Jak pokonac traume po molestowaniu seksualnym Trening traumt

Jak pokonaæ traumê

po molestowaniu

seksualnym? Trening

Autor: William Lee Carter

T³umaczenie: Edyta Stêpkowska

ISBN: 978-83-246-1722-7

Tytu³ orygina³u:

It Happened to Me:

A Teen's Guide to Overcoming Sexual Abuse

Format: 170x230, stron: 224

Wyrzuæ to z siebie!

•

Zmierz siê ze strachem i niepewnoœci¹

•

Nie poddawaj siê poczuciu winy

•

Odrzuæ z³e myœli i samotnoœæ

Nastolatki, którym uda³o siê wyjœæ z traumy wykorzystywania seksualnego,

zawdziêczaj¹ to temu, ¿e potrafi³y znaleŸæ sposoby, aby rozmawiaæ i myœleæ o swoich

doœwiadczeniach i wreszcie zrozumieæ, jaki wp³yw mia³y one na ich ¿ycie. Ta ksi¹¿ka

to niezwykle cenne Ÿród³o informacji i wskazówek potrzebnych do uzdrowienia i

odzyskania równowagi.

Diana R. Garland, doktor medycyny,

profesor Wy¿szej Szko³y Nauk Spo³ecznych Baylor

Droga do uzdrowienia

Seks przesta³ ju¿ byæ tematem tabu. Rewolucja seksualna wœród nastolatków

przebieg³a tak szybko, ¿e wiêkszoœæ doros³ych nawet nie zd¹¿y³a jej dostrzec

i odpowiednio zareagowaæ. Rodzice i psycholodzy nieustannie powtarzaj¹ — nie rób

tego, jeœli naprawdê nie bêdziesz czu³a, ¿e jesteœ na to gotowa. S¹ jednak rzeczy,

na które nigdy nie bêdziesz w stanie siê przygotowaæ — na przyk³ad przemoc

seksualna. Trauma, która jej towarzyszy, to niszcz¹ca si³a, dlatego stale pamiêtaj

— w tej walce nie jesteœ sama.
Pozwól otoczyæ siê opiek¹. Jeœli ktoœ z osób bliskich zaoferuje Ci pomocn¹ d³oñ,

nie odrzucaj jej. Wsparcie, wiara i zachêta ze strony innych bardzo pomagaj¹ w dotarciu

do miejsca, w którym chcesz siê znaleŸæ. Przed Tob¹ droga do uzdrowienia. Przesz³oœæ

nie mo¿e Ciê pokonaæ. Emocje, które Tob¹ targaj¹, da siê poskromiæ — i sprawiæ,

by nie zjada³y Ciê od œrodka. Jesteœ silna, nigdy siê nie poddawaj, nie rezygnuj z siebie.

Mo¿esz staæ siê, kim tylko zechcesz. Nie ogl¹daj siê na innych ludzi, nie zastanawiaj

siê, co myœl¹ o Tobie. To Ty i tylko Ty mo¿esz stworzyæ w³asn¹ przysz³oœæ,

Ty dokonujesz zmian.

Spis treci

Zacznijmy od pocztku

Rozdzia 1.

Twoje

dowiadczenia

Rozdzia 2.

Prawdziwa Ty

Rozdzia 3.

Zapanowa nad emocjami

103

Rozdzia 4.

Nawiza kontakt z innymi

143

Rozdzia 5.

Poprawa

185

Twoje dowiadczenia

Twoje emocje — co one oznaczaj?

Gdy bya molestowana, prawdopodobnie reagowaa na to na wiele rónych
sposobów. Niektóre z Twoich reakcji byy fizyczne, inne emocjonalne. Cz
pojawiaa si w trakcie molestowania, a cz póniej. Typowe reakcje emo-
cjonalne to:

dezorientacja,

szok,

poczucie winy,

paranoja,

wstrt,

zaprzeczenie,

zo ,

wstyd,

MOLESTOWANIE

I TWOJE EMOCJE: POSZUKIWANIE

ZWIZKÓW

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

obrzydzenie,

zobojtnienie,

poczucie zdrady,

strach.

Do tej listy mona oczywicie doda inne reakcje emocjonalne. By moe

nie wiesz, e:

Kady sposób reagowania na wydarzenie (w tym przypadku na molestowanie)
czemu suy.

By moe mówiono Ci, e cierpisz na depresj, e jeste psychicznie chora

albo co najmniej neurotyczna, poniewa Twoje emocje nie s w równowadze.
By moe tak wanie jest! Kiedy jednak wrócisz pamici do momentu, gdy
zostaa wykorzystana, i zastanowisz si, dlaczego czua si w taki, a nie inny
sposób, Twoje reakcje zaczn nabiera sensu.

Umie okreli swoje emocje to zupenie co innego ni zrozumie ich zna-

czenie. atwo jest si podda i zignorowa ich wymow. Próba odtworzenia
tego, co czua, gdy bya molestowana, moe przywoa niechciane wspo-
mnienia. Wiedz jednak, e modzi ludzie, którzy rozumiej swoje odczucia,
maj wielk si — potrzebn do tego, aby panowa nad sob i wpywa na
innych!

Zbyt czsto ofiary molestowania koncentruj si wycznie na bolesnych

odczuciach, lekcewac pozytywny przekaz, jaki si za nimi kryje. Czci
procesu uzdrawiania jest umiejtno wsuchiwania si w siebie. Jeli Twoj
reakcj na molestowanie byo jakie konkretne odczucie, oznacza to, e Twoje
ciao i umys chciay zakomunikowa Ci co bardzo wanego. By moe wtedy
nie rozumiaa samej siebie, by moe otaczajcy Ci ludzie równie nie potra-
fili Ci zrozumie .

W Twoich emocjach nie ma nic zego — s jedynie reakcj na to, co Ci

spotkao. Moesz jednak nauczy si wykorzystywa te uczucia w sposób,
który pomoe Ci si rozwija .

Twoje dowiadczenia

Twoje refleksje

Cofnij si mylami do czasu, gdy zostaa wykorzystana, i spróbuj przypomnie
sobie, jak si wtedy czua. Czy potrafisz nazwa emocje, które temu towarzy-
szyy

? (Moesz wymieni wiele rónych emocji).

____________________________________________________________________

Czy s takie emocje, które zaobserwowaa u siebie kilka dni, tygodni, mie-
sicy czy nawet lat póniej?

____________________________________________________________________

Zastanów si nad kad z emocji, które wymienia, i spróbuj odpowiedzie
sobie na pytania:

Skd wzio si to uczucie? Dlaczego czuam si wanie tak?

_____________________________________________________________

Czy trudno jest mi zaakceptowa to, e tak to wtedy odczuwaam?

_____________________________________________________________

Do jakich pozytywnych wniosków doszam dziki tej wanie emocji?

_____________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

W jaki sposób to uczucie mogoby mi zaszkodzi , gdybym
wykorzystaa je w nieodpowiedni sposób?

_____________________________________________________________

Dowiedziaam si o sobie, e:

_____________________________________________________________

OMYL O TYM

Sposób, w jaki interpretujesz swoje emocje, zmienia si

wraz z Tob. Dziecko nie rozumie tego, co zrozumie nastolatek. Nastola-
tek z kolei nie pojmie tego, co nabierze sensu, gdy osignie dojrzao ,
a wtedy wci nie bdzie rozumia tego, co zrozumie na staro . Nie
poprzestawaj na postrzeganiu wasnych emocji w jeden okrelony spo-
sób. Z czasem moesz odkry nowe znaczenia uczu , których dowiad-
czasz. Emocje s nam dane, aby nas chroni , a nie krzywdzi .

Moesz wygra

Wszyscy mówili, e z czasem bdzie mi lej. W moim przypadku tak si
nie stao. Czuam si coraz gorzej. Wtedy odkryam dlaczego. Byo mi le,
poniewa nie robiam nic — czekaam, a czas zagoi rany. Nie próbowaam
upora si z tym, e zostaam wykorzystana. Kiedy w ko cu zaczam
pracowa nad swoimi problemami, mój stan zacz si poprawia.

— Anka, 16 lat

Twoje dowiadczenia

Wskazówka

Bolesne emocje nie musz by czym zym. Naprawd! Podobnie jak
gorczka sygnalizuje, e w Twoim organizmie dzieje si co niedobrego
i kae szuka pomocy, tak „emocjonalna gorczka” sprawia, e zaczynasz
szuka wsparcia, które jest Ci potrzebne i na które zasugujesz. Ten ból
nie bdzie trwa wiecznie. Moesz go pokona. Wykorzystaj ten dyskom-
fort jako impuls do zmiany. Jeli bdziesz ciko pracowa nad popraw
swojej sytuacji, przekonasz si, e z czasem Twoje ycie stanie si lepsze.

