejście od problemu
do rozwiązania jest tak trudne.”

Bert Hellinger, Love's Own Truths, 2001

Dostrzegaj szanse, a nie przeszkody.

Skupiaj się na rozwiązaniach, a nie na problemach.

Wszystko, co wydarzyło się i dzieje w Twoim życiu, jest

konsekwencją przyjmowanych przez Ciebie założeń o sobie i

świecie. Weź odpowiedzialność za te założenia.

Bądź, gotów do zrewidowania starych założeń i ograniczających

przekonań

Zrób listę swoich myśli o sobie, o ludziach, o życiu, o miłości, o związkach, o rodzinie. Jeżeli na
tej liście znajdą się negatywne przekonania, jak najszybciej zmień je na pozytywne! Tylko Ty
decydujesz, w jakim świecie będziesz żyć.

Oto najszybsza procedura zmiany przekonań: dodaj do niego słowa „do niedawna” i wypowiedz
(napisz, pomyśl) je w czasie przeszłym, np. „Do niedawna bałam się ciemności”, „Do niedawna
uważałem, że nikt mnie nie kocha”, „Do wczoraj nic mi się nie udawało", „Kiedyś myślałem, że
jestem nic nie warty", „Był taki czas, że ludzie mnie nie rozumieli”.

Terapeuci pracujący metodą NLP (programowania neurolingwistycznego) mogą zaproponować
Ci kilka innych, szybkich i niezwykle skutecznych procedur zmiany przekonań. Czy jesteś
gotów?

Zdrowe przekonanie

W celu wykonania tego ćwiczenia zapisz na kartce przekonanie, które jest często obecne w
Twojej świadomości, a następnie zadaj sobie poniższe pytania (wg racjonalnej terapii
zachowania):

•

Czy to przekonanie jest oparte na rzeczywistych faktach?

•

Czy chroni moje życie i zdrowie?

•

Czy pomaga mi osiągać bliższe i dalsze cele?

•

Czy pomaga mi uniknąć najbardziej niechcianych konfliktów z innymi?

•

Czy pomaga mi się czuć tak, jak chcę się czuć?

Przekonanie jest zdrowe, jeżeli odpowiedzi na wszystkie pytania brzmią TAK.

Dobre myśli na dobry stan rano

Zaczynaj każdy dzień od otoczenia się białym światłem, od uśmiechu i następujących myśli:

Jestem osobą obdarzona mocą i pewnością siebie. Wszystkie wydarzenia dzisiejszego dnia słuza
mojemu najwyższemu dobru. Ten dzień jest dniem równowagi. To, czym jestem, jest piękne.
Dziś przyciągam ku sobie tylko piękno i świeżość. Niechaj światłość dzisiejszego dnia wypełni
witalnością i zdrowiem moje ciało. Niechaj ten dzień będzie pełen mocy i równowagi. Niechaj z
cala potęgą ujawni się piękno tego dnia. Niechaj wewnętrzna kreatywność ujawni się w pełni
swoich możliwości. Niechaj tak będzie.
Twórz swój dzień takim, jakim pragniesz, aby był. Wyobrażaj sobie, że jest udany, że przebiega
harmonijnie i płynnie. Postrzegaj każdą napotkana osobę jako pozytywną i otwartą na Twoją
energię.

Dobre myśli na południe

Ten dzień idzie dobrze. Płynę z prądem życia. Czuje się silny i zadowolony. We wszystkim
widzę piękno. Absolutnie panuje nad swoim czasem. Jestem ukierunkowany i zorganizowany,
wiec zawsze przyciągam do siebie równowagę. Wszystkie działania, jakie dziś podejmuje, są
przejawem mej nieograniczonej zdolności tworzenia. W każdej chwili podążam za energią
swojej ewolucji. Niechaj tak będzie!

Jeżeli zostaniesz wciągnięty w jakiś konflikt — spędź kilka minut w samotności, oddychając
głęboko.

Dobre myśli na dobry stan wieczorem

Składam

podziękowanie

za

piękno

dzisiejszego

dnia.

Jestem

wdzięczny

za

....................................... (wymień). Niechaj energia tej nocy przyniesie regeneracje i świeże
spojrzenie. Niechaj tak się stanie!

Zacznij dzień z miłością i wdzięcznością. Przeżyj dzień z miłością i wdzięcznością. Zakończ
dzień z miłością i wdzięcznością...

Usłuż komuś

Bezinteresownie wykonaj jakąś drobną przysługę dla drugiego człowieka. Puść w ruch jakiś
dobry uczynek. Zrób coś dobrego dla bliskiej osoby. Za każdym razem, gdy pomagamy komuś
— pomagamy też sobie. Zasada służenia innym mówi, że masz wolność po to, by dobrze służyć.
Jeśli będziesz przestrzegać tej zasady, w życiu spotka Cię wiele miłych niespodzianek.

Gdy mieszkałam w Sydney, codziennie w drodze do city przejeżdżałam przez słynny płatny
most Harbour Bridge. Któregoś dnia spontanicznie zapłaciłam myto za samochód jadący za mną.
Cieszyłam się na myśl, jak zdziwi się tamten kierowca, zorientowawszy się, że obca osoba
zapłaciła za niego 2 dolary. Robiłam to od tego czasu regularnie. Niekiedy kierowcy wyprzedzali
mnie na moście i machali przyjaźnie. Częściej nie było żadnej reakcji. Ja jednak miałam frajdę
ze zrobienia bezinteresownej przysługi.

Kilka tygodni później jadąc przez most, zatrzymałam się jak zwykle przy bramce i już
wyciągałam rękę, żeby wrzucić do kosza opłatę, kiedy wyświetlił się nad nim napis:
„Zapłacone". Moje zdumienie i szczęście było absolutne!." Zapłacił kierowca jadący przede
mną!

Przyczyń się do czyjegoś zdumienia i szczęścia. Dawaj ludziom

więcej, niż mogliby się spodziewać, i rób to z przyjemnością.

Decyzje

Cz

y umiesz podejmowa

ć

decyzje?

Tak. Nie. Nie mogę się zdecydować!

Aby podjąć dobrą decyzję, najpierw zdecyduj, co ma się wydarzyć. Napisz, czego pragniesz,
formułując to w pozytywny sposób — jest to bardzo ważna część procesu decyzyjnego. Zobacz
oczyma wyobraźni, jak to osiągasz. Jakie nowe zachowania musisz wprowadzić, zęby to, czego
chcesz, urzeczywistniło się? Zrób listę tych zachowań. DZIAŁAJ — po prostu to zrób, nie wahaj
się.

Kiedy czujesz; strach, nie podejmuj pochopnych decyzji i działań

Kiedy decyzja jest podejmowana pod wpływem strachu, powoduje ona jeszcze większe
zniszczenia i przynosi nowe problemy. Jeżeli jest to tylko możliwe, odsuń podjęcie decyzji w
czasie, a najpierw uświadom sobie swoje odczucia i myśli. Przede wszystkim musisz wyraźnie
zdać sobie sprawę z tego, czego właściwie się obawiasz. Nie spiesz się z tą odpowiedzią.
Najczęściej to, co powierzchowne, stanowi tylko okrycie, maskujące strach. Zapytaj siebie:
Czego się boję? I kiedy otrzymasz odpowiedź, wyobraź sobie, że to się już zdarzyło. Wtedy
zapytaj: A czego boję się teraz? I znów wyobraź sobie, że to już się zdarzyło.

Zadaj pytanie: Co może się wydarzyć najgorszego w tej sytuacji? David Neenan, lider
transformującego seminarium BUSINESS i TY — GRA, KTÓRA DZIAŁA, twierdzi, że
wszystko, czego się boisz, już się wydarzyło! Ten niezwykły człowiek co roku jesienią odwiedza
Polskę. Zapraszam na jego wykłady: www.businessandu.com.

Która z Twoich reakcji ogranicza Cię najbardziej?

Wszyscy napotykamy trudności związane z jakimiś osobami lub okolicznościami. Życie
całkowicie pozbawione wyzwań w ogóle nie byłoby życiem. Wszelkie zmiany są stresujące, lecz
dopiero spojrzenie na sytuację z dystansu i jasna jej ocena pozwolą Ci dostrzec, dlaczego
reagujesz w określony sposób i co należy zrobić, by ograniczyć szkody. Obserwuj więc swoje
reakcje.

Stres jest dobry, gdy panujesz nad nim. Zły — gdy on panuje

nad Tobą.

W pozytywnym wydaniu stres jest zdrowym wyzwaniem, sprawdza odwagę i sprzyja
rozwojowi. W negatywnym wydaniu pozbawia energii i może być zabójczy. Chodzi o to, by bez
względu na to, czy poziom doświadczanego stresu jest zdrowy, czy szkodliwy, żyć spokojnie,
mieć dużo energii, umieć się odprężać i sprawować kontrolę nad swoim życiem.

Kiedyś na konferencji poświęconej sposobom radzenia sobie ze stresem usłyszałam następującą
definicję:

Wysokie wymagania + duże ograniczenia + małe wsparcie == stres.

Opanuj proste i skuteczne techniki relaksacyjne oraz oddechowe pod okiem doświadczonego
trenera albo korzystając z dostępnych na rynku kaset audio.

Zawór bezpieczeństwa

Najskuteczniejszym zaworem bezpieczeństwa jest oddech. Polecam następujące ćwiczenie, które
pozwala w każdej sytuacji wyzwolić się z błędnego koła stresu.

Gdy tylko czujesz, ze coś zaczyna Ci dokuczać — gwałtownie wypuść powietrze z płuc. Ten
wydech musi być mocny i głośny. Chodzi o to, by usunąć powietrze z samego dna płuc. Zacznij
powtarzać w myśli słowo „spokój" i powoli nabierz głęboko powietrza, a potem znów wypuść je
długim powolnym wydechem — ze słyszalnym „uff" na końcu. Opuść ramiona. Powtórz całość
kilka razy. Natychmiast poczujesz się spokojniej;
ciało powróci do równowagi.
Powrzeszcz sobie! Krzycz!

Zredukuj poziom stresu przez głośny krzyk w odizolowanym miejscu. Otwórz usta najszerzej,
jak możesz, i napnij wszystkie mięśnie szyi, karku i twarzy. Reszta ciała też może być spięta.
Potem zaciśnij pięści i uderzając nimi w powietrze krzycz!!!... bez wydawania dźwięku.

Rozluźnij się całkowicie i powtórz ćwiczenie. Od razu poczujesz się znacznie lepiej — być może
nawet roześmiejesz się serdecznie.

Relaks

Słowo „relaks", użyte w najszerszym sensie, oznacza umiejętność pozostania w każdej sytuacji
w zgodzie ze sobą i z innymi. Jest to umiejętność cieszenia się dniem dzisiejszym zamiast
rozpamiętywania minionych porażek i przykrości lub zamartwiania się o przyszłość. Od wielu
lat moja skuteczna antystresowa afirmacja brzmi:

Przeszłośćprzemińeta, przyszłość jeszcze nie nadeszła. Nie trzymam się kurczowo ani tego, co
było, ani tego, co będzie. Całą swoją uwagę skupiam na chwili obecnej i zyu świadomie Tu i
Teraz. Jedynie ta chwila jest czasem rzeczywistym.

Relaksacja

Relaksacja jest umiejętnością — trzeba się jej nauczyć. Cała tajemnica polega na jednoczesnym
odprężeniu ciała i umysłu oraz odwołaniu obowiązującego w stresie stanu „najwyższej
gotowości", co pozwala organizmowi powrócić do zdrowej, naturalnej równowagi.

Relaksacja rozładowuje zakumulowane napięcie w ciele. Dobrze przeprowadzona i regularnie
ć

wiczona, przynosi — co potwierdziły badania naukowe — dobre samopoczucie i zapewnia

zdrowie. Odprężone ciało funkcjonuje lepiej w każdej sytuacji życiowej. Raz wyuczony „odruch
relaksacji" — termin ten sformułował dr Herbert Benson z Harvard School of Medicine — może
być świadomie kształtowany i wykorzystywany w miarę potrzeb.

Sposoby relaksacji

Istnieje setki różnych sposobów, dzięki którym możesz odzyskać kontrolę nad swoim życiem i
zdrowiem, a także skutecznie radzić sobie w sytuacjach budzących niepokój. Ponieważ ciało i
umysł nierozerwalnie połączone są dynamiczną pętlą współdziałania, więc to, co dzieje się w
jednym, znajduje odbicie w drugim.

Relaksacja progresywna

Polega ona na głębokim rozluźnianiu mięśni z wykorzystaniem „odruchu relaksacji" dr.
Bensona. Nazwana jest progresywną, ponieważ kolejno rozluźnia poszczególne mięśnie i ich
grupy, poczynając od stóp aż do głowy. Często jest integralną częścią zajęć jogi i odbywa się w
wygodnej pozycji leżącej.

Zazwyczaj najpierw doprowadza się do skurczu mięśni głównych, by je potem rozluźnić. Dzięki
celowemu sprowokowaniu skurczu odprężenie staje się o wiele głębsze, a z czasem można się
nauczyć wyczuwać, w których miejscach gromadzi się napięcie i kiedy nie jest ono właściwie

rozładowane.

Dłuższa i głębsza relaksacja

Przyjmij wygodną pozycję leżącą, pod głowę podłóż książkę lub płaską poduszkę i wysłuchaj
nagranej relaksacji, prowadzonej głosem lektora. Jeżeli odpowiada Ci mój głos, polecam
relaksacje mojego autorstwa z łagodną muzyką w tle: Poradź sobie ze stresem, Uzdrawiająca
moc kolorów, Wewnętrzne sanktuarium, Doskonałe zdrowie, Piękne ciało, Sen z delfinami, Me-
dytacja z kryształami. Również relaksacje słynnej Louise L. Hay są już dostępne po polsku:
Knowanie zdrowia, Poranna i wieczorna medytacja.

W czasie takiego ćwiczenia stopniowo rozluźniamy poszczególne części ciała, a także uczymy
się sztuki koncentracji, co przydaje się w różnych okolicznościach. Dobrze jest włożyć wygodne,
luźne ubranie i do ćwiczenia wybrać ciepłe miejsce, gdyż uczucie chłodu utrudnia relaksację.
Gdy leżysz, temperatura ciała obniża się, przykryj się więc kocem. Uczestnicy moich zajęć dla
uzyskania maksimum komfortu często wchodzą do śpiwora. Upewnij się, że nic Ci nie
przeszkodzi: wyłącz telefon, zamknij drzwi do pokoju, w którym jesteś. Dobrze jest przy takiej
kasecie zasypiać.

