Przegląd zasad i kodeksów etycznych

Ogólnoludzkie zasady etyczne obowiązują każdego człowieka bez

względu na stan, wiek, zawód, pozycję, stanowisko i środowisko społeczne, w

jakim się znajduje.

3 złote reguły etycznego postępowania w biznesie

1) bądź uczciwy,

2) nie kłam,

3) bądź odpowiedzialny (rzetelny, terminowy, punktualny).

Bardziej szczegółowe zasady etyczne są formułowane dla określonych

rodzajów:

1) działalności (reklama, marketing)

2) organizacji (przedsiębiorstwo, zakład, firma)

3) grup zawodowych (prawnicy → sędzia, prokurator, adwokat)

Dyskusja nad zasadami i kodeksami etycznymi

Kodeks etyczny danej organizacji, zwany kodeksem postępowania etycznego =

treść norm i zobowiązań wymaganych od członków danej organizacji, która jest

ułożona w uporządkowany logicznie zespół wytycznych Stosowane są także w

praktyce

nazwy:

kodeks

postępowania/wytyczne

postępowania/zasady

postępowania etycznego

Przykładowa treść kodeksu etycznego firmy

● Preambuła/przyrzeczenie

● Zasady ogólne

● Relacje firma – klient (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – klient (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje firma – pracownik (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – pracownik (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje firma – menedżerowie/kierownictwo, przełożeni (i przykładowe za-

chowania nieetyczne)

● Relacje firma – kontrahenci/współpracownicy zewnętrzni (i przykładowe za-

chowania nieetyczne)

● Relacje firma – konkurencja/reklama, promocja (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje firma – środowisko naturalne (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje firma – społeczność lokalna (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje firma – otoczenie (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Kary i sankcje

● Inne informacje

● Postanowienia końcowe

Przykładowa treść kodeksu etycznego zawodu

● Preambuła / przyrzeczenie

● Zasady ogólne

● Relacje pracownik – klient (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – pracownik (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – pracodawca (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – przełożeni (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – kontrahenci (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – konkurencja (i przykładowe zachowania nieetyczne)

● Relacje pracownik – społeczność lokalna (i przykładowe zachowania nie-

etyczne)

● Relacje pracownik – środowisko naturalne (i przykładowe zachowania

nieetyczne)

● Kary i sankcje

● Inne informacje

● Postanowienia końcowe

Przykładowe zawody wymagające opracowania zasad etycznych

● Menedżer/kadra zarządzająca w górnictwie

● Menedżer jakości/specjalista ds. jakości

● Auditor systemu zarządzania jakością

● Auditor zintegrowanego systemu zarządzania

Przykładowe grupy zawodowe, dla których zaproponowano zasady i

kodeksy etyczne

1) Inżynier i technik → wytycznymi są „ Ogólne zasady etycznego postępowania inżynierów i techników, przyjęte przez Federację Stowarzyszeń

Naukowo - Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej

2) Inżynier i technik mechanik → wytycznymi są Zasady Etyki Zawodowej Inżynierów i Techników Mechaników, zaproponowane przez Stowarzyszenie

Inżynierów i Techników Mechaników Polskich

3) Konsultant/doradca → kompetencje i zasady etyczne określają kodeksy

etyki zawodowej stowarzyszeń i towarzystw doradczych i konsultingowych, np.

Wytyczne

ślubowania

konsultantów,

przyjęte

przez

Stowarzyszenie

Konsultantów Rozwoju Organizacyjnego oraz Kodeks Etyczny Niezależnego

Konsultanta, zaproponowany przez Stowarzyszenie Inżynierów Doradców i

Rzeczoznawców

4) Menedżer/kierownik → kompetencje i zasady etyczne określają kodeksy

etyki zawodowej stowarzyszeń i towarzystw kadry zarządzającej, np. Kodeks

Etyki Menedżera, zaproponowany przez Stowarzyszenie Menedżerów w Polsce

5) Auditor systemu zarządzania → kompetencje i zasady etyczne określa

polska norma PN-EN ISO 19011 Wytyczne dotyczące auditowania systemów

zarządzania jakością i/lub zarządzania środowiskowego, przyjęta przez Polski

Komitet Normalizacyjny

6) Inspektor/specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy → kompetencje i

zasady etyczne określają kodeksy etyki zawodowej stowarzyszeń i towarzystw

skupiających instytucje i osoby zajmujące się ochroną zdrowia pracujących, np.

Kodeks etyki specjalisty bezpieczeństwa i higieny pracy, zaproponowany przez

M. Krause

Ad 1)

Ogólne zasady etyczne inżynierów i techników

1) Ogólne zasady etyczne dla wszystkich inżynierów i techników wskazuje

Federacja Stowarzyszeń Naukowo - Technicznych Naczelnej Organizacji

Technicznej (FSNT-NOT). Poszczególne stowarzyszenia naukowo -

techniczne mogą rozwinąć i ewentualnie uściślić poszczególne zasady

etyczne, stosownie do specyfiki swojego zawodu, np. posiadać własne

kodeksy szczegółowe – branżowe kodeksy etyczne.

2) Należy także zapewnić ochronę członków, którzy znaleźliby się w kłopotach

z racji przestrzegania zasad etyki, a ochronę tę powinny zapewnić

stowarzyszenia w oparciu o autorytet Federacji FSNT-NOT jako Organizacji

Wyższej Użyteczności

3) W kodeksach zawodowych można ułożyć konkretną listę zakresu

odpowiedzialności specjalistów z zakresu rozmaitych technologii, a

zwłaszcza wynikającej z roli projektantów (autorów nowych rozwiązań),

którzy odpowiadają między innymi za:

a) zapewnienie bezpieczeństwa oferowanych dzieł techniki

b) przewidywanie możliwych skutków ubocznych proponowanych rozwiązań

c) przejawianie dostatecznej troski o śledzenie skutków ubocznych rozwiązań

zrealizowanych oraz konsekwencji stosowania tych rozwiązań na szerszą skalę

d) bezpośrednie, osobiste i autentyczne angażowanie się we wszystkie stadia

realizacji przedsięwzięć technicznych

e) rzetelne informowanie o zagrożeniach

f) stałe uwzględnianie eksperymentalnego charakteru każdego przedsięwzięcia

g) uwzględnianie przyzwolenia społecznego na tworzenie, wytwarzanie i

rozpowszechnianie rozwiązań technicznych

h) gotowość do ponoszenia odpowiedzialności za wyniki podejmowanych

przedsięwzięć

Według ustaleń podjętych w 1987 r. na XXI Kongresie Techników Polskich

Federacja

FSNT-NOT

zaproponowała

Ogólne

zasady

etycznego

postępowania inżynierów i techników, według których inżynier i technik powinien kierować się 24 poniższymi zasadami etycznymi, zgrupowanymi

w 5 następujących rozdziałach:

I. Inżynier i technik zawsze musi być świadom, że:

a) praca zawodowa na każdym stanowisku powinna być służbą społeczną dla

wspólnego dobra – jednostki, rodziny, środowiska, Ojczyzny.

b) tworząc dobra materialne i rozwijając naukę, pamięta zawsze o współudziale

w rozwoju kultury i wartości, dających dobrobyt, szczęście i postęp.

