http://www.easy-soft.tsnet.pl
Urządzenia alarmowe bardzo często wyposażane
są w różnego rodzaju sygnalizacje włamania.
Najprostszym jest uruchomienie sygnału dz
więkowego
czy optycznego, te bardziej zaawansowane potrafią
podawać swój status przez Internet czy telefon.
Prezentowane w tym artykule urządzenie to amatorski
alarm, który potrafi przesłać informację o załączeniu
przez krótką informację tekstową, tak zwany SMS. Dla
potrzeb modelu wykorzystałem modem GSM firmy
WAVECOM, jednak można użyć dowolnego telefonu
komórkowego. Być może jego wykorzystanie będzie wymagało rozwiązania problemu zasilania oraz sposobu
kodowania SMS, jednak jest możliwe i wykonalne w warunkach warsztatu elektronika  amatora.
Opis konstrukcji.
Prezentowana centralka alarmowa jest jednym z tego rodzaju urządzeń elektronicznych, których podstawowa
wartość skupia się na wykonaniu odpowiedniego oprogramowania. Układ elektryczny jest prosty i nieco
przypomina płytkę prototypową przeznaczoną do projektowania układów z mikrokontrolerami. Jednostkę
sterującą stanowi układ mikrokontrolera firmy ATMEL AT90S2313 taktowany wewnętrznym generatorem o
częstotliwości stabilizowanej kwarcem 7,3728MHz. Mikrokontroler posiada 15 linii wejścia  wyjścia. Dwie z nich
wykorzystywane są przez UART (RXD  2, TXD  3), pozostałe trzynaście steruje pracą układów peryferyjnych
lub służy do komunikacji mikrokontrolera z otoczeniem. Port B ustawiany jest przez program jako wyjściowy z
załączonymi rezystorami pull-up (DDRB=0xFF). Tryb ten nie ulega zmianie w czasie pracy programu mimo, iż
czasami port ten wyprowadza dane a czasami służy do ich odczytu. Jest to pewna szczególna cecha
mikrokontrolera AVR, wrócimy jeszcze do niej w dalszej części artykułu. Podobnie jest w przypadku portu D,
chociaż tutaj część linii jest liniami wyjściowymi (TXD, DIR) a część wejściowymi (RXD i bity 2 do 5). Nie mniej
jednak raz ustawiony tryb pracy nie jest zmieniany podczas funkcjonowania urządzenia.
Jak wspomniałem wcześniej, mikrokontroler AT90S2313 posiada 15 linii portów wejścia  wyjścia. Potrzeby
układu alarmu są jednak znacznie większe. Posiada on 8 wejść przeznaczonych dla czujników a dodatkowo
wyświetlacz i klawiatura wymagają użycia odpowiednio co najmniej 6 i 7 wyprowadzeń portów. To tylko
podstawowe układy otoczenia. Dodajmy do tego jeszcze co najmniej 1 linię dla sterowania układem sygnalizacji
alarmu i otrzymamy liczbę 22 wyprowadzeń portów koniecznych do poprawnego funkcjonowania układu
alarmu. Konieczna więc była albo zmiana mikrokontrolera na taki posiadający większą liczbę portów albo też
zastosowania dodatkowych układów scalonych. Zdecydowałem się na to drugie rozwiązanie.
Sygnał z czujników alarmowych podawany jest na doprowadzenia diody transoptora. Transoptor zapewnia
izolację galwaniczną oraz eliminuje część niskonapięciowych zakłóceń, które mogą pojawić się na linii
doprowadzającej sygnał z czujnika. Użyłem 2 elementów firmy SHARP o symbolu PC849 (odpowiednik
funkcjonalny produkowany jest przez firmę LITEON pod oznaczeniem LTV849). Każda z obudów zawiera 4
transoptory składające się z fototranzystora i diody. Szeregowo połączone z diodami rezystory R1..R8 należy
dobrać do parametrów posiadanych czujników. Te stosowane przez mnie o wartości 1k dobrane zostały dla
napięcia sterującego 9..12V.
Osiem wejść czujników podłączone jest do układu multipleksera, który w zależności od poziomu logicznego
sygnału przyłożonego na wejście A/B (wyprowadzenie 1) podaje na wyjścia 1Y..1Y odpowiednio stany logiczne z
wejść 1A..4A lub 1B..4B. Umożliwia to 4-bitowemu portowi mikrokontrolera odczyt 8-bitowych danych w dwóch
 porcjach po 4 bity. Wyborem 4 wejść, z których odczytywany jest stan steruje wyprowadzenie 6 portu D
mikrokontrolera.
Niektóre z portów mikrokontrolera pełnią podwójną rolę. Oprócz tego, że są wyjściowymi np. dla modułu
wyświetlacza LCD, to są również wejściowymi dla wierszy klawiatury. Zacznijmy może opis od wyświetlacza. W
swojej konstrukcji użyłem modułu LCD 2 linie po 20 znaków w każdej. Wyświetlacz pracuje w trybie interfejsu
4-bitowego wykorzystując linie portu PB0..PB4 jako linie danych, PB4 jako linię wyboru rejestru RS i PB7 jako
ENABLE. Wszystkie linie portów oprócz ENABLE są wykorzystywane w dwójnasób: jako sterujące wyświetlaczem
oraz pracą klawiatury. Wykorzystywany jest fakt, że w czasie trwania stanu niskiego na linii ENABLE nie są do
rejestrów wyświetlacza zapisywane żadne dane. Umożliwia to zmiany stanów pozostałych linii bez zakłócania
pracy modułu.
Typowo, na wyprowadzenie 3 złącza wyświetlacza podane jest napięcie z suwaka potencjometru służące do
regulacji kontrastu a pomiędzy 15 i 16 doprowadzone jest napięcie dla podświetlenia tła (około 4,3V). Układ
można uprościć zwierając napięcie regulacji kontrastu do masy. Dla większości wyświetlaczy LCD jest to
wystarczające.
Klawiatura została zbudowana jako matryca 3 kolumn i 4 wierszy. Trzy bity portu B (4, 5 i 6) pracują jako
wyjściowe, cztery jako wejściowe. Wszystkie linie mają załączone wewnętrznie rezystory pull-up. Wyjątkiem są
tutaj bity 0 i 1, które wymagają zewnętrznych rezystorów podciągających. Kierunek pracy portu nie jest
zmieniany przez program sterujący. Linie pracują zawsze jako wyjściowe a w razie potrzeby ich stan
sprawdzany jest przez odczyt rejestru PIN. W architekturze mikrokontrolera AVR rejestr PIN to adres, przy
odczycie którego, wyprowadzenie portu załączane jest przez specjalny bufor trójstanowy do wewnętrznej
magistrali danych mikrokontrolera.
