PRZYCHODNIA
Najczęstszą formą prywatnej praktyki lekarskiej jest gabinet z lekarzem chorób
wewnętrznych lub lekarzem specjalistą. W ostatnich czasach przychodnie lub gabinety
lekarskie niestety często kojarzone są z miejscami nieprzystosowanymi, długimi kolejkami co
niekoniecznie wynika ze złej administracji ale także ze złych warunków  złego projektu
miejsca, które powinno służyć ludziom. Gabinety lekarskie nie powinny od najmłodszych lat
naszego życia kojarzyć się nam z nieprzyjemnym miejscem. Wpływ ma na to wystrój
wnętrza, w którym przebywamy ale także uporządkowanie, harmonia i przystosowania
przestrzeni przeznaczonej zarówno dla pacjentów jak i lekarzy. Życzenia pacjentów, aby w
gabinetach był możliwość przeprowadzenia zabiegów terapeutycznych  przy ograniczonym
czasie pracy lekarza  stwarza konieczność optymalizacji gabinetów lekarskich.
Najprostsza forma gabinetu lekarskiego polega na przestrzennym oddzieleniu obszaru
lekarza (w którego skład wchodzą: miejsce przyjęć, pokój zabiegowy oraz laboratorium) od
poczekalni (w której powinny znalez
ć się WC i szatnia).
Gabinet, w którym lekarz może wykonywać indywidualną praktykę lekarską powinien
posiadać powierzchnię co najmniej 12 m2. Lekarz rodzinny powinien zaplanować swój
gabinet w pomieszczeniu min. 15 m2. Aby zapewnić komfort pacjentom, z powierzchni
gabinetu, należy wydzielić wygodną kabinę ubraniową/przebieralnię o powierzchni min. 1,5
m2, wyposażoną w wieszak, krzesło i lustro. Dla lekarza stomatologa normy przewidują min.
12 m2 powierzchni, w przypadku jednego fotela i co najmniej o 8 m2 więcej przy instalacji
każdego następnego. Wysokość pomieszczeń nie powinna być mniejsza od 3,1 m, co zapewni
przestronność i komfort wykonywanej pracy.
Pomieszczenie przeznaczone na gabinet powinno stanowić odrębny lokal. Wyjątek
dotyczy praktyki lekarskiej prowadzonej w lokalu mieszkalnym. W każdym przypadku należy
zapewnić izolację gabinetu lekarskiego od pomieszczeń użytkowanych w innym celu.
Wejście do pomieszczeń nie może prowadzić przez pomieszczenia nie związane z praktyką,
jak również nie może być przejściowe i pełnić funkcji komunikacyjnej.
W kompleksie praktyki należy wydzielić następujące pomieszczenia: poczekalnię z możliwą
recepcją/rejestracją, oddzielne toalety dla pacjentów i personelu, pomieszczenie socjalne oraz
oczywiście gabinet lub gabinety lekarzy.
Jeżeli z przyczyn technicznych, nie istnieje możliwość urządzenia dwóch oddzielnych
toalet, dla pacjentów i dla personelu, dopuszcza się jedną toaletę do wspólnego użytkowania.
W każdym przypadku toaleta powinna być wyposażona w przedsionek z umywalką z bieżąca
ciepłą i zimną woda, pojemnik na mydło płynne, zasobniki z jednorazowymi ręcznikami oraz
kosz. Istnieje odstępstwo od tej zasady, w przypadku przystosowania toalety i gabinetu dla
osób niepełnosprawnych. Jeżeli w wydzielonym kompleksie znajdują się dwie praktyki
lekarskie, istnieje konieczność zorganizowania dwóch, oddzielnych toalet - dla pacjentów i
dla personelu, w tym wypadku poczekalnia może być wspólna.
Wielkość poczekalni jest uwarunkowana przepustowością i liczbą gabinetów
zabiegowych, zależnie od specjalizacji lekarza, jednak nawet przy pojedynczym gabinecie
powinno być zapewnione co najmniej pięć wygodnych miejsc siedzących. W pobliżu wejścia,
rejestracji i WC powinno znajdować się miejsce na ubrania wierzchnie pacjentów.
Z rejestracji/recepcji personel powinien mieć zapewnioną widoczność na poczekalnię,
wejście i wyjście. Rejestracja powinna być również połączona z gabinetem/gabinetami
interkomem, pozwalającym na wzajemną wymianę informacji, sekretariatem(o ile takowy
istnieje) oraz archiwum (niedostępnym dla osób postronnych). Wielkość rejestracji zależy od
stopnia automatyzacji, jednak najmniejsza powierzchnia wynosi 6,0m2.