II. Inżynier i technik w swej pracy:

a) jest uczciwy, pracowity, odpowiedzialny i kieruje się twórczą i zdrową ambicją

zawodową

b) daje swym postępowaniem przykład wysokiej, moralnej i społecznej rangi zawodu, przeciwstawiając się naruszaniu porządku prawnego i społecznego

c) przeciwstawia się dostępnymi środkami wadliwym koncepcjom oraz realizacji

złych rozwiązań technicznych i błędnych decyzji gospodarczych

d) swym rzetelnym działaniem stara się o zapewnienie najwyższej jakości

produktów i usług, spełniając oczekiwania odbiorcy i użytkownika oraz

wprowadzając szeroko pojęte innowacje

e) nie uchyla się od decyzji trudnych i niepopularnych

f) swą godność osobistą i zawodową ceni wyżej, niż korzyści materialne,

przyjmując wynagrodzenie tylko za faktycznie wykonaną pracę

g)

podnosząc

stale

swe

kwalifikacje

zawodowe,

podejmuje

prace

odpowiadające jego wiedzy fachowej, doświadczeniu oraz możliwościom

h) działa zawsze na podstawie rzetelnego rozpoznania technicznego

i) dba o rozwój kultury technicznej i humanizacji pracy

III. Inżynier i technik w odniesieniu do współpracowników:

a) jest rzecznikiem otwartej postawy w stosunkach koleżeńskich oraz na

płaszczyźnie zwierzchnik – podwładny

b) szanuje osobowość swych współpracowników, niezależnie od ich przekonań

lub pozycji społecznej oraz stara się w swym zespole o wytworzenie szczerej,

koleżeńskiej współpracy

c) jest świadom odpowiedzialności za styl i efekty pracy zarówno własnej, jak

swych kolegów i wymaga rzetelnej pracy

d) dba o sprawiedliwą ocenę pracy, zwłaszcza swych kolegów i podwładnych,

nie wywyższając się i nie przypisując sobie cudzych osiągnięć i zasług

e)

stwarza

możliwości

i

kieruje

rozwojem

zawodowym

swych

współpracowników, służąc im radą i doświadczeniem

IV. Inżynier i technik w swoim środowisku:

a) zachowuje umiar i rzeczowość, przeciwstawiając się rutynie i działaniom

pozornym

b) dba w swym działaniu o zapewnienie bezpieczeństwa i zdrowia obywateli

oraz o zachowanie środowiska naturalnego, nie dopuszczając do jego

degradacji

V. Inżynier i technik w pracy społecznej:

a) bierze udział w miarę swych możliwości i zainteresowań w pracy społecznej,

szczególnie w swym stowarzyszeniu

b) podejmując się funkcji społecznej stara się możliwie najlepiej wywiązać z

przyjętych obowiązków.

c) działa na rzecz popularyzacji techniki i jej osiągnięć

d) pamięta zawsze, że prezentując poglądy własnej organizacji lub jej ogniwa,

reprezentuje wspólne stanowisko, a nie swoje indywidualne zdanie. Stosuje w

pracy społecznej ogólne zasady etyczne.

Podsumowując:

1) Inżynierowie i technicy swoją pracą wpływają na jakość życia i zaspokajania

rosnących potrzeb społeczeństwa.

2) Konieczne jest etyczne postępowanie, zasługujące na zaufanie i szacunek

kolegów, podwładnych i przełożonych, przy podtrzymywaniu chlubnych

tradycji zawodowych i przyczynianiu się do wszechstronnego rozwoju

Ojczyzny.

3) Nauka, wiedza i praktyka powinny służyć dobru, zdrowiu i szczęściu

każdego człowieka. Wszelkie planowanie, działanie i tworzenie powodujące

zgubę ludzką, zagładę, cierpienie fizyczne i moralne jest działalnością

nieetyczną, zasługującą na bezwzględne i powszechne potępienie.

4) Inżynier powinien utrzymywać swoje kwalifikacje na najwyższym poziomie

mając na względzie zapewnienie doskonałości zgodnie z tym, co jest

uważane za dobrą praktykę w zawodzie i szacunek dla prawa kraju, w

którym pracuje. Jego zawodowa rzetelność i intelektualna uczciwość

powinny być gwarancją bezstronności sporządzanych analiz, ocen i

wynikających z nich decyzji.

Zasady etyczne inżynierów i techników mechaników

Przykładem branżowego kodeksu etycznego są Zasady Etyki Zawodowej

Inżynierów i Techników Mechaników, przyjęte w 1985 r. przez Stowarzyszenie

Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP), jeszcze przed kodeksem

opracowanym przez FSNT-NOT.

1) Zadaniem zawodowym inżyniera i technika mechanika jest, przy współpracy

z innymi ludźmi opanowywać i przekształcać najbliższe otoczenie dla

potrzeb społecznych.

2) Obowiązki zawodowe nie mogą jednak przysłonić konieczności rozwoju jego

osobowości jako członka rodziny, obywatela, człowieka

3) Realizując

swoje

zadania,

wymagające

nieraz

wielkiego

wysiłku

intelektualnego, powinien znać i oceniać użyteczność owoców swojej pracy

dla jednostek oraz dla społeczeństwa, powinien znać, kultywować oraz

pomnażać szlachetne i cenne tradycje SIMP, a także wnosić te wartości do

rozwoju kulturalnego, gospodarczego i społecznego narodu polskiego i kraju

– dziś i w przyszłości.

