Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu
niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą
kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym,
magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi
bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce
informacje były kompletne i rzetelne. Wydawnictwo HELION nie bierze jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie
praw patentowych lub autorskich. Wydawnictwo HELION nie ponosi również żadnej
odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych
w książce.
Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka
Projekt okładki: Jan Paluch
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail:
onepress@onepress.pl
WWW:
http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie?ofundz
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
ISBN: 978-83-246-7898-3
Copyright © Maciej Rogala 2016
Printed in Poland.
Spis treĂci
WstÚp
9
I
ZASADY DZIAANIA FUNDUSZY
1. Czym jest otwarty fundusz inwestycyjny?
17
Kto, w jaki sposób i w jakim celu powoïuje fundusz?
17
Warunki, na jakich bÚdÈ pomnaĝane nasze pieniÈdze,
sÈ dokïadnie okreĂlone
21
2. Jak fundusz pomnaĝa nasze pieniÈdze?
25
Rodzaje lokat
25
Jakie cele moĝe stawiaÊ sobie fundusz?
26
Sposób, w jaki fundusz bÚdzie dÈĝyï do osiÈgniÚcia celu
28
3. OtwartoĂÊ funduszu i jej konsekwencje
35
Fundusz skïada siÚ nie tylko z lokat, ale teĝ z udziaïów
36
Jak jest ustalana wartoĂÊ udziaïów i z jakÈ czÚstotliwoĂciÈ?
38
Od czego zaleĝy wielkoĂÊ funduszu?
45
6
OTWARTE FUNDUSZE INWESTYCYJNE
4. Ile i w jaki sposób zapïacimy za pomnaĝanie naszych pieniÚdzy?
47
Musimy wiedzieÊ, ile zapïacimy
47
Rodzaje kosztów
48
Rodzaje opïat
51
5. O czym jeszcze powinniĂmy wiedzieÊ?
59
O depozytariuszu
59
O obowiÈzkach informacyjnych, jakie ma wobec nas fundusz
61
O przyczynach rozwiÈzania funduszu
i sposobie jego likwidacji
64
6. Fundusze mogÈ stosowaÊ bardzo róĝnorodne rozwiÈzania
67
Typy funduszy
67
RóĝnorodnoĂÊ oferowanych nam rozwiÈzañ
74
7. PamiÚtajmy o bezpieczeñstwie, nie zapominajmy o ryzyku
79
Najwaĝniejsze jest bezpieczeñstwo
79
PodejmujÈc ryzyko, trzeba je dobrze rozumieÊ
83
II
ZASADY UCZESTNICTWA
8. Gdy uczestniczymy w funduszach na warunkach standardowych
103
Wpïaty Ărodków
104
Dodatkowe dyspozycje i umowy
113
Naszymi Ărodkami moĝemy takĝe sami zarzÈdzaÊ
114
Wypïata Ărodków
121
Gdy zarobimy, czÚĂÊ dochodu musimy oddaÊ fiskusowi
125
Spis treĂci
7
9. Gdy uczestniczymy w funduszach na warunkach specjalnych
131
Plan systematycznego oszczÚdzania (PSO)
131
Indywidualne konto emerytalne (IKE)
135
Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)
138
Pracowniczy program emerytalny (PPE)