Relaksacja na siedząco

Usiądź wygodnie na krześle dającym mocne oparcie, ale nie w fotelu, w którym się zapadasz.
Nogi oprzyj mocno na podłodze. Dłonie połóż na udach. Wyobraź sobie, że Twój kręgosłup
wydłuża się, zwiększają się odstępy pomiędzy kręgami. Wyciągnij kark, ale postaraj się, by pod-
bródek był równoległy do podłogi. Rozluźnij mięśnie szczęk; niech wygładzi się Twoje czoło.
Pozwól opaść barkom, poczuj, jak coraz bardziej oddalają się od linii uszu. Wyobraź sobie, ze
czubek Twojej głowy powoli unosi się jakby na nitce ku niebu. Zamknij oczy i wydłuż oddech;
poczuj, jak powoli wypełnia Twoje trzewia, nozdrza, klatkę piersiową, płuca. Wstrzymaj oddech
i policz do pięciu, a następnie wypuść powietrze.

Powtarzaj to ćwiczenie w miarę możliwości wielokrotnie w ciągu dnia — da Ci ono poczucie
wyciszenia i spokoju ciała oraz umysłu.

Energia płynie w tę stronę, w którą kierujemy swoją uwagę.

Dokąd kierujesz swoją uwagę, tam płynie Twoja życiowa i twórcza energia. Zadaj więc sobie
bardzo ważne pytania: Na co kierujesz uwagę? Jak wykorzystujesz wyobraźnię? Czy
wyobrażasz sobie, jak łatwo osiągnąć wyznaczony cel, czy też wyobrażasz sobie wszystkie
możliwe przeszkody, które nie pozwolą Ci go zrealizować?

Wyobraźnia — sam tworzysz swój świat

Twój świat najpierw powstaje w Twoim umyśle.

Walt Disney wymagał od swoich pracowników, ze by zbierali się co rano o siódmej trzydzieści
w studio filmowym i odprawiali rytuał polegający na dotknięciu dłońmi własnych skroni i
powiedzeniu: „Moja wyobraźnia tworzy moją rzeczywistość". Arystoteles Onasis twierdził, ze
swój pierwszy statek „zobaczył" w wyobraźni na długo przedtem, zanim go kupił. „Zobaczył"
też siebie w roli zawiadującego flotą tankowców przewożących ropę, zanim stał się właścicielem
takiej floty. Albert Einstein mawiał, że wyobraźnia jest potężniejsza niż intelekt.

Wysil wyobraźnię, by dostrzec to, co jest możliwe

Wizualizacja jest procesem widzenia w wyobraźni. Jest ona jednym z najpotężniejszych
dostępnych człowiekowi sposobów, które służą do budowania jego własnej przyszłości. Do
pewnego stopnia wszyscy wizualizujemy w sposób spontaniczny. Można jednak świadomie
posłużyć się tym procesem, chcąc otworzyć się na nowe życiowe cele i możliwości.

Wykorzystaj potęgę swojego umysłu i zobacz siebie w doskonałym zdrowiu. Świadomie połącz
się ze źródłem uzdrawiania i naucz się wizualizacji, które zapewnią Ci doskonały stan zdrowia
(polecam książkę Gerarda Epsteina Wizualizacje dla zdrowia). Używaj w swoich wizualizacjach
ż

ywych kolorów i dynamicznego ruchu. Myśl zdrowo, wyobrażaj sobie siebie w doskonałym

zdrowiu, a tak się stanie.

Ś

wiadoma ewolucja polega na wykorzystywaniu wyobraźni.

Uzdrawiająca fontanna

Przybierz wygodną pozycję, zamknij oczy, odpręż się i spowolnij oddech. Włącz cichą muzykę,
najlepiej barokową, na przykład kanon D-dur Johanna Pachelbela.

Wyobraź sobie piękny krajobraz. Znajdź ścieżkę prowadzącą do budynku z białą kopułą. Na
progu wita Cię ubrana na biało postać i wprowadza do sanktuarium uzdrowienia i odpoczynku.
W środku jest fontanna, tryskająca wodą we wszystkich kolorach tęczy. Stań pod tą fontanną,
zanurzając się w bogactwie barw, czując ich energię. Przyjmij te kolory, które najbardziej Ciebie
przyciągną. Odświeżony, wyjdź z fontanny i wróć do siebie tą samą drogą.

Wewnętrzne sanktuarium

Włącz łagodną muzykę relaksacyjną z dźwiękami natury (np. fale oceanu, potok górski,
wodospad, las, busz australijski). Usiądź wygodnie, zamknij oczy, spowolnij oddech i pozwól,
aby muzyka wprawiła Cię w dobry nastrój.

Wyobraź sobie ulubiony zakątek przyrody: plażę, łąkę, las, jezioro, góry. Są tam piękne zapachy,
widoki, znajome odgłosy i kolory. Ten zakątek wszechświata jest Twoim świętym miejscem
uzdrowienia, odpoczynku, spokoju i relaksu. Dodaj do niego to, czego potrzebujesz, aby poczuć
się tam bezpiecznie: może szałas, dom, pieczarę, świątynię albo po prostu otocz to miejsce
ochronnym światłem. Bądź tam przez chwilę pozwalając, żeby ciepło słońca i energia ziemi
leczyły Cię, żebyś poczuł się bezpieczny i spokojny.

Odwiedzaj swoje sanktuarium, by odpocząć w środku przeładowanego dnia, zregenerować się i
odświeżyć. Potrzeba tylko kilku sekund, aby tam się znaleźć.

PS. Dłuższą, 30-minutową wersję tej wizualizacji, prowadzonej moim głosem, znajdziesz na
kasecie audio Twórcza wizualizacja (Wyd. ISI).

Spotkaj szczęśliwą siebie

Odpręż się, zamknij oczy, pogłęb oddech. Powoli zacznij odliczać od 20 do 1 wyobrażając sobie,
ż

e schodzisz w dół po pięknych marmurowych schodach.

Nagle zauważasz, że ktoś idzie tymi samymi schodami w górę w Twoją stronę... To jesteś Ty i
jesteś bardzo szczęśliwa... Idziecie w swoją stronę, a gdy spotykacie się odbierasz potężną
energię szczęścia tej szczęśliwej osoby, którą jesteś. Stajecie naprzeciwko siebie — uśmiechacie
się do siebie — przyglądasz się jej uważnie — zauważasz, jak promienieje szczęściem, jaką ma
postawę ciała — udziela Ci się ten nastrój. Śmiejąc się serdecznie, obejmujecie się jak do tańca
i... stajecie się jednością.

Podskakując zacznij wracać po schodach w górę, czując się niesamowicie szczęśliwy.

Taniec

Wybierz muzykę, która pobudza Cię do ruchu, i tańcz jak szalony minimum przez 10—15
minut! Kreatywny, swobodny taniec to jedna z najszybszych i najskuteczniejszych metod na
pozbycie się stresu, oczyszczenie umysłu z trosk i odzyskanie dobrego samopoczucia.

Poranne ćwiczenia w rytm muzyki zapewnią Ci właściwy start emocjonalny i wprawią w dobry
nastrój przez pobudzenie ciała migdałowego w mózgu (to Twoja straż emocjonalna).

Spacer

Codziennie idź na spacer — dla zdrowia i kontroli wagi. Wybierz się na spacer o wschodzie
słońca lub wczesnym rankiem. Jeżeli nocny sen nie oczyścił do końca umysłu, ten prosty środek
dokończy dzieła i zapewni Ci dobry początek każdego dnia.

Szybki spacer spala prawie tyle samo kalorii co jogging, ale jest łagodniejszy dla stawów.
Wzmacnia serce, wyrównuje ciśnienie krwi, buduje mięśnie. Kiedy idziesz energicznie, wdychaj
otaczające Cię barwy, dźwięki, zapachy, widoki i smaki — ciało dostarcza Ci wspaniałych
narzędzi w postaci pięciu zmysłów. W miarę korzystania z nich ulegają one wyostrzeniu, po-
dobnie jak szósty zmysł, nazywany świadomością emocjonalną.

Chińskie kule

Chińskie kule są jednym z najskuteczniejszych środków łagodzących podrażnione nerwy.
Pochodzą z dynastii Ming (1366—1644). Wykonane ze stali lub z mosiądzu, kulki mają
wielkość piłek golfowych, a w środku zawierają płytkę rezonującą. Kiedy delikatnie obraca się
w dłoni taką piłeczkę, wydaje ona dźwięk podobny do dzwonienia — ponoć o cudownych
właściwościach.

Weź dwie takie kule do prawej dłoni. Używając wszystkich palców, tocz kulki w kierunku
przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Powtórz ćwiczenie w kierunku zgodnym z ruchem
wskazówek zegara, ale tocząc kule w lewej dłoni.

Ćwiczenie z dłońmi

Potrzyj mocno dłonie, aby wyzwolić ciepło i energię. Przyłóż je do zamkniętych oczu, podeprzyj
się łokciami. Opuść ramiona i siedź tak bez ruchu, oddychając lekko i swobodnie. Poczujesz, jak
energia z Twych dłoni przenika do oczu i mózgu. Rozkoszuj się uczuciem ciepła i ciemnością.
Przyniesie to ulgę oczom i karkowi.

Zabawa oczami

Oczy spełniają ważną rolę w dostępie do informacji przechowywanych w mózgu. Kilka razy
dziennie pozwól, aby Twoje oczy poszalały i błądziły, gdzie chcą. Potem patrz, niczego nie
dostrzegając.

Innym razem zrób następujące ćwiczenie. Poruszaj — najpierw wolno, potem szybciej —
gałkami ocznymi po okręgu, po kwadracie, po trójkącie, po leżącej ósemce (znaku
nieskończoności), spokojnie, na przemian, zawsze pogodnie. Potem łagodnie zamknij oczy i
przez chwilę pobądź ze sobą w ciszy. Po czym otwórz oczy i z nowym zapasem energii przystąp
do przerwanej pracy.

Gimnastyka umysłu

Malowanie leżącej ósemki: usiądź, rozluźnij się i spokojnie oddychaj. Na ścianie przed sobą
wyobraź sobie symbol nieskończoności i samymi gałkami ocznymi powoli „maluj" przez 2 do
10 minut leżącą ósemkę najpierw w jednym, a następnie w przeciwnym kierunku. Głowa pozo-
staje nieruchoma. Uśmiechnij się i oddychaj nieco głębiej. W czasie tego ćwiczenia pomyśl o
sytuacji, której rozwiązania szukasz, lub o problemie, który Cię nurtuje. Może zdziwić Cię, jak
proste jest rozwiązanie. Po zakończeniu przeciągnij się jak kot. Ćwiczenie to wywołuje
synchronizację półkul mózgowych. Pewnie wiesz, że lewa odpowiada za myślenie, wiedzę i
logikę, a prawa zajmuje się intuicją, uczuciami, wyobraźnią. Obie pracują więc zupełnie inaczej
— i rzadko ze sobą współpracują. Leżąca ósemka uruchamia tę współpracę. Ćwiczenie pomaga
też dzieciom mającym zaburzenia koordynacji ruchowej lub kłopoty z czytaniem i pisaniem.

Gimnastyka umysłu, do której zalicza się także serdeczny śmiech, wyraźnie zwiększa
wytwarzanie się endorfin w mózgu.

Amerykański profesor neurobiologii dr Lawrence Katz opracował neurobik, jedyną w swoim
rodzaju metodę ćwiczeń, opartą na najnowszych opracowaniach naukowych dotyczących
mózgu. Te z pozoru proste ćwiczenia stymulują wydzielanie substancji odżywczych, które
pobudzając wzrost komórek nerwowych wzmacniają i odmładzają mózg. Neurobik
wykorzystuje wszystkie zmysły, przełamując rutynę. Ćwiczenia są zabawne i można je
wykonywać wszędzie w dowolnej chwili. Ich tajemnicą jest, iż wymagają korzystania z półkuli
mózgowej zazwyczaj nieużywanej przy tego typu czynnościach.

Emocje

Od nich może zależeć Twój sukces życiowy — warto zatem nauczyć się rozpoznawać, nazywać
i akceptować swoje emocje i umiejętnie nimi kierować. Emocje to dynamiczny katalizator życia
— są one Twoimi najpotężniejszymi zasobami. Dają Ci dostęp do samoświadomości i instynktu
samozachowawczego, które wiążą Cię głęboko ze sobą i z innymi, z naturą i kosmosem.
Dostarczają Ci bezcennych informacji na temat ludzi, wartości oraz potrzeb, a to zapewnia Ci
motywację i zapał do działania, samokontrolę i wytrwałość.

Twoja świadomość i umiejętności emocjonalne umożliwiają Ci odzyskanie zdrowia,
podniesienie jakości życia, zapewniają pomyślność rodziny, szczęśliwe i trwałe związki oraz
osiąganie sukcesów w pracy zawodowej.

Uczucia, których doznajesz, należą tylko i wyłącznie do Ciebie. Tylko Ty masz dokładne
informacje na ich temat i tylko Ty decydujesz, czy dzielić się swoimi emocjami z drugim
człowiekiem. Możesz wiele nauczyć się od swoich emocji poprzez nawiązanie z nimi
konwersacji. Gdy np. doświadczasz smutku... przywitaj się z nim serdecznie:

Witaj, smutku! Co chcesz mi powiedzieć?

Uważnie słuchaj odpowiedzi.

Wytańcz emocje!

Emotion czyli emocja po angielsku, można czytać „energy in motion" (energia w ruchu).

1.

Wybierz emocję, którą chcesz wyzwolić z ciała przez ruch (np.

gniew, lęk, zwątpienie) czy po prostu wyrazić ciałem (np, radość, miłość, wiara).

2.

Wybierz odpowiednią muzykę.

3.

Ubierz się tak, aby odzwierciedlić tę emocję — sięgnij w tym celu do nieprzebranego Skarbca

Twórczości w Twoim wnętrzu.

4.

Przygotuj pokój, tak żebyś miała dużo miejsca.

5.

Tańcz tę emocję, po prostu zacznij tańczyć...

6.

Zatrzymaj się dopiero wtedy, gdy ciało spontanicznie zapadnie w bezruch.

7.

W bezruchu obejmij, zaakceptuj i zjednocz się z ta emocją.

„Jestem...”

Sprawne ciało, zdrowsze emocje

Emocja jest doświadczeniem namacalnym fizycznie. Nie możesz oczekiwać pełnego
doznawania emocji, jeśli Twoje ciało jest niesprawne. Rzeczywista inteligencja emocjonalna to
umiejętność odczuwania emocji w całym ciele — od potylicy do końców palców u stóp.

Są dwa sposoby, żeby to osiągnąć; skierowanie świadomości na ciało za pomocą technik
mentalnych (wizualizacja) oraz pobudzanie odczuwania fizycznego poprzez realizowanie tego,
do czego ciało zostało stworzone — ruch. Liczne dowody wskazują na to, że ćwiczenia są
istotne nie tylko dla zdrowia fizycznego, ale i dla dobrego samopoczucia emocjonalnego oraz
sprawnego funkcjonowania intelektualnego. Wysiłek fizyczny zawsze poprawi Ci nastrój.

