dr hab. Jarosław Popiel
Podstawowe pojęcia dermatologiczne
n Próg świądowy skóry
n Zjawisko sumowania się efektów świądowych n Wykwity skórne
Definicja jednostki chorobowej
• Atopia to uwarunkowana genetycznie tendencja do rozwoju IgE-zależnej alergii w odpowiedzi na alergeny środowiskowe
• Atopowe zapalenie skóry to genetycznie uwarunkowana predyspozycja do rozwoju świądowej i zapalnej alergicznej choroby skóry o charakterystycznym obrazie klinicznym
• Za istotne w rozwoju choroby uważa się nie tylko przeciwciała klasy IgE
ale również IgG, istotną rolę mogą odgrywać również inne elementy układu immunologicznego takie jak limfocyty T.
• U psów z atopią wyróżnia się :
• AZS (atopic dermatitis)
• Atopowe zapalenie spojówek (atopic conjunctivitis)
• Atopowe zapalenie śluzówki nosa (atopic rhinitis) Immunopatogeneza AZS
n Alergeny zawarte w powietrzu (inhalacja oraz przez skórę) n W naskórku wiązane przez kom. dendrytyczne, posiadajace IgE
n Prezentacja antygenu Limf.T – stymulacja Th2 do prod. cytokin –prod. IgE
n Faza ostra IL-4, IL-5, IL-13
n Faza przewlekła IFN-g – profil Th1
(LPR – late phase response- chroniczne zapalenia skóry) Predyspozycje
n Rasa: bokser, shar pei, labrador, teriery, dalmatyńczyk, setery, spaniele, lhasa apso, basset, beagle, buldog,
n Rodzina
Czynniki etiologiczne
n Alergeny Europy Północnej: roztocza kurzu domowego, naskórek, pyłki drzew, pyłki traw i chwastów, grzyby
n (wg Vet. Immunol. and Immunopathol. 81, 2001) 1
Kryteria rozpoznawania atoopii (wg Willemse) I. Kryteria główne
1.Świąd
2. Wygląd i umiejscowienie zmian
a)zajęcie pyska i/lub łap
b)zliszajowacenie fałdów podkolanowych i/lub powierzchni grzbietowej nadgarstka 3.Zapalenie skóry o charakterze przewlekłym i nawracającym 4.Predysponowana rasa lub charakter rodzinny choroby n (teriery, bokser, dalmatyńczyk, owczarek niemiecki, setery, buldog francuski, labrador, shar-pei, pekińczyki)
II. Kryteria poboczne
1.Początek zmian pomiędzy 1 a 3 rokiem życia 2.Rumień części twarzowej
3.Obustronne zapalenie spojówek
4.Powierzchowne ropne zapalenie skóry
5. Nadpotliwość + łojotok
6. Dodatnie testy skórne
7.Wysoki poziom specyficznych IgE
Kryteria rozpoznawania AZS wg Favrot’a 2010
n Występowanie objawów klinicznych przed ukończeniem 3 roku życia n Pies przebywający głównie wewnątrz pomieszczeń n Świąd ustępujący po podaniu glikokortykosteroidów n Świąd początkowo bez żadnych towarzyszących zmian skórnych n Zajęcie palców kończyn przednich
n Zajęcie małżowin usznych
n Brak zmian w okolicy grzbietowo – lędźwiowej tułowia Jednoczesna obecność 5 kryteriów = AZS wykazuje czułość diagnostyczną 85% oraz specyficzność 79%
Można odróżnić AZS od przewlekłego ropnego zapalenia skóry o innej etiologii
Procent psów atopowych reagujących pozytywnie w testach śródskórnych z alergenami roztoczy i naskórka (1999)
n Dermatophagoides farinae- 70%
n Dermatophagoides pteronysinus- 54%
n Acarus siro- 48%
n Naskórek człowieka- 38%
n Naskórek koci- 2%
n Naskórek owczy/wełna- 6%
Procent psów atopowych reagujących pozytywnie w testach śródskórnych z alergenami pyłków traw (1999)
n Tymotka- 16-76%
n Blue grass- 13-89%
n Velvet- 11-76%
2
n Żyto- 12-83%
n Mix siedmiu traw- 30-86%
Kolejność postępowania
n usunięcie zmian miejscowych i powikłań n stosowanie leków przeciwzapalnych
n unikanie kontaktu z alergenem i immunoterapia swoista (po wykonanych testach śródskórnych)
Leki przeciwhistaminowe
Lek
Dawka doustna
Clemastine (Tavegyl)
0,05-0,1 mg/kg co 12 h
Amitryptyline (Elavil)
1 mg/kg co 12 h
Hydroxyzinum (Atarax, Pruritex) 2,2 mg/kg co 8 h Chlorpheniramine (Chlorderma) 0,4 mg/kg co 8 h Diphenhydramine (Benadryl)
2,2 mg/kg co 8 h
Cyproheptadine (Protadine,
0,3 mg/kg co 8 godzin
Peritol)
Sterydowe leki przeciwzapalne:
Lek
Dawki przeciwświądowe
Prednizon
1,0 mg/kg
Prednizolon
0,5 - 1,0 mg/kg
Metylprednizolon
0,8 mg/kg
Deksametazon
0,2 mg/kg
Niesterydowe leki przeciwzapalne
Lek
Dawka
Objawy uboczne
Misoprostol (Cytotec) –
3-6µg/kg co 8h
Sporadyczne wymioty
analog prostaglandyny
Cyklosporyna
5 mg/kg co 24h
Wymioty, biegunka, utrata masy
(Sandimune)
ciała, zapalenie dziąseł
Pentoxyfiline (Trental)
10mg/kg co 12h Nie stwierdzono
Tacrolimus 0,1% -
Stosowany
Brak – cena??
inhibitor kalcyneuryny
miejscowo - krem
Antydepresanty
Fluoxetine (Prozac)
1 mg/kg/dz
3
Clomipramine (Clomiclam, 2-4 mg/kg/dz Anafranil)
Amitryptyline ( Elavil)
1-3 mg/kg/2x dz
Doxepin (Sinequan)
0.5-2 mg/kg 2x dz
Imipramine (Tofrenil)
2-4 mg/kg/dz
Naltrexon (Trexal)
2.2 mg/kg/dz
Leki anksjolityczne
Phenobarbital (Luminal)
2,2-6,6 mg/kg/2x dz
Diazepam (Valium,
1,1mg/kg/dz
Relanium)
Hydroxyzine (Atarax)
2,2 mg/kg/4x dz
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe:
Stosunek Wg Lloyd
Wg Scott
% zwierz.
(1999)
(1997)
Redukcja
świądu
omega-6 5-10
138mg/kg 269mg/kg 82
omega-3 1
11 mg/kg
50mg/kg
44
n Powinny być podawane przynajmniej przez okres 8 tyg.
n Redukują świąd od 40% do 80% przypadków.
n Mogą być stosowane z lekami przeciwhistaminowymi jako alternatywy do glikokortykoterapii
n W terapii skojarzonej – możliwość zmniejszenia dawki glikokortykosterydów.
4