140
III
ZASADY (SZTUKA) INWESTOWANIA
10. Zacznijmy od rzeczy podstawowych
147
Nasze oczekiwania
147
Przyjaciel cierpliwych — procent skïadany
158
Kryteria doboru opcji inwestycyjnych
165
11. Dobór opcji inwestycyjnych w najprostszym przypadku
175
Zasady doboru opcji inwestycyjnych w planie emerytalnym
175
Zasady doboru opcji inwestycyjnych w planie posagowym
180
12. Dobór opcji inwestycyjnych w najtrudniejszym przypadku
185
Zasady doboru opcji inwestycyjnych
w krótkoterminowym planie inwestycyjnym
187
Zasady doboru opcji inwestycyjnych
w otwartym planie inwestycyjnym
201
13. Jak wykonaÊ plan i jak realizowaÊ strategiÚ?
233
Zasady zarzÈdzania w planie emerytalnym
234
Zasady zarzÈdzania krótkoterminowym planem inwestycyjnym
242
Zasady zarzÈdzania w otwartym planie inwestycyjnym
247
14. Wybieramy firmÚ zarzÈdzajÈcÈ
263
Kryteria wyboru, które moĝemy pominÈÊ
263
Na co powinniĂmy zwróciÊ uwagÚ
266
Dobieramy TFI do naszego planu inwestycyjnego
278
2
Jak fundusz pomnaĝa nasze pieniÈdze?
Wiemy, ĝe towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzy fundusz w celu
pozyskiwania Ărodków, którymi bÚdzie zarzÈdzaÊ, a uczestnicy oczekujÈ
od funduszu pomnoĝenia ich pieniÚdzy. W jaki sposób fundusz bÚdzie
realizowaï nasze oczekiwania? Odpowiedě na to pytanie jest nastÚpnÈ
kwestiÈ wymagajÈcÈ wyjaĂnienia. TFI zarzÈdzajÈce funduszami inwe-
stycyjnymi ma sporo moĝliwoĂci pomnoĝenia naszych pieniÚdzy. Zanim
jednak je wymienimy, wskaĝmy na jedno (choÊ nie jedyne) waĝne
ograniczenie: pomnaĝanie to moĝe odbywaÊ siÚ prawie wyïÈcznie po-
przez lokowanie aktywów funduszu w papiery wartoĂciowe dopuszczone
do publicznego obrotu
1
.
Rodzaje lokat
Fundusz nabywa za powierzonÈ przez nas gotówkÚ (inwestuje aktywa)
okreĂlone papiery wartoĂciowe, które stajÈ siÚ lokatami funduszu.
Jakie rodzaje papierów wartoĂciowych mogÈ stanowiÊ lokatÚ naszego
1
Oprócz tego lokatami funduszy otwartych mogÈ byÊ tzw. instrumenty
rynku pieniÚĝnego — przede wszystkim bony skarbowe i krótkotermino-
we depozyty bankowe, niektóre rodzaje instrumentów pochodnych, a takĝe
udziaïy innych funduszy i inne papiery wartoĂciowe, pod warunkiem ĝe
ich wycena jest moĝliwa z czÚstotliwoĂciÈ dokonywania wyceny aktywów
funduszu i gdy pozostajÈ odpowiednio pïynne.
26
OTWARTE FUNDUSZE INWESTYCYJNE
funduszu? Przede wszystkim: akcje spóïek notowanych na gieïdzie
papierów wartoĂciowych, obligacje skarbowe, tzn. obligacje emitowane
przez skarb pañstwa, obligacje innych emitentów, a takĝe bony skarbowe.
Tak duĝe zawÚĝenie rodzajów moĝliwych lokat otwartych fundu-
szy inwestycyjnych podyktowane jest dÈĝeniem do ograniczenia ryzyka
uczestników funduszy. Uznano, ĝe dla funduszu (jego uczestników)
byïoby zbyt ryzykowne: nabywanie akcji spóïek, które nie sÈ notowane
na gieïdzie, udziaïów w spóïkach z ograniczonÈ odpowiedzialnoĂciÈ,
nabywanie nieruchomoĂci, lokowanie pieniÚdzy w formie udzielania
poĝyczek tak dla osób prawnych, jak i fizycznych. To znaczÈce ograni-
czenie moĝliwoĂci pomnaĝania naszych pieniÚdzy w funduszu otwar-
tym, lecz wydaje siÚ oczywiste, gdy bÚdziemy mieÊ na uwadze, ĝe fun-
dusz inwestycyjny zarzÈdza pieniÚdzmi w imieniu swoich uczestników
— którzy w zwiÈzku z tym ponoszÈ peïne ryzyko decyzji inwestycyjnych
podejmowanych przez TFI.