Komunikaty ze strony rodziny

Nastolatki przewanie nie zdaj sobie sprawy z tego, e wikszo informacji
na wasny temat czerpi ze sposobu, w jaki odnosi si do nich rodzina. Chodzi
tu zwaszcza o rodziców i innych dorosych opiekunów. Zanim dzieci stan
si nastolatkami, a potem modymi dorosymi, dobrze wiedz, co myl czon-
kowie rodziny. Przypomnij sobie, jak czsto zaczynasz zdanie od sów:

„Moja mama (mój tato) zawsze mówi…”

„Kiedy byam maa, zawsze w domu…”

„Moja mama (mój tato) mówia mi chyba ze sto razy, e jestem…”

„W mojej rodzinie robimy to tak…”

Jeszcze zanim nauczya si mówi , wiedziaa ju, czy jeste dobra czy

za, adna czy brzydka, potrzebna czy bezuyteczna. Z czasem z tych infor-
macji stworzya pewien obraz samej siebie, zwany samowyobraeniem. Nie-
które z Twoich przekona na wasny temat oparte byy na ogólnych komen-
tarzach dorosych. By moe opinie te nie dotyczyy Ciebie bezporednio,
miay jednak wpyw na to, jak siebie postrzegasz. Na przykad:

„Ja tu rzdz. Masz robi, co ci ka”.

„Dziewczynki (lub chopcy) w tej rodzinie tak si nie zachowuj”.

„Ci twoi nauczyciele zawsze wtrcaj si w nie swoje sprawy”.

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Takie ogólne komentarze i zachowania prezentowane przez otaczajcych

Ci dorosych miay ogromny wpyw na Twój sposób postrzegania wiata i sie-
bie samej. Ponadto wiele konkretnych uwag i gestów kierowano bezporednio
do Ciebie. One równie w znacznej mierze wpyny na Twoj opini o sobie.
By moe zdarzao Ci si sysze :

„Jeli powiesz mamie, co si stao, pomyli, e jeste dziwk”.

„Rób tak dalej, a nikt ci ju wicej nie uwierzy”.

„Znam dzieci o poow modsze od ciebie, które radz sobie z tym lepiej ni ty”.

„To twoja wina, e sprawy w tym domu wygldaj tak, a nie inaczej”.

Komunikaty ze strony czonków rodziny maj ogromny wpyw na Twoje

samookrelenie. Czasem ten wpyw jest dobry, czasem nie. Doroli zbyt czsto
próbuj kontrolowa sposób, w jaki dzieci myl o sobie. Teraz, kiedy rozu-
mujesz ju jak czowiek dorosy, moesz oceni sygnay, które otrzymywaa
ze strony rodziny. By moe niektóre z nich postanowisz przyj , inne za
odrzuci . Poprzez analiz wasnych przey z przeszoci okrelasz siebie,
a moe nawet ponownie ksztatujesz swój obraz, inny od tego, który stworzy-
a wczeniej. Obraz samego siebie w umyle modego czowieka nie moe by
wci taki sam. Podobnie jak zmienia si Twoje ciao, zmienia si równie
Twoja osobowo . Nie jeste ukoczonym dzieem!

Wyrzu to z siebie

Wymie niektóre z ogólnych przekona, opinii i oczekiwa wyraanych
w Twojej rodzinie.

____________________________________________________________________

Wymie niektóre komunikaty dotyczce w szczególnoci Twojej osoby i kie-
rowane bezporednio do Ciebie.

Twoje dowiadczenia

____________________________________________________________________

Czy w Twojej rodzinie mczyni wygaszali inne przekonania ni kobiety?
Jeli tak, na czym polegay te rónice?

____________________________________________________________________

Jakie rónice w traktowaniu chopców i dziewczynek zauwaasz w swojej
rodzinie?

____________________________________________________________________

Dokocz zdania:

Komunikaty ze strony czonków rodziny,
które powinnam zaakceptowa , to:

Komunikaty ze strony czonków rodziny,
które powinnam odrzuci , to:

Co mam o sobie

myle???

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

OMYL O TYM

Nie moesz zmieni przeszoci, moesz jednak stwo-

rzy swoj teraniejszo . Nastolatki mówice „gdybym tylko…” albo
„auj, e…”, albo „szkoda, e…” zwykle utrwalaj w sobie te komen-
tarze czonków rodziny, które zaniaj ich samoocen, zamiast tych,
które j podwyszaj. Zastpienie tego nastawienia postaw „zamie-
rzam…”, „zrobi…” lub „wierz, e…” pozwala Ci zachowa kon-
trol nad sytuacj.

Wskazówka

Moesz sprawi, e Twoje problemy rodzinne przestan doprowadza Ci
do rozpaczy.

Wymie rzeczy, które Ci drani w Twojej rodzinie. Jeli Ci to pomoe,

zapisz je.

Opisz, w jaki sposób reagujesz na problemy rodzinne. Czy odpowiadasz

atakiem? Buntem? Wycofujesz si? Od teraz spróbuj unika reakcji,
które jedynie pogarszaj sytuacj.

Jeli moesz podzieli si swoimi mylami czy odczuciami ze swoj

rodzin, zrób to, okazujc szacunek rozmówcom. Jeli jednak wyra-
anie swoich myli i uczu jedynie pogbi problem, podziel si nimi
z terapeut lub przyjacielem. Pamitaj o tym, aby te zwierzenia nie
sprowadzay si jedynie do narzekania. Spróbujcie w tych rozmowach
poszuka wyjcia z sytuacji.

Postpuj susznie, nawet jeli Twoja rodzina postpuje inaczej.
Jeli to konieczne, oderwij si emocjonalnie od swojej rodziny. Naucz

si patrze na zachowanie krewnych jak na ich wasny problem.

Twoje dowiadczenia

Ujawnianie manipulacji emocjonalnej

Zazwyczaj wykorzystywanie seksualne nie jest jedynym sposobem, w jaki
sprawcy krzywdz swoje ofiary. Niestety, potrafi by niezwykle twórczy
w wymylaniu metod kontrolowania swoich ofiar i manipulowania nimi. Wik-
szo wykorzystywanych osób tak opisuje swoich oprawców:

„Baam si tego, co moe zrobi, jeli odmówi”.

„Grozi, e skrzywdzi kogo innego, jeli powiem o tym, co si dzieje”.

„Czasami by dla mnie bardzo miy, jakby naprawd si o mnie troszczy”.

„Nigdy si do mnie »wtedy« nie odzywa, jak gdyby to si nie dziao naprawd”.

„Ponia mnie w obecnoci moich znajomych”.

„Kiedy wypi, robi si zoliwy”.

Oprawca niemal zawsze próbuje sprawowa emocjonaln kontrol nad

swoj ofiar. Potrafi upokarza lub by miym, bywa przeraajcy lub nadzwy-
czaj kochajcy, zdystansowany lub uwodzicielski, zachca do zabawy lub
stawia dania. Istnieje mnóstwo sposobów pozwalajcych sprawcy na mani-
pulowanie ofiar. Nage przechodzenie od normalnych, wrcz penych mi-
oci zachowa do zachowa zwyrodniaych czy skrajnie zych jest rodza-
jem manipulacji, który ma na celu zdezorientowanie ofiary. Wiadomo, e
osoba niewiadoma, co dzieje si z ni i wokó niej, znacznie atwiej daje
si wykorzysta .

Osoby, które przeszy tak traum, czsto maj poczucie winy, gdy patrz

wstecz na swoje przeycia. Nie mog zrozumie , jak mogy da si tak wyko-
rzysta . Oprawcom atwo jest znca si nad swoimi ofiarami, poniewa dzieci
polegaj na dorosych w bardzo wielu sprawach. Jako dorosy, sprawca wyko-
rzystuje swoj naturaln przewag nad dzieckiem.

Maltretowanie psychiczne moe przybiera róne formy. Oto niektóre

z nich:

odmawianie Ci rzeczy, których pragniesz lub potrzebujesz;

stawianie nierealnych da;

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

celowe mówienie lub robienie rzeczy, które Ci denerwuj albo
wprawiaj w zakopotanie;

zabranianie Ci spotka z przyjaciómi, izolowanie;

mówienie Ci, co masz odpowiada , gdy ludzie zadaj pytania;

kupowanie prezentów w zamian za milczenie;

ponianie Ci w obecnoci innych.

