technika i technologie – mocowania Wyznaczanie stref

na dachu płaskim

Oddziaływanie wiatru na dach nie jest równomier-

– strefa brzegowa – w kształcie prostoką-

ne na całym jego obszarze. Najsilniej odczuwalne tów, wzdłuż brzegu dachu o szerokości

równej wymiarowi a, z wyłączeniem stref jest ono w narożach i bezpośrednim sąsiedztwie narożnych,

krawędzi dachu. Dlatego tak ważne jest wyzna-

– strefa wewnętrzna – pozostały obszar dachu czenie odpowiednich stref na dachu, w których po odrzuceniu stref narożnej i brzegowej.

dzięki zagęszczeniu mocowania – odpowiedniemu rozmieszczeniu łączników dachowych – można Metoda wg DIN 1055 T4 z 1986 r., wariant dużych stref narożnych

skutecznie przeciwdziałać ewentualnym niekorzyst-Podobnie do metody tradycyjnej, wymiar dla nym zjawiskom, prowadzącym nawet do oderwania określenia stref – a – wyznaczamy jako 1/8

membrany hydroizolacyjnej od podłoża.

mniejszego boku rzutu dachu. W naszym przypadku jest to wymiar 10 m. Na rys. 2 można Wyznaczanie ilości,

c) strefę wewnętrzną (czasem nazywaną

zauważyć jednak zmiany w wielkości stref:

wymiarów i położenie

także centralną) – pozostały obszar – strefa narożna – przyjmuje kształt prostokątny stref na dachu płaskim

dachu po wydzieleniu wcześniej opi-

o szerokości zgodnej z przyjętym wymiarem

sanych stref; tutaj wystarcza normalna

a i długości 4 a,

Na rynku występuje wiele różnych rozwiązań w gęstość mocowania łączników dachowych

– strefa brzegowa – w kształcie prostokątów, tym zakresie, najpopularniejsze z nich przybliżę dla mechanicznego mocowania, a dla

wzdłuż brzegu dachu o szerokości równej

w artykule. Warto odnotować fakt, że nowe

dachów klejonych przeważnie nie zachodzi

wymiarowi a, z wyłączeniem stref naroż-

technologie dla dachów płaskich w latach 80.

konieczność ich dodatkowego mocowania

nych,

i 90. docierały do Polski w znacznej mierze mechanicznego.

– strefa wewnętrzna – pozostały obszar dachu z Niemiec i dlatego wiele zagadnień odnosi się po odrzuceniu stref narożnej i brzegowej;

do obowiązujących tam norm DIN.

Metoda tradycyjna

jest ona identyczna jak w przypadku metody Dla uproszczenia i lepszego poznania różnic Na rys. 1 pokazano podział dachu według

tradycyjnej.

miedzy kolejnymi sposobami wyznaczania stref, jednej z najpopularniejszych metod – nazwę ją posłużę się przykładem dachu hali produkcyjnej tradycyjną. Wymiar podstawowy dla określenia Metoda wg DIN 1055 T4 z 1986 r., wariant lub magazynowej w układzie prostokątnym

stref – a – wyznaczamy jako 1/8 mniejszego mniejszych stref narożnych

o wymiarach w rzucie: szerokość 80 m i długość boku rzutu dachu, co w przyjętym przykładzie Do wyznaczenia podstawowego wymiaru dla

200 m przy wysokości 10 m.

stanowi 10 m. Podział dachu uwzględnia trzy określenia stref – a – korzystamy znowu z 1/8

W większości przypadków mamy do czynienia

podstawowe strefy:

mniejszego boku rzutu dachu. W naszym przy-z trzema strefami na dachu. Określa się je – strefa narożna – w kształcie kwadratu o boku kładzie jest to ponownie wymiar 10 m. Rys. 3

odpowiednio jako:

zgodnym z przyjętym wymiarem a,

przedstawia podział stref na dachu według

a) strefę narożną – w bezpośrednim sąsiedztwie najbardziej narażonego miejsca na dachu

– narożnika; tutaj mocowania mechaniczne

powinny być rozmieszczone najgęściej,

a w przypadku dachów klejonych konieczne

jest dodatkowe mocowanie przy użyciu

łączników dachowych;

b) strefę brzegową – w bezpośrednim sąsiedztwie krawędzi dachu; tutaj także mocowania mechaniczne rozmieszcza się gęsto, cho-ciaż już w mniejszym stopniu niż w strefie narożnej, a w przypadku dachów klejonych

występują dodatkowe łączniki dachowe;

Rys. 1. Strefy na dachu według metody tradycyjnej 13

Dachy Płaskie 3/2009

technika i technologie – mocowania do metody wg DIN 1055 T4 z mniejszymi

strefami narożnymi, jednak w celu określenia wymiaru podstawowego dla wyznaczenia stref a, korzysta się z wyboru mniejszego wymiaru z następujących zależności: 1/10 wymiaru

mniejszego boku rzutu dachu lub 2/5 wymiaru wysokości.

