technik elektroenergetyk transportu szynowego 311[47]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

MODUŁOWY PROGRAM NAUCZANIA

TECHNIK ELEKTROENERGETYK

TRANSPORTU SZYNOWEGO 311[47]

Zatwierdzam

Minister Edukacji Narodowej

Warszawa 2009

311[47]/T-4,SP-2/MEN/2009

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Autorzy:
mgr in

. Andrzej Poczopko

mgr Zdzisław K

ąś

mgr in

. Waldemar Skawi

ski

Recenzenci:
mgr in

. Zdzisław Szkudlarek

. Krzysztof Zieli

ski

Korekta merytoryczna:
mgr in

. Mariusz Gelar

mgr in

. Janina Dretkiewicz-Wi

Opracowanie redakcyjne:
mgr in

. Andrzej Poczopko

Korekta techniczna:
mgr Magdalena Mrozkowiak

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Spis tre

Wprowadzenie

I. Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego

II. Plany nauczania

III. Moduły kształcenia w zawodzie

1. Podstawy techniki

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

Badanie obwodów elektrycznych

Badanie układów elektronicznych

Wykonywanie monta

u mechanicznego

2. Transport szynowy

Charakteryzowanie

rodków transportu szynowego

Stosowanie przepisów transportu szynowego

Analizowanie budowy drogi szynowej

Prowadzenie ruchu szynowego

Eksploatowanie

rodków transportu szynowego

3. Monta

i eksploatacja instalacji elektrycznych

Posługiwanie si

dokumentacj

instalacji elektrycznych

Montowanie instalacji elektrycznych

Eksploatowanie instalacji elektrycznych

4. Monta

i eksploatacja sieci zasilaj

cych i podstacji

trakcyjnych

Montowanie sieci i urz

dze

podstacji trakcyjnych

Eksploatowanie podstacji trakcyjnych i kabin
sekcyjnych

Eksploatowanie systemów zasilania taboru szynowego

5. Monta

i eksploatacja maszyn i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego

Montowanie i eksploatowanie urz

dze

nap

dowych

taboru szynowego

100

Montowanie i eksploatowanie urz

dze

wietlenia,

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru szynowego

105

Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

110

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Praktyka zawodowa

114

Wykonywanie monta

u i naprawy urz

dze

elektrycznych w pojazdach szynowych

116

Wykonywanie monta

u i naprawy sieci i podstacji

trakcyjnych

119

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wprowadzenie

Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie

aktywnego, mobilnego i skutecznie działaj

cego pracownika gospodarki.

Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga: przygotowania
ogólnego, opanowania podstawowych umiej

tno

ci zawodowych oraz

kształcenia ustawicznego.

Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzowa

otwarto

wyobra

zdolno

głego

kształcenia

i doskonalenia

oraz

umiej

tno

oceny

własnych

liwo

ci.

Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych ułatwi
osi

gni

cie tych celów. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał

nauczania s

powi

zane z realizacj

zada

zawodowych, umo

liwia:

−

przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie poprzez

realizacj

zada

zbli

onych do tych, które s

wykonywane na

stanowisku pracy,

−

korelacj

i integracj

tre

ci kształcenia z ró

nych dyscyplin wiedzy,

−

opanowanie umiej

tno

ci z okre

lonego obszaru zawodowego.

Kształcenie modułowe charakteryzuje si

tym,

−

proces uczenia si

dominuje nad procesem nauczania,

−

ucze

e podejmowa

decyzje dotycz

ce kształcenia zawodowego

w zale

ci od własnych potrzeb i mo

liwo

ci,

−

rozwi

zania programowo-organizacyjne daj

liwo

ść

kształtowania

umiej

tno

ci zawodowych ró

nymi drogami,

−

umiej

tno

ci opanowane w ramach poszczególnych modułów daj

liwo

ść

wykonywania okre

lonego zakresu pracy,

−

wykorzystuje si

w nim w szerokim zakresie zasad

transferu wiedzy

i umiej

tno

ci,

−

programy nauczania s

elastyczne, poszczególne jednostki mo

wymienia

, modyfikowa

, uzupełnia

oraz dostosowywa

do poziomu

wymaganych umiej

tno

ci, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku

pracy.
Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie

przez uczniów umiej

tno

ci okre

lonych w podstawie programowej

kształcenia w zawodzie oraz przygotowuje do kształcenia ustawicznego.
Modułowy program nauczania składa si

z zestawu modułów kształcenia

zawodzie

odpowiadaj

cych

jednostek

modułowych,

wyodr

bnionych na podstawie okre

lonych kryteriów, umo

liwiaj

cych

zdobywanie wiadomo

ci oraz kształtowanie umiej

tno

ci i postaw

wła

ciwych dla zawodu.

Jednostka

modułowa

stanowi

element

modułu

kształcenia

w zawodzie obejmuj

cy logiczny i mo

liwy do wykonania wycinek pracy,

o wyra

nie okre

lonym pocz

tku i zako

czeniu, który nie podlega

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna
decyzja.

W strukturze modułowego programu nauczania wyró

nia si

−

zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,

−

plany nauczania,

−

programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych oraz
literatur

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał

nauczania,

wiczenia,

rodki dydaktyczne, wskazania metodyczne do

realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny
osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia.

Dydaktyczna

mapa

programu

nauczania,

zamieszczona

w zało

eniach

programowo-organizacyjnych,

przedstawia

schemat

powi

dzy modułami i jednostkami modułowymi oraz okre

kolejno

ść

ich realizacji. Ma ona ułatwi

dyrekcji szkół i nauczycielom

organizowanie procesu kształcenia.

W programie został przyj

ty system kodowania modułów i jednostek

modułowych zawieraj

cy nast

puj

ce elementy:

−

symbol cyfrowy zawodu według klasyfikacji zawodów szkolnictwa

zawodowego,

−

symbol literowy oznaczaj

cy kategori

modułów,

O - dla modułów ogólnozawodowych,

−

Z - dla modułów zawodowych,

−

cyfr

arabsk

oznaczaj

kolejny moduł lub jednostk

modułow

Przykładowy zapis kodowania modułu:
311[47].O1
311[47] - symbol cyfrowy zawodu: technik elektroenergetyk transportu

szynowego

O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
311[47].Z1.02
311[47] - symbol cyfrowy zawodu: technik elektroenergetyk transportu

szynowego

Z1 - pierwszy moduł zawodowy
02 - druga jednostka modułowa w module Z1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

I. Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie technik elektroenergetyk

transportu szynowego mo

e podejmowa

prac

−

przedsi

biorstwach zwi

zanych z utrzymaniem i eksploatacj

taboru

szynowego,

−

przedsi

biorstwach zwi

zanych z budow

, remontami i utrzymaniem

sieci elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej,

−

przedsi

biorstwach produkuj

cych tabor szynowy,

−

przedsi

biorstwach zwi

zanych z projektowaniem sieci, trakcji

elektrycznej i taboru szynowego,

−

placówkach badawczych zwi

zanych z elektroenergetyk

i taborem

szynowym.

Zadania zawodowe

Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie technik elektroenergetyk

transportu szynowego powinien by

przygotowany do wykonywania

nast

puj

cych zada

zawodowych:

−

instalowania

podzespołów

zespołów

urz

dze

maszyn

elektrycznych taboru szynowego,

−

montowania sieci zasilaj

cych i trakcji na stacjach i liniach kolejowych

i rozdzielnicach elektroenergetycznych,

−

eksploatowania trakcji elektrycznej,

−

eksploatowania urz

dze

taboru szynowego,

−

eksploatowania sieci i urz

dze

zasilania elektrotrakcyjnego,

−

sprawdzania i oceniania stanu technicznego pojazdów szynowych,

−

czytania i wykonywania schematów elektrycznych i mechanicznych

maszyn i urz

dze

znajduj

cych si

w taborze szynowym oraz

urz

dzeniach i sieciach elektroenergetycznych i trakcyjnych,

−

organizowania prac i nadzoru podczas budowy, przebudowy,

konserwacji, przegl

dów okresowych i bada

diagnostycznych

urz

dze

trakcji elektrycznej,

−

organizowania prac i nadzoru w czasie trwania przegl

dów, napraw

i awarii pojazdów szynowych oraz dokonywania pomiarów i prób
w czynnych urz

dzeniach taboru szynowego oraz w urz

dzeniach

elektroenergetycznych,

−

prowadzenia dokumentacji eksploatacyjnej taboru szynowego,

−

instalowania i sprawdzania urz

dze

ochrony przeciwpora

eniowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

oceniania stanu technicznego torów i rozjazdów we współpracy

z trakcj

elektryczn

−

obsługiwania urz

dze

czno

ci przewodowej i bezprzewodowej,

−

obsługiwania systemów informatycznych zwi

zanych z eksploatacj

taboru szynowego, trakcji elektrycznej i sieci energoelektrycznych,

−

kwalifikowania taboru szynowego i sieci trakcyjnej do remontu,

−

wykonywania pomiarów i regulacji urz

dze

zasilania i sieci

trakcyjnej,

−

wykonywania konserwacji i remontów urz

dze

zasilania i sieci

trakcyjnej,

−

projektowania prostych układów zasilania urz

dze

i trakcji

elektrycznej,

−

projektowania i przygotowania danych wej

ciowych prostych

systemów

informatycznych

wspomagaj

cych

realizacj

zada

zawodowych,

−

sporz

dzania dokumentacji budowy lub przebudowy urz

dze

zasilania i trakcji elektrycznej.

Umiej

tno

ci zawodowe

W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umie

−

interpretowa

podstawowe

zjawiska

zakresu

mechaniki,

elektrotechniki

elektroniki

wykorzystywane

maszynach,

urz

dzeniach elektrycznych oraz sieciach elektrycznych,

−

dobiera

materiały przewodz

ce i elektroizolacyjne,

−

wykonywa

obróbk

czn

i mechaniczn

materiałów stosowanych

w elektroenergetyce,

−

czyta

i wykonywa

rysunki techniczne elementów maszyn i urz

dze

elektrycznych, sieci i urz

dze

zasilania elektroenergetycznego oraz

schematy urz

dze

i sieci elektroenergetycznych,

−

wykonywa

poł

czenia elementów elektrycznych, elektronicznych

i mechanicznych,

−

dokonywa

pomiarów wielko

ci elektrycznych i nieelektrycznych,

dobieraj

c przyrz

dy pomiarowe i metody pomiarowe oraz

interpretowa

wyniki pomiarów,

−

okre

przyczyny i skutki przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

oraz

stosowa

rodki skutecznej ochrony urz

dze

od pora

dem

elektrycznym,

−

posługiwa

schematami ideowymi i monta

owymi sieci

elektrycznych i układów maszyn i urz

dze

elektrycznych,

−

klasyfikowa

elementy drogi kolejowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

dokonywa

ogl

dzin i prowadzi

badania techniczne urz

dze

elektrycznych,

−

obsługiwa

urz

dzenia ł

czno

ci przewodowej i bezprzewodowej,

−

organizowa

zaplecza budowy,

−

projektowa

i realizowa

nieskomplikowane zmiany w układach

elektroenergetycznych maszyn i urz

dze

−

przygotowywa

stanowisko

pracy

robót

zakresu

elektroenergetyki i eksploatacji maszyn elektrycznych, zgodnie
z zasadami

organizacji

pracy,

wymogami

technologicznymi,

przepisami

bezpiecze

stwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpora

eniowej, ochrony przeciwpo

arowej, ochrony

rodowiska

i wymaganiami ergonomii,

−

montowa

i eksploatowa

instalacje elektryczne i zasilaj

ce sieci

elektroenergetyczne,

−

montowa

i eksploatowa

podstacje trakcyjne i kabiny sekcyjne,

−

montowa

i eksploatowa

systemy zasilania taboru szynowego,

urz

dzenia elektryczne w taborze trakcyjnym,

−

montowa

i eksploatowa

urz

dzenia wyposa

enia elektrycznego

taboru szynowego,

−

opracowywa

instrukcj

eksploatacji i obsługi urz

dze

i sieci

elektroenergetycznych,

−

klasyfikowa

tabor szynowy z uwzgl

dnieniem oddziaływania tor -

pojazd,

−

posługiwa

sygnalizacj

obowi

zuj

w transporcie kolejowym,

−

stosowa

zasady dotycz

ce skrajni budowli i skrajni taboru,

−

prowadzi

prace eksploatacyjne w czynnych urz

dzeniach zasilania

elektrotrakcyjnego z uwzgl

dnieniem warunków bezpiecze

stwa,

−

przestrzega

stanowisku

pracy

przepisów

dotycz

cych

elektroenergetyki i taboru szynowego,

−

prowadzi

dokumentacj

eksploatacyjn

pojazdów trakcyjnych,

wagonów oraz urz

dze

energetycznych i trakcyjnych,

−

dobiera

silniki elektryczne i urz

dzenia pomocnicze oraz urz

dzenia

w instalacjach

elektrycznych

elektroenergetyce

zgodnie

z dokumentacj

techniczno-ruchow

−

obsługiwa

czne, mechaniczne, elektryczne i komputerowe

urz

dzenia stosowane w taborze i elektroenergetyce,

−

korzysta

komputerowego

oprogramowania

ytkowego,

wspomagaj

cego prowadzenie pojazdów szynowych oraz sterowania

urz

dzeniami elektroenergetycznymi,

−

stosowa

ustalone procedury w stanach awaryjnych, zagro

enia

ycia, w wypadkach kolejowych, podczas remontów urz

dze

i w trudnych warunkach atmosferycznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

stosowa

przepisy ustawy o transporcie kolejowym, prawa

energetycznego, prawa budowlanego, prawa o ruchu drogowym
w realizacji zada

zawodowych,

−

udziela

pierwszej pomocy oraz posługiwa

sprz

tem ratunkowym

i ratowniczym,

−

komunikowa

w j

zyku obcym z zastosowaniem terminologii

wła

ciwej dla zawodu,

−

posługiwa

słu

bowym rozkładem jazdy poci

gów,

−

stosowa

przepisy Kodeksu Pracy dotycz

ce praw i obowi

zków

pracownika i pracodawcy,

−

współpracowa

z innymi uczestnikami procesu pracy,

−

doskonali

umiej

tno

ci zawodowe,

−

korzysta

z ró

nych

ródeł informacji.

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego

Podstawowym

celem

kształcenia

zawodzie

technik

elektroenergetyk transportu szynowego jest przygotowanie absolwenta
szkoły do wykonywania prac zwi

zanych z eksploatacj

i monta

instalacji, sieci, podstacji i urz

dze

elektroenergetycznych taboru

szynowego.

Proces kształcenia według modułowego programu nauczania mo

realizowany w technikum oraz w szkole policealnej dla młodzie

i dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

Program

nauczania

obejmuje

kształcenie

ogólnozawodowe

i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia preorientacj

zawodzie. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta
szkoły do realizacji zada

na typowych dla zawodu stanowiskach pracy.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikaj

z podstawy

programowej kształcenia w zawodzie.

Tre

ci programowe zawarte s

w sze

ciu modułach: jednym

ogólnozawodowym i pi

ciu zawodowych.

Moduły s

podzielone na jednostki modułowe. Ka

da jednostka

modułowa zawiera tre

ci, stanowi

ce pewn

logiczn

cało

ść

. Realizacja

szczegółowych celów kształcenia jednostek modułowych umo

liwi

opanowanie umiej

tno

ci, pozwalaj

cych na wykonywanie okre

lonego

zakresu pracy. Nabywaniu umiej

tno

ci zawodowych powinno sprzyja

wykonywanie

wicze

zaproponowanych

poszczególnych

jednostkach modułowych.

Program modułu 311[47].O1 - „Podstawy techniki”, składa si

z pi

ciu

jednostek modułowych i obejmuje ogólnozawodowe tre

ci kształcenia

z zakresu bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i ochrony

rodowiska, dokumentacji technicznej, obwodów elektrycznych

i elektronicznych oraz monta

u mechanicznego.

Program modułu 311[47].Z1- „Transport szynowy” składa si

z pi

ciu

jednostek modułowych i obejmuje zawodowe tre

ci kształcenia

dotycz

ce budowy i eksploatacji

rodków transportu szynowego,

przepisów transportu szynowego, budowy drogi szynowej oraz
prowadzenia ruchu szynowego.

Program modułu 311[47].Z2 - „Monta

i eksploatacja instalacji

elektrycznych” składa si

z trzech jednostek modułowych i obejmuje

zawodowe

tre

kształcenia

dotycz

dokumentacji

instalacji

elektrycznych, monta

u i eksploatacji instalacji elektrycznych.

Program modułu 311[47].Z3 - „Monta

i eksploatacja sieci

zasilaj

cych i podstacji trakcyjnych” składa si

z trzech jednostek

i obejmuje zawodowe tre

ci kształcenia z zakresu monta

u sieci

i urz

dze

podstacji trakcyjnych, eksploatacji podstacji trakcyjnych

i kabin sekcyjnych oraz eksploatacji systemów zasilania taboru
szynowego.

Program modułu 311[47].Z4 „Monta

i eksploatacja maszyn

i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego” składa si

z trzech

jednostek modułowych i obejmuje zawodowe tre

ci kształcenia

dotycz

ce monta

u i eksploatacji urz

dze

nap

dowych taboru

szynowego, monta

u i eksploatacji urz

dze

wietlenia, ogrzewania,

wentylacji i klimatyzacji taboru szynowego oraz posługiwania si

zykiem

obcym

zakresie

eksploatacji

maszyn

i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego.

Program modułu 311[47].Z5 - „Praktyka zawodowa” składa si

z dwóch jednostek modułowych i obejmuje tre

ci, które powinny

umo

liwi

uczniom zastosowanie i pogł

bienie zdobytych wiadomo

i umiej

tno

ci zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy.

Wykaz modułów i wyst

puj

cych w nich jednostek modułowych

zamieszczono w tabeli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

Moduł 311[47].O1

Podstawy techniki

468

311[47].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska

311[47].O1.02 Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

311[47].O1.03 Badanie obwodów elektrycznych

180

311[47].O1.04 Badanie układów elektronicznych

130

311[47].O1.05 Wykonywanie monta

u mechanicznego

Moduł 311[47].Z1

Transport szynowy

308

311[47].Z1.01 Charakteryzowanie

rodków transportu szynowego

311[47].Z1.02 Stosowanie przepisów transportu szynowego

311[47].Z1.03 Analizowanie budowy drogi szynowej

311[47].Z1.04 Prowadzenie ruchu szynowego

311[47].Z1.05 Eksploatowanie

rodków transportu szynowego

Moduł 311[47].Z2

Monta

i eksploatacja instalacji elektrycznych

264

311[47].Z2.01 Posługiwanie si

dokumentacj

instalacji elektrycznych

311[47].Z2.02 Montowanie instalacji elektrycznych

130

311[47].Z2.03 Eksploatowanie instalacji elektrycznych

104

311[47].Z3

Monta

i eksploatacja sieci zasilaj

cych

i podstacji trakcyjnych

294

311[47].Z3.01 Montowanie sieci i urz

dze

podstacji trakcyjnych

105

311[47].Z3.02 Eksploatowanie podstacji trakcyjnych i kabin sekcyjnych

311[47].Z3.03 Eksploatowanie systemów zasilania taboru szynowego

311[47].Z4

Monta

i eksploatacja maszyn i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego

288

311[47].Z4.01 Montowanie i eksploatowanie urz

dze

nap

dowych

taboru szynowego

130

311[47].Z4.02 Montowanie i eksploatowanie urz

dze

wietlenia,

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru szynowego

100

311[47].Z4.03

Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

311[47].Z5

Praktyka zawodowa

140

311[47].Z5.01 Wykonywanie monta

u i naprawy urz

dze

elektrycznych w pojazdach szynowych

311[47].Z5.02 Wykonywanie monta

u i naprawy sieci i podstacji

trakcyjnych

Razem

1762

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Proponowana liczba godzin na realizacj

odnosi si

do planu

nauczania dla czteroletniego technikum dla młodzie

Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych sporz

dzono

dydaktyczn

map

programu nauczania dla zawodu.

Dydaktyczna mapa programu

311[47].O1

311[47].O1.01

311[47].O1.02

311[47].O1.04

311[47].O1.05

311[47].Z1

311[47].Z1.01

311[47].Z1.02

311[47].Z1.03

311[47].Z1.04

311[47].Z1.05

311[47].Z2

311[47].Z2.01

311[47].Z2.02

311[47].Z2.03

311[47].Z3

311[47].Z3.01

311[47].Z3.02

311[47].Z3.03

311[47].O1.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowi

schemat powi

dzy modułami oraz jednostkami modułowymi

i okre

la kolejno

ść

ich realizacji. Szkoła powinna z niej korzysta

podczas planowania zaj

ęć

dydaktycznych. Ewentualna zmiana

kolejno

ci realizacji programu modułów lub jednostek modułowych

powinna by

poprzedzona szczegółow

analiz

dydaktycznej mapy

programu nauczania oraz tre

ci jednostek modułowych, przy

zachowaniu korelacji tre

ci kształcenia.

Orientacyjna liczba godzin na realizacj

, zawarta w tabeli wykazu

jednostek modułowych mo

e ulega

zmianie w zale

ci od

stosowanych metod nauczania i

rodków dydaktycznych.

Nauczyciel realizuj

cy modułowy program nauczania powinien

posiada

przygotowanie

zakresie

kształcenia

modułowego,

aktywizuj

cych

metod

nauczania,

pomiaru

dydaktycznego,

projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału

na zaj

cia teoretyczne i praktyczne. Programy nauczania jednostek

modułowych w poszczególnych modułach powinny by

w ró

nych

formach organizacyjnych, dostosowanych do tre

ci i metod kształcenia.

Stosowane metody i formy organizacyjne pracy uczniów powinny
zapewni

osi

gni

cie zało

onych w programie nauczania celów

kształcenia. Wymaga to takiej organizacji kształcenia, w której proces
uczenia si

dzie dominowa

nad procesem nauczania, dlatego te

szczególn

uwag

nale

y zwróci

na dobrze zorganizowan

samodzieln

, kierowan

przez nauczyciela prac

uczniów.

Zaleca si

, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami

aktywizuj

cymi, a w szczególno

ci: metod

dyskusji dydaktycznej,

przypadków,

inscenizacji,

gier

dydaktycznych,

oraz

metodami

praktycznymi, takimi jak: przewodniego tekstu, pokazu z obja

nieniem

wiczenia praktyczne, czy metoda projektów. Dominuj

metod

nauczania powinny by

wiczenia laboratoryjne.

Podczas realizacji programu nauczania nale

y poło

nacisk na

samokształcenie uczniów oraz na wykorzystywanie innych ni

311[47].Z5

311[47].Z5.01

311[47].Z5.02

311[47].Z4.01

311[47].Z4.03

311[47].Z4.02

311[47].Z4

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

podr

cznikowe

ródeł informacji, takie jak: normy, instrukcje, poradniki,

katalogi, czasopisma techniczne, Internet i pozatekstowe

ródła

informacji.

W realizacji tre

ci programowych, w tym

wicze

, nale

y uwzgl

dnia

współczesne technologie, materiały, narz

dzia i sprz

Prowadzenie zaj

ęć

metodami aktywizuj

cymi i praktycznymi wymaga

przygotowania materiałów, takich jak: teksty przewodnie, instrukcje do
wykonywania

wicze

, instrukcje stanowiskowe oraz instrukcje

bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Wskazane

jest

wykorzystywanie

filmów

dydaktycznych

i komputerowych

programów

symulacyjnych

oraz

organizowanie

wycieczek dydaktycznych.

Nauczyciel kieruj

cy procesem kształtowania umiej

tno

ci uczniów

powinien udziela

im pomocy w rozwi

zywaniu problemów zwi

zanych

z realizacj

zada

oraz sterowa

tempem pracy. Powinien równie

rozwija

zainteresowanie zawodem, wskazywa

liwo

ci dalszego

kształcenia oraz kształtowa

żą

dane postawy uczniów, jak: rzetelno

ść

i odpowiedzialno

ść

za prac

, dbało

ść

o jej jako

ść

, o porz

dek na

stanowisku pracy i racjonalne wykorzystanie maszyn, urz

dze

i materiałów.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest system

sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

szkolnych ucznia. Wskazane jest

prowadzenie bada

diagnostycznych, kształtuj

cych i sumuj

cych.

Badania diagnostyczne maj

na celu dokonanie oceny zakresu oraz

poziomu wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów w pocz

tkowej fazie

kształcenia.

Badania kształtuj

ce, prowadzone w trakcie realizacji programu, maj

dostarcza

bie

żą

cych informacji o efektywno

ci nauczania-uczenia si

Informacje uzyskane w wyniku bada

pozwalaj

na dokonanie

niezb

dnych korekt w procesie nauczania.

Badania sumuj

ce nale

y prowadzi

po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej.