Otrznicie si z traumy wymaga uwolnienia si od emocjonalnej kontroli,

jak sprawca by moe wci nad Tob sprawuje. Wykorzystywanie wywo-
uje u modych ludzi uczucie, e co z nimi jest nie tak. W rzeczywistoci jed-
nak ze byo to, co Ci si przydarzyo, nie Ty!

Co o tym sdzisz?

Przeczytaj ponisze historie z ycia wzite. Opisz, w jaki sposób dorosy manipulowa
dzieckiem i jak ono mogo si wtedy czu.

Historia Asi
Mama Asi miaa nowego chopaka. Kiedy wprowadzi si do ich domu, Asia
pocztkowo go lubia. Wydawa si w porzdku. Wkrótce jednak zacz ni
dyrygowa, a niewiele póniej równie j kara. Asia poskarya si mamie,
ale mama nie chciaa jej sucha. Po kilku miesicach mczyzna zacz
dotyka dziewczynk tak, jak nie powinien. Na jej protesty reagowa jeszcze
surowszymi karami. Asia znalaza si w puapce. Wykorzystywanie seksualne
trwao ponad rok.

W jaki sposób chopak matki manipulowa emocjami Asi?

_____________________________________________________________

Twoje dowiadczenia

Co wtedy czua? W jakim sensie znalaza si w puapce?

_____________________________________________________________

Historia Tamary
Tamara i jej najlepsza przyjacióka Julia spotykay si w kady weekend.
Zawsze, gdy Tamara nocowaa w domu Julii, wujek Julii wpada
w odwiedziny i sprawia im drobne przyjemnoci. Zabiera je do centrum
handlowego i kupowa im róne rzeczy. Tamara go lubia. Raz, gdy nocowaa
u Julii, mczyzna zabra j do sypialni i molestowa. Na pocztku si baa,
ale kiedy byo po wszystkim, znów traktowa j jak ksiniczk, jak gdyby
nigdy nic. Sytuacja powtórzya si jeszcze dwa razy. Tamara chciaa komu
o tym powiedzie, ale nie wiedziaa, do kogo si zwróci.

Czy wujek Julii by szczery, gdy by dla Tamary taki miy? W jaki
sposób manipulowa jej emocjami?

_____________________________________________________________

Jak czua si Tamara? Jak mylisz, dlaczego tak si wahaa,
czy powiedzie komu, e ten czowiek j wykorzysta?

_____________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

W jaki sposób dziewczta mog si broni przed manipulacj?

_____________________________________________________________

OMYL O TYM

Wszyscy modzi ludzie maj nadziej, e powiedzie

im si w yciu. Chc mie udane zwizki, sukcesy w szkole, wietn
prac, stworzy kochajc si rodzin. To, e liczymy na sukces, jest
naturalne i dobre. Sukces przychodzi, gdy mody czowiek ma wiado-
mo tego, kim jest, stawia sobie realne cele i stara si by sob i tylko
sob. To, e kiedy kto Tob manipulowa, nie znaczy, e ju nigdy nie
bdziesz szczliwa.

Pod obserwacj:
dezorientacja w sprawach seksu

Otrznicie si z traumy molestowania seksualnego jest niezwykle trudne,
a do tego dochodzi jeszcze dezorientacja w kwestii seksu. Zapewne zasta-
nawiasz si: „Co jest dla mnie dobre? Co ze? Czy nie posuwam si zbyt
daleko?”. Przemyl ponisze wskazówki.

Jeli czujesz si niepewnie z potencjalnym partnerem, nie angauj si.

Jeli wydaje Ci si, e wikszo ludzi nie zgadza si z Twoim
wyborem, zastanów si nad tym, co robisz. By moe inni maj racj.

Zdrowa seksualno ma niewiele wspólnego z krótkotrwa
przyjemnoci. Wie si za to z trwaym oddaniem.
Czy Twoje zachowania seksualne zmierzaj jedynie do osignicia
natychmiastowej satysfakcji? Jeli tak, bd ostrona.

Twoje dowiadczenia

Nastolatki przewanie sdz, e s lepiej przygotowane
do aktywnoci seksualnej, ni to ma miejsce w rzeczywistoci.
Jeli zbyt mocno tego chcesz, prawdopodobnie nie jeste jeszcze
gotowa.

Nastolatki, które daj sobie czas, aby emocjonalnie zwiza si
z partnerem, zwykle odnajduj w zwizkach wicej przyjemnoci
ni te, które zbyt szybko posuwaj si za daleko.

Wskazówka

Nie wykorzystuj seksu dla zaspokojenia swoich potrzeb emocjonal-
nych. Ofiary wykorzystywania czasami staj si aktywne seksualnie,
eby odreagowa swoj zo z powodu tego, co je spotkao. Inne wyko-
rzystuj seks, aby udowodni sobie i otoczeniu, e potrafi zdomino-
wa innych. Naucz si postrzega seks we waciwy sposób: jako peen
mioci zwizek dwojga ludzi, których czy trwae, wzajemne przy-
wizanie.

y dobrze

Jak zdefiniowa dobre ycie? Wielu modych ludzi uwaa, e ycie jest dobre,
gdy mog si modnie ubra , gdy maj pienidze, liczne grono przyjació,
wpyw na innych albo wadz i saw. Wszystkie te rzeczy s by moe wane,
jednak w rzeczywistoci dobrze yj ci, którzy zmagaj si z przeciwnociami
i staj si przez to lepsi.

Bdmy szczerzy. ycie jest trudne. By moe jednym z najczciej powta-

rzanych kamstw jest to, e ycie powinno by atwe. Zobacz jakikolwiek pro-
gram w telewizji, poczytaj magazyn, odwied modny klub. Zewszd usyszysz,
i recept na to, eby ycie byo dobre, jest sprawienie, aby byo atwe. To bzdura.

Zobacz, co si dzieje z modymi ludmi, którzy nieustannie goni za at-

wym yciem.

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Przedmioty ceni wyej ni ludzi.

Zachowuj si tak, jak ich zdaniem inni chc, eby si zachowywali.

Wpadaj w sza, gdy sprawy id nie po ich myli.

Próbuj lekceway ze dowiadczenia, które musz pojawi si w ich
yciu.

Skupiaj si wycznie na sobie, a ich zwizki z innymi zwykle
s pytkie i powierzchowne.

Przez ignorowanie napi bdcych nieodczn czci dorastania
pozwalaj, aby w ich ycie wtargna pustka i przygnbienie.

Cho nikt nie spodziewa si trudnoci, kady z nas nieuchronnie bdzie

musia si z nimi zmierzy w swoim yciu. Zwizki czasem si rozpadaj,
ludzie niekiedy le traktuj innych, dzieci bywaj wykorzystywane, rozwód
burzy porzdek rodziny i nie kadego sta na drogie rzeczy.

Dobre ycie w rzeczywistoci wiod ci ludzie, którzy nie daj si zama

cikim dowiadczeniom i nie poddaj si trudnociom. Prawdziwe szczcie
przychodzi, gdy:

dajesz co z siebie drugiemu czowiekowi;

potrafisz mdrze broni swoich praw i potrzeb;

zaakceptujesz swoj przeszo , cho by najtrudniejsz;

bdziesz budowa trwae zwizki;

uczynisz wiat lepszym, spokojniejszym miejscem dla tych, którzy
przyjd po Tobie.

Wyrzu to z siebie

Wymie sposoby, w jakie filmy, telewizja, magazyny i reklamy pokazuj znie-
ksztacon wizj dobrego ycia.

Twoje dowiadczenia

____________________________________________________________________

Dokocz zdanie:

Moje ycie byoby lepsze, gdyby...

_____________________________________________________________

Historia Tani
Tania bya molestowana seksualnie przez swojego krewnego przez trzy lata,
zanim odwaya si zdradzi sekret i wykorzystywanie ustao. Póniej czua
si zraniona i za, e ycie tak niesprawiedliwie si z ni obeszo. Na wszystkie
sposoby próbowaa odnale szczcie, imprezowaa, nie baa si ryzyka,
uprawiaa przygodny seks, robia, co tylko moliwe, aby mie pienidze.
Wci jednak nie bya szczliwa.

Patrzc na zachowanie Tani, spróbuj okreli , co rozumiaa przez
dobre ycie.

_____________________________________________________________

Jak sdzisz, czego zabrako Tani w jej poszukiwaniu szczcia?

