Gie"da Papierów WartoĘciowych w Warszawie SA
ul. KsiÄ…Å»´ca 4
00-498 Warszawa
Sekretariat
tel. [phone]
fax [phone]
Dzia" Informacji i Promocji
tel. [phone]
fax [phone]
Telefon informacyjny dla spó"ek
tel. [phone]
fax [phone]
Adres strony w Internecie
www.gpw.com.pl
Adres poczty elektronicznej
[e-mail]
WARSET
WARSET
nowy
system
gie"dowy
Projekt graficzny: Studio Projektowe  Carte Blanche - 2
Przygotowalnia: Studio Supra
Warszawa 2000
Druk: Dim - Agpol SA
Szczegó"owe zasady regulujÄ…ce obrót gie"dowy w systemie WARSET znajdujÄ… si´ w
Spis treĘci
Regulaminie Gie"dy Papierów WartoĘciowych w Warszawie (uchwa"a Rady Gie"dy nr
17/777/2000 z dnia 5 kwietnia 2000 r.) oraz Szczegó"owych zasadach obrotu gie"dowego
(uchwa"a Zarządu Gie"dy nr 252/2000 z dnia 8 czerwca 2000 r. z póęn. zm.)
Wst´p 4
w
w
w
.
g
p
w
.
c
o
m
.
p
l
Obie uchwa"y dost´pne sÄ… na stronie internetowej GPW: www.gpw.com.pl
Budowa systemu WARSET 4
w rozdziale  Nowy system gie"dowy WARSET
Centralny system notujÄ…cy 4
Sieç dróg sk"adania zleceÅ‚
4
Satelitarny System Dystrybucji Informacji Gie"dowej 5
Sesje gie"dowe i systemy notował
6
Notowania w systemie kursu jednolitego 6
Notowania z jednokrotnym fixingiem 6
Notowania z dwukrotnym fixingiem 9
Notowania w systemie ciÄ…g"ym 9
Ograniczenia wahał
kursów 13
Notowania ciÄ…g"e 14
Notowania jednolite 15
Zlecenia 16
Typy zleceł
17
Zlecenia z limitem ceny 17
Zlecenia bez limitu ceny 20
Terminy waŻnoĘci zleceł
21
Przyk"ady realizacji róŻnych typów zleceł

w notowaniach ciÄ…g"ych 22
Animatorzy 26
Animator rynku 26
Animator emitenta 27
Transakcje pakietowe 28
Oficjalne wydawnictwo Gie"dy Papierów WartoĘciowych w Warszawie
Indeksy gie"dowe 29
© Gie"da Papierów WartoĘciowych w Warszawie SA
Dost´p do informacji gie"dowych 30
ul. KsiÄ…Å»´ca 4
Nadzór i kontrola Gie"dy nad przebiegiem notował
30
00-498 Warszawa
Warszawa, paędziernik 2000
Zestawienie zleceł
31
ISBN 83-88451-03-0
sÄ… do systemu gie"dowego. Pozwala to na znaczne zwi´kszenie moÅ»liwoĘci
4 5
Wst´p
instalowania w domach maklerskich punktów wprowadzania zleceł
i znacznie
usprawnia przep"yw zleceł
klientów z domów maklerskich do systemu notującego.
Pierwsza sesja na Gie"dzie Papierów WartoĘciowych w Warszawie odby"a si´
16 kwietnia 1991 roku. KaÅ»dy nast´pny rok przynosi" waÅ»ne dla jej rozwoju zmiany.
Satelitarny System Dystrybucji Informacji Gie"dowej
Zwi´ksza"a si´ liczba spó"ek gie"dowych, kapitalizacja, sesje by"y coraz d"uÅ»sze,
Informacje dotyczÄ…ce sytuacji na rynku gie"dowym trafiajÄ… do Satelitarnego
zwi´ksza"a si´ takÅ»e ich cz´stotliwoĘç. Jednak zbudowanie nowoczesnego
Systemu Dystrybucji Informacji Gie"dowej (SSDIG). Za jego poĘrednictwem docie-
i efektywnego centrum gie"dowego, które by"oby zdolne do zaspokojenia rosnących
rajÄ… do wszystkich odbiorców równoczeĘnie, choç w róŻnym zakresie do róŻnych
potrzeb krajowych i zagranicznych inwestorów, wymaga"o wprowadzenia
typów adresatów. Z Satelitarnego Systemu Dystrybucji Informacji Gie"dowej
nowoczesnego systemu gie"dowego.
korzystają bezpoĘrednio Komisja Papierów WartoĘciowych i Gie"d, Krajowy Depozyt
Nowy system gie"dowy WARSET jest funkcjonalny i elastyczny. Dostosowuje si´
Papierów WartoĘciowych, domy makleskie oraz agencje informacyjne
do zmiennych potrzeb organizacji obrotu. Jest bardzo wydajny w przyjmowaniu
i dystrybutorzy informacji, zajmujÄ…cy si´ ich rozpowszechnianiem i sprzedaŻą.
i realizacji zleceł
(moÅ»e ich "przerobiç" ponad 40 na sekund´), a przy tym bezpieczny.
Zapewnia pe"nÄ… automatyzacj´ przekazywania zleceÅ‚
i zawierania transakcji,
sprawny dost´p uczestników rynku do systemu obrotu papierami wartoĘciowymi,
daje szerokie moŻliwoĘci korzystania na bieŻąco z informacji o sytuacji na rynku.
ARCHITEKTURA SYSTEMU
Komisja
Papierów
WartoĘciowych
i Gie"d
DOM MAKLERSKI
Budowa systemu gie"dowego WARSET
INSTALACJA ZDALNA
Dystrybutorzy
informacji
Centralny system notujÄ…cy
Krajowy Depozyt
Jest to program zainstalowany w g"ównym komputerze gie"dowym. Do jego zadał

Papierów
WAN
WartoĘciowych
naleŻy:
SIEå INFORMATYCZNA DM
Satelitarny System
" przyjmowanie i weryfikacja zleceł
z domów maklerskich,
Dystrybucji Informacji Gie"dowej
" przekazywanie do domów maklerskich informacji o przyj´ciu lub odrzuceniu
zlecenia,
LAN
SYSTEM INFORMATYCZNY DM
" dystrybuowanie informacji o z"oŻonych zleceniach na zewnątrz systemu,
" kojarzenie zleceł
w celu zawarcia transakcji,
" po zawarciu transakcji wysy"anie informacji do domów maklerskich
i odbiorców zewn´trznych INWESTORZY
Sieç dróg sk"adania zleceÅ‚

Instytucje
Przesy"anie i weryfikacja zleceł
nie obciąŻają pozosta"ych elementów systemu.
Zlecenia klientów przekazywane są do serwera zleceł
znajdujÄ…cego si´
DOM MAKLERSKI
INSTALACJA LOKALNA
w kaŻdym z domów maklerskich, skąd po weryfikacji ich poprawnoĘci przesy"ane
Osoby fizyczne
Przep"yw zleceł
i informacji o ich obs"udze
Przep"yw publicznych informacji gie"dowych
Operacje rozliczeniowe
jednolity okreĘlany jest na podstawie zleceł
maklerskich zawierajÄ…cych limit ceny
6 7
Sesje gie"dowe i systemy notował

oraz nie zawierajÄ…cych tego limitu. Z chwilÄ… og"oszenia kursu jednolitego staje si´
on ceną, po której zawierane są transakcje gie"dowe.
Na warszawskiej gie"dzie papiery wartoĘciowe notowane są w ramach
OkreĘlajÄ…c wartoĘç kursu jednolitego system kieruje si´ nast´pujÄ…cymi
nast´pujÄ…cych systemów:
zasadami:
" system notował
kursu jednolitego z jednokrotnym okreĘleniem
" maksymalizacja wolumenu obrotu,
kursu (fixingiem),
" minimalizacja róŻnicy mi´dzy liczbÄ… papierów w zleceniach sprzedaÅ»y
" system notował
kursu jednolitego z dwukrotnym okreĘleniem
i zleceniach kupna, moŻliwych do zrealizowania po okreĘlonym kursie,
kursu (fixingiem),
" minimalizacja róŻnicy mi´dzy kursem okreĘlanym i kursem odniesienia.
" system notował
ciÄ…g"ych.
Sesje gie"dowe w kaŻdym z systemów notował
sk"adajÄ… si´ z okreĘlonych faz.
Po og"oszeniu kursu jednolitego rozpoczyna si´ sk"adanie dodatkowych zleceÅ‚

