OD DYSGRAFII DO KALIGRAFII
Program Edukacyjno-Terapeutyczny
ORTOGRAFFITI
Marta Bogdanowicz Małgorzata Ro\
yńska
Program Edukacyjno-Terapeutyczny
SZKOA
A PODSTAWOWA GIMNAZJUM
ORTOGRAFFITI
z Bratkiem
Matematyka bez trudności
Program dla uczniów z trudnościami
w uczeniu się matematyki
Czytanie ze
Od dysgrafii do kaligrafii
zrozumieniem
Program dla uczniów z dysgrafią
(pierwszy zeszyt ju\
w sprzeda\
y)
www.ortograffiti.pl
2
KLASY I-III
KLASY IV-VI
www.ortograffiti.pl
3
DLA KOGO?
Dla uczniów klas IV-VI,
u których stwierdzono:
dysgrafię,
niski poziom
graficzny
pisma.
litery niekształtne, pismo nieczytelne, nieprawidłowy
kierunek pisania liter i sposób łączenia liter
www.ortograffiti.pl
4
ZASTOSOWANIE
GOTOWY zestaw materiałów do wykorzystania na zajęciach:
korekcyjno-kompensacyjnych,
rewalidacyjnych,
zajęciach wyrównawczych,
lub/i do
samodzielnej pracy w domu pod kontrolą nauczyciela lub
rodziców.
www.ortograffiti.pl
5
CELE
podniesienie poziomu
graficznego pisma
(czytelność, estetyka), by
uczeń mógł korzystać
z własnych notatek
sporządzonych na zajęciach
lekcyjnych
poprawa tempa pisania
www.ortograffiti.pl
6
ę
z
s
i
P
j
e
i
n
d
a
ł
ę
j
z
e
i
s
i
c
P
b
y
z
s
Program Edukacyjno-Terapeutyczny
ASPEKT TERAPEUTYCZNY
I DYDAKTYCZNY
Rozwój emocjonalno-
motywacyjny
" doskonalą pismo w zakresie kształtu, proporcji,
poło\
enia małych i wielkich liter,
Aktywizacja procesów
" ćwiczą kształtne pisanie małych i wielkich liter oraz cyfr z
zachowaniem właściwego kierunku kreślenia,
poznawczych
" uczą pisania ruchem całościowym, wynikającym z
naturalnego sąsiedztwa liter,
" przestrzegają zasady proporcjonalnego układu liter w
wyrazie,
" zachowują odpowiednie odstępy między wyrazami,
" nadają literom równomierne i jednolite proste poło\
enie,
" wyrabiają odpowiednie tempo pisania przez pisanie w
Ćwiczenia kaligraficzne
Usprawnianie ręki
wę\
szej liniaturze,
www.ortograffiti.pl
7
KRÓJ LITER
W zeszytach  Od dysgrafii do kaligrafii zaproponowano NOWY KRÓJ
LITER, inny ni\
proponowany dotychczas w edukacji wczesnoszkolnej.
Krój zaczerpnięto z publikacji:
Jane Taylor, Handwritting: A teacher s Guide, David Fulton Publishers, 2001.
Połączenia liter w wyrazach są łatwe i zrozumiałe, wyłącznie naturalne,
nie stanowią więc problemu technicznego. Pismo osób, które stosują
taki krój liter wyró\
nia się czytelnością, estetyką i prostotą.
www.ortograffiti.pl
8
ALFABET MAA
YCH LITER
Jane Taylor, Handwritting: A teacher s Guide, David Fulton Publishers, 2001.
www.ortograffiti.pl
9
ALFABET WIELKICH LITER
Jane Taylor, Handwritting: A teacher s Guide, David Fulton Publishers, 2001.
www.ortograffiti.pl
10
WZORY LITER
zeszyt ćwiczeń
publikacja J. Taylor
www.ortograffiti.pl
11
LISTY
Pismo oparte na wzorach
prezentowanych
w publikacji J. Taylor
Listy osób przebywających w zakładach wychowawczych
- pisane do osób prowadzących z nimi zajęcia.