Jakie cele moĝe stawiaÊ sobie fundusz?
WyjaĂniliĂmy, ĝe zasady, na jakich fundusz (towarzystwo) pomnaĝa
nasze pieniÈdze, sÈ ustalone w statucie. Statut przede wszystkim de-
finiuje cel powoïania funduszu — cel inwestycyjny funduszu
2
. Wie-
my juĝ, ĝe wspólnym dla wszystkich funduszy celem jest pomnaĝanie
aktywów w wyniku ich lokowania gïównie w papierach wartoĂcio-
wych dopuszczonych do publicznego obrotu. Jednak fundusze mogÈ
róĝniÊ siÚ bardzo w ambicjach pomnaĝania pieniÚdzy i tym samym
speïniaÊ róĝne oczekiwania oszczÚdzajÈcych. Dlatego teĝ poszcze-
gólne fundusze w dÈĝeniu do pomnaĝania swoich aktywów stawiajÈ
sobie poprzeczkÚ na róĝnym poziomie.
2
Fundusze otwarte mogÈ przyjmowaÊ wyïÈcznie jeden z trzech celów
wymienionych w ustawie: wzrost wartoĂci aktywów funduszu w wyniku
wzrostu wartoĂci lokat, osiÈganie przychodów z lokat netto funduszu lub
utrzymanie realnej wartoĂci aktywów.
Jak fundusz pomnaĝa nasze pieniÈdze?
27
Poprzeczka moĝe byÊ ustawiona na róĝnych poziomach
Przypomnijmy, ĝe poza bezpieczeñstwem gromadzonych pieniÚdzy
czÚĂÊ z nas oczekuje, ĝe w wybranej formie lokaty uda siÚ zachowaÊ siïÚ
nabywczÈ gromadzonych oszczÚdnoĂci, a czÚĂÊ nawet chce, by ich
wartoĂÊ rosïa szybciej niĝ ceny. Róĝne fundusze dÈĝÈ do speïnienia
róĝnych naszych oczekiwañ.
SÈ fundusze, które stawiajÈ sobie za cel ciÈgïe zachowywanie re-
alnej wartoĂci naszych oszczÚdnoĂci, ich siïy nabywczej. Instrumen-
tami finansowymi, które dajÈ najwiÚksze moĝliwoĂci osiÈgniÚcia tego
celu, sÈ: bony skarbowe, krótkoterminowe depozyty bankowe (nazy-
wane teĝ instrumentami rynku pieniÚĝnego) i niektóre rodzaje obligacji.
Fundusze majÈce taki cel inwestycyjny nazywamy funduszami pie-
niÚĝnymi (gotówkowymi) lub funduszami rynku pieniÚĝnego
3
.
WiÚkszoĂÊ funduszy stawia sobie jednak poprzeczkÚ wyĝej. DÈĝÈ,
by prócz zachowania siïy nabywczej oszczÚdnoĂci (w dïuĝszym termi-
nie) aktywa przyrastaïy w tempie wyĝszym niĝ inflacja. Fundusze te
lokujÈ aktywa w obligacjach — nazywamy je wówczas funduszami obli-
gacji — lub w obligacjach i w papierach wartoĂciowych dajÈcych wiÚk-
sze moĝliwoĂci pomnoĝenia pieniÚdzy (w akcjach) — popularnie zwie-
my je funduszami mieszanymi, a bardziej szczegóïowo: funduszami
stabilnego wzrostu (gdy lokujÈ okoïo 30% aktywów w akcjach) lub
funduszami zrównowaĝonymi (gdy lokujÈ okoïo poïowy aktywów w ak-
cjach). Poniewaĝ jednak fundusze takie nie chcÈ pïaciÊ zbyt wysokiej
ceny za wyĂcig z inflacjÈ — nadmiernie naraĝaÊ siÚ na przegranÈ w tym
wyĂcigu (w dïuĝszym terminie), wiÚc pozostaïÈ czÚĂÊ aktywów lokujÈ
w bonach skarbowych i obligacjach, a niewielkÈ czÚĂÊ takĝe w depo-
zytach bankowych.