Ruch i ćwiczenia pobudzają wydzielanie endorfin, substancji podwyższających nastrój; ukazują,
ze uczucie może być czymś radosnym, a przez to zwiększają Twoją motywację do ciągłego
kształtowania siły emocjonalnej.

Kształtowanie siły emocjonalnej

To praktyczne ćwiczenie polecane jest przez specjalistów w dziedzinie inteligencji
emocjonalnej, m.in. drJeanne Segal, która jako jedna z pierwszych podjęła pracę nad
uzdrawiająca siła emocji. Zacznij od 5 do 10 minut, dochodząc stopniowo do 20. Na początku
dobrze jest mieć przy sobie „sittera", czyli osobę, która po prostu posiedzi przy Tobie w czasie
tej praktyki. To pomaga — daje poczucie bezpieczeństwa i ugruntowania.

1.

Zapewnij sobie wygodne otoczenie. Wyłącz telefon. Nastaw budzik.

2.

Odpręż ciało i skup się na głębokim, pełnym oddychaniu.

3.

Szukaj w sobie różnych doznań fizycznych i emocjonalnych, pozwoli badając swoje ciało. Znajdź

najintensywniejsze uczucie. Skup się na tym doznaniu.

4.

Pozwól, żeby intensywność uczuć rosła — oddychaj głęboko i skieruj oddech na ten obszar w

ciele, gdzie doznajesz najsilniejszego uczucia. (Przechodząc do zaawansowanego etapu tego
ć

wiczenia, możesz nawiązać rozmowę z doświadczanym uczuciem.)

5.

Nie kieruj się głową, a zachowasz panowanie nad sobą.

6.

Zakończ ćwiczenie, przenosząc koncentrację z doznań fizycznych na codzienne obowiązki i

zajęcia — po prostu wstań, umyj twarz i ręce.

Przekształcanie emocji

Pan Bóg prowadzi Ci f za rękę od jednego uczucia do drugiego i przez przeciwieństwa pokazuje
nam, ze daruje Ci dwoje skrzy dcl, tak abyś mógł latać, a nie tylko jedno. Kurni

Uważam, że przekształcanie emocji jest ważnym aspektem inteligencji emocjonalnej. Każda
emocja ma swoje przeciwieństwo, niekiedy nawet kilka. Jeżeli zrozumiesz, czym jest to
przeciwieństwo, określisz, jakie ono ma dla Ciebie znaczenie, i zrozumiesz naturę samego
uczucia, wówczas stanie się dla Ciebie oczywiste, że każde uczucie jest jak huśtawka —
przechyla się raz w jedną, raz w drugą stronę. Edukacja emocjonalna daje Ci szansę na wyjście z
tej uczuciowej pułapki. Przekształcenie uczucia przygnębienia w twórczą złość, samotności w
harmonijną współpracę z innymi ludźmi czy poczucia biernego zadowolenia w postawę nadziei
może znacząco podnieść jakość Twojego życia.

Ukryte przeciwieństwa emocjonalne

(wg Frances Wilks)

Agresja — potrzeba czułości i bliskości.
Depresja — tęsknota za dusza, tłumiony strach, gniew.
Duma — tęsknota za prawdziwa pokora (nie poniżeniem).
Gniew — chęć władzy, dobra samoocena.
Lek — tęsknota za sensem i celem życia.
Odrzucenie — tęsknota za akceptacja życia i wolnością.
Nadzieja — chęć ucieczki od poczucia desperacji.
Nienawiść — chęć integracji części osobowości ukrytej w cieniu.
Nuda — chęć zaangażowania się, prawdziwe wartości.
Miłość — chce pogłębienia wiedzy o sobie i transcendencja. Samotność — potrzeba bliskości,
łączności.
Strach — odwaga i podniecenie.
Wina — chęć pozbycia się fałszywego obrazu samego siebie.
Zawiść — chęć samorozwoju, dobra samoocena.
Ż

al — chęć wewnętrznej przemiany przekraczającej poczucie straty.

Tak zwane emocje negatywne nie są naprawdę negatywne, bo zawierają pewne ukryte wartości
pozytywne, które są podobne do tajemnego złota alchemii. Warto nauczyć się żyć w
równowadze między siłą danej emocji a jej przeciwieństwem.

Gdy dopadnie Ci depresja

Pamiętaj, że pokarmem depresji jest negatywna ocena siebie i swojego postępowania — odwróć
zatem uwagę od siebie i skieruj ją na innych. Po prostu świadomie zrezygnuj z ponurych myśli i
podłego nastroju, a zajmij się kimś, kto potrzebuje Twojej pomocy i obecności. Porozmawiaj
serdecznie ze swoim dzieckiem, zatroszcz się o przyjaciółkę, kup komuś bukiet kwiatów,
wyściskaj swoją mamę czy swojego tatę — powiedz im, że ich kochasz, spraw jakąś drobną
(albo wielką!) przyjemną niespodziankę swojemu życiowymi partnerowi.

Pozwalaj sobie na małe przyjemności. Pozwól sobie na odniesienie jakiegoś, choćby
niewielkiego sukcesu, np. załatw jakąś zaległą sprawę. Albo spraw komuś radość, ugotuj coś
szczególnego do jedzenia, umów się z przyjaciółką na kawę w Twojej ulubionej cukierni. No i
oczywiście zawsze możesz iść na zakupy!

Kolejnym skutecznym środkiem antydepresyjnym jest inne spojrzenie na jej przyczynę.
Zdystansuj się od swoich smutków i zastanów się nad ich źródłem. Spróbuj ujrzeć swoje
niepowodzenie w innym, pozytywnym świetle. Może to przekleństwo jest błogosławieństwem w
przebraniu? Skieruj myśli w stronę nadziei...

W sytuacjach stresowych

Ć

wiczenie otrząśnięcia się ze stresu: stań w rozkroku i zacznij potrząsać całym ciałem, w

szczególności ramionami i nogami. Strząśnij z siebie wszystkie obciążenia, negatywne myśli,
gniew i zmartwienia. Głęboko oddychaj!

Nadzieja

Nadzieja jest skłonnością duszy do budzenia w sobie przekonania, ze osiągniemy to, czego
pragniemy.

Kartezjusz

Nadzieja jest architektem naszego życia. Jak projektor rzuca jego obraz na ekran przyszłości.
Wnosi do Twojego życia magiczne nastroje i radość. Wskazuje to, czego naprawdę pragniemy i
oczekujemy. Wraz z nią rusza fala różnorodnych silnych emocji, dlatego uczucie to wymaga od
Ciebie wielkiej mądrości.

Nadzieja w najlepszym wydaniu jest niesamowitą energią, która przynosi ze sobą możliwość
zmiany, szczęście i spełnienie. Ta sama energia w swym najgorszym wydaniu może
przekształcić się w rozczarowanie i desperację, kiedy to, na co liczysz, nie spełnia się albo
spełnia się w nieoczekiwany przez Ciebie sposób. Wtedy potrzebna Ci będzie umiejętność
przezywania rozczarowania i życia z tym uczuciem, co otwiera drzwi nowym nadziejom. W
innym wypadku grozi nam czarna rozpacz, w której nie ma nadziei na nic. Beznadzieja. Kiedy
porzucimy wszelką nadzieję, jesteśmy w piekle (Dante).

Nigdy nie porzucaj nadziei!

Jak rozwijać postawę nadziei

Kiedy świat podpowiada: „Zrezygnuj", nadzieja szepcze:

„Spróbuj jeszcze raz".

Nadzieja oznacza, ze bardzo chcesz, by coś się wydarzyło, i mobilizujesz całą swoją siłę i
energię do realizacji tych planów. Nadzieja oznacza, ze chcesz zmienić sytuację obecną na inną,
chcesz, żeby coś się stało lub nie stało. Niezależnie od tego, czy Twoje nadzieje są pozytywne,
czy negatywne, zawierają życzenia i oczekiwania dotyczące kształtu przyszłości.

Istnieje też trzecia forma nadziei, która jest postawą, a nie doraźną reakcją na to, co w życiu się
przydarza. Jest to ukierunkowanie serca na przyszłość, nawet wtedy kiedy wydaje się, że
wszystko stracone, że nic nie ma sensu. To postawa odważnego życia dalej, podejmowanie
wysiłku zdobywania nowych życiowych umiejętności i emocjonalnej edukacji.

Postawa pełna nadziei jest w pewnym sensie irracjonalna, bo wierzymy wtedy w możliwość
osiągnięcia swojego celu mimo wszelkich znaków, że jest to niemożliwe. Postawa pełna nadziei
odrzuca racjonalne przesłanki i prawdopodobne scenariusze rozwoju sytuacji, wybiera zaś
cierpliwe oczekiwanie, by niemożliwe stało się możliwe. Angielski poeta T. S. Eliot tak pisał o
tej umiejętności czekania:

Wiara, miłość i nadzieja, wszystkie przycupnęły w oczekiwaniu.

Rytuał nadziei

Rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej znają plemienny rytuał „strzał modlitewnych" — kiedy
każdy przywiązuje swoje spisane nadzieje, marzenia i modlitwy do własnej strzały. Takie
strzały, kolorowo przybrane we wstążki, koraliki, kwiaty, muszelki i kryształki, są troskliwie
owijane i przechowywane przez specjalnie wyznaczonych opiekunów, którzy ceremonialnie je
okadzają i otwierają w czasie spotkań w kręgu celem odświeżenia i doenergetyzowania intencji.

Znam też kraje, w których ludzie przywiązują swoje spisane nadzieje, pragnienia i modlitwy do
drzewa życzeń. Kolorowe kawałki papieru i materiału powiewające na wietrze są świadectwem
nadziei, która upiększa świat i dodaje mu barw.

Zrób swoje własne drzewo życzeń albo strzałę intencji. Możesz je zrobić ze znalezionej w lesie
gałęzi, patyka lub po prostu namalować i przypiąć do ściany. Spisz wszystkie swoje nadzieje na
kolorowych kartkach papieru i przypnij je do drzewa lub owiń wokół strzały. W ten sposób
wypuszczasz je z rąk i oddajesz symbolicznie światu. Po kilku miesiącach przejrzyj je i zobacz,
jak się spełniają. Nadzieja ma moc magiczną. Zaproś magię do swojego życia.

Zapisuj swoje nadzieje! Już samo zwerbalizowanie nadziei może zmienić sposób myślenia o
sobie i swoim życiu.

Entuzjazm

Entuzjazm jest nie tylko kluczem do osiągnięcia wielkich rzeczy, lecz do osiągnięcia
wszystkiego, co warte jest zachodu.

Entuzjazm — to słowo, uczucie i nastawienie działające cuda.

Entuzjazm jest sposobem na życie. Jest magiczną iskrą, która przemienia pasywne istnienie w
aktywne życie.

Entuzjazm czyni każdą pracę łatwą i przyjemną.

Entuzjazm do pracy i wszelkiego działania jest najcenniejszym składnikiem recepty na pomyślne
ż

ycie. A najważniejszą cechą tego składnika jest to, że jest dostępny dla każdego — także dla

Ciebie!

Pozytywne emocjonalne czynniki, takie jak radość, silne

pragnienie życia, entuzjazm i pasja wzmacniają Twój układ

odpornościowy.

Żyj z pasją i entuzjazmem.

Kochaj w pełni. Śmiej się głośno.

Ciesz się każdą chwilą.

Empatia.

Empatia jest właściwą nam wszystkim zdolnością, która po tybetańsku nazywa się szen-la-la-

miso-pa. Termin ten przełożony dosłownie, oznacza „niemożność zniesienia widoku cudzego

cierpienia”. Jest to jedna z naszych najważniejszych cech.

Dalajlama XIV

Współczucie nadaje życiu sens. Jest źródłem trwałego, szczęścia i radości. Jest fundamentem
dobrego serca – serca, które pobudza niesienia pomocy. Poprzez dobroć, czułość, szczerość,
uczciwość i sprawiedliwość wobec innych przysparzasz szczęścia sobie samemu. Nie wynika to
z jakiejś skomplikowanej teorii. To kwestia zdrowego rozsądku.

Nie można zaprzeczyć, że troska o innych jest wartością samą w sobie, a Twoje szczęcie jest
nierozerwalnie związane ze szczęściem innych.

Nie można też zaprzeczyć, że gdy cierpi społeczeństwo, cierpimy i my sami, a im więcej w
naszych sercach i umysłach wrogości, tym bardziej jesteśmy nieszczęśliwi. Nie uciekaj przed
tym, co w życiu niezbędne: przed miłością i współczuciem.

O niezadowoleniu.

Energia niezadowolenia powoduje topnienie Twoich cennych zasobów! Zawsze przyrasta to, na
czym skupiasz uwagę. Jeśli narzekasz, przyciągniesz do siebie więcej rzeczy, na które będziesz
mógł narzekać. Jeśli jesteś niezadowolony, stworzysz jeszcze więcej powodów do nieza-
dowolenia.

Od dzisiaj na 21 dni przestań narzekać, marudzić, jęczeć i lamentować. Zamiast tego kochaj to,
co masz, i okazuj wdzięczność. W ciągu 3 tygodni w Twoim życiu zaczną wydarzać się cuda.
Napisz do mnie o nich...

Powaga i radość

Res severum verum gaudium - w prawdziwej radości jest coś poważnego, mawiał Seneka.
Powaga i radość następują po sobie rytmicznie — jak dzień i noc. Kiedy w życiu brakuje Ci
powagi, nie potrafisz też się śmiać zdrowo, z całego serca.

Wspólną rzeczą, którą prawdziwa powaga dzieli z radością, jest rozluźnienie całego ciała,
odprężenie wszystkich mięśni. W obu tych stanach głęboko odpoczywasz. Zdrowa powaga
pożąda wesołości w takim samym stopniu, w jakim wesołość warunkuje powagę. Powaga i
wesołość są sprzężone zwrotnie, są dla siebie wzajemnie przyczyną i skutkiem naraz.

Nie bój się bać!

Czego się boisz? Samotności? Bliskości? Podejmowania decyzji? Zmiany? Utknięcia w
miejscu? Starości? Utraty kogoś bliskiego? Rozstania? Porażki? Sukcesu? Życia? Śmierci?
Początków? Zakończeń?

Ilekroć podejmujesz ryzyko nowego zachowania, ilekroć wchodzisz na nieznany teren, ilekroć
podchodzisz do świata inaczej niż zwykle, ogarnia Cię lęk. Ten lęk często ogranicza Twoje
ż

ycie.