● Inżynier i technik mechanik powinien z przekonania postępować

zgodnie z następującymi 14 zasadami etycznymi:

a) służyć swoją pracą Ojczyźnie i odnosić się z należytym szacunkiem do

spuścizny historycznej, świadczącej o kulturze narodu

b) dbać o wysoki poziom zawodowej etyki i osobistej moralności

c) w pracy zawodowej zawsze przyjmować jako podstawę działania dobro

człowieka i społeczeństwa oraz naturalnego środowiska

d) dążyć do uzyskania najbardziej ekonomicznych i najnowocześniejszych

rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych, a przez to

wyników dobrej pracy

e) budzić zaufanie załóg pracowniczych rzetelną pracą zawodową i postawą

obywatelską

f) współdziałać w popularyzowaniu, zwłaszcza wśród młodzieży, dobrych

tradycji zawodu, jego roli i perspektyw rozwoju

g) w stosunku do przełożonych i podwładnych, przy wszelkiego rodzaju

orzeczeniach,

oświadczeniach

i

opiniach,

posługiwać

się

zawsze

obiektywizmem i prawdą

h) podejmować przemyślane, śmiałe i słuszne decyzje w zakresie swoich

obowiązków tak, aby przyczynić się do:

- zabezpieczenia gospodarności i sprawności zarządzania

- zapewnienia wykorzystania polskiej myśli technicznej

- podniesienia konkurencyjności własnych wyrobów i twórczej pracy

- stosowania racjonalnej gospodarki kadrami technicznymi

- zabezpieczenia moralnej i materialnej motywacji pracy

i) być życzliwym, uczciwym, sprawiedliwym, wiarygodnym i odpowiedzialnym,

co przy wysokich kwalifikacjach zawodowych, zapewnia wysoki autorytet

osobisty.

j) respektować opinię społeczną i krytykę, ażeby móc rzetelnie i

odpowiedzialnie wykonywać swoje obowiązki zawodowe, stale doskonalić

swoją fachowość, ceniąc swój zawód i efekty wykonywanej pracy

k) podejmować działania zgodne ze swoimi przekonaniami zawodowymi i

występować przeciw temu, co może przynieść szkody społeczne

l) czerpać korzyści tylko prawnie uznane i należne, jako wynagrodzenie za

rzeczywiście wykonaną pracę i swoją twórczość i bez zazdrości cenić zasługi

innych osób, a sobie przypisywać tylko własne osiągnięcia

ł) szanować swoich kolegów i nigdy nie obniżać wartości ich pracy, uznawać ich

uprawnienia zawodowe i dbać o utrzymanie ich godności osobistej

m) współpraca, solidarność, koleżeństwo – to podstawy, które powinny

cechować stosunek inżyniera i technika mechanika do wszystkich

współpracowników. Powinna go przy tym cechować lojalność wobec

przełożonych i sprawiedliwość wobec podwładnych.

● Każdy członek SIMP postępujący zgodnie z powyższymi zasadami etyki musi

mieć zapewnioną wszechstronną, pełną i skuteczną ochronę, pomoc i opiekę w

przypadku, gdy z powodu stosowania tych zasad znajdzie się w trudnościach

osobistych lub społecznych, w konflikcie ze środowiskiem pracy albo z

władzami administracyjnymi i państwowymi. Taką opiekę, ochronę i pomoc

musi zapewnić SIMP, przy wszechstronnej współpracy z FSNT-NOT.

● Wszelkie nieprawidłowości i naruszenia powyższych zasad etyki należy

rozwiązywać w najbliższym otoczeniu koleżeńskim, a jeśli to nie jest możliwe, to

załatwiać przez prawomocne orzeczenie Sądu Koleżeńskiego SIMP. Sprawy

takie powinny być rozpatrywane zgodnie z regulaminem Sądów Koleżeńskich

SIMP i podporządkowane dobru członków i środowiska.

Ad 3)

Kompetencje i zasady etyczne konsultanta (doradcy)

3 złote reguły etycznego postępowania w biznesie:

- bądź uczciwy

- nie kłam

- bądź odpowiedzialny (rzetelny, terminowy, punktualny)

Większość kodeksów postępowania obejmuje 3 podstawowe obszary działania

konsultanta, obejmujące:

- pełnione role i postawy

- stosunki ze zleceniodawcę, sposób zbierania danych, formułowania opinii

- wykonywanie ekspertyz i projektów.

● Odmianą popularnych usług doradczych → tzw. konsulting wewnętrzny, w

którym jednostka konsultingowa należy do struktury organizacyjno - prawnej

podmiotu zlecającego, co powoduje stosunek zależności, a czasami nawet

podporządkowania konsultanta. Dlatego w tym przypadku nie jest często

spełniona reguła pełnej niezależności, która stanowi jedną z podstawowych

zasad etycznych dotyczących konsultingu.

● Etyczne reguły prowadzenia usług doradczych obligują jednostkę

konsultingową do prezentowania podmiotowi zlecającemu pełnych i pewnych

wyników jej badań i ocen. Podstawową zasadą i obowiązkiem jednostki

konsultingowej jest zachowanie tajemnicy oraz nie ujawnianie żadnych

informacji uzyskanych od klienta i zdobytych podczas prowadzenia zleconych

badań, analiz i wniosków.

● Podstawowe sytuacje nieetyczne w pracy konsultanta:

- nierzetelność i nielojalność wobec zleceniodawcy

- niedyskrecja w odniesieniu do informacji

- brak obiektywizmu w ocenie zjawisk i sytuacji

● Konsultant powinien przestrzegać 3 elementarnych reguł etycznych:

- nie może być pracownikiem firmy klienta zlecającego usługę

- nie może być w jakikolwiek sposób uzależniony od klienta

- musi zachować bezstronność swoich opinii i wniosków

Podstawowe zasady etyczne dla konsultanta

1) Konsultant w swoim działaniu powinien absolutnie przestrzegać naczelnej zasady: interes klienta przede wszystkim

2) Na etapie nawiązywania współpracy z klientem wymaga się od konsultanta

zachowania realizmu i obiektywizmu w przedstawianiu swojej wiedzy i

możliwości

3) Konsultant nie powinien przyjąć zlecenia, jeśli nie ma specjalistycznej wiedzy

niezbędnej do jego wykonania i jeśli nie ma pewności, co do terminowej

realizacji zlecenia

4) W interesie klienta konsultant przedstawia mu jak najbardziej aktualny i

obiektywny, a nie pożądany przez niego obraz sytuacji.

5) Konsultant jest zobowiązany zachować niezależność opinii i powinien

zapewnić sobie możliwość odstąpienia od umowy, jeśli zaistniałyby ważne

powody utrudniające mu zachowanie niezależności.

6) Konsultant jest zobowiązany zachować poufność wszelkich informacji. Nie

może ich w żadnym przypadku wykorzystywać we własnym interesie bez zgody

klienta.

Niezależny inżynier konsultant = wysoko wykwalifikowany inżynier prowadzący

prywatną praktykę, sam lub z innymi inżynierami, zatrudniając personel do

pomocy w wykonywaniu jego obowiązków. Działa na własny rachunek i własną

odpowiedzialność, a nie jest związany z działalnością handlową lub

wykonawczą i nie jest zatrudniony w instytucjach państwowych lub innych,

dotowanych z budżetu państwa albo gminy.