_____________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Czego ludzie potrzebuj, aby dobrze y ?

_____________________________________________________________

OMYL O TYM

Dobre ycie to nie wieczna impreza czy stan perma-

nentnej euforii. ycie jest krótkie. Czowiek szukajcy wci nowych,
bardziej ekscytujcych dozna i liczcy, e wród nich odkryje praw-
dziwe szczcie, jest jak pies, który na próno goni wasny ogon. Szcz-
cie przyjdzie, gdy odnajdziesz w sobie spokój i pokochasz siebie.
Kiedy za ju zagoci w Twoim yciu, zapragniesz dzieli je z innymi.
By w peni sob — oto prawdziwe szczcie.

Pod obserwacj: al

Wikszo nastolatków nie wymienia uczucia alu jako jednego z nastpstw
molestowania. Osoby wykorzystywane powinny jednak pozwoli sobie na
rozpacz. W przeciwnym razie przygnbienie, zo , niepokój czy strach mog
sta si nie do zniesienia. Dobre ycie bdzie Ci si wydawao nieosigalne.
Dotkliwy al moesz pokona . Pomog Ci w tym ponisze wskazówki.

Opowiedz o swoich bolesnych dowiadczeniach. By moe nie
od razu zechcesz si zwierza ze swoich przey , bd jednak
otwarta na rozmow z ludmi, którym ufasz i którym na Tobie
zaley.

Prowad dziennik swoich uczu . Zapisuj, co wywouje w Tobie
negatywne emocje.

W mylach poegnaj na zawsze osob, która Ci wykorzystaa.
Poegnaj dawne ycie, które tak Tob wstrzsno. Zacznij wszystko
od nowa, zupenie jakby przeszo nie istniaa.

Twoje dowiadczenia

W miar moliwoci postaraj si nie obwinia siebie za to, co si
stao. Obcianie siebie win za zo wyrzdzone przez innych
do niczego nie prowadzi.

Patrz w przyszo , a nie w przeszo . Zapisz realne cele, które,
jak sdzisz, moesz osign w cigu kilku nastpnych dni, tygodni,
miesicy czy lat.

Dotrzymywanie tajemnicy

To zrozumiae, e wikszo osób wykorzystywanych niechtnie rozmawia
o swoich przeyciach. Jednak z czasem, gdy nastoletnie ofiary dojrzej emo-
cjonalnie, potrafi opowiedzie o swojej traumie. Mówienie o swoich osobi-
stych dowiadczeniach zwykle okazuje si doskona terapi. Nastolatki rze-
czywicie przyznaj, e za kadym razem, gdy opowiadaj swoj histori, czuj
si silniejsze. Cho takie rozmowy pozwalaj upora si z traum, bywaj
jednak bardzo trudne, dlatego tak wiele ofiar postanawia nie dzieli si z nikim
swoimi przeyciami.

Odmowa rozmawiania o swoich problemach to jedna z najwikszych prze-

szkód w osigniciu trwaego uleczenia. Zaskakujco dua cz nastoletnich
ofiar wykorzystywania seksualnego nikomu nie opowiada o tym, co je spo-
tkao. Skrywanie takiej tajemnicy moe doprowadzi do tego, e bolesna
prawda zdominuje Twój umys oraz dusz i niezalenie od Twoich stara
zawsze bdziesz czua jej ciar. Powodów, dla których ofiary zachowuj swoje
przeycia w tajemnicy, moe by wiele. Na przykad:

wstyd, poniewa byo si wpltanym w co „brudnego”;

niech do przywoywania bolesnych wspomnie;

lk przed zburzeniem porzdku w rodzinie czy w krgu przyjació;

ch , aby zawsze robi na innych dobre wraenie;

lk przed niezrozumieniem lub, co gorsza, obmow;

nieumiejtno podjcia rozmowy.

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Niektórzy modzi ludzie ujawniaj wprawdzie, e byli wykorzystywani, gdy

jednak proponuje si im pomoc, na przykad udzia w terapii, grupach wspar-
cia czy szczer rozmow w krgu rodzinnym, zaczynaj mnoy przeszkody.
Dzieje si tak, gdy ujawnili jedynie ten najwikszy z sekretów. Wci jednak
ukrywaj szereg mniejszych tajemnic. Poza wyej wymienionymi przyczynami,
powodem zatajania prawdy moe by :

ch odgrywania roli „fajnej kumpeli” i pomagania innym, aby nie
skupia si zbytnio na sobie;

tumaczenie, e „co byo, mino”;

oszukiwanie si, e mówienie o wykorzystywaniu jedynie pogorszy
sytuacj;

poczucie winy wynikajce z przekonania, e wykorzystuje si dobro
innych;

przewiadczenie, e sytuacja nigdy si nie zmieni, niezalenie
od stara.

Skutki traumy z przeszoci odczuwa kada ofiara. Ci jednak, którzy potra-

fi otwarcie mówi o swoich dowiadczeniach, ostatecznie naucz si by
cakowicie sob, a w ten sposób pozwol, aby mio w ich yciu zaja nalene
jej miejsce.

Co o tym my lisz?

Jak czsto, Twoim zdaniem, ofiary molestowania ukrywaj swoje dowiadcze-
nia przed innymi? Jaki moe by gówny powód, dla którego te osoby posta-
nawiaj cierpie w milczeniu?

____________________________________________________________________

Twoje dowiadczenia

Jakie s korzyci z rozmowy o trudnych przeyciach z kim, kto moe Ci
pomóc?

____________________________________________________________________

Dzielenie si swoj przeszoci z osobami przypadkowymi nie jest ani bez-
pieczne, ani mdre. Jakich cech szukasz u osoby, przed któr chciaaby si
otworzy ?

____________________________________________________________________

Czy zdarzyo Ci si podejrzewa , e jakim sposobem kto móg jednak pozna
Twój sekret? Jak si wtedy czua? Dlaczego czua si wanie tak?

____________________________________________________________________

Jakiej rady udzieliaby osobie z podobnymi dowiadczeniami, która wanie
rozpoczyna proces wychodzenia z traumy?

____________________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

OMYL O TYM

Czasami dobrze jest wyrzuci ze wiadomoci myli

trudne, kopotliwe. Gdy masz „nacie” lat, bywa, e zbyt dugo zadr-
czasz si bolesnymi dowiadczeniami. Aby poradzi sobie z problemami
emocjonalnymi, najlepiej jednak si nad nimi zastanowi , spróbowa
zrozumie to, co si stao, i poprzez prac nad sob postara si by
lepszym. Skoncentruj si na chwili obecnej i powoli spróbuj rozwiza
swoje problemy, jeden po drugim. To pomoe Ci zdoby kontrol nad
wydarzeniami, których w swoim yciu nie chciaa.

Wskazówka

Jeli zdecydowaa si opowiedzie komu o swoich przeyciach, odpo-
wiedz sobie na kilka wanych pyta.

Na ile osoba, z któr chc si podzieli moimi dowiadczeniami, rozu-

mie moj sytuacj?

Czy rzeczywicie sucha tego, co do niej mówi?
Czy mog jej powiedzie wszystko, co chc, bez uczucia, e patrzy

na mnie z góry?

Czy czeka, a skocz mówi, zanim zaczyna udziela mi rad?
Czy mog jej zaufa?

Jeli odpowiedziaa „tak” na wszystkie z powyszych pyta, praw-

dopodobnie moesz bez obaw otworzy si przed osob, o której mylisz.
Jeli jednak na którekolwiek z pyta odpowiedziaa „nie”, zachowaj
ostrono.

Moesz wygra

Gdy byo po wszystkim, zawsze mówi, e jeli komu o tym powiem, bd
miaa kopoty. Twierdzi, e mnie zabije albo powie mamie, e sama tego
chciaam. Grozi, e to samo zrobi mojej siostrze, jeli si wygadam.
Milczaam wic, a którego dnia koleanka zdradzia mi swój sekret.

Twoje dowiadczenia

Jej historia bardzo przypominaa moj wasn. To dao mi odwag,
eby jej o wszystkim opowiedzie. Potem zwierzyam si osobie dorosej.
Gdybym tylko wiedziaa, jak poczuj ulg, kiedy o tym opowiem, zrobiabym
to duo wczeniej. Gdy wszyscy si dowiedzieli, kto mi to zrobi, ten czowiek
nigdy ju nie odway si do mnie zbliy.