Jest na to pewien prosty sposób, podany przez amerykańska badaczkę lęku Susan Jeffers: Nie
bój się bać i po prostu działaj. Moja przyjaciółka Małgosia Bojanowska często mówi: Nie bój się
— to tylko lęk. Susan Jeffers wyjęła pojęcie lęku ze sfery terapii i umieściła je w sferze edukacji.
To samo robi Małgorzata. Jej uczniowie często po jednej konsultacji ze zdumieniem odkrywają,
ze wystarczy zmienić sposób myślenia, a w cudowny sposób przemienia się ich życie. Powraca
do nich wiara.

Prawo życia to prawo wiary

Wiarę możesz wykorzystywać na dwa sposoby: możesz wierzyć w zarazki, toksycznych ludzi,
zły los i niedostatek lub wierzyć w zdrowie, ludzka dobroć, moc i wszelką obfitość.
Buduj swoją wiarę

Wszystkie Twoje lęki biorą się z obawy, że nie poradzisz sobie z tym, co przyniesie Ci życie.
Gdybyś wiedział, że poradzisz sobie ze wszystkim, co Ci się przytrafi, to czego miałbyś się bać?
Uwierz, że cokolwiek się stanie, bez względu na okoliczności, dasz sobie radę! Wiara w siebie,
wiara w dobry los, w życzliwych ludzi i wspierający świat stanowi najlepsze remedium na lęk i
ograniczenia.

Polecam pracę z kasetą audio Mariny Sisson pt. Zwyciężycie i zwątpienie lub kasetą Louise L.
Hay pt. Przekraczanie leków. Zobowiąż się do przekroczenia lęku i z wielką wiarą rusz w stronę
swojej pasji, mając u boku potężną, kochającą energię swojego Wyższego Ja.

Wiara

Na jakimś etapie Twojego rozwoju czeka na Ciebie skok wiary, opisany przez francuskiego
poetę Guillaume'a Apollinaire'a:

Chodźcie na krawędź. Nie, spadniemy.

Chodźcie na krawędź. Nie, spadniemy.

Podeszli do krawędzi.
On ich pchnął, a oni poszybowali.

Szybuj z orłami!

Twoja duchowość

Nie możesz powstrzymać swego duchowego wzrostu, tak jak nie możesz zapobiec, by drzewo

rosło ku słońcu.

Prentice Mulford

Wierzę, że każdy, kto z pasją usiłuje osiągać coraz wyraźniejszy obraz rzeczywistości i swojego
w niej miejsca, prowadzi życie duchowe. Twoja duchowość odzwierciedla się nie tyle w tym, w
co wierzysz (to domena religii), ale w Twoim sposobie życia i doświadczania rzeczywistości.

Z natury jesteś istotą duchową, masz w swojej duszy nieprzebrane bogactwo. To Twoja dusza
pragnie odnalezienia sensu i wartości wszystkiego, co robisz i czego doświadczasz. To ona
zadaje podstawowe pytania: Dlaczego się urodziłem? Jaki jest sens mojego życia? To dusza
pragnie ujrzeć życie w szerszym, nadającym sens kontekście — rodziny, społeczności,
wszechświata. To Twoja dusza tęskni za czymś, do czego mógłbyś dążyć, co nadałoby Tobie i
Twoim poczynaniom jakąś wartość. Idź za tęsknotą swojej duszy. Zaufaj... Poddaj się... Obejmij
nieznane...

Często słyszę, jak psychoterapeuci mówią, że ludzie wolą znane piekło niż nieznane niebo.
Czyżby?

Inteligencja duchowa

Naukowcy twierdza, że inteligencja duchowa skupia i łączy wszystkie rodzaje inteligencji, a
mamy ich co najmniej siedem: racjonalna, logiczno-matematyczna, muzyczna, ruchową,
przestrzenna, intra- i interpersonalną (emocjonalną) oraz organiczną. Siedzibą inteligencji
duchowej jest samo centrum operacyjne mózgu, którym są integrujące czynności nerwowe.
Sprawia ona, ze stajesz się tym, kim jesteś: istotą rozumną, emocjonalną i duchową. Tym, co
odróżnia ją od innych typów inteligencji, jest moc przemiany. Inteligencja duchowa prowadzi do
zmian przez zadanie sobie takich pytań jak: Czy chcę pozostawać w tej sytuacji, czy też decy-
duję się ją zmienić, stwarzając sobie lepsze warunki?

Poznaj związek tej najwyższej formy inteligencji z ludzką potrzebą sensu i wartości. Poznaj
nowy model jaźni i sposoby jej kształtowania oraz wzbogacania. Pomogą Ci w tym takie książki
jak Sadbu (Mal Sun-jandar), Inteligencja duchowa (Danah Zohar, Ian Marshall), Przebudzenie
(Anthony de Mello), Fala jest morzem (Willis Jager), Przepływ (Mihały Csikszentmihałyi),
Podręcznik wojownika światła (Paulo Coelho), Cuda (Stuart Wilde), Szkoła zrozumienia (Jiddu
Krishnamurti), Moc ducha (Prentice Mulford).

Gdy potrzebujesz energii i sił witalnych...

Aborygeni australijscy przez tysiąclecia używali kwiatów z buszu w celu odzyskania równowagi
emocjonalnej i leczenia dolegliwości fizycznych. Zwykle zjadali cały kwiat, a wraz z nim
przyjmowali esencję w formie naenergetyzowanej przez słońce rosy. Jeżeli roślina była
niejadalna, siadali przy niej, aby w ten sposób wchłonąć jej uzdrawiającą wibrację. Australijski
zielarz piątego pokolenia i homeopata Ian White stworzył holistyczny system uzdrawiania
esencjami kwiatowymi z australijskiego buszu. Terapia kwiatowa zaliczana jest do subtelnych
metod leczenia (tzw. medycyna wibracyjna), zbliżonych do klasycznej homeopatii Samuela
Hahnemanna, prastarej medycyny naturalnej oraz medycyny ziołowej.

I tak esencja Dynamis (pasja życia) przywraca entuzjazm i radość; pomaga tym, którzy są
chwilowo zniechęceni, osłabieni i zmęczeni. Dawkowanie: 7 kropli pod język dwa razy dziennie.

Esencja Emergency (pierwsza pomoc) — 7 kropli pod język — natychmiast rozładuje stres czy
niepokój, a w sytuacjach wypadku i szoku może nawet ratować życie (wtedy podajemy 7 kropli
co 5 minut do czasu przybycia pomocy). Pod tą samą nazwą istnieje tez równie skuteczna
esencja dr Bacha, zawierająca kwiaty angielskie.

Można je zamówić np. w biurze ISI lub internetem: [e-mail].

Pozałatwiaj zaległe sprawy

Badania nad stresem wykazują, że jednym z jego źródeł są niedokończone działania. Pomysł o
czymś (zadaniu czy problemie), co odkładasz od jakiegoś czasu. Ile energii spalasz na myślenie
o tym? Czy masz poczucie winy? Czy krytykujesz siebie za niezałatwienie tej sprawy? Czy ta
sprawa jest warta tego cierpienia?

Zrób listę niezałatwionych i niezamkniętych spraw. Wybierz jedną z nich i dokończ.

Jak się teraz czujesz?

Nie plotkuj

Nie mów nigdy o ludziach za ich plecami. Odmawiaj także słuchania niesprawdzonych
wiadomości, bzdurnych historyjek i plotek na czyjkolwiek temat, nawet na temat osób, których
nie darzysz szczególną sympatią. Zostaw plotki plotkarzom — to będzie ich karma, a nie Twoja,
oni za to zapłacą, nie Ty.

Ś

wiadomie odmów przekazywania takiej energii dalej. Powtarzając plotki krzywdzisz me tylko

osobę, na której temat się wypowiadasz, ale przede wszystkim siebie, bo energia ta wcześniej
czy później wróci do Ciebie w postaci jakiejś nieprawdopodobnej, krzywdzącej plotki o Tobie.

Pokochaj siebie

Miłość jest największym uzdrowicielem. Bez niej usychamy jak kwiaty pozbawione wody.
Miłość, w moim przekonaniu, jest bezwarunkową akceptacją tego, co jest. Kochanie siebie to po
prostu zaakceptowanie siebie takim, jakim jesteś. Większość z nas ma długie listy rzeczy, które
musimy spełnić, zanim będziemy mogli siebie pokochać. Od razu dzisiaj wyrzuć tę listę.

Pokochanie i bezwarunkowe zaakceptowanie siebie nie oznacza, ze nie będziesz się zmieniać.
Przeciwnie — akceptacja siebie i zrezygnowanie z przymusu zmiany, paradoksalnie, czyni
zmianę możliwą.

Miłość do innych i miłość do samego siebie nie wykluczają się. Wprost przeciwnie — kochającą

postawę wobec siebie można znaleźć u wszystkich tych, którzy są zdolni do kochania innych.

Eric Fromm

„Miłość jest wszystkim, Czego potrzebujesz”

(All you need is love)

Czy pamiętasz tę piosenkę Beatlesów? Nie wyobrażam sobie świata bez miłości i
romantyczności, bez czerwonej róży na długiej łodydze, która mówi „Będę Cię zawsze kochał”.
Kochać i być kochanym to największa radość na świecie. W miłości ujawnia się to, co w nas
najlepsze, ale i to, co najgłupsze. Najlepiej jest kochać mądrze, z ufnością, ale lepiej kochać
głupio niż nie móc kochać wcale.

Moja ukochana nauczycielka Sondra Ray mawia: „Miłość ujawnia wszystko to, co nie jest
miłością”. Dlatego wchodząc w związek miłości bądź przygotowany, że zaczną ujawniać się
wszystkie Twoje lęki, ograniczenia, stare wzorce... i wszystko inne, co nie jest miłością! Dla
wielu ludzie jest to przerażająca perspektywa, więc pozostają samotni... Czy i strach przed utratą
miłości uczynił z Ciebie tchórza, czy też odważnie kochasz mimo lęku?

A przecież miłość jest tajemnicą o różnych obliczach — może się rozpalić od pierwszego
wejrzenia albo może się zakradać i kiełkować powoli. Może być dzika i nieokiełznana, ślepa na
zdrowy rozsądek albo dojrzała, zrównoważona, świadoma wzajemnego poświęcenia, przyjaźni i
zaufania. Ja miałam szczęście doświadczyć i jednej, i drugiej.

Miłość jest łaską — nigdy nie wiadomo, czy i kiedy na Ciebie

spłynie...

Musimy kochać, by nie popaść w chorobę, i musimy chorować, gdy z powodu frustracji nie

potrafmy kochać.

Zygmunt Freud

Związki miłości

Stójcie razem, lecz nie nazbyt blisko, gdyż kolumny świątyni stoją oddzielnie, a dąb i cyprys nie

rosną jeden w cieniu drugiego.

Kablil Gibran

Niewiele piszę na temat związków, bo uważam, że za mało na ten temat wiem. Uczciwie Ci
przyznaję, że nie znam się na relacjach damsko-męskich, mimo że od lat jestem pilna uczennica
wiedzy tajemnej, zwanej Miłością. Miłość obdarzała mnie łaską swojej obecności wielokrotnie i
za to jestem bezgranicznie wdzięczna życiu. Mam za sobą trzy (bardzo udane!) małżeństwa z
niezwykłymi mężczyznami, zakończone równie udanymi rozwodami, oraz kilka ważnych
związków ze wspaniałymi mężczyznami o wielkich duszach. Pozostaję z nimi w serdecznym
kontakcie. Czasami oni opuszczali mnie, czasami ja odchodziłam.

Jeżeli któregoś dnia naprawdę zrozumiem, co dzieje się w intymnym związku między kobietą a
mężczyzną — to na pewno podzielę się tymi rewelacjami w książce. Nie mam najmniejszych
wątpliwości, że związek jest najlepszym warsztatem rozwoju dostępnym człowiekowi na naszej
planecie, bo uczenie się rozwiązywania problemów, jakie niesie związek, rozwija osobowość.
Widocznie nie jestem jednak zbyt rozgarniętą studentką na tym fakultecie. Ale nie poddaję się i
codziennie modlę o łaskę miłości.

W szkole związków nauczyłam się kilku cennych rzeczy...

Miłość jest działaniem, a nie uczuciem. Kochać jest czasownikiem — co oznacza, ze miłość się
„robi", a nie czuje.

Miłość zawsze zwycięża. Lepiej kochać i stracic niż nie kochać nigdy. Pierwszym obowiązkiem
miłości jest słuchać.

Będziesz kochany (kochana) w takim stopniu, w jakim sam (sama) kochasz. Troszcz się o tych,
których kochasz.
Bądź cierpliwy (cierpliwa).
Bądź miły (miła).
Bądź wierny (wierna).

Zważaj na informacje płynące z ciała

Zakochanym przeważnie trudno jest odbierać wyraźne sygnały z ciała, ponieważ są zaślepieni
seksualnym pożądaniem. W takich sytuacjach świadomie wczuwaj się w bardziej subtelne
sygnały emocjonalne — napięcie mięśni? migreny? bóle brzucha? rozdrażnienie? ciągła senność
lub brak energii? Symptomy te mogą oznaczać, że Twój ukochany (ukochana) nie jest tym (tą),
którego (której) potrzebujesz. Z drugiej strony wzrost energii i witalności może oznaczać, ze
masz do czynienia z prawdziwym uczuciem.

Pytania dotyczące Twojego związku

1.

Czy ten związek wpływa korzystnie na całość Twojego życia? Czy masz więcej energii i sił

witalnych, praca idzie Ci lepiej l bardziej o siebie dbasz?

2.

Czy poprawiła się Twoja zdolność myślenia? Czy jesteś bardziej skoncentrowany

(skoncentrowana), kreatywny (kreatywna) i odpowiedzialny (odpowiedzialna) ?

3.

Czy poprawiły się Twoje relacje z innymi ludźmi (rodzina, przyjaciółmi, współpracownikami i

nieznajomymi)?

Jeżeli Twój związek jest czymś więcej niż zaślepieniem czy uzależnieniem, to także w innych
sferach swojego życia oraz w innych relacjach zdecydowanie odczujesz płynące z niego
korzyści. Jeżeli zaś jest inaczej, poważnie zastanów się, czy inwestujesz swoje uczucia we
właściwa osobę...

Wartości

Określ swoje wartości i żyj zgodnie z mmi. Co jest dla Ciebie naprawdę ważne w życiu? Poprzez
dokładne określenie hierarchii swoich wartości uzyskasz spójność pomiędzy tym, kim jesteś, a
tym, jak żyjesz. Życie bez szacunku dla swoich wartości jest przyczyną ogromnego stresu i
szkodzi Twojemu zdrowiu. Codziennie obmyślaj kilkanaście nowych zachowań wspierających
Twoje wartości!!! Naucz się rozpoznawać i szanować system wartości Twojego partnera i ludzi,
których spotykasz.

Wybacz sobie i wybacz innym

Nie ma takiej rzeczy, która kiedykolwiek wydarzyłaby się w życiu Twoim lub kogoś innego, a
której nie można by przebaczyć. Co musisz przebaczyć sobie? Co musisz przebaczyć innym?