kupna i sprzedaŻy z limitem równym okreĘlonemu kursowi jednolitemu, czyli
Notowania w systemie kursu jednolitego (fixing)
nast´puje faza dogrywki.
Notowania w systemie kursu jednolitego opierajÄ… si´ na procedurze tzw. fixingu,
W fazie zawierania transakcji sk"adanie zleceł
jest zablokowane. Warunkiem
czyli wyznaczenia ceny papieru wartoĘciowego na podstawie zleceł
z"oŻonych
zawarcia transakcji w systemie kursu jednolitego jest moÅ»liwoĘç wyznaczenia
przed rozpocz´ciem notowaÅ‚
.
kursu w dozwolonych na danÄ… sesj´ wide"kach.
Zlecenia sÄ… realizowane przy zachowaniu priorytetu ceny i czasu przyj´cia
Notowania z jednokrotnym fixingiem
lub uaktywnienia oraz zasady minimalizacji liczby transakcji. W pierwszym
Pierwszą fazą sesji jest faza zwana przed otwarciem, w czasie której do syste-
etapie wszystkie zlecenia po kaÅ»dej cenie, a nast´pnie z limitem ceny
mu przyjmowane są zlecenia kupna i sprzedaŻy, jednak nie są zawierane Żadne
lepszym od wyznaczonego kursu sÄ… realizowane w ca"oĘci. Nast´pnie reali-
transakcje. Jest natomiast wyliczany i publikowany teoretyczny kurs otwarcia
zowane sÄ… zlecenia po cenie rynkowej na otwarcie, a potem z limitem ceny
papieru wartoĘciowego (TKO). Po zakoł
czeniu tej fazy animatorzy rynku mogÄ…
równym wyznaczonemu kursowi jednolitemu (oba potencjalnie mogÄ… podlegaç
dokonywaç interwencji, polegajÄ…cych na modyfikowaniu wczeĘniej z"oÅ»onych
alokacji, czyli mogÄ… byç zrealizowane cz´Ä˜ciowo lub mogÄ… pozostaç niezreali-
w"asnych zleceł
w celu zwi´kszenia p"ynnoĘci danego papieru wartoĘciowego
zowane). JeĘli w tej grupie znajdzie si´ kilka zleceÅ‚
, pierwszeł
stwo b´dzie
i zmniejszenia istniejącej nierównowagi rynku.
mia"o to, które zosta"o z"oŻone wczeĘniej (odejĘcie od poprzednio stosowanej
JeĘli dla danego papieru wartoĘciowego nie zawarto umowy o wykonywanie
zasady alokacji proporcjonalnej na rzecz czasu z"oŻenia zlecenia). NaleŻy
zadał
animatora rynku, w czasie interwencji wszyscy cz"onkowie gie"dy mogÄ…
pami´taç, Å»e wĘród zleceÅ‚
po kaŻdej cenie lub zleceł
z tym samym limitem
dokonywaç modyfikacji z"oÅ»onych przez siebie zleceÅ‚
. W przypadku tych mody-
ceny, jako ostatnie realizowane sÄ… zlecenia z warunkiem limitu aktywacji.
fikacji wolumen zleceł
moÅ»e byç wy"Ä…cznie zwi´kszany, limit ceny w zleceniach
JeĘli wystąpi brak moŻliwoĘci wyznaczenia kursu jednolitego w dopuszczalnych
kupna moÅ»e byç jedynie zwi´kszany, zaĘ limit ceny w zleceniach sprzedaÅ»y moÅ»e
wide"kach, zawsze b´dzie podawany kurs nietransakcyjny, oznaczany
byç jedynie obniÅ»any. ZarzÄ…d Gie"dy moÅ»e zdecydowaç o rezygnacji
jak dotychczas jako oferta kupna (OK) lub oferta sprzedaŻy (OS).
z przeprowadzania fazy interwencji.
Wówczas transakcje nie są zawierane, zaĘ okreĘlony kurs stanowi punkt
Nast´pnie system informatyczny, wykorzystujÄ…c odpowiedni algorytm, wyz-
odniesienia na nast´pnÄ… sesj´.
nacza kurs jednolity, po którym zawierane są transakcje gie"dowe. Kurs
Notowania z dwukrotnym fixingiem
8 9
W przypadku notował
jednolitych z dwoma fixingami procedura wyznaczania
W notowaniach z jednokrotnym fixingiem znajdujÄ… si´:
kursu i zawierania transakcji dokonywana jest dwukrotnie w ciÄ…gu dnia.
" akcje spó"ek o niŻszej p"ynnoĘci,
12 12
" akcje nowych spó"ek wprowadzanych na rynek wolny,
11 1 11 1
2 2
10 10
" prawa poboru z akcji notowanych w tym systemie,
9 3 9 3
NOTOWANIA JEDNOLITE Z DWOMA FIXINGAMI
8 4 8 4
" prawa do nowych akcji, jeĘli akcje b´dÄ… notowane w tym systemie.
7 5 7 5
6 6
12 12
11 1 11 1
2 2
10 10
9 3 NOTOWANIA JEDNOLITE Z JEDNYM FIXINGIEM 9 3
Przed otwarciem Interwencja Dogrywka Przed otwarciem Interwencja Dogrywka
8 4 8 4
8:30 - 11:00 11:00 - 11:15 11:15 - 11:45 11:45 - 14:45 14:45 - 15:00 15:00 - 15:30
7 5 7 5
6 6
Fixing Fixing
Przed otwarciem
11:15 15:00
(wprowadzanie zleceł

na dzieł
nast´pny)
15:30 - 16:30
Przed otwarciem Interwencja Dogrywka
Przed otwarciem
8:30 - 11:00 11:00 - 11:15 11:15 - 11:45
(wprowadzanie zleceł

W notowaniach z dwukrotnym fixingiem znajdujÄ… si´:
na dzieł
nast´pny)
Fixing 11:45 - 16:30
11:15
" akcje spó"ek o Ęredniej p"ynnoĘci,
" akcje nowych spó"ek wprowadzanych na rynek równoleg"y,
" prawa poboru z akcji notowanych w tym systemie,
" prawa do nowych akcji, jeĘli akcje b´dÄ… notowane w tym systemie
W systemie kursu jednolitego do podstawowych faz sesji naleŻą:
" przed otwarciem - sk"adanie zleceł
na otwarcie i umieszczanie
ich w arkuszu zleceł
, wyliczanie i publikowanie teoretycznego kursu
Notowania w systemie ciÄ…g"ym
otwarcia, brak transakcji,
W czasie notował
ciąg"ych kupujący i sprzedający sk"adają zlecenia, które
po przekazaniu na gie"d´ sÄ… realizowane na bieŻąco, pod warunkiem zgodnoĘci
" interwencja - nie moÅ»na sk"adaç nowych zleceÅ‚
, animator rynku
modyfikuje wczeĘniej z"oŻone przez siebie zlecenia w celu poprawy
cen, lub trafiają do arkusza zleceł
i oczekujÄ… ofert przeciwnych o odpowiedniej
p"ynnoĘci papieru wartoĘciowego; jeŻeli na danym instrumencie nie
cenie, umoŻliwiających zawarcie transakcji. Przy realizacji zleceł
obowiÄ…zujÄ…
dzia"a animator, wszyscy uczestnicy rynku mogÄ… modyfikowaç
dwa priorytety: cena i czas z"oŻenia zlecenia. Oznacza to, Że w przypadku
wczeĘniej z"oŻone zlecenia,
gdy czekajÄ… na realizacj´ dwa zlecenia z identycznÄ… cenÄ…, jako pierwsze reali-
zowane jest to, które zosta"o przekazane na gie"d´ wczeĘniej.
" fixing - okreĘlenie kursu jednolitego i realizacja zleceł
,
W ramach notował
ciÄ…g"ych stosowana jest jednak procedura fixingu.
" dogrywka - sk"adanie i realizacja zleceł
kupna i sprzedaŻy po cenie
równej kursowi jednolitemu, okreĘlonemu w wyniku procedury fixingu,
Standardowo odbywa si´ ona na rozpocz´cie i zakoÅ‚
czenie sesji. Notowania
ciÄ…g"e rozpoczynajÄ… si´ og"oszeniem kursu otwarcia (zlecenia sÄ… przyjmowane
" przed otwarciem - sk"adanie zleceł
na otwarcie nast´pnej sesji.
w fazie przed otwarciem, w czasie której nie są one realizowane, natomiast
okreĘlany jest teoretyczny kurs otwarcia), zaĘ koł
czÄ… si´ og"oszeniem kursu JeĘli na skutek równowaÅ»enia moÅ»liwe jest okreĘlenie kursu mieszczÄ…cego si´
10 11
zamkni´cia. Faza przed otwarciem dla wszystkich instrumentów notowanych w ograniczeniach wahaÅ‚
, równowaŻenie zostaje zakoł
czone i og"aszany
w systemie ciÄ…g"ym trwa od godziny 8.30 do 10.00.* Z chwilÄ… og"oszenia kursu jest kurs otwarcia (zamkni´cia).
otwarcia staje si´ on cenÄ…, po której zostajÄ… zawarte transakcje gie"dowe JeĘli przewodniczÄ…cy sesji uzna, Å»e w wyniku równowaÅ»enia nie jest moÅ»liwe
na otwarciu. Analogicznie jest w przypadku kursu zamkni´cia - na podstawie okreĘlenie kursu mieszczÄ…cego si´ w ramach dopuszczalnych wahaÅ‚
, moŻe
zleceł
z"oÅ»onych w fazie przed zamkni´ciem okreĘla si´ kurs zamkni´cia, zmieniç ograniczenia wahaÅ‚
kursów albo zakoł
czyç notowanie og"aszajÄ…c
po którym zawierane sÄ… transakcje na zamkni´cie sesji gie"dowej. nietransakcyjny kurs otwarcia (zamkni´cia) równy górnemu ograniczeniu
wahał
- w przypadku przewagi zleceł
kupna, bądę równy dolnemu ogranicze-
Jednak zdarzaç si´ mogÄ… sytuacje, w których okreĘlenie kursu otwarcia niu - w przypadku przewagi zleceÅ‚
sprzedaŻy.
(lub zamkni´cia) nie jest moÅ»liwe przy zastosowaniu przyj´tych regu". Dzieje si´ W przypadku gdy w wyniku równowaÅ»enia powstanie rynek zleceÅ‚
rozbieŻnych,
tak w nast´pujÄ…cych przypadkach: przewodniczÄ…cy sesji moÅ»e przed"uÅ»yç równowaÅ»enie, zakoÅ‚
czyç
" gdy najwyÅ»szy limit ceny w zleceniu kupna jest niÅ»szy od najniÅ»szego limitu ceny równowaÅ»enie z jednoczesnym rozpocz´ciem notowaÅ‚
ciÄ…g"ych (w przypadku
w zleceniu sprzedaÅ»y, gdy równowaÅ»enie odbywa si´ na otwarciu) lub zakoÅ‚
czyç notowanie, jeĘli
" gdy wyst´pujÄ… wy"Ä…cznie zlecenia kupna lub wy"Ä…cznie zlecenia sprzedaÅ»y, równowaÅ»enie odbywa si´ na zamkni´ciu sesji.
" gdy wyst´puje brak zleceÅ‚
, Po og"oszeniu rozpocz´cia notowaÅ‚
ciÄ…g"ych transakcje zawierane sÄ… po kursie
" jeÅ»eli wyst´pujÄ… wy"Ä…cznie zlecenia kupna nie zawierajÄ…ce limitu ceny transakcyjnym równym limitowi ceny zlecenia oczekujÄ…cego, zaĘ zlecenia
lub wy"Ä…cznie zlecenia sprzedaÅ»y nie zawierajÄ…ce limitu ceny, czekajÄ…ce na realizacj´ wykonywane sÄ… wed"ug limitu ceny. JeĘli limity zleceÅ‚

