Sześć Sigma

Six Sigma

Sześć Sigma (6 Sigma) - metoda zarządzania jakością oparta na pozyskaniu jak największej liczby
danych w celu późniejszego wykorzystania ich do osiągnięcia maksymalnej jakości. Cechą
charakterystyczną Six Sigma jest to, że pozwala ona na wychwycenie i pełną identyfikację błędów
jeszcze przed ich wystąpieniem. Koncepcja ta pozwala na zbadanie wszelkich występujących w
przedsiębiorstwie procesów, takich jak np.: projektowanie, kooperacja, serwis i usługi, produkcja,
szkolenia itd.

Historia

Wprowadzona w Motoroli w połowie lat 80., przez Boba Galvina (syn założyciela firmy) oraz Billa
Smitha. Za to osiągnięcie w 1988 Motorola otrzymała Amerykańską Nagrodę Jakości im. M.
Baldridge'a.

[1]

Obecnie metoda ta (lub jej pochodne) używana jest w koncernach takich jak General

Electric (GE)

[2]

, 3M

[3]

, Honeywell

[4]

, Rockwell Automation

[5]

, Alstom, Raytheon

[6]

, Hewlett-Packard,

Philips, ABB

[7]

, TRW Automotive

[8]

i Microsoft.

W 2000 roku Fort Wayne w Indianie został pierwszym miastem używającym sześć sigma do
zarządzania miastem.

[9]

Zastosowanie

Six Sigma bierze pod uwagę wszystkie aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa. Skupia się na:

Zdefiniowaniu miary satysfakcji klienta (i to na każdym etapie procesu),

●

Wykorzystaniu w ten sposób uzyskanych wyników do systematycznej redukcji czasów przebiegów

●

cyklów stosowanych w przedsiębiorstwie,
Określenia poziomu wskaźnika liczby defektów na milion możliwości.

●

Zarządzanie jakością jest na poziomie wychwytywania wad produktów, elementów procesu, które nie
spełniają oczekiwań klienta, a następnie reperowanie ich. Z punktu widzenia biznesu oznacza to, że
firma wciąż traci pieniądze, biorąc pod uwagę koszty złej jakości, które są wbudowane w zły produkt.

Zarządzanie przez jakość, którym jest Six Sigma, to budowanie procesów, produktów w taki sposób,
by od początku spełniały znane, zidentyfikowane oczekiwania klienta. Stanowi zatem jeden z
parametrów zarządczych firmy - zarządzania klientami, procesami i zarządzania pracownikami.

Opis

Six Sigma to metoda ograniczania liczby usterek i błędów, która gruntownie odmienia organizacje,
zmuszając je do stawiania przede wszystkim na jakość doznań klientów. Symbol "sigma" oznacza

odchylenie od idealnie dobrej działalności, a każdy z kolejnych wyróżnionych poziomów sigmy (od
jednego w górę) zakłada coraz mniejszą liczbę usterek.

W statystyce sigma oznacza odchylenie standardowe zmiennej. Sześć sigm oznacza odległość sześciu
odchyleń standardowych między linią centralną procesu a najbliższą granicą specyfikacji. Celem
programu jest zmniejszenie średniej liczby defektów do 3,4 (trzech i czterech dziesiątych) defektu na
milion okazji. 6 sigm (czyli Six Sigma - poziom nirwany dla funkcjonujących organizacji) dopuszcza
jedynie 3,4 usterki na milion zdarzeń czy sztuk produktu.

W przypadku firm produkcyjnych oznacza to 999.996,6 perfekcyjnie wykonanych detali. W
przeszłości uważano, iż jest to niemożliwe i już procesy o wartości 3 sigmy były akceptowane (67000
DPMO - czyli liczba wad na milion możliwości). Obecnie liderzy osiągają w wielu procesach wartość
6 sigm.

W sferze IT oznacza to mniej serwerów, krótsze czasy reakcji i sprawniejszą realizację projektów.

Metody Six Sigma

Six Sigma jest pięciostopniowym procesem osiągania wcześniej wyznaczonych celów. Rozróżnia się
dwie metody inspirowane cyklem Deminga:

DMAIC stosowanym dla przedsięwzięć, których celem jest usprawnienie istniejących procesów

●

biznesowych
DMADV stosowanych dla przedsięwzięć, których celem jest zaprojektowanie nowych produktów

●

lub procesów

Metoda DMAIC

W literaturze fachowej, te pięć faz określane jest skrótem DMAIC - jest to skrót od wyrazów
angielskich oznaczających poszczególne fazy:

Definiowania (ang. Define) - definiowanie problemu, celu projektu,

1.