Niezależny inżynier konsultant przestrzega zasad kodeksu etycznego,

obejmującego wskazówki dotyczące etyki zawodowej, niezależności i

kompetencji.

● Większość renomowanych stowarzyszeń konsultingowych (doradczych)

opracowała własny projekt kodeksu postępowania dostosowanego do specyfiki

pracy, różniący się swoim zakresem i szczegółowością.

● Przykładem zawodowego kodeksu konsultantów jest Kodeks Etyczny

Niezależnego

Konsultanta,

przyjęty

przez

Stowarzyszenie

Inżynierów

Doradców i Rzeczoznawców (SIDiR), zgodnie z którymi konsultant (doradca)

powinien kierować się 16 poniższymi zasadami etycznymi, zgrupowanymi w 6

następujących rozdziałach:

I. Odpowiedzialność wobec społeczeństwa i zawodu konsultanta:

a) traktować zawód inżyniera z pełną odpowiedzialnością

b) poszukiwać rozwiązań zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju

c) zawsze podtrzymywać godność, pozycję i reputację swojego zawodu

II. Kompetencje:

a) utrzymywać swoją wiedzę i umiejętności na poziomie odpowiadającym

aktualnemu stanowi w dziedzinie techniki, prawa i zarządzania oraz stosować

należyte umiejętności, troskę i pilność w wykonywaniu swoich usług dla

klientów

b) powstrzymywać się od wykonywania jakichkolwiek usług, jeżeli nie jest do ich

wykonywania kompetentny

III. Prawość:

- zawsze działać w legalnym interesie swojego klienta i wykonywać swoje usługi

zawodowe w pełni i z oddaniem

IV. Bezstronność:

a) być bezstronnym, wydając swoją zawodową poradę, osąd czy decyzję

b) informować swojego klienta o każdym konflikcie, który mógłby zaistnieć przy

pełnieniu jego misji

c) nie akceptować wynagrodzenia, które wpływa ujemnie na jego niezależny

osąd.

V. Uczciwość wobec innych inżynierów konsultantów:

a) popierać ideę wyboru konsultanta według kwalifikacji

b) ani przez niedbalstwo, ani celowo nie robić niczego, co mogłoby naruszyć

reputację lub interes innych.

c) ani pośrednio, ani bezpośrednio nie usiłować zająć miejsca innego inżyniera

konsultanta, który został już zaangażowany do wykonania określonej pracy.

d) nie przejmować pracy innego inżyniera konsultanta przed uprzedzeniem go i

nie będąc poinformowany przez klienta na piśmie o zakończeniu

poprzedniego angażu do tej pracy.

e) będąc poproszony o przejrzenie pracy innego inżyniera konsultanta

postępować zgodnie z właściwym zawodowym zachowaniem się i kurtuazją.

VI. Korupcja:

a) ani nie oferować, ani nie akceptować jakiegokolwiek rodzaju zapłaty, której, w postrzeganiu innych lub faktycznie, jest celem:

- wpłynąć na proces wyboru lub wynagrodzenie inżynierów konsultantów i/lub

ich klientów

- oddziaływać na niezależny osąd inżyniera konsultanta

b) w pełni współpracować z każdym legalnie utworzonym ciałem śledczym,

które bada administrację jakiegokolwiek kontraktu na usługi lub budowę

● Inny przykład zasad etycznych dotyczących konsultingu → opracowane w

USA Wytyczne ślubowania konsultantów, przyjęte przez Stowarzyszenie

Konsultantów Rozwoju Organizacyjnego), zgodnie z którymi konsultant

(doradca) powinien kierować się 17 poniższymi zasadami etycznymi,

zgrupowanymi w 5 osobnych rozdziałach.

Jako profesjonalny konsultant zobowiązuję się do postępowania zgodnie z

wytycznymi etyki zawodowej konsultanta i jestem świadomy, że swoim

postępowaniem ponoszę:

I. Odpowiedzialność za:

a) działania zgodne z prawdą i szczerością wobec samego siebie

b) doskonalenie własnej wiedzy i umiejętności

c) poszukiwanie rozwiązań godzących potrzeby własne z potrzebami innych

d) godność własnych interesów zawodowych z interesami i korzyściami

klientów

II. Odpowiedzialność za rozwój zawodowy:

a) starania, aby wyniki konsultacji były prawidłowe i właściwie wykorzystane dla

poprawy istniejącej sytuacji klienta.

b) świadczenie usług w granicach posiadanych kompetencji, kultury i

doświadczenia.

c) konsultowanie się z ludźmi znającymi tajniki kultury i środowiska, w którym

konsultant podjął działania.

III. Odpowiedzialność wobec klientów:

a) działania na rzecz korzyści długoterminowych i rozwoju systemów organizacji

klienta nawet wówczas, jeżeli praca ma charakter krótkoterminowy

b) zawieranie kontraktów i opracowywanie programów prac na zasadach pełnej

odpowiedzialności i szczerości

c) konstruktywne rozwiązywanie konfliktów, unikając przy tym tworzenia

konfliktów interesów

d) zachowywanie poufności kontraktów oraz związanych z nimi informacji

e) przestrzeganie zgodności treści wystąpień publicznych konsultanta z tym, co

głosi w ofertach i promocji firmy.

IV. Odpowiedzialność zawodowa:

a) przyczyniać się do stałego rozwoju zawodu konsultanta, z korzyścią dla

siebie i innych profesjonalistów

b) współpracować z innymi konsultantami, aby było wiadome, że pracujemy

wspólnie zgodnie z naszymi ideami

c) aktywnie pracować i przestrzegać zasad etyki zawodu konsultanta, a

obserwowane działania negatywne eliminować i minimalizować

V. Odpowiedzialność społeczna:

a) być świadomym, że działalność konsultanta może wpływać na zmianę

sposobu życia osób będących w obszarze jego wpływów

b) szanować cudze poglądy i wartości kulturowe pamiętając, że jest to system

wzajemnie się uzupełniający

Kompetencje i zasady etyczne menedżera/kierownika

Przykładem kodeksu etyczno-zawodowego w środowisku kadry zarządzającej

jest Kodeks Etyki Menedżera, przyjęty w 2002 r. przez Stowarzyszenie

Menedżerów w Polsce, zgodnie z którym menedżer (kierownik) powinien

kierować się 18 poniższymi zasadami etycznymi, zgrupowanymi w 4

następujących rozdziałach:

Zasady ogólne

1) Menedżer w swojej działalności zawodowej dąży do osiągania możliwie

najlepszych rezultatów, pozostając w zgodzie z obowiązującymi normami

prawnymi, etycznymi i obyczajowymi

2) Działania menedżera cechuje poszanowanie praw i interesów klientów oraz

adresatów swoich działań

3) Menedżer zachowuje równowagę pomiędzy życiem zawodowym i osobistym

- własnym oraz kierowanego przez niego zespołu pracowników

4) Działania menedżera pozostają w zgodzie z zasadami zrównoważonego

rozwoju oraz uwzględniają interesy środowiska, w którym funkcjonuje firma

5) Postępowaniem menedżera w codziennym spełnianiu funkcji zarządczych

kierują następujące zasady:

a) oparcie funkcjonowania organizacji na najlepszej dostępnej wiedzy

b) rzetelność i uczciwość w wykonywaniu powierzonych zadań

c) obiektywizm w relacjach pracowniczych

d) konsekwencja w definiowaniu i rozliczaniu zadań powierzonych podległym

pracownikom/komórkom organizacyjnym, zachowanie poufności

6) W swojej działalności menedżer rozdziela sferę aktywności zawodowej od

publicznej i politycznej

Relacje wewnątrz organizacji

1) Menedżer dobiera i ocenia współpracowników zgodnie z obiektywnymi

kryteriami opartymi na kompetencjach

2) Menedżer jasno definiuje cele i zadania oraz konsekwentnie rozlicza z ich

realizacji podległy mu zespół

3) Menedżer jest zorientowany na stały i harmonijny rozwój własnej osobowości

oraz kierowanych przez siebie współpracowników

4) Menedżer dba o to, aby jego codzienna postawa była dla współpracowników

wzorem do naśladowania.

5) Menedżera cechuje lojalność i rzetelność w stosunkach z przełożonymi oraz

konsekwentne dążenie do realizacji wytyczonych celów

6) Wszelkie sytuacje rodzące wątpliwości lub różnice zdań menedżer wyjaśnia i

rozstrzyga w sposób konstruktywny, unikając zbędnych konfliktów

Relacje z otoczeniem zewnętrznym

1) Przestrzeganie prawa stanowi najwyższy priorytet w postępowaniu

menedżera

2) Menedżer zapewnia najwyższy poziom obsługi klientów

3) Mając na uwadze dobro klienta menedżer dba o respektowanie jego praw i

interesów.

4) Menedżer przestrzega zasad etyczno - zawodowych określonych w

niniejszym kodeksie, pamiętając, że zawsze reprezentuje swoje środowisko

zawodowe

Zasady uczciwej konkurencji

1) W swojej działalności zawodowej menedżer kieruje się zasadami uczciwej

konkurencji, przestrzega obowiązujących norm i dobrych obyczajów

2) Za nieetyczne uważa się wykorzystywanie wpływów wynikających z

działalności publicznej na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej

Kompetencje i zasady etyczne audytora systemu zarządzania

Auditing = system rewizji gospodarczej i doradztwa ekonomicznego,

realizowany przez wyspecjalizowanych ekspertów, zwanych audytorami. Ten

system jest realizowany zgodnie z określonymi wzorcami, zaleceniami i

standardami. Polega na rewizji ksiąg rachunkowych i innych dokumentów.

Cel auditingu → sprawdzenie, czy dokumenty dają prawdziwy i jasny obraz

sytuacji finansowej danego podmiotu gospodarczego i jego zysków/strat oraz

wykazanie określonych niedociągnięć.

Podstawowe

wymagania dotyczące audytów i audytorów systemów

zarządzania zostały zawarte w polskiej normie PN-EN ISO 19011:2003

Wytyczne dotyczące audytowania systemów zarządzania jakością i/lub

zarządzania środowiskowego.

3 podstawowe zasady dotyczące kompetencji audytorów:

● postępowanie etyczne

● rzetelna prezentacja

● należyta staranność zawodowa, obejmująca:

a) postępowanie etyczne → zaufanie, rzetelność, poufność i rozwaga są istotne

dla audytowania oraz stanowią podstawę etyczną profesjonalizmu

b) rzetelna prezentacja → obowiązek przedstawiania spraw dokładnie i zgodnie

z prawdą

c) należyta staranność zawodowa → odpowiednia do ważności zadań i

zaufania klienta

d) niezależność → postawa bezstronności audytu i obiektywności wniosków z

audytu

e) podejście oparte na dowodach → zastosowanie racjonalnych metod

umożliwia uzyskiwanie wiarygodnych i odtwarzalnych wniosków z audytu

Podstawowa zasada audytowania → wymaganie, aby audytorzy mieli

odpowiednie kompetencje. Powinni wykazywać staranność odpowiednią do

ważności zadań, jakie wykonują oraz zaufania, jakie mają do nich klienci audytu

i inne zainteresowane strony.

Ważny wymóg → kryterium, aby audytorzy byli niezależni od działalności

poddanej audytowi oraz wolni od uprzedzeń i konfliktu interesów. Audytorzy

zachowują obiektywizm podczas całego procesu audytu, aby zapewnić, że

ustalenia i wnioski z audytu są oparte wyłącznie na dowodach z niego.

● Zaufanie do procesu auditu i jego wiarygodność zależą w dużej mierze od

kompetencji auditorów, które dotyczą głównie wiedzy i umiejętności oraz cech

osobowości. Auditorzy uzyskują wymagany poziom wiedzy i umiejętności dzięki

odpowiedniemu wykształceniu, doświadczeniu w pracy, szkoleniu audytorskim i

doświadczeniu w audytowaniu.

● Audytorzy powinni utrzymywać i doskonalić swoje kompetencje poprzez

ciągły rozwój zawodowy i regularne uczestnictwo w Judytach. Można to

osiągnąć głównie dzięki dodatkowemu doświadczeniu w pracy, szkoleniu,

indywidualnemu dokształcaniu się, prowadzeniu szkoleń, udziałowi w

spotkaniach, seminariach i konferencjach.

Rodzaje audytorów systemów zarządzania

1) audytor wewnętrzny (lub w skrócie audytor) = osoba posiadająca uprawnienia do oceny funkcjonowania systemu zarządzania w określonym zakładzie

pracy

2) audytor zewnętrzny = osoba posiadająca uprawnienia do oceny funkcjono-

wania systemu zarządzania w określonej lub dowolnej branży

3) audytor wiodący = osoba o wysokich kwalifikacjach zawodowych, mająca uprawnienia audytora wewnętrznego lub zewnętrznego, która pełni kluczową

rolę w systemie zarządzania, między innymi przewodniczy pracom zespołu au-

dytującego

4) audytor szkolący się = osoba przygotowująca się do funkcji audytora, mię-

dzy innymi przez specjalistyczne szkolenie i obserwacje pracy zespołu audytu-

jącego. Może być jednoosobowy lub obejmować audytorów wewnętrznych i

zewnętrznych, z których jeden pełni funkcję audytora wiodącego oraz dodatko-

wo audytorów szkolących się i w razie potrzeby ekspertów technicznych.

