Zawór (część silnika spalinowego)
Z Wikipedii
Skocz do: nawigacji, szukaj

Zawór - element silnika spalinowego tłokowego umieszczony w głowicy silnika (w silnikach górnozaworowych) bądź w bloku silnika (w silnikach dolnozaworowych), sterujący przepływem powietrza (w silnikach wysokoprężnych), mieszanki paliwowo-powietrznej (w silnikach o zapłonie iskrowym) i spalin.

Zawory dzielą się ogólnie na ssące (dolotowe) i wydechowe (wylotowe). Maksymalna temperatura zaworów ssących występujących w czasie dłuższej pracy silnika z pełną mocą wynosi od 450 do 550 stopni a w wydechowym nawet 750 stopni. Temperatura zaworów dolotowych jest mniejsza gdyż są omywane świeżym ładunkiem, natomiast wydechowe spalinami.

Zawór ssący ma za zadanie otwarcie się w odpowiednim momencie cyklu ssania silnika w celu zassania mieszanki paliwowo-powietrznej lub powietrza do cylindra silnika. Po napełnieniu cylindra mieszanką następuje zamknięcie zaworu, aby mieszanka mogła być sprężona.

Zawór wydechowy otwiera się uwalniając drogę dla rozprężonych w suwie pracy gazów. Po wyrzuceniu spalin z cylindra zawór wydechowy zostaje zamknięty.

Zawory ssące danego silnika mają zawsze większe średnice (przekroje) niż zawory wydechowe - wynika to z dążenia do zwiększenia masy ładunku podczas cyklu pracy silnika (większa moc). Z tego też powodu, jeśli liczba zaworów na cylinder jest nieparzysta, to zaworów ssących jest więcej.

Zawory wykonane są ze stali żarowytrzymałej zwanej stalą zaworową. Mają kształt pręta o średnicy kilku mm, długości kilkunastu cm, zakończonego z jednej strony wyprofilowanym dyskiem tzw. grzybkiem. Profilowanie zapewnia dobry docisk zaworu do gniazda zaworowego i szczelność cylindra. Docisk grzybka zaworu do gniazda (i tym samym szczelność cylindra) zapewnia sprężyna śrubowa. Pręt porusza się w tulei - prowadnicy, ma założony uszczelniacz ograniczający przepływ oleju smarującego z nad głowicy (gdzie typowo pracują inne elementy układu rozrządu) do cylindra - zużycie tego uszczelniacza jest często powodem nadmiernego zużycia oleju przez silnik. Drugi koniec zaworu połączony jest z innymi elementami układu rozrządu, zapewniającymi synchronizację ruchów zaworów z cyklami ruchów tłoków silnika.

Uszkodzenie (wygięcie) i tym samym utrata szczelności zaworu może wystąpić przy zerwaniu paska rozrządu (po zderzeniu tłoka z otwartym zaworem). W czasie normalnej wieloletniej eksploatacji silnika ma miejsce także nadtapianie i zużycie korozyjne samych zaworów i gniazd zaworowych (zużycie przylgni zaworowej), co prowadzi także do pewnej utraty szczelności i spadku kompresji. Naprawa polega na frezowaniu, szlifowaniu i docieraniu zaworów i gniazd.]