" jeĘli przy okreĘlaniu kursu otwarcia (lub zamkni´cia) kurs wykracza poza sÄ… identyczne, realizacja nast´puje wed"ug kolejnoĘci przyj´cia zlecenia lub jego
dopuszczalne wahania. ujawnienia (dla zleceł
z wielkoĘcią ujawnianą).
JeÅ»eli po rozpocz´ciu notowaÅ‚
ciÄ…g"ych kurs wykracza poza dopuszczalne
W sytuacji wystąpienia jednego z trzech pierwszych przypadków, za kurs ograniczenia wahał
, zawieranie transakcji zostaje zawieszone i rozpoczyna si´
otwarcia przyjmuje si´ kurs pierwszej transakcji zawartej na danej sesji równowaÅ»enie rynku.
w systemie notował
ciÄ…g"ych, zaĘ za kurs zamkni´cia kurs ostatniej transakcji
zawartej na danej sesji. JeĘli na sesji nie zawarto Å»adnej transakcji, kursu Kurs otwarcia i zamkni´cia okreĘlany jest przy zastosowaniu kolejno zasady
otwarcia oraz zamkni´cia nie okreĘla si´. maksymalizacji wolumenu obrotu, minimalizacji róŻnicy mi´dzy liczbÄ… papierów
JeĘli przy okreĘlaniu kursu otwarcia (zamkni´cia) wyst´pujÄ… wy"Ä…cznie zlecenia wartoĘciowych w zleceniach sprzedaÅ»y i kupna moÅ»liwych do realizacji
kupna nie zawierajÄ…ce limitu ceny lub wy"Ä…cznie zlecenia sprzedaÅ»y nie zawierajÄ…ce po okreĘlonym kursie oraz minimalizacji róŻnicy mi´dzy kursem okreĘlanym
tego limitu lub, jeĘli okreĘlony kurs wykracza poza dopuszczalne ograniczenia a kursem odniesienia.
wahał
kursów, kurs otwarcia (zamkni´cia) nie jest og"aszany i rozpoczyna si´
równowaÅ»enie rynku. W trakcie równowaÅ»enia moÅ»na sk"adaç dodatkowe W okresie mi´dzy rozpocz´ciem przyjmowania zleceÅ‚
maklerskich w danym
zlecenia kupna i sprzedaÅ»y oraz anulowaç i modyfikowaç wczeĘniej z"oÅ»one dniu a poczÄ…tkiem notowaÅ‚
ciÄ…g"ych, mi´dzy poczÄ…tkiem przyjmowania zleceÅ‚

przez siebie zlecenia. na zamkni´cie a okreĘleniem kursu zamkni´cia oraz w okresie równowaÅ»enia
rynku, na bieŻąco okreĘlany jest kurs teoretyczny.
* Wyjątkiem są kontrakty terminowe, dla których faza ta trwa od 8.30 do 9.00, a notowania rozpoczyna-
jÄ… si´ o godz. 9.00
12 12 12 13
11 1 11 1
2 2
10 10
W notowaniach ciÄ…g"ych znajdujÄ… si´:
9 3 NOTOWANIA CIŃG¸E 3
9
8 4 8 4 " akcje wchodzące w sk"ad indeksów WIG20, TechWIG, NFI,
7 5 7 5
6 6
" akcje nowych spó"ek wprowadzane na rynek podstawowy,
" pozosta"e akcje o wystarczającej p"ynnoĘci,
" obligacje skarbowe i inne,
Przed otwarciem Notowania ciÄ…g"e Przed zamkni´ciem Zamkni´cie " certyfikaty inwestycyjne,
8:30 - 10:00 10:00 - 16:00 (sk"adanie zleceł
na zamkni´cia) (fixing)
16:00 - 16:10 16:10
" instrumenty pochodne,
Otwarcie
Przed otwarciem " prawa poboru z akcji notowanych w systemie notował
ciÄ…g"ych,
(fixing)
(wprowadzanie zleceł

10:00
na dzieł
nast´pny)
" prawa do nowych akcji, jeĘli b´dÄ… notowane w systemie notowaÅ‚

16:10 - 16:30
ciÄ…g"ych
12 12
11 1 11 1
2 2
10 10
9 3 9 3 ZarzÄ…d Gie"dy moÅ»e postanowiç o wprowadzeniu akcji do innego systemu
NOTOWANIA CIŃG¸E - KONTRAKTY TERMINOWE
8 4 8 4
notował
niÅ» wyÅ»ej okreĘlony, biorÄ…c pod uwag´ w szczególnoĘci liczb´
7 5 7 5
6 6
i wartoĘç tych akcji oraz prognozowanÄ… p"ynnoĘç obrotu nimi.
ZarzÄ…d Gie"dy moÅ»e dokonaç zmiany systemu notowaÅ‚
dla akcji spó"ek
notowanych na gie"dzie biorÄ…c pod uwag´ p"ynnoĘç obrotu akcjami danego
Przed otwarciem Notowania ciÄ…g"e Przed zamkni´ciem Zamkni´cie
emitenta. Przy okreĘlaniu p"ynnoĘci obrotu Gie"da bierze pod uwag´ w szczegól-
8:30 - 9:00 9:00 - 16:00 (sk"adanie zleceł
na zamkni´cia) (fixing)
16:00 - 16:10 16:10
noĘci Ęredni wolumen obrotu oraz ĘredniÄ… liczb´ transakcji danymi akcjami
Otwarcie
Przed otwarciem
(fixing)
(ocena p"ynnoĘci obrotu danymi akcjami dokonywana jest po up"ywie kaŻdego
(wprowadzanie zleceł

9:00
na dzieł
nast´pny)
16:10 - 16:30 kwarta"u).
W przypadku notował
ciÄ…g"ych zasadnicze fazy sesji to:
" przed otwarciem - przyjmowanie i gromadzenie zleceł
w arkuszu
Ograniczenia wahał
kursów
oraz publikacja teoretycznego kursu otwarcia, brak transakcji,
" otwarcie (fixing) - okreĘlenie kursu otwarcia, nast´puje realizacja
Zarówno w systemie kursu jednolitego, jak i w notowaniach ciąg"ych
zleceł
wprowadzonych do systemu w fazie przed otwarciem, brak
obowiązują ograniczenia zmian ceny papierów wartoĘciowych w stosunku
nowych zleceł
,
do kursu odniesienia.
" notowania ciąg"e - przyjmowanie zleceł
i ich realizacja odpowied-
W notowaniach jednolitych kursem odniesienia jest ostatni kurs jednolity danego
nio do warunków rynkowych,
papieru.
" przed zamkni´ciem  sk"adanie zleceÅ‚
na zamkni´cie, brak
W notowaniach ciÄ…g"ych kursem odniesienia dla kursu otwarcia, kursu transak-
transakcji, przyjmowanie zleceł
kupna i sprzedaŻy,
cyjnego oraz kursu zamkni´cia jest ostatni kurs zamkni´cia.
" zamkni´cie (fixing) - okreĘlenie kursu zamkni´cia, realizacja zleceÅ‚