Rolę układu dopasowującego poziomy napięć interfejsu UART mikrokontrolera do RS232 pełni układ MAX232.
Wykorzystane są tylko 2 układy driverów znajdujące się w strukturze. Sygnał interfejsu doprowadzony jest na
złącze męskie, 9-wyprowadzeniowe. Układu MAX można nie wlutowywać lub nie wykorzystywać. Zworki JP1 i
JP2 znajdujące się na płytce umożliwiają odłączenie sygnałów RXD i TXD mikrokontrolera od układu MAX, i
doprowadzenie go do inwertorów 74HCT14. W zamiarze miał być to układ dopasowujący do telefonu GSM
(SIEMENS C35). Rezystory R20 i R21 to dzielnik napięcia, który jest tak dobrany, aby napięcie wyjściowe nie
- Strona 1 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
przekraczało 3,3V w stanie wysokim. W drugą stronę, bramka 74HCT14 pracująca jako odbiornik, posiada w
strukturze przerzutnik Schmitta, który powoduje, że napięcie powyżej 2,4V uważane jest za stan wysoki.
Zaznaczam jednak, że alarm testowany był wyłącznie z modemami firmy SIEMENS (M20T) oraz WAVECOM
(WMOD2) a interfejs dla telefonu GSM nie był wykorzystywany. Złącze dla  zwykłego telefonu GSM oznaczone
jest jako X14 a dla modemu GSM - X12. Bramki układu inwertora pracują również jako układy wyjściowe
sterujące pracą przekaz
nika oraz diody LED. Całość układu zasilana jest napięciem 5V z umieszczonego na
płytce układu stabilizatora 7805 (U3). Do poprawnej pracy wymaga on podania co najmniej 7V na zaciski złącza
X10. Uwaga na polaryzację! Kondensatory C9..C12 pełnią rolę filtrowania napięcia zasilającego. C10 i C11
powinny być umieszczone jak najbliżej wyprowadzeń stabilizatora. Rezystor R11 i kondensator C4 to prosty
układ RC (rezystor ładowany przez kondensator) wytwarzający sygnał  reset dla mikrokontrolera. Elementem
wykonawczym alarmu jest przekaz
nik RL1. Na doprowadzeniach jego cewki znajduje się dioda D3 mająca za
zadania eliminowanie przepięć powstających w czasie załączania i wyłączania cewki. Jak wspomniałem
wcześniej, rolę układu dopasowującego pełnią bramki inwertora połączone równolegle w celu zapewnienia
większej wydajności prądowej. Przekaz
nik sterowany jest wspólnie z diodą LED. Załączeniu przekaz
nika
odpowiada stan zaświecenia diody.
W pewnych momentach pracy układu, dioda wykorzystywana jest również do sygnalizacji. Wówczas jednak jej
błyski są na tyle krótkie, że nie powodują załączenia przekaz
nika. Również w czasie przeglądania wierszy
klawiatury starałem się dobrać czasy na tyle krótkie aby nie powodować załączania urządzeń zewnętrznych.
Wyprowadzenie mikrokontrolera Opis
Nazwa Numer Oznaczenie funkcji
(obudowa sygnału na
DIL20) schemacie
PB0/AIN0 12 DB4 Linia danych DB4 modułu LCD, wiersz 2 klawiatury
PB1/AIN1 13 DB5 Linia danych DB5 modułu LCD, wiersz 3 klawiatury
PB2 14 DB6 Linia danych DB6 modułu LCD, wiersz 4 klawiatury
PB3/OC1 15 DB7 Linia danych DB7 modułu LCD, wiersz 1 klawiatury
PB4 16 RS Linia RS (Register Select) modułu LCD, kolumna 1 klawiatury
PB5/MOSI 17 COL Kolumna 2 klawiatury
PB6/MISO 18 LED Linia załączająca przekaz
nik i diodę LED, kolumna 3 klawiatury
PB7/SCK 19 EN Linia ENABLE modułu LCD (sterująca wprowadzaniem danych)
PD0/RXD 2 RXD Linia odbiornika interfejsu UART mikrokontrolera
PD1/TXD 3 TXD Linia nadajnika interfejsu UART mikrokontrolera
PD2/INT0 6 - Wejście sygnału z czujki zewnętrznej (X1 i X5)
PD3/INT1 7 - Wejście sygnału z czujki zewnętrznej (X2 i X6)
PD4/T0 8 - Wejście sygnału z czujki zewnętrznej (X3 i X7)
PD5/T1 9 - Wejście sygnału z czujki zewnętrznej (X4 i X8)
PD6/ICP 11 DIR Sterowanie wyborem wejść multipleksera (U2)
Tabela 1. Opis wyprowadzeń mikrokontrolera AT90S2313
Opis programu sterującego.
Początkowo zamierzałem wykonać całość programu sterującego pracą alarmu w językach Bascom lub GCC.
Okazało się jednak, że mikrokontroler AT90S2313 ze swoimi 2kB pamięci FLASH jest zbyt skromny jak na
wymagania kompilatora języka wysokiego poziomu. Zupełnie zaskoczył mnie kompilator GCC. Przeniosłem do
niego bibliotekę funkcji, napisaną co prawda dla 8051, lecz po drobnych modyfikacjach kompilator GCC
przetworzył z
ródło na kod wynikowy bez większego problemu. Jednak rozmiar tego kodu był dla mnie zupełnym
zaskoczeniem! Wykonałem wyłącznie procedury obsługi LCD w języku C i te po kompilacji zajęły 3kB! Dla
porównania analogiczny funkcjonalnie program wykonany w Bascom AVR zajął jedynie ok.500 bajtów. Podobnie
zresztą jak w RC-51. Być może nie umiałem włączyć jakiejś opcji optymalizacji ale... Tak czy inaczej  2kB to
za mało pamięci aby była wystarczającą do wykonania tego typu aplikacji w jakimś języku wysokiego poziomu.
Chcąc nie chcąc, zgodnie z zasadą  coś za coś , musiałem wykonać całość programu sterującego w języku AVR
Asembler. W tym przypadku był to rozmiar kodu wynikowego kosztem czasu spędzonego przy jego
implementacji. Przy uruchamianiu i testowaniu programu sterującego posługiwałem się AVR Studio 4 firmy
ATMEL.
