Talmud babiloński, traktat Szabat 31a

Nasi rabbini nauczali: przypadek jednego cudzoziemca, który przyszedł do Szammaja. Rzekł

mu: ile Tor macie? Rzekł mu: dwie, Torę w piśmie (בתכבש הרות) i Torę z ust (הפ לעבש הרות).

Rzekł mu: w piśmie – wierzę ci, z ust – nie wierzę ci. Uczyń mnie prozelitą, pod warunkiem,

że nauczysz mnie Tory w piśmie. Zganił go i wypędził w gniewie. Poszedł do Hillela.

Uczynił go prozelitą. Pierwszego dnia rzekł: alef – bet – gimmel – dalet. Nazajutrz odwrócił

mu. Rzekł do niego: czemuż to wczoraj mnie tego nie nauczałeś? Rzekł mu: czy nie musisz

więc polegać na mnie? Polegaj więc na mnie z szacunkiem do [Tory] z ust.

Talmud babiloński, traktat Joma 28b

Rzekł Raw: Abraham nasz ojciec wypełniał całą Torę, jak jest napisane: „dlatego że Abraham

był mi posłuszny [przestrzegał tego, co mu poleciłem: moich nakazów, praw i pouczeń]” (Rdz

26,5). (…) Rzekł rabbi Aszi: Abraham nasz ojciec przestrzegał nawet [prawa] mieszania

naczyń (ןילישבת יבוריע), jak napisano: moja Tora – jedna Tora w piśmie i jedna Tora z ust.

Talmud babiloński, traktat Temura 14b

Rzekł rabbi Abba, syn Chijji bar Abby w imieniu rabbiego Jochanana: kto spisuje halachy

[jest] jak kto pali Torę. A kto uczy się z nich, nie otrzymuje nagrody. Zinterpretował rabbi

Jehuda bar Nechemia Meturgeman [słowa] Resz Lakisza: jeden werset mówi „zapisz sobie te

słowa” (Wj 34,27) i [ten sam] jeden werset mówi: „bo z ust są te słowa” (Wj 34,27) i uczy

cię, że tego, co z ust nie będziesz recytować z pisma, a tego, co w piśmie, nie będziesz

recytować z ust. I [nauczał] Tannaita z domu rabbiego Iszmaela: „zapisz sobie te słowa” – te

sobie zapisz, ale nie zapisuj halach.

Miszna Sukka 1

1. Budka, która jest wyższa niż dwadzieścia łokci [jest] niewłaściwa. Rabbi Jehuda uznaje ją

za właściwą. A gdy nie jest wyższa niż dziesięć dłoni i gdy nie ma trzech ścian i gdy

ogrzanego [jest] więcej niż zacienionego, [jest] niewłaściwa. Budka stara – dom Szammaja

sprzeciwia się jej a dom Hillela uznaje ją za właściwą. A co to jest „budka stara”? Każda,

która została zrobiona na trzydzieści dni przed świętem. Ale jeśli została zrobiona w imieniu

święta, nawet początkiem roku, [jest] właściwa.

2. Czyniący swoją budkę pod drzewem, [robi to jakby] jakby czynił ją wewnątrz domu.

Budka nad budką – najwyższa jest właściwa, najniższa jest niewłaściwa. Rabbi Jehuda mówi:

jeśli nie ma zamieszkania w najwyższej, najniższa jest właściwa.

3. [Gdy kto] rozłoży nad nią prześcieradło przeciwko grzaniu lub pod nią przeciwko temu, co

spadło lub jeśli rozłoży [to] nad łóżkiem, [wtedy budka jest] niewłaściwa. Lecz [może] on

rozłożyć nad zwykłym łóżkiem.

4. (…) To reguła: wszystko, co otrzymuje nieczystość i nie rośnie z ziemi, nie jest jej

pokryciem. I każda rzecz, która nie otrzymuje nieczystości i rośnie z ziemi, jest jej

pokryciem.