Ocenianie powinno u

wiadamia

uczniowi poziom jego osi

gni

ęć

w stosunku do wymaga

edukacyjnych, wdra

do systematycznej

pracy, samokontroli i samooceny. Ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno

realizowane za pomoc

sprawdzianów ustnych, i praktycznych,

testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji czynno

ci ucznia w trakcie

wykonywania

wicze

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

szkolnych wymaga od nauczyciela

okre

lenia kryteriów i norm oceny, opracowania testów osi

gni

ęć

szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny post

pów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Szkoła podejmuj

ca kształcenie w zawodzie według modułowego

programu nauczania powinna posiada

odpowiednie warunki lokalowe

oraz wyposa

enie techniczne i dydaktyczne.

rodki dydaktyczne, niezb

dne do organizacji i prowadzenia procesu

kształcenia według programu modułowego, to: pomoce dydaktyczne,
materiały dydaktyczne, techniczne

rodki kształcenia, dydaktyczne

rodki pracy.

Kształtowanie umiej

tno

ci praktycznych powinno odbywa

odpowiednio wyposa

onych stanowiskach w pracowniach, warsztatach

oraz na rzeczywistych stanowiskach pracy. Na stanowiskach
dydaktycznych nale

y stworzy

odpowiednie warunki umo

liwiaj

przyswajanie wiedzy zwi

zanej z wykonywaniem

wicze

Stanowisko dydaktyczne powinna stanowi

wydzielona cz

ęść

pracowni, warsztatów, hali, w których korzystaj

c ze zgromadzonych

materiałów, narz

dzi i sprz

tu, ucze

wykona okre

lone zadania.

Szkoła, realizuj

ca kształcenie w zawodzie technik elektroenergetyk

transportu szynowego, powinna posiada

nast

puj

ce pomieszczenia

dydaktyczne:

−

laboratorium elektryczne i elektroniczne,

−

pracowni

zaj

ęć

praktycznych,

−

pracowni

infrastruktury kolejowej,

−

pracowni

taboru szynowego,

−

pracowni

sieci i rozdzielni elektroenergetycznych.

Pracownie powinny składa

z sali dydaktycznej i zaplecza

magazynowo-socjalnego. W sali dydaktycznej nale

y zapewni

stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiedni

liczb

stanowisk dla

uczniów.

Wszystkie

pomieszczenia

dydaktyczne

powinny

wyposa

one w:

−

rodki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, rzutnik pisma,

rzutnik przezroczy, zestaw komputerowy, drukarka, kserokopiarka,
rzutnik multimedialny,

−

materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy,

fazogramy, programy komputerowe, plansze,

−

tekstowe

ródła informacji, takie jak: czasopisma zawodowe,

instrukcje do

wicze

, katalogi, prospekty.

Pracownie, w których b

prowadzone

wiczenia praktyczne,

powinny spełnia

wymagania wynikaj

ce z przepisów bezpiecze

stwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpo

arowej

ochrony

przeciwpora

eniowej.

eli szkoła nie mo

e zapewni

odpowiednich warunków do

realizacji programu nauczania niektórych jednostek modułowych,
powinna nawi

współprac

z placówkami dysponuj

cymi dobr

baz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

techniczn

i dydaktyczn

, jak: Centra Kształcenia Praktycznego lub

Centra Kształcenia Ustawicznego.

Wskazane jest, aby zaj

cia dydaktyczne odbywały si

w grupie

licz

cej do 15 osób, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe wykonuj

wiczenia na wydzielonych stanowiskach.

Zaleca si

, aby zaj

cia z zakresu kształcenia ogólnozawodowego

umieszcza

w szkolnym planie zaj

ęć

w blokach 2- oraz 3-godzinnych,

z zakresu kształcenia zawodowego w blokach od 2 do 6 godzin

w zale

ci od specyfiki jednostki modułowej.

W trosce o jako

ść

kształcenia konieczne s

systematyczne działania

szkoły polegaj

ce na:

−

pozyskiwaniu nowych

rodków dydaktycznych,

−

opracowywaniu obudowy dydaktycznej programu nauczania,

−

współpracy z zakładami pracy zwi

zanymi z kierunkiem kształcenia

w celu

aktualizacji

tre

programowych,

odpowiadaj

cych

wymaganiom technologii, techniki oraz wymaganiom rynku pracy,

−

doskonaleniu nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego,

aktywizuj

cych metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz

projektowania pakietów edukacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

II. PLANY NAUCZANIA

PLAN NAUCZANIA

Czteroletnie technikum

Zawód: technik elektroenergetyk transportu szynowego 311[47]

Podbudowa programowa: gimnazjum

Lp.

Moduły kształcenia w zawodzie

Dla młodzie

Dla dorosłych

Liczba godzin

tygodniowo

w czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

tygodniowo

w czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba
godzin

czteroletni

m okresie

Klasy I - IV

Semestry I - VI

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy techniki

164

2. Transport szynowy

113

Monta

i eksploatacja instalacji

elektrycznych

101

Monta

i eksploatacja sieci

zasilaj

cych i podstacji

trakcyjnych

126

Monta

i eksploatacja maszyn

i urz

dze

elektroenergetycznych

taboru szynowego

126

Razem

630

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PLAN NAUCZANIA

Szkoła policealna

Zawód: technik elektroenergetyk transportu szynowego 311[47]

Podbudowa programowa: szkoła daj

ca wykształcenie

rednie

Lp.

Moduły kształcenia w zawodzie

Dla

młodzie

Dla dorosłych

Liczba

godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba
godzin

w dwuletnim

okresie

nauczania

Semestry

I - IV

Semestry I - IV

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy techniki

164

2. Transport szynowy

123

Monta

i eksploatacja instalacji

elektrycznych

138

Monta

i eksploatacja sieci

zasilaj

cych i podstacji

trakcyjnych

140

Monta

i eksploatacja maszyn

i urz

dze

elektroenergetycznych taboru
szynowego

140

Razem

682

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

II. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 311[47].O1
Podstawy techniki

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

dobiera

rodki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy,

−

przestrzega

przepisów

Kodeksu

pracy

dotycz

cych

praw

i obowi

zków pracownika i pracodawcy,

−

udziela

pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach

przy pracy,

−

czyta

i wykonywa

rysunki techniczne elementów maszyn i urz

dze

elektrycznych oraz schematy urz

dze

i sieci elektroenergetycznych,

−

rozró

nia

materiały konstrukcyjne,

−

dobiera

materiały przewodz

ce i elektroizolacyjne,

−

interpretowa

podstawowe prawa dotycz

ce pola elektrycznego,

magnetycznego i elektromagnetycznego,

−

oblicza

warto

ci wielko

ci elektrycznych w prostych obwodach pr

stałego i przemiennego,

−

rozró

nia

elementy obwodów elektrycznych i elektronicznych,

−

wykonywa

pomiary: napi

cia, pr

du, rezystancji, rezystancji

uziemienia, indukcyjno

ci, pojemno

ci,

−

analizowa

działanie podstawowych układów elektronicznych,

−

okre

cechy

charakterystyczne

podstawowych

technik

wytwarzania,

−

wykonywa

podstawowe prace z zakresu obróbki r

cznej,

−

rozró

nia

materiały konstrukcyjne stosowane w maszynach

i urz

dzeniach elektrycznych,

−

wykonywa

poł

czenia elementów elektrycznych, elektronicznych

i mechanicznych,

−

wykonywa

monta

mechaniczny,

−

dobiera

narz

dzia, przyrz

dy i materiały w zale

ci od

wykonywanej pracy,

−

korzysta

z dokumentacji technicznej, Polskich Norm, katalogów,

poradników.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[47].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska

311[47].O1.02 Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

311[47].O1.03 Badanie obwodów elektrycznych

180

311[47].O1.04 Badanie układów elektronicznych

130

311[47].O1.05 Wykonywanie monta

u mechanicznego

Razem

468

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Bartodziej G., Kału

a E.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne. WSiP,

Warszawa 2000
Bolkowski S.: Elektrotechnika. WSiP, Warszawa 2000
Chwaleba A., Moeschke B., Płoszajski G.: Elektronika. WSiP, Warszawa
1999
Chwalebna A., Moeschke B., Pilawski M.: Pracownia elektroniczna.
Elementy układów elektronicznych. WSiP, Warszawa 2003
Dobrza

ski T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2005

Fabija

ski P., Wójciak A.: Podstawy elektroniki. Rea, Warszawa 2002

311[47].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska

311[47].O1.03

Badanie obwodów

elektrycznych

311[47].O1.02

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

311[47].O1.05

Wykonywanie monta

mechanicznego

311[47].O1

Podstawy techniki

311[47].O1.04

Badanie układów

elektronicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Głocki W.: Układy cyfrowe. WSiP, Warszawa 2000
Głocki W., Grabowski L.: Pracownia podstaw techniki cyfrowej. WSiP,
Warszawa 2001
Grabowski L.: Pracownia elektroniczna. Układy elektroniczne. WSiP,
Warszawa 2001
Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 2000
Grad J.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne.

wiczenia. WSiP, Warszawa

1996
Hansen A.: Bezpiecze

stwo i higiena pracy. WKŁ, Warszawa 2004

Horowitz P., Hill W.: Sztuka elektroniki, cz

ęść

1 i 2. WKŁ, Warszawa

1996
Hörnemann E., Hübscher H., Klaue J., Schierack K., Stolzenburg R.:
Instalacje elektryczne i elektronika przemysłowa. Tłumaczenie Rodak A.,
WSiP, Warszawa 1998
Markiewicz A.: Zbiór zada

z elektrotechniki. WSiP, Warszawa 2003

Michel K., Sapi

ski T.: Czytam rysunek elektryczny. WSiP, Warszawa

1999
Müller W., Hörnemann E., Hübscher H., Jagla D., Larisch J., Pauly V.:
Elektrotechnika. Zbiór zada

z energoelektroniki. Tłumaczenie Krogulec-

Sobowiec M., WSiP, Warszawa 1998
Paprocki K.: Rysunek techniczny. WSiP, Warszawa 1999
Parcha

ski J.: Miernictwo elektryczne i elektroniczne. WSiP, Warszawa

2004
Pilawski M.: Fizyczne podstawy elektrotechniki. WSiP, Warszawa 1987
Pilawski M.: Pracownia elektryczna. WSiP, Warszawa 2005
Poty

ski A.: Podstawy technologii i konstrukcji mechanicznych. WSiP,

Warszawa 1999
Przybyłowska-Łomnicka A.:

Pomiary

elektryczne.

Obwody

przemiennego. Wydawnictwa Szkolne PWN, Warszawa 2000
Wo

niak J.: Pracownia elektryczna. ITE, Radom 1993

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zinterpretowa

prawa i obowi

zki pracownika oraz pracodawcy

zwi

zane z bezpiecze

stwem i higien

pracy,

−

wskaza

skutki oddziaływania pr

du elektrycznego, wibracji i hałasu

na organizm ludzki oraz sposoby ich ograniczania lub eliminacji,

−

zastosowa

zasady bezpiecznej pracy z urz

dzeniami i instalacjami

elektrycznymi,

−

dobra

odzie

ochronn

oraz

rodki ochrony indywidualnej do rodzaju

wykonywanych prac,

−

zastosowa

przepisy

ochrony

przeciwpo

arowej

ochrony

rodowiska,

−

zareagowa

przypadku

zagro

enia

arowego

zgodnie

z instrukcj

przeciwpo

arow

−

zastosowa

podr

czny sprz

t oraz

rodki ga

nicze zgodnie

z zasadami ochrony przeciwpo

arowej,

−

zorganizowa

bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy,

−

udzieli

pierwszej pomocy w stanach zagro

enia zdrowia i

ycia, ze

szczególnym

uwzgl

dnieniem

ratowania

pora

onych

dem

elektrycznym.

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy.
Wpływ pr

du, wibracji, hałasu na organizm ludzki.

Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uci

ąż

liwe i niebezpieczne wyst

puj

w procesie pracy.
Bezpiecze

stwo pracy z urz

dzeniami, maszynami i instalacjami

elektrycznymi.
Ergonomia stanowiska pracy.
Odzie

ochronna i

rodki ochrony indywidualnej.

Zasady udzielania pierwszej pomocy.
Zasady ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Dobieranie odzie

y ochronnej i

rodków ochrony indywidualnej

w zale

ci od rodzaju wykonywanej pracy.

•

Rozpoznawanie zagro

dla

ycia i zdrowia na stanowisku pracy.

•

Organizowanie

stanowisk

pracy

zgodnie

przepisami

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii.

•

Ocenianie jako

ci stanowiska pracy pod wzgl

dem bezpiecze

stwa

i ergonomii.

•

Dobieranie sprz

tu i

rodków ga

niczych w zale

ci od rodzaju

aru.

•

Stosowanie

rodków ga

niczych do gaszenia po

aru - symulacja.

•

Powiadamianie pogotowia ratunkowego, stra

y po

arnej, policji

zgodnie z procedurami - symulacja.

•

Opracowywanie procedury post

powania w razie wypadku przy

pracy.

•

Udzielanie pierwszej pomocy.

•

Zabezpieczanie miejsca wypadku - symulacja.

rodki dydaktyczne

Kodeks pracy.
Akty prawne dotycz

ce bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

rodowiska.

rodki ochrony indywidualnej: sprz

t i odzie

ochronna.

Ró

ne rodzaje ga

nic.

Podstawowy sprz

t do nauki udzielania pierwszej pomocy - fantom,

rodki medyczne.

Ilustracje i fotografie dotycz

ce zagro

enia na stanowiskach pracy.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce ochrony

rodowiska na stanowiskach

pracy, zagro

w miejscu pracy, zachowania si

w przypadku

wyst

pienia po

aru, post

powania w razie wyst

pienia wypadku na

stanowisku pracy, udzielania pierwszej pomocy.
Instrukcje obsługi typowych maszyn i urz

dze

mechanicznych

i elektrycznych.
Instrukcje przeciwpo

arowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja programu nauczania jednostki modułowej ma na celu

przygotowanie uczniów do udzielania pierwszej pomocy osobom
poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz przestrzegania
przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska podczas wykonywania zada

zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas procesu nauczania-uczenia si

nale

y zwróci

uwag

podstawowe obowi

zki pracownika i pracodawcy w zakresie bhp,

znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz skutki
nieprzestrzegania przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej

ochrony

rodowiska.

Bardzo

jest

kształtowanie prawidłowych postaw i nawyków oraz u

wiadomienie

uczniom,

e ochrona

ycia i zdrowia człowieka w

rodowisku pracy jest

celem nadrz

dnym.

Zaleca si

, aby w procesie kształcenia stosowa

aktywizuj

ce metody

nauczania, takie jak: metoda inscenizacji, przypadków, dyskusji
dydaktycznej, a przede wszystkim

wiczenia praktyczne oraz symulacja

zdarze

z zastosowaniem

rodków ochrony indywidualnej i sprz

niczego.

Podczas

wicze

ucze

powinien

opanowa

umiej

tno

rozpoznawania podstawowych

rodków ochrony przeciwpo

arowej,

organizowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz
wykonywania czynno

ci zwi

zanych z udzielaniem pierwszej pomocy

osobom poszkodowanym w wypadku na stanowisku pracy.

W celu lepszego zrozumienia realizowanych tre

ci kształcenia

wskazane

jest

stosowanie

filmów

dydaktycznych

dotycz

cych

bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Program jednostki modułowej nale

y realizowa

w pracowni zaj

ęć

praktycznych w grupie do 15 uczniów, z podziałem na 2-3 osobowe
zespoły.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

przez

cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. Kryteria powinny dotyczy

stopnia i zakresu opanowania przez uczniów wiadomo

ci i umiej

tno

wynikaj

cych z szczegółowych celów kształcenia.

Podczas realizacji programu nauczania osi

gni

cia uczniów mo

sprawdza

na podstawie:

−

ustnych sprawdzianów,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Wiadomo

teoretyczne

niezb

dne

realizacji

czynno

praktycznych mog

sprawdzane za pomoc

sprawdzianów ustnych

i testów pisemnych. Umiej

tno

ci praktyczne powinny by

sprawdzane

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

na podstawie obserwacji czynno

ci wykonywanych przez uczniów

w trakcie realizacji

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia i dokonuj

c oceny jego pracy, nale

zwróci

uwag

na:

−

dobieranie

rodków ochrony indywidualnej,

−

ocenianie jako

ci stanowiska pracy pod wzgl

dem bhp,

−

udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

−

dobieranie i stosowanie sprz

tu przeciwpo

arowego i

rodków

niczych,

−

poprawno

ść

merytoryczn

wykonanych

wicze

−

prac

w zespole.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej zaleca si

przeprowadzi

test pisemny z zadaniami wielokrotnego wyboru oraz test

praktyczny z zadaniami typu próba pracy. Do zada

praktycznych nale

opracowa

kryteria oceny i schemat punktowania.

W ocenie osi

gni

ęć

ucznia po zako

czeniu realizacji programu

jednostki modułowej nale

y uwzgl

dni

poziom wykonania

wicze

oraz

wyniki testów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].O1.02
Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

poszczególne rodzaje dokumentacji technicznej maszyn

i urz

dze

elektrycznych,

−

skorzysta

z dokumentacji budowlanej i geodezyjnej,

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpiecze

stwa

i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

−

dobra

przybory i materiały rysunkowe,

−

zastosowa

zasady geometrii wykre

lnej,

−

wykona

rysunki

przedmiotów

rzutach

prostok

tnych

aksonometrycznych,

−

zastosowa

zasady wykonywania widoków i przekrojów,

−

sporz

dzi

szkice cz

ęś

ci maszyn,

−

odczyta

i wykona

rysunki techniczne elementów maszyn

i urz

dze

−

zwymiarowa

i opisa

rysunki techniczne,

−

rozpozna

symbole graficzne i oznaczenia stosowane w rysunku

technicznym,

−

narysowa

proste schematy elektryczne,

−

odczyta

schematy elektryczne: blokowe, ideowe i monta

owe,

−

odczyta

proste rysunki i schematy w dokumentacji technicznej

urz

dze

elektrycznych,

−

sporz

dzi

prosty rysunek lub schemat z wykorzystaniem programu

CAD,

−

zastosowa

technik

komputerow

do powielania i archiwizowania

informacji rysunkowej,

−

skorzysta

z norm dotycz

cych rysunku technicznego.

2. Materiał nauczania

Rodzaje dokumentacji technicznej.
Elementy rysunku technicznego budowlanego i geodezyjnego.
Stanowisko kre

larskie.

Przybory i materiały rysunkowe.
Konstrukcje geometryczne.
Rodzaje rysunku technicznego.
Rzutowanie aksonometryczne i prostok

tne.

Widoki i przekroje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymiarowanie przedmiotów na rysunkach.
Symbole graficzne stosowane w rysunku elektrycznym.
Rysunki wykonawcze, zło

eniowe.

Schematy elektryczne.
Powielanie i przechowywanie rysunków technicznych.

wiczenia

•

Sporz

dzanie szkiców i rysunków brył geometrycznych.

•

Sporz

dzanie szkiców i rysunków cz

ęś

ci maszyn.

•

Wymiarowanie rysunków cz

ęś

ci maszyn.

•

Wykonywanie rysunków technicznych cz

ęś

ci maszyn elektrycznych.

•

Wykonywanie schematów elektrycznych.

•

Czytanie schematów elektrycznych.

•

Czytanie rysunków technicznych budowlanych i geodezyjnych.

•

Sporz

dzanie

rysunku

wykorzystaniem

komputerowego

wspomagania projektowania.

•

Modyfikowanie i składanie rysunków.

rodki dydaktyczne

Komplet materiałów rysunkowych.
Komplet przyborów kre

larskich.

Model rzutni prostok

tnej.

Modele brył geometrycznych.
Modele cz

ęś

ci maszyn.

Przykładowe cz

ęś

ci maszyn.

Plansze, foliogramy, fazogramy dotycz

ce: wymiarowania, wykonywania

przekrojów, uproszcze

rysunkowych, symboli graficznych stosowanych

na rysunkach technicznych.
Przykładowe rysunki cz

ęś

ci maszyn.

Rysunki: zło

eniowe, wykonawcze, monta

owe, schematyczne.

Przykładowe dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne maszyn
i urz

dze

elektrycznych.

Przykładowe schematy elektryczne: blokowe, ideowe i monta

owe.

Dokumentacja techniczna maszyn i urz

dze

elektrycznych.

Polskie Normy dotycz

ce rysunku technicznego.

Programy komputerowe do wspomagania projektowania typu CAD.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci czytania szkiców i rysunków cz

ęś

ci maszyn, wykonywania

schematów

elektrycznych

oraz

posługiwania

dokumentacj

techniczn

urz

dze

elektrycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podstawow

metod

nauczania powinny by

wiczenia praktyczne

uzupełnione pokazem z obja

nieniem. Nauczyciel powinien u

wiadomi

uczniom rol

, jak

pełni dokumentacja techniczna w procesie

wytwarzania i eksploatacji maszyn i urz

dze

oraz podkre

potrzeb

zrozumienia symbolicznego j

zyka, wykorzystywanego w rysunku

technicznym.

Przed rozpocz

ciem

wicze

nale

y zapozna

uczniów z organizacj

miejsca pracy i zwróci

uwag

na rozmieszczenie materiałów

i przyborów rysunkowych, wła

ciwe o

wietlenie oraz postaw

ucznia

podczas pracy. Proponuje si

, aby

wiczenia z zakresu szkicowania

i wymiarowania cz

ęś

ci maszyn oraz rysowania schematów elektrycznych

uczniowie wykonywali indywidualnie, za

wiczenia dotycz

ce czytania

dokumentacji technicznej w zespołach 2 - 3 osobowych.

Podczas zaj

ęć

nale

y uczniom umo

liwi

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji - normy, dokumentacje techniczne, katalogi maszyn

i urz

dze

elektrycznych. Uzupełnieniem procesu nauczania powinny

zadania domowe, słu

żą

ce przede wszystkim utrwaleniu nabytych

umiej

tno

ci.

Zaj

cia nale

y realizowa

w pracowni zaj

ęć

praktycznych oraz

w pracowni komputerowej w grupie do 15 uczniów.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie kryteriów podanych na pocz

tku zaj

ęć

. Ocenianie powinno

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych, motywowa

do samodzielnej pracy i samooceny.

W trakcie realizacji programu jednostki proponuje si

ocenia

osi

gni

cia uczniów na podstawie sprawdzianów ustnych i pisemnych,

testów osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji czynno

ci ucznia podczas

wykonywania zada

Podczas kontroli i oceny przeprowadzonej w formie ustnej nale

sprawdza

umiej

tno

ci uczniów w zakresie operowania zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe

stosowanie

poj

ęć

technicznych

poprawno

ść

wnioskowania.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci uczniów wykonywanych w trakcie

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

czytanie rysunków cz

ęś

ci maszyn,

−

czytanie schematów ideowych i monta

owych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wykonywanie rysunków prostych cz

ęś

ci maszyn w rzutach

aksonometrycznych i prostok

tnych,

−

wymiarowanie rysunków,

−

sporz

dzanie

rysunków

technicznych

wykorzystaniem

komputerowych programów do wspomagania projektowania,

−

rysowanie prostych schematów elektrycznych.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego i testu praktycznego. Zadania

w te

cie pisemnym mog

otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luk

), lub

zamkni

te (wielokrotnego wyboru, na dobieranie lub typu prawda-fałsz),

a w te

cie praktycznym zadania typu próba pracy.

W ocenie osi

gni

ęć

ucznia po zako

czeniu realizacji programu

jednostki modułowej nale

y uwzgl

dni

wyniki testów oraz poziom

wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].O1.03
Badanie obwodów elektrycznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wyja

podstawowe zjawiska zachodz

ce w polu elektrycznym,

magnetycznym i elektromagnetycznym,

−

zdefiniowa

podstawowe wielko

ci elektryczne i przeliczy

ich

jednostki w układzie SI,

−

rozró

elementy obwodów elektrycznych oraz okre

ich funkcje,

−

obliczy

pojemno

ść

zast

pcz

układu poł

cze

kondensatorów,

−

obliczy

rezystancj

zast

pcz

rezystorów poł

czonych równolegle,

szeregowo i w sposób mieszany,

−

oceni

wpływ zmian rezystancji w obwodach elektrycznych na

warto

ść

napi

cia, pr

du i mocy,

−

obliczy

parametry zast

pcze

ródeł napi

cia,

−

zastosowa

podstawowe prawa elektrotechniki do analizy obwodów

elektrycznych pr

du stałego i przemiennego,

−

oszacowa

oraz

obliczy

warto

wielko

elektrycznych

w obwodach pr

du stałego i przemiennego,

−

dobra

przyrz

dy pomiarowe i zmierzy

podstawowe wielko

elektryczne w obwodach pr

du stałego,

−

opracowa

i zinterpretowa

wyniki pomiarów,

−

zinterpretowa

parametry charakteryzuj

ce pr

d przemienny,

−

narysowa

wykresy wektorowe napi

ęć

i pr

dów w obwodach RLC,

−

okre

warunki i skutki rezonansu napi

ęć

i pr

dów,

−

okre

skutki wyst

powania przebiegów odkształconych i stanów

nieustalonych w obwodach elektrycznych,

−

sklasyfikowa

i scharakteryzowa

filtry,

−

poł

czy

układy oraz dokona

pomiarów podstawowych wielko

w obwodach pr

du jednofazowego,

−

wyja

podstawowe poj

cia dotycz

ce pr

du trójfazowego,

−

dobra

przyrz

dy pomiarowe i zmierzy

podstawowe wielko

elektryczne w obwodach pr

du trójfazowego,

−

zlokalizowa

usterki w prostych układach elektrycznych,

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony od pora

dem elektrycznym

podczas wykonywania pomiarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Materiał nauczania

Pole elektryczne.
Prawa obwodów elektrycznych.
Obwody elektryczne pr

du stałego.