Wszyscy robimy głupstwa, o których wolelibyśmy zapomnieć. Te nie dające się odwrócić
postępki mogą albo stale nas obciążać, albo tez stać się bezcenną trampoliną zbudowaną z
doświadczeń, z której możemy odbić się w lepszą przyszłość.

Proces oczyszczania

1.

Wypisz wszystkie błędy, potknięcia i inne rzeczy, które zrobiłeś o których wiesz, ze muszą być Ci

wybaczone.

2.

Dołącz do tej listy pretensje i urazy, które wciąż czujesz do innych. Idź na całość, nie stawiaj sobie

ż

adnych ograniczeń czasowych i nie cenzuruj tego, co piszesz. Pamiętaj, że nie możesz zmienić

przeszłości, ale możesz zmienić jutro — dzięki działaniom, które podejmiesz dzisiaj! Pozwól
sobie na pełne doświadczanie uczuć, które pojawią się w trakcie pisania — są one częścią
procesu uwalniania się od przeszłości.

3.

Teraz zastanów się nad pozytywną stroną swojej przeszłości i nad tym, czego się nauczyłeś.

Rozważ, w jaki sposób dzięki swoim doświadczeniom życiowym stałeś się o wiele bardziej
wartościowym człowiekiem.

4.

Pomyśl, co możesz ofiarować światu, czerpiąc wiedzę z tego, co wiesz o sobie.

5.

Stwórz własną mantrę (afirmację) przebaczenia. Powtarzaj jej słowa tak długo, aż zabrzmią

prawdziwie.

Pustkę, jaką stwarza przebaczenie, szybko zapełniają nagrody: głębokie poczucie godności i
szacunku dla siebie, świadomość własnej wartości... Ostateczną nagrodę stanowią miłość, spokój
i pogoda ducha.

Cień

Każdy na nas ma ciemna stronę. Jeżeli nie chcesz się oszukiwać, przyjmij do wiadomości, ze tak
jest i w Twoim przypadku,

Zaryzykuj i postanów nawiązać kontakt z częścią ciebie, która została wyparta, odsunięta,
stłumiona i zapomniana — z aspektem Ciebie, zwanym cieniem. Przyjrzyj się swoim ciemnym
katom. Zobacz, czego się bałeś i na co nie chciałeś patrzeć w przeszłości. Idź tam z miłością i z
poczuciem przebaczenia — to jest esencja uzdrowienia.

Żywioły

Podejmij świadomą pracę z żywiołami — z ogniem, woda, powietrzem i ziemią. Im większą
osiągamy równowagę z otaczającymi nas żywiołami, tym łatwiej jest nam słuchać siebie i zaufać
sobie, a poprzez to uzdrowić siebie.

Ogień wspaniale oczyszcza. Podaruj sobie noc przesiedzianą w milczeniu przy ognisku. Zacznij
bardziej świadomie odczuwać swój związek z roślinami, drzewami i zwierzętami. Według
tradycji szamańskiej, każdy człowiek ma swojego opiekuna w świecie zwierząt — swoje
zwierzę mocy. Zaproś to zwierzę do swoich snów...

Również kąpiel może być duchowym doświadczeniem — połóż się do wanny i oddychaj
głęboko przez kilka minut.

W doniczkach na parapecie załóż mały ogródek albo zielnik.

Powróć do korzeni. Zacznij chodzić na bosaka po lesie, pływać nago w jeziorze, tańczyć lub
medytować przy ogniu, słuchać muzyki etnicznej, grać na bębnie...

Medytacja z ogniem

Szanuje Cię, mój bracie, Ogniu,
Doceniam Twoja Moc i Sile.
Wiem, ze równie łatwo możesz rozgrzać
Me serce, jak je zniszczyć.
Kocham Cię i pragnę, abyś uzy czyi mi
Odrobiny swego ciepła, tak bym mogła
Rozpalić w sobie ogień miłości;
Oraz odrobiny Twej Siły, tak bym miała Moc Dokonywania dobrych zmian w swym życiu.

Woda

Woda jest podstawą wszelkiego życia. Właściwa ilość wody poprawia przebieg wielu procesów
ż

yciowych, między innymi sposób reagowania na stres. Zbyt małe spożycie wody wywołuje

uczucia ospałości i zmęczenia oraz obniża odporność na niepokoje. Zatem nawadnianie, do-
starczanie organizmowi wody, jest lekarstwem. Zwiększenie jej ilości nie tylko pomaga
zachować spokój, ale może też zapobiec nadciśnieniu, schorzeniom serca (w tym zawałowi),
problemom z układem oddechowym, zaparciom, bólowi głowy, próchnicy zębów, a nawet
powstrzymać proces starzenia się. Widocznym efektem jest też młodzieńczy blask skóry.

Wypijaj co najmniej osiem szklanek wody dziennie

Wypijaj szklankę ciepłej wody przed snem, zaraz po wstaniu z łóżka i przed posiłkami. Potem
zacznij pić dwie szklanki, potem trzy... Aby rozwinąć nawyk picia wody, miej butelkę źródlanej
wody na biurku, w samochodzie, przy łóżku.

Wypróbuj kilka razy zastąpienie kawy, herbaty czy soku owocowego szklanką gorącej wody z
plasterkiem cytryny. To tajemnica, która nic nie kosztuje, a przynosi zdumiewający,
odświeżający efekt. Ze zdziwieniem zauważysz, jak rześko się czujesz.

Zadbaj o jakość wody, którą pijesz. Znaczenia wody w życiu człowieka nie można przecenić. Z
braku wody człowiek umiera kilkakrotnie szybciej niż z braku pożywienia.

Nasze zdrowie zależy od tego, jaka woda i z jaką informacją chemiczną płynie z krwią. Coraz
częściej mówi się, że większość chorób może mieć bezpośredni związek z czystością i jakością
wody.

Odkryj drzewoterapię

Każdy człowiek może poprzez dotyk połączyć się z uzdrawiającym promieniowaniem drzewa,
znajdując w ten sposób ukojenie swoich bólów i dolegliwości zarówno fizycznych, jak i
psychicznych. Drzewo można objąć rękoma, stojąc twarzą do niego i dotykając go czołem;
można oprzeć się o nie plecami i tyłem głowy; można też położyć się przed nim na plecach i
bosymi stopami weprzeć w pień.

Ugruntowanie

Wyobraź sobie, że jesteś drzewem, zapuszczającym mocne, rozległe korzenie. Drzewo dzięki
korzeniom czerpie z ziemi swoją siłę. Statecznie przenoś ciężar z jednej stopy na drugą i
oddychaj energią ziemi.

Uściski uzdrawiają

Uściski, ciepłe, serdeczne objęcia służą naszemu zdrowiu i samopoczuciu. Za pomocą uścisków
porozumiewamy się z innymi ludźmi na najgłębszym poziomie.

Virgini Satir, słynna terapeutka rodzinna, twierdzi, że aby przeżyć, trzeba nam czterech
uścisków dziennie. By zachować zdrowie — trzeba ośmiu uścisków. By się rozwijać, trzeba
dwunastu uścisków dziennie.

Codziennie uściskaj sześć osób i codziennie poproś o sześć uścisków. Mowa uścisków
wzmacnia naszego ducha. Uściski:

* redukuja stres

* wspomagają system odpornościowy

* leczą depresje

* pomagają zasnąć

* działają odmładzające

* nic nie kosztują.

Troskliwy, autentyczny, przyjazny dotyk stymuluje poczucie więzi, które jest ważnym
elementem poczucia bezpieczeństwa, niezbędnego do rozwoju człowieka. Czy doświadczasz
wystarczającej dawki dotyku każdego dnia? Jeżeli potrzebujesz więcej - zacznij rozdawać
ż

yczliwy dotyk.

Spacer — na uspokojenie

Zawsze, kiedy odczuwasz niepokój, presję czy zmęczenie, rzuć wszystko i idź na spacer do
parku. Kiedy dopadają Cię problemy, wstań i zostaw je za sobą. Idź szybko, prężnym krokiem, z
wyprostowanymi plecami. Mocno ściągnij łopatki, podnieś wysoko głowę, patrz ludziom w oczy
lub przed siebie dumnym wzrokiem. Wyciągnij się w górę i wyobraź sobie, że jesteś wyższy niż
w rzeczywistości. Idź energicznie, aż przyśpieszy Twój puls i lekko się spocisz. Spaceruj przez
pół godziny, a jeszcze lepiej godzinę. To najlepsze ćwiczenie na poprawę ogólnego stanu
zdrowia i samopoczucia.

Miejsce spokoju

W swoim najbliższym otoczeniu wybierz miejsce, z którym będziesz wiązał tylko pozytywne
uczucia. Przez dziesięć dni przebywaj w tym miejscu choćby przez chwilę, ilekroć czujesz się
zrelaksowany i spokojny. Za każdym razem zadbaj, zęby całkowicie wypełnić się tym uczuciem.
Możesz ustanowić fizyczny związek z tym miejscem spokoju przez dotyk — na przykład dotknij
umieszczony w tym miejscu kryształ czy inny przedmiot, który zacznie rezonować z Twoim
spokojem.

Kiedy poczujesz napięcie, podejdź do tego miejsca. Samo przeniesienie się tam powinno usunąć
przykre uczucia. Oddychaj głęboko!

Muzyka

Muzyka może być cudownym źródłem przyjemności i rozrywki. Wierzę, że muzyka może być
także potężna modlitwą i przynoszącą uzdrowienie medytacją. Każdy dzień rozpoczynaj od
słuchania swojej ulubionej muzyki. Wybieraj różną muzykę do różnych zadań.

Pisaniu tej książki towarzyszyła muzyka wielkich artystów: Ryszarda Rynkowskiego i Chrisa
Rea, no i oczywiście mistrza Mozarta.

Mozart był absolutnym geniuszem muzycznym. Wykazano, ze jego aranżacje mają pozytywny
wpływ na mózg. Amerykański muzyko-terapeuta Don Campbell, założyciel The Institute of
Music, Health and Education (Instytut Muzyki, Zdrowia i Edukacji), poświęcił kilkanaście lat
ż

ycia na badanie wpływu muzyki Mozarta na ludzki mózg i zdrowie. Opisał swoje badania w

książce The Mozart Effect (Efekt Mozarta). Twierdzi, że tysiące jego pacjentów na całym
ś

wiecie równie korzystnie reagowało na muzykę wiedeńskiego klasyka, odzyskując harmonię

ciała i umysłu. Trudno jest określić, dlaczego akurat muzyka Mozarta ma takie działanie.
Campbell sugeruje, że to czystość i prostota rytmów i melodii oraz głębia harmonii połączona z
optymalnie wysokimi częstotliwościami stwarzają idealną atmosferę, w której może zachodzić
uzdrowienie.

Leczące zapachy

Liczne badania wykazały niezwykłą skuteczność olejków eterycznych w łagodzeniu depresji i
nadpobudliwości. Olejki te stymulują organy węchowe, które mają połączenie z obszarami
mózgu odpowiedzialnymi za doznania emocjonalne. Wystarczy wetrzeć kilka kropli olejku w
skórę lub umieścić niewielką jego porcję w specjalnym kominku aromaterapeutycznym, aby cały
pokój napełnił się przyjemnym, kojącym zapachem.

Olejki aromatyczne czynią cuda w usuwaniu stresu i przyśpieszaniu relaksacji. Zapachy wanilii,
kwiatu pomarańczy, róży, rumianku i lawendy koją nerwy. Lawenda, drzewo sandałowe i gałka
muszkatałowa redukują stres i jego negatywne efekty. Olejek paczulowy łagodzi niepokój l
wpływa na poprawę nastroju (jest też uważany za afrodyzjak).

Lawenda przynosi też ulgę w bólach głowy. Bazylia, oprócz uspokajającego działania, podnosi
również na duchu. W praktyce najlepiej jest używać specjalnych mieszanek olejków dostępnych
na rynku.

Pogodna twarz

Pamiętaj, żeby w swoje rysy twarzy wpleść odrobinę radości. Tak rozjaśniona twarz
momentalnie promieniuje na cale ciało. Odczuwają to wszystkie organy i „śmieją się" razem z
nią. Przy odrobinie wprawy można to „tchnienie radości" zachować jako stan permanentny.

Najsilniejsza moc leczenia tkwi w nas samych. Radość życia potrafi pokonać każdy cios, każda

przeciwność losu. Jeśli mamy silną motywacje i odrobinę szczęścia — nawet raka.

Sir Henry Qgilvie

Mięśnie twarzy nie tylko wpływają na Twoje samopoczucie, ale również informują o Twych
uczuciach świat. Zmarszczone czoło, zaciśnięte usta i szczęka mówią o niepokoju i stresie. Na
szczęście istnieje pewna technika, która pozwala na powrót do normalnego układu mięśni
charakterystycznego dla odprężonej twarzy. Jest nią uśmiech.

Uśmiech jest przeciwieństwem nawyku napinania mięśni twarzy. Szukaj więc rzeczy, które Cię
rozśmieszają, które uważasz za zabawne. Według najnowszych badań, występuje związek
między pewnymi rodzajami uśmiechu a dobrym samopoczuciem. Taki uśmiech natychmiast
wysyła neurologiczny bodziec do ośrodka przyjemności w mózgu. Jeżeli roześmiejesz się
serdecznie i głośno, efekty będą zwielokrotnione. Śmiech nie tylko poprawia samopoczucie, ale
przynosi też bezpośrednie, fizjologiczne korzyści: pomaga ustabilizować ciśnienie krwi i
wspomaga krążenie.

Ćwiczenie

Kilka razy dziennie śmiej się przez minutę lub przynajmniej rób takie grymasy jak podczas
ś

miania się. Mózgowi jest wszystko jedno, czy czujesz się dobrze, czy źle. Nie odróżnia

symulacji od rzeczywistości — za to odpowiedzialne jest nasze myślenie, które analizuje
sytuację. Śmiej się, aż dostaniesz boleści od śmiechu!

Uniesienie policzków sygnalizuje receptorowi w mózgu: „Śmieją się!”. Ten z kolei powoduje
wydzielanie endorfin czyli hormonów szczęścia, konsekwencją czego będzie doskonałe
samopoczucie i wspaniały nastrój. Przy serdecznym śmiechu bierzemy głęboki wdech, który
pobudza serce, klatkę piersiową, przeponę i płuca — to niemal jogging! Z kolei skurcze mięśni
masują układ pokarmowy, co pobudza procesy trawienne.

Dlatego jeżeli masz radość w sercu, nie zapomnij zawiadomić o tym twarzy.

