Teoria Konstruktu osobistego 

W skład niniejszego serwisu wchodzi wiele stron WWW zawierających narzędzia pomocne dla ' 
natychmiastowego, zdalnego wspomagania psychoterapii ' Przykładami są strony poświęcone 
wydarzeniom w dzieciństwie( /Z1) relacji z partnerem ( Z2 ) i inne. Niektóre witryny prezentują natomiast 
uznane szkoły i techniki terapeutyczne. Zawierają one także materiały pomocne w procesie 
terapeutycznym, jakkolwiek ich oddziaływanie może być raczej jedynie pośrednie. Są to zazwyczaj 
materiały pomocne terapeutom prowadzącym leczenie, jakkolwiek ich treść może być użyteczna także dla 
pacjentów. 

Strona niniejsza należy właśnie do tego drugiego rodzaju naszych witryn, poświęconych omówieniu 
poszczególnych teorii i szkół psychologii stosowanej. 

Inne takie witryny są dostępne pod: 
Szkoła psychoterapii wg. Carla Rogersa 
Ultrakrótkoterminowa  terapia rodzin wg.  Hellingera 
Wprowadzenie do technik behavioralnych 

Zapoznając się z poszczególnymi teoriami i szkołami psychoterapii warto podkreślić pewna prawidłowość. 
Otóż zazwyczaj teoria taka przyjmuje pewne podstawowe założenie, z którego wywiedzione zostają 
metody interpretacji objawów, zasady wnioskowania diagnostycznego jak i techniki oddziaływania 
terapeutycznego. 

Strona niniejsza prezentuje tzw. Teorię Konstruktu Osobistego George Kelly'iego. Owym podstawowym 
założeniem szkoły George'a Kelly jest założenie, że każdy z nas bezustannie przewiduje przyszłość, i 
swoje działania obecne uzależnia od owego wyobrażenia przyszłości. Wyobrażenie przyszłości zależy 
jednak od zgromadzonej wiedzy, a ściślej od rozmaitych konkretnych, osobistych ustaleń o przymiotach 
świata, ludzi i siebie, czyli od tzw. ' konstruktu osobistego'. 

Teorię Konstruktu Osobistego George Kelly'iego, prezentujemy tutaj przez przytoczenie zweryfikowanych 
wersji wcześniejszych, własnych publikacji autora witryny. Przytaczamy tu więc teksty : 

(1) Andrzej Brodziak.: Teoria konstruktu osobistego. Przegląd Lekarski, 1993, 50, 31 ­ 345 
(2) Andrzej Brodziak.: Fragmenty tekstu pt.: " W jaki sposób i dlaczego należy 
przewidywać przyszłość ", zaczerpnięte z broszury pt." Funkcja Ewy...", 1992 
(3) Andrzej Brodziak.: Sposób działania programu "beta", wspomagającego zdalnie 
identyfikację kondycji psychicznej. 

liniasuper.gif (3239 bytes) 

Teoria konstruktu osobistego ­ George Kelly 

Chyba tylko jedna, uznana, rozpowszechniona teoria psychologiczna wielkiego formatu twierdzi, że każdy 
z nas jest naukowcem. Takie są bowiem zasadnicze założenia teorii tzw. "konstruktu osobistego" 
George'a Kelly'iego [18­20]. George Kelly twierdzi, że każdy z nas, od zarania swojego życia stara się 
budować swoją własną teorię świata, sensu życia i zasad postępowania. Nawet jeśli wiele osób nie 
przyznałoby, że mają cokolwiek wspólnego z naukowym podejściem do otoczenia i natury ludzkiej to 
trudno zaprzeczyć stwierdzeniu, że każdy z nas formułuje w swoim umyśle hipotezy dotyczące świata i 
tego co powinien czynić, testuje ich poprawność lub przydatność i dokonuje ich zmian po to, aby lepiej 
rozumieć to co spostrzega oraz lepiej przewidywać wydarzenia przyszłe i działać w miarę skutecznie. Tak 
więc świat jest przez każdego z nas, jako tako zrozumiały, poprzez zbudowanie całego systemu 
("konstruktu") interpretacji naszych doświadczeń osobistych. Ów system interpretacji powinien być

nazywany konstruktem osobistym, gdyż każdy z nas formułuje swoje własne interpretacje swoich 
osobistych przeżyć, mimo iż często staramy się podzielić naszymi opiniami z innymi ludźmi. 

Georg Kelly twierdzi, że każdy element konstruktu osobistego jest poglądem, opinią, która (interpretuje) 
podsumowuje pewien aspekt serii powtarzających się doświadczeń osobistych. Wydaje się, że taki 
pogląd, opinia czy też interpretacja stara się zawsze rozróżnić pomiędzy elementami świata podobnymi 
do siebie a elementami różnymi. 

Na całość systemu tworzącego konstrukt osobisty składają się nie tylko opinie dające się wyrazić słownie. 
Świat zaczynamy bowiem tłumaczyć sobie już od urodzenia, a więc na długo przed zdolnością słownego 
wyrażania pewnego poglądu. Opinie nasze dotyczą poza tym często doświadczeń, które trudno jest 
wyrażać słownie. Mam tu na myśli nasze preferencje dotyczące zapachu, smaku, dźwięków, muzyki, 
sztuki. 