Pomiaru (ang. Measure) - pomiar kluczowych parametrów obecnego procesu i zbieranie

2.

odpowiednich danych
Analizy (ang. Analyze) - analiza danych w celu zbadania i zweryfikowania zależności przyczynowo-

3.

skutkowych. Określenie istniejących relacji i sprawdzenie czy wzięto pod uwagę wszystkie
czynniki. Poszukiwanie przyczyny źródłowej.
Udoskonalenia (ang. Improve) - Usprawnienie lub optymalizacje obecnego procesu w oparciu o

4.

analizy danych przy użyciu takich technik jak Planowanie eksperymentu (ang. design of
experiment), Poka-yoke czy eliminacja wad. Wykonanie rozwiązania pilotowego dla określenia
wydolności procesu.
Kontroli (ang. Control) - Weryfikuj jakość usprawnionego procesu. Sterowanie (kontrola)

5.

przyszłym stanem procesu w celu minimalizacji odchylenia od założonego celu oraz zapewnienie
wprowadzenia korekty zanim odchylenie negatywnie wpłynie na rezultat procesu.
Zaimplementowanie systemów kontroli takich jak statystyczne sterowanie procesem,
wyświetlacze przemysłowe (tablice produkcyjne), wizualizacje na stanowisku pracy, ciągłe
monitorowanie procesu.

Niektóre organizację dodają jako pierwszy dodatkowy krok Rozeznanie (ang. Recognize), którego
celem jest właściwe rozpoznanie problemu, nad którym należy pracować. W ten sposób zrodziła się
metoda RDMAIC

[10]

Metoda DMADV

Metoda DMADV w literaturze przedmiotu przedstawiana jest jako zarządzanie projektem nowego
procesu lub produktu. Kolejne litery jest to skrót od wyrazów angielskich oznaczających
poszczególne fazy:

Definiowanie (ang. Define) - zdefiniowanie celu projektu, zgodnie z potrzebami klientów i

1.

strategią organizacji;
Pomiar (ang. Measure) - zmierzenie i określenie charakterystyk krytycznych dla jakości (ang.

2.

Critical To Quality, CTQ), cech produktu, cech procesu produkcyjnego i ryzyka;
Analiza (ang. Analyze) - analiza dostępnych rozwiązań alternatywnych umożliwiających

3.

osiągnięcie założonego celu, opracowanie wysokopoziomowych projektów, ocena możliwość ich
realizacji i wybór najlepszego;
Projektowanie (ang. Design) - zaprojektowanie nowego produktu, usługi lub procesu. W tej fazie

4.

wykonuje się symulacje;
Weryfikacja (ang. Verify) - zweryfikowanie przygotowania projektu, wykonanie realizacji

5.

pilotowej, implementacja procesu na produkcji i przekazanie właścicielowi procesu.

Six Sigma to swoista kultura organizacyjna, motywująca ludzi do współpracy po to, by mogli
wspólnie osiągnąć wyższy poziom efektywności i wydajności. Six Sigma to narzędzie otwierające
drogę do celu wszystkich organizacji, jakim jest osiąganie perfekcji we wszystkich prowadzonych
przez nie działaniach.

Fazy w procesie Six Sigma

Definiowanie (ang. Define), na tym etapie poznajemy i opisujemy proces, przede wszystkim jego

●

słabe strony. Określamy również cele, które należy osiągnąć. Narzędzia, które wykorzystywane na
tym etapie to: diagramy przyczynowo-skutkowe, pusty wykres, kalkulator Six Sigma.
Pomiar (ang. Measurement), to najważniejsze hasło Six Sigma. Pomiar jest jedynym sposobem

●

obiektywnego poznania prawdy o procesie. Układ pomiarowy musi być w stanie mierzyć z
dostateczną precyzją i dokładnością. Wyniki pomiarów wymagają jasnego przedstawienia i
zanalizowania celem wydobycia z nich najważniejszych informacji. W fazie tej wykorzystuje się
następujące metody statystyczne: statystki opisowe, wykres podsumowujący, wykresy ramka -
wąsy, badania wyrywkowe, analiza mocy, dopasowanie rozkładu, wykresy szeregów czasowych.
Analiza (ang. Analyze), analiza danych pod kątem uzyskania możliwości udokumentowania