Obliczanie obwodów elektrycznych.
Obwody pr

du przemiennego.

Wykresy wektorowe.
Rachunek symboliczny.
Obwody z elementami RLC.
Pole magnetyczne i elektromagnetyzm.
Układy trójfazowe.
Stany nieustalone.
Przebiegi niesinusoidalne.
Czwórniki i filtry.
Podstawy miernictwa elektrycznego.
Pomiary wielko

ci elektrycznych.

Badanie obwodów elektrycznych.
Układy do pomiaru napi

cia i pr

du.

Pomiar rezystancji metod

techniczn

i przyrz

dami pomiarowymi.

Pomiary mocy.
Liczniki energii elektrycznej.
Przepisy bhp, ochrony ppo

. i ochrony od pora

dem elektrycznym.

wiczenia

•

Obliczanie warto

ci pr

dów i napi

ęć

w obwodach elektrycznych

prostych i rozgał

zionych.

•

Sprawdzanie podstawowych praw elektrotechniki.

•

Badanie

ródeł napi

cia.

•

Badanie termoelementów.

•

Wykonywanie pomiaru rezystancji, pojemno

ci i indukcyjno

ci.

•

Badanie szeregowego i równoległego obwodu RL, RC i RLC.

•

Wykonywanie pomiarów mocy i energii w obwodach jednofazowych

i trójfazowych.

•

Interpretowanie przebiegu napi

ęć

i pr

dów na podstawie obserwacji

prowadzonych na ekranie oscyloskopu.

rodki dydaktyczne

Foliogramy, plansze dotycz

ce: jednostek układu SI, oznacze

wielko

fizycznych stosowanych w obwodach elektrycznych.
Zestawy do demonstracji zjawisk zachodz

cych w polu elektrycznym

i magnetycznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestawy do demonstracji zjawisk zachodz

cych w obwodach

elektrycznych: pr

du stałego, jednofazowych i trójfazowych.

Mierniki elektryczne, elektroniczne.
Zasilacze pr

du stałego, akumulatory i ogniwa elektrochemiczne,

autotransformatory, generatory funkcji.
Oscyloskopy.
Elementy obwodów elektrycznych (rezystory, kondensatory, cewki,
dławiki, transformatory,
Makiety z elementami do badania obwodów trójfazowych.
Zestawy do demonstracji i obserwacji na oscyloskopie przebiegów
pr

dów i napi

ęć

w układach RL, RC, RLC w stanie nieustalonym oraz

przebiegów odkształconych.
Programy komputerowe do symulacji zjawisk zachodz

cych w polu

elektrycznym i magnetycznym oraz w obwodach elektrycznych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawowe tre

ci dotycz

du stałego i pr

du przemiennego. W trakcie jego realizacji nale

czy

teori

z praktyk

poprzez odpowiedni dobór

wicze

wykorzystywa

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów z zakresu

elektrotechniki nabyte na lekcjach fizyki oraz kształtowa

umiej

tno

ść

korzystania z ró

nych

ródeł informacji.

W procesie nauczania- uczenia si

nale

y zwróci

uwag

kształtowanie umiej

tno

ci: rozpoznawania wielko

ci elektrycznych i ich

jednostek, ł

czenia układów elektrycznych na podstawie schematu,

obliczania podstawowych parametrów obwodów elektrycznych oraz
przeprowadzania pomiarów wielko

ci elektrycznych.

Jako metody wiod

ce w tej jednostce modułowej poleca si

metod

dyskusji dydaktycznej,

wicze

praktycznych, przewodniego tekstu oraz

pokazu z obja

nieniem.

wiczenia obliczeniowe o zró

nicowanym stopniu trudno

ci powinny

wykonywane przez uczniów indywidualnie lub w zespołach 2-3

osobowych. Podczas ich realizacji nale

y d

ąż

do opanowania przez

uczniów umiej

tno

ci biegłego operowania jednostkami układu miar SI

oraz zwraca

uwag

na prawidłowo

ść

przeprowadzonych oblicze

i interpretacj

uzyskanych wyników.

wiczenia pomiarowe nale

y wykonywa

na podstawie instrukcji lub

tekstów przewodnich przygotowanych przez nauczyciela. W trakcie ich
realizacji ucze

powinien samodzielnie dobra

metod

pomiarow

poł

czy

układ, wykona

pomiary i oszacowa

bł

dy. Nauczyciel

sprawdza i ocenia poprawno

ść

wykonywanych pomiarów oraz na

bie

żą

co koryguje popełniane bł

dy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas realizacji tre

ci dotycz

cych przedstawienia wielko

charakteryzuj

cych obwody RLC, przebiegów trójfazowych przy pomocy

wykresów wektorowych, nale

y stosowa

żą

liczb

pokazów i

wicze

obliczeniowych

oraz

wykorzystywa

komputerowe

programy

symulacyjne. Pozwoli to uczniom lepiej zrozumie

i utrwali

trudne tre

programowe.

Poza tym nale

y uczniom u

wiadomi

e w układach trójfazowych

wyst

puje napi

cie sieciowe 230/400 V i w zwi

zku z tym podczas

wykonywania pomiarów podstawowych wielko

ci elektrycznych nale

zachowa

szczególn

ostro

ść

, aby nie ulec pora

eniu pr

dem

elektrycznym.

Zaj

cia powinny odbywa

w laboratorium elektrycznym

i elektronicznym w grupie do 15 osób, za

wiczenia pomiarowe

w zespołach 2-3 osobowych.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

pomiarowych nauczyciel

powinien zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy

obowi

zuj

cymi na danym stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Podstaw

oceniania post

pów uczniów powinny by

kryteria podane

przez

nauczyciela

realizuj

cego

program

jednostki

modułowej.

W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia. Nauczyciel powinien opracowa

wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

systematycznie w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie:

−

ustnych sprawdzianów,

−

pisemnych sprawdzianów,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Wiadomo

teoretyczne

niezb

dne

realizacji

czynno

praktycznych mog

sprawdzane za pomoc

sprawdzianów ustnych.

Warunkiem dopuszczenia do wykonywania

wiczenia praktycznego

powinna by

pozytywna ocena sprawdzianu.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci wykonywanych przez uczniów podczas realizacji

wicze

pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

organizowanie stanowiska pracy,

−

dobieranie przyrz

dów pomiarowych,

−

mierzenie podstawowych wielko

ci elektrycznych obwodu pr

stałego i przemiennego,

−

przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas

wykonywania pomiarów,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych prac,

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

prezentowanie pracy własnej lub zespołu.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki

swojej pracy według opracowanego przez nauczyciela arkusza
samooceny. Nast

pnie, według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia

poprawno

ść

i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru

oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. Do zada

testu

praktycznego nale

y opracowa

kryteria oceny i schemat punktowania.

W ko

cowej ocenie nauczyciel powinien uwzgl

dni

wyniki wszystkich

stosowanych metod sprawdzania wiadomo

ci i umiej

tno

ci ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].O1.04
Badanie układów elektronicznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozpozna

elementy i układy elektroniczne na podstawie symboli

graficznych, oznacze

, wygl

du oraz charakterystyk,

−

scharakteryzowa

podstawowe

elementy

elektroniczne

ich

parametry,

−

okre

zastosowanie elementów elektronicznych,

−

poł

czy

elementy elektroniczne na podstawie schematów ideowych

i monta

owych,

−

zmierzy

parametry podstawowych elementów elektronicznych,

−

oceni

stan techniczny elementów elektronicznych na podstawie

ogl

dzin i pomiarów,

−

okre

podstawowe parametry układów elektronicznych,

−

zastosowa

prawa algebry Boole’a,

−

rozpozna

podstawowe układy cyfrowe oraz technologie wykonania

na podstawie symbolu graficznego oraz oznacze

−

dokona

analizy działania prostych układów cyfrowych realizuj

cych

podstawowe funkcje logiczne,

−

dokona

analizy działania układów elektronicznych na podstawie

schematów ideowych oraz przebiegów czasowych lub charakterystyk,

−

zmierzy

parametry podstawowych układów elektronicznych,

−

zlokalizowa

i usun

ąć

proste usterki układów elektronicznych,

−

dobra

elementy elektroniczne z katalogów,

−

zastosowa

zasady bhp i ochrony ppo

. obowi

zuj

ce na stanowisku

pracy.

2. Materiał nauczania

Bierne elementy elektroniczne.
Diody prostownicze i stabilizacyjne.
Tranzystory, tyrystory i triaki.
Elementy optoelektroniczne.
Filtry prostownicze.
Prostowniki sterowane jednofazowe.
Wzmacniacze tranzystorowe.
Wzmacniacze operacyjne.
Generatory elektroniczne.
Stabilizatory napi

cia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Operacje logiczne.
Minimalizacja funkcji logicznych.
Bramki, przerzutniki.
Układy kombinacyjne i sekwencyjne.
Pami

ci półprzewodnikowe.

Mikroprocesory (mikrokontrolery).
Przetworniki analogowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe.
Zasady monta

u i demonta

u elementów elektronicznych.

Testowanie układów elektronicznych analogowych i cyfrowych.
Przepisy bhp i ochrony ppo

wiczenia

•

Rozpoznawanie elementów elektronicznych na podstawie wygl

zewn

trznego.

•

Odczytywanie parametrów elementów elektronicznych z katalogów

w formie drukowanej i elektronicznej.

•

Sprawdzanie elementów biernych.

•

Badanie diod prostowniczych i stabilizacyjnych.

•

Badanie tranzystorów.

•

Badanie tyrystora i prostego układu tyrystorowego.

•

Rysowanie schematów podstawowych układów elektronicznych.

•

Rozpoznawanie

schemacie

ideowym

elementów

układu

elektronicznego.

•

Analizowanie pracy układu elektronicznego na podstawie schematu

ideowego oraz przebiegów czasowych lub charakterystyk.

•

Badanie układów prostowniczych niesterowanych.

•

Badanie prostowników sterowanych.

•

Badanie wzmacniacza elektronicznego.

•

Lokalizowanie prostych usterek w układach elektronicznych.

•

Wykonywanie prostych działa

arytmetycznych w systemie binarnym.

•

Rozpoznawanie układów kombinacyjnych i sekwencyjnych.

•

Projektowanie prostych układów kombinacyjnych, minimalizacja

prostych funkcji logicznych metod

przekształce

•

Analizowanie działania elementów i układów cyfrowych - symulacja

komputerowa.

•

Projektowanie prostych układów elektronicznych.

rodki dydaktyczne

Zestawy elementów elektronicznych.
Makiety do badania elementów elektronicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Foliogramy, plansze dotycz

ce analizy pracy układów analogowych

i cyfrowych.
Układy prostowników, stabilizatorów, wzmacniaczy, generatorów.
Wybrane układy cyfrowe.
Testery elementów elektronicznych.
Mierniki analogowe i cyfrowe, oscyloskopy.
Zasilacze napi

cia stałego, autotransformatory, generatory funkcji.

Zestawy układów elektronicznych przystosowane do bada

Katalogi elementów elektronicznych.
Ustawa - prawo energetyczne wraz z aktami wykonawczymi
Normy, przepisy i instrukcje bran

owe.

Programy komputerowe do symulacji działania układów elektronicznych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawowe tre

ci dotycz

układów elektronicznych analogowych i cyfrowych. Szczególnie wa

jest opanowanie przez uczniów umiej

tno

ci rozpoznawania elementów

elektronicznych, okre

lania ich parametrów oraz oceny stanu

technicznego elementu lub układu elektronicznego na podstawie
uzyskanych wyników pomiarów.

Podczas omawiania elementów biernych, diod, tranzystorów,

tyrystorów i elementów optoelektronicznych nale

y zwróci

uwag

na ich

parametry, warto

ci pr

dów i rozkłady napi

ęć

podczas pracy normalnej

i przy zakłóceniach (element uszkodzony). Poznawanie elementów
powinno przebiega

według schematu: symbol graficzny, polaryzacja,

przykładowe warto

ci napi

ęć

zasilaj

cych, charakterystyki, podstawowe

parametry, przykłady zastosowania. Podczas poznawania układów
elektronicznych nale

y zwróci

szczególn

uwag

na ich budow

schemat ideowy lub blokowy, podstawowe parametry i zastosowanie.

Jako metody wiod

ce w tej jednostce modułowej poleca si

metod

przewodniego tekstu, projektów i przypadków, a jako metody
wspomagaj

ce gry symulacyjne. Wskazane jest zaplanowanie

wicze

podczas których wykorzystywane b

symulacje komputerowe,

szczególnie dotycz

ce urz

dze

cyfrowych. Analizowanie pracy układów

analogowych i cyfrowych na podstawie schematów, charakterystyk
i wyników pomiarów nale

y przeprowadzi

w zespołach 2-osobowych,

a nast

pnie podsumowa

na forum. Dla u

wiadomienia uczniom roli,

jak

w układach elektronicznych odgrywa jako

ść

poł

czenia lutowanego

na wykorzysta

symulacje niepewnych poł

cze

tzw. „zimnych

lutów” lub zastosowa

metod

przypadków. Nauczyciel powinien

przygotowa

teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

pomiarowych,

opisy przypadków, arkusze

wicze

do prowadzenia obserwacji i do gier

symulacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zaj

cia powinny odbywa

w laboratorium elektrycznym

i elektronicznym w grupie do 15 osób, za

wiczenia pomiarowe

w zespołach 2 - 3 osobowych. Zaleca si

prac

metod

projektów

w zespołach 3 - 4 osobowych.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

nale

y zapozna

uczniów

z zasadami bhp obowi

zuj

cymi na danym stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno by

dokonywane

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

W trakcie realizacji programu nale

y ocenia

osi

gni

cia uczniów na

podstawie:

sprawdzianów

ustnych,

sprawdzianów

pisemnych,

ukierunkowanej obserwacji czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz wykonanego projektu i jego

prezentacji.

Przed

przyst

pieniem

ucznia

wykonywania

wiczenia

pomiarowego nauczyciel powinien sprawdzi

jego wiedz

, stosuj

c test

pisemny

lub

sprawdzian

ustny.

Warunkiem

dopuszczenia

wykonywania

wiczenia powinna by

pozytywna ocena sprawdzianu lub

testu.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

dobieranie przyrz

dów pomiarowych i posługiwanie si

nimi,

−

czenie układów pomiarowych na podstawie schematu,

−

wykonywanie pomiarów podstawowych parametrów elementów

i układów elektronicznych,

−

interpretowanie wyników pomiarów,

−

przestrzeganie zasad bhp podczas wykonywania pomiarów.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny post

pów. Nast

pnie nauczyciel powinien dokona

kontroli

według tego samego arkusza.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego oraz testu praktycznego lub

sprawdzianu praktycznego. Zadania w te

cie pisemnym mog

otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luk

) lub zamkni

te (wyboru

wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda - fałsz). W te

cie praktycznym

mog

zadania typu próba pracy, zadania nisko symulowane lub

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wysoko symulowane, które powinny by

zaopatrzone w kryteria oceny

i schemat punktowania.

W ocenie osi

gni

ęć

ucznia po zako

czeniu realizacji programu

jednostki modułowej nale

y uwzgl

dni

wyniki testu pisemnego, testu

praktycznego lub sprawdzianu praktycznego, poziom wykonania

wicze

oraz ocen

wytworu projektu i jego prezentacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].O1.05
Wykonywanie monta

u mechanicznego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

materiały konstrukcyjne stosowane do budowy maszyn

i urz

dze

elektrycznych,

−

okre

wła

ciwo

ci materiałów konstrukcyjnych,

−

sklasyfikowa

materiały ze wzgl

du na ich wła

ciwo

ci elektryczne

i magnetyczne,

−

scharakteryzowa

materiały

przewodz

ce,

elektroizolacyjne

i magnetyczne,

−

dobra

materiały na elementy konstrukcyjne, przewody, izolacj

przewodów i maszyn elektrycznych oraz na obwody magnetyczne,

−

rozpozna

powłoki ochronne,

−

dobra

sposoby ochrony metali przed korozj

−

scharakteryzowa

podstawowe techniki wytwarzania elementów

maszyn i urz

dze

−

rozró

elementy wykonane ró

nymi technikami,

−

dobra

metod

obróbki elementu konstrukcyjnego urz

dzenia

elektrycznego,

−

zorganizowa

stanowisko

pracy

zgodnie

przepisami

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

−

wykona

pomiary warsztatowe,

−

wykona

podstawowe prace z zakresu obróbki r

cznej metali,

−

scharakteryzowa

podzespoły

mechaniczne

stosowane

w konstrukcjach maszyn i urz

dze

elektrycznych,

−

scharakteryzowa

poł

czenia rozł

czne i nierozł

czne,

−

wykona

poł

czenia elektryczne,

−

wykona

monta

i demonta

urz

dze

elektrycznych,

−

odczyta

dokumentacj

technologiczn

−

sprawdzi

jako

ść

wykonanej pracy,

−

posłu

normami technicznymi, poradnikami i katalogami,

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Materiały konstrukcyjne (klasyfikacja i wła

ciwo

ci materiałów).

Materiały przewodz

ce, elektroizolacyjne i magnetyczne.

Powłoki ochronne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Techniki wytwarzania elementów maszyn i urz

dze

: odlewnictwo,

obróbka plastyczna, obróbka wiórowa, obróbka r

czna.

Metrologia warsztatowa.
Przyrz

dy pomiarowe.

Wyposa

enie i organizacja stanowiska do obróbki r

cznej.

Podstawowe prace z zakresu obróbki r

cznej.

Poł

czenia mechaniczne nierozł

czne: spawane, zgrzewane, lutowane,

nitowe, klejone, zaciskane.
Poł

czenia mechaniczne rozł

czne: gwintowe, kołkowe, sworzniowe,

wpustowe, wielowypustowe, klinowe.
Poł

czenia elektryczne: lutowane, owijane, zaciskane, rozł

czne.

Zł

cza: rodzaje i zastosowanie.

Poł

czenia podatne: spr

ęż

yny, elementy spr

ęż

yste gumowe.

Technologia wykonywania poł

cze

Osie i wały, ło

yska, sprz

gła, przekładnie.

Szkielety i obudowy.
Zasady monta

u i demonta

u podzespołów mechanicznych.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Okre

lanie wła

ciwo

ci materiałów oraz ich zastosowania na

podstawie norm i katalogów.

•

Rozpoznawanie

materiałów

konstrukcyjnych,

okre

lanie

ich

wła

ciwo

ci i zastosowania na podstawie próbek.

•

Wykonywanie pomiarów wielko

ci geometrycznych.

•

Trasowanie na płaszczy

nie.

•

Wiercenie otworów w ró

nych materiałach.

•

Nacinanie gwintów na powierzchniach zewn

trznych i wewn

trznych.

•

Dobieranie narz

dzi i przyrz

dów do ró

nych technik wytwarzania.

•

Wykonywanie poł

cze

mechanicznych nierozł

cznych.

•

Wykonywanie poł

cze

mechanicznych rozł

cznych.

•

Wykonywanie poł

cze

elektrycznych.

•

Analizowanie schematów monta

owych zespołów urz

dze

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u urz

dze

mechanicznych.

rodki dydaktyczne

Próbki materiałów konstrukcyjnych, przewodz

cych, elektroizolacyjnych

i magnetycznych.
Zestawienia tabelaryczne wła

ciwo

ci ró

nych materiałów.

Próbki materiałów pokrytych powłokami ochronnymi i dekoracyjnymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne oraz prezentacje komputerowe
przedstawiaj

ce ró

ne techniki wytwarzania.

Wyroby wykonane ró

nymi technikami wytwarzania.

Przyrz

dy pomiarowe.

Narz

dzia do obróbki r

cznej.

Plansze, foliogramy dotycz

ce elementów maszyn i mechanizmów.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce monta

u oraz wykonywania poł

cze

Modele i eksponaty cz

ęś

ci maszyn; wały, osie, ło

yska, przekładnie,

hamulce, sprz

gła. Elementy spr

ęż

yste. Szkielety i obudowy.

Modele i eksponaty poł

cze

rozł

cznych i nierozł

cznych.

Podzespoły mechaniczne i elektryczne maszyn i urz

dze

Przekroje maszyn i urz

dze

elektrycznych.

Eksponaty maszyn i urz

dze

elektrycznych.

Materiały i urz

dzenia do wykonywania poł

cze

Narz

dzia i przyrz

dy do monta

Instrukcje stanowiskowe.
Instrukcje w zakresie bhp i ochrony ppo

Dokumentacja techniczna maszyn i urz

dze

elektrycznych.

Dokumentacja warsztatowa. Polskie Normy, katalogi.
Poradnik

lusarza, mechanika.

Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program nauczania jednostki modułowej obejmuje tre

ci z zakresu

materiałoznawstwa, podstawowych technik wytwarzania, elementów
maszyn, poł

cze

elektrycznych oraz monta

u i demonta

u. Podczas

jego realizacji nale

y przede wszystkim kształtowa

umiej

tno

wykonywania poł

cze

elektrycznych i monta

u urz

dze

elektrycznych

oraz utrwala

nawyki bezpiecznej pracy i prawidłowego u

ytkowania

przyrz

dów, narz

dzi, maszyn i urz

dze

Program jednostki zaleca si

realizowa

metod

przewodniego

tekstu,

wicze

praktycznych, projektów oraz przypadków w poł

czeniu

z pokazem i obja

nieniem. Podczas realizacji tre

ci dotycz

cych

materiałów

konstrukcyjnych,

przewodz

cych,

elektroizolacyjnych

i magnetycznych wskazane jest zwrócenie uwagi na ich rodzaje,
wła

ciwo

ci i zastosowanie. Ka

dy ucze

powinien mie

liwo

ść

bezpo

redniej identyfikacji materiałów. Nale

y kształtowa

umiej

tno

ść

trafnego doboru materiałów z uwzgl

dnieniem ich jako

ci, trwało

ci,

liwo

zastosowania,

ochrony

rodowiska

oraz

czynnika

ekonomicznego.

trakcie

prezentacji

poł

cze

rozł

cznych

i nierozł

cznych nale

y zwróci

uwag

na ich rodzaje i sposoby

wykonania. Budow

elementów maszyn i mechanizmów nale

wyja

nia

na eksponatach lub modelach dydaktycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

praktyczne

dotycz

wykonywania

pomiarów

warsztatowych, obróbki materiałów oraz monta

u powinien poprzedzi

pokaz z obja

nieniem. Podczas pokazu nale

y demonstrowa

jak

najwi

cej przykładów czynno

ci monta

owych, zwracaj

c uwag

prawidłowe ich wykonywanie. Bardzo wa

ne jest zwracanie uwagi na

przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania zada

, organizacj

stanowiska

pracy,

staranno

ść

wykonania

wicze

Stanowiska

wiczeniowe powinny by

wyposa

one w niezb

dny sprz

t, narz

dzia,

materiały i pomoce dydaktyczne.

W trakcie zaj

ęć

dydaktycznych nale

y umo

liwi

uczniom korzystanie

z ró

nych

ródeł informacji, takich jak: normy, instrukcje, dokumentacja

warsztatowa oraz poradniki i katalogi, Internet.

Podczas realizacji procesu kształcenia nale

y korzysta

z pomocy

dydaktycznych, a w szczególno

ci: filmów dydaktycznych, prezentacji

komputerowych, plansz, modeli i foliogramów.

W procesie nauczania-uczenia si

nale

y zwróci

uwag

kształtowanie postaw zawodowych, takich jak: utrzymanie porz

dku na

stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zada

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni zaj

ęć

praktycznych w grupie

do 15 osób. Zaleca si

, aby podczas

wicze

uczniowie pracowali

indywidualnie lub w zespołach 2 osobowych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z zasadami bhp obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. W kryteriach oceniania

nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres opanowania przez uczniów

umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze szczegółowych celów

kształcenia.

Podczas realizacji programu nauczania nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia w trakcie wykonywania

wicze

praktycznych.