G. Kelly uznał, że większość naszych opinii ma charakter dychotomii (innymi słowy ma charakter 
bipolarny). Jeśli np. twierdzimy, że kosmologia jest ciekawą dziedziną wiedzy to przeciwieństwem w 
trakcie procesu myślowego nie są stwierdzenia: mętna, niesprawiedliwa, abstrakcyjna, lecz jedynie proste 
stwierdzenie "nudna". Jakkolwiek trzeba uwzględnić opinie typu "nie wiem", "nie mam zdania". 

Okazuje się, że system naszych przekonań nie jest bezładnym stosem rozmaitych opinii, lecz jest to 
system "zorganizowany". Nasze przekonania są uzgadniane z innymi. Pilnujemy, aby nie były one ze 
sobą sprzeczne, staramy się, aby jedne niejako wynikały z drugich. Wśród naszego konstruktu osobistego 
jesteśmy w stanie wskazać pewne wydzielone podsystemy. Można, więc przypatrzeć się pewnym 
częściom naszego konstruktu osobistego, głównie z resztą po to, aby wiedzieć, jakie są nasze wytyczne 
do naszych działań życiowych, bądź sposoby przewidywania naszych reakcji, naszych uczynków. 

Siatka repertuarowa 

Twórca teorii konstruktu osobistego, prócz podstaw rozumowych i filozoficznych teorii, zaproponował 
także praktyczny sposób przyglądania się pewnemu wydzielonemu fragmentowi zbioru przekonań 
pewnego pojedynczego człowieka lub pewnej wybranej grupy ludzi. 
Mówiąc najkrócej, sposobem tym jest wyznaczenie pewnej tabeli (macierzy, tablicy), która dotyczy 
pewnego podzbioru opinii jednej i tej samej osoby (lub grupy osób), która jednak znajduje się w różnych 
sytuacjach, różnych rolach, różnych miejscach pobytu lub okresach życia. 
Metoda "siatki repertuarowej" (repertory grid) wymaga ustalenia: 

1. treści wierszy tabeli, którymi są na ogół właśnie dychotomijne 
opinie, przekonania, tłumaczenia, wyjaśnienia, najogólniej 
mówiąc, "konstrukty" (zapisywane zresztą na ogół w ten 
sposób, iż po lewej stronie tabeli formułujemy jedną z opcji 
alternatywy, a po prawej stronie drugą opcję alternatywnego 
sądu zwaną często "kontrastem"); 

2. składu grupy elementów, rozpatrywanego, doświadczalnego 
zbioru, którym są, jak już wspomniano, pewne osoby lub pewne 
sytuacje. 

3. w następnym kroku siatkę repertuarowa należy zapełnić 
konkretnymi danymi. 

Przykład siatki repertuarowej 

Metodę siatki repertuarowej najprościej można przedstawić na podstawie jakiegoś konkretnego przykładu.

Załóżmy więc, że będziemy rozpatrywać grupę cechujących się "niezdrowymi" bądź inaczej "szkodliwymi 
dla zdrowia" zachowaniami, takimi jak: palenia papierosów, nadmierne spożycie alkoholu, inne typy 
narkomanii, systematyczne lekceważenia zasad osobistego bezpieczeństwa. 
Osoby te będą elementami naszego obszaru rozważań. Dane o tych osobach znajdą się w kolumnach 
opracowanej przez nas tabeli. Kolumny 1, ........., n będą więc odpowiadały grupie osób, którym zadaliśmy 
pewne pytania dotyczące ich przekonań, opinii i innych dychotomijnych stwierdzeń (konstruktów). 

W wierszach tabeli umieścimy dychotomijne opinie, które wydadzą nam się istotne dla sformułowanego 
problemu. Tabela l przedstawia naszą przykładową siatkę repertuarową wypełnioną danymi 
pochodzącymi od czterech konkretnych osób oznaczonych literami: A, E, J, O oraz pewnych podobnych 
do tych wzorców (A ­ B,C,D), (E ­ C,F,G,H,I), (J ­K,L,M,N), (O,P,R,Q,R,T), 

Wypełnienie tabeli podobne jest więc w istocie do odpowiedzi na pewien ustrukturalizowany wywiad bądź 
odpowiedzi na pytania pewnego kwestionariusza. 

Cel sporządzania siatki repertuarowej 

Wyjątkowość metody polega głównie na tym, że analizowane są tu jednocześnie dane pochodzące od 
grupy osób powiązanych w jakiś szczególny sposób. W naszym przykładzie grupę tę stanowią osoby 
cechujące się "zachowaniami niesprzyjającymi zdrowi". Często jednak grupę rozważanych osób stanowi 
rodzina bądź osoby, które odegrały istotną rolę w życiu pewnego pacjenta, bądź np. mężczyźni pewnej 
kobiety lub kobiety życia pewnego mężczyzny. 

Analizę dokonuje się czasami dla dociekania pewnej prawdy naukowej. Nadal otwartym problemem są np. 
powody dla których pewne osoby cechują się "zachowaniami niesprzyjającymi zdrowiu". 
Teoria "konstruktu osobistego" i metoda jej praktycznego wykorzystania tzn. metoda siatek 
repertuarowych nadaje się jednak, a nawet jest predysponowana do tego aby pomóc niejako pewnej 
konkretnej pojedynczej osobie np. pewnemu pacjentowi, głównie przez wskazanie kontekstu w jakim 
przyszło mu działać. 

