Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Podstawowe wymogi

bezpieczeñstwa po¿arowego w obiektach

Cel dydaktyczny

S³uchacze dowiedz¹ siê, gdzie zabronione jest stosowanie ognia otwartego,
palenie tytoniu lub wykonywanie innych czynnoœci mog¹cych spowodowaæ
po¿ar lub jego rozprzestrzenianie.

W obiektach oraz na terenach przyleg³ych do nich zabronione jest wykonywanie
czynnoœci, które mog¹ spowodowaæ po¿ar, jego rozprzestrzenianie siê,
utrudnienie prowadzenia dzia³ania ratowniczego lub ewakuacji,
a w szczególnoœci u¿ywanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych
czynników mog¹cych zainicjowaæ zap³on wystêpuj¹cych materia³ów:
q

w strefie zagro¿enia wybuchem,

q

w miejscach wystêpowania materia³ów niebezpiecznych po¿arowo,

q

w miejscach wystêpowania innych materia³ów palnych, okreœlonych przez
w³aœciciela lub u¿ytkownika i oznakowanych zgodnie z Polskimi Normami.

Wa¿ne uwagi

Rygorystyczne przestrzeganie zakazu stosowania ognia otwartego
w miejscach wystêpowania materia³ów ³atwo zapalnych
jest jednym z podstawowych warunków bezpieczeñstwa po¿arowego.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Podstawowe wymogi bezpieczeñstwa

po¿arowego w obiektach (2)

Cel dydaktyczny

S³uchacze dowiedz¹ siê, gdzie zabronione jest gara¿owanie pojazdów
silnikowych, rozgrzewanie smo³y przy zastosowaniu ognia otwartego oraz
wysypywanie popio³u i rozpalanie ognisk.
Zgodnie z § 4 rozporz¹dzenia MSWiA z dnia 16 czerwca 2003 r. zabronione jest:

q

gara¿owanie pojazdów silnikowych w obiektach i pomieszczeniach
nieprzeznaczonych do tego celu, je¿eli zbiornik paliwa pojazdu nie zosta³
opró¿niony i nie od³¹czono na sta³e zasilania akumulatorowego pojazdu,

q

rozgrzewanie za pomoc¹ otwartego ognia smo³y i innych materia³ów
w odleg³oœci mniejszej ni¿ 5 m od obiektu, przyleg³ego do niego sk³adowiska
lub placu sk³adowego z materia³ami palnymi; wykonywanie tych czynnoœci
jest dopuszczalne na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym,
w budowanych obiektach, a w pozosta³ych – je¿eli zostan¹ zastosowane
odpowiednie, przeznaczone do tego celu podgrzewacze,

q

rozpalanie ognisk lub wysypywanie gor¹cego popio³u i ¿u¿la w miejscu
umo¿liwiaj¹cym zapalenie siê materia³ów palnych lub s¹siednich obiektów
oraz w odleg³oœci mniejszej ni¿ 10 m od tych obiektów,

q

u¿ytkowanie elektrycznych urz¹dzeñ ogrzewczych ustawionych bezpoœrednio
na pod³o¿u palnym (z wyj¹tkiem urz¹dzeñ eksploatowanych zgodnie
z warunkami okreœlonymi przez producenta).

Wa¿ne uwagi

q

Samochody mog¹ byæ gara¿owane tylko w pomieszczeniach do tego
przeznaczonych i przystosowanych.

q

Stosowanie ognia otwartego podczas prac remontowo-budowlanych musi
odbywaæ siê z zachowaniem szczególnej ostro¿noœci.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Podstawowe wymogi bezpieczeñstwa

po¿arowego w obiektach (3)

Cel dydaktyczny

S³uchacze dowiedz¹ siê, gdzie zabronione jest stosowanie ognia otwartego,
palenie tytoniu lub wykonywanie innych czynnoœci mog¹cych spowodowaæ
po¿ar lub jego rozprzestrzenianie.

