Wymagania programowe

dla klasy IV szkoły podstawowej

według programu Nowej Ery

Badana czynność uczniów

Poziomy

wymagań

K P R D W

I. Wiadomości

A

B

II. Umiejętności

C
D

• wie, czym jest historia
• zna, kto tworzy historiê
• wie, co to s¹ Ÿród³a historyczne
• zna rodzaje Ÿróde³ historycznych
• wie, co to jest muzeum, archiwum, archeologia
• dostrzega znaczenie i potrzebê uczenia siê historii
• rozumie pojêcia
• rozumie zwi¹zki miêdzy przesz³oœci¹ a teraŸniejszoœci¹
• rozpoznaje materia³ pisarski
• rozumie potrzebê gromadzenia Ÿróde³ historycznych
• dostrzega zwi¹zki przyczynowo-skutkowe zachodz¹ce

w procesie dziejowym

• dostrzega w zjawiskach historycznych zale¿noœci przyczy-

nowo-skutkowe

• dostrzega znaczenie wk³adu historii lokalnej w dzieje

ojczyste

• potrafi klasyfikowaæ Ÿród³a
• dociera do Ÿróde³ w celu prawid³owego poznania historii,

potrafi dokonaæ selekcji i oceny

• umie okreœliæ rolê muzeum, archiwum, biblioteki w zacho-

waniu dóbr kultury

• samodzielnie formu³uje opinie o ogl¹danych ekspozycjach,

wystawach

• umie opowiedzieæ o pracy archeologa, historyka
• umie zastosowaæ pojêcia: archeolog, wykopalisko, Ÿród³o

historyczne i inne, w zadaniach typowych i nietypowych

• zna pojêcia: ród, rodzina, genealogia, drzewo genealogiczne,

herb

• zna symbole narodowe
• zna pañstwa s¹siaduj¹ce z Polsk¹
• zna krainy historyczne
• zna krainy geograficzne
• zna g³ówne plemiona zamieszkuj¹ce ziemie polskie

I. Wiadomości

A

I. HISTORIA WOKÓŁ NAS

II. MOJA MAŁA HISTORIA

1

1

K P R D W

I. Wiadomości

B

II. Umiejętności

C
D

A

I. Wiadomości

II. U

miejętności

B

C
D

I. Wiad.

A

• rozumie zwi¹zki ³¹cz¹ce rodzinê
• rozumie zakres pojêæ: rodzina, ród
• dostrzega rolê pami¹tek rodzinnych
• rozumie znaczenie symboli narodowych w zachowaniu

to¿samoœci narodowej

• zbiera informacje na temat najbli¿szych (pami¹tki)
• potrafi zaprezentowaæ swoje zbiory i okreœliæ ich wartoœæ

historyczn¹

• potrafi okreœliæ po³o¿enie Polski na mapie
• potrafi wskazaæ na mapie s¹siadów Polski i ich stolice
• umie pokazaæ na mapie krainy geograficzno-historyczne,

przyporz¹dkowaæ plemiona s³owiañskie zamieszkuj¹ce je

• potrafi przedstawiæ drzewo genealogiczne swojej rodziny
• planuje i organizuje pracê w grupie

• zna legendê swojej miejscowoœci (regionu)
• zna legendy dotycz¹ce budowy pañstwowoœci polskiej
• zna pojêcie: herb
• zna najwa¿niejsze wydarzenia historyczne zwi¹zane z regionem
• zna ciekawych ludzi zwi¹zanych z histori¹ miejscowoœci
• zna ciekawe miejsca zwi¹zane z wydarzeniami historycznymi

w regionie

• dostrzega zwi¹zki dziejowe historii regionu z dziejami

ojczystymi

• rozumie pojêcie: herb
• dostrzega wk³ad regionu w procesie dziejowym ojczyzny
• rozumie potrzebê ochrony zabytków i œladów przesz³oœci

w regionie

• pos³uguje siê map¹
• potrafi na mapie wskazaæ swój region, swoj¹ miejscowoœæ

oraz stolicê regionu

• potrafi zaplanowaæ trasê wycieczki po swoim regionie
• poszukuje, gromadzi informacje zwi¹zane ze swoj¹ ma³¹ ojczyzn¹
• potrafi wykonaæ album zwi¹zany z histori¹ swojej miejsco-

woœci (regionu)

• dostrzega zmiany cywilizacyjne, które zasz³y w regionie
• potrafi w gronie rodziny przeprowadziæ wywiad dotycz¹cy

swojej miejscowoœci

• zna jednostki pomiaru czasu
• zna ró¿ne sposoby mierzenia czasu
• zna pojêcia: wiek, era, tysi¹clecie
• zna przyrz¹dy s³u¿¹ce do pomiaru czasu (dawniej i dziœ)