Metoda ta może służyć bowiem jako pomocnicze narzędzie, przydatne dla "uświadomienia" rozpatrywanej 
osobie: 

1. jak rozwijał się jej konstrukt osobisty, 
2. jakie są ograniczenia i predyspozycje rozpatrywanego konstruktu osobistego 
3. jakie są możliwości przemian własnego konstruktu osobistego, 
4. metoda może służyć również dla prób prognozy działań rozpatrywanej osoby, wyznaczonych niejako 
przez 
nabyte już inklinacje, 
5. metoda jest cenna głównie przez możliwość demonstrowania podobieństw i różnic konstruktów 
osobistych 
osób bliskich lub osób ważnych. 

Powtórzmy więc, siatka repertuarowa umożliwia przede wszystkim porównanie swojego sposobu widzenia 
świata z zapatrywaniami osób bliskich lub ważnych, lub odwrotnie umożliwia ona niejako "wczucie się", 
"wcielenie się", "wejście w buty, ubranie i ciało" pewnej istotnej dla nas osoby. 

Aby przejść od danych, zebranych w pewnej siatce repertuarowej do takich uogólnionych danych George 
Kelly [18,20], a potem inni badacze rozwijając teorię konstruktu osobistego 
[6,8,13,16,17,28,30,32,34,35,36] zaproponowali wiele technik matematycznych opierających się na 
analizie wieloczynnikowej bądź na metodach taksonometrycznych. Aby stosować te techniki trzeba jednak 
zdać sobie sprawę z możliwych sposobów odnotowywania pewnej opinii.

Sposoby rejestracji opinii dychotomijnych 

Jeśli utworzymy już pewną bipolarną, dychotomijną skalę np. taką jak "inklinacja do depresji ­ brak 
depresji ­ przeważający nastrój radosny" to możemy nasilenie tej skali u pewnej osoby wyrazić liczbą 
która może być wręcz wynikiem testu psychometrycznego mierzącego depresję. Może to być arbitralna 
ocena, wyrażona w punktach pewnej skali nominalnej, analogicznej do skali Beauforda, w której wyrażona 
jest siła wiatru lub skali Richtera, w której wyrażony jest zaobserwowany impet trzęsienia ziemi. 
Przypomnijmy, że wiatr o sile "1" w skali Beauforda to taki wiatr, który powoduje, że dym z komina lekko 
zbacza, a liście osiki lekko drżą. 

Jeśli precyzja, narzucona przez tego typu skale nominalne jest zbyt duża to opinię można odnotowywać 
właśnie przez dychotomijne stwierdzenie typu "tak" (lewa strona tabeli) lub "nie" (prawa strona tabeli). 
Ponieważ jednak na ogół trzeba przewidzieć, że osoba zapytana zechce odpowiedzieć, iż "nie ma zdania 
lub sądzi, że prawda leży pośrodku" więc konkretną wypowiedź można odnotować przy pomocy cyfr 
1,2,3, które będą oznaczać: 1 ­ w pełni przychylam się do stwierdzenia wypisanego po lewej stronie tabeli, 
2 ­ nie mam zdania (prawda leży pośrodku), 3 ­ w pełni przychylam się do stwierdzenia podanego po 
prawej stronie tabeli. W taki właśnie sposób wpisano dane do tabeli nr l. Z innymi metodami rejestrowania 
pewnych opinii jak i sposobami ustalania zbioru elementów, tworzących rozpatrywany fragment 
rzeczywistości, można zapoznać się z wielu opublikowanych już podręczników [6,8,13,16,17,29,30,32,34, 
35,36]. 

Matematyczne metody analizy danych zbieranych w siatkach repertuarowych 
Zakreślony powyżej, główny cel praktycznej teorii konstruktu osobistego, jakim jest pomoc w wykazywaniu 
podobieństw i różnic konstruktów osobistych osób nam bliskich lub osób dla nas ważnych, a nawet pomoc 
we "wczucie się" w sposób widzenia świata ważnej dla nas osoby, może być osiągnięty przez wykreślenie 
"mapy podobieństw i różnic". 

Jak wiadomo z elementarnych danych z zakresu statystyki matematycznej pewien obiekt może być 
reprezentowany przez punkt w przestrzeni wielowymiarowej, wyznaczonej przez układ współrzędnych, 
które odpowiadają pewnym skalom, pewnym parametrom, chociażby np. zapisom opinii wyznawanych 
przez pewną osobę. Łatwo jest wyobrazić sobie taką przestrzeń trójwymiarową. 
Otóż osoby, obiekty podobne będą reprezentowane przez grupę punktów ­ "chmurę punktów" leżących 
blisko siebie. Punkty odpowiadające osobom o odmiennym sposobie zapatrywań będą zlokalizowane w 
innych obszarach tej przestrzeni. Taka "przestrzeń opinii" jest więc dość dobrym modelem 
matematycznym, obrazującym podobieństwa i różnice sposobów zapatrywań, zwłaszcza jeśli umieścimy 
w niej również tzw. punkty wyróżnione, odpowiadające "samemu sobie" lub "osobie znanej na wylot". Dla 
dwóch wymiarów można wykreślić mapę wyznaczoną przez kartezjański układ współrzędnych. 