5. Wiązki słomy i wiązki drzewa i wiązki gałęzi nie są ich pokryciem. A wszystko, co

rozwiązane [jest] właściwe. I wszystko jest właściwe dla ścian.

6. Pokrycie z desek, słowa rabbiego Jehudy. A rabbi Meir zabrania. [Jeśli] dał na nią deskę,

która jest szeroka na cztery dłonie, jest właściwa, jeśli nie śpi pod nim.

8. (…) Kto wygrzebał [dziurę] w stercie, [by] zrobić tam budkę, to nie jest budka.

9. Kto wiesza ściany z góry na dół, jeśli wysokość od ziemi [wynosi] trzy dłonie, [czyni

budkę] niewłaściwą. (…) [Gdy] odległość pokrycia od ścian [wynosi] trzy dłonie – [budka

jest] niewłaściwa.

10. Dom, który się pomniejszył i [kwestia] pokrycia nad nim – jeśli [odległość] od ściany do

pokrycia [wynosi] cztery łokcie, [budka jest] niewłaściwa. (…)

11. Czyniący swą budkę w rodzaju chatki lub [taką], która opiera się o ścianę – rabbi Eliezer

uznaje ją za niewłaściwą, ponieważ nie ma dachu. A Mędrcy uznają [ją] za właściwą. Duża

mata trzcinowa uczyniona do leżenia, przyjmuje nieczystość i nie ma z niej pokrycia. [Gdy

jest zrobiona jako] pokrycie, nie przyjmuje nieczystości. Rabbi Eliezer mówi: jedna duża,

jedna mała – [każda z nich jest] zrobiona do leżenia, przyjmuje nieczystość i nie ma z niej

pokrycia. (…)

Miszna Sukka 2

1. [Kto] śpi pod łóżkiem w budce, nie wypełnia swojego obowiązku. Rzekł rabbi Jehuda:

przyzwyczajeni byliśmy, że spaliśmy pod łóżkiem w obliczu Starców i nie rzekli nam słowa.

Rzekł rabbi Szimeon: przypadek Tabiego, sługi rabbana Gamaliela, który spał pod łóżkiem. I

powiedział im rabban Gamaliel Starcom: zobaczyliście Tabiego, mojego sługę, który jest

mądrym uczniem i wie, że słudzy są zwolnieni z [obowiązku] budki – tak więc spał pod

łóżkiem. I w ten sposób dotarliśmy do naszego sporu, że śpiący pod łóżkiem nie wypełnia

swojego obowiązku.

2. Ten, kto podpiera swoją budkę nogami łóżka, [tego budka jest] właściwa. Rabbi Jehuda

mówi: jeśli nie może stać samodzielnie, jest niewłaściwa. Budka przerzedzona i która jest

bardziej zacieniona niż nagrzana, jest właściwa. Gruba w rodzaju domu, nawet jeśli gwiazdy

nie są z jej wnętrza widoczne, jest właściwa.

3. Czyniący swoją budkę na platformie wozu lub na pokładzie statku – [jest ona] właściwa i

wchodzą do niej w dzień świąteczny. W koronie drzewa lub na wielbłądzie – [jest ona]

właściwa i nie wchodzą do niej w dzień świąteczny. Dwie [ściany] z drzew i jedna z ręki

człowieka lub dwie z ręki człowieka i jedna z drzew – jest właściwa i nie wchodzą do niej w

dzień świąteczny. Trzy z ręki człowieka i jedna z drzewa – jest właściwa i wchodzą do niej w

dzień świąteczny. To reguła: budka, [którą] podpiera drzewo i może stać samodzielnie, jest

właściwa i wchodzą do niej w dzień świąteczny.