●

używanego sposobu działania, by uzyskać identyfikacje przyczyn występowania defektów,
opracowania ?linii odniesienia zdolności procesu?. Analizujemy zdobyte na etapie pomiaru dane w
poszukiwaniu ogólnej wiedzy o procesie. Poszukujemy zależności przyczynowych i źródeł
zmienności. Na tym etapie korzystamy z następujących metod: diagramy przyczynowo - skutkowe,
test "t" dla prób niezależnych, test "t" dla prób zależnych, analiza przekrojowa, planowanie
doświadczeń.
Udoskonalenie (ang. Improvement), ingerencja w toku procesu np. produkcyjnego, po to by

●

obniżyć poziom występowania defektów, czyli osiągnąć wyższy poziom sigma. W fazie
Udoskonalania (ang Improvement), największy nacisk kładzie się na redukowanie poziomu

odchyleń (faza ta, aby była skuteczna musi być kilkakrotnie powtarzana). Ważnym elementem tego
etapu jest zaplanowanie, wykonanie i przeanalizowanie wyników doświadczeń nad kluczowymi
wielkościami procesu. W etapie tym stosujemy następujące metody: karty kontrolne, wykres
podsumowujący, tabele liczności, analiza Pareto, kalkulator Six Sigma, analiza przekrojowa,
wykresy przekrojowe.
Kontrola (ang. Control), po zakończeniu etapu wprowadzania nowych procesów, głównym celem

●

Six Sigma stanie się ich ciągły monitoring, po to by utrzymać odpowiednio wysoki poziom jakości.
Metoda, jaką wykorzystujemy w tym etapie to: Karty kontrolne.

Sześć zasad Six Sigma

1. Kierunek - Klient

Priorytet numer jeden to klient i jego potrzeby. Należy patrzeć dlaczego, i w jaki sposób, firma może
zidentyfikować potrzeby klientów, jak może je zmierzyć, jak reagować na pojawiające się nowości
oraz jakie są niezidentyfikowane potrzeby.

2. Zarządzanie wykorzystujące informację

Należy określić wskaźniki pomagające zmierzyć poziom działania firmy, następnie zebrać i
przeanalizować dane w celu zrozumienia kluczowych zmiennych i zoptymalizowania rezultatów

3. Proces, zarządzanie i ulepszanie

Proces zachodzi tam, gdzie coś się dzieje - to jeden z najważniejszych elementów koniecznych do
osiągnięcia sukcesu.

4. Aktywne zarządzanie

Tzn. wykonywanie czynności zanim coś się wydarzy. To zbudowanie podstaw do kreatywnych i
skutecznych zmian.

5. Nieograniczona współpraca

Wymaga zrozumienia rzeczywistych potrzeb końcowych użytkowników, jak i przepływu pracy w
całym procesie. To tworzenie środowiska oraz struktury zarządzania umożliwiającej faktyczną pracę
zespołową.

6. Celem - doskonałość, tolerancja dla niepowodzeń

Firma wykorzystująca techniki Six Sigma zmuszona jest do ciągłego samodoskonalenia oraz
zaakceptowania niepowodzeń, z którymi musi umieć sobie poradzić.

Dlaczego sześć odchyleń od średniej?

Wykres rozkładu normalnego, na podstawie którego oparty jest model Six Sigma. Grecka litera σ
pokazuje odległość na osi x pomiędzy średnią arytmetyczną µ, a punktem przegięcia. Im większa
odległość tym większy jest rozrzut wyników. Dla czerwonej krzywej na wykresie wartość średnia
wynosi 0 (µ = 0) i σ = 1. Inne kolory pokazują inne wartości µ i σ.

Zgodnie z wykresem rozkładu normalnego, który jest symetryczny, tylko 2 miliardowe wykresu
wychodzą poza zakres (średnia - 3 sigma, średnia + 3 sigma), co oznacza, że na miliard przypadków
dwa są poza tym zakresem. W praktyce mówi się o dwóch błędach na miliard przypadków (np. 2
wadliwe tranzystory na miliard upakowanych na procesorze, 2 butelki niedokręcone na miliard
zakręcanych).

Podejście Six Sigma dopuszcza obecnie w przemyśle kilka wadliwych produktów na milion
wyprodukowanych dostarczonych do klienta. Większość firm uznaje, że straty wynikające z takiej
ilości braków są dopuszczalne. Dlaczego więc "Sześć sigma" skoro "Sześć sigma" to 2 na miliard? Ta
wartość wynika z doświadczenia: jeśli na starcie produkcji zmierzymy kilkadziesiąt sztuk i mamy
prawdopodobieństwo dwóch produktów wadliwych na miliard wyprodukowanych, to z czasem okaże
się, że jest to tak naprawdę kilka sztuk na milion.