● Jeżeli audytorzy zespołu audytującego nie w pełni mają niezbędną wiedzę i umiejętności, mogą być uzupełniani przez włączenie ekspertów technicznych,

którzy powinni działać pod kierunkiem audytora.

Ekspert techniczny = osoba służąca zespołowi audytującemu specjalistyczną

wiedzą i umiejętnościami, które odnoszą się na przykład do specyfiki

organizacji, procesu lub działalności podlegającej audytowi.

● Zaleca się, aby audytor wiodący, dokonując określenia zakresu

odpowiedzialności dla każdego członka zespołu audytującego, wziął pod uwagę

potrzebę zachowania niezależności i kompetencji audytorów oraz skutecznego

wykorzystania zasobów, jak również zróżnicowanej roli i odpowiedzialności

audytorów i ekspertów technicznych.

● Ocena audytora stanowi ważne narzędzie utrzymywania i doskonalenia

kompetencji, może ona dotyczyć różnych etapów działalności zawodowej,

przykładowo:

- wstępna ocena osób, które chcą zostać audytorami

- ocena kwalifikacji osób podczas egzaminu na audytora wewnętrznego lub

wiodącego

- systematyczna ocena dokonań audytorów w celu określania potrzeb w zakre-

sie utrzymania i doskonalenia wiedzy i umiejętności.

Cechy osobowości → wspólne dla audytorów i audytorów wiodących, a

wymagania zalecają, aby audytor był między innymi:

a) etyczny = prawy, prawdomówny, szczery, uczciwy, rozważny

b) otwarty = chętny do rozważenia alternatywnych pomysłów lub punktów wi-

dzenia

c) dyplomatyczny = taktowny w postępowaniu z ludźmi

d) spostrzegawczy = aktywnie uświadamiający sobie fizyczne warunki otocze-

nia i działania

e) percepcyjny = z natury świadomy sytuacji i zdolny do jej zrozumienia

f) elastyczny = przystosowujący się łatwo do różnych sytuacji

g) wytrwały = ciągle ukierunkowany na osiąganie celów

h) zdecydowany – wyciągający w porę wnioski logicznie uzasadnione i oparte

na analizie

i) niezależny = działający i funkcjonujący bezstronnie, a jednocześnie skutecz-

nie współdziałający z innymi

Wiedza i umiejętności → dotyczą zróżnicowania w zakresie ogólnej wiedzy i

umiejętności oraz specyficznej wiedzy i umiejętności w odniesieniu do

audytorów systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy oraz

systemu zarządzania jakością i/lub systemu zarządzania środowiskowego

● Audytorzy powinni posiadać wiedzę i umiejętności między innymi w

następujących obszarach:

− zasady, procedury i techniki audytowania

− system zarządzania i dokumenty odniesienia

− sytuacje związane z organizacją

− wymagania dotyczące określonej dziedziny

− prawo, przepisy i inne wymagania mające zastosowanie w danej sytuacji

● Wytyczne zalecają, aby audytor potrafił między innymi:

− stosować zasady, procedury i techniki audytowania

− skutecznie planować i organizować pracę

− prowadzić audit w ustalonym czasie

− dokonywać wyboru priorytetów i skupiać się na sprawach istotnych

− zbierać informacje w wyniku rozmów, słuchania, obserwowania, przeglądu

dokumentów, zapisów i danych

− weryfikować dokładność zebranych informacji

− potwierdzać dowody i przygotować raporty z audytu

● Ogólna wiedza i umiejętności audytorów wiodących w kierowaniu audytem

mają umożliwić przeprowadzenie audytu w sposób skuteczny i efektywny.

Zaleca się więc, aby audytor wiodący potrafił:

− planować audyt i skutecznie wykorzystywać zasoby podczas audytu

− reprezentować zespół audytujący w kontaktach z klientem i audytowanym

− organizować i kierować zespołem audytującym

− przekazywać wskazówki i wytyczne audytorom szkolącym się

− kierować zespołem audytującym tak, aby doprowadzić do sformułowania

wniosków z audytu

− zapobiegać konfliktom i rozwiązywać je

− przygotować i sporządzać raport z audytu

● Specyficzna wiedza i umiejętności audytorów wiodących dotyczą rodzaju

audytowanej działalności w zakresie:

− wymagań prawnych oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także

ergonomii

− terminologii z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

− czynników szkodliwych, niebezpiecznych i uciążliwych

− identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego i zasad jego

ograniczania poprzez stosowanie środków technicznych i organizacyjnych

− analizy przyczyn wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych i

chorób zawodowych oraz zasad ich dokumentowania.

Propozycja kodeksu etyki specjalisty bezpieczeństwa i higieny pracy

(bhp)

Przykład kodeksu etyczno-zawodowego w środowisku instytucji i osób

zajmujących się ochroną zdrowia pracujących → Kodeks etyki specjalisty

bezpieczeństwa i higieny pracy, zaproponowany przez M. Krause, między

innymi na łamach czasopisma Praca Zdrowie Bezpieczeństwo (ZG SITPH) oraz

poradnika Zarządzanie bezpieczeństwem pracy – ocena ryzyka zawodowego

(Wyd. FORUM).

● Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy powinien kierować się poniższymi

zasadami etycznymi, zgrupowanymi w 4 następujących rozdziałach:

1) Główne cele:

a) integracja środowiska specjalistów bhp

b) odnoszenie rangi zawodu specjalisty bhp

c) punkt odniesienia w sytuacjach trudnych i konfliktowych

d) popularyzacja standardów etyczno-zawodowych specjalisty bhp

e) narzędzie samokontroli postępowania zawodowego specjalisty bhp

f) pomoc w przygotowaniu do certyfikacji i akredytacji specjalisty bhp

2) Główni adresaci:

a) pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy i służby medycyny pracy

b) ergonomiści (na przykład lekarze, inżynierowie)

c) higieniści przemysłowi i pracy

d) konsultanci i doradcy, nauczyciele akademiccy oraz wykładowcy i instrukto-

rzy w zakresie bhp

e) specjaliści w zakresie badań i pomiarów środowiska pracy

f) specjaliści w zakresie zarządzania bhp (na przykład audytorzy)

g) biegli sądowi (na przykład ds. prawa pracy, ds. pożarnictwa)

h) rzeczoznawcy (na przykład ds. bhp, ds. sanitarnohigienicznych)

i) reprezentanci państwowego nadzoru

j) reprezentanci społecznego nadzoru

3) Potencjalni promotorzy:

● Bezpośredni promotorzy kodeksu etyki specjalisty bhp:

- pracownicy służby bhp, medycyny pracy

- ergonomiści

- konsultanci i doradcy w zakresie bhp

- nauczyciele i wykładowcy w zakresie bhp.