Model nastręcza jednak trudności, gdy zbiór opinii zawiera więcej niż dwa dychotomijne zapatrywania. 
Trudno go prezentować wtedy na papierze. Autorzy, rozwijający teorię "konstruktu osobistego" 
zaproponowali więc, aby wykorzystać dla jej praktycznych zastosowań metody analizy czynnikowej 
[16,17] i podobne do niej metody taksonomiczne [32,33,34,35]. 

W największym skrócie analiza czynnikowa jest matematyczną manipulacją dokonywaną na 
wspomnianym geometrycznym, wielowymiarowym modelu, reprezentującym podobieństwa i różnice 
pewnego zbioru obiektów. 

Dokonywane są wyliczenia prowadzące do "rotacji układu współrzędnych" tak, iż "chmurki punktów", owe 
punkty reprezentujące obiekty są umieszczane w nowym układzie współrzędnych, takim gdzie 
poszczególne wymiary (skale) są zastąpione przez nowe skale ( 1, 2,... n), które są funkcjami, 
kombinacjami typu = x1 + ( x2+ x8 =,..., zależnymi od siebie skal poprzecznych (x1,x2,...xn). Nowe skale 
są takimi "liniowymi kombinacjami wymiarów poprzecznych", iż zawierają najważniejsze ich ciężary

(ładunki określane przez współczynniki , , ,..., które są już od siebie statystycznie niezależne). Jeśli 
dokonać więc rzutu punktów reprezentujących obiekty (osoby) na płaszczyznę, wyznaczoną przez dwa 
pierwsze, tzw. główne wymiary (skale) nowego, zrolowanego układu współrzędnych ( 1, 2) to otrzymamy 
mapę podobieństw i różnic, która mimo iż jest dwuwymiarowa (rzut), to jednak zawiera większość 
informacji, tkwiących w siatce repertuarowej i w pierwotnym, nieprzedstawialnym na papierze 
wielowymiarowym modelu geometrycznym. 

Mapę podobieństw i różnic osób opisanych w tab. l przedstawia ryć. 1. Mapę uzyskaliśmy przez 
zastosowanie szeroko rozpowszechnionego programu SOLO, przeznaczonego do analizy 
wieloczynnikowej. Teoretyczne rozważania o prawidłowości stosowania metody parametrycznej do 
danych opisywanych przy pomocy skali nominalnej trzy­punktowej, można odnaleźć w cytowanych przez 
nas pracach [8,32,33]. 

Ujmując poglądowo istotę takiego wykresu można powiedzieć, że jest to analog obrazu oglądanego przez 
wizjer celownika karabinu strzelca wyborowego. Relacje rozmaitych odległości pomiędzy obiektami 
widocznymi w polu widzenia są tu reprezentowane skrótowo przez dokonany 
rzut na obiektyw celownika. Tym niemniej pewien aspekt oglądanej rzeczywistości, istotny dla działania 
(dla namierzenia strzału), jest tutaj zachowany. 

Interpretacja wykresów wynikowych 

Podobnie jak ustanowienie treści siatki repertuarowej tak i interpretacja wykresu wynikowego jest zależna 
od celu i trafności ustalenia problemu przez autora eksperymentu. Od planu eksperymentu zależała treść 
opinii uwzględnianych w siatce i wyróżnienie grupy osób, które objęliśmy eksperymentem. W naszym 
przykładowym badaniu osób przejawiających "zachowanie sprzyjające i niesprzyjające zdrowi", chcieliśmy 
"zaglądnąć" niejako do systemu ich zapatrywań, aby spróbować odgadnąć czy zaproponowane w treści 
siatki przekonania mają związek czy też nie ze znanym nam wzorcem ich zachowań. Punkty 
reprezentujące konkretne osoby, opisane w tabeli nr l, rozłożyły się na mapie przedstawionej na ryć. 1. w 
chmurkę, na której osoby o małej inklinacji do autodestrukcji zajmują brzegi kwadratu (xy), a punkty 
odpowiadające osobom o dużej tendencji do szeroko pojętej narkomanii usadowiły się w środku układu 
współrzędnych. Rozliczne inne wnioski interpretacyjne można odczytać analizując tab. l. 

Podsumowanie 

Przekonywujące założenia teorii konstruktu osobistego oraz dostępność praktycznej metodyki umożliwia 
próby nad przydatnością tego narzędzia w rozstrzyganiu problemów psychologii klinicznej, medycyny 
behavioralnej i psychosomatycznej. Wydaje się, że elastyczność przedstawionego podejścia 
metodycznego może pomóc w odnalezieniu wielu zależności, przydatnych w diagnostyce i terapii. W 
trzech następnych naszych pracach przesłanych do druku przedstawiamy rezultaty uzyskane w takich 
właśnie praktycznych zagadnieniach medycyny psychosomatycznej. 