4. Ten, który zrobił swoją budkę między drzewami i drzewa są jej ścianami – jest ona

właściwa. Wysłani na przykazanie są wyłączeni z [obowiązku] budki. Chorzy i zajmujący się

nimi są wyłączeni z [obowiązku] budki. (…)

7. Ten, kto ma swoją głowę i swoją większość w budce a stół jego jest w domu – dom

Szammaja uznaje [to] za niewłaściwe a dom Hillela uznaje za właściwe. Powiedzieli im, dom

Hillela do domu Szammaja: czyż nie taki był przypadek, że poszli Starcy domu Szammaja i

Starcy domu Hillela odwiedzić rabbiego Jochanana ben ha-Horoniego i znaleźli go, gdy

siedział [z] jego głową i jego większością w budce a jego stół był w domu – i nie rzekli mu

słowa? Powiedzieli im, dom Szammaja: to [ma być] dowód? Jednakże powiedzieli mu: jeśli

taki jest twój zwyczaj, nie wypełniłeś przykazania budki w twoich dniach.

8. Kobiety, służący i nieletni są wyłączeni z obowiązku budki. Nieletni, który nie potrzebuje

swojej matki, ma obowiązek budki. Przypadek: synowa Szammaja Starszego urodziła i

ułamała z pokrycia i zrobiła pokrycie nad łóżkiem dziecka.

9. Przez wszystkie siedem dni człowiek czyni swoją budkę stałym [mieszkaniem] a swój dom

– tymczasowym. (…)

Tosefta Sukka 1

1. Budka, która jest wyższa niż dwadzieścia łokci [jest] niewłaściwa. Rabbi Jehuda uznaje ją

za właściwą. Rzekł rabbi Jehuda: przypadek budki Heleny, która była wyższa niż dwadzieścia

łokci: i wchodzili do niej Starcy i wychodzili z niej i nie rzekł [ani] jeden z nich słowa.

Powiedzieli mu: ponieważ ona była kobietą a kobieta nie ma obowiązku budki. Powiedział

im: czyż nie było jej siedmiu synów mądrymi uczniami? [Jednak] weszli do niej i wszyscy

zamieszkiwali w jej wnętrzu.

2. Budka, która jest bardziej nagrzana niż zacieniona, jest niewłaściwa. W tych słowach stoi,

że [odnosi się to do] góry. Ale do stron – nawet [gdy] wszystkie są w pełni nagrzane, jest

właściwa.

4. Budka pasterzy, budka zbieraczy owoców i budka splądrowana jest niewłaściwa. Pokrycie

z trzcin i ze snopków słomy jest właściwe.

6. Rabbi Eliezer mówi: czternaście posiłków musi zjeść człowiek w budce: jeden w dzień,

jeden w nocy. A Mędrcy mówią: nie ma dla tej rzeczy [określonego] limitu – jedynie za

wyjątkiem nocy pierwszego dnia świątecznego. Znów powiedział rabbi Eliezer: kto nie je

nocą pierwszego dnia świątecznego, wyrówna w noc ostatniego dnia świątecznego. A Mędrcy

mówią: nie ma dla tej sprawy wyrównania, gdyż jak napisano: „Zakrzywione nie może być

wyprostowane, a wybrakowane nie może być policzone” (Koh 1,15).

7. Do pokrycia można [użyć] desek – słowa rabbiego Jehudy. Mędrcy zabronili, chyba że

[jest] między nimi wystarczająco miejsca. Rzekł rabbi Jehuda: przypadek z godziny

niebezpieczeństwa, że stawialiśmy drabiny i na górze pokryciem ich [były] deski i [tak]

spaliśmy pod nimi. Powiedzieli mu: godzina niebezpieczeństwa nie jest dowodem, ale

wszyscy uznali, że jeśli [pokrycie] jest z desek szerokich [na] cztery dłonie, między nimi

[jest] wystarczająco miejsca. [Jeśli kto] powiesił w niej perskie orzechy, granaty i oliwki,

kiście winogron i kukurydzę – jest właściwa. [Jednak] nie będą jedli z nich nawet w ostatni

dzień świąteczny. A jeśli [jest] zgoda [w ich sprawie], wolno będzie z nich jeść w święto.