Natomiast czÚĂÊ funduszy przyjmuje za cel inwestycyjny przede
wszystkim osiÈganie wzrostu aktywów w dïugim terminie w tempie
wyĝszym od inflacji (w wyniku wzrostu wartoĂci lokat). Poniewaĝ akcje
3
Fundusz rynku pieniÚĝnego jest odrÚbnym rodzajem funduszu wymienio-
nym w ustawie, który ma narzucone jeszcze ĂciĂlejsze niĝ pozostaïe ro-
dzaje ograniczenia w inwestowaniu aktywów funduszu.
28
OTWARTE FUNDUSZE INWESTYCYJNE
sÈ tymi papierami wartoĂciowymi, których wartoĂÊ moĝe rosnÈÊ w naj-
wyĝszym stopniu, to fundusze te lokujÈ swoje aktywa prawie wyïÈcz-
nie w akcjach (do 100%). StÈd wïaĂnie bierze siÚ nazwa fundusze akcji.
Na wyznaczonej drodze mogÈ pojawiÊ siÚ róĝne przeszkody
Kaĝde TFI, dÈĝÈc do osiÈgniÚcia zaïoĝonego celu inwestycyjnego —
niezaleĝnie od tego, jaki on jest — ma obowiÈzek kierowaÊ siÚ zasadami
ograniczonego ryzyka, gdyĝ przyszïa wartoĂÊ Ărodków uczestników
zawsze pozostaje niewiadoma. Fundusze nie mogÈ nam zagwaranto-
waÊ, ĝe uda im siÚ osiÈgnÈÊ zaïoĝony cel inwestycyjny, ale moĝemy
oczekiwaÊ, iĝ przy dÈĝeniu do jego realizacji TFI ograniczÈ nasze ry-
zyko poraĝki do minimum. Na jakie rodzaje ryzyka jesteĂmy naraĝeni
w dÈĝeniu do zaïoĝonego przez fundusz celu, dowiemy siÚ pod koniec
czÚĂci pierwszej.
Sposób, w jaki fundusz bÚdzie dÈĝyï do osiÈgniÚcia celu
Fundusze inwestycyjne, stawiajÈc sobie okreĂlone cele, mogÈ obieraÊ
bardzo róĝnorodne metody ich osiÈgniÚcia. PrzyjÚty przez fundusz
sposób osiÈgniÚcia zaïoĝonego celu nazywamy politykÈ inwestycyjnÈ
funduszu. Gdy, zaïóĝmy, fundusz stawia sobie za cel osiÈganie wzro-
stu aktywów w dïugim terminie (w wyniku wzrostu wartoĂci lokat
funduszu), to wybranym sposobem osiÈgniÚcia takiego celu moĝe byÊ
lokowanie caïoĂci aktywów w akcjach notowanych na gieïdzie. Zna-
czy to, ĝe okreĂlenie funduszu mianem funduszu akcji definiuje jego
politykÚ inwestycyjnÈ, która, zwróÊmy uwagÚ, jest pochodnÈ takiego,
a nie innego celu inwestycyjnego.
Fundusz musi bezwzglÚdnie przestrzegaÊ okreĂlonych reguï inwestowania
To bardzo istotna zaleĝnoĂÊ — podporzÈdkowanie stosowanej polityki
inwestycyjnej okreĂlonemu celowi inwestycyjnemu. Jej konsekwen-
cjÈ jest to, ĝe fundusz inwestycyjny, lokujÈc aktywa w akcjach, nie
robi tego w sposób dowolny, tak jak osoby inwestujÈce swoje pieniÈdze
Jak fundusz pomnaĝa nasze pieniÈdze?