www.ortograffiti.pl
12
LISTY
Pismo oparte na wzorach
prezentowanych
w publikacji J. Taylor
Listy osób przebywających w zakładach wychowawczych
- pisane do osób prowadzących z nimi zajęcia.
www.ortograffiti.pl
13
WZÓR PISMA W USA
Pismo oparte na wzorach
prezentowanych
w publikacji J. Taylor
Fragment zeszytu Wiktorii G. (kl. I), która od drugiego
semestru klasy I kontynuowała naukę w USA.
www.ortograffiti.pl
14
WZÓR PISMA W USA
Pismo oparte na wzorach
prezentowanych
w publikacji J. Taylor
Fragment zeszytu Wiktorii G. (kl. I), która od drugiego
semestru klasy I kontynuowała naukę w USA.
www.ortograffiti.pl
15
KRÓJ LITER
W krajach takich jak USA, Columbia, UK, Filipiny wprowadza
się pismo uproszczone -  drukowane .
T. Wróbel: Nauczanie i doskonalenie pisma (PZWS, W- wa 1963r. , str. 38 ) nazywa ten
wzór:  script   pisodruk
Pismo łączone jest wprowadzane w kl. 2.
Nie ma reguł obowiązujących w całym kraju, zazwyczaj jest to
decyzja nauczyciela w konkretnej szkole.
Informacje pochodzą od prof. M. Bogdanowicz, od uczestników konferencji w USA (2007).
www.ortograffiti.pl
16
KRÓJ LITER
Powodem przyjęcia takiego kroju liter są zaobserwowane w
zeszytach uczniowskich (klasy III i IV) praktyki i strategie
pisania:
wielu uczniów rezygnuje z łączeń sztucznych,
łączeń po śladzie, które nastręczają im wielu problemów
takich jak: kontynuowanie poprawnego kierunku pisania,
zamazywanie czytelności liter oraz wolniejsze tempo
pisania,
uczniowie leworęczni potwierdzają,
\
e pisanie liter bez łączeń
jest łatwiejsze i pomaga
przyspieszyć tempo pisania.
www.ortograffiti.pl
17
KRÓJ LITER
Powodem przyjęcia takiego kroju liter są zaobserwowane w
zeszytach uczniowskich (klasy III i IV) praktyki i strategie
pisania:
uczniowie mają problemy z zapamiętaniem kierunku
pisania liter w połączeniach wymuszających kontynuowanie
pisania litery przez powrót po śladzie (np. la, bo),
często pojawiającym się problem czytelności pisma jest
wzór liter takich jak:
b p
litery te są niedomknięte, tzn. nie mają zamkniętego półowala
(tzw. brzuszka) i często upodabniają się do innych liter, np.
 b
wygląda jak litera  l .
www.ortograffiti.pl
18
Program Edukacyjno-Terapeutyczny ORTOGRAFFITI
Od dysgrafii do kaligrafii
ATUTY
SERII
Treść zadań dostosowano do podstawy programowej
z zakresu przedmiotów nauczanych w klasach IV-VI.
Zadania uwzględniają ró\
ne formy pisania - pisanie liter
po śladach bez u\
ycia liniatury i w liniaturze, pisanie
wyrazów i zdań po śladzie, przepisywanie, pisanie z
pamięci.
Ćwiczenia w technice pisania połączono z ćwiczeniami
gramatyczno-ortograficznymi, aby utrwalać u uczniów
nawyk stosowania poznanych zasad graficznych we
wszelkich formach pisemnych.
www.ortograffiti.pl
19
LINIATURA
Szersza liniatura
= większe litery;
Uczeń uczy się
sposobu pisania
Wę\
sza liniatura
= mniejsze litery;
Słu\
y automatyzacji
ruchów pisarskich
Wysokość pola liniatury wynosząca 3mm stwarza optymalne warunki do starannego i czytelnego pisania.