● Organizacje mogące promować standardy etyczno - zawodowe specjalisty

bhp to:

- Instytucje państwowe i centralne (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej,

Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Nauki i

Szkolnictwa Wyższego, Rada Ochrony Pracy, Państwowa Inspekcja Pracy,

Państwowa Inspekcja Sanitarna, Wyższy Urząd Górniczy, Ośrodek Szkolenia

Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu)

● Specjalistyczne wydawnictwa i czasopisma z zakresu bhp ( Atest – Ochrona

Pracy, Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, BHP w Budownictwie, Gospodarce

Komunalnej i Przemyśle, Ergonomia, Informator Ochrony Pracy, Inspektor Pracy, Medycyna Pracy, Medycyna Środowiskowa, Praca i Zdrowie, Praca Zdrowie Bezpieczeństwo, Promotor – Bezpieczeństwo Komfort Praca,

Przyjaciel przy Pracy, Zastosowania Ergonomii)

● Stowarzyszenia skupiające pracowników służby bhp, ergonomistów, lekarzy

medycyny pracy, higienistów przemysłowych i pracy, inżynierów i techników,

konsultantów i doradców (Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby

Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, Polskie Stowarzyszenie Pracowników Służby

Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, Krajowy Związek Inżynierów i Techników

Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, Stowarzyszenie Absolwentów Studiów

Podyplomowych

CIOP,

Polskie

Towarzystwo

Ergonomiczne,

Polskie

Towarzystwo

Medycyny

Pracy,

Polskie

Towarzystwo

Higienistów

Przemysłowych, Stowarzyszenie Higienistów Pracy, Stowarzyszenie Ochrony

Pracy)

● Szkoły wyższe i ich jednostki organizacyjne (Wyższa Szkoła Zarządzania

Ochroną Pracy w Katowicach, Wyższa Inżynierska Szkoła Bezpieczeństwa i

Organizacji Pracy w Radomiu, Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu,

Politechnika Śląska, Politechnika Białostocka, Politechnika Łódzka, Politechnika

Poznańska, Politechnika Warszawska)

● Jednostki naukowo - badawcze i badawczo – rozwojowe (Centralny Instytut

Ochrony Pracy, Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, Instytut Medycyny

Pracy w Łodzi, Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w

Sosnowcu, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie, Główny Instytut Górnictwa w

Katowicach)

● Firmy i jednostki konsultingowe i doradcze oraz firmy i ośrodki szkoleniowe,

(jednostki organizacyjne, które poddały się dobrowolnej akredytacji przez

kuratoria oświaty lub posiadają tytuł honorowy PARTNER OSPIP we

Wrocławiu)

Uwagi wstępne

1) Zaproponowany kodeks etyki specjalisty bhp dotyczy w pierwszej kolejności

osób o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu zawodowym, zajmujących

się szeroko pojętą problematyką ochrony człowieka w środowisku pracy

2) Autorytet specjalisty bhp zależy nie tylko od posiadanych kwalifikacji i do-

świadczenia zawodowego (na przykład ilości lat stażu pracy, pełnionej funkcji,

zajmowanego stanowiska, tytułu lub stopnia naukowego), ale także w dużej

mierze od jego zachowania, na przykład w czasie kontroli i doradztwa, podczas

wykładów i szkoleń, w stosunkach służbowych.

3) Podstawowym punktem odniesienia dotyczącym obowiązków i uprawnień

specjalisty bhp, który jest zatrudniony w służbie bhp lub wykonuje zadania tej

służby, stanowi aktualne rozporządzenie w sprawie służby bezpieczeństwa i hi-

gieny pracy (Dz. U. z 1997r. nr 109 poz. 704, z późn. zm.)

4) Szczegółowe standardy etyczno - zawodowe dla określonych grup zawodów,

w ramach których działa zawodowo specjalista bhp, regulują odrębne wymaga-

nia i wytyczne, na przykład:

a) inżynier i technik → Ogólne zasady etycznego postępowania inżynierów i

techników (XXI Kongres Techników Polskich, Gdańsk 1987)

b) lekarz medycyny pracy → Kodeks Etyki Lekarskiej (Naczelna Izba Lekarska i

Polskie Towarzystwo Lekarskie, http://www.nil.org.pl)

c) nauczyciel akademicki i wykładowca → Dobre obyczaje w nauce – zbiór za-

sad i wytycznych (Komitet Etyki w Nauce Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

2001)

d) inspektor pracy → Etyka Inspektora Pracy (Zając E., „Inspektor Pracy”, nr 1,

nr 7-8, nr 9, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa 1996)

e) konsultant i doradca → Kodeks Etyczny Niezależnego Konsultanta (Stowa-

rzyszenie Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców, http://www.sidir.pl)

f) kierownik i menedżer → Kodeks Etyki Menedżera (Stowarzyszenie Menedże-

rów w Polsce, http://www.smwp.org/)

g) audytor systemu zarządzania to polska norma PN-EN ISO 19011 Wytyczne

dotyczące auditowania systemów zarządzania jakością i/lub zarządzania śro-

dowiskowego (Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2003).

Zasady ogólne

1) Nadrzędna wartość specjalisty bhp → życie i zdrowie zatrudnionych. Aktual-

na sytuacja ekonomiczna i społeczna oraz naciski pracodawcy i innych osób z

zakładu pracy nie zwalniają z przestrzegania tej zasady.

2) Specjalista bhp jest obowiązany stale podnosić swoje kwalifikacje zawodo-

we, na przykład poprzez systematyczne samokształcenie kierowane oraz okre-

sowy udział w szkoleniach, kursach, seminariach i konferencjach

3) Nie można usprawiedliwiać postępowania zawodowego specjalisty bhp bra-

kiem czasu na zapoznanie się aktualnymi aktami prawnymi i literaturą fachową

oraz aktualnym stanem warunków pracy w zakładzie pracy, na przykład mając

szczególnie na uwadze zaniedbania dotyczące przeprowadzania przeglądu do-

kumentacji, wizji lokalnej i obserwacji pracy.

4) Najwyższy priorytet w postępowaniu zawodowym specjalisty bhp:

a) przestrzeganie prawa (a w szczególności prawa pracy i przepisów bhp)

b) zachowanie obiektywizmu i niezależności

c) działanie w granicach własnych kwalifikacji i kompetencji

5) Podstawowe obowiązki specjalisty bhp to w pierwszej kolejności kontrola wa-

runków pracy i analiza stanu bhp, które obejmują między innymi analizę wypad-

ków przy pracy i chorób zawodowych oraz ocenę ryzyka zawodowego związa-

nego z wykonywaną pracą.