29
bezpoĂrednio na gieïdzie. Nabywanie akcji przez podmiot zarzÈdza-
jÈcy musi byÊ w peïni podporzÈdkowane osiÈgniÚciu zaïoĝonego celu
inwestycyjnego, który nie moĝe byÊ dowolnie okreĂlany.
Takie podejĂcie do inwestowania aktywów funduszu akcji ma daleko
idÈce konsekwencje dla uczestników. Po pierwsze, fundusz, a ĂciĂlej
rzecz ujmujÈc, osoby nim zarzÈdzajÈce — zarzÈdzajÈcy — dobierajÈ
do aktywów tylko takie akcje, które (ich zdaniem) majÈ najlepsze per-
spektywy wzrostu wïaĂnie w dïugim terminie — w dïugim horyzon-
cie czasowym. Fundusz akcji nigdy nie zainwestuje naszych pieniÚdzy
w spóïkÚ bÚdÈcÈ w krÚgu zainteresowania tzw. spekulantów gieïdo-
wych — w spóïkÚ spekulacyjnÈ — tylko dlatego, ĝe w najbliĝszym
okresie wskutek skupiania uwagi duĝej liczby indywidualnych inwe-
storów daje ona szanse na spektakularny kilkudziesiÚcioprocentowy
wzrost. Taka inwestycja rozmijaïaby siÚ przecieĝ z celem inwestycyj-
nym funduszu! Fundusz dobiera do aktywów akcje spóïek o mocnych
fundamentach — spóïek fundamentalnych — dobrze zarzÈdzanych,
dziaïajÈcych w branĝach o perspektywach szybkiego rozwoju, rokujÈ-
cych, ĝe dadzÈ wysokie zyski w dïugim terminie.
Z tego powodu nie moĝna wiarygodnie oceniÊ wyników, a tym
bardziej oczekiwaÊ wysokich zysków od funduszu akcji w krótkich
okresach. Skoro bowiem celem kaĝdego funduszu akcji jest wzrost
wartoĂci aktywów w dïugim terminie, to nigdy nie powinno siÚ zdarzyÊ
(w najlepiej zarzÈdzanych funduszach), ĝe zarzÈdzajÈcy podejmuje ry-
zyko nieosiÈgniÚcia celu inwestycyjnego w imiÚ doraěnych wysokich
zysków, i to nawet mimo takich oczekiwañ ze strony duĝej czÚĂci
uczestników funduszu. Moĝna uznaÊ nawet, ĝe koncentrowanie siÚ fun-
duszu na wynikach w krótkich okresach, na przykïad w okresie 12 mie-
siÚcy, pod presjÈ oczekiwañ oszczÚdzajÈcych, to przejaw niskiej jakoĂci
zarzÈdzania oferowanej przez dane TFI, a nie powód do wysokich ocen
dla zarzÈdzajÈcych funduszem.