9. Przypadek rabbiego Eliezera, który siedział w budce Johanana Ben Ilai w Cezarei i dotarło

nasłonecznienie do budki. Rzekł do niego: rozciągnąć nad nią prześcieradło? Powiedział mu:

nie masz w Izraelu plemienia, które nie postawiło proroka. Dotarło nasłonecznienie do

połowy budki. Powiedział mu: rozciągnąć nad nią prześcieradło? Powiedział mu: nie masz w

Izraelu plemienia, które nie postawiło sędziego. Plemię Jehudy i Benjamina postawiły królów

zgodnych z prorokami. Dosięgło nasłonecznienie nóg rabbiego Eliezera, położył

prześcieradło i rozciągnął nad budką. Podciągnął rabbi Eliezer nogi i wyszedł.

10. Czyniący swą budkę w rodzaju chatki lub [taką], która opiera się o ścianę – rabbi Eliezer

twierdzi, że jeśli w jej dachu jest [otwór szerokości] dłoni lub jeśli byłaby wyżej [ponad]

ziemią o dłoń, wtedy jest właściwa. Duża mata trzcinowa [może być] jej pokryciem a mała

nie [może być] jej pokryciem. Z trzciny i z sitowia duża [mata może być] jej pokryciem,

utkana [mata] nie [może być] jej pokryciem. Rabbi Iszmael syn rabbiego Jose powiedział w

imieniu jego ojca: również tkana [może być] jej pokryciem. I tak [podobnie twierdził] rabbi

Dose, według jego słów.

11. [Kto] nakrywa wóz, który ma wysokość dziesięciu dłoni – rabbi Jose syn rabbiego Jehudy

powiedział w imieniu rabbiego Jose: śpiący pod wozem jest jak śpiący pod łóżkiem.

Tosefta Sukka 2

2. Chorzy i zajmujący się nimi są wyłączeni z [obowiązku] budki – nie [tylko] chorzy

niebezpiecznie, ale nawet [cierpiący na] ból głowy, nawet ból oczu. Opowiedział rabban

Szimeon ben Gamaliel [przypadek]: bolały mnie oczy w Cezarei i pozwolił mi rabbi Jose spać

– mnie i zajmującemu się mną na zewnątrz budki. Rzekł rabbi: gdy byliśmy, ja i rabbi Eliezer

syn rabbiego Cadoka u rabbiego Johanana ben Nuri w Bet-Szearim, jedliśmy figi i winogrona

na zewnątrz budki. I tak, rabbi rzekł: każda budka, w której nie ma [miejsca] czterech łokci na

cztery łokcie jest niewłaściwa. A Mędrcy mówią: nawet jeśli nie ma miejsca, to jego głowa i

jego większość wystarczą [by była] właściwa.

4. [Jeśli] jadł w budce i spadły na niego deszcze i wyszedł z niej – nawet jeśli deszcze ustaną,

nie ma on obowiązku wracać, aż skończy. [Jeśli] spał w budce i spadły na niego deszcze i

wstał i wyszedł – nawet jeśli deszcze ustaną, nie ma on obowiązku wracać, aż się obudzi.

Talmud babiloński, traktat Sukka 2a

Miszna:

Budka, która jest wyższa niż dwadzieścia łokci [jest] niewłaściwa. Rabbi Jehuda uznaje ją za

właściwą. A gdy nie jest wyższa niż dziesięć dłoni i gdy nie ma trzech ścian i gdy ogrzanego

[jest] więcej niż zacienionego, [jest] niewłaściwa.

Gemara:

Nauczyliśmy się z Miszny: wejście, które ma więcej niż dwadzieścia łokci wysokości –

obniżyć. Rabbi Jehuda mówi: to nie jest konieczne. Gdzie jest różnica, [skoro za wysoka]

budka uznana jest za niewłaściwą a [na za wysokie wejście] jest rozwiązanie? [Obowiązek]

budki [pochodzi] z Tory, [więc] został uznany za niewłaściwy – [sprawa] wejścia [pochodzi]

od rabinów, [więc] została uznana [za taką, dla której] jest rozwiązanie. I jeśli się chce,

powiedz: [przykazanie wzięte] z Tory również [może] zostać uznane za [mające] rozwiązanie,

jednakże w [odniesieniu do obowiązku] budki przykazań jest wiele, więc uznano ją [za]

niewłaściwą, [podczas gdy w odniesieniu do] wejścia, które [obwarowane jest] niewieloma

przykazaniami, [dopuszczono możliwość] rozwiązania. Skąd to wiemy? Rzekł Rabba: jak

napisano „by w i e d z i a ł y wasze pokolenia, że w budkach umieściłem synów Izraela” (Wj