Śmiech jest najlepszym lekarstwem

Ś

miech uwalnia od bólu i choroby. Śmiej się często, głośno, serdecznie — najlepiej z samego

siebie. Sztuka bycia szczęśliwym polega między innymi na umiejętności śmiania się ze swoich
problemów.

Teoria Feuerabendta głosi: „W trakcie śmiechu do naszego krwiobiegu dostają się substancje
poprawiające właściwości krwi. Znacznie lepiej pracują gruczoły dokrewne, serce, wątroba i
ś

ledziona. Wzmagają się ruchy robaczkowe jelit, system immunologiczny działa wydajniej,

zmienia się charakterystyka naprężeń mięśni, a nade wszystko znacznej konsolidacji ulega
psychiczne nastawienie śmiejącego się".

Norman Cousin

Człowiek ten, który śmiechem wyleczył się z choroby nowotworowej, stwierdza w swojej
książce – światowym bestsellerze Anatomy of an Illness (Anatomia choroby): „Dziesięć minut
głębokiego, wstrząsającego przeponą śmiechu w dużym stopniu znieczula ból prawie równie
skutecznie co ogólnie stosowane środki przeciwbólowe”. Przy regularnie powtarzanym śmiechu
system nerwowy, krwionośny i komórkowy podlegają regeneracji. W wielu krajach na świecie
poznano, że śmiech to zdrowie. W szpitalach dla dzieci w Anglii zatrudniani są komicy, w
niektórych szpitalach w USA obowiązuje 15 minut opowiadania kawałów przez pielęgniarki i
lekarzy, w Australii w domach spokojnej starości regularnie odbywają się występy klaunów. Na
razie w Polsce służba zdrowia nie bierze na serio „śmiechoterapii", więc jeżeli chcesz się
pośmiać dla zdrowia, jesteś zdany na własne siły!

Nawyki

Najlepszym sposobem, by zerwać z nawykiem, jest wyrobienie w sobie innego - na przykład
postanów wstawać o pół godziny wcześniej.

Pracuj nad swoimi nawykami. Codziennie zrób coś inaczej. Pamiętaj, że na początku my
tworzymy nawyki, ale potem nawyki tworzą nas. Nie oczekuj, że powtarzanie takiego samego
zachowania przyniesie nowe rezultaty.

Chwila wytchnienia

Codziennie spędzaj trochę czasu w samotności. Połóż wtedy ręce na brzuchu, oddychaj przez
nos i wczuj się w swoje wnętrze. Brzuch unosi się przy każdym wdechu jak balon i opada przy
wydechu. Nie rób nic na siłę - niech to będzie naturalny ruch. Skup uwagę na naturalnym
powiewie Twojego oddechu. Odpoczywaj tak przez kilka minut.

Uporządkuj swoje otoczenie

Porządkując mieszkanie czy dom i dokonując zmian w jego wnętrzu (możesz poprosić o radę
konsultanta feng shui), zrobisz pierwszy krok, by płynąca w Tobie energia mocniej oddziałała na
Twoje samopoczucie fizyczne i emocjonalne. Uporządkowanie otoczenia jest równoznaczne z
zaprowadzeniem ładu w samym sobie oraz w związkach z innymi.

Usuń z domu wszystkie stare, nieużywane przedmioty. W każdym pokoju postaw doniczki ze
swoimi ulubionymi roślinami — to zmieni klimat mieszkania. Co kilka dni przynoś do domu
ś

wieże kwiaty. Wieczorami zapalaj jak najwięcej świec.

Feng shui

Jest to pradawna chińska sztuka kształtowania przestrzeni życiowej (słowo feng oznacza wiatr,
shui — wodę), która proponuje precyzyjne dodawanie do otoczenia przedmiotów, kolorów,
zapachów i roślin, czasem zmianę ustawienia mebli albo pozbycie się gratów w celu stworzenia
nowej, lepszej jakości przestrzeni. Atrybutami feng shui są woda, świece, drewno, tkaniny,
lustra, kryształy, światła oraz Twoja wyobraźnia i pomysły, aby pobudzić i wzmocnić Twoją
energię życiową i siły witalne.

Gdy ogarnie Cię zwątpienie

Jak wszystkie uczucia, również wątpliwości mają swoją wartość. Mogą sprawić, że wycofasz się
na chwilę ze swoich działań, by sprawdzić, czy nadal poruszasz się w obranym przez siebie
kierunku.

Ilekroć dopadnie Cię zwątpienie — uszanuj je praktyką samoobserwacji. Odłóż swoje zajęcie,
weź kilka głębszych połączonych oddechów, zamknij oczy i skoncentruj się na tym uczuciu.
Jakie jest jego natężenie w skali od 1 do 10? Obserwuj je. Gdzie dokładnie znajduje się w
Twoim ciele? Jako co je odczuwasz? Jaki ma kolor? Kształt? Temperaturę? Wsłuchaj się w nie.
Czy chce Ci coś powiedzieć? Zanotuj wszystkie spostrzeżenia. Zastanów się, jak możesz je
wykorzystać w twórczy sposób.

Wymyśl swoją afirmację pasji i pewności, np. „Wiem, co mam do zrobienia”. Zdecyduj, co masz
teraz do zrobienia, i podejmij działania w tym kierunku.

Zawsze jest jakiejś wyjście.

Wewnętrzny przewodnik

Zauważ, że masz w swoim wnętrzu przewodnika. Nawiąż kontakt z tą mądra istotą żyjącą w
głębi Ciebie, która wie o Tobie wszystko, zna odpowiedzi na wszystkie Twoje pytania, wie, co
jest dla Ciebie najlepsze i co może Cię uzdrowić. Posłuchaj jej. Idź za jej radą. Zaufaj jej.

Spotkanie z wewnętrznym przewodnikiem

Przyjmij wygodną pozycję. Głęboko oddychaj. Wyobraź sobie piękną tęczę i odprężaj się z
każdym oddechem. Pozwól, zeby fala kolorów przeniknęła Twoje ciało, przynosząc uzdrowienie
i spokój. Jeśli chcesz, zamknij oczy i przenieś się do swojego wewnętrznego sanktuarium.

Tam dostrzegasz most i ścieżkę. Ruszasz w ich stronę — przechodzisz przez most i idziesz
ś

cieżką. Nagle zauważasz dość daleko przed sobą bardzo jasne, białożółte światło. Widzisz, że

ktoś wyłania się z niego. W miarę jak istota ta zbliża się do Ciebie, coraz wyraźniej widzisz, kim
jest (on czy ona). Gdy będzie blisko, zapytaj o jej imię. Istota ta jest Twoim przewodnikiem,
kimś, kogo możesz zawsze poprosić o pomoc.

Usiądź na chwilę ze swoim przewodnikiem na ścieżce. Zapytaj o dręczący Cię problem czy
konflikt, poproś o radę. Rozmawiaj z nim tak długo, jak potrzebujesz. Pamiętaj, że zawsze
możesz się ponownie zwrócić do swego przewodnika. Kiedy skończycie rozmawiać, podziękuj,
pożegnaj się i wróć ścieżką przez most do sanktuarium. Tam stwórz własną muzykę i nasyć jej
dźwiękami każdą komórkę swojego ciała. Przez chwilę po prostu napełniaj swoje ciało miłością
i spokojem.

Kiedy skończysz, pozwól, by zaczęła wracać do Ciebie świadomość Twego ciała oraz
pomieszczenia, w którym jesteś. Wykorzystaj oddech do powrotu do naturalnego stanu
ś

wiadomości.

Głosy w Twoim wnętrzu

Poświęć trochę czasu na rozpoznanie swoich wewnętrznych głosów, szczególnie głosu swojego
wewnętrznego dziecka.

Rozpoznaj też glosy swoich wewnętrznych rodziców, wewnętrznego krytyka, Twoich
nauczycieli, przyjaciół, głos, który mówi, co powinieneś zrobić, i głos buntownika, który
podpowiada, by zrobić coś zupełnie odwrotnego. Jest też głos kontrolujący i głos sędziego.

Szanuj wszystkie swoje wewnętrzne głosy. Twórcy terapii zwanej Voice Dialogue (dialog z
głosem), amerykańskie małżeństwo psychologów Sandra i Hal Stone'owie, twierdzą, że
wszystkie one są potrzebne i rozwinęły się jako subosobowości, aby Cię chronić i troszczyć się o
Ciebie - mimo że niektóre z ich rad mogą być już zdezaktualizowane.

Naucz się pracować z tymi głosami pod okiem doświadczonego trenera. To wspaniała
oświecająca zabawa i pełna przygód wyprawa do własnego wnętrza.

Pomagaj

Najlepszym sposobem na wyleczenie się z obojętności i odzyskanie szacunku dla siebie jest po
prostu zaopiekowanie się kimś innym. Kto się koncentruje na niesieniu pomocy, odwraca uwagę
od własnych problemów i zmartwień. Dlatego pomagając innym, pomaga się zawsze samemu
sobie.

Kto przewiezie swoją łodzią innego człowieka na drugi brzeg, sam też dobija do tego brzegu.
Ten, kto pomaga, rozumie, że żyjemy w świecie połączonym siecią współzależności. Każdemu z
osobna wiedzie się lepiej, jeżeli wszystkim wiedzie się lepiej.

W tej podróży zwanej życiem jesteśmy tu po to, by wzajemnie sobie pomagać. Dawanie i
otrzymywanie to różne aspekty przepływu energii we wszechświecie. Z chęcią dając to, czego
sam poszukujesz, sprawiasz, ze obfitość wszechświata przepływa przez Twoje życie.

Wspieraj swoich bliskich i dalszych znajomych. Służ im bezinteresownie. Dawaj — niczego nie
oczekując w zamian. W jodze zwane jest to karma-jogą. Badania wykazują, że ludzie pracujący
charytatywnie z potrzeby serca są dużo zdrowsi. Dawaj, a będziesz coraz zdrowszy, szczęś-
liwszy i bogatszy. Dawanie niesie dobre samopoczucie oraz uczucie żywotności i energii.

Za czasów Starego Testamentu było zwyczajem Izraelitów oddawać na rzecz innych dziesiątą
część wszystkich swoich dochodów. Zwyczajem ludzi, którzy osiągnęli sukces, jest oddawanie
10 procent swoich zarobków tym, którzy mają mniej! Jeżeli zaczniesz to robić, będziesz nie tyl-
ko bogaty, ale także szczęśliwy i zdrowy.

Słowa znaczą bardzo wiele

W filmie Imperium kontratakuje nauczyciel o imieniu Yoda uczy Luka Skywalkera, jak
posługiwać się „siłą" będącą największą potęgą we wszechświecie. Mówi swojemu uczniowi:
Słuchaj, Lukę, nie ma żadnego „spróbuje". Jest tylko „zrobię" albo „nie zrobię". Owa siła to
potęga afirmacji. Wypowiadając coś, już to czynisz.

Sztuka afirmacji

Zacznij pracować z afirmacjami, czyli pozytywnymi myślami, które chcesz świadomie
zaszczepić w swojej podświadomości. Nie muszą być długie, wyszukane, rozwlekłe. Kluczem
jest prostota. Mów afirmacje — sformułowane w czasie teraźniejszym — na glos z takim
przekonaniem, na jakie Cię tylko stać! Mów je do siebie przed lustrem, śpiewaj, tańcz, krzycz,
pisz wielokrotnie w ciągu dnia. Wypisz je na kartkach i poprzyklejaj w widocznych miejscach w
mieszkaniu — na lustrze, na lodówce, nad łóżkiem itp.

Im częściej będziesz stosować afirmacje, tym prędzej osiągniesz pożądane wyniki. W tradycji
hinduskiej coś, co zostało wypowiedziane dziesięć tysięcy razy, staje się mantrą — częstokroć
powtarzaną formą myślową, która kształtuje naszą przyszłość.

Słuchaj pozytywnych afirmacji budujących Twoje poczucie własnej wartości. Nagraj je
wypowiadane swoim głosem albo słuchaj kaset audio z afirmacjami, nagranymi przez narratora,
którego głos Ci odpowiada.

To Ty panujesz nad swoim umysłem. Nie pozwól mu, by on

panował nad Tobą.

Co afirmować?

Jest to kwestia osobistego wyboru. Dobrze jest wybrać sobie jedna główna afirmację, którą
będziesz często powtarzał, np. Mam wielki talent. Umiem. Mogę. Potrafię — oraz mieć inne,
których będziesz używać w zależności od potrzeby. Dobrze jest mieć afirmację, która
wypowiadamy rano zaraz po przebudzeniu. Od jutra zaczynaj każdy dzień od uśmiechu i po-
wiedzenia sobie: Witaj! Będziemy mieli dzisiaj wspaniały dzień, pełen sukcesów, radosnych
niespodzianek i cudów.

Co mówisz sobie na swój własny temat? Czy dodajesz sobie otuchy? Teraz dotknij siebie i
powiedz na głos: Czuje się naprawdę szczęśliwy (szczęśliwa) i zdrowy (zdrowa).

Moja podnosząca na duchu afirmacja

Jestem wolna i bezpieczna. Idę przez życie napełniona światłem mojej świadomości. Jest we
mnie tylko dobro i piękno. Jest we mnie wielkie pragnienie życia najwyższej jakości. Żyję z
pasją i entuzjazmem. Światło mojej świadomości przenika mnie i napełnia harmonią. Życie o
mnie dba. Ja dbam o życie. Jestem wolna i bezpieczna.

Medytacja

Medytacja jest niezbędna, jeżeli chcesz zachować dobrą kondycję psychofizyczną. Najlepiej jest
medytować rano, zaraz po przebudzeniu, albo wieczorem, przed pójściem spać. Znajdź dobrego
nauczyciela medytacji i po prostu praktykuj, aż stanie się to Twoim codziennym odruchem,
takim samym jak mycie zębów. Wierzę, że pierwsza godzina dnia powinna być spędzona w
ciszy i w kontakcie z Bogiem, czyli w medytacji.

Praktyka medytacji — ćwiczenie

Znajdź spokojne miejsce, wygodnie usiądź z wyprostowanymi plecami na krześle, lekko
przymknij oczy, stopy ustaw równolegle, a dłonie oprzyj o uda. Rozluźnij się, skup na sobie i
wejdź w swoją ciszę na kilka minut. Możesz skupić się na oddechu albo na powtarzaniu przy
wdechu l przy wydechu słowa-klucza, np. zdrowie, spoko), swoboda, szczęście. Moja
nauczycielka jogi zalecała myśleć „sou" przy wdechu i „haam" przy wydechu. To jest bardzo
odprężające.

Wdychaj energię... wydychaj napięcie.... Cierpliwie obserwuj nadchodzące wyobrażenia, myśli,
uczucia — nie walcz z nimi, nie próbuj usunąć ich ze świadomości, pozwól im płynąć jak
strumień. Przez kilka minut przypatruj się tym wewnętrznym doznaniom z pozycji „świadka".