Wiadomo

teoretyczne

niezb

dne

realizacji

czynno

praktycznych proponuje si

sprawdza

z zastosowaniem sprawdzianów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ustnych oraz testów osi

gni

ęć

szkolnych. Warunkiem dopuszczenia do

wykonywania

wiczenia powinna by

pozytywna ocena sprawdzianu lub

testu.

Podczas kontroli i oceny przeprowadzanej w formie ustnej nale

zwraca

uwag

umiej

tno

ść

operowania

zdobyt

wiedz

merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

poprawne

stosowanie

poj

ęć

technicznych i wnioskowanie.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

. Kryteria słu

żą

ce do

oceny poziomu opanowania umiej

tno

ci praktycznych powinny

obejmowa

−

rozpoznawanie materiałów stosowanych w konstrukcjach urz

dze

elektrycznych,

−

rozró

nianie mechanizmów i elementów maszyn,

−

przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppo

. podczas wykonywania

zada

−

posługiwanie si

dokumentacj

warsztatow

−

dobór przyrz

dów pomiarowych, narz

dzi, urz

dze

i materiałów do

wykonywanych zada

−

zachowanie kolejno

ci wykonywania czynno

ci według obowi

zuj

cej

technologii,

−

zachowanie porz

dku na stanowisku pracy,

−

jako

ść

wykonania.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według opracowanego przez nauczyciela arkusza
samooceny. Nast

pnie, według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia

poprawno

ść

i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego oraz testu praktycznego z zadaniami

typu próba pracy. Wskazane jest, aby zadania w te

cie pisemnym były

zadaniami zamkni

tymi wielokrotnego wyboru. Zadania praktyczne

nale

y zaopatrzy

w kryteria oceny i schemat punktowania.

W ocenie ko

cowej osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego, testu praktycznego oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[47].Z1
Transport szynowy

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

klasyfikowa

rodki transportu szynowego i rozpozna

ich

oznaczenia,

−

opisywa

wyposa

enie i oznaczenia wagonu z uwzgl

dnieniem

wymaga

technicznych i bezpiecze

stwa ruchu,

−

stosowa

przepisy transportu kolejowego,

−

rozpoznawa

konstrukcje drogi szynowej, budowli in

ynierskich

oraz urz

dze

sterowania ruchem,

−

stosowa

procedury i technik

prowadzenia ruchu taboru szynowego

w warunkach normalnych i awaryjnych,

−

eksploatowa

rodki transportu szynowego,

−

korzysta

z instrukcji dotycz

cych transportu szynowego,

−

udziela

pierwszej

pomocy

pasa

erom

współpracownikom

w stanach zagro

enia zdrowia i

ycia,

−

przestrzega

przepisów bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska

oraz przepisów dotycz

cych transportu szynowego,

−

korzysta

z dokumentacji Techniczno-Ruchowej, dokumentacji

technologicznej, norm i poradników.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[47].Z1.01 Charakteryzowanie

rodków transportu szynowego

311[47].Z1.02 Stosowanie przepisów transportu szynowego

311[47].Z1.03 Analizowanie budowy drogi szynowej

311[47].Z1.04 Prowadzenie ruchu szynowego

311[47].Z1.05 Eksploatowanie

rodków transportu szynowego

Razem

308

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Batko M.: Drogi kolejowe. WKŁ, Warszawa 1986
D

browa-Bajon M.: Podstawy sterowania ruchem kolejowym. Oficyna

Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002
Gajda B.: Technika ruchu kolejowego. WKŁ, Warszawa 1990
Godwod J., Kowalski E., Nowosielski L.: Zarys kolejnictwa. WKiŁ,
Warszawa 1986
Gruszczy

ski J.: Eksploatacja taboru kolejowego. WKiŁ, Warszawa 1987

Kara

S.:

Urz

dzenia

zabezpieczenia

ruchu

kolejowego.

WKŁ,

Warszawa 1990
W

gierski S.: Układy torowe stacji. WKiŁ, Warszawa 1976

Wyrzykowski W.: Ruch kolejowy. WKiŁ, Warszawa 1990
Zalewski P., Siedlecki P., Drewnowski A.: Technologia transportu
kolejowego. WKŁ, Warszawa 2004
Ustawa o transporcie kolejowym

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

311[47].Z1.01

Charakteryzowanie

rodków

transportu szynowego

311[47].Z1.02

Stosowanie przepisów

transportu szynowego

311[47].Z1

Transport szynowy

311[47].Z1.04

Prowadzenie

ruchu szynowego

311[47].Z1.05

Eksploatowanie

rodków transportu

szynowego

311[47].Z1.03

Analizowanie
budowy drogi

szynowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z1.01
Charakteryzowanie

rodków transportu szynowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sklasyfikowa

rodki transportu szynowego,

−

okre

zadania

rodków transportu szynowego,

−

rozpozna

oznaczenia pojazdów szynowych,

−

okre

charakterystyczne cechy pojazdów trakcyjnych,

−

przeprowadzi

analiz

charakterystyki pracy pojazdów trakcyjnych,

−

rozró

elementy wagonu,

−

scharakteryzowa

wyposa

enie wagonu,

−

okre

przeznaczenie wagonu z uwzgl

dnieniem wymaga

technicznych i bezpiecze

stwa ruchu,

−

scharakteryzowa

jednostk

nap

dow

pojazdu trakcyjnego,

−

scharakteryzowa

tabor szynowy: wózki taborowe, zestawy kołowe,

zawieszenia silników trakcyjnych, przekładnie, pr

dnice o

wietleniowe

oraz przetwornice stosowane w wagonach,

−

rozró

i sklasyfikowa

konstrukcje nadwozi taboru szynowego,

−

rozró

przekładnie mechaniczne, hydrauliczne, elektryczne,

okre

ich zalety i wady oraz porówna

sprawno

ść

−

wyja

przygotowanie wagonów i pojazdów trakcyjnych do ruchu,

−

okre

zadania, rodzaje i budow

urz

dze

hamuj

cych,

−

okre

zadania, rodzaje i budow

urz

dze

głowo - zderznych,

−

oceni

wpływ oporów ruchu na pr

dko

ść

jazdy,

−

skorzysta

z dokumentacji technicznej, PN, poradników.

2. Materiał nauczania

Podstawy funkcjonowania transportu szynowego.
Rodzaje taboru szynowego.
Budowa i znakowanie pojazdów szynowych.
Praca pojazdu trakcyjnego.
Podwozia wagonów i pojazdów trakcyjnych.
Nadwozia wagonów i pojazdów trakcyjnych.
Ostoja i urz

dzenia ci

głowo-zderzne.

Układy hamulcowe.
Zasady organizowania przewozów taborem szynowym.
Opory ruchu poci

gu, tramwaju, metra.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Okre

lanie rodzaju wagonu na podstawie oznaczenia.

•

Analizowanie

danych

technicznych

najcz

ęś

ciej

stosowanych

lokomotyw.

•

Dobieranie lokomotywy i wagonów do przewozu ładunków i osób.

•

Analizowanie konstrukcji wagonu osobowego.

•

Wykonywanie szkicu wagonu osobowego.

•

Analizowanie procedury przygotowywania wagonów do ruchu.

•

Wyja

nianie na podstawie schematu, zasady działania układu

hamulcowego.

•

Analizowanie schematu lokomotywy elektrycznej.

•

Identyfikowanie

elektrowozów

okre

lanie

ich

parametrów

trakcyjnych.

•

Analizowanie dokumentacji technicznej pojazdów trakcyjnych.

rodki dydaktyczne

Foliogramy i prze

rocza dotycz

ce nadwozia i podwozia pojazdów

trakcyjnych, nadwozia i podwozia wagonów, układów hamulcowych
urz

dze

głowo-zderznych.

Model nadwozia pojazdów trakcyjnych.
Model podwozia pojazdów trakcyjnych.
Model nadwozia wagonów.
Model podwozia wagonów.
Model układów hamulcowych.
Model urz

dzenia ci

głowo-zderznego.

Komputerowe programy do symulacji działania urz

dze

sterownia

ruchem kolejowym i ruchem tramwajowym.
Dokumentacja Techniczno-Ruchowa

rodków transportu szynowego.

Instrukcje obsługi.
Katalogi, albumy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawowe zagadnienia

dotycz

rodków transportu szynowego. Podczas jego realizacji

nale

y przede wszystkim kształtowa

umiej

tno

ci klasyfikowania

i rozpoznawania

rodków transportu kolejowego.

W procesie nauczania-uczenia si

nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywanie wiadomo

i umiej

tno

ci uczniów z innych obszarów tematycznych oraz rozwija

umiej

tno

ci samokształcenia i korzystania z innych ni

podr

cznikowe

ródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Program jednostki modułowej wskazane jest realizowa

głównie

metodami dyskusji dydaktycznej, pokazu z obja

nieniem, pokazu

z instruktarzem oraz

wicze

praktycznych. Podczas charakterystyki

rodków transportu kolejowego, nale

y zwróci

uwag

na ich budow

i zasad

działania oraz zastosowanie. W trakcie wykonywania

wicze

nauczyciel powinien obserwowa

prac

uczniów i w razie potrzeby

udziela

konsultacji.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Wskazane jest, aby uczniowie samodzielnie zdobywali wiadomo

i umiej

tno

ci dotycz

rodków transportu kolejowego poprzez

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji zawodowej.

Podczas realizacji procesu kształcenia nale

y korzysta

z pomocy

dydaktycznych, a w szczególno

ci: modeli, foliogramów, schematów

oraz programów komputerowych.

Realizuj

program

nauczania

nale

zwróci

uwag

kształtowanie cech osobowo

ci niezb

dnych w pracy zawodowej, takich

jak: staranno

ść

, dokładno

ść

i odpowiedzialno

ść

Zaj

cia nale

y prowadzi

w grupie do 15 uczniów w pracowni

infrastruktury

kolejowej.

wiczenia

powinny

wykonywane

indywidualnie lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania, na
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. Kryteria

oceniania powinny uwzgl

dnia

poziom wiadomo

ci oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci zało

onych w szczegółowych

celach kształcenia jednostki modułowej.

Osi

gni

cia uczniów mo

na ocenia

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

Dokonuj

c oceny w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na poprawne

posługiwanie si

terminologi

techniczn

, merytoryczn

, jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do oceny wykonywanych

wicze

zaleca si

opracowa

kart

obserwacji, która powinna uwzgl

dnia

−

aktywno

ść

ucznia podczas wykonywania

wicze

−

wykorzystywanie ró

nych

ródeł informacji,

−

poprawno

ść

merytoryczn

wykonanych

wicze

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki proponuje si

zastosowanie testu pisemnego, zawieraj

cego zadania zamkni

wielokrotnego wyboru.

Ocena ko

cowa osi

gni

ęć

ucznia powinna uwzgl

dnia

wyniki

wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod oceniania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z1.02
Stosowanie przepisów transportu szynowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zastosowa

przepisy i instrukcje dotycz

ce transportu szynowego,

−

okre

liczb

pojazdów

niezb

dnych

realizacji

zada

przewozowych,

−

okre

rodzaj poci

gu i jego relacj

kierunkow

na podstawie

numeru poci

gu,

−

zastosowa

zasady dotycz

ce skrajni budowli i skrajni taboru,

−

obliczy

czas jazdy i pr

dko

ść

pojazdów dla potrzeb rozkładu jazdy,

−

obliczy

dopuszczaln

mas

wagonów w składzie poci

gu, metra

i zespole tramwaju,

−

oceni

przydatno

ść

do ruchu wagonów i pojazdów trakcyjnych na

podstawie obowi

zuj

cych przepisów,

−

sprawdzi

przygotowanie, pod wzgl

dem bezpiecze

stwa, składu

poci

gu do przewozu ładunków niebezpiecznych i specjalnych,

−

posłu

słu

bowymi rozkładami jazdy poci

gów, tramwajów

i metra,

−

sporz

dzi

dokumentacj

wykonywanych czynno

ci słu

bowych,

−

zastosowa

procedury post

powania w stanach awaryjnych,

zagro

enia

bezpiecze

stwa

ruchu

oraz

wypadkach

taboru

szynowego.

2. Materiał nauczania

Ustawa o transporcie szynowym.
Podstawy funkcjonowania transportu szynowego.
Skrajnia budowli i taboru.
Zasady numerowania poci

gów.

Zasady organizowania przewozów taborem szynowym.
Sygnalizacja ruchu w transporcie szynowym.
Słu

bowe rozkłady jazdy.

Protokoły, sprawozdania, notatki i korespondencja słu

bowa.

Przygotowanie składów do przewozu ładunków niebezpiecznych
i specjalnych.
Procedury post

powania w czasie awarii i wypadków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Analizowanie przepisów dotycz

cych transportu szynowego.

•

Okre

lanie na podstawie numeru poci

gu jego rodzaju i relacji

kierunkowej.

•

Analizowanie parametrów ruchu pojazdów szynowych.

•

Obliczanie dopuszczalnej masy wagonów w składzie poci

gu.

•

Obliczanie czasu jazdy pojazdów na okre

lonym odcinku.

•

Sprawdzanie przygotowania poci

gu do przewozu ładunków

niebezpiecznych i specjalnych.

•

Posługiwanie si

słu

bowym rozkładem jazdy poci

gów.

•

Planowanie słu

bowego rozkładu jazdy poci

gów na okre

lonym

odcinku trasy.

•

Analizowanie dokumentacji wykonywanych czynno

ci słu

bowych.

•

Opracowywanie procedury post

powania w przypadku wykrycia

deformacji powierzchni tocznej kół w taborze b

cym na trasie.

rodki dydaktyczne

Ustawa o transporcie szynowym.
Instrukcje i rozporz

dzenia zakładowe i bran

owe.

Rozkłady jazdy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawowe tre

ci dotycz

przepisów transportu szynowego. Podczas jego realizacji szczególn

uwag

nale

y zwróci

na kształtowanie umiej

tno

ci stosowania

przepisów obowi

zuj

cych podczas przygotowania składu poci

gu do

ruchu oraz prowadzenia dokumentacji słu

bowej W osi

gni

ciu celów

kształcenia istotne znaczenie ma dobór metod nauczania. Wskazane
jest stosowanie takich metod, jak: dyskusji dydaktycznej,

wicze

praktycznych, pokazu z obja

nieniem oraz przypadków. Teori

i praktyk

nale

y realizowa

jednocze

nie. Nauczyciel powinien wprowadzi

w nowe zagadnienia, a nast

pnie uczniowie wykona

jedno lub wi

cej

wicze

maj

cych na celu sprawdzenie i wykorzystanie teorii w praktyce.

W trakcie

wicze

nauczyciel powinien obserwowa

prac

ucznia,

wskazywa

popełniane bł

dy oraz naprowadza

na wła

ciwy tok pracy.

W celu lepszego zrozumienia realizowanych tre

ci kształcenia wskazane

jest zorganizowanie wycieczki dydaktycznej na stacj

kolejow

nastawni

lub p

tramwajow

. Przed wycieczk

nale

y zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi podczas jej

trwania. Wskazane jest, aby podczas wycieczki uczniowie prowadzili
obserwacje

zespołach

2-3

osobowych

według

arkuszy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przygotowanych przez nauczyciela. Po odbyciu wycieczki nale

podsumowa

wyniki obserwacji uczniów.

W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy

zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

, zespołowego

podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz prezentacji

wykonanych prac.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Zaj

cia nale

y realizowa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

infrastruktury

kolejowej.

wiczenia

powinny

wykonywane

indywidualnie lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji programu

jednostki modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na
pocz

tku zaj

ęć

W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

w zakresie zaplanowanych celów

kształcenia na podstawie:

−

ustnych sprawdzianów,

−

pisemnych sprawdzianów,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Dokonuj

c kontroli w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne

stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci ucznia wykonywanych podczas realizacji

wicze

. Podczas

obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

prowadzenie dokumentacji słu

bowej,

−

przestrzeganie przepisów dotycz

cych przygotowania składu poci

gu,

−

przestrzeganie przepisów dotycz

cych zagro

bezpiecze

stwa

ruchu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanej pracy,

−

samodzielno

ść

−

prac

w zespole.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru.
W ko

cowej ocenie nauczyciel powinien uwzgl

dni

wyniki wszystkich

stosowanych metod sprawdzania wiadomo

ci i umiej

tno

ci ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z1.03
Analizowanie budowy drogi szynowej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

warunki techniczne drogi szynowej,

−

rozpozna

konstrukcj

drogi szynowej,

−

sklasyfikowa

elementy drogi kolejowej,

−

rozpozna

budowle in

ynierskie,

−

scharakteryzowa

urz

dzenia zabezpieczenia ruchu kolejowego,

−

zanalizowa

oddziaływanie taboru na tor izolowany,

−

sklasyfikowa

rozjazdy,

−

rozró

elementy geometryczne rozjazdu,

−

zastosowa

zasady dotycz

ce skrajni budowli i skrajni taboru,

−

dokona

ogl

dzin torów i rozjazdów zgodnie z procedurami,

−

odczyta

plany schematyczne linii i stacji kolejowych, metra, p

tli

i zajezdni tramwajowych,

−

skorzysta

z dokumentacji technicznej, poradników,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska.

2. Materiał nauczania

Warunki techniczne drogi szynowej.
Elementy drogi szynowej.
Budowle in

ynierskie.

Urz

dzenia zabezpieczenia ruchu kolejowego,

Urz

dzenia oddziaływania tor-pojazd.

Rozjazdy i zamkni

cia nastawcze.

Układy nastawcze zwrotnic.
Symbole stosowane na planach schematycznych.
Plany schematyczne.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Rozpoznawanie elementów drogi szynowej.

•

Rozpoznawanie budowli in

ynierskich.

•

Rozró

nianie elementów rozjazdu na podstawie dokumentacji

technicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Przeprowadzanie ogl

dzin rozjazdów i torów.

•

Rozró

nianie symboli stosowanych na planach schematycznych.

•

Czytanie planów schematycznych stacji kolejowych.

•

Analizowanie planów schematycznych metra.

•

Analizowanie planów schematycznych p

tli i zajezdni tramwajowych.

rodki dydaktyczne

Przyrz

dy do pomiaru toru, zwrotnic i zamkni

ęć

nastawczych.

Foliogramy i prze

rocza, przedstawiaj

ce:

−

skrajni

budowli i taboru,

−

przekroje poprzeczne podtorza i toru,

−

budowle in

ynierskie, budynki i urz

dzenia stacyjne,

−

konstrukcje toru i rozjazdów z zamkni

ciami nastawczymi,

−

konstrukcje przejazdów i urz

dzenia zabezpieczaj

ce,

−

zł

cza izolowane,

−

czniki szynowe.

Model rozjazdu torów. Modele szyn.
Modele budowli in

ynierskich. Modele budynków i urz

dze

stacyjnych.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce budowy i remontów torów kolejowych,

zwrotnic.
Wykaz symboli stosowanych na planach schematycznych.
Plany schematyczne stacji kolejowych, metra, p

tli i zajezdni

tramwajowych.
Dokumentacje budowy urz

dze

na szlakach i stacjach kolejowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawowe tre

ci dotycz

rodzajów i konstrukcji dróg szynowych. W trakcie jego realizacji nale

przede wszystkim kształtowa

umiej

tno

ci rozpoznawania elementów

dróg szynowych oraz budowli in

ynierskich, a tak

e czytania planów

schematycznych linii i stacji kolejowych, metra, p

tli i zajezdni

tramwajowych.

W procesie nauczania-uczenia si

proponuje si

stosowa

nast

puj

ce metody: dyskusj

dydaktyczn

, pokaz z obja

nieniem oraz

wiczenia praktyczne. Podczas wykonywania

wicze

nauczyciel

powinien obserwowa

prac

uczniów i w razie potrzeby udziela

konsultacji. Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Podczas realizacji procesu kształcenia nauczyciel powinien korzysta

z pomocy dydaktycznych, a w szczególno

ci: filmów dydaktycznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

schematów, modeli i foliogramów. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu ukierunkowa

obserwacj

uczniów, a po obejrzeniu filmu

przeprowadzi

dyskusj

i podsumowanie. Wskazane jest korzystanie

z Internetu w celu pozyskiwania informacji na temat podkładów
kolejowych oraz torów tramwajowych stosowanych w Polsce i w Europie.

W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy

zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

, zespołowego

podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz prezentacji

wykonanych prac.

Zaj

cia wskazane jest realizowa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

infrastruktury

kolejowej.

wiczenia

powinny

wykonywane

indywidualnie lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania, na
podstawie

okre

lonych

kryteriów.

Kryteria

oceniania

powinny

uwzgl

dnia

poziom wiadomo

ci oraz zakres opanowania przez uczniów

umiej

tno

ci zało

onych w szczegółowych celach kształcenia jednostki

modułowej.

Osi

gni

cia uczniów mo

na ocenia

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych,

−

sprawdzianów pisemnych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

Dokonuj

c oceny w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na poprawne

posługiwanie si

terminologi

techniczn

, merytoryczn

, jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Do oceny wykonywanych

wicze

zaleca si

opracowa

kart

obserwacji, która powinna uwzgl

dnia

−

aktywno

ść

ucznia podczas wykonywania

wicze

−

samodzielno

ść

−

wykorzystywanie ró

nych

ródeł informacji,

−

poprawno

ść

merytoryczn

wykonanych

wicze

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki proponuje si

zastosowanie testu pisemnego, zawieraj

cego zadania zamkni

wielokrotnego wyboru.

Ocena ko

cowa osi

gni

ęć

ucznia powinna uwzgl

dnia

wyniki

wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod oceniania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z1.04
Prowadzenie ruchu szynowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozpozna

urz

dzenia sterowania ruchem szynowym,

−

opisa

procedury post

powania w czasie przebudowy lub awarii

urz

dze

sterowania ruchem szynowym,

−

okre

współdziałanie urz

dze

sterowania ruchem szynowym ze

zwrotnicami i torami,

−

obsłu

systemy lokalizacji pojazdów trakcyjnych,

−

rozró

sygnały obowi

zuj

ce w transporcie szynowym,

−

opisa

procedury i technik

prowadzenia ruchu taboru szynowego

w warunkach normalnych i awaryjnych,

−

posłu

urz

dzeniami ł

czno

ci podczas prowadzenia ruchu

szynowego,

−

zastosowa

programy komputerowe do wspomagania sterowania

ruchem szynowym,

−

sporz

dzi

dokumentacj

czynno

wykonywanych

podczas

prowadzenia ruchu szynowego,

−

posłu

sprz

tem ratunkowym, ratowniczym i ga

niczym,

−

zastosowa

procedury post

powania w stanach awaryjnych,

zagro

enia bezpiecze

stwa ruchu i wypadkach taboru szynowego,

−

skorzysta

z dokumentacji technicznej, poradników, katalogów

i instrukcji,

−

zastosowa

przepisy bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

2. Materiał nauczania

Zasady ruchu kolejowego.
Zasady ruchu drogowego.
Urz

dzenia sterowania ruchem kolejowym.

Urz

dzenia sterowania ruchem tramwajowym.

Systemy lokalizacji taboru.
Sygnalizacja ruchu w transporcie szynowym.
Sygnalizatory i sygnały.
Telekomunikacja w transporcie szynowym.
Przepisy bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Rozpoznawanie urz

dze

sterowania ruchem szynowym.

•

Rozpoznawanie wska

ników i sygnałów na modelu stacji kolejowej.

•

Nadawanie sygnałów alarmowych za pomoc

sygnalizatorów

kowych.

•

Identyfikowanie i okre

lanie znaczenia wska

ników i sygnałów.

•

Okre

lanie

współdziałania

urz

dze

sterowania

ruchem

ze zwrotnicami i torami.

•

Okre

lanie zasad post

powania poszczególnych dru

yn trakcyjnych

oraz dy

urnego ruchu w przypadku po

aru w jednym ze składów

poci

gów znajduj

cych si

na makiecie układu poci

gów.

•

Dokumentowanie czynno

ci wykonywanych podczas prowadzenia

ruchu szynowego - symulacja.

rodki dydaktyczne

Model rozjazdu torów tramwajowych.
Model rozjazdu kolejowego.
Model szyny izolowanej.
Modele dróg szynowych do symulacji prowadzenia ruchu szynowego.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce prowadzenia ruchu szynowego.

Programy komputerowe do symulacji działania urz

dze

sterowania

ruchem szynowym.
Urz

dzenia ł

czno

ci ruchowej z koncentratorem elektromechanicznym

i komputerowym.
Sieci radiotelefoniczne wyposa

one w koncentratory i radiotelefony.

Urz

dzenia ł

czno

ci dyspozytorskiej.