Na pierwszÄ… sesj´, na której notowany jest dany papier wartoĘciowy, przyjmuje
wprowadzonych do systemu w fazie przed zamkni´ciem,
si´ teoretycznÄ… wysokoĘç kursu odniesienia (jest ona podawana przez Gie"d´
" przed otwarciem - przyjmowanie zleceł
na otwarcie nast´pnej sesji.
w formie komunikatu). Na sesji tej nie obowiązują równieŻ ograniczenia wahał
obowiÄ…zujÄ…ce przed dokonaniem tej zmiany. W wyjÄ…tkowych przypadkach
14 15
kursów. W przypadku papierów notowanych w systemie kursu jednolitego ZarzÄ…d Gie"dy moÅ»e okreĘliç inne zasady ustalania kursu odniesienia.
z dwukrotnym okreĘlaniem kursu, ograniczenia wahał
nie obowiÄ…zujÄ… W przypadku równowaÅ»enia rynku, przewodniczÄ…cy sesji moÅ»e zmieniç
wy"ącznie w odniesieniu do pierwszego kursu jednolitego, chyba Że kurs ten ograniczenia wahał
kursów danego papieru wartoĘciowego, przy czym
nie zosta" okreĘlony. najwi´ksze dopuszczalne odchylenie od kursu odniesienia nie moÅ»e przekroczyç
W przypadku zmiany systemu notował
, kursem odniesienia na pierwszej sesji, 26,5% - w przypadku akcji i 10 punktów procentowych - w przypadku obligacji.
na której notowany jest dany papier po zmianie systemu, jest odpowiednio ZarzÄ…d Gie"dy moÅ»e takÅ»e wyraziç zgod´ na wi´ksze odchylenie.
ostatni kurs zamkni´cia lub ostatni kurs jednolity tego papieru z ostatniej sesji, Dla kontraktów terminowych na indeksy gie"dowe i kursy walut w przypadku
na której notowany by" on przed zmianÄ… systemu. równowaÅ»enia rynku, przewodniczÄ…cy sesji moÅ»e zmieniç ograniczenia wahaÅ‚
,
pod warunkiem uzyskania z Krajowego Depozytu Papierów WartoĘciowych
potwierdzenia o uzupe"nieniu przez uczestników rozliczających depozytów
Notowania ciÄ…g"e zabezpieczajÄ…cych do wymaganego poziomu lub podj´cia przez Depozyt innej
Dopuszczalne ograniczenia wahał
kursów dla instrumentów notowanych decyzji umoŻliwiającej obrót.
w systemie notował
ciÄ…g"ych przedstawia tabela.
Instrument Kurs odniesienia Dopuszczalna zmiana kursu
Notowania jednolite
w dniu nast´pnym
Ograniczenia wahał
kursów dla instrumentów znajdujÄ…cych si´ w notowaniach
Akcje Kurs zamkni´cia +/- 15% od kursu zamkni´cia
jednolitych zosta"y przedstawione w tabeli.
Kontrakty terminowe na Dzienny kurs +/- 15% od dziennego kursu
Instrumenty z dwoma fixingami
indeksy cen akcji rozliczeniowy rozliczeniowego
Dopuszczalna zmiana kursów na fixingu
Instrument
Kontrakty terminowe na Dzienny kurs +/- 5% od dziennego kursu
kurs walut rozliczeniowy rozliczeniowego
Akcje, prawa do akcji notowanych +/- 10% od kursu odniesienia na ostatnim fixingu
w systemie jednolitym
Obligacje Kurs zamkni´cia +/- 5 punktów procentowych
od kursu zamkni´cia
Prawa poboru do akcji notowanych Bez ograniczeł
wahał
kursów
w systemie jednolitym
Certyfikaty inwestycyjne Kurs zamkni´cia +/- 15% od kursu zamkni´cia
Prawa do akcji notowanych Kurs zamkni´cia +/- 15% od kursu zamkni´cia
w systemie ciÄ…g"ym
Instrumenty z jednym fixingiem
Prawa poboru z akcji noto- bez ograniczeł
zmian kursów
Dopuszczalna zmiana kursów na fixingu
Instrument
wanych w systemie ciÄ…g"ym
Warranty bez ograniczeł
zmian kursów
Akcje, prawa do akcji notowanych +/- 15% od kursu odniesienia na ostatnim fixingu
w systemie jednolitym
Prawa poboru do akcji notowanych Bez ograniczeł
wahał
kursów
W przypadku zmiany ograniczeł
wahał
kursów podczas równowaŻenia rynku,
w systemie jednolitym
kursem odniesienia jest odpowiednio górne lub dolne ograniczenie wahał

W przypadku rozszerzenia wide"ek najwi´ksze dopuszczalne odchylenie od System WARSET gwarantuje równe traktowanie zleceÅ‚
wszystkich inwest-
16 17
kursu odniesienia, nie moÅ»e przekroczyç odpowiednio: orów: indywidualnych i instytucjonalnych, krajowych i zagranicznych. Zapewnia
" 26,5 % - w przypadku akcji i praw do nowych akcji w systemie notował
inwestorom:
z jednokrotnym okreĘlaniem kursu jednolitego,
" dost´p do rynku i do informacji gie"dowych, bez wzgl´du na to, gdzie si´ znajdujÄ…,
" 21 % - w przypadku akcji i praw do nowych akcji w systemie notował

" wykonanie prawie natychmiastowe i automatyczne ich zleceł
z zastosowaniem
z dwukrotnym okreĘlaniem kursu jednolitego, chyba Że cz"onek Zarządu Gie"dy dwóch zasad pierwszeł
stwa:
c
e
n
a
wyrazi zgod´ na wi´ksze odchylenie. przede wszystkim cena  zlecenie zakupu z najwyÅ»szym limitem jest reali-
zowane przed zleceniami o niŻszym limicie. I odwrotnie  zlecenie sprzedaŻy
W przypadku akcji notowanych w systemie notował
z dwukrotnym
z najniŻszym limitem jest realizowane przed zleceniami o wyŻszym limicie;
okreĘleniem kursu jednolitego (dwukrotnym fixingiem) istnieje dodatkowe
c
z
a
s
nast´pnie czas  dwa zlecenia tego samego typu i z tÄ… samÄ… cenÄ… sÄ… reali-
ograniczenie maksymalnych wahał
kursu w ciÄ…gu sesji. Kurs jednolity akcji,
zowane wed"ug czasu zarejestrowania w systemie gie"dowym.
w przypadku drugiego fixingu na danej sesji, moÅ»e byç wyÅ»szy lub niÅ»szy
od pierwszego fixingu w tym dniu najwyÅ»ej o 21 %, jednak nie wi´cej
Typy zleceł

niÅ» o 33,1% od ostatniego kursu jednolitego z poprzedniej sesji.
System gie"dowy WARSET daje moÅ»liwoĘç korzystania z wielu róŻnego rodzaju
Szczegó"owy tryb zmiany ograniczeł
wahał
kursów okreĘla Zarząd Gie"dy.
zleceł
pozwalających na stosowanie róŻnorodnych strategii inwestycyjnych
MoÅ»e on równieÅ» zdecydowaç o zmianie lub zniesieniu ograniczeÅ‚
wahał

dostosowanych do celów i potrzeb inwestora w konkretnych sytuacjach.
kursów dla wybranych lub wszystkich papierów wartoĘciowych.
Sk"adajÄ…c róŻne zlecenia inwestor moÅ»e po"oÅ»yç nacisk na róŻne aspekty realizacji
transakcji  jedne zlecenia k"adÄ… nacisk na szybkoĘç wykonania przy ryzyku gorszej
ceny realizacji, inne k"adÄ… nacisk na realizacj´ po okreĘlonej cenie, jeszcze inne
Zlecenia
uzaleŻniają wykonanie od sytuacji na rynku.
Inwestor najcz´Ä˜ciej sk"ada zlecenie w POK-u, czyli punkcie obs"ugi klienta biura
Zlecenia z limitem ceny
maklerskiego, w którym ma rachunek. Nast´pnie jest ono przekazywane do centrali
W zleceniu z limitem ceny inwestor precyzyjnie okreĘla cen´, po jakiej chce kupiç
biura maklerskiego. StamtÄ…d trafia za pomocÄ… systemu informatycznego
lub sprzedaç dany papier wartoĘciowy. W przypadku kupna jest to cena, powyÅ»ej
do maklera gie"dowego, który wprowadza je do systemu komputerowego
której sk"adajÄ…cy zlecenie nie godzi si´ na jego realizacj´, zaĘ dla zleceÅ‚
sprzedaŻy
Gie"dy Papierów WartoĘciowych w Warszawie.
jest to cena, poniÅ»ej której inwestor nie jest sk"onny pozbyç si´ papierów.
NaleÅ»y pami´taç, Å»e:
Sk"adajÄ…c zlecenie inwestor musi okreĘliç:
" w zleceniach na akcje, prawa poboru, prawa do akcji, certyfikaty
" rodzaj oferty (kupno lub sprzedaÅ»),
inwestycyjne i warranty limit ceny podawany jest w z"otych,
" limit ceny lub rodzaj zlecenia bez limitu ceny,
" w zleceniach na obligacje (skarbowe i przedsi´biorstw) limit ceny
" termin waŻnoĘci zlecenia,
podawany jest w procentach wartoĘci nominalnej,
" nazw´ papieru wartoĘciowego / instrumentu finansowego, który chce
" w zleceniach na kontrakty terminowe limit ceny okreĘlany jest w punktach
kupiç / sprzedaç,
(kontrakty terminowe na indeksy) lub w z"otych (kontrakty terminowe
" liczb´ papierów wartoĘciowych (wolumen),
na kursy walut).
" dodatkowe warunki wykonania zlecenia.
Zlecenia z limitem ceny mogÄ… zawieraç dodatkowe warunki wykonania*. one aktywne w fazie przed otwarciem nie oznacza to, Å»e sÄ… zawsze
18 19
widoczne w arkuszu zleceł
.
W zleceniu z minimalną wielkoĘcią (wolumenem) wykonania  Wmin
Aktywne zlecenie z limitem aktywacji moÅ»e równieÅ» zniknÄ…ç z arkusza, jeĘli
naleÅ»y okreĘliç liczb´ papierów wartoĘciowych, poniÅ»ej której inwestor
zmieni si´ teoretyczny kurs otwarcia. Pojawianie si´ i znikanie zleceÅ‚
z limitem
nie zgadza si´ na realizacj´ dyspozycji. Tego typu zlecenie moÅ»e byç przekazywane
aktywacji jest moŻliwe dlatego, Że w fazie przed otwarciem nie są zawierane
na gie"d´ jedynie w fazie dogrywki oraz w trakcie notowaÅ‚
ciÄ…g"ych
transakcje i wyznaczany jest teoretyczny kurs otwarcia, który zmienia si´ wraz
z wy"ączeniem okresów równowaŻenia rynku. W przypadku gdy uk"ad zleceł