Aby omówić sposób funkcjonowania programu, muszę wyjaśnić kilka podstawowych reguł, którymi kieruję się
przy pisaniu tego rodzaju aplikacji. Dotyczą one głównie stałych i zmiennych oraz sposobu ich interpretacji
przez funkcje. Zacznijmy od liczb. Zgodnie z notacją przyjętą przez firmę Atmel, każdą liczbę rozpoczyna bajt
mniej znaczący a kończy bardziej znaczący. I tak  jeśli liczba jest 4-bajtową zmienną umieszczoną w
rejestrach R0 - R01 - R02 - R03, to najmniej znaczący bajt zawiera R0 a najbardziej znaczący R03. Każdy
łańcuch tekstowy wysyłany na wyświetlacz zawiera tylko kody znaków większych od 0x20 (32 dziesiętnie, kod
znaku odstępu) a kończy się znakiem o kodzie 0x00. Podobnie jest z ciągami znaków wysyłanych do modemu
ale podlegających przetwarzaniu przed ich wysłaniem. Na przykład polecenie zapisując kod PIN zawiera część
stałą  AT+CPIN= oraz zmienny  zależny od karty SIM  poufny kod PIN. Inaczej jest z poleceniami
przesyłanymi wprost do modemu. Te kończy sekwencja kodów CR (powrót kursora do początku linii, 0x0A) oraz
LF (nowa linia, 0x0C). Reasumując  każdy tekst wyświetlany lub przetwarzany kończy kod 0x00 a każdy tekst
przesyłany jako stały do modemu, kończą kody CR-LF. Ten sposób zapamiętywania danych stosowany jest
konsekwentnie w całym programie. Wyjątkiem jest sposób w jaki przechowywane są kody załączenia i
wyłączenia alarmu oraz kod PIN.
- Strona 2 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
Program główny jest bardzo krótki. Na początku ustawiane są tryby pracy portów B i D. Do rejestru DDRB
wpisywana jest wartość 0xFF, co oznacza, że wszystkie wyjścia mają załączone rezystory pull-up i pracują jako
wyjściowe. Do rejestru DDRD wpisywana jest wartość 0xC0, która ustawia bity 6 i 7 portu D jako wyjściowe a
pozostałe jako wejściowe. Tu jedna uwaga. Linia TXD portu C (bit 1) pracuje jako wyjściowa, jednak wpisanie
do rejestru DDRD  1 na pozycję odpowiednią dla tego bitu powoduje, że pracuje ona jako zwykły port
wyjściowy i traci swoją funkcję jako TXD. Aby linia ta pracowała poprawnie jako wyjście interfejsu UART, należy
do DDRD na pozycji 1 wpisać  0 lub pozostawić stan taki, jaki jest po załączeniu zasilania.
Następne linie programu ustalają częstotliwość z jaką wywoływane będą przerwania Timer a 0 i 1. Ten pierwszy
to licznik 8-bitowy generujący przerwanie po zliczeniu 255 impulsów. 256 impuls zegarowy ustawia flagę
przepełnienia OVF0 i powoduje przejście do obsługi przerwania. Przy częstotliwości rezonatora kwarcowego
7,3728MHz, preskalerze ustawionym na wartość 1024 oraz początkowej wartości licznika 0 (licznik Timer a 0
liczy w górę), przerwania będą wywoływane z częstotliwością 7372800 : 1024 : 256 = 28,125 Hz. Timer 1
również ma preskaler ustawiony na wartość 1024, jednak do rejestrów wpisywana jest wartość inicjująca, od
której Timer zlicza impulsy zegarowe w górę, aż do przepełnienia. Timer 1, w odróżnieniu od Timer a 0, jest 16-
bitowy, toteż liczy do wartości 65535. Impuls numer 65536 powoduje przepełnienie, ustawienie flagi OVF1 i
przejście do procedury obsługi przerwania. Tu przerwanie wywoływane jest z częstotliwością 7372800 : 1024 :
(65535  58335) = 1 Hz. Przerwania są zablokowane po uruchomieniu mikrokontrolera, jednak pozostawiony
 na wszelki wypadek rozkaz CLI wyłącza je i blokuje aż do momentu, gdy konieczne będzie ich użycie.
Zostawmy na razie procedury obsługi przerwań  będzie jeszcze okazja do nich wrócić.
Od etykiety  STATUS_CHECK rozpoczyna się część programu mająca za zadanie rozpoznanie trybu, w którym
znajdował się mikrokontroler przed wyłączeniem napięcia zasilania. Wywoływana zostaje funkcja odczytująca
bajt spod adresu 0x00 w pamięci EEPROM. Wartość tego bajtu odpowiada statusowi urządzenia. Jeśli komórka
ta zawiera wartość różną od 0xF0 lub 0x0F, to program uznaje, że jest to pierwsze załączenie alarmu i zażąda
wykonania wszystkich niezbędnych nastaw, to jest: podania kodu załączenia i wyłączenia, podania kodu PIN dla
używanej karty SIM, wprowadzenia numeru telefonu oraz opisów dla lokalizacji alarmu i wejść czujników.
Wybrana metoda sprawdzenia statusu urządzenia jest o tyle pewna, że każdy zapis programu do pamięci
FLASH mikrokontrolera AT90S2313 powoduje usunięcie zawartości EEPROM (cały EEPROM zostaje zapisany
wartością 0xFF). Po wprowadzeniu nastaw do komórki  STATUS zostaje zapisana wartość odpowiednia dla
stanu wyłączenia alarmu.
Poświęćmy teraz kilka chwil wysyłanym do modemu rozkazom i ich znaczeniu. Interfejs UART pracuje z
szybkością 9600 bitów na sekundę. Identyczną prędkość powinniśmy ustawić w posiadanym telefonie, czy
modemie. Aby dokonać niezbędnych nastaw należy przy pomocy dowolnego programu terminala nawiązać
połączenie z modemem i wydać polecenie  AT+IPR=9600;&W . Ustawi ono i zapisze w pamięci konfiguracji
modemu parametr prędkości transmisji. W przypadku użycia telefonu GSM może się okazać, że nie zaakceptuje
on wyżej wymienionej komendy. Wówczas prawdopodobnie łatwiej będzie nam zmienić prędkość z jaką pracuje
UART mikrokontrolera, aniżeli telefonu. Można to zrobić poprawiając funkcję  uart_init a konkretnie wartość
wpisywaną do rejestru UBRR. Należy dobrać ją w zależności od używanego rezonatora i wymaganej prędkości
transmisji. Gotowe przykłady można znalez
ć w notach aplikacyjnych na stronie producenta
http://www.atmel.com lub wyliczyć samodzielnie na podstawie wzorów znajdujących się w kartach
katalogowych mikrokontrolerów AVR. Gdy sprawdzimy, że modem (telefon) gotowy jest do pracy i komunikuje
się poprawnie używając prędkości 9600 bps, możemy podłączyć go do naszego układu.