Jak to się dzieje? Jeśli produkowane sztuki będziemy mierzyć systematycznie i uzbieramy powiedzmy
kilka tysięcy wyników, obliczymy sigmę dla tych wyników (np. w Excelu funkcja
"Odch.Stand(wyniki)" lub "stdev(values)" w angielskiej wersji, liczy nam sigmę) to w sześciu sigmach
zmierzonych na starcie zmieści się tylko 4,5 sigma uwzględniające czynnik czasu i liczone dla
większej liczby produktów. Zgodnie z wykresem rozkładu normalnego, który jest symetryczny, tylko
3,4 milionowe wykresu wychodzą poza zakres (średnia - 4,5 sigma, średnia + 4,5 sigma), co oznacza,
że na milion przypadków trzy są poza tym zakresem. Jeśli więc nasze sigma na starcie wynosi 10 to z
czasem urośnie 6/4,5 raza i wyniesie 13,33:

6*sigma odpowiada 4,5*sigma(t), gdzie t - długi czas:

Po podstawieniu w pierwszym równaniu 4,5 zamiast 6 otrzymuje się

Te wartości promował Mikey Harry około roku 1980, wyprowadził je z obserwacji i praktyki, a nie z
teoretycznych danych. Używa się ich jako modelu zmian, gdyż defekty produkcyjne często nie
podlegają rozkładowi normalnemu. Wtedy do obliczeń ilości potencjalnych wad nie używa się
odchylenia standardowego. Nie zmienia to jednak nazewnictwa, gdyż dalej używa się określenia
"zgodne lub niezgodne z 6 sigma".

Donald J. Wheeler uważa iż przesunięcie 1,5 jest niewłaściwe, argumentuje iż takie praktyki
transformują proces 4,5 sigma (3,4 DPMO) w 6 sigma. Jednak takie argumenty są właściwe jedynie
dla danych krótkookresowych, gdyż tylko wtedy 1,5 jest odejmowany od wyniku. Gdy wynik 3,4
DPMO wskazuje na proces o wartości 3 sigma, a nie 6 sigma. W przypadku danych długookresowych
przesunięcie procesu zostało wliczone i nic więcej się nie odejmuje.

Miejsce w dziedzinie zarządzania

Six Sigma jest doktryną zarządzania organizacją. Six Sigma to precyzyjnie zorganizowana, bazująca
na realnych danych metoda eliminacji defektów, strat i wszelkich problemów z jakością, we
wszystkich dziedzinach produkcji, usług, zarządzania i w innej działalności biznesowej.

Podstawą Six Sigma jest połączenie znanych technik statystycznego sterowania jakością z innymi,
zarówno prostymi jak i zaawansowanymi metodami statystycznymi oraz z systematycznym
szkoleniem całego personelu, z każdego szczebla organizacji, włączonego w procesy i działania
objęte metodą Six Sigma.

Six Sigma od innych metod zarządzania jakością wyróżnia mierzenie wadliwości przy pomocy
jednostki „sigma”, która jest miarą zmienności procedur określaną na podstawie wskaźników
wydajności.

Zobacz też

DPMO - liczba wad na milion możliwości

●

Cykl Deminga nazywany również cyklem PDCA, cyklem Plan-Do-Check-Act lub kołem Deminga

●

DMAIC

●

DMADV nazywanej również DFSS

●

Metody i techniki Six Sigma - wykaz metod i technik używanych w Six Sigma

●

Proces Six Sigma

●

Narzędzia Six Sigma - przez narzędzia rozumiemy rozwiązania softwerowe wspomagające metodę

●

TPM

●

Lean Six Sigma lub Lean Sigma

●

Management fad

●

Bibliografia

Frameworks for IT Management ISBN 9077212906

●

M. Harry, R. Shroeder: Sześć sigma, wykorzystanie programu jakości do poprawy wyników

●

finansowych, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2001
R. Karaszewski: Tylko dla liderów - sześć sigma, Problemy Jakości nr 6/2001, Warszawa 2003

●

Peter S. Pande, Robert P. Neuman, Roland R. Cavanagh: Six Sigma Sposób poprwawy wyników nie

●

tylko dla firm takich jak GE czy Motorola, Wydawnictwo K.E. Liber s.c., Warszawa 2003
M. Barney, T. McCarty: Nowa Six Sigma, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2005

●

Linki zewnętrzne

Six Sigma na Wikipedii en

●

Six Sigma na Wikipedii pl

●

Six Sigma na Encyklopedii Zarządzania

●

Governica.com/Sześć_Sigma
Fundacja Governica 2014