— Monika, 15 lat

Wyparcie urazu

Z chci utrzymania bolesnych dowiadcze w tajemnicy czy si zaprze-
czanie, e te dowiadczenia wyrzdziy jak trwa krzywd. Kto, kto nie
przyjmuje do wiadomoci, e traumatyczne przeycia pozostawiy po sobie
uraz, nie tylko ukrywa swoj przeszo przed innymi, lecz take przed sob!
Mona doj do wniosku, e przyjcie takiej postawy oznacza ostateczn
porak, poniewa pozbawia ofiar szansy ujawnienia swojej tragedii, co jest
niezbdne do rozpoczcia procesu leczenia. Jeli ofiara sama pozbawia si
moliwoci uzdrowienia, pozbawia si równie szansy na podjcie walki o sie-
bie. Nastolatki, które zaprzeczaj, e nosz w sobie trway uraz, cierpi równie
mocno jak te, które przyznaj wprawdzie, e staa im si krzywda, jednak
nie pozwalaj sobie pomóc. Bez przekonania tumacz sobie i innym:

„Nie wiem dlaczego, po prostu nie czuj zoci z powodu tego, co si stao”.

„To prawda, byam molestowana, zo jednak nic tu nie pomoe, to ju si stao”.

„On (sprawca) jest zerem, nie warto si nim przejmowa”.

„To si ju nie powtórzy”.

„Sama poradziam sobie ze swoimi problemami. Wiem, co robi”.

„Nie jestem osob, która atwo ulega emocjom”.

Podobnie jak nowotwór zjada ciao chorego od wewntrz, tak wypieranie

bolesnych emocji niszczy ciao osoby wykorzystywanej. Niektóre reakcje maj
charakter fizyczny.

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Niemono odprenia si

Problemy ze snem

Podrywanie si
na nieoczekiwane bodce

Napicie mini

Bóle brzucha

Niepokój

Bóle gowy spowodowane stresem

Brak apetytu

Spadek energii

Inne reakcje maj charakter emocjonalny.

Chroniczne przygnbienie

Niepokój

Trudnoci w nawizywaniu
bliskich relacji

Zgorzkniao

Nieufno

Niska samoocena

Myli samobójcze

Brak opanowania

Samotno

Podobnie jak komórki rakowe, które jeli si ich nie zwalczy, bd siay

spustoszenie w organizmie, tak nieujawniona bolesna prawda bdzie przenika
na zewntrz w utajonej formie. Nie mona powstrzyma zgubnego wpywu
skrywanych tajemnic na wasn psychik. W ten czy inny sposób Twoja tajem-
nica Ci pokona.

Twój punkt widzenia

U wielu osób, które maj za sob traumatyczne przeycia, ujawnia si pewien rodzaj
„szóstego zmysu”, gdy spotykaj inne osoby, które maj za sob podobne przejcia,
ale swoje cierpienie trzymaj w tajemnicy. Czy zauwayaby, gdyby Twoja koleanka
ukrywaa jak tajemnic? Na co zwróciaby uwag?

____________________________________________________________________

Odpowiedz, czy zgadzasz si z poniszymi zdaniami (Tak/Nie).

Tak

Nie

Wikszo osób, które ukrywaj swoje przeycia,
w taki czy inny sposób „paci” za to swoim zdrowiem
psychicznym.

Twoje dowiadczenia

Tak

Nie

Praktycznie kada osoba po traumatycznych przejciach
ukrywa cz prawdy przed sob i innymi.

Tak

Nie

Kiedy ofiara odmawia sobie prawa do bólu i zaprzecza,
e spotkaa j krzywda, pozwala sprawcy mie nad ni
kontrol.

Tak

Nie

Z czasem szkody wywoane przez wyparcie urazu stan
si mniejsze.

Tak

Nie

Wyparcie chroni ofiar przed emocjonalnym bólem.

Przeanalizuj swoje odpowiedzi na powysze pytania. Co sdzisz o wystpu-
jcej u ofiary potrzebie zwierzania si ze swoich dowiadcze?

____________________________________________________________________

Wyparcie dowiadczenia molestowania jest na pewnym etapie normalne.

Wikszo ofiar pocztkowo nie moe si otrzsn po tym, co si stao.
W kocu jednak dopuszczaj do siebie bolesne myli, a ostatecznie zaczynaj
o swoich przeyciach rozmawia .

Jakie uczucia mog towarzyszy nastolatce, która decyduje si po raz pierwszy
opowiedzie o swoich dowiadczeniach?

____________________________________________________________________

Powszechne jest take, e ofiarom zdarza si na pewien czas „wyrzuca ” ten
rozdzia swojego ycia z pamici. To równie forma wyparcia. Jakie mog by
jej przyczyny?

____________________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

OMYL O TYM

Cho to mocne sowa, najzdrowsze nastolatki to te,

które potrafi otworzy si na wszystko, co je w yciu spotkao, i dobre-
go, i zego. Ufa sobie to take wierzy , e potrafisz rozwija swoj
osobowo poprzez wszystkie swoje dowiadczenia. By moe nie obej-
dzie si bez pomocy innych, jednak w dalszej perspektywie, jeli wsu-
chasz si w siebie, staniesz si, kim tylko zechcesz.

Pod obserwacj:
przejmowanie kontroli nad przeszo ci

Przeya traum wykorzystywania seksualnego. Spróbuj teraz przej nad
tym kontrol. Przekonanie, e panujesz nad swoim kawakiem wiata, sprawi,
e poczujesz si bezpieczna.

Masz kontrol nad swoim miejscem w wiecie, gdy:

Potrafisz nazwa wydarzenie, z którym masz problem.
Zostaam wykorzystana seksualnie przez _________________ (uzupenij).

Umiesz okrela uczucia, które cz si z tym wydarzeniem.
Czuj _________________ (uzupenij) w zwizku z dowiadczeniami
z przeszoci.

Decydujesz o tym, jak bdziesz postpowaa od dzi.
Zamierzam ________________________ (uzupenij), aby pokaza,
e potrafi dorosn pomimo tego, co mi si przytrafio.

Nie wystarczy, e przetrwaa ten koszmar. Musisz jeszcze zrozumie ,

dlaczego czujesz, mylisz i zachowujesz si tak, a nie inaczej. Samokontrola
to zadanie wanie dla Ciebie.

Twoje dowiadczenia

Moesz wygra

Cierpi na obsesj kontroli. Znajomi nabijaj si ze mnie, e jestem tak
perfekcjonistk. Jedna z koleanek zna moj tajemnic. Pozostali — có,
to nie ich sprawa. Nie zrozumieliby. Naprawd staram si walczy z obsesj
kontrolowania wszystkiego, ale… wiesz, co mam na myli. Jestem w stanie
panowa nad sytuacj bez wpadania w skrajno. Do tego w kadym razie
zmierzam. Powoli zaczyna mi si to udawa.

— Tania, 17 lat

By modym

Czy zastanawiaa si, co tak naprawd oznacza bycie modym czowiekiem?
Doroli zwykle patrz na nastolatki jak na przybyszy z obcej planety. Co oni
mog wiedzie ! Wikszo nastolatków lubi swój wiek. Co wicej, s due
szanse, e kiedy równie Ty zamarzysz, aby przenie si znów w czasy mo-
doci. (To jeden z symptomów wieku redniego. Kiedy to zrozumiesz).

W kwestii przedziau czasowego eksperci maj róne zdania, mona jednak

przyj , e dorastanie to okres midzy jedenastym a dwudziestym pierwszym
rokiem ycia. W najlepszym przypadku dorastanie moe by :

najszczliwszym okresem w yciu;

szans na odkrycie prawdziwego siebie;

pocztkiem niezalenoci;

okazj, aby zacz samodzielnie zarabia ;

szans na zdobycie nowych przyjació.

Wspaniale jest by modym, czasem jednak dowiadczenie wykorzysty-

wania seksualnego moe zniszczy to, co powinno by najlepszym okresem
w yciu. Osoby, które przeszy tak traum, czuj si okradzione z tej nie-
winnej beztroski, jaka bya udziaem ich rówieników. Ciar molestowania
moe prowadzi do:

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

zerwania wizi rodzinnych;

odizolowania od grupy rówieników;

cigego przenoszenia si, aby uciec przed oprawc;

koniecznoci szukania pomocy u terapeutów i lekarzy;

zamartwiania si tym, co pomyl znajomi, jeli dowiedz si
o Twojej przeszoci.

Lata Twojej modoci nie musz wcale by czasem straconym z powodu

zych dowiadcze. Cho trudno Ci w to uwierzy , wiele Twoich koleanek jest
w podobnej sytuacji. Wykorzystywanie seksualne dotyka niemal 25 procent
dziewczt, zanim ukocz 18 lat. Mimo to wikszo dorosych, patrzc
wstecz na swoj modo , czsto wspomina j jako okres szczliwy. Zapewne
dzieje si tak równie dlatego, e wanie wtedy nauczyli si znajdowa opar-
cie w przyjacioach, których dowiadczenia byy podobne do ich wasnych,
a take pomaga im w ten sam sposób.