Jako pierwszą program sterujący wysyła komendę  ATZ . Powoduje ona ustawienie domyślnego trybu pracy 
przywrócone zostają również wszystkie te parametry, które nie zostały zapamiętane na stałe jako domyślne.
Następny rozkaz wprowadza numer PIN właściwy dla karty na przykład:  AT+CPIN=9889 . Kod PIN to hasło,
którego rola polega na zabezpieczeniu telefonu GSM przed niepowołanym dostępem. Tutaj szczerze
powiedziawszy trochę przeszkadza ale niestety  jest wymagany w celu uruchomienia modemu. Jako kolejne
wysyłane są polecenia  ATE0 wyłączające tzw. echo komendy oraz  AT+CPMS=SM ustawiające miejsce
przechowywania wiadomości SMS na kartę SIM. Jednocześnie z przyjmowaniem tych poleceń modem włącza się
do sieci. W przypadku modemu WAVECOM gotowość do pracy sygnalizowana jest przez migoczącą z
częstotliwością około 1 Hz diodę LED, w przypadku SIEMENS MT20 jest odwrotnie  dioda LED zaświeca się na
stałe.
Po każdym poleceniu wysłanym do modemu wywoływana jest funkcja  gets odbierająca ciąg znaków z UART.
Oczekiwane jest, że modem odpowie co najmniej wysyłając kody CR i LF. W przypadku braku odpowiedzi od
modemu, program przestanie pracować już w fazie inicjacji. Można w ten sposób łatwo stwierdzić, że brak jest
poprawnej łączności z modemem. Niestety, nie wykonałem w programie detekcji odłączenia modemu. W
przypadku, gdy modem zostanie odłączony tuż przed wysłaniem SMS z powiadomieniem o załączeniu alarmu,
alarm zostanie włączony a następnie program będzie oczekiwał na połączenie z modemem i odpowiedz
na
przesłane polecenia. Jeśli jej nie otrzyma  zawiesi się sprawdzając w nieskończoność stan flagi gotowości do
odbioru znaku (bajtu) z UART.
Od etykiety  main rozpoczyna się główna pętla programu. Na jej początku ponownie odczytywany jest bajt
statusu i w zależności od jego wartości podejmowana jest odpowiednia akcja. Polega ona bądz
to na wywołaniu
procedury obsługi alarmu w stanie czuwania, bądz
to obsługi alarmu w stanie wyłączenia.
Stan wyłączenia. Za jego obsługę odpowiedzialna jest funkcja  alarm_off . Po jej wywołaniu czyszczony jest
ekran wyświetlacza LCD a następnie wyświetlona zostaje informacja z pamięci ROM umieszczona w niej pod
nazwami symbolicznymi  whenoff oraz  set_1 . Ta pierwsza umieszczona zostaje w 1 linii ekranu  ja
zadeklarowałem ją jako  ALARM WYA

CZONY . Ta druga umieszczona w 2 linii LCD, to pytanie o kod
wyłączenia. Zadeklarowałem ją jako  Kod wyłączenia? . Póz
niej zmiennej  visible nadana zostaje wartość
 UCANTSEE a zmiennej  sensors wartość  SENSOROFF . Po wyżej wymienionych operacji, wywoływana jest
funkcja odczytu kodu wprowadzanego przy pomocy klawiatury. Kod jest zawsze 4 cyfrowy. Rezultat pracy
funkcji zwracany jest w rejestrach o nazwach symbolicznych  cchar1 do  cchar4 . Uwaga: kod załączenia musi
być inny niż  0000 . Jest on zarezerwowany do wprowadzenia urządzenia w tryb serwisowy!
- Strona 3 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
Funkcja  compare_codes porównuje 4 bajty pobrane z pamięci EEPROM spod adresu podanego w rejestrze
 eeaddr z tymi odczytanymi z klawiatury. Jeśli kod wprowadzony jest identyczny z zapamiętanym, do komórki
zawierającej bajt statusu w EEPROM, zapisana zostaje wartość informująca program o tym, że alarm jest
załączony i następuje powrót do programu głównego. Teraz na podstawie zawartości komórki  status pamięci
EEPROM, wywołana zostaje funkcja obsługująca stan załączenia alarmu.
Stan załączenia. Całość funkcji związanych ze stanem czuwania alarmu umieszczona jest w podprogramie pod
etykietą  alarm_on . Po wejściu do podprogramu załączane jest przerwanie Timer a 1. Fragment programu
zawierający kod jego obsługi, umieściłem na listingu 1. Procedura ta ma do wykonania dwa podstawowe
zadania. Ma zwiększyć wartość zmiennej - licznika  goon oraz odświeżyć zawartość rejestrów licznika Timer a
1. Do tych dwóch zadań dodałem jeszcze trzecie  krótki, trwający około 1 milisekundy, błysk diody LED.
Sygnalizuje ona w ten sposób, że odmierzany jest czas do załączenia. Pętla rozpoczynająca się od etykiety
 al_on_wait trwa dokładnie tyle czasu odmierzanego w sekundach, ile podano w stałej  DELAYTIME . Jako
typową wartość zadeklarowałem 30 sekund. Jest to czas, przed upływem którego osoba załączająca alarm musi
się oddalić z obszaru zadziałania czujników.
;-----------------------------------------------------------------------------
;obsługa przerwania timera 1
;odmierzanie czasu opóz
nienia do zadziałania alarmu
;-----------------------------------------------------------------------------
tim1_irq:
sbi portb,ALARMOUT ;załączenie diody LED (migotanie w czasie "ALARMDELAY")
push temp ;przechowanie zawartości "temp" na stosie
ldi temp,TIM1RLDH
out TCNT1H,temp
ldi temp,TIM1RLDL
out TCNT1L,temp ;odświeżenie zawartości Timer'a 1
inc goon ;zwiększenie licznika "goon"
ldi temp,0xFF
tim1_loop:
rcall delay1ms ;opóz
nienie czasowe aby migotanie LED było widoczne
pop temp
cbi portb,ALARMOUT ;wyłączenie diody LED
reti
Listing 1. Procedura obsługi przerwania Timer a 1.