z nap"ywem nowych zleceł
. Limit aktywacji musi byç równy, lub w przypadku
w arkuszu zleceł
nie pozwala na realizacj´ zlecenia co najmniej w wielkoĘci
zleceł
kupna - niŻszy, a w przypadku zleceł
sprzedaŻy - wyŻszy od limitu zlecenia,
okreĘlonej przez inwestora w warunku, zlecenie jest odrzucane. Po cz´Ä˜ciowej
chyba Że zawiera ono polecenie wykonania po kaŻdej cenie. Z chwilą
realizacji (uwzgl´dniajÄ…cej warunek minimum) pozosta"a cz´Ä˜ç zostaje w
wprowadzania zlecenia limit aktywacji musi byç wyÅ»szy - w przypadku zleceÅ‚

arkuszu zleceł
jako zlecenie bez warunku minimalnej wielkoĘci wykonania.
kupna, bądę niŻszy - w przypadku zleceł
sprzedaŻy od kursu ostatniej transakcji
Zlecenia zawierajÄ…ce warunek wielkoĘci ujawnianej  WUJ mogÄ… byç
(w przypadku braku kursu ostatniej transakcji, przyjmuje si´ kurs zamkni´cia
przekazywane na gie"d´ we wszystkich fazach sesji w systemie notowaÅ‚

z poprzedniej sesji gie"dowej). Zlecenie z limitem aktywacji jest ujawniane
ciÄ…g"ych oraz w systemie kursu jednolitego, z wyjÄ…tkiem fazy interwencji.
w arkuszu zleceł
w czasie fazy notował
ciąg"ych pod warunkiem, Że kurs
Zlecenie z wielkoĘcią ujawnianą jest realizowane stopniowo. Sk"adający
ostatniej transakcji lub kurs teoretyczny danego papieru, jest w przypadku
je okreĘla wielkoĘç cz´Ä˜ci, w których ma ono byç realizowane, czyli wielkoĘç
zleceł
kupna - równy lub wyŻszy, a w przypadku zleceł
sprzedaŻy - równy
ujawnianej jednorazowo liczby papierów wartoĘciowych (musi ona wynosiç
lub niŻszy od limitu ujawnienia. Natomiast w czasie fazy przed otwarciem
minimum 100 walorów). Dla przyk"adu: jeĘli ca"kowita wielkoĘç zlecenia tego
(zamkni´ciem) lub w czasie równowaÅ»enia, zlecenia z limitem aktywacji
typu opiewa na 10 000 akcji, zaĘ ujawniana wielkoĘç zlecenia wynosi 1000
sÄ… ujawniane, jeÅ»eli limit bÄ…dÄ™ wolumen tego zlecenia powoduje zmian´
sztuk, to w arkuszu uwidoczniona jest tylko wielkoĘç 1000 akcji, zaĘ po jej
wartoĘci kursu teoretycznego.
realizacji pojawia si´ kolejny 1000, aÅ» do ca"kowitej realizacji ca"ego zlecenia
Zarówno zlecenia po kaŻdej cenie, jak i zlecenia z limitem realizacji, zawierające
(brakujÄ…ca cz´Ä˜ç pozostaje ukryta przed innymi uczestnikami handlu).
warunek limitu aktywacji, są realizowane jako ostatnie, odpowiednio wĘród
Przy okreĘlaniu kursu otwarcia, zamkni´cia, kursu jednolitego oraz kursu
zleceł
po kaŻdej cenie, jak i zleceł
z limitem ceny.
okreĘlanego w wyniku równowaÅ»enia rynku, przyjmuje si´ ca"kowitÄ… iloĘç
W przypadku zleceł
z tym samym limitem ceny i warunkiem limitu aktywacji,
poszczególnych zleceł
zawierających warunek wielkoĘci ujawnianej.
o kolejnoĘci ich realizacji decyduje:
Zlecenia z limitem aktywacji  LimAkt nie pojawiajÄ… si´ natychmiast
" w fazie notował
ciÄ…g"ych (z wyjÄ…tkiem równowaÅ»enia): czas przyj´cia - w przy-
po wprowadzeniu ich do systemu, lecz ujawniajÄ… si´ dopiero wówczas, gdy
padku zleceł
z tymi samymi limitami aktywacji, lub czas ujawnienia - w przypadku
teoretyczny kurs otwarcia lub kurs ostatniej transakcji w notowaniach ciÄ…g"ych
zleceł
z róŻnymi limitami aktywacji,
osiÄ…gnÄ… poziom okreĘlony przez inwestora. MuszÄ… wi´c one zawieraç, oprócz
" w przypadku zleceł
realizowanych po kursie otwarcia (zamkni´cia), kursie jed-
limitu, przy którym staje si´ ono aktywne, równieÅ» limit realizacji
nolitym, kursie okreĘlonym w wyniku równowaÅ»enia  czas przyj´cia na gie"d´.
lub dyspozycj´ jego realizacji po kaÅ»dej cenie. MoÅ»na przekazywaç je na gie"d´
Zlecenia z limitem aktywacji ujawnione w trakcie notował
ciÄ…g"ych oraz
we wszystkich fazach sesji w systemie notował
ciÄ…g"ych oraz
w wyniku okreĘlenia kursu otwarcia (zamkni´cia), kursu jednolitego lub kursu
w systemie kursu jednolitego, z wyjątkiem fazy interwencji i dogrywki. Mimo Że są
okreĘlonego w wyniku równowaŻenia pozostają w arkuszu zleceł
jako zlecenia
bez warunku limitu aktywacji.
* Zlecenia bez limitu ceny teÅ» mogÄ… zawieraç niektóre z tych warunków. Dopuszczalne warianty stosowa-
nia i "ączenia dodatkowych warunków dla wszystkich rodzajów zleceł
zawiera tabela na str. 24-25
realizacj´ zlecenia po kaÅ»dej cenie, rozpoczyna si´ proces równowaÅ»enia rynku,
Zlecenia bez limitu ceny
20 21
a zlecenie po kaÅ»dej cenie traci waÅ»noĘç.
Zlecenia po cenie rynkowej  PCR mogÄ… byç wprowadzane na gie"d´
NaleÅ»y pami´taç, Å»e zarówno zlecenia PKC, jak i PCRO nie sÄ… przyjmowane:
wy"ącznie w trakcie notował
ciąg"ych z wy"ączeniem okresów równowaŻenia
" w przypadku warrantów oraz praw poboru,
rynku. Wykonywane są one po cenie zg"oszonego wczeĘniej, a niezreali-
" na pierwszÄ… sesj´, na której notowany jest dany papier wartoĘciowy.
zowanego najlepszego zlecenia przeciwstawnego. Niezrealizowana cz´Ä˜ç
zlecenia po cenie rynkowej staje si´ zleceniem z limitem równym kursowi,
po jakim zosta"a zawarta ostatnia transakcja. System nie przyjmie zlecenia
Terminy waŻnoĘci zleceł

po cenie rynkowej, jeĘli po przeciwnej stronie rynku nie ma przynajmniej
Zlecenia maklerskie mogÄ… mieç termin waÅ»noĘci okreĘlony w formie konkret-
jednego oczekujÄ…cego zlecenia przeciwstawnego. Zlecenia po cenie rynkowej
nej daty, lub oznaczony jako do koł
ca sesji gie"dowej, albo waÅ»noĘç
mogÄ… zawieraç dodatkowe warunki wielkoĘci minimalnej i wielkoĘci ujawnianej.
domyĘlna, albo do pierwszego wykonania, albo wykonaj lub anuluj.
Zlecenie oznaczone symbolem waÅ»noĘç domyĘlna waÅ»ne jest bezterminowo.
Zlecenia po cenie rynkowej na otwarcie  PCRO mogÄ… byç przekazy-
Zlecenie waŻne do pierwszego wykonania obowiązuje do momentu zawar-
wane na gie"d´ jedynie w fazie przyjmowania zleceÅ‚
na otwarcie i na zamkni´cie
cia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeŻeli zlecenie realizowane
w systemie notował
ciÄ…g"ych i w systemie kursu jednolitego oraz w okresach
jest jednoczeĘnie w kilku transakcjach). Zlecenie jest realizowane natychmiast
równowaŻenia rynku. Są one realizowane odpowiednio po kursie otwarcia,
po wprowadzeniu i moÅ»e zostaç zrealizowane cz´Ä˜ciowo. JeÅ»eli b´dzie zreali-
po kursie zamkni´cia, po kursie jednolitym lub po kursie okreĘlonym w wyniku
zowane cz´Ä˜ciowo, niezrealizowana cz´Ä˜ç traci waÅ»noĘç. Zlecenia te mogÄ…
równowaÅ»enia. Niezrealizowana cz´Ä˜ç zlecenia staje si´ zleceniem z limitem
byç przekazywane na gie"d´ we wszystkich fazach w systemie notowaÅ‚