III. HISTORIA MOJEGO REGIONU

IV. CZAS W HISTORII

1

K P R D W

B

I. Wiadomości

II. Umiejętności

C
D

• rozumie pojêcia (objaœniaj¹c je): linia chronologiczna, wiek
• rozumie umownoœæ rachuby czasu
• dostrzega znaczenie chronologii w historii
• potrafi okreœliæ zwi¹zek powstania kalendarzy, zegarów

z obserwacj¹ przyrody i ruchem S³oñca i Ksiê¿yca

• umie narysowaæ liniê chronologiczn¹ i zaznaczyæ podane

na niej daty

• umie okreœliæ wiek podanego wydarzenia
• okreœla wydarzenia w kategorii wczeœniejsze, póŸniejsze
• umie wskazaæ narodziny Chrystusa jako wydarzenie

pocz¹tku naszej ery

• dostrzega ró¿nicê w obliczaniu czasu wed³ug kalendarza

chrzeœcijañskiego i innych

• zna ¿ycie codzienne cz³owieka pierwotnego
• zna wygl¹d osady
• zna warunki ¿ycia i zajêcia mieszkañców
• zna funkcje osady
• rozumie pojêcia: Uk³ad S³oneczny, gwiazda, planeta,

cz³owiek pierwotny, osada

• rozumie procesy ewolucyjne zachodz¹ce na Ziemi
• rozumie nieuchronnoœæ zmian w ¿yciu cz³owieka
• rozumie wspó³zale¿noœci cz³owieka i przyrody
• rozumie koniecznoœæ osadniczego trybu ¿ycia
• dostrzega donios³oœæ odkrycia osady w Biskupinie
• potrafi zlokalizowaæ miejsca pierwszych osad na terenie

Polski

• dostrzega zmiany zachodz¹ce na Ziemi spowodowane

oddzia³ywaniem ró¿nych czynników

• umiejscowi Ziemiê w Uk³adzie S³onecznym
• przedstawi teoriê na temat powstania Ziemi
• dostrzega rolê osadnictwa (rolnictwa) we wzroœcie popula-

cji cz³owieka

• osiad³y tryb ¿ycia a pierwsze pochówki
• wskazaæ na mapie Biskupin, Gniezno

• zna prawa i obowi¹zki w³adcy
• zna zasady powstawania miasta
• zna funkcje grodu i wsi s³u¿ebnych
• zna najstarsze zakony w Polsce i oœrodki kultu religijnego
• zna zasady kultury rycerskiej, mieszczañskiej i ludowej
• zna najwa¿niejsze wynalazki XIX i XX w.

A

B

I. Wiadomości

II. Umiejętności

C
D

I. Wiadomości

A

V. PRADZIEJE CZŁOWIEKA

VI. ŻYCIE W DAWNEJ POLSCE I DZIŚ

• rozumie pojêcia: cech, prêgierz, ratusz, rynek, kupiec,

rzemieœlnik

• rozumie rolê i znaczenie w³adcy w funkcjonowaniu pañstwa
• rozumie znaczenie przyjêcia chrztu przez Polskê
• dostrzega rolê i wk³ad duchowieñstwa dla rozwoju pañstwo-

woœci polskiej

• dostrzega zjawisko ewolucji rycerza i szlachcica
• dostrzega zwi¹zki miêdzy funkcj¹, lokalizacj¹ i wygl¹dem

zamku (miasta)

• dostrzega postêp techniczny i zmiany zachodz¹ce

w wygl¹dzie miast i wsi

• dostrzega gwa³town¹ dynamikê zmian w XIX i XX w.

i rozumie ich przyczyny, przebieg i pozytywne i negatywne

skutki

• dostrzega zmiany spo³eczne zachodz¹ce w spo³eczeñstwach

XIX i XX w.

• rozumie i dostrzega zagro¿enia wspó³czesnego œwiata
• dostrzega potrzebê ochrony œladów przesz³oœci
• potrafi rozró¿niæ symbole w³adzy królewskiej i ksi¹¿êcej
• potrafi opisaæ ¿ycie codzienne na dworze ksi¹¿êcym,

w mieœcie, na wsi i w klasztorze

• potrafi wykorzystaæ mapê i wskazaæ najstarsze grody, stolice

Polski, miejsca kultu religijnego

• potrafi opisaæ i przedstawiæ funkcjê miast œredniowiecznych

i wspó³czesnych

• potrafi umiejscowiæ najpiêkniejsze znane zabytki architek-

tury dworskiej, pa³acowej i sakralnej

• potrafi odnaleŸæ w œrodowisku lokalnym œlady przesz³oœci,

narzêdzia pracy i przedmioty codziennego u¿ytku

• potrafi dostrzec i oceniæ zjawisko wyzysku dzieci i kobiet

w XIX w.

• umie scharakteryzowaæ sposoby spêdzania wolnego czasu

mieszkañców miast z uwzglêdnieniem ró¿nic spo³ecznych

• potrafi scharakteryzowaæ zmiany architektoniczne miast i wsi
• potrafi scharakteryzowaæ zajêcia ludnoœci i zmianê stylu ¿ycia

1

K P R D W

I. Wiadomości

B

II. Umiejętności

C
D

poziom K

– konieczny

poziom P

– podstawowy

poziom R

– rozszerzaj¹cy

poziom D

– dope³niaj¹cy

poziom W

– wykraczaj¹cy

Dopuszczaj¹ca
Dostateczna
Dobra
Bardzo dobra
Celuj¹ca

Poziom

Ocena

K
K

+

P

K

+

P

+

R

K

+

P

+

R

+

D

K

+

P

+

R

+

D

+

W