KATEDRA BUDOWY MASZYN KATEDRA BUDOWY MASZYN
PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO
POMIARY NA MIKROSKOPIE WARSZTATOWYM
Mikroskopy warsztatowe nale\
ą do grupy przyrządów pomiarowych optycznych, w których
zastosowano bezdotykowe metody pomiaru powiększonego obrazu przedmiotu. Wpraktyce
u\
ywane są trzy rodzaje mikroskopów:
" MWD - mikroskop warsztatowy mały,
" NIWD - mikroskop warsztatowy du\
y,
" MUP - mikroskop uniwersalny.
Zakresy pomiarowe powy\
szych mikroskopów mieszczą się w przedziale od 0 do 200 mm,
jednak w przypadku maksymalnych przesuwów konieczne jest u\
ycie płytek wzorcowych
w połączeniu z zakresem samej śruby mikrometrycznej. Wartość działki elementarnej na bębnach
(śrub mikrometrycznych) do przesuwu w osiach X i Y (płaszczyzna stołu), wynosi 0,01 mm.
POMIARY NA MIKROSKOPACH
Mikroskopy warsztatowe standardowo wyposa\
one są w obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3
i x5 oraz głowicę goniometryczną przeznaczoną do pomiarów długości i kąta.
Rys.2. Pole widzenia w okularach głowicy
Rys.1. Widok mikroskopu warsztatowego.
goniometrycznej
. .
KATEDRA BUDOWY MASZYN KATEDRA BUDOWY MASZYN
PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO
" głowica goniometryczna,
MIKROSKOP WARSZTATOWY
" obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5.
Zadanie 1  Zmierzyć odległości osi wybranych otworów na mikroskopie warsztatowym.
Przebieg realizacji zadania:
1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.
Zmierzyć odległości osi wybranych otworów na mikroskopie warsztatowym przy u\
yciu
2. Zało\
yć do mikroskopu głowicę podwójnego obrazu.
głowicy podwójnego obrazu.
3. Ustawić na stoliku mikroskopu mierzony element (mo\
na go zamocować za pomocą
Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:
plasteliny). UstawiajÄ…c detal na stoliku pomiarowym nale\
y za pomocą bębnów
" mikroskop warsztatowy, nastawczych przesuwu wzdłu\
nego i poprzecznego (osie X i Y) ustawić detal
w przybli\
eniu w poło\
eniu środkowym (połowa przesuwu w ka\
dej osi).
" głowica podwójnego obrazu,
4. Wyregulować ostrość widzenia krzy\
a i siatki kÄ…towej w okularze obserwacyjnym.
" obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5.
5. Wyregulować ostrość widzenia obrazu przedmiotu obserwowanego.
Przebieg realizacji zadania:
6. Pokręcając pierścieniem ustawić podziałkę kątową głowicy goniometrycznej na
1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego. wskazanie zerowe.
2. Zało\
yć do mikroskopu głowicę podwójnego obrazu. 7. Przesuwając stolikiem ustawić środek krzy\
a na jedno z mierzonych ramion i następnie
3. Ustawić na stoliku mikroskopu mierzony element z otworami. przy pomocy pokrętła/pierścienia nastawić środkową kreskę przerywaną tak aby pokryła
4. Przesuwać stolikiem w kierunkach osi X i Y a\
do momentu uzyskania pojedynczego siÄ™ z ramieniem mierzonego kÄ…ta.
obrazu otworu. 8. Odczytać wskazanie ą1
głowicy goniometrycznej.
5. Zapisać wskazania bębnów przesuwu w kierunku osi X i Y. 9. Nasunąć środek krzy\
a na drugie ramię kąta, i ponownie doprowadzić poprzez obrót
6. Czynności powtórzyć do momentu sczytani pozycji wszystkich otworów. krzy\
a do pokrycia siÄ™ z drugim ramieniem mierzonego kÄ…ta.
7. Wyznaczyć odległości pomiędzy wskazanymi otworami. 10. Odczytać wskazanie ą2
głowicy goniometrycznej.
11. Obliczyć wartość mierzonego kąta.
SZUKANAODLEGA
OŚĆ= śą x2-x1źą2ƒÄ…śą y2- y1źą2
ćą
Zadanie 2  Zmierzyć wartości kątów wskazanego elementu na mikroskopie warsztatowym
przy u\
yciu głowicy goniometrycznej.
MIERZONY K
T =·Ä…1ƒÄ…·Ä…2
Zmierzyć wartości kątów wskazanego elementu na mikroskopie warsztatowym przy u\
yciu
głowicy goniometrycznej.
Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:
" mikroskop warsztatowy,
. .
KATEDRA BUDOWY MASZYN KATEDRA BUDOWY MASZYN
PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO
Zadanie 3  Zmierzyć na mikroskopie strzałkę i cięciwę łuku wskazanego okręgu. 8. Za pomocą bębna przesuwu poprzecznego przesunąć obraz w górę o dowolną wartość s.
Wartość/odległość s powinna być mo\
liwie du\
a ale taka aby punkty A i C le\
ały jeszcze
Zmierzyć na mikroskopie warsztatowym wskazany okrąg, poprzez pomiar strzałki i cięciwy
na zarysie łuku. Następnie nale\
y dokonać odczytu, ró\
nica obu poło\
eń stanowi wartość
łuku. Wyznaczony w ten sposób promień łuku za pomocą głowicy ze wzorcami łuków.
strzałki s.
Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:
9. Dokonując przesuwu wzdłu\
nego za pomocą odpowiedniego bębna odczytujemy
" mikroskop warsztatowy,
współrzędne punktów A i C. I w oparciu o te pomiary wyznaczamy długość cięciwy.
" głowica goniometryczna,
10. Promień mierzonego łuku oblicza się według wzoru:
" obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5,
c2 s
" głowica ze wzorcami łuków.
r= ƒÄ…
8s 2
Przebieg realizacji zadania:
11. Dla sprawdzenia powy\
szych pomiarów i obliczeń zamontować głowicę do pomiaru
1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.
łuków zmieniając równocześnie powiększenie mikroskopu.
2. Zało\
yć do mikroskopu głowicę goniometryczną.
3. Ustawić na stoliku mikroskopu mierzony element (mo\
na go zamocować za pomocą Powiększenie
Mierzony promień
mikroskopu
plasteliny). UstawiajÄ…c detal na stoliku pomiarowym nale\
y za pomocą bębnów
0,1÷5 mm 30
nastawczych przesuwu wzdłu\
nego i poprzecznego (osie X i Y) ustawić detal
5,5÷60 mm 10
w przybli\
eniu w poło\
eniu środkowym (połowa przesuwu w ka\
dej osi).
4. Wyregulować ostrość widzenia krzy\
a i siatki kÄ…towej w okularze obserwacyjnym.
12. Ustawić ostrość obrazu.
5. Wyregulować ostrość widzenia obrazu przedmiotu obserwowanego.
13. Dopasować jeden z wzorców do mierzonego otworu i odczytać wynik.
6. Ustawić sprawdzany łuk najwy\
szym punktem (punkt B) w środku pola widzenia.
Rys.3. Schemat pomiaru.
7. Obracając obydwoma bębnami, ustawić środek krzy\
a w punkcie B i zanotować
wskazanie bębna przesuwu poprzecznego.
. .