Wasnymi sowami

Jak wyobraaa sobie bycie nastolatk, kiedy bya dzieckiem?

____________________________________________________________________

Teraz, gdy ni jeste, czy które z Twoich dowiadcze Ci zaskoczyo?

____________________________________________________________________

Twoje dowiadczenia

Jakie s, Twoim zdaniem, plusy i minusy bycia nastolatkiem?

Plusy

Minusy

1. _________________________

2. _________________________

3. _________________________

4. _________________________

5. _________________________

Dokocz zdania:

Rzeczy, które mnie ominy przez moje bolesne przeycia, to:

_____________________________________________________________

To, co mnie spotkao, uczynio mnie silniejsz nastolatk,
poniewa teraz jestem…

_____________________________________________________________

OMYL O TYM

Zbyt czsto mylimy, e okres dojrzewania to cige

burze. Wcale nie musi tak by . Dorastanie to ostatni etap dziecistwa,
jednak inaczej ni dzieci, nastolatki mog same decydowa , kim bd,
niezalenie od swojej przeszoci. Bycie „najlepszym” nie oznacza wcale
wygranej w kadym wycigu, kolegowania si ze wszystkimi w grupie
rówieników czy zdobywania najwyszych ocen. By najlepszym znaczy
by w peni sob.

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Wskazówka

Zbyt wiele nastolatek sdzi, e dorastanie mona wspomina dobrze
tylko wtedy, gdy nie dowiadczyo si w tym okresie adnych trosk.
Rozsdna nastolatka wie jednak, e jej ycie jest udane, jeli potrafi
znale odpowiedzi na pytania, kim jest i dokd zmierza, niezalenie
od tego, ilu problemom los kae jej stawi czoo.

Moesz wygra

Kiedy zaczam leczenie, usyszaam, e poczuj si lepiej, jeli opowiem
swoj histori. Próbowaam, ale jedynym skutkiem by pacz i gniew;
w kóko, bez ko ca. Wtedy poradzono mi, ebym zapisywaa swoje myli
i odczucia. To rzeczywicie pomogo. Przede wszystkim pisanie przychodzio
mi atwiej, poniewa wszystko ju wczeniej przemylaam. Poza tym mogam
to robi w samotnoci, bez odczucia, e ludzie przewietlaj mnie wzrokiem,
kiedy zrzucam z siebie ciar tego, przez co przeszam.

— Dorota, 14 lat

Sza

Na pewno prdzej czy póniej poczujesz gniew wobec osoby, która Ci wy-
korzystaa. Dobrze spoytkowany gniew moe by uczuciem pozytywnym.
Chroni Ci przed ponownym skrzywdzeniem i pomaga naprawi zo, które
si wydarzyo. Dziki niemu moesz stan w obronie tego, co dobre i wa-
ciwe. Wbrew powszechnemu przekonaniu gniew jest Twoim przyjacielem.
Powinna by za.

Chocia gniew jest zdrowy, jest równie jedn z najbardziej skomplikowa-

nych emocji. Ludzie obawiaj si jego skutków. I susznie. le wykorzystany
gniew moe mie ogromn si niszczc. Wpywa na emocjonalne, a nawet
fizyczne zdrowie modej osoby.

Gniew jest uczuciem podstpnym. Uyty we waciwy sposób staje si dos-

kona technik terapeutyczn, jednak w skrajnej postaci moe doprowadzi

Twoje dowiadczenia

do szalestwa. Syszaa pewnie o szalonym naukowcu albo chorobie wcie-
kych krów. Szalestwo utosamiane jest zwykle z czym zupenie innym ni
konstruktywny gniew. Kojarzymy je z destrukcj… wciekoci… strachem…
nienawici. Szalestwo objawia si przez:

obkanie,

nadmierny lk,

utrat kontroli,

martwienie si o drobiazgi,

nieracjonalne mylenie,

paniczne reakcje,

gonitw myli,

przeraenie,

ch zemsty.

Nikt nie twierdzi, e po tym, co si stao, nie wolno Ci wpa w sza. Jest

jednak rónica midzy wpadaniem w sza a popadaniem w szalestwo. Pierw-
sze jest oznak odwagi, drugie — strachu. Lubimy si mia z szalonych nau-
kowców czy wciekych krów. Takie historyjki s mieszne w kreskówkach albo
anegdotach. Kiedy jednak sza dotyka ludzi z traum, trudno si w tym dopa-
trzy elementu humorystycznego.

Twój punkt widzenia

Historia Michaa
Michaa zocio niemal wszystko. Nie lubi dziewczyn, bo wydawao mu si,
e kada próbuje go jedynie wykorzysta. Zoci si na matk, bo bya saba.
Nie lubi dzieci w szkole, bo by przekonany, e wszystkie co udaj. Pewnej
nocy Micha poczu, e duej tego nie wytrzyma. Zdemolowa swój pokój
i pobi brata, kiedy ten próbowa go powstrzyma. Zada, eby wszyscy
w domu si od niego odczepili. Kiedy wybuch min, wzi kawaek szka
i wyci sobie na przedramieniu napis „nienawi”.

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Czy Micha susznie odczuwa gniew z powodu swojej sytuacji?
Uzasadnij swoj odpowied.

_____________________________________________________________

W jakim sensie jego furia pogorszya sytuacj, zamiast j poprawi ?

Gdyby miaa doradzi Michaowi, jak pozytywnie wykorzysta
gniew, co by mu powiedziaa?

_____________________________________________________________

Zadanie

Nastpnym razem, gdy zobaczysz, e kto (a moe Ty sama) wpada
w sza, zastanów si, co si stao, dlaczego ta osoba czuje a taki gniew,
w jakim sensie jego (jej) gniew jest destrukcyjny i jak mona go wyko-
rzysta skuteczniej. Wiele moesz si nauczy poprzez analizowanie
sytuacji, z którymi stykasz si na co dzie.

Twoje dowiadczenia

OMYL O TYM

Gniew nie jest cakiem zy. Naprawd! Mona go rów-

nie wykorzysta pozytywnie. Modzi ludzie zwykle wpadaj w gniew,
gdy staj w obronie czego, co uwaaj za suszne, a to z kolei przynosi
dobre skutki. Prawd jest jednak i to, e sposób, w jaki podchodzimy
do wasnego gniewu, mówi wiele o tym, jak postrzegamy samych siebie.
Gniew zwizany jest z samoocen. Poka, e lubisz siebie, i naucz si
skutecznie broni wasnych przekona bez podejmowania destruktyw-
nych dziaa.

Moesz wygra

Gdybym miaa powiedzie, co dowiadczenie molestowania uczynio ze mn,
powiedziaabym, e wdeptao w ziemi ca moj pewno siebie. Pamitam,
e zanim to si zaczo, czuam si ze sob zupenie dobrze. I wtedy to si stao,
a potem si powtórzyo. Czuam si brudna i nic niewarta. Mój terapeuta
wytumaczy mi jednak, e teraz jestem dokadnie tak samo wartociow
osob, jak byam, zanim to wszystko si wydarzyo. Dugo o tym mylaam
i w ko cu uznaam, e ma racj. A potem znalazam w sobie odwag, aby
pokocha siebie, po raz pierwszy od szeciu lat. Moecie mi wierzy,
to wspaniae uczucie!

— Ela, 17 lat

Wskazówka

Po kolejnym napadzie zoci zadaj sobie kilka trudnych pyta: Czy przy-
padkiem nie powtarzasz zachowa, jakie zaobserwowaa u innych,
gdy si wciekaj? Czy Twój napad zoci utrudni Ci przekazanie tego,
co chciaa powiedzie? Co si kryje za zymi emocjami? Jak wyrazi
to, co chcesz przekaza, bez przekraczania granic?

Czego dowiedziaa si ze swoich odpowiedzi?

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Przekraczanie granic

Kiedy skoczy si molestowanie (a nawet wtedy, gdy jeszcze trwa), osoba
wykorzystywana moe dowiadcza skrajnych emocji zwizanych z seksem.
Niektóre wykorzystywane nastolatki mówi, e zupenie nie s zainteresowane
jakimkolwiek kontaktem seksualnym z osobami pci przeciwnej. Inne, e adna
liczba kontaktów nie jest w stanie ich zaspokoi . Jedna dziewczyna nawet
nie porozmawia z chopakiem, druga nie bdzie umiaa przey jednego dnia
bez mczyzny.