Zgodnie z § 4 rozporz¹dzenia MSWiA z dnia 16 czerwca 2003 r. zabronione jest:

q

przechowywanie materia³ów palnych w odleg³oœci mniejszej ni¿ 0,5 m od:

a) urz¹dzeñ i instalacji, których powierzchnie zewnêtrzne mog¹ nagrzewaæ siê

do temperatury przekraczaj¹cej 373,15 K (100°C),

b) linii kablowych o napiêciu powy¿ej 1 kV, przewodów uziemiaj¹cych

oraz przewodów odprowadzaj¹cych instalacji piorunochronnej,
czynnych rozdzielnic pr¹du elektrycznego, przewodów elektrycznych
si³owych i gniazd elektrycznych si³owych o napiêciu powy¿ej 400 V;

q

stosowanie na os³ony punktów œwietlnych materia³ów palnych, z wyj¹tkiem
materia³ów trudno zapalnych i niezapalnych, je¿eli zostan¹ umieszczone
w odleg³oœci co najmniej 0,05 m od ¿arówki;

q

instalowanie opraw oœwietleniowych oraz osprzêtu instalacji elektrycznych,
takiego jak wy³¹czniki, prze³¹czniki, gniazda wtyczkowe, bezpoœrednio
na pod³o¿u palnym, je¿eli ich konstrukcja nie zabezpiecza pod³o¿a przed
zapaleniem;

q

sk³adowanie materia³ów palnych na drogach ewakuacyjnych;

q

ustawianie na drogach ewakuacji przedmiotów w sposób zmniejszaj¹cy
ich szerokoœæ lub wysokoœæ poni¿ej wymaganych wartoœci;

q

zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemo¿liwiaj¹cy
ich natychmiastowe otwarcie.

Wa¿ne uwagi

Sta³a dba³oœæ o dro¿noœæ dróg ewakuacyjnych jest warunkiem, by w przypadku
zagro¿enia by³a mo¿liwa skuteczna ewakuacja ludzi zagro¿onych.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Podstawowe wymogi bezpieczeñstwa

po¿arowego w obiektach (4)

Cel dydaktyczny

S³uchacze dowiedz¹ siê, gdzie zabronione jest stosowanie ognia otwartego,
palenie tytoniu lub wykonywanie innych czynnoœci mog¹cych spowodowaæ
po¿ar lub jego rozprzestrzenianie.

Zgodnie z § 4 rozporz¹dzenia MSWiA z dnia 16 czerwca 2003 r., zabronione jest
uniemo¿liwianie lub ograniczanie dostêpu do:
a) urz¹dzeñ przeciwpo¿arowych, takich jak gaœnice, sta³e i pó³sta³e urz¹dzenia

gaœnicze i zabezpieczaj¹ce, urz¹dzenia odci¹¿aj¹ce,
instalacje sygnalizacyjno-alarmowe, hydranty, zawory hydrantowe,
suche piony, przeciwpo¿arowe zbiorniki wodne, klapy przeciwpo¿arowe,
urz¹dzenia do usuwania dymów i gazów po¿arowych,

b) urz¹dzeñ uruchamiaj¹cych instalacje gaœnicze i steruj¹cych takimi instalacjami

oraz innymi instalacjami wp³ywaj¹cymi na stan bezpieczeñstwa po¿arowego
obiektu,

c) wyjϾ ewakuacyjnych i okien dla ekip ratowniczych,
d) wy³¹czników i tablic rozdzielczych pr¹du elektrycznego oraz g³ównych

zaworów gazu.

Wa¿ne uwagi

Dostêp do urz¹dzeñ przeciwpo¿arowych umo¿liwia ich szybkie uruchomienie
i tym samym skuteczne przeciwdzia³anie zagro¿eniom.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Podstawowe wymogi bezpieczeñstwa

po¿arowego w obiektach (5)

Cel dydaktyczny

S³uchacze dowiedz¹ siê, jakie obowi¹zki w zakresie bezpieczeñstwa po¿arowego ci¹¿¹

na w³aœcicielach, zarz¹dcach i u¿ytkownikach budynków i placów sk³adowych oraz wiat.

Zgodnie z § 4 rozporz¹dzenia MSWiA z dnia 16 czerwca 2003 r., w³aœciciele,

zarz¹dcy lub u¿ytkownicy budynków oraz placów sk³adowych i wiat,

z wyj¹tkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych, s¹ zobowi¹zani do:
1) utrzymania urz¹dzeñ przeciwpo¿arowych i gaœnic w stanie pe³nej sprawnoœci

technicznej i funkcjonalnej;

2) wyposa¿enia obiektów, zgodnie z wymaganiami przepisów

techniczno-budowlanych, w przeciwpo¿arowe wy³¹czniki pr¹du;

3) umieszczenia w widocznych miejscach instrukcji postêpowania na wypadek po¿aru

wraz z wykazem telefonów alarmowych;