Dokumentacje prowadzenia ruchu szynowego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

z zakresu prowadzenia ruchu pojazdów szynowych. Do osi

gni

cia

zało

onych celów kształcenia polecane jest zastosowanie metody:

dyskusji dydaktycznej, przypadków,

wicze

praktycznych oraz pokazu

z obja

nieniem. W procesie nauczania-uczenia si

nale

y przede

wszystkim kształtowa

umiej

tno

ci rozpoznawania urz

dze

sterowania

ruchem szynowym oraz stosowania procedur post

powania podczas

prowadzenia ruchu taboru szynowego w warunkach normalnych
i awaryjnych.

Zaleca si

, aby podczas wykonywania

wicze

nauczyciel

obserwował

prac

ucznia,

wskazywał

popełnione

bł

oraz

naprowadzał

wła

ciwy

tok

pracy.

Przykładowe

wiczenia

zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od

potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

ci szkoły.

W procesie dydaktycznym zaleca si

korzystanie z filmów

dydaktycznych dotycz

cych zasad prowadzenia ruchu szynowego oraz

programów komputerowych do symulacji działania urz

dze

sterowania

ruchem. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu ukierunkowa

obserwacj

uczniów, a po jego obejrzeniu przeprowadzi

dyskusj

i podsumowanie.

W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy

zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

, zespołowego

podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz prezentacji

wykonanych prac.

Zaj

cia wskazane jest realizowa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

infrastruktury

kolejowej.

wiczenia

powinny

wykonywane

indywidualnie lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji programu

jednostki modułowej, na podstawie okre

lonych kryteriów.

W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

w zakresie zaplanowanych celów

kształcenia na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Dokonuj

c kontroli w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne

stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci ucznia wykonywanych podczas realizacji

wicze

. W trakcie

obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanej pracy,

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

prac

w zespole.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru.
W ko

cowej ocenie nauczyciel powinien uwzgl

dni

wyniki wszystkich

stosowanych metod sprawdzania wiadomo

ci i umiej

tno

ci ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z1.05
Eksploatowanie

rodków transportu szynowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sklasyfikowa

systemy hamowania pojazdów trakcyjnych i wagonów,

−

sprawdzi

i obsłu

urz

dzenia hamuj

ce taboru szynowego oraz

urz

dzenia kontroli ich działania,

−

wykona

próby hamulców zespolonych,

−

wykona

próby hamulców dynamicznych,

−

rozpozna

typowe usterki w układzie hamulcowym i okre

sposoby

ich usuwania,

−

obsłu

urz

dzenia sprz

gowe i zderzne,

−

zdiagnozowa

urz

dzenia stosowane w taborze szynowym oraz

zakwalifikowa

do naprawy,

−

opracowa

harmonogram naprawy pojazdów trakcyjnych i wagonów

pasa

erskich,

−

dokona

codziennej obsługi pojazdów trakcyjnych i wagonów

pasa

erskich,

−

sporz

dzi

plany pracy pojazdów trakcyjnych i ich obsługi,

−

sporz

dzi

dokumentacj

wykonywanych czynno

ci obsługowych,

−

posłu

urz

dzeniami ł

czno

ci podczas wykonywania czynno

obsługowych,

−

zastosowa

procedury zarz

dzania jako

ISO podczas obsługi

pojazdów trakcyjnych,

−

zastosowa

przepisy UIC dotycz

ce eksploatacji i naprawy taboru

szynowego,

−

posłu

komputerowymi programami podczas diagnostyki

i obsługi pojazdów trakcyjnych i wagonów pasa

erskich,

−

skorzysta

z dokumentacji Techniczno-Ruchowej, dokumentacji

technologicznej, norm i poradników,

−

zastosowa

przepisy bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska

podczas u

ytkowania i obsługi

rodków transportu szynowego.

2. Materiał nauczania

Układy nap

dowe pojazdów trakcyjnych.

Urz

dzenia hamuj

ce w pojazdach szynowych.

Urz

dzenia sprz

gaj

ce i zderzne.

Przygotowanie taboru szynowego do naprawy.
Naprawy i przegl

dy taboru szynowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Planowanie pracy taboru szynowego i jego obsługi.
Urz

dzenia bezpiecze

stwa ruchu taboru szynowego.

Diagnostyka taboru szynowego.
Wewn

trzne rozkłady jazdy.

Przepisy UIC w zakresie eksploatacji taboru szynowego.
Przepisy bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Klasyfikowanie urz

dze

hamuj

cych.

•

Rozpoznawanie elementów układu hamulcowego na podstawie

dokumentacji technicznej.

•

Ocenianie układu hamulcowego na podstawie badania stanu klocków

hamulcowych.

•

Wykonywanie próby hamulców.

•

Rozpoznawanie usterek w układzie hamulcowym.

•

Okre

lanie czasu wykorzystania pojazdów trakcyjnych.

•

Sporz

dzanie planów pracy pojazdów trakcyjnych i ich obsługi.

•

Opracowywanie harmonogramu naprawy pojazdów trakcyjnych.

•

Opracowywanie harmonogramu naprawy wagonów pasa

erskich.

•

Sprawdzanie urz

dze

hamuj

cych taboru szynowego.

•

Dokonywanie oceny stanu technicznego pojazdu szynowego.

•

Dokumentowanie przeprowadzonych czynno

ci obsługowych.

•

Wykonywanie pomiarów dopuszczalnego zu

ycia cz

ęś

ci i elementów

ruchomych taboru szynowego.

rodki dydaktyczne

Modele pojazdów trakcyjnych i wagonów.
Modele urz

dze

sprz

gowych i zderznych.

Modele urz

dze

hamuj

cych.

Elementy urz

dze

hamuj

cych.

Makiety układów nap

dowych, urz

dze

hamuj

cych, urz

dze

bezpiecze

stwa ruchu pojazdów trakcyjnych.

Wewn

trzne rozkłady jazdy.

Przepisy UIC.
Dokumentacja Techniczno-Ruchowa.
Dokumentacja technologiczna.
Dokumentacja

czynno

zwi

zanych

eksploatacj

pojazdów

szynowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

obsługi technicznej

rodków transportu szynowego. Podczas jego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

realizacji

nale

przede

wszystkim

kształtowa

umiej

tno

posługiwania si

Dokumentacj

Techniczno-Ruchow

oraz wykonywania

czynno

ci zwi

zanych z obsług

układów hamulcowych.

Jako metody wiod

ce w tej jednostce modułowej poleca si

metod

przypadków, pogadanki dydaktycznej, pokazu z obja

nieniem i

wicze

praktycznych. W procesie nauczania-uczenia si

nale

y przede

wszystkim skoncentrowa

na zagadnieniach najwa

niejszych

i praktycznie u

ytecznych. Du

o czasu nale

y po

na pokazy

wiczenia, co ułatwi uczniom zrozumienie i utrwalenie poznanej wiedzy

oraz opanowanie zało

onych umiej

tno

ci. Bardzo wa

ne jest, aby

w trakcie realizacji tre

ci dotycz

cych hamulców szczególn

uwag

zwróci

na ich budow

, uszkodzenia i nieprawidłowo

ci wyst

puj

w pracy układów hamulcowych oraz na wła

ciw

ich obsług

techniczn

Nauczyciel

powinien

przygotowa

materiały

potrzebne

wykonywania

wicze

jak:

instrukcje

wicze

poradniki,

Dokumentacj

Techniczno-Ruchow

, dokumentacj

technologiczn

i inne. Uczniowie samodzielnie planuj

i wykonuj

wiczenia korzystaj

z materiałów

ródłowych. Nauczyciel obserwuje przebieg wykonywanych

wicze

pełni

c rol

konsultanta i doradcy.

Zaj

cia wskazane jest realizowa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

taboru szynowego.

wiczenia powinny by

wykonywane indywidualnie

lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych, nale

zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska, obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej,
na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. W kryteriach

oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres opanowania przez

uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci, wynikaj

cych ze szczegółowych

celów kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie:

−

ustnych

pisemnych

sprawdzianów

poziomu

wiadomo

i umiej

tno

ci,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokonuj

c kontroli w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne

stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

praktyczne

proponuje

sprawdza

poprzez

obserwacj

czynno

ci ucznia wykonywanych podczas realizacji

wicze

W trakcie obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

opracowywanie harmonogramów naprawy

rodków transportu

szynowego,

−

ocenianie stanu technicznego układu hamulcowego,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych prac,

−

prac

w grupie,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru

oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. Do zada

testu

praktycznego nale

y opracowa

kryteria oceny i schemat punktowania.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testów

oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[47].Z2
Monta

i eksploatacja instalacji elektrycznych

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

posługiwa

schematami ideowymi i monta

owymi instalacji

elektrycznych,

−

dobiera

przewody, osprz

t instalacyjny i zabezpieczenia instalacji

elektrycznych,

−

wykonywa

monta

elementów instalacji elektrycznych,

−

wykonywa

naprawy, konserwacje i regulacje elementów instalacji

elektrycznych,

−

dobiera

przyrz

dy i metody pomiarowe,

−

wykonywa

pomiary parametrów instalacji elektrycznych,

−

ocenia

stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie

ogl

dzin i bada

−

okre

przyczyny i skutki przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

−

projektowa

i wprowadza

zmiany w układach elektrycznych

instalacji,

−

przestrzega

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpora

eniowej, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

posługiwa

normami, dokumentacj

techniczn

, poradnikami

i katalogami.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[47].Z2.02

Posługiwanie si

dokumentacj

instalacji

elektrycznych

311[47].Z2.03 Montowanie instalacji elektrycznych

130

311[47].Z2.04 Eksploatowanie instalacji elektrycznych

104

Razem

264

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Bartodziej G., Kału

a E.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne. WSiP,

Warszawa 2000
Bolkowski S.: Elektrotechnika. WSiP, Warszawa 2000
Go

ska E.: Maszyny elektryczne. WSiP, Warszawa 2000

Grad J.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne.

wiczenia. WSiP, Warszawa

1996
Hörnemann E., Hübscher H., Klaue J., Schierack K., Stolzenburg R.:
Instalacje elektryczne i elektronika przemysłowa. Tłumaczenie Rodak A,
WSiP, Warszawa 1998
Kotlarski W. Sieci elektryczne. WSiP Warszawa 1986
Ko

ciug K., Maciszewski Z.: Naprawa maszyn i urz

dze

elektrycznych

taboru kolejowego. WKŁ, Warszawa 1980
Latek W.: Maszyny elektryczne w pytaniach i odpowiedziach. WNT,
Warszawa 1987
Pilawski M.: Pracownia elektryczna. WSiP, Warszawa 2001
Przybyłowska-Łomnicka A.: Pomiary elektryczne. Obwody pr

przemiennego. Wydawnictwa Szkolne PWN, Warszawa 2000
Wo

niak J.: Pracownia elektryczna. ITE, Radom 1993

Ustawa - prawo energetyczne wraz z aktami wykonawczymi
Normy, przepisy i instrukcje bran

owe.

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

311[47].Z2

Monta

i eksploatacja

instalacji elektrycznych

311[47].Z2.02

Montowanie instalacji

elektrycznych

311[47].Z2.03

Eksploatowanie instalacji

elektrycznych

311[47].Z2.01

Posługiwanie si

dokumentacj

instalacji

elektrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z2.01
Posługiwanie si

dokumentacj

instalacji

elektrycznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urz

dze

elektrycznych,

−

rozpozna

symbole graficzne i oznaczenia stosowane na rysunkach

instalacji elektrycznych,

−

wyja

na podstawie schematu ideowego lub monta

owego

działanie instalacji elektrycznej,

−

narysowa

proste schematy ideowe i monta

owe instalacji

elektrycznej,

−

odczyta

i wykona

rysunki techniczne elementów instalacji

elektrycznej,

−

opracowa

instrukcj

eksploatacji urz

dze

instalacji elektrycznej,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

instalacji elektrycznej,

−

skorzysta

z Polskich Norm oraz przepisów prawa energetycznego.

2. Materiał nauczania

Rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urz

dze

elektrycznych.

Symbole graficzne stosowane w rysunku elektrycznym.
Rodzaje rysunku technicznego elektrycznego.
Schematy elektryczne.
Rysunki techniczne elementów instalacji elektrycznych.
Schematy ideowe i monta

owe elementów instalacji elektrycznych.

Schematy

elektryczne

obwodów

instalacji

elektrycznych

i elektroenergetycznych.

wiczenia

•

Rozpoznawanie symboli graficznych na schemacie instalacji

elektrycznej.

•

Rozpoznawanie symboli na schemacie ideowym urz

dzenia

elektrycznego.

•

Rozpoznawanie elementów instalacji elektrycznych na schemacie.

•

Rysowanie planu instalacji elektrycznej okre

lonego pomieszczenia.

•

Rysowanie schematu instalacji elektroenergetycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Odczytywanie elektrycznych schematów ideowych i monta

owych

elementów instalacji elektrycznych.

•

Odczytywanie

rysunków

technicznych

elementów

instalacji

elektrycznych.

•

Odczytywanie rysunków i schematów elektrycznych w dokumentacji

technicznej urz

dzenia.

•

Odczytywanie elementów instalacji elektrycznej na podstawie

schematu.

•

Opracowywanie

instrukcji

eksploatacji

urz

dzenia

instalacji

elektrycznej.

•

Wykonywanie schematu monta

owego instalacji elektrycznej na

podstawie schematu ideowego.

rodki dydaktyczne

Elementy instalacji elektrycznych.
Rysunki elementów instalacji elektrycznych.
Plansze, foliogramy dotycz

ce symboli graficznych stosowanych

w rysunku elektrycznym, schematów elektrycznych.
Rysunki wykonawcze i zło

eniowe instalacji elektrycznych.

Schematy instalacji elektrycznych: blokowe, ideowe i monta

owe.

Normy dotycz

ce dokumentacji technicznej.

Dokumentacja techniczna instalacji elektrycznych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci posługiwania si

dokumentacj

techniczn

instalacji

elektrycznych ze szczególnym uwzgl

dnieniem obwodów i urz

dze

elektrycznych stosowanych w infrastrukturze oraz

rodkach transportu

szynowego. Podczas procesu nauczania - uczenia si

nale

wykorzysta

wiadomo

ci i umiej

tno

ci, które uczniowie opanowali

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej 311[47].O1.02
„Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

”.

Podstawow

metod

nauczania powinny by

wiczenia praktyczne

uzupełnione pokazem oraz dyskusj

dydaktyczn

. Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony

w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

ci szkoły.

Nauczyciel powinien przygotowa

instrukcje do

wicze

oraz

wyposa

stanowiska

wiczeniowe w Polskie Normy i dokumentacj

techniczn

ró

nych rodzajów instalacji elektrycznych. W trakcie

wicze

uczniowie powinni przede wszystkim odczytywa

schematy ideowe

i monta

owe oraz plany i schematy instalacji elektrycznych. Wskazane

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

jest aby podczas

wicze

nauczyciel obserwował prac

uczniów oraz

udzielał dodatkowych wyja

nie

i wskazówek.

Zaj

cia dydaktyczne nale

y prowadzi

w laboratorium elektrycznym

i elektronicznym, w grupie do 15 uczniów.

wiczenia powinny by

wykonywane indywidualnie lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

w sposób ci

gły i systematyczny w toku realizacji programu jednostki

modułowej, według okre

lonych kryteriów.

Proces ocenienia powinien obejmowa

−

diagnoz

poziomu wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów pod k

tem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów uczniów w procesie kształcenia oraz

rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów po zrealizowaniu

programu.
W trakcie realizacji programu jednostki nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów

podstawie:

sprawdzianów

ustnych,

sprawdzianów

pisemnych, testów osi

gni

ęć

szkolnych, ukierunkowanej obserwacji

czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Podczas obserwacji szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

odczytywanie rysunków instalacji elektrycznych,

−

rozpoznawanie elementów i urz

dze

instalacji elektrycznych na

schematach,

−

rysowanie schematów ideowych i monta

owych,

−

korzystanie z norm, katalogów, dokumentacji technicznej oraz innych

ródeł informacji zawodowej.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie

testu

pisemnego

zadaniami

zamkni

tymi

wielokrotnego wyboru.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

sprawdzianów, testu i poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z2.02
Montowanie instalacji elektrycznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

rodzaje instalacji elektrycznych,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

instalacji i urz

dze

elektrycznych,

−

zaplanowa

wykonanie instalacji elektrycznej,

−

zorganizowa

stanowisko pracy oraz zaplecze budowy instalacji

elektrycznych,

−

dokona

zestawienia materiałów i elementów potrzebnych do

wykonania okre

lonej instalacji elektrycznej,

−

dobra

narz

dzia do monta

u i demonta

u instalacji elektrycznej,

−

wykona

monta

podzespołów mechanicznych,

−

uło

przewody elektryczne instalacji zgodnie z dokumentacj

−

wykona

poł

czenia elektryczne podzespołów instalacji elektrycznej,

−

wykona

pomiary sprawdzaj

ce,

−

zainstalowa

osprz

t elektryczny,

−

oceni

jako

ść

wykonanej pracy,

−

skorzysta

z Polskich Norm, przepisów prawa energetycznego oraz

poradników, katalogów przewodów i osprz

tu instalacyjnego,

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od

pora

dem elektrycznym, ochrony przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska obowi

zuj

ce na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Rodzaje instalacji elektrycznych.
Poł

czenia elektryczne.

Technologia wykonywania poł

cze

Zasady monta

u i demonta

u podzespołów mechanicznych.

Przewody i kable energetyczne.
Aparaty i urz

dzenia niskiego napi

cia.

Rozdzielnice niskiego napi

cia.

Zasady monta

u i demonta

u podzespołów instalacji elektrycznych.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od pora

dem

elektrycznym, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Wykonywanie poł

cze

podzespołów instalacji elektrycznej.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u podzespołów mechanicznych.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u elementów instalacji elektrycznej.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u przewodów i kabli.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u aparatów i urz

dze

niskiego

napi

cia.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u rozdzielnic niskiego napi

cia.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u rozdzielnic i urz

dze

redniego

napi

cia.

•

Wykonywanie monta

u transformatorów.

•

Wykonywanie podstawowych pomiarów sprawdzaj

cych dokładno

ść

monta

u instalacji i osprz

tu elektrycznego.

•

Wykrywanie i usuwanie usterek w instalacji i osprz

cie elektrycznym.

rodki dydaktyczne

Foliogramy i plansze dotycz

ce elementów instalacji elektrycznych.

Foliogramy i plansze dotycz

ce wykonywania instalacji elektrycznych.

Makiety ró

nych rodzajów instalacji elektrycznych.

Zestaw narz

dzi do monta

u i demonta

Ró

ne rodzaje przewodów i kabli elektrycznych.

Ró

ne rodzaje ł

czników instalacyjnych.

Wył

czniki instalacyjne nadpr

dowe i ró

nicowopr

dowe.

Zestawy bezpieczników, wył

czników, styczników i przeka

ników.

Autotransformatory, zasilacze, transformatory, układy prostownicze,
rezystory, rozruszniki. Elektryczne mierniki cyfrowe i analogowe.
Oscyloskopy. Model instalacji elektrycznej do symulacji usterek.
Schematy ideowe i monta

owe ró

nych instalacji elektrycznych.

Katalogi przewodów, osprz

tu instalacyjnego.

Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje tre

ci dotycz

ce monta

podzespołów i elementów instalacji elektrycznych ze szczególnym
uwzgl

dnieniem obwodów i urz

dze

elektrycznych stosowanych

w infrastrukturze oraz

rodkach transportu szynowego.

W procesie nauczania-uczenia si

nale

y wykorzysta

wiadomo

i umiej

tno

ukształtowane

jednostkach

311[47].O1.03,

311[47].O1.05, 311[47].Z2.01.

Program jednostki modułowej powinien by

realizowany głównie

metod

pokazu z obja

nieniem, pokazu z instrukta

em, metod

przypadków oraz

wicze

praktycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W procesie kształcenia nale

y przede wszystkim zwróci

uwag

opanowanie przez ucznia umiej

tno

ci monta

u ró

nych rodzajów

instalacji elektrycznych, a tak

e wykonywania podstawowych pomiarów

sprawdzaj

cych. Nale

y równie

podkre

e instalacja elektryczna

musi by

wykonana dokładnie i zgodnie ze schematem ideowym lub

monta

owym. Wszelkie odst

pstwa mog

spowodowa

uszkodzenie

instalacji elektrycznej lub stworzy

zagro

enie pora

enia pr

dem

elektrycznym osób korzystaj

cych z instalacji.

Wskazane jest, aby do wykonania

wicze

nauczyciel zgromadził

w pracowni materiały i podzespoły elektryczne potrzebne do monta

ró

nych rodzajów instalacji. Powinien równie

przygotowa

instrukcje do

wicze

, poradniki, katalogi, dokumentacj

techniczn

i Polskie Normy.

Po wykonaniu monta

u instalacji, uczniowie powinni przeprowadzi

pomiary sprawdzaj

ce oceniaj

c na ich podstawie czy wykonane

instalacje s

bezpieczne dla u

ytkownika. Wskazane jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel obserwował prac

ucznia, zwracał uwag

popełniane bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok pracy. Przede

wszystkim nale

y zwraca

uwag

na przestrzeganie przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas wykonywania zada

staranno

ść

wykonania

wicze

i natychmiastowe korygowanie bł

dów.

Zaj

cia wskazane jest realizowa

w grupie do 15 uczniów

w laboratorium elektrycznym i elektronicznym.

wiczenia powinny by

wykonywane indywidualnie lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

w sposób ci

gły i systematyczny w toku realizacji programu jednostki

modułowej, według kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Proces ocenienia powinien obejmowa

−

diagnoz

poziomu wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów pod k

tem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów uczniów w procesie kształcenia oraz

rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów po zrealizowaniu

programu.
W trakcie realizacji programu jednostki nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów

podstawie:

sprawdzianów

ustnych,

sprawdzianów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pisemnych, testów osi

gni

ęć

szkolnych, ukierunkowanej obserwacji

czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Wiadomo

teoretyczne

niezb

dne

realizacji

czynno

praktycznych mog

sprawdzane za pomoc

sprawdzianu ustnego

lub testu pisemnego.

Umiej

tno

ci praktyczne nale

y sprawdza

poprzez obserwacj

czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas realizacji

wicze

Podczas obserwacji szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

wykonywanie pracy zgodnie z zasadami bezpiecze

stwa i higieny

pracy,

−

korzystanie ze schematów ideowych i monta

owych instalacji,

−

posługiwanie si

narz

dziami r

cznymi i elektronarz

dziami,

−

wykonywanie pomiarów sprawdzaj

cych w instalacjach elektrycznych,

−

jako

ść

wykonywanych prac.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według opracowanego przez nauczyciela arkusza
samooceny. Nast

pnie, według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia

poprawno

ść

i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie

testu

pisemnego

zadaniami

zamkni

tymi

wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba
pracy. Do zada

praktycznych nale

y opracowa

kryteria oceny oraz

schemat punktowania.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego, testu praktycznego oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z2.03
Eksploatowanie instalacji elektrycznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

parametry eksploatacyjne elementów instalacji elektrycznej,

−

rozró

urz

dzenia elektroenergetyczne niskiego i

redniego

napi

cia,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

instalacji i urz

dze

elektrycznych,

−

przygotowa

stanowisko pracy z zachowaniem zasad bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska,

−

dobra

sprz

t i

rodki ochrony indywidualnej przed pora

eniem

dem,

−

posłu

analogowymi i cyfrowymi przyrz

dami pomiarowymi,

−

dokona

przegl

du technicznego instalacji elektrycznej,

−

oceni

na podstawie wyników pomiarów stan techniczny instalacji

elektrycznej,

−

oceni

skuteczno

ść

zabezpiecze

od pora

dem elektrycznym

zastosowanych w instalacji,

−

zidentyfikowa

usterki i dokona

prostych napraw instalacji

elektrycznej,

−

dokona

konserwacji

instalacji

elektrycznej

urz

dze

elektroenergetycznych niskiego i

redniego napi

cia,

−

wyeliminowa

przyczyny i skutki przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

−

zastosowa

zasady u

ytkowania instalacji elektrycznej i urz

dze

elektroenergetycznych,

−

skorzysta

z instrukcji, katalogów i przepisów prawa energetycznego,

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od

pora

dem elektrycznym, ochrony przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska obowi

zuj

ce na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Parametry eksploatacyjne elementów instalacji elektrycznych.
Przewody i kable elektryczne.
Osprz

t instalacji o

wietleniowej.

Izolatory.
Rozdzielnie napi

cia.

Wył

czniki, odł

czniki, przeł

czniki.

Styczniki i przeka

niki.

Bezpieczniki, uziemienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Układy stycznikowo-przeka

nikowe.

Przegl

dy techniczne instalacji elektrycznych.

Pomiary eksploatacyjne instalacji elektrycznych.
Zasady u

ytkowania instalacji elektrycznych.

Przepisy bhp, ochrony od pora

dem elektrycznym, ochrony ppo

oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Rozpoznawanie aparatów i urz

dze

niskiego napi

cia.