Podczas prób ukojenia cierpienia bdcego wynikiem przemocy ofiara moe

wpa w puapk pewnego rodzaju autoprzemocy, której przejawem s okresy
nie do koca podanej nadmiernej aktywnoci seksualnej. Taka osoba oczy-
wicie czsto twierdzi, e wcale nie przesadza i w kadej chwili moe zaprze-
sta swoich zachowa, przewanie okazuje si jednak, e oszukuje sam siebie.
Zawsze, gdy zaburzona zostaje równowaga w postpowaniu modego czowieka,
jest to komunikat, e w jego yciu czego brakuje. Porównaj opisane poniej
zachowania z problemami, jakie ofiara moe w ten sposób sygnalizowa .

Zachowanie

Uwodzenie.

Wielu partnerów seksualnych
w krótkim czasie.

Wyzywajcy sposób ubierania si.

Celowe zakadanie zbyt
obszernych ubra.

Ignorowanie rówieników pci
mskiej.

Celowe uwodzenie i porzucanie
chopców.

Komunikat

Chc mie kontrol nad
mczyznami.

Nigdy si nie zakocham!

Prosz, niech kto mi powie,
e jestem atrakcyjna.

Lepiej nie patrz na moje ciao
w „ten” sposób.

Prdzej umr, ni znów zaufam
mczynie!

Ty zranie mnie, teraz ja zrani
ciebie.

Twoje dowiadczenia

Przejawianie przez osoby molestowane tego typu przejaskrawionych postaw

wobec pci przeciwnej nie ma adnego zwizku z ich pogldami na sprawy
zwizane z seksem. Takie zachowania w przypadku ofiar mówi raczej o tym,
co czuj i myl o sobie i innych. Ogólna zasada, która niemal zawsze si
sprawdza, mówi, e sposób, w jaki dana osoba nawizuje intymne zwizki z innymi,
daje prawdziwy obraz zdrowia emocjonalnego tej osoby

. Cho to stwierdzenie wydaje

si bardzo subiektywne, jeli si nad nim dobrze zastanowisz, stwierdzisz,
e ma sens.

Twoja seksualno stanowi podoe relacji z otoczeniem. Jeli zostaa skrzy-

wdzona w tej najbardziej intymnej sferze, trudno oczekiwa , e nie bdzie
to miao wpywu na Twoje myli, uczucia i zachowanie wzgldem innych
ludzi. wiadomo tego, kim jeste jako istota seksualna, moe Ci uchroni
przed zaburzeniem równowagi w Twoich stosunkach z pci przeciwn.

Co o tym my lisz?

Pomyl o swoich dowiadczeniach zwizanych z wykorzystywaniem seksual-
nym. Jak to, co si stao, wpyno na Twoje postrzeganie wasnej seksualnoci?

____________________________________________________________________

Jak wpyno to na sposób, w jaki postrzegasz pe przeciwn?

____________________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Bd ze sob szczera. Czy w jakikolwiek sposób naduywasz wasnej sek-
sualnoci? Jeli tak, to w jaki? Jeli nie, to co robisz, aby pozosta „zdrow
seksualnie”?

____________________________________________________________________

Co mylisz, gdy poznajesz nowego chopaka?

____________________________________________________________________

Gniew na to, e bya molestowana, okazujesz poprzez…

____________________________________________________________________

Sposobem na przywrócenie równowagi w Twoich odczuciach zwizanych
z seksem jest…

____________________________________________________________________

Twoje dowiadczenia

OMYL O TYM

Aby zbliy si do ludzi, nie tylko przedstawicieli pci

przeciwnej, ale w ogóle wszystkich, musisz najpierw spróbowa im
zaufa . Ludzie pokazuj, e warto im ufa (lub nie) dopiero po jakim
czasie. Otwarcie si na drug osob nie musi mie od razu charakteru
intymnego. Jednak aby blisko w ogóle bya moliwa, musisz otworzy
si przed drug osob i ujawni przed ni i przed sob swoje praw-
dziwe uczucia. Gdy poczujesz si dobrze ze sob jako kim, kto by
molestowany, zwizki z ludmi nabior nowego znaczenia i dadz Ci
wicej szczcia. Pozwól, aby czas sta si Twoim sprzymierzecem.

Moesz wygra

Nie chcesz wiedzie, z iloma chopakami byam. Wstydz si tego. Po raz
pierwszy zostaam wykorzystana, gdy miaam sze lat. Potem trwao
to z przerwami do czasu, gdy sko czyam jedenacie lat. Wtedy
wykorzystywanie ustao, ale i tak staam si niezwykle pobudzona seksualnie.
Sama nie wiem, co gorsze: to, e w dzieci stwie kto mnie wykorzysta,
czy to, e teraz ja wykorzystuj siebie, zachowujc si jak jaka dziwka.
Jestem za, e pokazano mi, czym jest seks, gdy byam taka maa. Myl,
e nie zachowywaabym si teraz w ten sposób, gdyby nie to, e zostaam
wykorzystana. Seks jest wspaniay, ale tylko gdy podchodzisz do niego
we waciwy sposób. Wierz mi, wiem, co mówi.

— Gosia, 17 lat

Jeste w cieka? Nie wyywaj si
na innych

Jeli w jakikolwiek sposób Ci wykorzystano, bez wtpienia wywoa to w Tobie
jak reakcj emocjonaln, prawdopodobnie bardzo siln. Twoi bliscy z pew-
noci bd starali si zrozumie Twój gniew, ale bd mówili, e nie powin-
na by taka za cay czas. Wtedy spróbujesz tumaczy , e to silniejsze od

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Ciebie, e jeste wcieka i nie moesz ani nie chcesz tumi tego w sobie.
Moe by jednak i tak, e sama poczujesz, i co jest nie w porzdku, ponie-
wa wci jeste pobudzona bez wyranego powodu i wciekasz si na mao
znaczce sprawy.

Atakujesz przyjaciók za najmniejszy bd.

Kócisz si z rodzicami, gdy czego Ci zabraniaj (i nawet
po awanturze nie przestajesz krzycze ).

Szybko wpadasz w zy nastrój, gdy co idzie nie po Twojej myli.

Rzucasz przedmiotami albo je kopiesz, trzaskasz drzwiami, a potem
tego aujesz.

Robisz sarkastyczne uwagi wobec przyjació lub bliskich, mimo
przekonania, e na to nie zasuguj.

Zaniedbujesz nauk, chocia wiesz, e przez to moesz zawali rok.

Jeli przesza traum, na pewno dowiadczysz zoci. Odczuwanie tych

emocji nie jest czym zym. Tak naprawd to dobrze, e jeste za na to, co
Ci spotkao. Stao si co bardzo niedobrego i teraz próbujesz to naprawi .
Zo , która rodzi si w umyle osoby wykorzystywanej, z czasem jednak robi
z ni dziwne rzeczy. Taka osoba jest za nie tylko na tego, który j skrzyw-
dzi, ale wydaje si t zo przenosi na wszystkich wokó.

Powstrzyma w cieky gniew

Nie wszyscy ludzie s li. Tak naprawd wikszo ludzi stara si pomaga
innym. Zazwyczaj maj dobre intencje. By moe nie wiedz, co Ci spotkao,
i dlatego nie rozumiej, dlaczego jeste zgorzkniaa i podejrzliwa albo nad-
sana i wybuchowa. Nawet Ci, którzy orientuj si, przez co przesza, mog
nie wiedzie , jak si zachowa albo jak Ci pomóc. Gdy osoba molestowana
atakuje kogo, kto z jej traum nie ma nic wspólnego, jest to zwyczajne wyy-
wanie si na niewinnej osobie, która jedynie chce pomóc.

Twoje dowiadczenia

W miar jak wyzwalasz si z traumatycznych dowiadcze, które stay si

Twoim udziaem, wane jest, aby zastanowia si nad swoimi reakcjami na
to, co Ci spotkao.

Na kogo tak naprawd si gniewasz?

Kiedy najlepiej powiedzie innym, co dokadnie si z Tob dzieje?

Czy w kontaktach z ludmi potrafisz by szczera wobec innych i siebie?

Czy przenosisz na innych emocje, które odczuwasz wobec sprawcy?

Dlaczego Twoje emocje nie pozwalaj Ci przyj pomocy i wsparcia, których
potrzebujesz?

Twoja kolej

Przypomnij sobie sytuacj, gdy zdarzyo Ci si nagle wybuchn gniewem
w stosunku do jakiej osoby lub grupy osób. Jaka to bya sytuacja?