Dlaczego dobrze zarzÈdzany fundusz nie powinien poddawaÊ siÚ
presji osiÈgania jak najlepszych wyników w okresach krótszych? Mu-
simy wiedzieÊ, ĝe zupeïnie inne czynniki wpïywajÈ na wartoĂÊ akcji
30
OTWARTE FUNDUSZE INWESTYCYJNE
w krótkim terminie (kilkumiesiÚcznym), a zupeïnie inne w dïugim
(kilkuletnim). W kilkuletnim horyzoncie czasowym przyszïa cena akcji
danej spóïki zawsze bÚdzie tym wyĝsza, im wyĝsze bÚdÈ zyski tej spóïki
w przyszïoĂci — najlepszÈ lokatÈ okazujÈ siÚ akcje dobrych spóïek
fundamentalnych. W okresach krótkich natomiast mogÈ wystÈpiÊ czyn-
niki bardzo róĝne, czÚsto nieprzewidywalne, wpïywajÈce na rynkowÈ
cenÚ akcji i dlatego nierzadko najlepsze dla inwestycji krótkotermi-
nowych bywajÈ akcje spóïek spekulacyjnych. Z tego samego powodu
w krótkich okresach (kilku-, kilkunastomiesiÚcznych) wzrost cen akcji
fundamentalnych, które bÚdÈ miaïy najwyĝszÈ cenÚ w przyszïoĂci,
moĝe byÊ duĝo niĝszy od wzrostu cen akcji spóïek o sïabych funda-
mentach. Co wiÚcej, moĝe siÚ zdarzyÊ, ĝe w danym okresie notowania
spóïek fundamentalnych mogÈ spadaÊ, a spóïek spekulacyjnych, po-
kazujÈcych wrÚcz straty z dziaïalnoĂci — rosnÈÊ. Ale jednoczeĂnie mu-
simy pamiÚtaÊ, ĝe w dïugim terminie nie zdarza siÚ tak nigdy: w dïugim,
kilku- lub kilkunastoletnim horyzoncie czasowym zawsze najwiÚkszy
wzrost majÈ firmy, które stale osiÈgajÈ najwiÚksze zyski.
Dla funduszu liczy siÚ tylko konsekwentne dÈĝenie do celu
Z tej przyczyny najlepiej zarzÈdzane fundusze akcji, a wiÚc te, które
w kaĝdych warunkach zachowujÈ ĝelaznÈ konsekwencjÚ w dÈĝeniu
do osiÈgniÚcia dïugoterminowego wzrostu aktywów, decydujÈc o dobo-
rze akcji, muszÈ pomijaÊ czynniki krótkookresowe. Tym samym nawet
bardzo dobrze zarzÈdzany fundusz akcji wykazuje spadki wartoĂci —
okresowe straty dla swych uczestników. Jest to sytuacja normalna i jako
coĂ zupeïnie oczywistego powinna byÊ zaakceptowana przez uczestni-
ków takiego funduszu, pod warunkiem oczywiĂcie, ĝe w dïugim ter-
minie wzrost wartoĂci Ărodków bÚdzie odpowiadaï przyjÚtemu przez
fundusz celowi inwestycyjnemu.
Dobór do aktywów akcji spóïek o silnych fundamentach to nie je-
dyny wyznacznik polityki inwestycyjnej funduszy akcji. Kaĝda spóïka
prowadzÈca dziaïalnoĂÊ gospodarczÈ ponosi ryzyko tej dziaïalnoĂci.
Nawet wiÚc najlepszy zarzÈd czy funkcjonowanie w najbardziej per-
Jak fundusz pomnaĝa nasze pieniÈdze?
31
spektywicznej branĝy nie przesÈdzajÈ o ostatecznym sukcesie danej
spóïki akcyjnej, a tym samym o wysokich zyskach posiadaczy jej akcji.
Dlatego fundusz inwestycyjny zawsze dÈĝy do ograniczenia ryzyka
poraĝki pojedynczej, choÊ dobrze zarzÈdzanej firmy. W jaki sposób?
Po pierwsze, lokuje aktywa w akcjach nie jednej, ale wielu dobrze za-
rzÈdzanych firm. Po drugie, rozprasza aktywa miÚdzy spóïki, które
dziaïajÈ w kilku branĝach, nawet wówczas gdy tylko jedna branĝa ma
akurat znakomite perspektywy rozwoju. W efekcie elementem polityki
inwestycyjnej funduszy zawsze bÚdzie tzw. dywersyfikacja, czyli od-
powiednio szerokie rozproszenie aktywów miÚdzy róĝnych emitentów
papierów wartoĂciowych.