Pokój przyjęć powinien mieć minimalnie 6,0m2. Jest to obszar wydzielony optycznie i
akustycznie. Wyposażenie: stół do pisania, minimum dwa krzesła, przyrząd do oglądania
zdjęć RTG i ewentualnie umywalkę.
W każdym gabinecie powinna być zainstalowana umywalka z bieżącą  ciepłą i zimną
wodą, przy umywalce należy zainstalować zasobnik z jednorazowymi ręcznikami, pojemnik
na mydło płynne oraz kosz/pojemnik na zużyte ręczniki. W pomieszczeniach, w których będą
wykonywane świadczenia zdrowotne przy użyciu narzędzi i sprzętu wielokrotnego użytku,
poza umywalką, powinien być zainstalowany zlewozmywak z bieżącą  ciepłą i zimną wodą,
autoklaw, oraz w zależności od potrzeb, sterylizator niskotemperaturowy. W pomieszczeniach
stanowiących indywidualną praktykę powinna być zapewniona odpowiednia wymiana
powietrza  poprzez zastosowanie wentylacji grawitacyjnej kanałowej. W niektórych
sytuacjach, np. przy silnym nasłonecznieniu i nagrzewaniu się pomieszczenia, należy
zastosować wentylację mechaniczną lub klimatyzację. Okna powinny być uchylne lub
otwierane, wyjątek stanowią pomieszczenia w których zainstalowana jest klimatyzacja.
Pokoje badań lekarskich mogą różnić się wielkością w zależności od tego, czy pacjent
badany jest w pozycji siedzącej czy tez leżącej. Minimalne wyposażenie takich pomieszczeń:
krzesło lub leżanka dla pacjenta, taboret obrotowy, stół na instrumenty.
Wielkość innych pokoi zabiegowych jest uzależniona od wyposażenia, aparatury i jej
gabarytów. Należy przy tym zawsze przewidzieć dostatecznie dużo miejsca na swobodę
ruchową pacjenta oraz lekarza.
Przykłady:
Wszelkie urządzenia i meble, zarówno w poczekalni, jak i w gabinecie powinny być
wykonane z materiałów zmywalnych, odpornych na środki dezynfekcyjne np. stal, plastik lub
lakierowana sklejka, w przypadku mebli tapicerowanych - skóra naturalna i syntetyczna, a
także inne materiały łatwo zmywalne umożliwiające dezynfekcję. Meble w gabinecie
powinny być umiejscowione na nóżkach lub zawieszone tak, aby cała powierzchnia podłogi
była dostępna. Umożliwi to łatwe utrzymanie czystości. Ponadto przydatnym w gabinecie
urządzeniem jest niewielka lodówka. Odpady komunalne należy gromadzić w workach
foliowych poza pomieszczeniem, w którym udzielane są świadczenia zdrowotne.
Właściwie każdy gabinet/praktyka powinien być dostosowany do przyjmowania osób
niepełnosprawnych, wiąże się to często z wyborem miejsca lokalizacji gabinetu lub
przystosowaniem pomieszczeń do odpowiednich wymagań. Aby umożliwić
niepełnosprawnym korzystanie z pomieszczeń, w których udzielane są świadczenia
zdrowotne należy zadbać m.in. o podjazd lub windę, szerokość drzwi min. 95 cm, korytarze o
szerokości min. 1,30 m, wyłączniki oświetlenia na wysokości 1,0 - 1,05 m. W obszarze
toalety powinna zawierać się powierzchnia zapewniająca minimalny obszar pełnego obrotu
wózka inwalidzkiego tzn. koło o średnicy 150 cm, toaleta powinna być również wyposażona
w odpowiednie uchwyty.
W obiektach służby zdrowia podłoga może być wykonana z materiałów ceramicznych,
gresowych, linoleum lub wykładziny kauczukowej. Materiały te występujących w pełnej
gamie kolorów. Wybierając rodzaj okładziny podłogowej należy kierować się następującymi
zasadami:
- łatwo zmywalna,
- odporna na stosowane środki chemiczne (dezynfekcyjne),
- odporna na plamy po środkach organicznych (np. krew),
- antypoślizgowa,
- nieodblaskowa,
- nienasiąkliwa,
- nieakustyczna  tłumiąca odgłosy podczas chodzenia.