Po upływie tego czasu, rozkaz CLI wyłącza obsługę przerwań a przerwanie pochodzące od Timer a 1 jest
blokowane. Teraz wyświetlony zostaje komunikat o załączeniu alarmu ( whenon i  set_2 ) a następnie do
rejestru kontrolnego przerwań (TIMSK) wprowadzana jest nastawa załączająca przerwanie na skutek
przepełnienia Timer a 0. Jest ono odpowiedzialne za odpytywanie stanu czujników (sensorów) alarmu. Rozkazy
składające się na procedurę obsługi umieściłem na listingu 2. Ze względu na pozorną złożoność poświećmy jej
troszeczkę uwagi.
;-----------------------------------------------------------------------------
;obsługa przerwania timera 0
;odpytywanie wejść alarmu
;-----------------------------------------------------------------------------
tim0_irq:
push temp ;zapamiętanie "temp" na stosie
cbi portd,HIGHNIBBLE ;odczyt młodszej połówki bajtu wejść czujników
nop ;przerwa na czasy propagacji układów
nop
in temp,pind ;odczyt młodszej połówki bajtu
asr temp ;"dopasowanie" bitów
asr temp
mov sensors,temp
sbi portd,HIGHNIBBLE
nop ;przerwa na czasy propagacji układów
nop
in temp,pind ;odczyt starszej połówki bajtu
asr temp ;"dopasowanie" bitów
asr temp
andi temp,0x0F
swap temp
or sensors,temp
pop temp
reti
Listing 2. Procedura obsługi przerwania Timer a 0.
- Strona 4 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
Rozkaz  push temp przechowuje wartość rejestru  temp na stosie. Następnie zerowany jest bit 6 portu D
oznaczony na schemacie jako DIR. Wartość  0 tego bitu oznacza, że odczytane zostaną czujniki podłączone do
wejść 1A, 2A, 3A i 4A mikrokontrolera. Tworzą one młodszą połówkę bajtu stanu czujników. Jest ona
odczytywana z rejestru PIND, przesunięta dwukrotnie w prawo (dwa polecenia  asr temp ) i zostaje
zapamiętana w zmiennej  sensors . Następnie, po ustawieniu stanu wysokiego na wyprowadzeniu PORTD.6,
pobrany zostaje starsza połowa bajtu stanu czujników, przesunięta dwukrotnie w prawo i zsumowana z
młodszą. Wynik sumowania zostaje zapamiętany w zmiennej  sensors . Po odtworzeniu wartości  temp rola
procedury kończy się. Inne funkcje sprawdzają odczytany stan czujników i podejmują odpowiednią akcję. W
przypadku stwierdzenia na jednym z wejść informacyjnych mikrokontrolera (PD2..PD5) stanu niskiego, rola
przerwania Timer a 0 kończy się  zostaje ono zablokowane. Dalsze przeglądanie czujników nie jest potrzebne.
Ponownie zerowany jest licznik czasu  goon i załączone zostaje przerwanie Timer a 0 tym razem odmierzając
czas upływający od momentu zadziałania czujnika do momentu załączenia alarmu. Ponownie jest to czas
podany w sekundach o wartości  DELAYTIME . Opóz
nienie zostało wprowadzone po to, aby użytkownik miał
możliwość wprowadzenia kodu wyłączającego alarm.
Procedura  alarm_on , sprawdza kod wyłączenia wprowadzany przez użytkownika podobnie jak poprzedniczka.
W ten sam sposób kończy pracę ustawiając bajt statusu urządzenia w EEPROM i powracając do głównej pętli
programu w przypadku zgodności wprowadzonego kodu z tym zapisanym w EEPROM. Ponownie jak poprzednio
 decyzję o podejmowanej przez urządzenie akcji podejmuje główna pętla programu na podstawie zawartości
komórki pamięci zawierającej bajt statusu urządzenia. W związku z tym, że jest to pamięć, która nie traci
zawartości po wyłączeniu napięcia zasilania, urządzenie po odłączeniu i ponownym podłączeniu napięcia
zasilania zostanie wprowadzone w ten sam stan, w którym znajdowało się przed wyłączeniem.
Odczyt kodu. Ramy tego artykułu są trochę zbyt szczupłe aby omówić blisko 1,5 tysiąca linii programu
napisanego w języku asemblera. Niestety w związku z tym pewne aspekty będą pominięte i dociekliwy Czytelnik
musi sam przeanalizować kod z
ródłowy programu tak, aby dotrzeć do pewnych szczegółów. Jedną z takich
dwóch  trudnych procedur jest funkcja odczytu kodu wprowadzanego z klawiatury. Zwłaszcza kilka
początkowych linii wymaga dokładniejszego omówienia. Umieściłem je na listingu 3.
.
.
read_code_loop:
brid read_code_next ;jeśli przerwania są wyłączone, przejdz
do odczytu
;klawiatury
;i nie sprawdzaj stanu sensorów
mov temp,sensors ;sprawdzenie stanu czujników!!! konieczne tutaj,
;bo funkcja nie przerywa pracy do momentu odczytu
;pełnego, 4-cyfrowego kodu
cpi temp,SENSORSOFF
breq read_code_next ;jeśli żaden sensor nie jest aktywny omiń
;poniższe rozkazy
brts read_code_act ;jeśli flaga T jest ustawiona, to nie wykonuj
;nastaw przerwania Timera 1
cli ;wyłączenie przerwań
clr goon ;kasowanie licznika czasu opóz
nionego załączenia
;(pracuje w przerw.Timer'a 1)
ldi temp,0x80
out TIMSK,temp ;załączenie przerwań Timer'a 1 (co 1 sek.)
sei ;załączenie przerwań
read_code_act:
set ;ustawienie flagi "T"
push zl ;przechowanie wskaz
nika do bufora w RAM
rcall alarm_active
pop zl
read_code_next:
rcall kbd_read ;odczyt klawiatury, znak zwracany w zmiennej  char
.
.
Listing 3. Fragment funkcji odczytu kodu  read_code .
Od etykiety  read_code_next rozpoczyna się właściwa procedura rozpoznawania wciśniętych klawiszy i
nadawania wartości komórkom  cchar1 ...  cchar4 . Pamiętajmy o tym, że funkcja jest uniwersalna i
wykorzystywana zarówno w trybie wyłączenia alarmu jak i w trybie załączenia. Tryby te różnią się pomiędzy
sobą przede wszystkim tym, że w stanie załączenia aktywne jest przerwanie Timer a 0 przeglądające stan
czujników. W związku z tym rozkaz  brid read_code_next powoduje natychmiastowe przejście do funkcji
interpretacji klawiszy wówczas, gdy nie jest załączona obsługa przerwania. Zrobiłem tak po to, aby wartość
zmiennej  sensors nie wpływała na stan alarmu. Dlaczego? Prześledz
my dalsze linie programu.