Piśmiennictwo 
1 .Adams­Webber J.: Personal construct theory, Concepts and appli­cations. Wiley, Chichester ­ New 
York Brisbane, Toronto, 1979. 
2. Bannister D.: Perspectives in personal construct theory. Academic Press, London, 1970. 
3. Bannister D.: New perspectives in personal construct theory. Academic Press, London­New York­San 
Francisco, 1977. 
4. Bannister D.: Issues and approches in personal construct theory. Academic Press, London, 1985. 
5. Bannister D., Fransella F.: Inguiring mań. The theory of personal constructs. Penguin, Harmondsworth, 
1971. 
6. Bannister D., Mair J.M.: The evaluation of personal constructs. Academic Press, London­New York, 
1968. 
7. Bartholemow U., Sheer J.W., Klapp B.F., Leyendecker B.: Course of disease and personal construct

system of patients with acute vi rai hepatitis. Proceeding of 17th European Conference on Psychosomatic 
Research, Marburg, Germany, 1988. 
8. Beail N.: Repertory grid technique and personal construct. Applications in clinical and educational 
settings. Croom Hełm, London­Sydney, 1985. 
9. Button E.: Personal construct theory and mental health. Brooksline, Cambridge, 1985. 
10. Dalton P., Dunnett G.: A psychology for living: personal construct theory for professional and clients. 
London, Dunton Publ. 1990 
11. Dunnett G.: Working with people. Clinical uses of personal construct psychology. Routledge, London, 
1988. 
12. Faixas G., Villegas M.: Ellen West: Ań analysis of the autobio­graphical materiał of a disordered eater. 
Proceeding of 17th European Conference on Psychosomatic Research, Marburg, Germany 1988. 
13. Fransella F., Bannister D.: A manuał for repertory grid technique. Academic Press, London­San 
Francisco, 1977. 
14. Fransella F., Thomas L.: Experimenting with personal construct psychology. Rotledge & Kegan Paul, 
London ­ New York, 1988. 
15. Hartmann A.: Repetory ­ grid technique in family research: Diag­nosis of conflicts and coalitions. 
Proceeding of 17th European Conference on Psychosomatic Research, Marburg, Germany, 1988. 
16. Jaccard J., Mancuso J.C.: Computer programs for role repertory analyses GRID (Mittelungen der 
Arbertsgrouppe żur Psychologie der persónlichen Konstrukte ­ APPK), 1990, 1,15. 
17. Jankowicz A.D.: "REPGRID" Repertory Grid Analysis Package Review. The Psychdogist: Bulletin of 
the British Psychological Society, 1990,3,307. 
18. Kelly G.A.: The psychology of personal constructs. Norton Co., New York, 1955. 
19. Kelly G.A.: Man's construction of his altematives. W podręczniku G.Lin­dzey (Ed.) Assessment of 
human mofjves. Rinehart and Co., New York, 1958. 
20. Kelly G.A.: A theory of personality. The psychology of personal constructs. Norton Co., New York, 
1963. 
21. Landfield A.: Personal construct systems in psychotherapy. Rand McNallym, Chicago 1971. 
22. Lanfield A., Epting F.: Personal construct psychology: clinical and personality assessment. Human 
Sciences Press, New York, 1987. 
23. Lanfield A., Leitner L: Personal construct psychology: Psychotherapy and personality. Wiley, New 
York, 1980. 
24. Neimeyer R.A.: The development of personal construct psychology. University of Nebraska Press, 
Lincoln, 1985. 
25. Neimeyer G.J., Neimeyer R.A.: Advances in personal construct psychology. Vol.1, JAI Press, 
Greenwith, 1989. 
26. Neimeyer R.A., Neimeyer G.J.: Personal construct therapy case­book, Springer, New York, 1987. 
27. Procter H.G.: A construct approach to the family. Proceeding of 17th European Conference on 
Psychosomatic Research, Marburg, Germany, 1988. 
28. Ryle A.: Frames and cages: The repertory grid approach to human understanding. Chatto& Windus for 
SussexUniversity Press, London, 1975. 
29. Ryle A.: Psychotherapy: A cognitive intergration of theory and practice. Academic Press, London, 
1982. 
30. Shaw M.L.G.: On becoming a personal scientist: lnteractive com­puter elicitation of personal models of 
the world. Academic Press, 1980. 
31. Shaw M.L.G.: Recent advances in personal construct technology. Academic Press, 1981. 
32. Shaw M.L.G., McKnigth C.: Think again: Personal decision making problem solving. Prentice Hali, 
1981. 
33. Slater P.: The measurement of personal space by grid technique. Vol. 1: Explorations of interpersonal 
space. Wiley, New York, 1976. 
34. Slater P.: The measurement of interpersonal space by grid techni­que. Vol. 2: Dimension of 
interpersonal space. Wiley, New York, 1977. 
35. Sapangenberg N., Wolff K.E.: Formal concept analysis of repertory grids: A case study of a patient 
with anorexia nervosa. Proceeding of 17th European Conference on Psychosomatic Research, Marburg, 
germany, 1988. 
36. Winter D.: Personal construct theory in clinical practice. Croom Hełm, Becenham, 1990

liniasuper.gif (3239 bytes) 

Fragmenty tekstu pt.: " W jaki sposób i dlaczego należy przewidywać przyszłość ", 
zaczerpnięte z broszury pt." Funkcja Ewy...", 1992 

"... Od kilku tysięcy lat trwa filozoficzny, lekarski bądź ogólniej intelektualny spór o to, czy odmienności 
charakteru, to co człowiek jest skłonny zazwyczaj uczynić, jest uwarunkowane genetycznie, bądź przez 
inne czynniki wypływające już przed urodzeniem (fatum, los, przeznaczenie, wpływy gwiazd zodiaku), czy 
też raczej przez wychowanie w dzieciństwie, wykształcenie i przeżycia osobiste 

Na ten drugi rodzaj uwarunkowań ma wpływ rodzina, a nawet podlegają one samokontroli. Takie 
zapatrywania są więc bardziej optymistyczne, gdyż według nich los nasz w dużej mierze zależałby od nas 
samych......" 

