Psa lm 22: Męka M esjasza i jej owoce
1. Kierownikowi chóru. Na modÅ‚Ä™ pieÅ›ni: «A
ania o świcie. Psalm. Dawidowy.
2. Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?
Daleko od mego Wybawcy słowa mego jęku.
3. Boże mój, wołam przez dzień, a nie odpowiadasz,
[wołam] i nocą, a nie zaznaję pokoju.
4. A przecież Ty mieszkasz w świątyni,
Chwało Izraela!
5. Tobie zaufali nasi przodkowie,
zaufali, a Tyś ich uwolnił;
6. do Ciebie wołali i zostali zbawieni,
Tobie ufali i nie doznali wstydu.
7. Ja zaś jestem robak, a nie człowiek,
pośmiewisko ludzkie i wzgardzony u ludu.
8. Szydzą ze mnie wszyscy, którzy na mnie patrzą,
rozwierają wargi, potrząsają głową:
9. «ZaufaÅ‚ Panu, niechże go wyzwoli,
niechże go wyrwie, jeśli go miłuje.
10.Ty mnie zaiste wydobyłeś z matczynego łona;
Ty mnie czyniłeś bezpiecznym u piersi mej matki.
11.Tobie mnie poruczono przed urodzeniem,
Ty jesteÅ› moim Bogiem od Å‚ona mojej matki,
12.Nie stój z dala ode mnie, bo klęska jest blisko,
a nie ma wspomożyciela.
13.Otacza mnie mnóstwo cielców,
osaczajÄ… mnie byki Baszanu.
14.RozwierajÄ… przeciwko mnie swoje paszcze,
jak lew drapieżny i ryczący.
15.Rozlany jestem jak woda
i rozłączają się wszystkie moje kości;
jak wosk siÄ™ staje moje serce,
we wnętrzu moim topnieje.
16.Moje gardło suche jak skorupa,
język mój przywiera do podniebienia,
kładziesz mnie w prochu śmierci.
17.Bo [sfora] psów mnie opada,
osacza mnie zgraja złoczyńców.
Przebodli ręce i nogi moje,
18.policzyć mogę wszystkie moje kości.
A oni siÄ™ wpatrujÄ…, sycÄ… mym widokiem;
19.moje szaty dzielą między siebie
i los rzucajÄ… o mojÄ… sukniÄ™.
20.Ty zaś, o Panie, nie stój z daleka;
Pomocy moja, spiesz mi na ratunek!
21.Ocal od miecza moje życie,
z psich pazurów wyrwij moje jedyne dobro,
22.wybaw mnie od lwiej paszczęki
i od rogów bawolich - wysłuchaj mnie!
23.Będę głosił imię Twoje swym braciom
i chwalić Cię będę pośród zgromadzenia:
24.«Chwalcie Pana wy, co siÄ™ Go boicie,
sławcie Go, całe potomstwo Jakuba;
bójcie się Go, całe potomstwo Izraela!
25.Bo On nie wzgardził ani się nie brzydził nędzą biedaka,
ani nie ukrył przed nim swojego oblicza
i wysłuchał go, kiedy ten zawołał do Niego.
26.Dzięki Tobie moja pieśń pochwalna płynie w wielkim zgromadzeniu.
Śluby me wypełnię wobec bojących się Jego.
27.Ubodzy będą jedli i nasycą się,
chwalić będą Pana ci, którzy Go szukają.
«Niech serca ich żyjÄ… na wieki.
28.Przypomną sobie i wrócą
do Pana wszystkie krańce ziemi;
i oddadzą Mu pokłon
wszystkie szczepy pogańskie,
29.bo władza królewska należy do Pana
i On panuje nad narodami.
30.Tylko Jemu oddadzą pokłon wszyscy, co śpią w ziemi,
przed Nim zegną się wszyscy, którzy w proch zstępują.
A moja dusza będzie żyła dla Niego,
31.potomstwo moje Jemu będzie służyć,
opowie o Panu pokoleniu przyszłemu,
32.a sprawiedliwość Jego ogłoszą ludowi, który się narodzi:
«Pan to uczyniÅ‚.
Ogólnie
Ps 22 jest lamentacją, nietypową  gdyż na początku nie ma osobistej inwokacji 
wezwania o pomoc. Wezwanie zlewa się niejako ze skargą wyrażoną słowami: Boże mój
Boże... Zwykle w psalmie lamentacyjnym po skardze następuje modlitwa lub wyrażenie
ufności. W Ps 22 skargi, prośby i motywy ufności pojawiają się na przemian.
Dziękczynienie pojawia się od w. 23.
Egzegeci spierają się nad tym, czy Ps 22 jest lamentacją indywidualną czy zbiorową (być
może mamy tu odwołanie do tzw. osobowości  korporatywnej w Izraelu).
Jeśli chodzi o datę powstania  Ps 22 powstał podczas osłabnięcia dynastii Dawida, lub w
czasie niewoli. Co ciekawe  Ps 22 ma wiele cech wspólnych z księgą Jeremiasza  musiał
więc powstać w czasach tego proroka.
Omówienie poszczególnych części psalmu
2 Słowa: Eli, Eli... (Boże mój, Boże mój) są wyrazem głębokiego cierpienia,
a także znakiem głębokiej wspólnoty i bliskości cierpiącego z Bogiem.
Krótka inwokacja przechodzi w skargę: Czemuś mnie opuścił? Słowa te
wyrażają sytuację doświadczenia i cierpienia, która może dotknąć każdego
wyznawcÄ™ Jahwe.