Fundusz nie moĝe postawiÊ zbyt duĝo na jednÈ kartÚ
Minimalny poziom dywersyfikacji aktywów (zapisany takĝe w statucie
funduszu) wyznaczajÈ regulacje prawne, wedïug których akcje (lub
obligacje) danej spóïki gieïdowej nie mogÈ przekraczaÊ 5% aktywów
funduszu (w wyjÈtkowych sytuacjach mogÈ dochodziÊ do 10%)
4
. Od-
powiednie rozproszenie aktywów funduszu odnosi siÚ nie tylko do
papierów wartoĂciowych emitowanych przez spóïki, ale nawet do emi-
towanych przez skarb pañstwa. Jest moĝliwe aby nawet 100% aktywów
byïo lokowane w papierach wartoĂciowych emitowanych przez skarb
pañstwa, ale w takim przypadku, fundusz jest zobowiÈzany do rozpro-
szenia aktywów na co najmniej 6 róĝnych emisji obligacji skarbowych,
przy czym jedna emisja nie moĝe stanowiÊ wiÚcej niĝ 30% aktywów
funduszu.
Pomijanie przez fundusze inwestycyjne akcji spóïek spekulacyj-
nych to nie jedyna przyczyna tego, ĝe ich wyniki w krótkich okresach
mogÈ byÊ sïabe w porównaniu ze wzrostem, jaki wykazujÈ pojedyncze
4
Autor okreĂla to zasadÈ 5/10/40 — limity inwestycyjne dla funduszy inwe-
stycyjnych, nakazujÈce rozproszenie aktywów funduszu: do 40% caïoĂci
aktywów — wĂród pojedynczych emitentów z maksymalnie 10% akty-
wów na rzecz jednego emitenta, pozostaïej czÚĂci aktywów — do 5% ak-
tywów na lokaty jednego emitenta.
32
OTWARTE FUNDUSZE INWESTYCYJNE
spóïki spekulacyjne. Fundusze inwestycyjne nie majÈ szans na wy-
granÈ takĝe w dïugim terminie z bezpoĂrednimi inwestycjami w wy-
branych spóïkach fundamentalnych. Portfel funduszu akcji skïada siÚ
z akcji kilkudziesiÚciu spóïek. Tym samym zyski uczestników funduszu
bÚdÈ wypadkowÈ zmian wartoĂci akcji wszystkich spóïek tworzÈcych
portfel funduszu proporcjonalnie do ich udziaïu w aktywach. W fun-
duszu akcji znajdÈ siÚ wiÚc i spóïki, których akcje wzrosnÈ najbardziej,
jak i teĝ te wykazujÈce najniĝszy wzrost wartoĂci. Gdyby wiÚc „udaïo
siÚ” nam zainwestowaÊ bezpoĂrednio w akcje spóïki o najwyĝszym
wzroĂcie w danym okresie, a jednoczeĂnie taka spóïka stanowiïaby
jedyny skïadnik naszego portfela inwestycyjnego, to osiÈgniÚte zyski
z takiej inwestycji byïyby duĝo wyĝsze od najlepiej zarzÈdzanych
funduszy, takĝe tych, które, tak jak my, zdecydowaïyby siÚ na mak-
symalne zaangaĝowanie portfela inwestycyjnego w akcje danej spóïki.