4) oznakowania, znakami zgodnymi z PN dotycz¹cymi znaków bezpieczeñstwa:

a) dróg ewakuacyjnych (z wy³¹czeniem budynków mieszkalnych) oraz

pomieszczeñ, w których wymagane s¹ co najmniej 2 wyjœcia ewakuacyjne,

w sposób zapewniaj¹cy dostarczenie informacji niezbêdnych do ewakuacji,

b) miejsc usytuowania urz¹dzeñ przeciwpo¿arowych i gaœnic,

c) miejsc usytuowania elementów steruj¹cych urz¹dzeniami przeciwpo¿arowymi,

d) miejsc usytuowania przeciwpo¿arowych wy³¹czników pr¹du, kurków g³ównych

instalacji gazowej oraz materia³ów niebezpiecznych po¿arowo,

e) pomieszczeñ, w których wystêpuj¹ materia³y niebezpieczne po¿arowo,

f) drabin ewakuacyjnych, rêkawów ratowniczych, pojemników z maskami

ucieczkowymi, miejsc zbiórki do ewakuacji, miejsc lokalizacji kluczy do wyjœæ

ewakuacyjnych,

g) dŸwigów dla ekip ratowniczych (przeciwpo¿arowych),

h) przeciwpo¿arowych zbiorników wodnych.

Wa¿ne uwagi

Umieszczenie w miejscach dostêpnych informacji o drogach ewakuacji oraz lokalizacji

urz¹dzeñ maj¹cych wp³yw na przebieg ewakuacji jest jednym z wa¿nych elementów

zabezpieczenia przeciwpo¿arowego.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Materia³y niebezpieczne po¿arowo

Cel dydaktyczny

S³uchacze dowiedz¹ siê, co nale¿y rozumieæ pod pojêciem materia³y
niebezpieczne po¿arowo.

Rozporz¹dzenie Ministra Spraw Wewnêtrznych i Administracji
z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony przeciwpo¿arowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z dnia 11 lipca 2003 r.
Nr 121, poz. 1138) okreœla, ¿e materia³y niebezpieczne po¿arowo to:

q

gazy palne (np. acetylen, metan, butan, propan),

q

ciecze palne o temperaturze zap³onu poni¿ej 328,15 K (55°C),

q

materia³y wytwarzaj¹ce w zetkniêciu z wod¹ gazy palne (np. sód, potas),

q

materia³y zapalaj¹ce siê samorzutnie na powietrzu (np. potas),

q

materia³y wybuchowe i pirotechniczne,

q

materia³y ulegaj¹ce samorzutnemu rozk³adowi lub polimeryzacji,

q

materia³y maj¹ce sk³onnoœci do samozapalenia.

Wa¿ne uwagi

W³aœciwe obchodzenie siê z materia³ami niebezpiecznymi po¿arowo jest jednym
z podstawowych warunków bezpieczeñstwa po¿arowego.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Sprzêt i urz¹dzenia przeciwpo¿arowe

Cel dydaktyczny

S³uchacze dowiedz¹ siê, co to jest i do czego s³u¿¹ urz¹dzenia przeciwpo¿arowe.

Urz¹dzenia przeciwpo¿arowe to przedmioty, narzêdzia, maszyny i urz¹dzenia
zwi¹zane na sta³e z budynkiem, obiektem lub terenem, uruchamiane
lub wykorzystywane do ratowania ludzi i mienia w warunkach po¿aru,
klêski ¿ywio³owej oraz innego miejscowego zagro¿enia.

Rozporz¹dzenie Ministra Spraw Wewnêtrznych z dnia 16 czerwca 2003 r.
w sprawie ochrony przeciwpo¿arowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów (Dz. U. z 2003 r. Nr 121, poz. 1138) okreœla, ¿e urz¹dzenia
przeciwpo¿arowe to urz¹dzenia (sta³e lub pó³sta³e, uruchamiane rêcznie
lub samoczynnie) s³u¿¹ce do wykrywania i zwalczania po¿aru lub ograniczania
jego skutków w obiektach, w których lub przy których s¹ zainstalowane,
a w szczególnoœci sta³e i pó³sta³e urz¹dzenia gaœnicze i zabezpieczaj¹ce,
urz¹dzenia wchodz¹ce w sk³ad systemu sygnalizacji po¿arowej i dŸwiêkowego
systemu ostrzegawczego, instalacje oœwietlenia ewakuacyjnego, hydranty,
zawory hydrantowe, pompy w pompowniach przeciwpo¿arowych,
przeciwpo¿arowe klapy odcinaj¹ce, urz¹dzenia oddymiaj¹ce oraz drzwi i bramy
przeciwpo¿arowe, o ile s¹ wyposa¿one w systemy sterowania.