Gdy ugrzęźniesz – poproś o pomoc !

Proszenie jest ważne dla zdrowia. Proszenie oznacza uznanie własnej wartości i szacunek dla
samego siebie. Rozbudza nadzieję, że spełnią się Twoje oczekiwania. Poproś o pomoc i
uzdrowienie swój najwyższy autorytet duchowy. Skierowanie myśli w stronę Źródła, zwanego
tradycyjnie Bogiem, może przywrócić równowagę nawet do najbardziej schorowanego ciała.
Wielkie uzdrowienia miały miejsce po oddaniu problemu w ręce Ducha Świętego.

Poproś o pomoc ludzi. Chętnie Ci pomogą, jeżeli im powiesz, że tego potrzebujesz. Wielu ludzi
marzy o tym, żeby Ci pomóc, lecz nie chcą się narzucać. Prośba jest pierwszym krokiem w
przedstawieniu swoich potrzeb Bogu, rodzinie, szefowi i przyjaciołom. Oni nie są jasnowidzami!

Jeżeli lubisz pomagać innym, daj im tę samą szansę. Nie pozbawiaj ich przyjemności, że mogą
Ci pomóc!

Suchy masaż szczotką

Codziennie masuj swoje ciało na sucho szczotką z naturalnego włosia. Możesz użyć zwykłej
szczotki „ryżowej" albo innej do masażu. Masuj ciało ruchami okrężnymi począwszy od stóp
wzwyż, zawsze do serca. Szczotka taka delikatnie oczyszcza pory skóry, usuwając martwe
komórki z powierzchni ciała. Jest to doskonały naturalny peeling. Taki masaż pobudza krążenie i
działa wyszczuplające poprzez rozbicie cząsteczek tłuszczu.

Cuda czyni też naprzemienny gorący i zimny prysznic. Szczególnie wątroba uwielbia zimną
wodę rano! Działa to pobudzająco, więc nie polecam takich pryszniców przed pójściem spać.

Ćwicz

Zacznij praktykować ćwiczenia, które Ci odpowiadają i sprawiają przyjemność — jazda na
rowerze, rolki, łyżwy, narty, aerobik, taniec, tai-chi, pływanie, chi-gong, sztuki walki, np. aikido,
spacery mocy i intencji, biegi transowe, hatha-joga, rytuały tybetańskie, surya namaskara,
medytacja dynamiczna wg Osho.

Poddaj się uzdrawiającej sile dotyku

Masaż jest jedną z najstarszych form naturalnego leczenia. Ma bardzo rozlegle zastosowanie —
można go wykorzystać do stymulacji ciała, wdrożenia organizmu do lepszego funkcjonowania i
w celach terapeutycznych - np. do leczenia urazów i szybszego odzyskania pełnej sprawności.
Większość ludzi poddaje się masażowi głównie po to, by rozluźnić napięte mięśnie i pobudzić
cały organizm.

Co najmniej dwa razy w miesiącu idź na masaż. Dotyk jest formą komunikacji między ludźmi i
wyrazem troski o drugiego człowieka. Badania naukowe udokumentowały uzdrawiające skutki
dotyku terapeutycznego — okazuje się, że wywołuje on korzystne zmiany w składzie
chemicznym krwi pacjenta i w funkcjonowaniu mózgu, co potwierdza zapis EEG. Masaż
wywołuje również korzystne zmiany w układzie limfatycznym oraz pozwala na rozciąganie
napiętych mięśni. Jego dobroczynne działanie odczuwa się natychmiast.

Poznaj różne formy pracy z ciałem: holistyczną terapię pulsacyjną (pulsing), synchroterapię,
masaż yumeoho, akupresurę, masaże mauri, lomi lomi i Rosenberga oraz aromaterapię. Bardzo
polecam tez metody reedukacji psychofizycznej: technikę Aleksandra, metodę Feldenkraisa oraz
terapię czaszkowo-krzyźową.

Pulsing

W wielu kulturach zamierzchłej historii rytm był powszechnie stosowany w celach
terapeutycznych. Holistyczne pulsowanie opiera się na pracy z ciałem metodą Wilhelma Reicha,
na bioenergetyce Alexandra Lowena i pulsowaniu Curtisa Turchina, który z kolei był
zainspirowany wspaniałymi rezultatami pracy dr Miltona Tragera (twórcy integracji psy-
chofizycznej Tragera) z rytmem.

Pulsing opiera się na zasadzie rytmu i ruchu. Tam, gdzie jest ruch, jest życie; stagnacja to
powolna śmierć. Pulsowanie zatem stymuluje życie poprzez bezpośrednią pracę z rytmem,
jednocześnie łagodnie usuwając stagnację. Metoda ta spopularyzowana została przez osteopatę
Tovi Browning, która twierdzi, że „jest to podróż, w czasie której każdy aspekt naszego życia
ukazuje się nam z perspektywy akceptacji, bezpieczeństwa i łagodności".

W trakcie sesji leżymy w ubraniu na łóżku do masażu lub na podłodze. Trzymając pacjenta za
nogi, biodra lub ręce, pulsator kołysze jego ciałem w bardzo specyficzny sposób, dostosowany
do rytmu bicia serca płodu w łonie matki (120-160 uderzeń na minutę). W ten sposób u
pulsowanego pojawia się stan „bycia w łonie", czyli poczucia pełnego bezpieczeństwa, ochrony i
wsparcia.

Pulsowanie jest także jednym z najprostszych i najbardziej precyzyjnych sposobów
diagnozowania blokad energetycznych w ciele, zanim rozwiną się one w schorzenie, co oznacza,
ż

e jest terapią prewencyjną. W ciągu ostatnich lat przeszkoliłam w tej dziedzinie wielu

terapeutów. Chętnie ich polecę — zadzwoń!

Akupresura dłoni i stóp

Akupresura polega na uciskaniu — masowaniu punktów zwanych receptorami. Znajdują się one
na całym ciele i są unerwionymi punktami pozostającymi w związku z określonym narządem lub
częścią ciała. Poprzez masaż receptorów osiągamy lepsze ich ukrwienie, a także poprawę
ukrwienia narządu powiązanego z danym punktem. Właściwe ukrwienie jest warunkiem dobrego
funkcjonowania organu, gdyż krew jest odpowiedzialna za dostarczanie tlenu, substancji
odżywczych, hormonów i produktów rozpadu.

Masaż receptorów może wykonywać każdy; nie ma tu żadnych przeciwwskazań! Regularnie
masuj swoje dłonie i stopy. Zaczynaj od ruchów łagodnych, powoli i systematycznie
zwiększając nacisk. Najlepiej poproś bliską osobę, by zrobiła Ci taki masaż — odpręż się i ciesz
się nową jakością zdrowia.

W czasie masażu możesz odkryć w pewnych miejscach stwardnienia. Są to złogi pochodzenia
mocznikowego i innych substancji osadowych. Masuj to miejsce, ustalając swoją własną granicę
wytrzymałości. Aby ćwiczenia wykonywać prawidłowo, dobrze jest zaopatrzyć się w wykresy
receptorów na dłoniach i na stopach — wtedy będziesz wiedzieć, jaki punkt potrzebuje
szczególne) uwagi masażysty.

Sprawdź swój kręgosłup

Wiedza na temat kręgosłupa i jego leczenia nazywa się chiropraktyką. W kręgosłupie zaklęta jest
tajemnica naszego duchowego rozwoju. Odblokowanie stawów daje nowe życie tkankom. Dobry
chiropraktyk może „odczarować" Twój kręgosłup, co znacząco wpłynie na poprawę Twojego
zdrowia.

Zdaniem lekarzy, nieodpowiednio ustawione kręgi mogą powstrzymywać przepływ impulsów
nerwowych przez ciało. Urazy te, nazywane wybiciem dysków, mogą powodować ucisk na
zakończenie nerwów w rejonie kręgosłupa. Nerwy te łączą się z różnymi częściami ciała. Na
przykład wybicie dysków w piersiowym odcinku kręgosłupa (T1-T5) może spowodować ból lub
uczucie ucisku w klatce piersiowej, zazwyczaj „stresowe". Z kolei wybicie dysku kręgu T6 może
wywoływać napięcie i uczucie dyskomfortu w żołądku. I na odwrót: napięte mięśnie głowy,
karku i dolnej części pleców mogą doprowadzić do wybicia dysków w pobliskich kręgach.
Terapeuta zajmujący się kręgarstwem może przerwać to błędne koło. Chętnie polecę Ci
chiropraktyką, któremu można zaufać.

Joga małych palców — zdrowie przez mudry

Mudry do niedawna znane były tylko wtajemniczonym jako skomplikowany system układów
palców w celach rytualnych. Teraz dzięki nauczycielom z Indii, którzy polecają układy palców
przeciw różnym dolegliwościom, każdy z nas może stosować tę „jogę dla zabieganych". Są to
proste ćwiczenia dla wszystkich, którzy chcieliby pomóc swemu zdrowiu psychofizycznemu.
Ułożenie palców w odpowiedniej konfiguracji uruchamia w organizmie przepływ energii, który
leczy i przywraca równowagę psychosomatyczną.

Ręce są jedną z, najważniejszych części dala — mówi mistrz Keshav Dev. — Twój los leży w

Twoich rękach — dosłownie. Nie tylko dlatego, ze linie na rękach wskazują przeszłość i

przyszłość człowieka, lecz przede wszystkim dlatego, że poszczególne palce posiadają swoje

własne odmienne funkcje i władze wewnątrz organizmu. Kto tą władzę posiądzie, może

zachować cielesne zdrowie i duchową radość.

Mudry

Gan (gest wiedzy): połącz czubki kciuków i palców wskazujących, pozostałe palce nie dotykają
się, pozostają lekko wyciągnięte, ale rozluźnione. Ta prosta mudra jest uniwersalnym środkiem
przeciwko duchowym napięciom i wewnętrznemu chaosowi. Poprawia zdolność myślenia i kon-
centracji, wzmacnia pamięć i ducha. Pomaga w przypadku bezsenności i nadmiernej senności,
depresji oraz wysokiego ciśnienia. Stosuj ją często!

Prań (gest życia): połącz opuszki palców serdecznego, małego i kciuka, pozostałe palce są
swobodnie wyprostowane. Ta mudra doenergetyzowuje cały organizm, polepsza wzrok, podnosi
witalność, redukuje nerwowość.

Mudry można wykonywać w czasie pracy, spacerów, podczas oglądania telewizji czy leżenia w
relaksie, zawsze ilekroć masz odrobinę wolnego czasu. Niektóre kuracje wymagają miesięcy
ć

wiczeń (od 15 do 45 minut), najczęściej jednak mudry pomagają bardzo szybko i znaczną

poprawę odczuwa się już po paru dniach.

Dotyk na dobry stan

Przypomnij sobie sytuację, kiedy czułeś się spokojny i pogodzony ze sobą i ze światem. Zobacz
siebie wyraźnie w tej sytuacji. Zwróć uwagę na szczegóły: światło, Twoje ubranie, kolory
otoczenia. Posłuchaj dźwięków. Poczuj to, co wtedy. Kiedy zdarzenie to stanie w Twojej
pamięci żywe i intensywne - silnie uciśnij na kilka sekund wybraną część ciała, np. łokieć. Po
chwili puść. Postąp podobnie ze wspomnieniami jeszcze dwu innych przyjemnych zdarzeń,
ciskając to samo miejsce. Wówczas ucisk ten skojarzy się z dobrymi odczuciami. Dzięki temu
będzie to Twój „guzik” na dobry stan (NLP-owcy używają określenia „kotwica").

Wypróbuj, czy ten dotyk działa tak, jak powinien, tzn. czy odpręża Cię, kiedy czujesz się
zestresowany lub zaniepokojony. Potem stosuj go, ilekroć zajdzie taka potrzeba.

Sekrety sukcesu

* To, w jaki sposób myślisz, decyduje o wszystkim. Miej pozytywne nastawienie. Mysi o
sukcesie, a nie o porażce. Bądź świadom negatywnego otoczenia.

* Określ swoje prawdziwe marzenia i cele. Zapisz szczegółowe cele i opracuj plan ich realizacji.

* Działaj. Cele są niczym bez działania. Nie bój się zacząć od razu. Po prostu zrób to. Just do it.

* Nigdy nie przestawaj uczyć się. Wróć do szkoły lub czytaj książki. Bierz udział w szkoleniach,
które dadzą Ci konkretne umiejętności.

* Bądź konsekwentny i ciężko pracuj. Sukces jest maratonem, a nie sprintem. Nigdy się nie
poddawaj.

* Naucz się analizować szczegóły. Zbierz wszystkie/akty, wszystkie możliwe dane. Ucz się na
swoich biedach.

* Bądź skoncentrowany, jeżeli chodzi o wykorzystanie Twojego czasu i pieniędzy. Nie pozwól,
aby inni ludzie lub rzeczy Cię rozkojarzały.

* Nie bój się innowacji. Bądź inny. Podążanie za stadem jest niezawodną receptą na
przeciętność.

* Skutecznie współpracuj i efektywnie komunikuj się z ludźmi. Nikt nie jest samotną wyspą.
Naucz się rozumieć i motywować innych ludzi.

* Bądź uczciwy. Bądź osobą, na której można polegać. Bądź odpowiedzialny. W przeciwnym
razie powyższe punkty nie mają znaczenia.

Reżyseria emocjonalna

Oto zalecenia do mentalnego programowania się, które poprawi pracę serca i mózgu:

* Bierz odpowiedzialność za wszystkie sytuacje życiowe.

* Kontroluj swoje zle i negatywne myśli.

* Bądź świadom wpływu tych myśli na Ciebie.

* Odrzuć wszystkie negatywne myśli.

* Stawiaj się w sytuacji innych osób.

* Naucz się śmiać z siebie.

* Naucz się całkowicie odprężać i relaksować.

* Naucz się darzyć ludzi zaufaniem.

* Naucz się słuchać innych.

* Praktykuj świadome zachowania.

* Żyj tak, jakby każdy dzień był jedynym dniem Twego życia.

* Ucz się wciąż na nowo wybaczać.

Jak w zasadniczy sposób zmienić jakość swojego życia?

1.

Poznaj prawa rządzące umysłem.

2.

Zajmuj pozytywną postawę wobec życia.

3.

Zostań „architektem" własnej przyszłości.

4.

Zaplanuj swoje życie.

5.

Uwierz, ze możesz osiągnąć sukces życiowy.

6.

Zmień swoje samoograniczające przekonania.

7.

Naucz się oczekiwać tego, czego chcesz, a nie czego nie chcesz.

8.

Naucz się w każdej sytuacji widzieć tylko aspekty pozytywne

Szukaj małej różnicy, która uczyni wielką różnicę w Twoim

życiu.