20
w zale
\

no
ś
ci od etapu nauki.
poszerzon
ą
i zw
ę\

on
ą
,
W serii zastosowano zró
\

nicowan
ą
liniatur
ę
:
Ka\
dy zeszyt podzielono na 14 bloków  utworzono je według
podobieństwa konstrukcyjnego liter
PODZIAA
NA BLOKI
l t ł f h k b i u y n ń m r
c ć e ę o ó a ą d g s ś z \
z
w
Inne: litery kształtopodobne (b-d-g-p, m-n-w), dwuznaki,
j p
litery zawierające znaki diakrytyczne, cyfry arabskie i
rzymskie oraz blok sprawdzający
T E 
F P B R D I K H C Ć G
S Ś A 
N C
M L A
W Y
Blok
O Ó Z ś y
U J
sprawdzający
www.ortograffiti.pl
21
Zeszyt pierwszy
Zeszyt drugi
KONSTRUCKJA SERII
Ka\
dy blok ma przyporządkowaną wiodącą tematykę, na
przykład zwierzęta, wynalazki itp.
Przy kolejnych zadaniach znajdują się piktogramy
wskazujące na rodzaj doskonalonych umiejętności.
Ćwiczenia zró\
nicowano stopniem trudności oraz tematyką,
co sprzyja utrzymaniu u uczniów odpowiedniego poziomu
zainteresowania i motywacji do wykonania ćwiczeń.
W scenariusze wpleciono elementy zabawy, ruchu oraz
dowcipu tzw. śmiechoterapii, aby wyzwalać u uczniów
pozytywne emocje, niwelować napięcie mięśniowe i stwarzać
wesoły nastrój.
22
KONSTRUCKJA BLOKU
Przebieg zajęć
Etap 1. Ćwiczenia ruchowe i aktywizujące do wysiłku
Ćwiczenia wstępne
Przypomnienie zasad pomocnych w kształtnym pisaniu
Przygotowanie do pisania
Etap 2. Ćwiczenia w pisaniu liter (po śladzie, w liniaturze i bez liniatury)
Ćwiczenia właściwe
Relaksacja
Ćwiczenia w pisaniu wyrazów i zdań (po śladzie, według wzoru i z pamięci)
Etap 3. Śmiechoterapia
Podsumowanie i ocena
Samoocena
Relaksacja
Etap 4. Zadania na 4 dni
Zadanie domowe
www.ortograffiti.pl
23
PLANOWANIE PRACY
2 zeszyty ćwiczeń = rok szkolny
1 zeszyt ćwiczeń = 14 bloków ćwiczeń
1 blok = 1 tydzień
Zajęcia w szkole  45 min
Zajęcia w domu
 codziennie 20-30 min
Program Edukacyjno-Terapeutyczny
ORTOGRAFFITI
Samodzielna
praca w domu
Nowy krój
pisma w
zeszytach
szkolnych
www.ortograffiti.pl
24
PLANOWANIE PRACY
Kwestionariusz objawów dysgrafii
Kwestionariusz jest pomocny w zidentyfikowaniu u
uczniów trudności, które mogą mieć charakter
dysgraficzny i zakwalifikowanie ich do odpowiedniej
formy pomocy.
Kwestionariusz nie stanowi narzędzia
diagnostycznego, a zastosowanie jego nie wska\
e na
występowanie dysgrafii lub jej brak, jednak
zasygnalizuje istnienie problemu niekaligraficznego
pisma, którego przyczyny powinny być ustalone w Program Edukacyjno-Terapeutyczny
ORTOGRAFFITI
poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Jak korzystać z narzędzia?
Po przeczytaniu ka\
dego stwierdzenia wybraną
odpowiedz
nale\
y zaznaczyć znakiem  X . Jeśli
odpowiedzi  TAK będzie ponad 50%, zalecana jest
diagnoza specjalistyczna.
www.ortograffiti.pl
25
EFEKTY
PRACY
Lepsze funkcjonowanie w szkole jako rezultat
systematycznej, codziennej pracy nad kaligrafią.
Poprawa sprawności manualnej i grafomotorycznej, a tak\
e
spostrzegawczości i koncentracji uwagi.
Poprawa estetyki i czytelności pisma oraz szybsze tempo
pisania.
Program Edukacyjno-Terapeutyczny
Zapobiegnie niepowodzeniom
ORTOGRAFFITI
szkolnym.
www.ortograffiti.pl
26
27