6) Podstawowym zadaniem specjalisty bhp jest bieżące informowanie zaintere-

sowanych (np. pracodawców, osób kierujących pracownikami, pracowników i

ich przedstawicieli) o zagrożeniach i ryzyku zawodowym oraz o działaniach

profilaktycznych obejmujących środki techniczne i organizacyjne, środki

ochrony zbiorowej i ochrony indywidualnej.

Etyka dotycząca kontroli

W czasie przeprowadzania kontroli warunków pracy (np. inspekcji, przeglądów,

auditów) specjalista bhp powinien:

1) Identyfikować problemy i niezgodności (np. związane z wymaganiami zawar-

tymi w aktach prawnych ogólnych i branżowych oraz w polskich normach), a nie

szukać osób winnych i odpowiedzialnych za błędy i zaniedbania.

2) Przestrzegać tajemnicy państwowej i służbowej, tajemnic technologicznych i

handlowych oraz przepisów dotyczących ochrony danych osobowych zawar-

tych w dokumentacji zakładu pracy.

3) Nie przyjmować bezpośrednich lub pośrednich korzyści materialnych w za-

mian za wpływ na wyniki kontroli.

4) Nie traktować osób kontrolowanych przedmiotowo, ale jako podmiot, który

posiada swoją godność i prawa.

5) Zachowywać szczególny takt i wyczucie wobec osób niepełnosprawnych,

starszych, młodocianych i kobiet w ciąży.

6) Wykazywać dużą powściągliwość i umiar w swoim zachowaniu oraz w wy-

powiedziach w mowie i piśmie wobec osób kontrolowanych.

● Przykładowe postępowanie nieetyczne specjalisty bhp:

- przyjmowanie korzyści materialnych w związku z czynnościami kontrolnymi

- używanie ironicznych pouczeń i uszczypliwych rad wobec osób kontrolowa-

nych

- traktowanie osób kontrolowanych bez poszanowania ich godności i prawa do

obrony

Etyka dotycząca doradztwa

W trakcie doradztwa w zakresie ochrony pracy (zwanego także usługami do-

radczymi, konsultingiem lub usługami konsultingowymi) specjalista bhp powi-

nien:

1) Przestrzegać w swoim postępowaniu zawodowym podstawowej zasady inte-

res klienta liczy się przede wszystkim

2) Przedstawiać klientowi jak najbardziej aktualny i obiektywny, a niepożądany

przez niego obraz sytuacji w zakładzie pracy

3) Zachowywać realizm w prezentacji swoich kwalifikacji zawodowych obejmu-

jących specjalistyczną wiedzę i doświadczenie

4) Wykazywać niezależność i obiektywizm w ocenie analizowanych zjawisk i sy-

tuacji w zakładzie pracy oraz w formułowaniu na ich podstawie opinii i wniosków

5) Nie przyjmować zlecenia, jeśli nie ma odpowiednich kwalifikacji i kompetencji

do jego wykonania oraz nie ma pewności, co do terminowej realizacji zlecenia

6) Zachowywać poufność wszelkich informacji uzyskanych bezpośrednio od

klienta oraz zdobytych pośrednio w czasie prowadzenia zleconych badań i ana-

liz

● Przykładowe postępowanie nieetyczne specjalisty bhp:

- przejmowanie pracy innego konsultanta przed zakończeniem zlecenia

- przyjmowanie zlecenia w zakresie przekraczającym posiadane kwalifikacje

- wykorzystywanie we własnym interesie informacji o kliencie bez jego zgody

Etyka dotycząca edukacji

● Podczas edukacji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (np. kształcenia,

szkolenia, instruktaży) specjalista bhp powinien:

1) Posiadać specjalistyczne kwalifikacje i doświadczenie oraz przygotowanie

dydaktyczne odpowiednie do realizowanego przedmiotu i programu nauczania

oraz poziomu i rodzaju nauczania (na przykład szkoła średnia lub wyższa,

studia inżynierskie lub podyplomowe)

2) Udostępniać słuchaczom wszelkie dostępne źródła danych i informacji, ale

mając na uwadze zastrzeżenie dotyczące przestrzegania przepisów prawa

autorskiego

3) Przygotowywać się sumiennie do zajęć dydaktycznych oraz opracowywać i uaktualniać swoje materiały dydaktyczne

4) Dbać o ustawiczne doskonalenie jakości nauczania, na przykład poprzez

regularną samokontrolę wyników pracy dydaktycznej

5) Rozwijać wśród słuchaczy zdolność do samodzielnego i twórczego myślenia,

na przykład poprzez wprowadzanie metod aktywizujących

6) Wykazywać w stosunku do słuchaczy (niezależnie od rodzaju zajęć i

stosunku pracy) odpowiednią powagę, cierpliwość i życzliwość

● Przykładowe postępowanie nieetyczne specjalisty bhp:

- prowadzenie zajęć w zakresie nie uprawianej specjalności zawodowej lub dy-

daktycznej

- przejmowanie prowadzenia zajęć bez odpowiedniego przygotowania dydak-

tycznego

- przywłaszczenie sobie cudzych materiałów dydaktycznych lub dorobku na-

ukowego

Etyka dotycząca stosunków służbowych

● W stosunkach służbowych specjalista bhp powinien:

1) Pomagać w adaptacji zawodowej młodym i mało doświadczonym

pracownikom oraz w zajęciach praktycznych uczniom i studentom

2) Stwarzać z jednej strony atmosferę szczerej i koleżeńskiej współpracy, a z

drugiej strony warunki uczciwej i zdrowej rywalizacji w podnoszeniu jakości

świadczonych usług

3) Wyjaśniać i rozstrzygać w sposób konstruktywny wszelkie różnice zdań,

starając

się

ograniczać

niepotrzebne

napięcia

i

konflikty

wśród

współpracowników i podwładnych

4) Dobierać i oceniać współpracowników i podwładnych zgodnie z

obiektywnymi i jawnymi kryteriami opartymi na kwalifikacjach i kompetencjach.

Stwarzać

możliwości

podnoszenia

kwalifikacji

zawodowych

przez

współpracowników i podwładnych, służąc im radą i doświadczeniem

5) Zachęcać współpracowników i podwładnych do przygotowania i realizacji

prac naukowo-badawczych, służąc im opieką merytoryczną

● Przykładowe postępowanie nieetyczne specjalisty bhp:

1) Używanie argumentu siły zamiast siły argumentów, na przykład wobec pod-

władnych

2) Przywłaszczenie sobie cudzych osiągnięć i zasług, na przykład dorobku

podwładnych

3) Uniemożliwianie lub utrudnianie rozwoju zawodowego, na przykład podno-

szenia kwalifikacji