"....Georege Kelly sądzi, że każdy z nas, stając przed wyborem, koniecznością podjęcia decyzji, lecz 
mając w zanadrzu tylko własny "konstrukt osobisty", wybierze taką decyzję, która pozwoli danej osobie 
"lepiej spojrzeć w przyszłości", lepiej "przewidywać swoją własną przyszłość", i to w zasadzie po to aby 
"lepiej rozwinąć o w właśnie własny konstrukt osobisty.." 

"... Podążając za Georege'm Kelly można by sporządzić, według zaproponowanej przez niego metody, 
wiele takich siatek repertuarowych, które rejestrowałyby zestaw naszych poglądów, co umożliwiłoby, w 
pewnej mierze, przewidywanie tego co zrobimy w przyszłości. ...." 

"... zdrowie i satysfakcja psychiczny (potocznie szczęście) zależy głównie od następujących uposażeń 
psychologicznych rozpatrywanej osoby : 
1.    typu charakterologicznego wrodzonego lub ukształtowanego we wczesnym dzieciństwie, 
sprzyjającego odczuwaniu szczęścia {Jedną z najnowszych, efektywnych typologii opracowano niedawno 
(32 )}, 
2.    komunikatywności (zdolność do otwartości, tolerancji, inklinacji do przeżywania intymności), 
3.    intuicyjnego i/lub teoretycznego obeznania z istotą fenomenu miłości (czy umiesz kochać, czy jesteś 
kochany), 
4.    biegu dotychczasowej ścieżki biograficznej ( tzn. od zaznanych "zadr" bądź inaczej stopnia 
"wyprowadzenia z równowagi" przez urazy psychiczne niszczące godność osobistą, odbierające wolność, 
nadzieję i powodujące izolację społeczną), 
5.    istotnych cech wyznawanej wiary {teoria absolutnego unicestwienia, teoria wiekuistego odwetu, teoria 
ponownych narodzin (40) lub inaczej typu modelu Wszechrzeczy: szczelinowy, panoramiczny lub 
cyrkularny (41)}, 
6.    aktywności w planowaniu przyszłości (marzeń, planów, ustalania celów pośrednich i długofalowych), 
7.    chęci działania i współdziałania. 

Lekarze praktycy zauważyli ostatnio jeszcze jedną prawidłowość dla omawianego zagadnienia. Otóż do 
lekarza często jest delegowany ktoś z "chorego kręgu", niekoniecznie ta osoba, która powoduje najwięcej 
"zła", nieszczęścia bądź "ubytku" dobrego samopoczucia całej zogniskowanej zazwyczaj grupy osób. Tak 
więc, często do lekarza delegowana jest żona pewnego nieznośnego mężczyzny, na oddziale ostrych 
zatruć "ląduje" córka wychowywana w charakterystyczny, specyficzny sposób, a do ośrodka intensywnej 
opieki kardiologicznej, z powodu zawału przyjęty zostaje sterroryzowany, goniący w piętkę mąż. 

Jeśli mamy spróbować przewidzieć przyszłe samopoczucie własne lub powiedzmy pewnego pacjenta, to 
musimy uwzględnić, jaka jest sytuacja w całej grupie osób bliskich. Nie chodzi tu przy tym o rodzinę

zdefiniowaną formalnie, lecz o osoby rzeczywiście ważne. 
Kontynuując konsekwentnie nasz wywód, należałoby więc zaproponować, aby rozważenie sytuacji w całej 
takiej zogniskowanej grupie osób polegało na rozważeniu, dla każdej z tych osób, wyliczonych wyżej 
siedmiu cech. Oczywiście wymaga to ogromu pracy i potrzebna jest jakaś praktyczna metodologia....." 

"... KOLOROWY DALMIERZ Z CELOWNIKIEM ( *) 
Dla każdej z wyliczonych wyżej siedmiu cech da się sformułować specjalny rodzaj siatki repertuarowej, 
uwzględniającej również te informacje, które zazwyczaj są słabo uświadamiane. Czytając treść takiej 
tabeli czytelnik będzie właśnie zmuszony przemyśleć swoje predyspozycje i uświadomić je sobie. Poniżej 
zamieszczam takie siatki dla szacowania komunikatywności (cecha 2), biegu dotychczasowej ścieżki 
biograficznej (cecha 4), istotnych cech wyznawanej wiary (cecha 5) i pewnego podzbioru cechy nr 3. 
Dla uproszczenia sposobu zestawiania różnych takich skal można przewidywać jednakową ilość 
inicjujących pytań (konstruktów) np. 10. Zainteresowany łatwo może ustalić przewagę punktów "­" lub "+" 
(suma algebraiczna). Ilość punktów uzyskaną dla różnych skal można odłożyć na współrzędnych układu 
przedstawionego na rys. nr 1. 