Rozdawaj informację

Pomagaj innym, ile tylko możesz. Gdy tylko poznasz coś, co sprawdza się i przynosi Ci
upragnione rezultaty — przekazuj to dalej. Nie czekaj, aż inni dojdą do tego sami. Dawaj im
wsparcie i przyczyniaj się do ich wzrostu. Pamiętaj, ze Twój wpływ na świat jest znacznie
większy, jeśli ludzie zaczynają korzystać z wiedzy, która im przekazałeś.

Inspiruj innych do szukania miłości i sensu życia, do szukania nowych dróg i możliwości
ż

yciowych, do budowania dobrych stosunków międzyludzkich.

A gdyby Twoja misja było pielęgnowanie życia na Ziemi poprzez dokonywanie pozytywnych
zmian w świecie, w którym żyjesz, i wspieranie ludzi, których spotykasz, we wzrastaniu i
rozwoju?

Zostań dobrym słuchczem

Dopuść do głosu innych — słuchaj uważnie przez jeden dzień.

* Aktywne słuchanie wiąże się z. wyrażaniem zachęty mówiącemu przez uśmiech, kiwanie
głowa i przytakujące pomruki. Podobny skutek wywierają wtrącone w odpowiednim momencie
słowa: „tak", „rozumiem" itp.

* Duże znaczenie ma utrzymywanie kontaktu wzrokowego z mówiąca osobą. Postaraj się unikać
takich rozpraszających zachowań jak wyglądanie przez okno lub zerkanie na zegarek.

* Unikaj wyrabiania sobie z góry opinii. Jeżeli wydaje Ci się, iż wiesz, co rozmówca powie, to
nie tylko go nie słuchasz, lecz w dodatku możesz byc później przekonany, ze usłyszałeś coś, co
wcale nie zostało powiedziane.

Słuchaj z empatią

Wsłuchuj się w uczucia ukryte pod słowami. Słuchaj oczami, brzuchem i innymi częściami ciała
tak samo jak uszami...

Zakochaj się w życiu

Z jakim nastawieniem chciałbyś się budzić? Jakich uczuć chciałbyś doznawać przed pójściem
spać? Gdybyś był u kresu swoich dni, co powiedziałbyś ludziom o sobie? Co chcesz, żeby Twoje
ż

ycie znaczyło lub przedstawiało?

Osoba zakochana w życiu pragnie go doświadczać i być tym, kim chce być. Ma nadzieję i bez
pośpiechu wypełnia swoją misję. Twój związek z życiem przypomina Twoje relacje z osobami,
które są Ci bliskie i które kochasz. Kochanie życia i unikanie ryzyka nawzajem się wykluczają.
Taniec życia musi być odtańczony. Liczy się tylko poziom zaangażowania w tym tańcu.

Zaangażowanie

Moje zaangażowanie podnosi mój poziom energii. Moja energia podnosi moja zdolność do
działania. Moje działanie podnosi poziom mojego sukcesu. Mój sukces podnosi mój poziom
zaangażowania.

Istnieje różnica miedzy zainteresowaniem a zaangażowaniem. Jeśli jesteś zainteresowany
robieniem czegoś, robisz to, gdy jest Ci to wygodne. Kiedy jesteś zaangażowany w cos, nie
pozwalasz sobie na żadne wymówki, zadowalają Cię tylko rezultaty. Kenneth Blanchard

Nieważne, jak szlachetny jest Twoi nadrzędny cel, jak jasną masz wizję lub jak pozytywne jest
Twoje nastawienie. Wszystko, co chcesz osiągnąć, pozostanie w sferze marzeń dopóty, dopóki
nie będziesz gotowy zaangażować się. Prawdziwe zaangażowanie, niczym zobowiązanie, jest
złożonym sobie głęboko w sercu przyrzeczeniem, którego się nie łamie. Zaangażowanie rodzi
determinację. Wraz ze zdecydowanym działaniem zawiedzie Cię do wymarzonej przyszłości.

Pamiętaj, że zaangażowanym sprzyja szczęśliwy przypadek.

Ludzie dostrzegają tylko to, na co są przygotowani.

Zaplanuj swoje życie najwyższej jakości

* Jakie cele możesz osiągnąć?
* Jakim staniesz się człowiekiem?
* Jakie będą Twoje relacje z, bliskimi?
* Jak będziesz dbać o siebie?
* Jak będziesz dbać o swojego partnera i o swój związek?
* Co możesz zrobić dla innych?
* Co chcesz dać światu?
* Co chcesz wnieść do życia innych ludzi?
* Jak chcesz przyczynie się do poprawy jakości życia na tej planecie?

Nowa wizja

Gotowość do ruszenia w stronę swoich marzeń jest dowodem Twojej odwagi. Ponoć wielu
wierzy, że lepsze jest znane piekło niż nieznane niebo... Nie pozwól, aby Twój lęk przed
niepowodzeniem Cię powstrzymał' Ludzie, którzy realizują swoje marzenia, nie są pozbawieni
obaw, ale mimo to są gotowi iść do przodu wystawiając się na przeciwności. Na swojej drodze
napotykają przeszkody i problemy, ale wiedzą, że przeszkody są po to, by je przekraczać, a
problemy po to, by je rozwiązywać.

Gotowość do stworzenia nowej wizji swojego życia jest wyrazem Twojej wiary w swoje
możliwości. Jest śmiałą deklaracją pełnego zaangażowania się i wzięcia odpowiedzialności za
swoje życie. Jest udzielonym sobie zezwoleniem na powtórne prześledzenie swoich marzeń
określających, czym chciałbyś być, i sprawieniem, by te marzenia się ziściły. Mając nową wizję,
spojrzysz w przyszłość z pozytywnym przeświadczeniem, a nie z obawami.

Jak stworzyć wizję?

Do stworzenia nowej wizji Twojego życia potrzebna jest kartka papieru i odwaga. Nowa wizja
uwalnia Cię od ograniczeń przeszłości i otwiera przed Tobą nowe możliwości. Na 10 minut puść
wodze wyobraźni — niech galopuje wolna i nieokiełznana. Kiedy pragnienia, marzenia, nadzieje
l fantazje przyjdą Ci do głowy, zapisz je. Zapisz wszystkie nowe możliwości, rzeczy czy
warunki życia, jakich pragniesz.

Twoja wizja będzie się mieniła wieloma kolorami. Mądrością jest rozumienie wymogu
równowagi w życiu: nasze cele powinny obejmować nie tylko karierę, ale także rodzinę,
przyjaciół, zdrowie oraz intelektualny i duchowy wymiar życia. Używaj precyzyjnych
sformułowań — metoda jest skuteczna, więc Twój opis musi być dokładny!

Gratulacje! Właśnie zrobiłeś pierwszy istotny krok.

Co dalej?

Czytaj swoją wizję trzy razy dziennie. Rano po przebudzeniu, w połowie dnia i przed pójściem
spać. Od czasu do czasu w ciągu dnia pomyśl o cudach, które chcesz wykreować. Nie wyjawiaj
swoich cudownych planów — to rozprasza energię. Zachowaj milczenie, dopóki się one nie
zrealizują. Pozostawaj elastyczny i otwarty na wewnętrzne impulsy — one informują Cię o tym,
w jaki sposób masz zdobyć to, czego pragniesz.

Uśmiechaj się często — cuda są w drodze!

W kryzysie

Czasami przebudzenie duchowe przybiera formę kryzysu. W kulturach pierwotnych kryzys
ż

yciowy jest traktowany jak inicjacja. W naszej kulturze ludziom w kryzysie przykleja się

nalepki neurotyka, dziwaka, narkomana, pijaka — co wcale im nie pomaga. Przełom życiowy i
każde trudne doświadczenie może być przejściem do nowego, świadomego i pełnego życia.

Kryzysem może być poważna choroba, uraz fizyczny lub emocjonalny, depresja, druzgoczące
problemy zawodowe lub osobiste. Kiedy coś takiego Ci się przydarzy, potrzebujesz pomocy.
Poszukiwanie jej nie jest oznaka słabości. Szukaj pomocy u przyjaciela, u nauczyciela
duchowego lub wykręć numer telefonu zaufania. Ze szczerej rozmowy z druga osoba wypływają
ogromne korzyści - czasami ratuje ona życie.

Jak zachować się w ostrym kryzysie? Zadbaj o ciepło ciała. Nie myśl o papierosie, kawie czy
alkoholu. Oddychaj głęboko; przez kilka minut wsłuchuj się w każdy oddech. Gdy tylko się
uspokoisz — szukaj pomocy.

Ciemne noce duszy

Ciemna noc duszy zapada, kiedy wydaje Ci się, ze nie możesz zaufać temu, co znasz, że nic już
nie jest pewne, ze nie ma czego się uchwycić, że straciłeś poczucie bezpieczeństwa.
Doświadczenie takiej ciemnej nocy duszy może prowadzić do głębokiego psychicznego i
duchowego uzdrowienia oraz do objawień i olśnień, o jakich Ci się nawet nie śniło.

Sama mam za sobą co najmniej trzy takie ciemne noce i kilka krótszych przełomów, kiedy ból
był niewyobrażalny i wydawało mi się, ze nigdy się nie skończy, a ogrom bezradności i
beznadziei przekraczał moje granice wytrzymałości. Mogłam tylko płakać jak bezbronne i
bezradne dziecko, W środku mojego cierpienia udało mi się jednak zachować wiarę, ze ten ból
służy mojemu rozwojowi i że ma jakiś ukryty sens. Ufałam, ze moja ciemna noc pojawiła się w
służbie światła. Ufałam, ze z tej ciemności wypłynie najjaśniejszy blask. Przeszłam przez ciasną
szczelinę świadomości i urodziłam się na nowo.

Jung powiedział kiedyś: „Nie stajemy się oświeceni wyobrażając sobie światło, lecz czyniąc
ś

wiadomą ciemność".

Z mojego dziennika w czasie ciemnej nocy duszy – w wieku 35 lat

...Spadam po schodach życia jak po jakimś makabrycznym potknięciu. Wszystko przewrócone
jest do góry nogami — straciłam wszystkie punkty odniesienia. Nie wiem już, kim jestem ani po
co tu jestem. To, co się dzieje, jest jak jakiś koszmarny sen — nic się nie udaje, nie sklepia, nie
układa. Wiec pozostaje tylko pozwolić się nieść tej energii wirującej wokół mnie — i dać się
zanieść w niespodziewane miejsca. Pozostaje ufać, wierzyć i poddać się z pełną wiarą, ze ten
facet tam, na górze, zwany Bogiem, wie, co robi. Podobno on nie popełnia błędów i nie produ-
kuje bubli. A ja czuje się jak bubel. Podobno wszechświat jest doskonały. Nie potrafię teraz tego
docenić. Czekam wiec cierpliwie, aż na końcu tego tunelu ukaże się światło...

Czas „powrotu Saturna"

Saturn, surowy nauczyciel, odpowiedzialny za zapoznanie nas na Ziemi z lekcjami karmicznymi
i za pomoc w nauce życia w harmonii i pokoju, mniej więcej w 28. roku życia po raz pierwszy
zbliża się do pozycji zajmowanej w momencie Twoich urodzin. Energia ta osiąga szczyt w 29,5.
roku życia, po czym stopniowo maleje do 30,5. roku życia. Tak więc przez dwa i pół roku masz
szansę nauczenia się wielu rzeczy, szybkiego rozwoju, przejścia na nową drogę ewolucji. Powrót
Saturna jest egzaminem — jest to odpowiedni czas, by przyjrzeć się swoim problemom i
rozwiązać je tak, by się rozwijać. Jeżeli tego nie zrobimy, w większości przypadków następuje
kryzys. Życie staje się trudne i bolesne.

Następny powrót Saturna ma miejsce w wieku 59 lat.

Im większy stawiasz opór, tym większą dajesz moc temu, czemu

się opierasz.

Odzyskiwanie duszy

Jest pewien sposób głębokiego, archetypowego leczenia zranionej duszy, który nie pojawia się w
gabinetach psychologicznych. Niedawno na warsztacie szamańskim prowadzonym przez mojego
nauczyciela dr Davida Thomsona, współzałożyciela The Sacred Circie Institute (Instytut Świę-
tych Kręgów), miałam możliwość doświadczenia takiego procesu. U jego podstawy leży
założenie, że gdy cierpimy z powodu jakiegoś urazu, tracimy część swojej duszy. Nie możemy
doświadczać niczego nowego w tym świecie, ponieważ niewidzialne więzi łączą nas z bólem i
ż

alem w innym czasie i przestrzeni. Według tradycji szamańskich, chociaż ciało chorej osoby

wciąż żyje, jej dusza została odstraszona i należy ją odzyskać z mrocznych wód
podświadomości, szamańskiego Hadesu — świata zmarłych.

Takie „podróże po duszę" były od zarania ludzkości podejmowane przez szamanów pierwotnych
kultur, czemu towarzyszyły rytmiczne intonacje i bębnienia. Michael Harman z Instytutu
Studiów Szamańskich przez wiele lat badał tę ceremonię i uczy, jak ją prowadzić. Z kolei dr
Sandra Inkerman, szamanka i psycholog z Santa Fe w USA, zajmuje się odzyskiwaniem
utraconych dusz swoich fizycznie lub psychicznie niedomagających pacjentów. Opisała tę
terapię w słynnej książce pt. Soul retrieyal. W czasie podróży szamańskiej wkracza ona w
odrębną rzeczywistość w imieniu dusz swoich pacjentów. Tam odnajduje zagubioną część duszy
i sprowadza ją z powrotem do ciała, „wdmuchując" ją przez czakramy korony i serca.

Jak ustanowić wokół siebie energię mocy?

May the force be with you (oby moc była z tobą). Obiwan

Pracuj ze swymi wątpliwościami — nie przyjmuj żadnej energii sprzecznej z Twoimi celami i
wizjami. To ustanowi w Twoim

ż

yciu wzorzec pozytywnego myślenia.

Napisz własnymi słowami dziewięć afirmacji (po trzy na rano, na dzień i na wieczór),
wyrażających Twoją wiarę w siebie oraz osiągnięcie przez Ciebie całkowitego spełnienia w tym
ż

yciu. Obdarz je mocą, upewnij się, że czujesz ich siłę i że mają dla Ciebie szczególne

znaczenie. Czytaj te afirmacje powoli i w intencji ich realizacji przed każdorazowym przeglądem
swojej wizji. Korzystaj z nich, aby podtrzymywać przepływ energii.

W trudniej szych dla siebie momentach skup si ę na chwilę, aby uznać nieskończone piękno
swojej istoty oraz własne miejsce we wszystkim.

Ostatnie słowo

Wszędzie zabieraj ze sobą pewną dozę humoru. Dbaj, aby życie na naszej planecie miało
najwyższą jakość.
Ś

wiatło istnieje. Ty wiesz, gdzie ono jest. Staraj się kroczyć w tym świetle.

Ewa Foley