Róĝnica polegaïaby na tym, ĝe inwestujÈc samodzielnie, zasady inwe-
stowania ustalalibyĂmy zupeïnie dowolnie: czy inwestujemy w spóïki
spekulacyjne, czy teĝ tylko w fundamentalne, oraz w ile spóïek —
w kilka, kilkanaĂcie czy moĝe tylko w jednÈ. Natomiast fundusz inwe-
stycyjny musi przestrzegaÊ zasad okreĂlonych w przepisach i w statu-
cie funduszu, a jednÈ z nich jest wïaĂnie dywersyfikacja, której kon-
sekwencjÈ jest to, ĝe akcje jednej spóïki nie mogÈ stanowiÊ wiÚcej niĝ
10% aktywów funduszu. W zwiÈzku z tym, jeĝeli akcje danej spóïki
w analizowanym okresie wzrosïyby o 150% i nasze oszczÚdnoĂci byïyby
ulokowane tylko w tej jednej spóïce, nasz zysk byïby równie wysoki
— 150% minus koszty transakcyjne. Gdyby natomiast w funduszu
inwestycyjnym stanowiïy dopuszczalne prawem maksimum, 10% akty-
wów, to uczestnicy tego funduszu skorzystaliby na wzroĂcie akcji tej
spóïki tylko w jednej dziesiÈtej (ostateczny zysk uczestnika funduszu
byïby takĝe zaleĝny od zmiany wartoĂci akcji stanowiÈcych pozostaïe
90% aktywów funduszu). Autor czÚsto spotykaï siÚ z opiniami indy-
widualnych inwestorów, podwaĝajÈcymi jakoĂÊ wyników funduszy in-
westycyjnych, wïaĂnie wówczas, gdy powoïywali siÚ oni na wyniki wïa-
snych inwestycji, wskazujÈc na pojedyncze spóïki gieïdowe wykazujÈce
wysoki wzrost wartoĂci swoich akcji w danym okresie. Duĝo rzadziej
Jak fundusz pomnaĝa nasze pieniÈdze?
33
natomiast indywidualni inwestorzy przyznajÈ siÚ do sytuacji odwrot-
nej, czyli takiej, w której ich bardzo skoncentrowany portfel inwesty-
cyjny skïadaï siÚ z akcji spóïki, której notowania gieïdowe okazywaïy
siÚ duĝo niĝsze od Ăredniej w danym okresie.
Jak powinniĂmy oceniaÊ wyniki?
W zwiÈzku z tym, oceniajÈc wyniki funduszy inwestycyjnych, musimy
zdawaÊ sobie sprawÚ z narzucanych prawem ograniczeñ i wiedzieÊ,
ĝe wymóg dywersyfikacji — odpowiedniego rozproszenia portfela na
papiery wartoĂciowe wielu emitentów — skutkuje tym, ĝe wyniki naj-
lepiej zarzÈdzanych funduszy nie majÈ szans z bezpoĂrednimi inwesty-
cjami w pojedyncze spóïki gieïdowe, które w dïugim terminie okaĝÈ siÚ
najlepsze. Z drugiej zaĂ strony fundusze najgorzej zarzÈdzane, czyli
osiÈgajÈce najniĝszy wzrost wartoĂci w dïugim terminie, „nie majÈ
szans”, aby ich wynik byï tak sïaby jak wzrost (spadek) wyceny akcji
spóïek, które pomimo obiecujÈcych perspektyw okazaïy siÚ spóïkami
osiÈgajÈcymi najniĝsze zyski i tym samym najniĝszy wzrost (najwiÚkszy
spadek) rynkowej wyceny swoich akcji.
Aby nasza ocena byïa wywaĝona i wïaĂciwa, nie moĝemy zapominaÊ
o tym, ĝe sposób inwestowania aktywów funduszu jest zawsze wy-
padkowÈ czterech elementów: dopuszczalnych prawem form lokat,
przyjÚtego przez fundusz celu inwestycyjnego, sposobu dojĂcia do tego
celu, czyli zasad polityki inwestycyjnej, oraz decyzji o doborze lokat,
podejmowanej przez osoby zarzÈdzajÈce funduszem (rysunek 2.1).
Rysunek 2.1. Czynniki determinujÈce sposób inwestowania
aktywów funduszu
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Otwarte fundusze inwestycyjne Zasady sa proste ofundi(1)
Straciłem w funduszach ponad 50% – co robić (cz 3) Dlaczego porady znajomych Marka nie są najlepsze…
41 Fundusze inwestycyjne
Fundusze inwestycyjne i emerytalne wykład 6 23 03 2015
Fundusze inwestycyjne i emerytalne wykład 9 20 04 2015
fundusze inwestycyjne
fundusze inwestycyjne w praktyce
Fundusze inwestycyjne 2
więcej podobnych podstron