•

Sporz

dzanie schematu instalacji o

wietleniowej.

•

Ocenianie zu

ycia styków elementów przeł

cznych i rozł

cznych.

•

Dobieranie

ochrony

przeciwpora

eniowej

instalacjach

i urz

dzeniach.

•

Analizowanie pracy rozdzielni napi

cia na podstawie.

•

Analizowanie pracy układu ze stycznikami lub przeka

nikami na

podstawie schematu.

•

Dokonywanie wymiany bezpieczników.

•

Wykonywanie

pomiarów

rezystancji

przewodów

instalacji

elektrycznej.

•

Wykonywanie pomiarów rezystancji izolacji w instalacji elektrycznej

jedno-i trójfazowej.

•

Wykonywanie pomiarów impedancji p

tli zwarcia.

•

Wykonywanie pomiarów rezystancji uziemienia ochronnego.

rodki dydaktyczne

Modele instalacji i urz

dze

elektrycznych.

Eksponaty lub modele rozdzielni.
Elementy osprz

tu instalacji i urz

dze

elektrycznych.

Elementy ochrony przepi

ciowej i odgromowej.

Wył

czniki, przeł

czniki, bezpieczniki.

Sprz

t ochronny zabezpieczaj

cy przed pora

eniem pr

dem,

Przyrz

dy pomiarowe analogowe i cyfrowe.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce instalacji elektrycznych i urz

dze

elektroenergetycznych.
Instrukcje i przepisy z zakresu ochrony przeciwpora

eniowej.

Przepisy dotycz

ce eksploatacji urz

dze

elektroenergetycznych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci wykonywania prac zwi

zanych z obsług

i u

ytkowaniem

instalacji i urz

dze

elektrycznych niskiego,

redniego i wysokiego

napi

cia. Podczas realizacji tre

ci jednostki modułowej nale

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wykorzysta

wiadomo

ci i umiej

tno

ci ukształtowane w jednostkach

311[47].O1.03, 311[47].O1.05, 311[47].Z2.01 oraz 311[47].Z2.02.
Szczególnie

jest

opanowanie

umiej

tno

poprawnego

i bezpiecznego wykonywania pomiarów eksploatacyjnych instalacji
elektrycznej oraz oceny stopnia zagro

enia pora

enia pr

dem

elektrycznym.

Program jednostki modułowej nale

y realizowa

metod

przypadków,

tekstu przewodniego,

wicze

praktycznych oraz dyskusji dydaktycznej.

W procesie nauczania-uczenia si

szczególn

uwag

nale

y zwróci

zasady wykonywania przegl

dów technicznych instalacji i urz

dze

elektrycznych, prawidłowe działanie urz

dze

zabezpieczaj

cych

i ochrony

przeciwpora

eniowej

oraz

prowadzenie

dokumentacji

eksploatacyjnej.

Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonania

wicze

, jak: teksty przewodnie, instrukcje, dokumentacj

techniczn

instalacji, PN, przepisy ochrony przeciwpora

eniowej, instrukcje obsługi

mierników. Uczniowie, korzystaj

c z pyta

prowadz

cych i arkuszy

wiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów

ródłowych

samodzielnie planuj

i wykonuj

wiczenia. Zadaniem nauczyciela jest

obserwacja przebiegu realizacji zadania ze zwróceniem szczególnej
uwagi na przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

przygotowanie instalacji do wykonywania pomiarów.

Zaj

cia wskazane jest realizowa

w grupie do 15 uczniów

w laboratorium elektrycznym i elektronicznym.

wiczenia powinny by

wykonywane indywidualnie lub w zespołach 2 - 3 osobowych.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

w sposób ci

gły i systematyczny w toku realizacji programu jednostki

modułowej, według kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Proces ocenienia powinien obejmowa

−

diagnoz

poziomu wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów pod k

tem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów uczniów w procesie kształcenia oraz

rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów po zrealizowaniu

programu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W trakcie realizacji programu jednostki nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów

podstawie:

sprawdzianów

ustnych,

sprawdzianów

pisemnych, testów osi

gni

ęć

szkolnych, ukierunkowanej obserwacji

czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Wiadomo

ci teoretyczne niezb

dne do wykonywania

wicze

mog

sprawdzane poprzez dyskusj

lub pogadank

. Dokonuj

c kontroli

w formie ustnej nale

y zwróci

uwag

na umiej

tno

ci operowania

zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

praktyczne

proponuje

sprawdza

poprzez

obserwacj

czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

pomiar parametrów instalacji i osprz

tu elektrycznego,

−

ocena stanu technicznego instalacji,

−

lokalizacj

i usuwanie usterek,

−

dobieranie zabezpiecze

urz

dze

zasilaj

cych,

−

stosowanie zasad ochrony przeciwpora

eniowej i przepi

ciowej,

−

przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppo

. oraz ochrony

rodowiska.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według opracowanego przez nauczyciela arkusza
samooceny. Nast

pnie, według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia

poprawno

ść

i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie

testu

pisemnego

zadaniami

zamkni

tymi

wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba
pracy. Do zada

praktycznych nale

y opracowa

kryteria oceny oraz

schemat punktowania.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego, testu praktycznego oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[47].Z3
Monta

i eksploatacja sieci zasilaj

cych i podstacji

trakcyjnych

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

nia

elementy sieci zasilaj

cych i podstacji trakcyjnych oraz

wykonywa

ich poł

czenia,

−

przygotowywa

stanowisko pracy, zgodnie z zasadami organizacji

pracy, wymogami technologicznymi oraz wymaganiami ergonomii,

−

wykonywa

monta

, naprawy, konserwacje i regulacje urz

dze

sieci

zasilaj

cych i podstacji trakcyjnych,

−

wykonywa

pomiary parametrów elektrycznych i ocenia

techniczny

stan urz

dze

−

prowadzi

badania techniczne urz

dze

sieci zasilaj

cych i podstacji

trakcyjnych,

−

wprowadza

zmiany w układach elementów sieci zasilaj

cych

i podstacji trakcyjnych,

−

montowa

podstacje trakcyjne i kabiny sekcyjne,

−

montowa

systemy zasilania taboru szynowego,

−

opracowywa

instrukcj

eksploatacji urz

dze

sieci zasilaj

cych

i podstacji trakcyjnych,

−

obsługiwa

urz

dzenia

stosowane

sieciach

zasilaj

cych

i podstacjach trakcyjnych,

−

okre

przyczyny i skutki przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

oraz

stosowa

rodki skutecznej ochrony urz

dze

−

posługiwa

schematami ideowymi i monta

owymi sieci

zasilaj

cych i podstacji trakcyjnych,

−

posługiwa

dokumentacj

techniczn

urz

dze

sieci zasilaj

cych

i podstacji trakcyjnych,

−

wykonywa

czynno

ci zwi

zane z eksploatacj

sieci zasilaj

cych

i podstacji trakcyjnych,

−

stosowa

zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpora

eniowej

i przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[47].Z3.01 Montowanie sieci i urz

dze

podstacji trakcyjnych

105

311[47].Z3.02 Eksploatowanie podstacji trakcyjnych i kabin

sekcyjnych

311[47].Z3.03 Eksploatowanie systemów zasilania taboru

szynowego

Razem

294

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Czapla J, Seruga W.: Trakcja elektryczna w transporcie. WKŁ.
Warszawa 1990
D

browski T.: Sieci i podstacje trakcyjne. WKŁ, Warszawa 1986

Dziuba W.: Sie

powrotna i pr

dy bł

ce. Wyd. Instytutu

Elektrotechniki, Warszawa 1995
Głowacki K., Onderka E.: Sieci trakcyjne. Wyd. PiT, Kraków 2002
Grad J.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne.

wiczenia. WSiP, Warszawa

1996
Januszewski S., Sagan T., Szczucki F.,

tek H.: Eksploatacja

urz

dze

elektrycznych i energoelektronicznych. ITE, Radom 2000

Jarosz T., Siemi

ski T.: Odbieraki pr

du i ich współpraca z sieci

. WKŁ,

Warszawa 1989
Kacejko L.: Pracownia elektryczna, t.II, Maszyny, urz

dzenia i nap

ITE, Radom 1993

311[47].Z3

Monta

i eksploatacja sieci

zasilaj

cych i

podstacji trakcyjnych

311[47].Z3.01

Montowanie sieci i urz

dze

podstacji trakcyjnych

311[47].Z3.02

Eksploatowanie podstacji

trakcyjnych i kabin sekcyjnych

311[47].Z3.03

Eksploatowanie systemów

zasilania taboru szynowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ciug K., Maciszewski Z.: Naprawa maszyn i urz

dze

elektrycznych

taboru kolejowego. WKŁ, Warszawa 1980
Przybyłowska-Łomnicka A.: Pomiary elektryczne. Obwody pr

przemiennego. Wydawnictwa Szkolne PWN, Warszawa 2000
Przepisy budowy urz

dze

elektroenergetycznych. Wydawnictwa

Przemysłowe WEMA, Warszawa 1995
Ustawa - prawo energetyczne wraz z aktami wykonawczymi
Normy, przepisy i instrukcje bran

owe.

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z3.01
Montowanie sieci i urz

dze

podstacji trakcyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

rodzaje sieci elektroenergetycznych,

−

okre

parametry eksploatacyjne sieci elektroenergetycznej,

−

sklasyfikowa

urz

dzenia sieci zasilaj

cych i podstacji trakcyjnych,

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie przepisami bezpiecze

stwa

i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

−

dobra

sprz

t ochronny zabezpieczaj

cy przed pora

eniem pr

dem

elektrycznym,

−

przygotowa

kable, przewody oraz osprz

t do monta

−

wyznaczy

trasy prowadzenia kabli wysokiego,

redniego i niskiego

napi

cia,

−

dobra

przyrz

dy pomiarowe oraz narz

dzia do monta

u i demonta

urz

dze

podstacji trakcyjnej,

−

wykona

poł

czenia elementów elektrycznych i mechanicznych,

−

zamontowa

urz

dzenia elektryczne i zasilaj

ce podstacji i sieci

elektroenergetycznych,

−

dokona

regulacji napi

cia w sieciach elektrycznych,

−

zamontowa

systemy zasilania taboru szynowego,

−

okre

i wyeliminowa

przyczyny i skutki przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

−

posłu

dokumentacj

techniczn

Polskimi

Normami,

poradnikami, instrukcjami, katalogami,

−

skorzysta

z przepisów prawa energetycznego,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Linie napowietrzne.
Linie kablowe.
Osprz

t sieciowy.

Sieci niskiego napi

cia.

Sieci wysokiego napi

cia.

Straty sieciowe i ich obliczanie.
Regulacja napi

cia w sieciach elektrycznych.

Instalacje elektryczne podstacji trakcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sie

powrotna.

Ochrona przeciwpora

eniowa w urz

dzeniach niskiego i wysokiego

napi

cia.

Zasady monta

u i demonta

u podzespołów elektrycznych.

Zasady monta

u i demonta

u przewodów i kabli.

Zasady monta

u i demonta

u podzespołów podstacji trakcyjnych.

Zasady monta

u i demonta

u sieci elektroenergetycznych i trakcyjnych.

Przepisy prawa energetycznego.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Układanie linii kablowej.

•

Identyfikowanie

czników

stosowanych

sieciach

elektroenergetycznych i trakcyjnych.

•

Wykonywanie ró

nych typów poł

cze

kabli.

•

Interpretowanie danych zawartych na tabliczkach znamionowych

urz

dze

elektrycznych i elektroenergetycznych.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u podzespołów elektrycznych.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u elementów sieci zasilaj

cych

i urz

dze

podstacji trakcyjnych.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u przewodów i kabli.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u aparatów i urz

dze

sieci

zasilaj

cych i podstacji trakcyjnych.

•

Wykonywanie monta

u okre

lonego odcinka trakcji elektrycznej.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u rozdzielnic niskiego napi

cia.

•

Wykonywanie monta

u i demonta

u rozdzielnic i urz

dze

napi

cia

stałego.

•

Wykonywanie

monta

demonta

urz

dze

wyposa

enia

elektrycznego podstacji trakcyjnych.

•

Wykonywanie monta

u urz

dze

do napinania i kotwienia sieci.

rodki dydaktyczne

Plansze, foliogramy, przezrocza dotycz

ce poł

cze

rozł

cznych

i nierozł

cznych.

Foliogramy dotycz

ce budowy i zasady działania układów elektrycznych

podstacji.
Modele transformatorów oraz ich elementów.
Modele sieci napowietrznych i kablowych.
Modele odbieraków pr

du elektrycznego pojazdów trakcyjnych.

Model trzeciej szyny.
Modele konstrukcji wsporczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Modele fundamentów.
Modele sieci trakcyjnej stacji.
Model prz

sła napr

ęż

enia sieci trakcyjnej.

Model sieci powrotnej.
Modele układów zasilania sieci elektroenergetycznych i trakcyjnych.
Model rozdzielni pr

du stałego.

Model obrazuj

cy wpływ sieci powrotnej na urz

dzenia steruj

ruchem.
Makieta stanowiska sterowania zasilaniem elektroenergetycznym.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce sieci elektroenergetycznych i trakcyjnych.

Komputerowy

program

symulacji

sterowania

zasilaniem

elektroenergetycznym.
Tabliczki

znamionowe

ró

nych

typów

urz

dze

stosowanych

w podstacjach trakcyjnych.
Osprz

t sieci zasilaj

cej, przesyłowej i trakcyjnej.

Przewody i kable.
Bezpieczniki, wył

czniki, styczniki i przeka

niki.

Autotransformatory, zasilacze, transformatory, układy prostownicze.
Przyrz

dy i narz

dzia do monta

u i demonta

u sieci i urz

dze

podstacji

trakcyjnych.
Przyrz

dy pomiarowe analogowe i cyfrowe.

Oscyloskopy.
Elementy ochrony przepi

ciowej i odgromowej.

Sprz

ochronny

zabezpieczaj

przed

pora

eniem

dem

elektrycznym.
Instrukcje i przepisy z zakresu ochrony przeciwpora

eniowej.

Katalogi sieci elektroenergetycznej i trakcyjnej oraz elementów
wyposa

enia podstacji trakcyjnej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje tre

ci, których realizacja

powinna przygotowa

ucznia do wykonywania zada

zawodowych

zwi

zanych z monta

em sieci elektroenergetycznych i podstacji

trakcyjnych.

W procesie nauczania-uczenia si

wskazane jest ł

czenie teorii

z praktyk

poprzez odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywanie

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów z innych obszarów tematycznych

oraz rozwijanie umiej

tno

ci samokształcenia i korzystania z innych ni

podr

cznikowe

ródeł informacji.

Szczególnie wa

ne jest kształtowanie umiej

tno

ci rozpoznawania

podzespołów i urz

dze

sieci elektroenergetycznych i podstacji

trakcyjnych, oceny stopnia zagro

enia pora

enia pr

dem elektrycznym,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

korzystania z dokumentacji technicznej oraz z informacji umieszczonych
na tabliczce znamionowej urz

dzenia.

W trakcie realizacji tre

ci programowych proponuje si

stosowa

nast

puj

ce metody: przypadków, tekstu przewodniego, dyskusj

dydaktyczn

wiczenia praktyczne oraz pokaz z obja

nieniem.

Maj

c na celu samodzielne wykonywanie

wicze

przez uczniów,

nale

y przygotowa

odpowiednie instrukcje lub tekst przewodni.

Uczniowie korzystaj

c z pyta

prowadz

cych zawartych w przewodnim

tek

cie lub w instrukcji do

wicze

oraz materiałów

ródłowych planuj

przebieg

wiczenia, organizuj

stanowisko pracy i wykonuj

zadanie.

Wskazane jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel obserwował prac

ucznia, wskazywał popełniane bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok

pracy.

Bardzo wa

ne jest zwracanie uwagi na przestrzeganie przepisów bhp

podczas wykonywania

wicze

, korzystanie z dokumentacji technicznej,

jako

ść

wykonania poszczególnych czynno

ci i natychmiastowe

korygowanie bł

dów. Stanowiska

wiczeniowe powinny by

wyposa

one

w niezb

dny sprz

t, narz

dzia, urz

dzenia, materiały i pomoce

dydaktyczne. Nale

y umo

liwi

uczniom korzystanie z ró

nych

ródeł

informacji, takich jak: normy, instrukcje, poradniki, katalogi sieci oraz
wyposa

enia podstacji trakcyjnych.

Zaleca si

równie

korzystanie z filmów dydaktycznych oraz

programów komputerowych do symulacji sterowania zasilaniem
elektroenergetycznym. W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

zespołowego podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz

prezentacji wykonanych prac.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie nauczania

stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych

i mo

liwo

ci szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni sieci i rozdzielni

elektroenergetycznych oraz w pracowni zaj

ęć

praktycznych w grupie do

15 uczniów. Wskazane jest, aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie i w zespołach 2-3 osobowych.

Realizacja tre

ci programowych mo

e odbywa

równie

w przedsi

biorstwach zwi

zanych z budow

, remontami i utrzymaniem

sieci elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpo

arowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Podstaw

sprawdzania i oceniania post

pów uczniów powinny by

kryteria podane przez nauczyciela realizuj

cego program jednostki

modułowej na pocz

tku zaj

ęć

. W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom

oraz

zakres

opanowania

przez

uczniów

umiej

tno

i wiadomo

ci wynikaj

cych ze szczegółowych celów kształcenia.

Nauczyciel

powinien

opracowa

wymagania

edukacyjne

poszczególne stopnie szkolne.

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno by

realizowane

za pomoc

bada

kształtuj

cych i sumuj

cych.

Badania kształtuj

ce proponuje si

prowadzi

z wykorzystaniem

ustnych sprawdzianów, testów dydaktycznych oraz ukierunkowanej
obserwacji czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

organizowanie stanowiska pracy,

−

wykonywanie monta

u urz

dze

elektrycznych sieci i podstacji

trakcyjnych,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

−

posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

−

prezentowanie wyników własnej pracy,

−

umiej

tno

ść

pracy w zespole.

Badanie sumuj

ce proponuje si

przeprowadzi

z wykorzystaniem

testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru oraz testu
praktycznego z zadaniami typu próba pracy, który powinien by

zaopatrzony w kryteria oceny i schemat punktowana.

Ocena osi

gni

ęć

ucznia po zako

czeniu realizacji programu

nauczania powinna uwzgl

dnia

wyniki wszystkich zastosowanych przez

nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z3.02
Eksploatowanie podstacji trakcyjnych i kabin
sekcyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

podstacje trakcyjne i kabiny sekcyjne,

−

rozró

urz

dzenia pomocnicze podstacji trakcyjnych i kabin

sekcyjnych oraz okre

ich funkcje,

−

oceni

stan techniczny urz

dze

podstacji trakcyjnych i kabin

sekcyjnych na podstawie pomiarów i przegl

dów technicznych,

−

dokona

pomiarów

parametrów

elektrycznych

prostowników,

uziomów i instalacji odgromowej,

−

dokona

strojenia filtrów,

−

przeprowadzi

próby napi

ciowe kabli,

−

wykona

badanie transformatorów,

−

zbada

osprz

dielektryczny

okre

wła

ciwo

oleju

transformatorowego,

−

opracowa

harmonogramy przegl

dów technicznych oraz naprawy

urz

dze

podstacji i kabin sekcyjnych,

−

skorzysta

z programów komputerowych do sterowania zasilaniem

elektrotrakcyjnym,

−

okre

i wyeliminowa

przyczyny i skutki przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

−

posłu

dokumentacj

techniczn

Polskimi

Normami,

poradnikami.

−

skorzysta

z przepisów prawa energetycznego,

−

zorganizowa

stanowisko

pracy

zgodnie

przepisami

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

−

zastosowa

procedury

post

powania

dotycz

zasilania

elektrotrakcyjnego w stanach awaryjnych, zagro

enia bezpiecze

stwa

ruchu lub w wypadkach taboru szynowego.

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Ogólne wiadomo

ci o podstacjach trakcyjnych.

Przekształtniki pr

du w podstacjach.

Urz

dzenia rozdzielni pr

du stałego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Urz

dzenia rozdzielni bieguna minusowego.

Potrzeby własne podstacji trakcyjnej.
Urz

dzenia potrzeb własnych podstacji.

Zabezpieczenia aparatury głównej. Pomiary w podstacjach.
Sterowanie zdalne.
Gaszenie łuku elektrycznego.
Wył

czniki zanikowe.

Urz

dzenia ziemno - zwarciowe.

Zespoły prostownikowe.
Sekcjonowanie sieci.
Podstacje specjalne.
Przepisy prawa energetycznego.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Analizowanie schematów elektrycznych podstacji trakcyjnej.

•

Ocenianie stanu technicznego baterii akumulatorów.

•

Ocenianie pracy prostownika buforuj

cego bateri

akumulatorów

w podstacji trakcyjnej.

•

Identyfikowanie zacisków transformatora prostownikowego.

•

Wyznaczanie parametrów elementów L i C filtra do tłumienia

harmonicznych o okre

lonej cz

stotliwo

ci .

•

Wykonywanie demonta

u i monta

u podzespołów w układzie

prostownika.

•

Ocenianie zu

ycia zestyków wył

czników trakcyjnych.

•

Wykonywanie pomiarów podstawowych parametrów wyj

ciowych

podstacji trakcyjnej.

rodki dydaktyczne

Makieta z wyposa

eniem budynku podstacji i kabiny sekcyjnej.

Modele rozdzielni pr

du stałego.

Modele urz

dze

pomocniczych podstacji trakcyjnych i kabin

sekcyjnych.
Modele układów zasilania trakcji elektrycznej.
Model transformatora.
Modele prostowników.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce eksploatacji podstacji trakcyjnych i kabin

sekcyjnych.
Elementy obwodów automatyki podstacji.
Przekształtniki i ich elementy.
Zestaw do strojenia filtrów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Filtry podstacyjne wygładzaj

ce.

Przyrz

dy pomiarowe do lokalizowania uszkodze

w kablach oraz

układach zabezpieczaj

cych podstacje trakcyjne.

Układy sterowania wył

cznikami trakcyjnymi.

Elementy ochrony przepi

ciowej.

Sprz

t ochronny zabezpieczaj

cy przed pora

eniem pr

dem.

instrukcje i przepisy z zakresu ochrony przeciwpora

eniowej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje tre

ci, których realizacja

powinna przygotowa

ucznia do wykonywania zada

zawodowych

zwi

zanych z obsług

techniczn

podstacji trakcyjnych i kabin

sekcyjnych. W procesie nauczania-uczenia si

szczególn

uwag

nale

zwróci

na kształtowanie umiej

tno

ci rozpoznawania urz

dze

podstacji trakcyjnych i kabin sekcyjnych oraz diagnozowania ich stanu
technicznego.

W osi

gni

ciu celów kształcenia istotne znaczenie ma dobór metod

nauczania. Wskazane jest stosowanie takich metod, jak: dyskusji
dydaktycznej,

wicze

praktycznych,

pokazu

obja

nieniem,

przewodniego tekstu oraz przypadków. Teori

i praktyk

nale

realizowa

jednocze

nie. W trakcie

wicze

nauczyciel powinien

obserwowa

prac

ucznia, wskazywa

popełniane bł

dy oraz

naprowadza

na wła

ciwy tok pracy.

Bardzo wa

ne jest zwracanie uwagi na zgodno

ść

przeprowadzanych

przegl

dów

technicznych

obowi

zuj

cymi

procedurami,

dokumentowanie

wykonanych

czynno

oraz

bezwzgl

dne

przestrzeganie przepisów ochrony od pora

dem elektrycznym.

Nale

y umo

liwi

uczniom korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

takich jak: normy, dokumentacja techniczna, instrukcje, poradniki,
Internet.

W celu lepszego zrozumienia realizowanych tre

ci kształcenia

wskazane jest zorganizowanie wycieczki dydaktycznej. Przed wycieczk

nale

y zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi

podczas jej trwania. Wskazane jest, aby podczas wycieczki uczniowie
prowadzili obserwacje w zespołach 2-3 osobowych według arkuszy
przygotowanych przez nauczyciela. Po odbyciu wycieczki nale

podsumowa

wyniki obserwacji uczniów.

W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy

zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

, zespołowego

podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz prezentacji

wykonanych prac.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie nauczania

stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych

i mo

liwo

ci szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni sieci i rozdzielni

elektroenergetycznych oraz w pracowni zaj

ęć

praktycznych w grupie do

15 uczniów. Wskazane jest, aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie i w zespołach 2-3 osobowych.

Realizacja tre

ci programowych mo

e odbywa

równie

w przedsi

biorstwach zwi

zanych z budow

, remontami i utrzymaniem

sieci elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpo

arowej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. Powinno ono dostarczy

informacji dotycz

cych zakresu i stopnia opanowania umiej

tno

okre

lonych w szczegółowych celach kształcenia jednostki modułowej.