Sekwencja rozkazów
mov temp,sensors
cpi temp,SENSORSOFF
sprawdza, czy któryś z czujników alarmu jest aktywny. Obojętnie czy w stanie wyłączenia, czy załączenia
podejmowana jest akcja na podstawie stanu zmiennej  sensors ! W związku z tym możliwe jest uaktywnienie
sygnalizacji dz
więkowej i powiadomienia SMS w stanie wyłączenia alarmu. Omawiane wcześniej polecenie  brid
ma urządzenie przed tym uchronić.
- Strona 5 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
Również w tej funkcji konieczne jest jednokrotne zainicjowanie wartości  goon i załączenie przerwań Timer a 1
w celu odmierzania czasu opóz
nionego załączenia. Inicjacja przeprowadzana jest w zależności od stanu flagi T.
Rozkaz  brts read_code_act omija polecenia nadające wartości zmiennym w przypadku, gdy flaga jest
ustawiona. Polecenia  set ustawia flagę T po przeprowadzeniu inicjalizacji.
Załączenie alarmu. Na listingu 4 umieściłem fragment kodu z
ródłowego programu odpowiedzialny za obsługę
uaktywnienia alarmu. Rozpoczyna się ona od etykiety  alarm_active zestawem rozkazów testujących stan
zmiennej  goon odmierzającej czas do załączenia alarmu. Jeśli wartość  goon jest mniejsza lub równa
 DELAYTIME , to nie jest podejmowana żadna akcja. Jeśli wartość  goon jest większa od  DELAYTIME , rozkaz
 sbi portb,ALARMOUT załącza sygnalizację dz
więkową a polecenie  rcall send_SMS wywołuje podprogram
wysyłający SMS pod zaprogramowany i zapamiętany w EEPROM numer telefonu. SMS będzie wysłany, o ile bit
0 zmiennej  sms_sent nie jest ustawiony. Dodatkowo blokowane są przerwania, co powoduje zaniechanie
sprawdzania stanu czujników oraz odmierzania czasu. Alarm pozostaje załączony do momentu wprowadzenia
kodu wyłączenia lub odłączenia napięcia zasilania.
;-----------------------------------------------------------------------------
;alarm aktywny - sygnalizacja dz
więkowa, powiadomienie za pomocą SMS,
;oczekiwanie na kod wyłączenia
;-----------------------------------------------------------------------------
alarm_active:
mov temp,goon
subi temp,DELAYTIME ;sprawdzenie,czy upłynął już czas opóz
nienia
brsh active_and_on
rjmp active_exit
active_and_on:
cli ;wyłączenie przerwań - już nie są potrzebne
sbi portb,ALARMOUT ;załączenie wyjścia alarmu
tst smssent ;jeśli wysyłano już SMS,to nie wysyłaj powtórnie
brne active_exit
rcall send_SMS ;wysłanie sms z powiadomieniem
active_exit:
ret
Listing 4. Procedura obsługi załączenia alarmu.
Wysyłanie SMS.
Wysyłanie wiadomości SMS przez mikrokontroler to pytanie bardzo często pojawiające się w listach
kierowanych do Redakcji oraz na grupach dyskusyjnych w Internecie, dlatego też poświęcę mu nieco czasu.
Oba z posiadanych przez mnie modemów GSM obsługują dwa tryby przesyłania wiadomości SMS. Tryby te
oznaczone są numerami 0 i 1. Odpowiedz
Twojego telefonu lub modemu na rozkaz  AT+CMGF? lub
 AT+CMGF=? będzie zawierać listę obsługiwanych trybów pracy. Ja dla swojej aplikacji wybrałem tryb 1,
wygodniejszy i wolę nie wyrażać swojej opinii na temat kodowania wiadomości w trybie 0, zwanym również
 PDU mode .
Podane poniżej informacje opracowane zostały na podstawie dokumentacji firmy SIEMENS dla modemu GSM
M20. Zainteresowanym poszerzeniem swojej wiedzy na ten temat odsyłam szczególnie do czterech z
ródeł:
1. Dokumentacji modemu M20 SIEMENS dostępnej na stronie producenta pod nazwą
 sms_guid_v1_0.doc . Autorem jest T.Schuh
2. Noty aplikacyjnej umieszczonej pod adresem  http://www.mcselec.com/an_31.htm . Autorem jest
Vilko Sustić.
3. Noty aplikacyjnej umieszczonej pod adresem  http://www.mcselec.com/an_117.htm . Autorem jest
Warren Read.
4. Informacji zawartych na stronie internetowej http://www.dreamfabric.com/sms/
Mode 0 (PDU).
W tym trybie na twórcę aplikacji spada obowiązek zakodowania całej informacji dotyczącej wysyłanej
wiadomości. Spójrzmy na przykład zaczerpnięty z materiałów firmy SIEMENS przesyłający wiadomość o treści
 THE BIG BROWN FOX pod numer telefonu [phone].
- Strona 6 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
03 91 0100 11 00 09 91 99214365F7 00 00 FF 11 546411244C1E4142E9F3EA94199F58
THE BIG BROWN FOX
Wyjaśnijmy znaczenie poszczególnych pól wiadomości SMS.
1. Długość pola SCA jest opcjonalną dla niektórych telefonów. Jest to podana szesnastkowo liczba oktetów
numeru Centrum Usług. Większość telefonów umożliwia wprowadzenie w tym miejscu wartości 0x00, więc
nie trzeba podawać i tym samym znać tego parametru.
2. Typ numeru Centrum Usług podanie wartości 91 oznacza numerację międzynarodową (np. z prefix +48 dla
Polski), 81 to numeracja lokalna, obowiązująca na terenie danego kraju
3. Numer Centrum Usług to numer podany przez operatora, dzięki któremu możliwe jest przesyłanie
wiadomości SMS. Np. dla sieci Plus GSM jest to numer [phone], Zwróćmy uwagę na sposób
kodowania tego numeru. Na przykład numer  601 000100 zakodowany będzie w sposób następujący:
- Numeracja krajowa, bez numeru kierunkowego: 81
- Nieparzysta liczba znaków  na końcu dodawana jest litera F, więc numer
przyjmie postać  601000100F
- Numer po kodowaniu będzie wyglądał następująco:  06010010F0 .