23,43). [W budce o wysokości do] dwudziestu łokci człowiek w i e , że mieszka w budce.

[Gdy budka ma] więcej niż dwadzieścia łokci, nie w i e człowiek, że mieszka w budce, bo

jego oczy tego nie widzą. Rabbi Zera powiedział: stąd „i budka będzie dla cienia w ciągu

dnia od skwaru” (Iz 4,6). [W budce] do [wysokości] dwudziestu łokci, człowiek siedzi w

cieniu budki. [W budce o wysokości] powyżej dwudziestu łokci, człowiek nie siedzi w cieniu

budki lecz w cieniu jej ścian. Rzekł mu Abaje: ale jeśli [kto] zbudował swoją budkę w

Asztarot Karnajim, czy to również nie jest właściwa budka? Rzekł mu: w takim razie usuń

„Asztarot Karnajim” a zostanie cień budki – usuń ściany a nie będzie cienia budki. Raba

powiedział: stąd „w budkach będziecie mieszkać siedem dni” (Kpł 23,42). Rzekła Tora: na

całe siedem dni wyjdź z mieszkania stałego i żyj w mieszkaniu tymczasowym. [W budce o

wysokości] do dwudziestu łokci człowiek czyni swoje mieszkanie tymczasowym. [W budce o

wysokości] ponad dwudziestu łokci człowiek nie czyni swojego mieszkania tymczasowym

lecz mieszkaniem stałym. Rzekł mu Abaje: skoro tak, [to] jeśli [kto] zrobił ściany z żelaza i

umieścił na górze pokrycie, to również nie byłaby to właściwa budka. Powiedział mu: chodzi

mi o to, że [budka o wysokości] do dwudziestu łokci, którą człowiek czyni swoim

tymczasowym mieszkaniem, nawet jeśli czyni je stałym, również spełnia [wymóg

właściwości]. [Tymczasem budka o wysokości] ponad dwudziestu łokci, którą człowiek czyni

swoim stałym mieszkaniem, nawet jeśli czyni je tymczasowym, nie wypełnia [wymogu

właściwości]. (…)

Sprzeciwiono się temu: budka, która jest wyższa niż dwadzieścia łokci [jest] niewłaściwa.

Rabbi Jehuda uznaje ją za właściwą. Rzekł rabbi Jehuda: przypadek budki Heleny królowej w

Lod, która była wyższa niż dwadzieścia łokci: i wchodzili do niej Starcy i wychodzili z niej i

nie rzekł [ani] jeden z nich słowa. Powiedzieli mu: to jest dowód? ponieważ ona była kobietą

a kobieta nie ma obowiązku budki. Powiedział im: czyż nie miała siedmiu synów? Co więcej:

wszystko, co czyniła, czyniła nie inaczej niż z ust Mędrców. Czemu musiał dodać „wszystko,

co czyniła, czyniła nie inaczej niż z ust Mędrców”? Tak więc odpowiedział im: jeśli powiecie,

że [miała] siedmiu nieletnich synów, to nieletni są wyłączeni z obowiązku [budki]. Skoro

jednak [miała] siedmiu, nie można [powiedzieć], że nie było jednego, który potrzebował

matki. I jeśli sprzeciwicie się [temu, że kwestia edukacji] nieletniego, który nie potrzebuje

[już] matki jest rabinicznym zaleceniem, dodam: „wszystko, co czyniła, czyniła nie inaczej

niż z ust Mędrców”.