____________________________________________________________________

W jaki sposób Twoja reakcja bya nieproporcjonalna do sytuacji? Co powie-
dziaa lub zrobia?

Zrobiam…

Powiedziaam…

___________________________

__________________________

___________________________

__________________________

___________________________

__________________________

___________________________

__________________________

___________________________

__________________________

Gdy wybucham zoci, inni prawdopodobnie myl, e jestem…

____________________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

____________________________________________________________________

Bardzo chciaabym, aby ludzie zrozumieli, e…

____________________________________________________________________

Ludziom atwiej bdzie mi pomóc, jeli zaczn…

____________________________________________________________________

OMYL O TYM

To, e czujesz zo z powodu tego, co si stao, nie jest

czym niewaciwym. Wrcz przeciwnie, masz prawo do zoci, poczu-
cia krzywdy czy jakiegokolwiek uczucia, które Ci chroni. Jeli jednak
wybuchasz zoci bez wyranego powodu albo wyywasz si na innych
w sytuacjach, gdy agodniejsza reakcja byaby bardziej na miejscu,
przyjrzyj si sobie. Zadaj sobie tych kilka trudnych pyta, które uwia-
domi Ci, jaki wpyw maj na Ciebie Twoje dowiadczenia — Twoje
uczucia maj Ci pomóc, a nie szkodzi . Uywaj ich mdrze.

Pod obserwacj: kontrolowanie gniewu

Gniew nie jest wcale taki zy (to ju wiesz). Odpowiednio wykorzystany, moe
uczyni wiele dobrego. Dobry gniew przyczynia si do konstruktywnych
zmian. Przyjrzyj si swojej zoci. Gniew jest dobry, jeli sprawia, e zachowu-
jesz rozsdek.

Twoje dowiadczenia

Wyraasz swoje myli i uczucia bez siy atakujcego byka.

Nie pozwalasz, aby emocje w Tobie narastay, a dojdzie
do niekontrolowanego wybuchu.

Jeste szczera, ale szanujesz uczucia i opinie innych.

Nie starasz si wygra kadego sporu (to jest po prostu niemoliwe).

Rozwanie wybierasz tematy, na które warto podyskutowa .

Starasz si uwanie sucha innych, a jeli to, co mówi,
nie ma sensu, prosisz o wyjanienie.

Pamitasz, e jeli zauwaysz, e moe doj do kótni, wolno
Ci po prostu odej .

Nie starasz si zapanowa nad innymi, ale próbujesz zapanowa
nad sob (zobaczysz, e wzronie równie wpyw, jaki wywierasz
na innych).

Utopione wspomnienia

Samo wspomnienie tego, przez co przesza, jest bez wtpienia co najmniej
nieprzyjemne, moe nawet wywoa obrzydzenie. Osoby wykorzystywane
wypracowuj róne sposoby radzenia sobie ze zymi wspomnieniami. Nie-
którzy przejawiaj „przesadne zachowania” w pewnych sferach ycia. Przesad-
ne zachowanie to sposób bycia, który wykracza poza ogólnie przyjte granice,
a jak wiadomo, kada przesada wyrzdza wicej zego ni dobrego.

Jednym z najczciej wystpujcych przesadnych zachowa obserwowa-

nych u osób wykorzystywanych jest naduywanie rodków odurzajcych,
zwaszcza alkoholu i narkotyków. Jeli nawet nie przejawiasz adnego z tych
zachowa, bardziej ni inne nastolatki jeste zagroona, e na jakim etapie
ycia ten problem Ci dotknie. Stres spowodowany wykorzystywaniem moe
sprawi , e spadniesz niej, ni moesz sobie wyobrazi .

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Osoby uzalenione od alkoholu i narkotyków, które maj za sob równie

traumatyczn przeszo , czsto mówi:

„W pewien sposób, kiedy jestem pijana (pod wpywem narkotyków), czuj si lepiej

sama ze sob”.

„Wiem, e to nie jest dla mnie dobre, ale pomaga zapomnie o stresie, choby tylko

na kilka godzin”.

„Nie lubi czu tego, co czuj. Szczerze mówic, wol by pijana”.

„Nie wiem, dlaczego pij (bior narkotyki). Po prostu to robi”.

„Te wspomnienia s tak okropne, e nie mog spa. Narkotyki (alkohol) pomagaj

mi zasn”.

„Kiedy jestem pijana, atwiej mi pozby si zoci”.

Odczuwanie zoci na to, co Ci spotkao, jest naturalne, a nawet podane.

Tak wanie powinna si czu . Niezalenie jednak od tego, jak suszny jest
Twój gniew, narkotyki i alkohol nie pomog Ci upora si z problemem. Mog
jedynie pogorszy sytuacj. Rozwa ponisze uwagi.

Alkohol i narkotyki nie pozwalaj Ci pokocha siebie i innych,
a mio jest jedn z Twoich najwikszych potrzeb.

Alkohol i narkotyki znieksztacaj Twój obraz siebie i innych
w momentach, gdy niezbdny jest jasny pogld na sytuacj.

Alkohol i narkotyki nie pozwalaj Ci dowiadcza prawdziwych
emocji, co przeszkadza Ci si rozwija i stawa lepsz.

Bycie pijan lub odurzon przedua jedynie Twoje cierpienie.
Ulga, której dowiadczasz w tym stanie, jest jedynie tymczasowa.
Problemy, przed którymi uciekasz, nie znikn, gdy si obudzisz.

Mylenie o przemocy, jakiej dowiadczya, nie jest niczym przyjemnym.

I cho praca nad tym, aby poczu si lepiej, te nie naley do przyjemnoci,
wysiek, jaki wkadasz w pokonanie swojego oprawcy, jest tego wart.

Twoje dowiadczenia

Co o tym my lisz?

Jaki procent ofiar molestowania, Twoim zdaniem, naduywa narkotyków lub
alkoholu? Czy ten odsetek jest wyszy, niszy czy taki sam jak wród innych
nastolatków?

____________________________________________________________________

Dlaczego, Twoim zdaniem, osoby wykorzystywane seksualnie tak czsto si-
gaj po alkohol lub narkotyki?

____________________________________________________________________

Jakie cechy, emocje czy zachowania zauwaasz u modych ludzi, którzy regu-
larnie naduywaj narkotyków lub alkoholu?

____________________________________________________________________

W jakim sensie naduywanie narkotyków lub alkoholu tak naprawd pogar-
sza sytuacj osoby po traumatycznych przejciach?

____________________________________________________________________

Jak pokona traum po molestowaniu seksualnym? Trening

Jakich innych sposobów na poradzenie sobie ze stresem moe spróbowa ofiara
przemocy, zamiast naduywa alkoholu lub narkotyków?

____________________________________________________________________

OMYL O TYM

Czasem trudno jest zrozumie kade uczucie, które

w Tobie narasta. Niektóre emocje trudniej jest wyjani ni inne, ale
wszystkie maj za zadanie Ci pomóc. Nawet te, które wydaj si nega-
tywne. Zamiast zagusza uczucia rodkami odurzajcymi, staraj si by
jak najbardziej sob, czu to, co naprawd czujesz. Bycie sob to klucz
do uleczenia.

Wskazówka

Dowiedz si jak najwicej o narkotykach i alkoholu. Dowiedz si, jaki
wpyw mog mie na Twój organizm i Twoje relacje rodzinne. Zorientuj
si, co myl nastolatki, gdy ich przyjaciele popadaj w uzalenienie.
Nie wchod w to w ciemno. Bd wiadoma, w co si pakujesz. Pamitaj
równie, e to gra, w której nie ma zwycizców.

Moesz wygra

Jeli zostaa wykorzystana seksualnie, mylisz, e nikt inny nie przeszed
czego tak potwornego jak ty. Byam zszokowana, gdy dowiedziaam si,
e sze innych dziewczyn z mojej szkoy równie byo molestowanych lub
wykorzystanych. Uwaam to za potworne, i tak wiele dzieci to spotyka,
ale odkryam, e gdy trzymamy si razem, mamy prawdziw si. Modzi
ludzie musz rozmawia ze sob o tym, co czuj.

— Kasia, 15 lat

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jak pokonac uzaleznienie od seksu Trening
Molestowanie seksualne w pracy jak się bronić
Jak pokonac bulimie Trening bulimi
Jak pokonac anoreksje Trening anorek
Jak pokonac chroniczny bol Trening
Jak pokonac anoreksje Trening
Jak pokonac chroniczny bol Trening chrobo
Jak pokonac anoreksje Trening anorek
Jak pokonac uzaleznienie od seksu Trening sexadd

więcej podobnych podstron