W naszym przypadku wymiarem mniejszym

z dwóch powyższych będzie 2/5 wysokości

=> a = 4 m. Podział dachu będzie wtedy następujący:

a) strefa narożna – w kształcie litery L, gdzie Rys. 2. Strefy na dachu według DIN 1055 T4 z 1986 r., wariant dużych stref wymiary zewnętrzne to szerokość 2 a i dłu-narożnych

gość 4 a, przy głębokości strefy odpowiadającej wymiarowi a,

b) strefa brzegowa – w kształcie prostokątów, wzdłuż brzegu dachu o szerokości równej

wymiarowi a, z wyłączeniem stref naroż-

nych,

c) strefa wewnętrzna – pozostały obszar dachu po odrzuceniu stref narożnej i brzegowej.

Z uwagi na przyjęcie wymiaru podstawowego

strefy a = 4 m w metodzie tej odnotowuje się wzrost powierzchni strefy wewnętrznej.

Jak zagadnienie stref

Rys. 3. Strefy na dachu według DIN 1055 T4 z 1986 r., wariant mniejszych stref na dachu określają

narożnych

polskie normy?

tej metody. Zasadnicza różnica, widoczna od one jedynie inny podział powierzchni między Norma PN-77/B-02011 „Obciążenia w obli-razu, to zmiana układu geometrycznego strefy strefami: narożną i brzegową, choć suma ich czeniach statycznych. Obciążenia wiatrem”

narożnej. Przyjmuje ona kształt litery L. Podział

powierzchni w tych trzech przypadkach jest Rys. 5 przedstawia nasz dach ze strefami

dachu jest następujący:

identyczna.

wyznaczonymi według obowiązującej ciągle

– strefa narożna – w kształcie litery L, gdzie normy wiatrowej. Zgodnie z załącznikiem Z1-16

wymiary zewnętrzne to szerokość a i długość Metoda zaawansowana

szerokość pasów krawędziowych – wykorzysty-4 a, przy głębokości strefy odpowiadającej Rozwój procesów wspomagających oraz wana tylko do obliczania pokryć i ich łączników wymiarowi 1/2 a,

większa wiedza na temat oddziaływania

– na dachach wyznacza się jako 1/10 wymiaru

– strefa brzegowa – w kształcie prostoką-

wiatru na dach płaski doprowadziły do mniejszego boku rzutu dachu, jednak nie mniej tów, wzdłuż brzegu dachu o szerokości

stworzenia stosowanego oprogramowania niż 1,0 m oraz nie więcej niż 2,0 m. Dlatego równej wymiarowi a, z wyłączeniem stref dla producentów elastycznych membran na rys. 5 wyznaczony został pas o szerokości narożnych,

dachowych (przede wszystkim na bazie 2 m! Co więcej, brak tutaj strefy narożnej! Jest

– strefa wewnętrzna – pozostały obszar dachu PCV). Jednym z efektów tych działań jest

to więc bardzo uproszczone podejście do

po odrzuceniu stref narożnej i brzegowej; następna metoda pozwalająca na wyzna-zagadnienia i daleko mu do zaprezentowanych jest ona identyczna jak w przypadku metody czenie stref na dachu.

wcześniej metod, bazujących na doświadczeniu tradycyjnej.

Rys. 4 przedstawia nasz przykładowy dach

rynku niemieckiego.

Porównując wszystkie dotychczasowe przy-

ze strefami wyznaczonymi właśnie tą metodą.

Norma PN-EN 1991-1-4:2008 „Eurokod 1.

kłady można stwierdzić, że wprowadzają

Układ geometryczny jest bardzo zbliżony

Oddziaływania na konstrukcje. Część 1–4: oddziaływanie ogólne. Oddziaływanie wiatru”

W listopadzie 2008 roku ukazała się polsko-języczna wersja normy europejskiej wraz

z tzw. krajowym załącznikiem, który między innymi określa podział obszaru Polski na

trzy strefy obciążenia wiatrem. Nowa norma jest porównywalna ze znowelizowaną normą

niemiecką DIN 1055-4:2005, gdyż również

bazuje na europejskim standardzie zwanym

Eurokodem 1, wprowadzającym nowy sposób

metodyki określania oddziaływania wiatru

na konstrukcje, w tym także na dach płaski.