Wa¿ne uwagi

Pracownicy powinni wiedzieæ, w jakie urz¹dzenia przeciwpo¿arowe wyposa¿ony
jest obiekt, w którym s¹ zatrudnieni, i umieæ je uruchomiæ w razie koniecznoœci.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Strefa zagro¿enia wybuchem

Cel dydaktyczny

S³uchacze poznaj¹ okreœlenia:

q

zagro¿enie wybuchem,

q

strefa zagro¿enia wybuchem,

q

strefa po¿arowa sk³adowiska.

Strefa po¿arowa sk³adowiska – to powierzchnia sk³adowiska oddzielona
od budynków, innych obiektów budowlanych i sk³adowisk w sposób okreœlony
dla budynków magazynowych wolnym pasem terenu o szerokoœci nie mniejszej
ni¿ dopuszczalna lub œcian¹ oddzielenia przeciwpo¿arowego o wysokoœci
przekraczaj¹cej poziom sk³adowania co najmniej o 0,5 m i klasie odpornoœci
ogniowej nie mniejszej ni¿ REI 120.

Zagro¿enie wybuchem – to mo¿liwoœæ tworzenia przez palne gazy, pary palnych
cieczy, py³y lub w³ókna palnych cia³ sta³ych, w ró¿nych warunkach, mieszanin
z powietrzem, które pod wp³ywem czynnika inicjuj¹cego zap³on (iskra,
³uk elektryczny lub przekroczenie temperatury samozapalenia) wybuchaj¹,
czyli ulegaj¹ gwa³townemu spalaniu po³¹czonemu ze wzrostem ciœnienia. Jeœli
wybuch takiej mieszaniny mo¿e spowodowaæ w pomieszczeniu przyrost ciœnienia
przekraczaj¹cy 5 kPa, pomieszczenie to okreœla siê jako zagro¿one wybuchem.

Strefa zagro¿enia wybuchem – to przestrzeñ, w której mo¿e wystêpowaæ
mieszanina substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniaj¹cymi,
o stê¿eniu zawartym miêdzy doln¹ i górn¹ granic¹ wybuchowoœci. Jeœli objêtoœæ
mog¹cej wyst¹piæ mieszaniny wybuchowej przekracza 0,01 m

3

w zwartej

przestrzeni, w pomieszczeniu wyznacza siê strefê zagro¿enia wybuchem.

Wa¿ne uwagi

Aby nie dopuœciæ do wybuchu w zak³adzie:

q

nale¿y d¹¿yæ, by nie dosz³o do wydzielania substancji mog¹cych tworzyæ
mieszaniny wybuchowe do otoczenia,

q

nie mo¿na dopuœciæ do wystêpowania (nie u¿ywaæ) Ÿróde³ zap³onu
ani urz¹dzeñ mog¹cych spowodowaæ zap³on w wyznaczonej strefie
zagro¿enia wybuchem.

III. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPO¯AROWE ZAK£ADU PRACY

Wymagania ochrony przeciwpo¿arowej dla obiektów

Copyright © 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.

Zabezpieczenie przed zadymieniem

dróg ewakuacyjnych

Cel dydaktyczny

S³uchacze poznaj¹ okreœlenia:

q

zabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych,

q

urz¹dzenia do usuwania dymów i gazów po¿arowych,

q

urz¹dzenia przeciwpaniczne.

Zabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych – to zabezpieczenie
przed utrzymywaniem siê na drogach ewakuacyjnych dymu w iloœci,
która ze wzglêdu na ograniczenie widocznoœci lub toksycznoœæ uniemo¿liwi³aby
bezpieczn¹ ewakuacjê.

Urz¹dzenia do usuwania dymów i gazów po¿arowych – to urz¹dzenia
montowane w górnych czêœciach klatek schodowych i pomieszczeñ,
uruchamiane w przypadku nagromadzenia siê gor¹cych gazów i dymów
po¿arowych w celu ich odprowadzenia drog¹ wentylacji naturalnej
lub wymuszonej.

Urz¹dzenia przeciwpaniczne – to specjalne urz¹dzenia instalowane na drzwiach
ewakuacyjnych, umo¿liwiaj¹ce ³atwe i pewne otwarcie drzwi od wewn¹trz
pomieszczenia, zgodnie z kierunkiem ewakuacji ludzi na korytarzach lub klatkach
schodowych, bez wzglêdu na blokady i zamki uniemo¿liwiaj¹ce otwarcie tych
drzwi od zewn¹trz.

Wa¿ne uwagi

Usuwanie dymu ze strefy po¿aru na zewn¹trz u³atwia ewakuacjê ludzi i umo¿liwia
ratownikom dostêp do Ÿród³a po¿aru.