3-6 W w. 3 autor podkreśla swą wytrwałość w błaganiu. Słowa skargi w w. 4
autor przerywa wyznaniem ufności w Jahwe. Zwraca uwagę na moc Boga i
na Jego zbawczą działalność w dziejach Izraela. Nazywa Boga tytułem:
Chwało Izraela (qados joseb), co jest nawiązaniem określenia joseb kerubim,
które oznacza Boga siedzącego nad cherubami  to obraz Jahwe
zasiadającego na Syjonie. Chwała Jahwe oznacza, iż jest On otoczony
dziękczynieniami i uwielbieniami Izraela. Jahwe, którego tronem jest chwała
Izraela, nie zadowoli się własnym majestatem, ale skłoni się do cierpiącego 
zwracającego się w pokorze ducha (por. Iz 57,15; Ps 102,2.13). Ufność
psalmisty umacniają liczne przykłady opieki Jahwe zaczerpnięte z historii
Izraela (ww. 5-6).
7-9 Ponownie powraca psalmista do skargi na swe położenie, porównując się
do robaka  symbolu słabości i wzgardy. To doświadczenie bliskie jest
sytuacji Jeremiasza z Jr 20. Podobne porównanie znajdziemy także w: Hi
25,6; Iz 41,1 oraz w literaturze pozabiblijnej. Autor nazywa siebie
pośmiewiskiem ludu i wzgardą pospólstwa  także te określenia znalez
ć
można w ST (Ps 39,9; 79,4; 89,42; 109,25 i in.). Słowa w. 9 przypominają
słowa Mdr 2, gdzie przewrotni chcą zbadać prawdziwość słów
sprawiedliwego  przez wystawienie go na niebezpieczeństwo śmierci.
10-12 Po raz kolejny psalmista szuka oparcia dla swojej ufności. Wzywa
Jahwe, Który opiekował się nim już od łona matki (por. Jr 1,5; Iz 49,1).
Wyznanie ufności kończy się modlitwą w w. 12. Słowa tych wersetów
wskazują na niezwykle głęboką i bliską relację psalmisty z Bogiem.
13-14 Psalmista opisuje bliską już udrękę za pomocą obrazów i symboli.
mówi, że osaczyły go liczne cielce i otoczyły go byki z Baszanu. W Baszanie
 na północny wschód od Jordanu znajdowały się liczne i bardzo dobre
pastwiska  stąd bydło z tamtych terenów było dobrze odkarmione. Kolejny
obraz to obraz rozwartej paszczy lwa  to podkreśla dramat sytuacji.
15-16 Psalmista wyznaje, że nie jest w stanie przeciwstawić się swoim
wrogom, stoi u progu śmierci.
17-19 Psalmista znów przechodzi do opisu nieprzyjaciół, których porównuje
tym razem do psów i gromady złoczyńców, którzy wiążą (przebijają 
wiązanie jest bliższe kontekstowi sytuacji polowania przy użyciu psów) jego
nogi i ręce. Po związaniu Cierpiącego rozebrano z szat.
20-22 Znowu pojawia się prośba o ratunek kończąca część błagalną.
23-24 Psalmista przechodzi do dziękczynienia. Prawdopodobnie chce wobec
ludzi zgromadzonych w świątyni wykonać ślub  chce by wszyscy
dowiedzieli siÄ™ o pomocy ze strony Jahwe.
25 W wersecie tym pojawia się uzasadnienie dziękczynienia: Jahwe nie
brzydził się i nie wzgardził nędzą ubogiego, nie zakrył przed nim swojej
twarzy.
26-27 Psalmista wiedząc, że Jahwe go wysłuchał cieszy się swoją chwałą
jaką mu przez to zgotował wobec całego zgromadzenia. Podziękowanie
łączyło się w Izraelu z ofiarą biesiadną, z której część była spalana, część
przeznaczona dla kapłanów, a pozostałość oddawano na ucztę, na którą
składający ofiarę zapraszał krewnych i ubogich.
28-29 Entuzjazm wybawionego psalmisty jest tak wielki, że wzywa żyjących
oraz jeszcze nie narodzonych pogan do oddania chwały Bogu.
30 Tekst tego wersetu jest skażony. Możliwe są dwa tłumaczenia: możni
ziemi lub umarli  oni mają złożyć pokłon Jahwe. Jeśli przyjmiemy drugie
tłumaczenie mamy tu wyraz znacznego postępu w zapatrywaniach ST na los
zmarłych. Inne fragmenty Biblii mówią, że zmarli pozostają w łączności z
Jahwe  jednak Go nie wychwalajÄ… (Ps 6,6; 30,10; 88,11-13).
31-32 Na koniec mowa o przyszłym pokoleniu, które ma opowiadać o Jahwe
i Jego zbawczej działalności. Psalm kończy się więc ostatecznym triumfem
cierpiÄ…cego!
Teologia:
Z pewnością uderza w Ps 22 niezwykle bliskie nawiązanie do męki Jezusa. Zresztą ewangeliści
opisując śmierć zbawiciela często odwołują się do togo psalmu, wkładając nawet słowa Eloi! Eloi!... w
usta Jezusa wiszącego na krzyżu.
Kiedy mówimy o łączności Starego i Nowego testamentu, a także o tym, że Nowy testament można
zrozumieć jedynie w kontekście Starego  a Stary uzyskuje pełnię swojej treści i przesłania w Nowym
 warto pamiętać, że zasada ta jest widoczna bez wątpienia i w sposób szczególny w Ps 22.
Warto pamiętać o tym, że już Ps 22 zapowiada ostateczne zwycięstwo Cierpiącego  które w osobie
Jezusa dokonało się przez Jego zmartwychwstanie. Winno to być także nauką dla nas i pomocą w
przeżywaniu cierpienia.