W aspekcie tematu tego artykułu – podziału Rys. 4. Strefy na dachu według metody zaawansowanej 14

Dachy Płaskie 3/2009

technika i technologie – mocowania dachu płaskiego na strefy – znajdujemy

tu zupełną nowość w postaci wyznaczenia

czterech stref:

z strefy narożnej (określonej w normie literą F), z strefy brzegowej, zewnętrznej (określonej w normie literą G)

z strefy brzegowej, wewnętrznej (określonej w normie literą H)

z strefy wewnętrznej (określonej w normie literą I).

Sposób ułożenia i wyznaczania w/w stref na dachu pokazuje rys. 6. Określenie wymiaru

Rys. 5. Strefa krawędziowa według PN-77/B-02011

bazowego – e – dla stref dokonuje się w oparciu o mniejszy wymiar z następujących: wymiar

mniejszego boku rzutu dachu lub 2x wysokość dachu. W naszym przypadku mniejszy okazał się wymiar „podwójnej wysokości”, więc e = 20 m.

Postępując analogicznie do wcześniejszych

przypadków określić można wymiar podstawowy dla wyznaczenia stref – a – jako a = 1/2 e = 10 m.

Na rys. 7 przedstawiono wymiary i położenie czterech stref na dachu:

a) strefa narożna – w kształcie litery L, gdzie wymiary zewnętrzne to szerokość 1/2 a

i długość 1/2 a, przy głębokości strefy odpowiadającej wymiarowi 1/5 a,

b) strefa brzegowa, zewnętrzna – w kształcie prostokątów, wzdłuż brzegu dachu o szerokości równej wymiarowi 1/5 a, z wyłączeniem stref narożnych,

c) strefa brzegowa, wewnętrzna – w kształcie prostokątów, wzdłuż krawędzi strefy brzegowej wewnętrznej o szerokości wymiaru a, z wyłączeniem stref: narożnej i brzegowej

zewnętrznej,

d) strefa wewnętrzna – pozostały obszar dachu Rys. 6. Zasady określania stref na dachu płaskim według PN-EN 1991-1-4:2008

po odrzuceniu stref: narożnej, brzegowej

zewnętrznej i wewnętrznej.

Podsumowanie

czania oddziaływania wiatru na dach. Może

Jak widać, podział jest zbliżony do przyto-warto więc przyjrzeć się tym rozwiązaniom

czonych wcześniej dwóch metod: według

Wprowadzenie do stosowania w naszym kraju

i jak najszybciej wprowadzić je do codziennych DIN 1055 T4 z mniejszymi strefami narożnymi normy PN-EN 1991-1-4:2008 pozwala na działań projektantów, dostawców systemów oraz metody nazwanej przeze mnie zaawan-uporządkowanie sposobu określanie podziału dachowych i przede wszystkim wykonawców

sowaną. Wyróżnienie dwóch stref brzegowych: i wielkości stref na dachu w zgodzie z wielo-dachów płaskich. Coraz częściej media infor-zewnętrznej i wewnętrznej sprzyja ułatwieniu letnim doświadczeniem płynącym z różnych

mują nas o huraganach i trąbach powietrznych, prac montażowych i optymalizacji liczby łączni-rynków. Do tej pory nie dysponowaliśmy normą, zrywających dachy. Założenia Unii Europejskiej ków dachowych niezbędnych do prawidłowego

która w sposób kompleksowy określałaby to

zobligowały wiele lat temu kraje członkowskie i trwałego mocowania hydroizolacji.

zagadnienie w powiązaniu z metodyką obli-

do przyjęcie tzw. Eurokodów na gruncie krajowym najpóźniej do marca 2010 roku. Czy jest to realny termin w polskich warunkach? Już teraz wiele z tych norm zostało zatwierdzonych i wydanych w prawnym aspekcie, jednak czy są upowszechnione i stosowane?

mgr inż. Mariusz Pawlak

SFS intec

Stowarzyszenie DAFA

Rys. 7. Strefy na dachu według PN-EN 1991-1-4:2008 (Eurokodu 1) 15

Dachy Płaskie 3/2009