Sposób ilustracji i interpretacji wyniku uzyskanego od pewnej osoby dla dwóch skal jest bardzo prosty. 
Prognoza jest dobra, jeśli punkt, wyznaczony przez wyniki uzyskane na owych dwóch skalach, znajdzie 
się w "różowym" kwadrancie nr I. Prognoza jest zła, jeśli punkt znajdzie się w fioletowym, ciemnym 
kwadrancie nr III. Za prognozę pośrednią przemawiają punkty położone blisko "czerwonego" środka 
układu. Prawidłowy sposób matematyczny reprezentowania prognozy, sporządzonej przy pomocy 
większej ilości skal, polegałby na wyznaczeniu punktu w przestrzeni wielowymiarowej. Jest to możliwe 
wyobrażeniowo. Prócz tego można zastosować różne inne metody przybliżone (42). Prostą metodą 
intuicyjną jest stosowanie reguły, która mówi, że jeśli dla większości skal uzyskano punkty dodatnie to 
prognoza jest dobra. Niebezpieczeństwa określa natomiast treść tych punktów, dla których postawiono 
znak "­". 

Prócz prognozy jednostkowej dla siebie samego metoda Kolorowego Dalmierza z Celownikiem (*) ułatwia 
sporządzanie prognozy dla pary partnerskiej lub potencjalnej pary partnerskiej. W takim wypadku najlepiej 
zestawić "na celowniku" stopień zgodności co do "modelu partnerstwa" i traktować uzyskany wynik 
(długość wektora i jego znak) jako jedną skalę, którą można by nazwać "zgodność w zakresie modelu 
partnerskiego". To samo można zrobić później dla "istotnych cech wyznawanej wiary" i mówić o wyniku 
dla "zgodności w zakresie typu wiary". Warto zestawić także własną komunikatywność z 
komunikatywnością partnera. 

Po tych zabiegach wstępnych sporządzanie prognozy dla pary polega na uwzględnieniu następujących 
prostych reguł: (1) Duża rozbieżność co do (a) modelu partnerskiego i (b) typu wiary nie jest niepokojąca 
jeśli (c) umiejętność komunikowania się jest dobra; (2) Duże rozbieżności i słaba komunikatywność 
wyznacza złą prognozę co do przyszłej satysfakcji; (3) Niekorzystny bieg ścieżki biograficznej może być 
znacznie zniwelowany przez dobrą komunikatywność pary lub przynajmniej drugiej osoby tworzącej parę. 
Jakość tak uzyskanej prognozy nie jest przesądzająca głównie dlatego, że zaproponowane tzw. "siatki 
repertuarowe" nie obejmują niezwykle istotnych aspektów interakcji pary, jakie wyliczono wyżej jako cechy 
1,6,7,....." 

" .. Co robić, jeśli nie wychodzi? Otóż najistotniejszą cechą proponowanej metody jest to, że wskazuje ona 
dokładnie na to co korygować. 
Ustanawia nie tylko diagnozę i prognozę, ale i leczenie. Umożliwia rozeznanie aktualnej sytuacji i według 
niej prognozuje przyszłość. Jeśli prognoza ta jednak nie podoba Ci się i spostrzeżesz się, że "to co tkwi w 
przyszłości" nie poprze Cię to nie musisz czekać na katastrofę. Dokonaj korekt i sprawdź, czy prognoza 
będzie lepsza. Człowiek po to bowiem p r ó b u j e p r z e w i d y w a ć p r z y s z ł o ś ć , a b y w i e d z i e 
ć, c o z r o b i ć t e r a z. Tym się właśnie różni p o t ę ż n y m ó z g człowieka od układów nerwowych 
zwierząt, że potrafi on w y o b r a z i ć s o b i e p r z y s z ł o ś ć i wykorzystać ten obrazek jako sygnał 
oddziaływujący zwrotnie na działania t e r a ź n i e j s z e. Tak właśnie! W mózgu człowieka wmontowano

nie tylko zwykłe pętle sprzężenia zwrotnego, ale i także nowy, niezwykły typ pętli, która s p r z ę g a d z i a 
ł a n i e t e r a ź n i e j s z e z w y o b r a ż e n i e m p r z y s z ł o ś c i. 
(*) Metoda 'Kolorowy Dalmierz z Celownikiem' jest zastrzeżona w trybie copyrights ! 

rycstr30.jpg (22303 bytes) 

Andrzej Brodziak.: Sposób działania programu "beta", wspomagającego zdalnie 
identyfikację kondycji psychicznej. 

ptaszki.jpg (19995 bytes) 

kola12.gif (17845 bytes) 

ludzie.jpg (43263 bytes) 

zegar9.gif (23848 bytes) 

TECHNIKI TERAPEUTYCZNE PROPONOWANE PRZEZ GEORGE'A KELLY: 

1. Formułowanie biografii 
2. Gry terapeutyczne 
3. Scenariusze gier rozbudowanych typu "role play" 
. Scenariusz ten w punktach określamy także poniżej. 