Podkład pod warstwę wierzchnią powinien być wykonany z masy samopoziomującej,
idealnie wyrównanej, aby zapobiec szybkiemu zniszczeniu i uszkodzeniu powierzchni. Ze
względów higienicznych należy wykonywać nawierzchnię z możliwie największych
wymiarowo odcinków, aby zachować jak największą szczelność. Wymagane jest również
wykonanie cokołów o wysokości 10 cm.
Ściany powinny być gładkie, łatwozmywalne, pomalowane farbą emulsyjną 
zmywalną lub wykończone innym materiałem, spełniającym warunki. W pobliżu ujęcia
wodnego ściana do wysokości 1,6 m i co najmniej 60 cm od ujęcia, powinna być
zabezpieczona powierzchnią trwałą, zmywalną, nienasiąkliwą, odporną na środki
dezynfekcyjne. Odpowiednie do zastosowania są płytki ceramiczne, gresowe lub laminat.
Ciekawostki:
Poszczególne kolory i ich zestawienie mają indywidualne oddziaływanie na
człowieka. Istnieje teoria psychologiczna potwierdzająca tę tezę. Zjawisko to związane jest z
doświadczeniami życiowymi, obserwacją przyrody, potoczną symboliką barw. Można
stwierdzić, że barwy ciepłe, doskonałe w poczekalni i recepcji, wprowadzają nastrój spokoju,
kontaktu, nadają ludzkiej skórze atrakcyjny, przyjemny wygląd. Skojarzenie z ciepłem
generuje pozytywne reakcje, wzmacniając poczucie bezpieczeństwa. Barwy zimne są na ogół
obojętne, czasami, u niektórych osób, mogą wywoływać wrażenia negatywne i budzić
uczucie nienaturalności. W gabinetach zastosowanie takich barw daje jednak wrażenie
laboratoryjnej czystości i sprzyja skupieniu podczas pracy wykonywanej przez lekarza.
Wskazane są delikatne odcienie fioletu, zieleni, błękitu. Należy unikać ostrych kontrastów
kolorystycznych.
Odpowiednie oświetlenie ma wpływ, na jakość diagnozy medycznej, wydajność i
zadowolenie z pracy. Oświetlenie należy szczegółowo przemyśleć i zaplanować jeszcze przed
rozpoczęciem prac adaptacyjnych, zależnie od powierzchni i wysokości pomieszczeń,
zastosowanych materiałów i kolorów  właściwości odbijania światła. Parametry
eksploatacyjno techniczne, na jakie należy zwrócić uwagę, wybierając z
ródło światła to:
barwa światła, wierność oddawania barw przedmiotów oraz skuteczność świetlna.
W gabinecie należy zadbać o równomierne oświetlenie miejsca pracy, z
ródła powinny
mieć barwę światła dziennego, z jak najwyższym współczynnikiem oddawania barw Ra (min.
95), a najmniejsze dopuszczalne natężenie światła powinno wynosić, w całym pomieszczeniu
300 lx, w miejscu pracy 500 lx. Niestety, większość produkowanych świetlówek nie spełnia
tych wymagań, dlatego do oświetlenia miejsca pracy stosuje się specjalistyczne lampy,
przeznaczone do celów medycznych.
W poczekalni i pomieszczeniach sanitarnych wystarczy z
ródło światła o barwie ciepło
białej, ze średnim współczynnikiem oddawania barw. Natężenie oświetlenia powinno
wynosić kolejno 200 i 100 lx.
Skuteczność świetlna zależy od zastosowanego z
ródła światła i jest najwyższa dla
świetlówek rurowych i kompaktowych. y
ródła te dla wybranych modeli spełniają również
pozostałe wymagania stawiane oświetleniu gabinetów medycznych. y
ródła halogenowe
można zastosować w poczekalni, recepcji w celu wzbogacenia efektu wizualnego
zaprojektowanej przestrzeni. W gabinecie, w którym udzielane są świadczenia zdrowotne
należy zainstalować również odpowiednią, atestowaną lampę bakteriobójczą.
Składnikiem oświetlenia wnętrza gabinetu jest oświetlenie słoneczne, które zależnie
od orientacji, może powodować nadmierne nasłonecznienie i nagrzanie gabinetu.
Przeciwdziałając temu zjawisku, możemy zainstalować w oknach żaluzje pionowe lub
poziome, wykonane z materiałów zmywalnych, które również zasłonią wnętrze gabinetu
przed wzrokiem osób postronnych.