ceny równym odpowiednio: kursowi otwarcia, kursowi zamkni´cia, kursowi jed-
ciÄ…g"ych oraz w systemie kursu jednolitego, z wyjÄ…tkiem fazy interwencji.
nolitemu lub kursowi okreĘlonemu w wyniku równowaŻenia rynku. Zlecenia
Zlecenie z oznaczeniem waŻnoĘci wykonaj lub anuluj waŻne jest do momentu
te nie mogÄ… zawieraç dodatkowych warunków limitu aktywacji, wielkoĘci minimal-
zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeŻeli zlecenie
nej i wielkoĘci ujawnianej, a takÅ»e nie mogÄ… byç modyfikowane w fazie interwencji.
realizowane jest jednoczeĘnie w kilku transakcjach). Zlecenie jest realizowane
Zlecenia po kaÅ»dej cenie  PKC mogÄ… byç przekazywane na gie"d´
natychmiast po wprowadzeniu, ale wy"Ä…cznie w ca"oĘci  nie moÅ»e byç zreali-
we wszystkich fazach w systemie notował
ciÄ…g"ych oraz w systemie kursu
zowane cz´Ä˜ciowo. W przypadku gdy uk"ad zleceÅ‚
w arkuszu po przeciwnej
jednolitego, z wyjątkiem fazy interwencji i fazy dogrywki. Zlecenia te z"oŻone
stronie nie pozwala na realizacj´ zlecenia w ca"oĘci, traci ono waÅ»noĘç.
w trakcie przyjmowania zleceł
na otwarcie, na zamkni´cie, na notowania
NaleÅ»y pami´taç, Å»e jeÅ»eli w fazie notowaÅ‚
ciÄ…g"ych lub w fazie dogrywki
jednolite oraz w okresie równowaŻenia rynku podlegają realizacji odpowiednio
w chwili sk"adania zlecenia z oznaczeniem waŻnoĘci do pierwszego wykonania
po kursie otwarcia, zamkni´cia, kursie jednolitym lub kursie okreĘlonym w
albo wykonaj lub anuluj, w arkuszu zleceł
brak zleceł
przeciwstawnych
wyniku równowaŻenia rynku. Zlecenia PKC nie podlegają modyfikacji w fazie
z limitem ceny umoÅ»liwiajÄ…cym zawarcie transakcji, zlecenie takie traci waÅ»noĘç
interwencji. Natomiast w fazie notował
ciąg"ych, z wyjątkiem okresów
równowaÅ»enia rynku, jeÅ»eli na realizacj´ czeka co najmniej jedno zlecenie prze- Terminy waÅ»noĘci zleceÅ‚
:
ciwstawne z limitem ceny, zlecenie PKC podlega realizacji po cenie lub cenach
" Konkretna data
zg"oszonych wczeĘniej, a niezrealizowanych najlepszych zleceł
przeciw-
" Do koł
ca sesji gie"dowej
stawnych (odpowiednio sprzedaŻy lub kupna).
" WaÅ»noĘç domyĘlna
JeŻeli w chwili sk"adania zlecenia po kaŻdej cenie w fazie notował
ciÄ…g"ych,
" Do pierwszego wykonania
w arkuszu nie ma zleceł
przeciwstawnych z limitem ceny, zapewniajÄ…cych pe"nÄ…
" Wykonaj lub anuluj
Zlecenie jest realizowane cz´Ä˜ciowo  klient kupi" 70 akcji, czyli wi´cej
22 Przyk"ady realizacji róŻnych typów 23
niÅ» wynosi warunek minimalnej liczby akcji. Niezrealizowana cz´Ä˜ç zlecenia
zleceł
w notowaniach ciÄ…g"ych
(30 akcji) umieszczana jest w arkuszu i traktowana jak zwyk"e zlecenie
z limitem. Gdyby inwestor Żąda" jako iloĘci minimalnej np. 80 akcji, zlecenie
WyjĘciowy arkusz zleceł
.
nie mog"oby byç zrealizowane natychmiast w ca"oĘci i zosta"oby anulowane.
KUPNO SPRZEDAÚ
IloĘç Kurs IloĘç Kurs
III. Wp"ywa zlecenie kupna 200 akcji z limitem 130 z" i warunkiem
4010 126 iloĘci ujawnianej (w porcjach po 100 sztuk).
125
1030 127
124
KUPNO SPRZEDAÚ
3030 128
123
IloĘç Kurs IloĘç Kurs
1020 129
122
70 130
2040 130
121
40 125
10 124
30 123
I. Wp"ywa zlecenie kupna 100 akcji z limitem 128 z".
10 122
Arkusz zleceł
po realizacji zlecenia kupna 100 akcji z limitem 120 z"
20 121
KUPNO SPRZEDAÚ
Zlecenie zosta"o zrealizowane cz´Ä˜ciowo. Inwestor kupi" 10 akcji po 126 z",
IloĘç Kurs IloĘç Kurs
30 akcji po 127 z", 30 akcji po 128 z", 20 akcji po 129 z", 40 akcji po 130 z" 
30 128
czyli "ącznie naby" 130 akcji. Po stronie sprzedaŻy zosta"y zrealizowane wszystkie
40 125
zlecenia. Po stronie kupna w arkuszu ujawnia si´ pozosta"a do realizacji cz´Ä˜ç
10 124
zlecenia  70 akcji z limitem 130 z".
30 123
10 122 20 129
IV. Wp"ywa zlecenie kupna  po kaŻdej cenie" 100 akcji.
20 121 40 130
Jego realizacja przebiega nast´pujÄ…co: klient kupi" 10 akcji po 126 z", 30 akcji
KUPNO SPRZEDAÚ
po 127 z" i 30 akcji po 128 z", a wi´c "Ä…cznie 70 akcji. Niezrealizowana cz´Ä˜ç
IloĘç Kurs IloĘç Kurs
zlecenia pojawi"a si´ w arkuszu po stronie kupna (30 akcji po 128 z").
40 125
10 124
30 123
II. Wp"ywa zlecenie kupna 100 akcji z limitem 128 z" i warunkiem
10 122
minimalnej iloĘci 50 akcji.
2030 130
121
KUPNO SPRZEDAÚ
Zlecenie jest natychmiast realizowane w ca"oĘci  inwestor kupi" 10 akcji
IloĘç Kurs IloĘç Kurs
po 126 z", 30 akcji po 127 z", 30 akcji po 128 z", 20 akcji po 129 z" i 10 akcji
30 128
po 130 z". W arkuszu po stronie sprzedaÅ»y zosta"o jedynie cz´Ä˜ciowo zreali-
40 125
zowane zlecenie sprzedaŻy z limitem 130 z". Gdyby zlecenie  po kaŻdej cenie"
10 124
opiewa"o np. na 150 akcji, nie mog"oby byç wykonane natychmiast
30 123
w ca"oĘci i do realizacji by nie dosz"o. Obrót papierem zosta"by zawieszony
10 122 20 129
i nastąpi"aby faza równowaŻenia rynku.
20 121 40 130
V. Wp"ywa zlecenie kupna  po cenie rynkowej" 100 akcji. Zlecenie zosta"o wykonane cz´Ä˜ciowo po najlepszym limicie pierwszego oczeku-
24 25
jÄ…cego zlecenia przeciwstawnego (sprzedaÅ»y). Inwestor kupi" wi´c 10 akcji
KUPNO SPRZEDAÚ
IloĘç Kurs IloĘç Kurs po 126 z". Pozosta"a cz´Ä˜ç zlecenia staje si´ zleceniem z limitem równym cenie
90 126
ostatniej transakcji, a wi´c pojawia si´ po stronie kupna (90 sztuk po 126 z").
40 125
1030 127
124
3030 128
123
1020 129
122
20 121 40 130
Przyjmowanie zleceł
rynkowych Faza przed otwarciem (przed zamkni´ciem) w systemie notowaÅ‚
ciąg"ych Faza notował
ciÄ…g"ych Dogrywka
i kursu jednolitego oraz w trakcie równowaŻenia
w poszczególnych fazach sesji
oraz stosowanie i "Ä…czenie
Limit Brak LimAkt WMin WUJ DZIEÄ„ DOM WIN WuA Limit Brak LimAkt WMin WUJ DZIEÄ„ DOM WIN WuA Limit Brak LimAkt WMin WUJ DZIEÄ„ DOM WIN WuA
dodatkowych warunków
Brak TAK TAK TAK TAK TAK TAK Brak TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK Brak TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK
i oznaczeł
terminów waŻnoĘci
LimAkt TAK TAK TAK TAK TAK LimAkt TAK TAK TAK TAK TAK LimAkt
zleceł
maklerskich
Wmin Wmin TAK TAK TAK TAK TAK TAK Wmin TAK TAK TAK TAK TAK TAK
WUJ TAK TAK TAK TAK WUJ TAK TAK TAK TAK TAK WUJ TAK TAK TAK TAK
DZIEÄ„ TAK TAK TAK DZIEÄ„ TAK TAK TAK TAK DZIEÄ„ TAK TAK TAK
DOM TAK TAK TAK DOM TAK TAK TAK TAK DOM TAK TAK TAK
WIN TAK TAK WIN TAK TAK TAK WIN TAK TAK
WuA WuA TAK TAK WuA TAK TAK
PKC Brak LimAkt WMin WUJ DZIEÄ„ DOM WIN WuA PKC Brak LimAkt WMin WUJ DZIEÄ„ DOM WIN WuA PKC
NIE PRZYJMOWANE
Brak TAK TAK TAK TAK Brak TAK TAK TAK TAK PCR
NIE PRZYJMOWANE
LimAkt TAK TAK TAK LimAkt TAK TAK TAK PCRO
NIE PRZYJMOWANE
Wmin Wmin
WUJ WUJ
DZIEÄ„ TAK TAK DZIEÄ„ TAK TAK
Skróty zastosowane w tabeli oznaczają:
DOM TAK TAK DOM TAK TAK
Limit - zlecenie z limitem ceny
WIN WIN
PKC - zlecenie po kaŻdej cenie
WuA WuA
PCRO - zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie
PCRO PCR
Brak LimAkt WMin WUJ DZIEÄ„ DOM WIN WuA Brak LimAkt WMin WUJ DZIEÄ„ DOM WIN WuA
PCR - zlecenie po cenie rynkowej
Brak TAK TAK TAK TAK Brak TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK
LimAkt - zlecenie z warunkiem limitu aktywacji
LimAkt LimAkt
WMin - zlecenie z warunkiem wielkoĘci minimalnej
Wmin Wmin TAK TAK TAK TAK TAK TAK
WUJ - zlecenie z warunkiem wielkoĘci ujawnianej
WUJ WUJ TAK TAK TAK TAK
DZIEĄ - zlecenie z oznaczeniem waŻnoĘci do koł
ca sesji
DZIEÄ„ TAK DZIEÄ„ TAK TAK TAK
DOM - zlecenie z oznaczeniem waŻnoĘci domyĘlnej (bezterminowej)
DOM TAK DOM TAK TAK TAK
WiN - zlecenie z oznaczeniem waŻnoĘci do pierwszego wykonania
WIN TAK WIN TAK TAK
WuA - zlecenie z oznaczeniem waŻnoĘci wykonaj lub anuluj
WuA WuA TAK TAK
BRAK - brak warunków dodatkowych zlecenia
PCR NIE PRZYJMOWANE PCRO NIE PRZYJMOWANE
Do zadał
animatora rynku w systemie kursu jednolitego naleŻy w szczegól-
26 27
Animatorzy
noĘci:
" wprowadzanie nie póęniej niÅ» na 5 minut przed rozpocz´ciem fazy interwencji
Zadaniem domów maklerskich - animatorów jest utrzymywanie p"ynnoĘci
zleceł
kupna i sprzedaÅ»y o okreĘlonej przez Gie"d´ minimalnej wartoĘci
handlu papierami wartoĘciowymi. WyróŻnia si´ dwie grupy tego typu
lub wielkoĘci oraz o róŻnicy cen pomi´dzy limitami najlepszych zleceÅ‚
nie wi´kszej
podmiotów  animatorów rynku i animatorów emitenta.
niÅ» okreĘlona przez Gie"d´,
" modyfikacja w"asnych zleceł
w czasie interwencji na rynku zleceł
rozbieŻnych,
Animator rynku
jeĘli moÅ»e to doprowadziç do ustalenia kursu jednolitego.
Animatorem rynku jest dom maklerski - cz"onek Gie"dy, który na podstawie
umowy z Gie"dÄ… zobowiÄ…Å»e si´ do sta"ego zg"aszania ofert kupna lub sprzedaÅ»y
Zlecenia sk"adane przez animatora rynku w opisanych wyŻej sytuacjach
danego papieru wartoĘciowego na w"asny rachunek na zasadach okreĘlonych
nie mogÄ… zawieraç warunku limitu aktywacji, zaĘ wielkoĘç ujawniana zleceÅ‚