Sprawdzanie i ocenianie wskazane jest realizowa

za pomoc

bada

kształtuj

cych i sumuj

cych. Badania kształtuj

ce proponuje si

przeprowadzi

z wykorzystaniem ustnych i pisemnych sprawdzianów,

oraz

ukierunkowanej

obserwacji

czynno

uczniów

podczas

wykonywania

wicze

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale

zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Do oceny wykonywanych

wicze

zaleca si

opracowa

kart

obserwacji, która powinna uwzgl

dnia

−

poprawno

ść

merytoryczn

wykonywanych

wicze

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

aktywno

ść

ucznia podczas wykonywania

wicze

−

prezentowanie i uzasadnianie wyników własnej pracy,

−

współprac

w zespole.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny post

pów. Nast

pnie według tego samego arkusza, nauczyciel

ocenia poprawno

ść

, jako

ść

i staranno

ść

wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Badanie sumuj

ce proponuje si

przeprowadzi

z wykorzystaniem

testu pisemnego z zadaniami zamkni

tymi wielokrotnego wyboru oraz

testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego, testu praktycznego oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[47].Z3.03
Eksploatowanie systemów zasilania taboru
szynowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

sie

trakcyjn

oraz okre

jej parametry

eksploatacyjne,

−

scharakteryzowa

prace

budowlano-monta

owe

zwi

zane

z instalowaniem urz

dze

zasilania sieci trakcyjnej,

−

okre

zasady zasilania i sekcjonowania sieci trakcyjnej,

−

obliczy

straty sieciowe oraz sporz

dzi

bilans energii elektrycznej,

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie przepisami bezpiecze

stwa

i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

−

dobra

przyrz

dy pomiarowe do lokalizowania uszkodze

−

dobra

i zastosowa

rodki ochrony przeciwpora

eniowej,

−

dokona

przegl

dów technicznych urz

dze

sieci trakcyjnej,

−

oceni

stan techniczny urz

dze

sieci trakcyjnej,

−

dokona

pomiarów parametrów elektrycznych uziomów i instalacji

odgromowej,

−

przeprowadzi

próby napi

ciowe kabli,

−

wykona

naprawy, konserwacje i regulacje sieci trakcyjnej,

−

okre

i wyeliminowa

przyczyny i skutki przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

−

skorzysta

z programów komputerowych do sterowania zasilaniem

elektrotrakcyjnym,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

Polskimi

Normami,

poradnikami.

−

skorzysta

z przepisów prawa energetycznego,

−

zastosowa

procedury

post

powania

dotycz

zasilania

elektrotrakcyjnego w stanach awaryjnych, zagro

enia bezpiecze

stwa

ruchu lub w wypadkach taboru szynowego,

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Typy i rodzaje sieci trakcyjnych.
Budowa sieci trakcyjnych. Zawieszenia sieci trakcyjnych.
Zasilanie sieci trakcyjnych. Sie

powrotna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konstrukcje specjalne.
Zasady dokonywania oblicze

sieci trakcyjnej.

Eksploatacja sieci trakcyjnych.
Zasilanie i urz

dzenia rozdzielcze pr

du przemiennego.

ródła zasilania tramwajów.

ródła zasilania metra.

Ochrona sieci i obiektów w strefie oddziaływania trakcji elektrycznej.
Gospodarka moc

i energi

elektryczn

Przepisy prawa energetycznego.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Rozpoznawanie typów i rodzajów sieci trakcyjnych.

•

Analizowanie budowy sieci trakcyjnych na podstawie schematów.

•

Analizowanie schematów sekcjonowania sieci.

•

Obliczanie strat energii elektrycznej na elementach po

rednicz

cych

trakcji.

•

Wykonywanie fragmentu przył

cza zasilaj

cego trakcj

elektryczn

•

Badanie stanu zacisków sieci trakcyjnej.

•

Wykonywanie pomiarów parametrów elektrycznych urz

dze

sieci

trakcyjnych.

•

Badanie sprz

tu dielektrycznego.

•

Badanie instalacji uziemiaj

cej i odgromowej.

•

Przeprowadzanie prób napi

ciowych kabli.

•

Planowanie ochrony sieci i obiektów w strefie oddziaływania trakcji

elektrycznej.

•

Porównywanie budowy sieci trakcyjnych stosowanych na kolejach,

w metrze oraz w sieci tramwajowej.

rodki dydaktyczne

Modele słupów trakcyjnych i fundamentów.
Modele stałych i ci

ęż

arowych urz

dze

kotwi

cych.

Model prz

sła napr

ęż

ania sieci trakcyjnej.

Modele układów zasilania trakcji elektrycznej.
Modele odbieraków pr

du elektrycznego pojazdów trakcyjnych.

Model trzeciej szyny. Modele urz

dze

pomocniczych.

Modele filtrów podstacyjnych wygładzaj

cych.

Modele osprz

tu sieci. Model sieci powrotnej.

Modele elementów obwodów automatyki podstacji.
Makieta stanowiska do sterowania zasilaniem elektroenergetycznym.
Program

komputerowy

symulacji

sterowania

zasilaniem

elektroenergetycznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Filmy dydaktyczne dotycz

ce budowy i eksploatacji trakcji elektrycznej.

Elementy osprz

tu sieci zasilaj

cej, przesyłowej i trakcyjnej.

Przekształtniki i ich elementy.
Stanowisko do pokazu oddziaływania pr

du elektrycznego na obwody

sterowania ruchem kolejowym.
Układy sterowania wył

cznikami trakcyjnymi.

Przyrz

dy pomiarowe do lokalizowania uszkodze

w kablach.

Zestaw do strojenia filtrów.
Elementy ochrony przepi

ciowej i odgromowej.

Układy sterowania wył

cznikami trakcyjnymi.

Elementy ochrony przepi

ciowej.

Sprz

ochronny

zabezpieczaj

przed

pora

eniem

dem

elektrycznym.
Instrukcje i przepisy z zakresu ochrony przeciwpora

eniowej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie

ucznia do wykonywania zada

zawodowych zwi

zanych z eksploatacj

systemów zasilania taboru trakcyjnego kolejowego, tramwajowego
i metra.

W procesie nauczania-uczenia si

szczególn

uwag

nale

y zwróci

na kształtowanie umiej

tno

ci rozpoznawania aparatów i urz

dze

systemów zasilania taboru trakcyjnego oraz sprawdzania ich stanu
technicznego.

Program nale

y realizowa

przede wszystkim metod

wicze

praktycznych,

pokazu

wyja

nieniem,

dyskusji

dydaktycznej,

przypadków oraz tekstu przewodniego.

Do wykonania

wicze

nauczyciel powinien przygotowa

przewodni

tekst, instrukcje, dokumentacj

techniczn

normy, poradniki. Uczniowie

korzystaj

c z pyta

prowadz

cych zawartych w przewodnim tek

cie lub

z instrukcji do

wicze

oraz materiałów

ródłowych planuj

przebieg

wiczenia, organizuj

stanowisko pracy i wykonuj

zadanie. Wskazane

jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel obserwował prac

ucznia,

wskazywał popełnione bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok pracy.

Bardzo wa

ne jest zwracanie uwagi na zgodno

ść

przeprowadzanych

przegl

dów

technicznych

obowi

zuj

cymi

procedurami,

dokumentowanie

wykonanych

czynno

oraz

bezwzgl

dne

przestrzeganie przepisów ochrony od pora

dem elektrycznym.

Nale

y umo

liwi

uczniom korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

takich jak: normy, dokumentacja techniczna, instrukcje, poradniki,
Internet.

W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy

zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

, zespołowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz prezentacji

wykonanych prac.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie nauczania

stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych

i mo

liwo

ci szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni sieci i rozdzielni

elektroenergetycznych oraz w pracowni zaj

ęć

praktycznych w grupie do

15 uczniów. Wskazane jest, aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie i w zespołach 2-3 osobowych.

Realizacja tre

ci programowych mo

e odbywa

równie

w przedsi

biorstwach zwi

zanych z budow

, remontami i utrzymaniem

sieci elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpo

arowej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
okre

lonych kryteriów. Powinno ono dostarczy

informacji dotycz

cych

zakresu

stopnia

opanowania

umiej

tno

okre

lonych

w szczegółowych celach kształcenia jednostki modułowej.

Sprawdzanie i ocenianie wskazane jest realizowa

za pomoc

bada

kształtuj

cych i sumuj

cych. Badania kształtuj

ce proponuje si

przeprowadzi

z wykorzystaniem ustnych i pisemnych sprawdzianów,

oraz

ukierunkowanej

obserwacji

czynno

uczniów

podczas

wykonywania

wicze

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale

zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Do oceny wykonywanych

wicze

zaleca si

opracowa

kart

obserwacji, która powinna uwzgl

dnia

−

poprawno

ść

merytoryczn

wykonywanych

wicze

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

aktywno

ść

ucznia podczas wykonywania

wicze

−

prezentowanie i uzasadnianie wyników własnej pracy,

−

współprac

w zespole.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny post

pów. Nast

pnie według tego samego arkusza, nauczyciel

ocenia poprawno

ść

, jako

ść

i staranno

ść

wykonania zadania.

Badanie sumuj

ce proponuje si

przeprowadzi

z wykorzystaniem

testu pisemnego z zadaniami zamkni

tymi wielokrotnego wyboru oraz

testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego, testu praktycznego oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[47].Z4
Monta

i eksploatacja maszyn i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wykonywa

monta

, naprawy, konserwacje i regulacje urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego,

−

dokonywa

pomiarów parametrów elektrycznych i ocenia

stan

techniczny urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego,

−

dobiera

silniki elektryczne i urz

dzenia pomocnicze zgodnie

z dokumentacj

techniczno-ruchow

−

montowa

urz

dzenia

wietlenia,

ogrzewania,

wentylacji

i klimatyzacji taboru szynowego,

−

prowadzi

badania techniczne urz

dze

wyposa

enia elektrycznego

taboru szynowego,

−

obsługiwa

urz

dzenia regulacji nastawiania zespołów grzejnych,

wentylacyjnych i klimatyzacji taboru szynowego,

−

posługiwa

schematami ideowymi i monta

owymi maszyn

i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego,

−

posługiwa

dokumentacj

techniczn

maszyn i urz

dze

elektroenergetycznych oraz wyposa

enia elektrycznego taboru

szynowego,

−

posługiwa

zykiem obcym zawodowym w zakresie niezb

dnym

do wykonywania zada

zawodowych,

−

przygotowywa

stanowisko

pracy

zgodnie

przepisami

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

−

wykonywa

prace zwi

zane z obsług

, konserwacj

i napraw

maszyn i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego,

−

stosowa

zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpora

eniowej

i przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[47].Z4.01

Montowanie i eksploatowanie urz

dze

nap

dowych

taboru szynowego

130

311[47].Z4.02

Montowanie i eksploatowanie urz

dze

wietlenia,

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru
szynowego

100

311[47].Z4.03 Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

Razem

288

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Bartodziej G., Kału

a E.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne. WSiP,

Warszawa 2000
Czapla J, Seruga W.: Trakcja elektryczna w transporcie. WKŁ.
Warszawa 1990
Doma

ski E.,

witalski M.: Elektryczne pojazdy trakcyjne. WKŁ

Warszawa 1980
Go

ska E.: Maszyny elektryczne.

wiczenia. WSiP, Warszawa 1998

ska E.: Maszyny elektryczne. WSiP, Warszawa 2001

Januszewski S., Sagan T., Szczucki F.,

tek H.: Eksploatacja

urz

dze

elektrycznych i energoelektronicznych. ITE, Radom 2000

Jarosz T., Siemi

ski T.: Odbieraki pr

du i ich współpraca z sieci

. WKŁ,

Warszawa 1989
Kacejko L.: Pracownia elektryczna, t.II, Maszyny, urz

dzenia i nap

ITE, Radom 1993
Ko

ciug K., Maciszewski Z.: Naprawa maszyn i urz

dze

elektrycznych

taboru kolejowego. WKŁ, Warszawa 1980

311[47].Z4

Monta

i eksploatacja maszyn i urz

dze

elektroenergetycznych taboru szynowego

311[47].Z4.01

Montowanie

i eksploatowanie

urz

dze

nap

dowych

taboru szynowego

311[47].Z4.02

Montowanie i eksploatowanie

urz

dze

wietlenia,

ogrzewania, wentylacji

i klimatyzacji taboru szynowego

311[47].Z4.03

Posługiwanie si

zykiem obcym
zawodowym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kowalski E.: Pojazdy trakcyjne. WKŁ, Warszawa 1979
Latek W.: Maszyny elektryczne w pytaniach i odpowiedziach. WNT,
Warszawa 1987
Pi

tek S., W

clewski S.,

ałopa J.: Lokomotywy elektryczne serii ET22.

WKŁ, Warszawa 1991
Pilawski M.: Pracownia elektryczna. WSiP, Warszawa 2001
Podoski J., Kacprzak J., Mysłek J. Zasady trakcji elektrycznej. WKiŁ,
Warszawa 1980
Przybyłowska-Łomnicka A.: Pomiary elektryczne. Obwody pr

przemiennego. Wydawnictwa Szkolne PWN, Warszawa 2000
Przepisy budowy urz

dze

elektroenergetycznych. Wydawnictwa

Przemysłowe WEMA, Warszawa 1995
Ustawa - prawo energetyczne wraz z aktami wykonawczymi
Normy, przepisy i instrukcje.

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

100

Jednostka modułowa 311[47].Z4.01
Montowanie i eksploatowanie urz

dze

nap

dowych

taboru szynowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sklasyfikowa

maszyny elektryczne stosowane w elektrycznych

pojazdach trakcyjnych,

−

wyja

budow

i zasad

działania silnika trakcyjnego,

−

dobra

silniki elektryczne i zabezpieczenia stosowane w nap

dach

taboru szynowego,

−

posłu

schematami obwodów elektrycznych, schematami

ideowymi i monta

owymi układów maszyn i urz

dze

elektrycznych

stosowanych w taborze szynowym,

−

przeprowadzi

pomiary parametrów elektrycznych w urz

dzeniach

nap

dowych taboru szynowego,

−

oceni

stan techniczny komutatorów, szczotek oraz innych elementów

maszyn elektrycznych,

−

analizowa

prac

elektrycznych silników trakcyjnych i przetwornic

głównych na podstawie charakterystyk i wyników pomiarów,

−

scharakteryzowa

aparaty elektryczne stosowane w pojazdach

trakcyjnych,

−

zamontowa

i wyregulowa

odbieraki pr

du,

−

scharakteryzowa

nastawnik jazdy i styczniki grupowe w poje

dzie

trakcyjnym,

−

scharakteryzowa

obwody elektryczne pojazdów szynowych,

−

dokona

ogl

dzin i przeprowadzi

badania techniczne aparatów

urz

dze

nap

dowych taboru szynowego,

−

zakwalifikowa

na podstawie bada

technicznych urz

dzenia

nap

dowe do naprawy,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

Polskimi

Normami,

poradnikami,

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie przepisami bezpiecze

stwa

i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

−

dobra

i zastosowa

rodki ochrony przeciwpora

eniowej,

−

skorzysta

z przepisów prawa energetycznego,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

101

2. Materiał nauczania

Silniki elektryczne w pojazdach trakcyjnych.
Charakterystyki trakcyjne silników elektrycznych.
Elektryczne aparaty pojazdów trakcyjnych.
Obwody elektryczne pojazdów trakcyjnych.
Urz

dzenia elektryczne obwodów głównych pojazdów trakcyjnych.

Obwody elektryczne sterowania pojazdów trakcyjnych.
Urz

dzenia automatyki w obwodach sterowania pojazdów trakcyjnych.

Obwody elektryczne hamowania pojazdów trakcyjnych.
Obwody elektryczne pomocnicze pojazdów trakcyjnych.
Schematy elektryczne obwodów głównych i pomocniczych pojazdów
trakcyjnych.
Diagnostyka układów nap

dowych taboru kolejowego.

Przegl

dy i naprawy okresowe układów nap

dowych pojazdów

trakcyjnych.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Analizowanie działania silników trakcyjnych na podstawie schematów.

•

Analizowanie obwodów elektrycznych pojazdów szynowych na

podstawie schematów.

•

Przygotowywanie maszyny elektrycznej do pracy na podstawie

Dokumentacji Techniczno-Ruchowej.

•

Wykonywanie

przegl

technicznego

stycznika

grupowego

lokomotywy.

•

Rozpoznawanie aparatów elektrycznych zastosowanych w poje

dzie

szynowym.

•

Wykonywanie naprawy układu sterowania stycznika.

•

Montowanie i uruchamianie układu do regulacji pr

dko

ci obrotowej

silnika indukcyjnego.

•

Ocenienie stanu technicznego urz

dze

nap

dowych na podstawie

pomiarów parametrów elektrycznych.

•

Wykonywanie pomiarów rezystancji izolacji silnika.

•

Lokalizowanie usterek w podzespołach obwodów sterowania

pojazdów trakcyjnych.

•

Ocenianie stanu technicznego układu komutacyjnego.

•

Opracowywanie harmonogramu naprawy lokomotywy elektrycznej.

rodki dydaktyczne

Modele maszyn elektrycznych stosowanych w taborze szynowym.
Szczotki maszyn elektrycznych pojazdów szynowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

102

Silniki elektryczne i nastawniki jazdy lokomotyw i pojazdów torowych.
Elementy obwodów sterowania urz

dze

nap

dowych pojazdów

szynowych.
Przeka

niki, styczniki, wył

czniki, przeł

czniki, odł

czniki, szybkie

wył

czniki stosowane w obwodach elektrycznych.

Modele odbieraków pr

du pojazdów szynowych.

Modele elementów obwodu głównego pojazdów szynowych.
Modele

przeka

ników,

styczników,

wył

czników,

przeł

czników,

odł

czników i szybkich wył

czników.

Prze

rocza, foliogramy dotycz

ce maszyn elektrycznych stosowanych

w taborze szynowym.
Prze

rocza przekładni mechanicznej pojazdów trakcyjnych.

Schematy elektryczne obwodów głównych i sterowania nap

dem

pojazdów szynowych.
Sprz

ochronny

zabezpieczaj

przed

pora

eniem

dem

elektrycznym.
Instrukcje i przepisy z zakresu ochrony przeciwpora

eniowej.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje tre

ci, których realizacja

powinna przygotowa

ucznia do wykonywania zada

zawodowych

zwi

zanych z eksploatacj

urz

dze

nap

dowych taboru szynowego.

Szczególnie wa

ne jest kształtowanie umiej

tno

ci rozpoznawania

maszyn i aparatów elektrycznych stosowanych w nap

dzie taboru

szynowego oraz sprawdzania ich stanu technicznego.

W procesie nauczania-uczenia si

wskazane jest ł

czenie teorii

z praktyk

poprzez odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywanie

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów z innych obszarów zawodowych oraz

rozwijanie umiej

tno

ci samokształcenia i korzystania z innych ni

podr

cznikowe

ródeł informacji.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

metod

przewodniego tekstu, przypadków,

wiczenia praktyczne oraz

pokaz z obja

nieniem. Podczas realizacji tre

ci dotycz

cych silników

elektrycznych ró

nych typów nale

y zwróci

uwag

na ich budow

i zasad

działania oraz procedury eksploatacyjne.

Nauczyciel

powinien

przygotowa

materiały

potrzebne

wykonywania

wicze

, jak: przewodnie teksty, instrukcje, poradniki,

katalogi, dokumentacj

techniczn

, Polskie Normy. Wskazane jest, aby

w trakcie

wicze

uczniowie samodzielnie wykonywali pomiary

parametrów elektrycznych w układach nap

dowych oraz na ich

podstawie oceniali stan techniczny urz

dze

. Nauczyciel powinien

obserwowa

prac

ucznia

zwracaj

szczególn

uwag

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

103

przestrzeganie przepisów ochrony od pora

dem elektrycznym,

stosowanie wła

ciwych procedur oraz dokumentowanie wykonywanych

czynno

ci.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie nauczania

stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych

i mo

liwo

ci szkoły.

W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy

zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

, zespołowego

podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz prezentacji

wykonanych prac.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni taboru szynowego oraz

w pracowni zaj

ęć

praktycznych w grupie do 15 uczniów. Wskazane jest,

aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie

i w zespołach 2-3 osobowych.

Realizacja tre

ci programowych mo

e odbywa

równie

w przedsi

biorstwach zwi

zanych z utrzymaniem i eksploatacj

taboru

szynowego.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpo

arowej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
okre

lonych kryteriów. W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom

oraz zakres opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

wynikaj

cych ze szczegółowych celów kształcenia. Nauczyciel powinien

dokona

hierarchizacji celów oraz opracowa

wymagania edukacyjne na

poszczególne stopnie szkolne.

Podczas realizacji programu nauczania nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów na podstawie:

−

ustnych sprawdzianów,

−

pisemnych sprawdzianów,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia w trakcie wykonywania

wicze

praktycznych.

Podczas kontroli i oceny przeprowadzanej w formie ustnej nale

zwraca

uwag

umiej

tno

ść

operowania

zdobyt

wiedz

merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi i poprawne stosowanie poj

ęć

technicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

104

Proponuje si

sprawdzanie umiej

tno

ci praktycznych przez

obserwacj

czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

odczytywanie

schematów

ideowych

monta

owych

maszyn

i urz

dze

elektrycznych,

−

rozpoznawanie aparatów elektrycznych,

−

wykonywanie pomiarów parametrów elektrycznych w układach

nap

dowych,

−

ocenienie stanu technicznego elementów maszyn elektrycznych,

−

przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie

testu

pisemnego

zadaniami

zamkni

tymi

wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba
pracy. Do zada

praktycznych nale

y opracowa

kryteria oceny oraz

schemat punktowania.

Wyniki testu pisemnego i praktycznego powinny mie

znacz

cy wpływ

na ocen

osi

gni

ęć

ucznia wystawian

po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

105

Jednostka modułowa 311[47].Z4.02
Montowanie i eksploatowanie urz

dze

wietlenia,

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru
szynowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

posłu

schematami ideowymi i monta

owymi układów maszyn

i urz

dze

elektrycznych stosowanych w taborze szynowym,

−

wykona

monta

akumulatorów w pojazdach szynowych,

−

dokona

przegl

du i konserwacji akumulatorów,

−

dobra

narz

dzia i przyrz

dy do monta

u i demonta

u taboru

kolejowego,

−

zaplanowa

i wykona

prace zwi

zane z monta

em i konserwacj

urz

dze

wietlenia,

ogrzewania,

wentylacji

klimatyzacji

stosowanych w taborze szynowym,

−

przeprowadzi

pomiary

parametrów

elektrycznych

urz

dze

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru szynowego,

−

zlokalizowa

i usun

ąć

usterki w urz

dzeniach o

wietlenia,

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru szynowego,

−

dokona

przegl

technicznego

oraz

weryfikacji

urz

dze

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru szynowego,

−

obsłu

urz

dzenia regulacji nastawiania zespołów grzejnych

wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

Polskimi

Normami,

poradnikami,

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

zastosowa

rodki ochrony przeciwpora

eniowej,

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Schematy maszyn i urz

dze

elektrycznych o

wietlenia, ogrzewania,

wentylacji i klimatyzacji.
Akumulatory pojazdów szynowych.
Aparaty elektryczne taboru szynowego.
Urz

dzenia elektryczne o

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji

taboru szynowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

106

Instalacje o

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru

szynowego.
Układy

stycznikowo-przeka

nikowe

obwodach

wietlenia,

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji.
Urz

dzenia ochrony przeciwpora

eniowej i przeciwpo

arowej stosowane

w obwodach o

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru

szynowego.
Przegl

dy bie

żą

ce i okresowe instalacji elektrycznych taboru szynowego.

Typowe uszkodzenia i usterki wyst

puj

ce w instalacjach i urz

dzeniach

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpora

eniowej,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Analizowanie schematów ideowych instalacji o

wietleniowej oraz

ogrzewania taboru szynowego.

•

Rozpoznawanie urz

dze

ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji

i o

wietlenia na podstawie dokumentacji technicznej.

•

Wykonywanie monta

u instalacji o

wietleniowej.

•

Projektowanie

wykonywanie

układu

sterowania

instalacj

wietleniow

•

Projektowanie i uruchamianie układów stycznikowo-przeka

nikowych.

•

Projektowanie instalacji elektrycznych o

wietlenia, ogrzewania

i klimatyzacji taboru szynowego.

•

Wykonywanie przegl

du i konserwacji akumulatora kwasowego.

•

Diagnozowanie stanu technicznego akumulatorów na podstawie

przegl

dów technicznych.

•

Regulowanie

nastaw

zespołów

grzejnych,

wentylacyjnych

i klimatyzacyjnych taboru.