Szczegółowe rady dotyczące tworzenia scenariusza działań 
KROK 1 (T) Topologia, rozmiary świata 

(T1) Rozpatrzeć jakie są rozmiary osobistego świata 
(T2) Czy w umyśle jest "neuronalny wzorzec" "DUCHA WSZECHŚWIATA" 

(T3) Mapa szlaków turystycznych, obrotowa mapa nieba 

KROK 2 (Z) Znaczenie, zakres zadania 
(Z1) Nie "neuron prezydencki" a "neuron równy 
prezydenckiemu" 
(Z2) Zadanie (cel) 
­­>Pomóc innym "rozwalić jego klatkę" 
­­>Budować chociaż jedno "nie nakazowe przęsło", 
chociaż jedną "własną większą całość", która 
według Ciebie będzie pomocna duchom 
przyszłości (bliżej CENTRUM spraw) 
(Z3) Zakres zainteresować aktualnych, obciętych, 
możliwych 
"I ŚLUZY PAMIĘCI SIĘ PODNIOSĄ..." 

KROK 3 (A) ATRYBUTY 
(A1) Wirtualny pałac, herb, flaga i hymn 
(A2) Wirtualna sekretarka i "rada ministrów" 
(A3) Wirtualne "wizyty prezydenckie", 
"przemówienia", "dekrety" w myśl "własnej 
prezydenckiej ideologii" i wizji przyszłości

KROK 4 (K) Kompetencje, kontakty (ew. kochać kogoś) 
(K1) Warto mieć swoją osobistą, szczególną kompetencję 
(określony, rzadki język, rodzaj powieści {książek}, 
zasobów w Internecie) 
(K2) Warto poprawiać umiejętności nawiązywania 
kontaktów, współpracy, myślenia grupowego 
(K3) Ewentualnie kochać kogoś 

KROK 5 (F) "Jako że jestem ...." 
Wśród szczególnych kompetencji posiadanych, jedna wydaje się być, w obrębie prezentowanej tu 
metody, zasadnicza. Umożliwia ona: 
(a) wytworzenie "syndromu niezwykłości", 
(b) wytworzenie właśnie owego pożądanego "teatru działań własnych". 
Umiejętność ta polega na układaniu w swoim umyśle "scenariusza fantazmatu" lub lepiej "scenariusza 
działań w teatrze wydarzeń własnych", który przydziela pewną rolę, pewne zadanie, zgodne z "duchami 
przyszłości". W książce "Gwiazdy i Ty" pisałem na ten temat następująco: ..... 
"Trzeba umieć odróżnić rodzaj marzeń, fantazmatów, scenariuszy powieści przygodowych, sensacyjnych, 
melodramatów itp. które (a) wyświetlają niejako "film dla nas", "film, który jest nam wyświetlany" od takich 
(b) marzeń, fantazmatów, scenariuszy, sztuk teatralnych, powieści, filmów, które wciągają nas samych w 
akcję." 
Odpowiadają tym dwom typom w i z u a l i z a c j i, dwa typy zadań wysterowująch (stymulujących, 
indukujących) marzenia i fantazmaty. 
[a] GDYBYM BYŁ a. Napoleonem, b. kapitanem statku 
pirackiego, c. przybyszem z innej Galaktyki 
[b] JAKO ZE JESTEM a. .........., b. ..........., c...przybyszem z innej Galaktyki. 

KROK 5 (F) "Jako że jestem ..." 
(F1) Umiejętność posługiwania się metodą mentalną 
"Jako że jestem ..." w celu 
(F2) Ułożenia "scenariusza działań" w 'teatrze 
wydarzeń własnych', który przydziela 
(F3) Pewną rolę, pewne zadanie zgodne 
z "duchami przyszłości" 
(BLIŻEJ CENTRUM SPRAW) potrzeba jest "teoria pomocnicza". Owa zgodność z duchami przyszłości 
zahacza już o pewne założenia filozoficzne. Krok (5) (fantazmaty typu "Jako że jestem ...") R wymagają 
pewnej teorii pomocniczej (P) 

KROK 6 (P) 
(P1) Jak wspomniano potrzebna jest r "wiarygodna, 
atrakcyjna wizja wikłająca nas samych w sprawy 
ostateczne" 
(P2) Warto wykorzystać własne, szczególne uzdolnienia 
odbiorcze ("I Twój niezwykły umysł także") 
(P3) Przesłania na "niskich częstotliwościach" 
wymagających zmysłowości (para partnerska jako 
antena odbiorcza) 
(P4) Człowiek, ew. para partnerska jako "antena 
nadawcza" nadający przesłanie poprzez przykład 
nadająca na niskich częstotliwościach (niewerbalnych) 
Już kroki (T), (A), (Z), (K) wymagają szczególnej motywacji do działania, a krok (F) tym bardziej wymaga 
teorii pomocniczej (P). Teoria pomocnicza to pewna teoria filozoficzna własna, wyrażona, spisana i 
opublikowana przeze mnie wcześniej w wielu publikacjach. Jej zasadnicze założenie to to, że nasze życie, 
wypełniana przez nas misja życiowa jest niezbędnie potrzebna inteligencji nadrzędnej, aby mogła się 
odrodzić.