przez ZarzÄ…d Gie"dy. W umowie z animatorem Gie"da okreĘla mi´dzy innymi mini-
(jeĘli sÄ… to zlecenia z wielkoĘciÄ… ujawnianÄ…) nie moÅ»e byç mniejsza niÅ» mini-
malnÄ… wielkoĘç oferty i maksymalnÄ… róŻnic´ pomi´dzy cenami ofert. Animator
malna wielkoĘç lub wartoĘç obowiÄ…zkowej oferty animatora rynku. Animator
rynku nie moÅ»e sk"adaç zleceÅ‚
, w wyniku których dosz"oby do zawarcia transakcji,
rynku zostaje zwolniony w trakcie danej sesji gie"dowej z obowiązków
w której wyst´powa"by on jako kupujÄ…cy i sprzedajÄ…cy jednoczeĘnie.
wprowadzania i modyfikowania zleceł
z chwilÄ… przekroczenia dziennego limitu
Gie"da moÅ»e zawrzeç umow´ o pe"nienie funkcji animatora z wieloma
zaangaŻowania (o ile zosta" on okreĘlony w umowie z Gie"dą), rozumianego jako
cz"onkami Gie"dy w stosunku do danego papieru wartoĘciowego. O zawarciu
róŻnica pomi´dzy liczbÄ… lub wartoĘciÄ… papierów nabytych i zbytych w trakcie
umowy z animatorem rynku Zarząd Gie"dy informuje uczestników obrotu i podaje
danej sesji w ramach pe"nienia funkcji animatora. W szczególnie uzasadnionych
do wiadomoĘci treĘç uchwa"y zawierajÄ…cej szczegó"owe zasady jego dzia"ania.
sytuacjach animator rynku moÅ»e byç zwolniony z obowiÄ…zków sk"adania i mody-
Animator rynku moÅ»e wyst´powaç w notowaniach ciÄ…g"ych i w systemie kursu
fikowania zleceł
na danej sesji (przez przewodniczÄ…cego sesji) lub na czas
jednolitego.
okreĘlony (przez cz"onka Zarządu Gie"dy).
Do zadał
animatora rynku w systemie notował
ciąg"ych naleŻy w szczegól-
noĘci:
Animator emitenta
" wprowadzanie nie póęniej niŻ na 5 minut przed okreĘleniem kursu otwarcia oraz
Podobne zadania moÅ»e pe"niç animator emitenta. Animatorem emitenta
kursu zamkni´cia i utrzymywanie w trakcie notowaÅ‚
zleceł
kupna i sprzedaŻy
jest dom maklerski - cz"onek Gie"dy, który na podstawie umowy z emitentem
o okreĘlonej przez Gie"d´ minimalnej wartoĘci lub wielkoĘci oraz o róŻnicy cen
zobowiÄ…Å»e si´ do podtrzymywania p"ynnoĘci danego papieru wartoĘciowego.
pomi´dzy limitami najlepszych z tych zleceÅ‚
(czyli dla zleceł
kupna
ZarzÄ…d Gie"dy moÅ»e zobowiÄ…zaç emitenta papierów wartoĘciowych
z najwyŻszym limitem ceny, zaĘ dla zleceł
sprzedaŻy z najniŻszym limitem ceny)
notowanych w systemie kursu jednolitego do zawarcia umowy o pe"nienie
nie wi´kszej niÅ» okreĘlona przez Gie"d´,
funkcji animatora emitenta, jeÅ»eli uzna, Å»e wymaga tego p"ynnoĘç danego
" dostosowywanie w trakcie notował
swoich zleceł
do warunków okreĘlonych
papieru wartoĘciowego.
w poprzednim punkcie w czasie nie d"uŻszym niŻ 5 minut.
dopuszczalne odchylenie kursu transakcji pakietowej od ostatniego kursu
28 29
Transakcje pakietowe
papieru na sesji nie moÅ»e przekroczyç +/-10%.
Zlecenia na takie transakcje pakietowe sÄ… przekazywane na gie"d´ w godzi-
Wraz z uruchomieniem systemu WARSET zmieniajÄ… si´ równieÅ» zasady
nach 8:30 - 16:30 w dniu zawarcia transakcji.
zawierania transakcji pakietowych instrumentami znajdujÄ…cymi si´ w obrocie
W przypadku transakcji zawieranych poza godzinami sesji gie"dowej, transakcja
gie"dowym. Transakcje pakietowe to transakcje na duŻe pakiety papierów
moÅ»e byç równieÅ» zawarta, gdy spe"nione sÄ… warunki dotyczÄ…ce jej minimalnej
wartoĘciowych (akcji, obligacji), które mogÄ… mieç wp"yw na ustalenie kursu
wartoĘci (pakietu), a róŻnica pomi´dzy kursem transakcji a kursem odniesienia
papieru wartoĘciowego na sesji. Transakcje te sÄ… zawierane najcz´Ä˜ciej
(okreĘlonym jako Ęrednia arytmetyczna kursów wszystkich transakcji na ostat-
pomi´dzy duÅ»ymi inwestorami, którzy cz´sto przed ich zawarciem uzgodnili
niej sesji gie"dowej waÅ»ona obrotami) jest nie wi´ksza niÅ» 40%. Zlecenia
juÅ» ich wszystkie szczegó"y (wielkoĘç, kurs, termin rozliczenia).
na takie transakcje mogÄ… byç przekazywane na gie"d´ w godz. 16:15  16:30
W systemie WARSET transakcje pakietowe b´dÄ… zawierane zarówno w trakcie
w dniu, w którym ta transakcja ma byç zawarta.
sesji, jak równieÅ» przed i po sesji. Transakcje zawierane b´dÄ… w specjalnym
W szczególnie uzasadnionych przypadkach ZarzÄ…d Gie"dy moÅ»e wyraziç zgod´
systemie, poza notowaniami ciÄ…g"ymi oraz systemem kursu jednolitego.
na zawarcie transakcji pakietowej nie spe"niającej powyŻszych kryteriów
Transakcje pakietowe danym instrumentem b´dÄ… mog"y byç zawierane
(minimalna wartoĘç, maksymalne odchylenie kursu transakcji od kursu instru-
wy"Ä…cznie w dniach, w których odbywajÄ… si´ sesje gie"dowe pod warunkiem,
mentu na sesji), gdy przedmiotem transakcji jest pakiet co najmniej 5%
Å»e obrót danym instrumentem nie b´dzie zawieszony.
papierów wartoĘciowych wprowadzonych do obrotu gie"dowego. W przypadku
Gie"da szczegó"owo okreĘli"a zasady zawierania transakcji pakietowych: mini-
takiej transakcji zlecenia sÄ… przekazywane na gie"d´ w godz. 8:30  10:00
malnÄ… wartoĘç transakcji dla poszczególnych instrumentów, odchylenie kursu
w dniu zawarcia transakcji, a sama transakcja moÅ»e zostaç zawarta
transakcji od kursu danego instrumentu na sesji gie"dowej, czas sk"adania
do godz.16.30, po wyraŻeniu zgody przez Zarząd Gie"dy.
zleceł
na danÄ… transakcj´ i godziny zawierania transakcji.
W nowym systemie zosta"a utrzymana zasada, Å»e nie moÅ»na zawieraç
transakcji pakietowych, których przedmiotem by"yby kontrakty terminowe .
Transakcja pakietowa moÅ»e byç zawarta, jeÅ»eli przedmiotem transakcji jest
pakiet o wartoĘci co najmniej:
" 3 mln z" - w przypadku akcji wchodzÄ…cych w sk"ad indeksu WIG20,
Indeksy gie"dowe
" 1 mln z" - w przypadku pozosta"ych akcji notowanych w notowaniach ciÄ…g"ych,
" 0,5 mln z" - w przypadku innych akcji, papierów wartoĘciowych, instrumentów
Indeksy gie"dowe wyliczane sÄ… w czasie rzeczywistym przez specjalny modu"
finansowych
systemu WARSET, zwany Kalkulatorem Indeksów Gie"dowych. Indeksy mogą
a maksymalna róŻnica pomi´dzy kursem w transakcji a ostatnim kursem
byç obliczane w sposób ciÄ…g"y w oparciu o zawierane na bieŻąco transakcje.
papieru wartoĘciowego na sesji gie"dowej jest nie wyŻsza niŻ +/- 0,5%.
Teoretyczne wartoĘci indeksów wyliczane są takŻe w fazie przed otwarciem,
na podstawie teoretycznych kursów otwarcia. Rzeczywista wartoĘç indeksów
JeÅ»eli transakcja opiewa na wielokrotnoĘç minimalnego pakietu (okreĘlonego
w systemie notował
ciąg"ych wyliczana jest po zawarciu kaŻdej transakcji,
powyÅ»ej), wspomniana róŻnica ulega zwi´kszeniu o 0,5% za kaÅ»dÄ… wielokrot-
zaĘ publikowana w okreĘlonych odst´pach czasu. W przypadku notowaÅ‚
jedno-
noĘç minimalnego pakietu, np. w przypadku transakcji na 6 mln z" (akcje
litych indeksy wyliczane są raz (dla notował
z jednokrotnym okreĘleniem kursu)
wchodzÄ…ce w sk"ad WIG20) odchylenie kursu moÅ»e wynieĘç +/- 1%, w przy-
lub dwa razy dziennie (dla notował
z dwoma fixingami).
padku 9 mln z" odchylenie moÅ»e wynieĘç +/- 1,5%, itd. JednakÅ»e maksymalne
W celu zapewnienia uczestnikom rynku informacji zapewniajÄ…cych w miar´ zawiesiç obrót gie"dowy lub przerwaç sesj´, jeĘli wymaga tego
30 31
moŻliwoĘci pe"ny obraz sytuacji, komunikaty na temat wartoĘci indeksów bezpieczeł
stwo obrotu lub interes jego uczestników. Uprawnienia te dotyczą
przekazywane są na bieŻąco w trakcie sesji gie"dowej, zaĘ po zakoł
czeniu dnia równieŻ obrotu poszczególnymi papierami wartoĘciowymi podczas sesji
gie"dowego publikowane są zbiorcze informacje dotyczące indeksów, takie jak gie"dowej, w szczególnoĘci w przypadku przekazania przez emitenta informacji
minimalna i maksymalna wartoĘç indeksu, wartoĘç indeksu na otwarcie mogÄ…cej mieç wp"yw na bezpieczeÅ‚
stwo obrotu lub interes jego uczestników.
i zamkni´cie sesji, itp. W przypadku powstania w czasie sesji sporu zwiÄ…zanego z jej przebiegiem
i porzÄ…dkiem, a wymagajÄ…cego natychmiastowego rozpatrzenia, rozstrzyga
go przewodniczÄ…cy sesji. Ma on prawo usunÄ…ç z parkietu osoby naruszajÄ…ce
Dost´p do informacji gie"dowych
porządek sesji lub zak"ócające jej przebieg. W wyjątkowych przypadkach
cz"onek ZarzÄ…du Gie"dy ma prawo zmieniç termin sesji, uniewaÅ»niç sesj´
Gie"da niezw"ocznie upowszechnia informacje dotyczÄ…ce sytuacji na rynku
gie"dowÄ… lub teÅ» kursy poszczególnych papierów (ma prawo to zrobiç nie
(kursy i obroty notowanych papierów wartoĘciowych, indeksy gie"dowe i in.) oraz
póęniej niŻ do godz. 24:00 w dniu danej sesji), okreĘlając jednoczeĘnie dalszy
informacje dotyczące swojej dzia"alnoĘci. Informacje rozsy"ane są przez
tok post´powania w tej sprawie i bezzw"ocznie informujÄ…c o tym KPWiG i
Satelitarny System Dystrybucji Informacji Gie"dowych do Komisji Papierów
KDPW.
WartoĘciowych i Gie"d, Krajowego Depozytu Papierów WartoĘciowych, domów
maklerskich oraz dystrybutorów informacji gie"dowych, takich jak np. agencje
informacyjne, które zajmujÄ… si´ udost´pnianiem ich uczestnikom rynku oraz
publikowaniem (patrz: schemat na str. 5 ).
Zestawienie zleceł

