Wiersz C. Norwida "Pielgrzym", napisany ok. 1862 roku, mówi o sensie i sposobie ludzkiego życia, w typowy dla epoki romantyzmu, pełen refleksji sposób.
Występuje tu liryka bezpośrednia, podmiot liryczny można utożsamiać z autorem. Ukazuje się nam w roli pielgrzyma. W życiu doświadcza dualizmu - podąża jednocześnie dwiema ścieżkami - pierwszą, wiodąca ziemskimi drogami, i drugą - duchową - idącą do nieba. Obie drogi prowadzą do wspólnego celu. Podmiot opisuje je obie i, zwracając się do nieokreślonych odbiorców, przypuszczalnie - czytelników, radzi, jak nimi podążać, by osiągnąć metę.
Pielgrzym opisuje swój dom jako "ruchomy" - wie, że może go łatwo stracić i ziemia nie jest jego stałym miejscem pobytu. Dostrzega w swym istnieniu proces przemijania. Jest skromny, określa swój dobytek jako niewielki, żyje w ubóstwie. Choć odbiorcy mogą przypuszczać, że świadczy to o jego słabości i niezdolności do osiągnięcia swoich zamierzeń, nie przywiązuje on do tego dużej wagi - o pełni jego człowieczeństwa świadczy rola, jaką pełni, do jakiej jest powołany. Nie można skupiać się wyłącznie na ziemskich losach - są jak "płaskie domy" na tle wieżowców - małe, ograniczone. Ma on świadomość, że wszystko, co posiada, jest wyłącznie chwilowe, potrzebne jedynie by dotrzeć do kresu podróży, którą wiedzie jego dusza.
Chce on osiągnąć "stanów-stan" - coś wyjątkowego, co nadaje życiu sens, lub, interpretując w kontekście chrześcijańskim - zbawienie. Dąży do Boga niczym budowniczowie wieży Babel, opisani w Biblii. Niebo jest dla niego miejscem bezpiecznym, wyjątkowym, przyciąga jego duszę. Za pomocą neologizmu "dopokąd idę" mówi, że życie jest wędrówką i będzie ją kontynuował, niezależnie od tego jak daleko i gdziekolwiek los go poprowadzi.
Norwid pisze, że sensem ludzkiego życia jest właśnie dążenie do zbawienia, a celem - umiejętność połączenia codzienności ze zbliżaniem się do Boga. By go zrealizować, powinniśmy cechować się skromnością i ubóstwem, a nie - materializmem. Trzeba iść do obu rzeczy jednocześnie, ponieważ, jak głosi doktryna chrześcijaństwa - tylko skromne i pokorne życie może otworzyć nam bramę do nieba.
Autor stosuje w wierszu liczne środki stylistyczne - wielokropki, rozstrzelony tekst, wyraźnie zaznacza podział zwrotek. Ma to na celu zmusić odbiorcę do przeanalizowania danego fragmentu. Liczne metafory skłaniają do głębokiej refleksji i dają pole do szerokiej interpretacji tekstu, dzięki czemu może on trafić do dużej liczby odbiorców.