Teoria konstruktów osobistych Kelle'ego
Teoria Kelly'ego zakłada, że istnieją różne sposoby rozumienia świata, który otacza człowieka. Każdy z nas sam decyduje jak spostrzega świat, a to w jaki sposób się zachowujemy jest skutkiem tego wyboru. Decyzja ta nie jest jednak stała, możemy ją zmienić. Kelly porównuje człowieka do uczonego, który stawia hipotezy badawcze a następnie je sprawdza. Podobnie jest z człowiekiem, który decyduje się zachowywać w określony sposób, ponieważ zakłada, że przyniesie ono jakiś określony skutek. Jeśli to przewidywanie się nie sprawdzi, zmienia on swoje zachowanie- „hipotezę” i ponownie je sprawdza. Kelly uważał, że osobowość jest zbiorem właśnie takich konstruktów, które mogą zmieniać się w ciągu życia, tak jak i zmienia się sytuacja a które znajduje się człowiek. Negował on pojęcie motywacji, jako że człowiek z natury jest aktywny i nie potrzebuje specjalnych bodźców. Odrzucał również wyjaśnienia ludzkich zachowań w danych sytuacjach, ponieważ człowiek działa nie od wpływem sił jakie na niego działają ale możliwości jakie przed nim stoją. Kelly definiował konstrukty na zasadzie rozróżnienia, obiektów bardziej i niej do siebie podobnych ( porównanie 3 obiektów i strerdzenie, dlacego 2 są do siebie bardziej podobne, a 3 do nich nie pasuje). Przyczyny takiej kategoryzacji obiektów, są istotne, ponieważ tworzą konstrukt. Każdy konstrukt ma ograniczony zakres zastosowania (użyteczności).
- centrum użyteczności = kategoria obiektów, do których najbardziej się odnosi
- przepuszczalność = rozciąganie na na nowe obiekty
- wykluczające- nic co dotyczy obiektu się nie liczy
- konstelacyjne- uruchamia inne konstrukty bez dodatkowej informacji
- zdaniowe- określenie nie pociąga sądów
- rdzeniowe- odporne na zamiany, dają nam poczucie kim jesteśmy
- marginalne- są mniej istotne, łatwo ulegają zmianom
- rozczłonkowanie- można stosować podsystemy konstrukcyjne, które sa ze sobą sprzeczne
- organizacja- konstrukty są hierarchicznie uporządkowane
- teza dotycząca jednostki- ludzie różnią się posiadanymi konstruktami
- teza dotycząca ogółu - na tyle na ile konstrukty sa podobne w takim stopniu sposób spostrzegania u porównywanych ludzi jest podobny
Pojęcie kontinuum świadomości poznawczej
Nie wszystkie konstrukty są werbalne i w związku z tym dostępne świadomości. Odrzucił on pojęcie nieświadomości i wprowadził pojęcie kontinuum świadomości poznawczej.
- niektóre konstrukty poznają kiedy jeszcze dziecko nie mówi
- czasem jeden biegun jest niedostępny „zanurzony” i konstrukt traci swoja dychotomiczność = człowiek nie widzi innej możliwości postępowania