Dzi´ki nowoczesnemu systemowi dystrybucji informacji systemu WARSET,
inwestorzy na Å»ywo (w czasie rzeczywistym) mogÄ… Ęledziç przebieg sesji.
Nazwa formalna GPW i polski skrót Nazwa angielska uŻywana przez GPW
i angielski skrót
W fazie przed otwarciem przekazywane sÄ… informacje o sk"adanych zleceniach
i teoretycznym kursie otwarcia. Wszyscy zainteresowani widzą arkusz zleceł
Rodzaje zleceł

Z limitem Limit Limit LIMIT
(5 najlepszych ofert kupna i sprzedaÅ»y) i na bieŻąco mogÄ… Ęledziç zmiany
Po cenie rynkowej PCR Market MARKET
wywo"ane sk"adaniem nowych zleceł
. Podczas sesji inwestorzy widzÄ… arkusz
Po cenie rynkowej na otwarcie PCRO Market on opening OPENING
zleceł
- przekazywane sÄ… informacje o przyjmowanych zleceniach, zawieranych
Po kaŻdej cenie PKC Must be filled MBF
transakcjach, wolumenie obrotu, aktualnym kursie.
Warunki
Minimalna wielkoĘç wykonania WMin Minimum size MIN
Nadzór i kontrola Gie"dy
Limit aktywacji LimAkt Stop STOP
nad przebiegiem notował

WielkoĘç ujawniana WUJ Hidden HID
Oznaczenia waŻnoĘci
Nadzór nad przebiegiem i porządkiem sesji gie"dowej sprawuje przewodniczący
Wykonaj lub anuluj WuA Fill or Kill FOK
sesji. Podejmuje on równieŻ inne czynnoĘci dotyczące obrotu gie"dowego,
WaŻne do pierwszego wykonania WiN Fill and Kill FAK
okreĘlone w Regulaminie Gie"dy i innych przepisach gie"dowych. MoŻe
WaŻne do koł
ca sesji gie"dowej DZIEÄ„ Day DAY
przed"uÅ»yç czas wprowadzania zleceÅ‚
maklerskich na sesj´ lub zawiesiç
WaÅ»noĘç domyĘlna - bezterminowe DOM Good till Cancelled GTC
ich przyjmowanie, opóęniç otwarcie sesji lub przed"uÅ»yç sesj´, jak równieÅ» Z terminem waÅ»noĘci