•

Wykonywanie

pomiarów

parametrów

elektrycznych

urz

dze

ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, o

wietlenia.

•

Diagnozowanie stanu technicznego urz

dze

ogrzewania, wentylacji,

klimatyzacji, o

wietlenia oraz kwalifikowanie ich do naprawy.

•

Opracowywanie harmonogramów przegl

du i naprawy urz

dze

ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, o

wietlenia.

rodki dydaktyczne

Aparaty elektryczne stosowane w obwodach o

wietlenia, ogrzewania,

wentylacji i klimatyzacji.
Przeka

niki, styczniki, wył

czniki, odł

czniki stosowane w obwodach

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji wagonów i pojazdów

szynowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

107

Przyrz

dy pomiarowe analogowe i cyfrowe.

Narz

dzia i przyrz

dy do monta

u i demonta

Elektronarz

dzia.

Modele

przeka

ników,

styczników,

wył

czników,

odł

czników

stosowanych w obwodach elektrycznych o

wietlenia, ogrzewania,

wentylacji i klimatyzacji.
Schematy układów o

wietlenia, ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji

wagonów i kolejowych pojazdów szynowych, tramwajów i wagonów
metra.
Schematy elektryczne obwodów głównych i sterowania układów
o

wietlenia, ogrzewania i klimatyzacji wagonów i pojazdów szynowych.

Dokumentacja techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje tre

ci kształcenia niezb

dne

do prawidłowej eksploatacji urz

dze

wietlenia, ogrzewania, wentylacji

i klimatyzacji taboru szynowego. W procesie nauczania-uczenia si

nale

y zwróci

uwag

na budow

i działanie instalacji o

wietleniowej,

grzewczej, wentylacji i klimatyzacji oraz na ich eksploatacj

zgodnie

z procedurami i zasadami bhp.

Program jednostki modułowej nale

y realizowa

z zastosowaniem

metody tekstu przewodniego, przypadków, oraz

wicze

praktycznych.

Nauczyciel do wykonania

wicze

powinien przygotowa

teksty

przewodnie, instrukcje, poradniki, katalogi i dokumentacj

techniczn

oraz wyposa

stanowiska

wiczeniowe w potrzebne materiały,

narz

dzia i przyrz

dy. Uczniowie, korzystaj

c z pyta

prowadz

cych

i arkuszy

wiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów

ródłowych samodzielnie planuj

i wykonuj

wiczenia. Zadaniem

nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania ze zwróceniem
szczególnej uwagi na przestrzeganie przepisów ochrony od pora

dem

elektrycznym,

stosowanie

wła

ciwych

procedur

oraz

dokumentowanie wykonywanych czynno

ci.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie nauczania

stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych

i mo

liwo

ci szkoły.

W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy

zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

, zespołowego

podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz prezentacji

wykonanych prac.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni taboru szynowego oraz

w pracowni zaj

ęć

praktycznych w grupie do 15 uczniów. Wskazane jest,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

108

aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie

i w zespołach 2-3 osobowych.

Realizacja tre

ci programowych mo

e odbywa

równie

w przedsi

biorstwach zwi

zanych z utrzymaniem i eksploatacj

taboru

szynowego.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpo

arowej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. W kryteriach oceniania

nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres opanowania przez uczniów

umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze szczegółowych celów

kształcenia. Nauczyciel powinien dokona

hierarchizacji celów oraz

opracowa

wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne.

Podczas realizacji programu nauczania nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów na podstawie ustnych i pisemnych sprawdzianów, testów
osi

gni

ęć

szkolnych oraz ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia

w trakcie wykonywania

wicze

praktycznych.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale

zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Do oceny wykonywanych

wicze

zaleca si

opracowa

kart

obserwacji, która powinna uwzgl

dnia

−

poprawno

ść

merytoryczn

wykonywanych

wicze

−

wykorzystywanie ró

nych

ródeł informacji,

−

aktywno

ść

ucznia podczas wykonywania

wicze

−

prezentowanie i uzasadnianie wyników własnej pracy,

−

współprac

w zespole.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie

testu

pisemnego

zadaniami

zamkni

tymi

wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba
pracy. Do zada

praktycznych nale

y opracowa

kryteria oceny oraz

schemat punktowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

109

Wyniki testu pisemnego i praktycznego powinny mie

znacz

cy wpływ

na ocen

osi

gni

ęć

ucznia wystawian

po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

110

Jednostka modułowa 311[47].Z4.03
Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

zadania zawodowe technika elektroenergetyka transportu

szynowego,

−

rozró

elementy instalacji elektrycznej,

−

okre

czynno

ci zwi

zane z monta

em i eksploatacj

instalacji

elektrycznej, sieci trakcyjnej, urz

dze

nap

dowych i pomocniczych

taboru szynowego,

−

udzieli

informacji o stanie technicznym elementów instalacji

elektroenergetycznych, sieci trakcyjnej, urz

dze

nap

dowych

i pomocniczych taboru szynowego,

−

dokona

zapisu o uszkodzeniu,

−

przetłumaczy

instrukcj

obsługi napisan

w j

zyku obcym,

−

przetłumaczy

dokumentacj

techniczn

−

posłu

zykiem obcym zawodowym w zakresie wykonywanych

zada

−

porozumie

z uczestnikami procesu pracy wykorzystuj

słownictwo ogólnotechniczne,

−

wyda

instrukcje i polecenia w j

zyku obcym,

−

przetłumaczy

teksty zawodowe napisane w j

zyku polskim,

−

skorzysta

z obcoj

zycznej literatury zawodowej,

−

skorzysta

z dwuj

zycznych słowników: ogólnego, technicznego oraz

z obcoj

zycznych słowników specjalistycznych.

2. Materiał nauczania

Leksyka z zakresu zada

zawodowych technika elektroenergetyka

taboru szynowego.
Leksyka z zakresu:

−

materiałów i przyrz

dów stosowanych w elektroenergetyce,

−

sieci i urz

dze

elektroenergetycznych,

−

maszyn i urz

dze

elektrycznych,

−

konserwacji i regulacji sieci trakcyjnej,

−

przesyłania, rozdziału i odbioru energii elektrycznej,

−

monta

u, demonta

u, naprawy, konserwacji i regulacji urz

dze

elektroenergetycznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

111

−

przepi

ęć

, przeci

ąż

i zwar

−

przegl

dów oraz naprawy urz

dze

zasilania elektroenergetycznego.

Obcoj

zyczne

ródła informacji zawodowej.

Tłumaczenie tekstów technicznych zawodowych.
Porozumiewanie si

w j

zyku obcym zawodowym.

Zasady korzystania ze słowników obcoj

zycznych.

wiczenia

•

Prowadzenie konwersacji z wykorzystaniem tekstów

ródłowych.

•

Opisywanie czynno

ci zawodowych wykonywanych przez technika

elektroenergetyka transportu szynowego.

•

Udzielanie informacji w j

zyku obcym w ró

nych sytuacjach

zawodowych.

•

Prowadzenie rozmów słu

bowych przez telefon w j

zyku obcym.

•

Sporz

dzanie tekstów o tematyce zawodowej w j

zyku obcym.

•

Wykonywanie

wicze

ortograficznych i gramatycznych.

•

Sporz

dzanie zamówie

na cz

ęś

ci zamienne w j

zyku obcym.

•

Opracowywanie instrukcji obsługi urz

dze

elektroenergetycznych

w j

zyku obcym.

•

Tłumaczenie dokumentacji technicznej oraz instrukcji obsługi maszyn

i urz

dze

elektroenergetycznych.

rodki dydaktyczne

Słowniki dwuj

zyczne, techniczne, specjalistyczne i ogólne.

Czasopisma specjalistyczne, normy, katalogi, poradniki.
Podr

czniki zawodowe opracowane w j

zyku obcym.

Filmy o tematyce zawodowej w wersji obcoj

zycznej (kasety wideo).

Nagrania tekstów z zakresu j

zyka obcego ogólnego, technicznego

i specjalistycznego (kasety audio).
Wzory druków i formularzy.
Instrukcje obsługi instalacji i urz

dze

elektroenergetycznych.

Sprz

t audiowizualny: telewizor, magnetowid, urz

dzenia audio.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja

programu

nauczania

celu

kształtowanie

umiej

tno

ci posługiwania si

zykiem obcym zawodowym w zakresie

mówienia, rozumienia ze słuchu, czytania ze zrozumieniem oraz
korzystania z obcoj

zycznej literatury zawodowej.

Przewidziane w programie zaj

cia bazuj

na umiej

tno

ciach

zykowych

w zakresie

ogólnym

oraz

umiej

tno

ciach

i wiadomo

ciach

zakresu

monta

eksploatacji

instalacji

elektrycznych i energoelektrycznych oraz maszyn i urz

dze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

112

elektrycznych taboru szynowego. Wskazane jest, by były one
prowadzone w porozumieniu z nauczycielami przedmiotów zawodowych,
w celu skorelowania materiału nauczania i tematyki

wicze

. Uczniowie

powinni otrzymywa

do opracowania lub przetłumaczenia materiały

wykorzystywane na zaj

ciach z przedmiotów zawodowych.

Realizacj

programu nauczania nale

y rozpocz

ąć

od sprawdzenia

umiej

tno

ci j

zykowych uczniów i zaplanowania na tej podstawie metod

nauczania oraz organizacji zaj

ęć

Osi

gni

cie

zało

onych

programie

szczegółowych

celów

kształcenia wymaga stosowania ró

norodnych metod nauczania:

podaj

cych oraz poszukuj

cych, opartych na działaniu i aktywno

uczniów podczas poznawania nowej wiedzy.

Zaj

cia grupowe (w zespołach 4 - 6 osobowych) powinny by

prowadzone metodami aktywizuj

cymi, ze szczególnym wykorzystaniem

technik „burzy mózgów”, metaplanu, symulacji i inscenizacji. Ponadto
proponuje si

prowadzenie

wicze

indywidualnych, dostosowanych do

poziomu

tempa

uczenia

ucznia,

zwi

zanych

głównie

z tłumaczeniami i korzystaniem z Internetu. Inn

form

zaj

ęć

e by

wykonywanie projektów w zespołach 2 - 5 osobowych, zwi

zanych

z przygotowaniem dokumentacji, plansz, instrukcji. Wskazane s

równie

metody eksponuj

ce, szczególnie prezentacja krótkich filmów

o tematyce zawodowej.

W procesie nauczania-uczenia si

uczniowie powinni mie

liwo

ść

korzystania ze słowników, encyklopedii, prasy zagranicznej, co pozwoli
na kształtowanie nawyku korzystania z literatury oraz doskonalenia
umiej

tno

ci j

zykowych.

Zaj

cia powinny odbywa

w laboratorium j

zykowym w grupie do

15 uczniów. Cz

ęść

zaj

ęć

nale

y prowadzi

w pracowni komputerowej

z dost

pem do Internetu i poczty elektronicznej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. Przed przyst

pieniem do

realizacji programu nauczania nale

y przeprowadzi

test diagnostyczny

umo

liwiaj

cy sprawdzenie poziomu umiej

tno

ci uczniów.

Ocenianie osi

gni

ęć

szkolnych powinno odbywa

na podstawie:

−

ustnych sprawdzianów - w wypowiedziach ustnych ocenia si

poprawno

ść

płynno

ść

wymowy,

poprawno

ść

leksykaln

i gramatyczn

oraz zgodno

ść

wypowiedzi z tematem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

113

−

pisemnych sprawdzianów - w pracach pisemnych ocenia si

poprawno

ść

leksykaln

i gramatyczn

tekstu, zgodno

ść

z tematem

oraz ortografi

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych z zadaniami otwartymi (z luk

, krótkiej

odpowiedzi) lub zamkni

tymi wielokrotnego wyboru, dotycz

cymi

słownictwa zawodowego,

−

ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas

wicze

Podczas oceniania umiej

tno

ci j

zykowych nale

y uwzgl

dni

−

sprawno

ść

posługiwania si

zykiem obcym w formie ustnej

i pisemnej w ró

nych sytuacjach zawodowych i pozazawodowych,

−

zasób słownictwa,

−

dobór odpowiedniego słownictwa podczas komunikowania si

−

poprawno

ść

fonetyczn

−

poprawno

ść

gramatyczn

i ortograficzn

Ocena osi

gni

ęć

ucznia, po zako

czeniu realizacji programu

nauczania powinna uwzgl

dnia

wyniki wszystkich zastosowanych przez

nauczyciela metod sprawdzania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

114

Moduł 311[47].Z5
Praktyka zawodowa

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

charakteryzowa

struktur

organizacyjn

przedsi

biorstwa oraz

zakres zada

i odpowiedzialno

ci pracowników,

−

planowa

prace zwi

zane z przegl

dami technicznymi i napraw

urz

dze

elektroenergetycznych sieci trakcyjnych,

−

uczestniczy

w realizacji zada

dotycz

cych monta

u, naprawy,

pomiarów i konserwacji urz

dze

elektroenergetycznych w pojazdach

szynowych i wagonach,

−

uczestniczy

w realizacji zada

dotycz

cych monta

u, naprawy,

pomiarów i konserwacji urz

dze

elektroenergetycznych sieci

trakcyjnych,

−

bra

udział w wykonywaniu zada

zwi

zanych z monta

em, napraw

pomiarami

konserwacj

urz

dze

elektroenergetycznych

stosowanych w podstacjach trakcyjnych,

−

wykonywa

prace

wybranych

stanowiskach

zgodnie

z obowi

zuj

cymi procedurami,

−

posługiwa

dokumentacj

techniczn

, instrukcjami obsługi

urz

dze

elektroenergetycznych oraz normami i literatur

techniczn

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od

pora

dem elektrycznym, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska podczas wykonywania pracy.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[47].Z5.01

Wykonywanie monta

u i naprawy urz

dze

elektrycznych w pojazdach szynowych

311[47].Z5.02

Wykonywanie monta

u i naprawy sieci i podstacji

trakcyjnych

Razem

140

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

115

3. Schemat układu jednostek modułowych

Praktyka zawodowa powinna by

realizowana w przedsi

biorstwach

zwi

zanych z utrzymaniem i eksploatacj

taboru szynowego oraz

z budow

, remontami i utrzymaniem sieci elektroenergetycznych i trakcji

elektrycznej.

Praktyk

zawodow

nale

y tak zorganizowa

, aby umo

liwi

uczniom

doskonalenie i pogł

bienie zdobytych wiadomo

ci i umiej

tno

zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy. W trakcie odbywania
praktyki

ucze

powinien

uczestniczy

wykonywaniu

zada

zawodowych na ró

nych stanowiskach pracy, uj

tych w harmonogramie.

Codzienne czynno

ci i spostrze

enia z wykonywanej pracy ucze

obowi

zek zapisywa

w dzienniczku praktyki. Opiekun praktyk powinien

ustali

szczegółowy harmonogram praktyk.

Przed rozpocz

ciem praktyki zawodowej nale

y zapozna

uczniów

z programem praktyki, zwróci

uwag

na obowi

zek przestrzegania

regulaminu przedsi

biorstwa, przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

W czasie praktyki oprócz udziału uczniów w procesie pracy zaleca si

stosowa

inne formy organizacyjne, takie jak spotkania i zaj

cia

szkoleniowe prowadzone przez specjalistów w zawodzie, w tym pokazy,
obserwacje,

instrukta

wycieczki.

Udział

tych

formach

organizacyjnych powinien by

opisany przez ucznia w postaci

sprawozdania w dzienniczku praktyki.

Program praktyki zawodowej nale

y traktowa

w sposób elastyczny.

Ze wzgl

dów organizacyjnych, dopuszcza si

zmiany zwi

zane

z specyfik

przedsi

biorstwa, w którym ucze

odbywa praktyk

W przypadku odbywania praktyki o innym zakresie działalno

ci ni

wynika to z programów jednostek modułowych, szkoła zobowi

zana jest

opracowa

program praktyki dostosowany do specyfiki przedsi

biorstwa.

311[47].Z5.02

Wykonywanie monta

i naprawy sieci i podstacji

trakcyjnych

311[47].Z5

Praktyka zawodowa

311[47].Z5.01

Wykonywanie monta

u i naprawy

urz

dze

elektrycznych

w pojazdach szynowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

116

Jednostka modułowa 311[47].Z5.01
Wykonywanie monta

u i naprawy urz

dze

elektrycznych w pojazdach szynowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od

pora

dem elektrycznym, ochrony przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska na stanowisku pracy,

−

dobra

odzie

robocz

rodki ochrony indywidualnej,

−

dobra

narz

dzia i przyrz

dy do monta

u i naprawy urz

dze

elektrycznych,

−

sprawdzi

stan techniczny narz

dzi i przyrz

dów,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

urz

dze

elektrycznych,

−

przygotowa

i zamontowa

elementy i podzespoły oraz uruchomi

urz

dzenia elektryczne,

−

zmierzy

parametry urz

dze

elektrycznych oraz przetestowa

ich

prac

−

posłu

schematami elektrycznymi ideowymi i monta

owymi,

−

dokona

konserwacji maszyn i urz

dze

elektrycznych,

−

zlokalizowa

i usun

ąć

drobne usterki w maszynach i urz

dzeniach

elektrycznych,

−

wykona

próby hamulców elektrycznych w pojazdach szynowych

i wagonach,

−

rozpozna

typowe usterki w układzie hamulcowym i okre

sposoby

ich usuwania,

−

przeprowadzi

kontrol

jako

ci wykonywanych prac i usun

ąć

zauwa

one usterki,

−

oceni

jako

ść

wykonanych prac.

2. Materiał nauczania

Zapoznanie si

z organizacj

przedsi

biorstwa.

Przestrzeganie

przepisów

bezpiecze

stwa

higieny

pracy

obowi

zuj

cych w przedsi

biorstwie.

Zapoznanie si

z dokumentacj

techniczn

urz

dze

elektrycznych.

Wykonywanie

przegl

dów

technicznych

naprawy

instalacji

elektrycznych taboru szynowego.
Wykonywanie konserwacji i naprawy urz

dze

mechanicznych podwozia

i nadwozia elektrycznego taboru szynowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

117

Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn i aparatury elektrycznej
pojazdów szynowych elektrycznych.
Zapoznanie si

z dokumentacj

prowadzon

przez dyspozytora.

Udział w pracach zwi

zanych z przyjmowaniem i wyprawianiem

pojazdów szynowych.
Udział w pracach zwi

zanych z badaniem stanu technicznego pojazdu

oraz próbami hamulców.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program

jednostki

modułowej

powinien

realizowany

w przedsi

biorstwie zajmuj

cym si

monta

em i eksploatacj

urz

dze

elektrycznych taboru szynowego. Podczas odbywania praktyki ucze

powinien zapozna

ze struktur

i organizacj

oraz procedurami

obowi

zuj

cymi w przedsi

biorstwie.

Przed dopuszczeniem ucznia do wykonywania pracy nale

y zapozna

go z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpo

arowej obowi

zuj

cymi na danym stanowisku.

Prace wykonywane przez uczniów powinny odbywa

pod

nadzorem opiekuna praktyk oraz pracownika przedsi

biorstwa.

Wskazane jest, aby ucze

poznał zakres prac na ró

nych

stanowiskach i wykonywał wszystkie zadania przewidziane w programie
jednostki.

Ucze

powinien zapisywa

w dzienniczku praktyki codzienne

czynno

ci i spostrze

enia.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Bie

żą

cej kontroli i oceny osi

gni

ęć

uczniów dokonuje opiekun praktyki

na podstawie obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia

podczas realizacji przydzielonych zada

oraz zapisów w dzienniczku

praktyk.

Opiekun praktyk, przed dopuszczeniem ucznia do wykonywania

okre

lonych prac wynikaj

cych z programu praktyki zawodowej,

powinien sprawdzi

znajomo

ść

przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy oraz ochrony przeciwpo

arowej na stanowisku pracy.

Ocena osi

gni

ęć

ucznia powinna uwzgl

dnia

−

poziom i zakres opanowania umiej

tno

ci i wiadomo

ci okre

lonych

w szczegółowych celach kształcenia,

−

przestrzeganie dyscypliny pracy,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, przepisów

ppo

., ochrony

rodowiska,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

118

−

umiej

tno

ść

pracy w zespole,

−

samodzielno

ść

w wykonywaniu zada

−

jako

ść

wykonanej pracy.

Wskazane jest, aby po zako

czeniu praktyki ucze

przedstawił

opiekunowi sprawozdanie z jej realizacji. Powinno ono zawiera

informacj

o przedsi

biorstwie i odbywanej praktyce.

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej opiekun

praktyk zawodowych powinien wpisa

w dzienniczku praktyki opini

o pracy i post

pach ucznia oraz ocen

cow

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

119

Jednostka modułowa 311[47].Z5.02
Wykonywanie monta

u i naprawy sieci i podstacji

trakcyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od

pora

dem elektrycznym, ochrony przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska na stanowisku pracy,

−

dobra

odzie

robocz

rodki ochrony indywidualnej,

−

posłu

dokumentacj

techniczn

urz

dze

elektro-

energetycznych,

−

wykona

monta

, napraw

i przegl

d techniczny urz

dze

elektro-

energetycznych sieci trakcyjnych,

−

dokona

manipulacji odł

cznikami sekcyjnymi,

−

wykona

działania zwi

zane z uszynieniem sieci trakcyjnej,

−

zorganizowa

stanowisko pracy do monta

u i naprawy sieci

trakcyjnej,

−

posłu

schematami ideowymi i monta

owymi sieci trakcyjnej,

−

zlokalizowa

miejsce uszkodzenia sieci trakcyjnej,

−

wykona

podstawowe pomiary eksploatacyjne sieci trakcyjnej,

−

obsłu

urz

dzenia podstacji trakcyjnej,

−

oceni

jako

ść

wykonanych prac,

−

zastosowa

zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

2. Materiał nauczania

Zapoznanie si

z organizacj

przedsi

biorstwa.

Zapoznanie si

z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy

obowi

zuj

cymi w przedsi

biorstwie.

Posługiwa

dokumentacj

techniczn

urz

dze

elektro-

energetycznych.
Udział w pracach zwi

zanych z monta

em sieci trakcyjnych.

Udział w pracach przy utrzymaniu i naprawie sieci jezdnej oraz sieci
powrotnej. Zapoznanie si

z zasadami wykonywania prac sieciowych

oraz prowadzenia dokumentacji.
Prowadzenie dokumentacji prowadzona przez dyspozytur

zasilania.

Udział w pracach zwi

zanych z utrzymaniem urz

dze

rozdzielczych

i przetwórczych podstacji trakcyjnej.
Korzystanie z dokumentacji techniczno-ruchowej podstacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

120

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program

jednostki

modułowej

zaleca

realizowa

w przedsi

biorstwie

specjalizuj

cym

wykonywaniu

prac

zwi

zanych

monta

em,

remontami

utrzymaniem

sieci

elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej.

Podczas odbywania praktyki ucze

powinien zapozna

struktur

organizacj

oraz

regulaminem

obowi

zuj

cym

w przedsi

biorstwie.

Przed dopuszczeniem ucznia do wykonywania pracy nale

y zapozna

go z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony od

pora

dem

elektrycznym,

ochrony

przeciwpo

arowej

obowi

zuj

cymi na danym stanowisku.

Prace wykonywane przez uczniów powinny odbywa

pod

nadzorem opiekuna praktyk oraz pracownika przedsi

biorstwa.

Wskazane jest, aby w miar

liwo

ci ucze

poznał zakres prac na

ró

nych stanowiskach i wykonywał wszystkie zadania przewidziane

w programie jednostki.

Ucze

powinien zapisywa

w dzienniczku praktyki codzienne

czynno

ci i spostrze

enia.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Bie

żą

cej kontroli i oceny osi

gni

ęć

uczniów dokonuje opiekun praktyki

na podstawie obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia

podczas realizacji przydzielonych zada

oraz zapisów w dzienniczku

praktyk.

Opiekun praktyk, przed dopuszczeniem ucznia do wykonywania

zada

zawodowych, powinien sprawdzi

znajomo

ść

przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo

arowej na

stanowisku pracy.

Ocena osi

gni

ęć

ucznia powinna uwzgl

dnia

−

poziom i zakres opanowania umiej

tno

ci i wiadomo

ci okre

lonych w

szczegółowych celach kształcenia,

−

przestrzeganie dyscypliny pracy,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, przepisów

ppo

., ochrony

rodowiska,

−

umiej

tno

ść

pracy w zespole,

−

samodzielno

ść

w wykonywaniu zada

−

jako

ść

wykonanej pracy.

Wskazane jest, aby po zako

czeniu praktyki ucze

przedstawił

opiekunowi sprawozdanie z jej realizacji. Powinno ono zawiera

informacj

o przedsi

biorstwie i odbywanej praktyce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

121

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej opiekun

praktyk zawodowych powinien wpisa

w dzienniczku praktyki opini

o pracy i post

pach ucznia oraz ocen

cow