4. Pierwszy oktet komunikatu SMS
Numer bitu 7 6 5 4 3 2 1 0
Nazwa bitu TP-RP TP-UDHI TP-SRR TP-VPF TP-VPF TP-RD TP-MTI TP-MTI
TP-RP  ścieżka (numer) nadawcy; ustawienie bitu oznacza, że ścieżka dla odpowiedzi na wysłany SMS
jest ustawiona
TP-UDHI  ustawienie bitu oznacza, że przesyłane dane użytkownika rozpoczynają się od nagłówka
identyfikującego
TP-SRR  ustawienie tego bitu oznacza, że nadawca żąda raportu na temat odbioru wiadomości SMS przez
odbiorcę
TP-VPF  bity określające format okresu ważności wiadomości SMS:
- 0 0 : TP-VPP nieobecne
- 1 0 : TP-VPP obecne, format relacyjny (0..143 = (wartość parametru + 1) x 5 minut, 144..167 =
12 godzin + (wartość parametru - 143) x 30 minut, 168..196 = (wartość parametru  166) x 1 dzień,
197..255 = (wartość parametru  192) x 7 dni)
- 0 1 : format rozszerzony, 7 oktetów
- 1 1 : format absolutny, 7 oktetów
TP-RD  ustawienie bitu powoduje, że duplikaty wiadomości są odrzucane
TP-MTI  typ komunikatu: wartość bitów 0 1 powoduje, że wiadomość przesyłana jest w trybie
SMS-SUBMIT
- Strona 7 z 14 -
Pole numeru SCA
Długość numeru
odbiorcy
wiadomości SMS
Identyfikator
protokołu
danych
Tekst
Długość pola numeru centrum usług w bajtach
Długość pola SCA
(można podać 00)
91  numeracja z numerem kierunkowym
Typ SCA
kraju, 81  bez numeru kierunkowego
0100 = 1000 (zamieniona pozycja cyfr)
Pierwszy oktet statusu wiadomości SMS (11H to
Pierwszy oktet
wartość typowa dla większości wiadomości)
Numer odniesienia dla wiadomości SMS. Należy
wprowadzić wartość 0
Długość numeru odbiorcy w bajtach
Podobnie jak w przypadku typu SCA  91 lub 81
Typ numeru
Numer odbiorcy SMS: cyfry są zamieniane
Numer odbiorcy
miejscami a w przypadku gdy zawiera on
nieparzystą liczbę cyfr, na końcu dodawane jest
F. (123

123F

21F3)
0x00  dostarcz jako normalny SMS
0x00  alfabet domyślny, 7-bitowe znaki ASCII
Schemat kodowania
0xFF = 255  192 tygodnie = 63 tygodnie
Okres ważności SMS
Szesnastkowo podana liczba bajtów oktetów
Długość tekstu
tekstu
http://www.easy-soft.tsnet.pl
5. Pole statusu określające numer odniesienia dla wysyłanego komunikatu; wpisanie wartości 0x00 powoduje,
że numer telefonu, z którego wysyłamy SMS jest równocześnie numerem odniesienia.
6. Długość numeru odbiorcy SMS, podana w ilości bajtów numeru.
7. Typ numeru odbiorcy SMS (81 lub 91).
8. Numer odbiorcy wiadomości SMS (kodowany w ten sam sposób, co numer Centrum Usług).
9. Identyfikator protokołu komunikacyjnego. Wartością typową, używaną przez większość sieci telefonów
komórkowych jest 0x00.
10. Schemat kodowania danych. Wprowadzona wartość 0x00 oznacza, że znaki kodowane są w postaci 7-
bitowych znaków ASCII.
11. Okres ważności wiadomości SMS. Liczba podana i interpretowana zgodnie z kodem reguły podanym przez
bity TP-VPF.
12. Liczba oktetów bajtów tekstu.
13. Tekst wiadomości
Wiadomość SMS zgodnie ze specyfikacją organizacji ETSI (http://www.etsi.org) może mieć do 160 znaków
długości, gdzie każdy znak zakodowany jest w postaci kodu 7-bitowego. Znaki o kodach długości 8-bitów
zazwyczaj nie są przez telefony wyświetlana, natomiast czasami używane są jako sterujące (przesyłanie
obrazów, dzwonków itp.). Komunikaty zakodowane w postaci liczb 16-bitowych (maksymalnie 70 znaków)
używane są do przesyłania komunikatów zakodowanych według standardu UNICODE (UCS2) i mogą być
wyświetlane przez większość aparatów GSM. Niektóre z telefonów wyświetlają te komunikaty jako FLASH SMS.
My zajmiemy się kodowaniem standardowym, gdy kody znaków mają długość 7 bitów. Prześledz
my sposób
kodowania tekstu na przykładzie: zakodujmy wiadomość  ELEKTRONIKA .
Tekst  ELEKTRONIKA zawiera 11 znakÓW nazywane septetami ze względu na swą długość  7 bitów. My
musimy zmienić sposób kodowania z septetów na oktety  znaki o długości 8 bitów.
E L E K T R O N I K A
0x45 0x4C 0x45 0x4B 0x54 0x52 0x4F 0x4E 0x49 0x4B 0x41
1000101 1001100 1000101 1001011 1010100 1010010 1001111 1001110 1001001 1001011 1000001
1000101 1001100 1000101 1001011 1010100 1010010 1001111 1001110 1001001 1001011 1000001
Pierwszy septet (E) zamieniany jest na oktet poprzez  zabranie najmniej znaczącego bitu następnego w
kolejności znaku i wprowadzenie go na pozycję bitu 7 (0 + 1000101 = 01000101 0x45). Po tej operacji bit
jest usuwany, więc następne przekształcenie (L) zabierze dwa bity z kolejnego znaku, kolejne trzy i tak dalej. W
konsekwencji znak ósmy zostanie całkowicie usunięty. Dla znaku numer dziewięć proces rozpocznie się od
początku.
01000101 01100110 01110001 01001001 10010101 00111110 10011101 11001001 01100101 00010000
0x45 0x66 0x71 0x49 0x95 0x3E 0x9D 0xC9 0x65 0x10
Jako przykład zakodowaną wiadomość  ELEKTRONIKA i wyślijmy na numer sieci PLUS. Centrum wiadomości
(SCA) ma tutaj numer [phone]. Prześlijmy wiadomość na numer [phone].
1. Długość pola SCA (w tym przypadku 7 bajtów, z polem typu SCA): 07
2. Typ SCA - numeracja międzynarodowa: 91
3. Numer SCA: 8406010013F0
4. Pierwszy oktet wiadomości SMS: 11
5. Pole statusu: 00
6. Długość numeru odbiorcy SMS (liczba bajtów): 07
7. Typ numeru odbiorcy  numeracja międzynarodowa: 91
8. Numer odbiorcy: 8496959192F3
9. Identyfikator protokołu: 00
10. Schemat kodowania: 00
11. Okres ważności (1 tydzień): BF
12. Długość tekstu: 0x0A
13. Tekst: 45667149953E9DC96510
Uff... Zbierzmy to w całość: 07918406010013F0110007918496959192F30000BF0A45667149953E9DC96510
Niestety  oprócz znajomości długości niektórych ze składników wiadomości, aby ją wysłać musimy jeszcze
znać jej całkowitą długość. W naszym przykładzie wynosi ona 32 bajty. Zestaw poleceń, które musimy wydać
modemowi aby wysłać wiadomość, będzie następujący:
1. AT+CMGF=0
2. AT+CMGS=32
3. >07918406010013F0110007918496959192F30000BF0A45667149953E9DC96510
Uwaga: wyżej wymienione znaki są reprezentacją bajtów o wartości zakodowanej szesnastkowo. Cyfra  32 jest
długością przesyłanej informacji podaną w bajtach. Podany przykład kodowania jest właściwy dla informacji
wprowadzanej przez interfejs komunikacyjny. Inaczej wysyła się wiadomość, gdy numer Centrum Usług
znajduje się na karcie czy też gdy wysyłana jest wiadomość zapamiętana w pamięci telefonu lub karty SIM.
- Strona 8 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
Mode 1 (TEXT MODE).
W przeciwieństwie do swojego poprzednika , tryb 1 zwany również TEXT MODE jest bardzo łatwy w użyciu.
Poniższa sekwencja poleceń wysyła identyczną wiadomość jak wyżej w trybie tekstowym:
1. AT+CMGF=1
2. AT+CMGS= [phone]
3. >ELEKTRONIKA
Trybem tym posłużyłem się tworząc funkcję  send_SMS . Niestety, nie wszystkie telefony GSM będą ten tryb
obsługiwać.
Funkcja wysyłająca wiadomość SMS:  send_sms .
Na listingu 4 umieściłem kod z
ródłowy funkcji wysyłającej wiadomość SMS. Część wiadomości docierającej do
adresata jest stała, zdefiniowana w programie. Część wiadomości taka, jak lokalizacja obiektu i opis czujnika
jest zmienna i może być zdefiniowana przez użytkownika. Definicja zostaje zapamiętana w pamięci EEPROM i
jest używana przy kompozycji wiadomości. Przeanalizujmy listing 4.
send_SMS:
ldi zl,LOW(send_sms_1<<1) ;Z = adres nastawy-polecenia w ROM
ldi zh,HIGH(send_sms_1<<1)
rcall putf ;wysłanie polecenia
rcall gets ;pobranie odpowiedzi modemu
ldi zl,LOW(send_sms_2<<1) ;Z = adres napisu w ROM
ldi zh,HIGH(send_sms_2<<1)
ldi yl,LOW(buffer) ;Y = adres bufora w RAM
clr yh ;tu adresy RAM mogą być tylko 1-bajtowe
rcall move_rom2ram ;przepisanie danych z ROM do RAM,
;adresy ROM w Z,RAM w Y
ldi eeaddr,SMSNUMBER_EEADDR ;teraz pobranie numeru telefonu z eeprom do "buffer",
;na który wskazuje Y
rcall ee_read2buf ;uwaga: zmieniany jest rejestr Y
ldi temp,0x22 ;cudzysłów zamykający
st y,temp
rcall st_EOL ;zapisanie znaków CR+LF do bufora
rcall puts_buffer ;wysłanie zawartości "buffer" przez UART
;teraz kompozycja SMS do wysłania
ldi zl,LOW(send_sms_3<<1) ;odczyt części "stałej" z ROM i EEPROM
ldi zh,HIGH(send_sms_3<<1)
ldi yl,LOW(buffer)
clr yh
rcall move_rom2ram
ldi eeaddr,SMSTEXT_EEADDR ;teraz odczyt opisu obiektu (30 znaków wprowadzone
 przez użytkownika)
rcall ee_read2buf
ldi temp,',' ;do temp kod przecinka
st y,temp ;zapisanie go w buforze
clr temp ;wyliczenia adresu etykiety i jej odczyt (jeśli czujnik
;jest aktywny,to bit
send_SMS_sen:
inc temp ;przyjmuje wartość "0")
clc ;kasowanie flagi "carry"
ror sensors ;przeniesienie najmłodszego bitu do C
brcs send_SMS_sen ;jeśli C jest "1",to wejście nie jest aktywne
mov eeaddr,temp
rcall sen_ee_addr ;wyznaczenie adresu w eeprom
inc yl ;odczyt etykiety wejścia do bufora w RAM
rcall ee_read2buf
ldi temp,0x1A ;zapamiętanie znaku "Ctrl+Z"
st y,temp
rcall st_EOL ;zapisanie kodów CR+LF
rcall puts_buffer ;wysłanie zawartości "buffer" przez UART
inc smssent ;ustawienie znacznika wysłania SMS
ret
Listing 5. Procedura wysyłania wiadomości tekstowej SMS.
Jako pierwsze wysyłane jest do modemu polecenie zapisane w pamięci ROM zdefiniowane pod etykietą
 send_sms_1 . Jest to polecenie załączenia trybu tekstowego  AT+CMGF=1 . Uwaga! Zarówno polecenie
wyświetlające listę dostępnych trybów jak i załączające konkretny tryb pracy działa dopiero po włączeniu się
telefonu do sieci. Każde polecenie musi być zakończone znakiem CR (0x0D). Za przesłanie polecenia z ROM
odpowiedzialna jest funkcja o nazwie  putf . Różni się ona od  puts tym, że dane wysyłane przez UART pobiera
- Strona 9 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
z ROM a nie bufora w pamięci RAM. W następnej kolejności przesyłany jest do modemu numer telefonu,
którego stała część zdefiniowana jest pod etykietą  send_sms_2 a zmienna, wprowadzana przez użytkownika,
pobierana jest z EEPROM. Polecenie zawierające numer telefonu adresata wiadomości komponowane jest w
pamięci RAM i przesyłane do modemu przez funkcję  puts . Podobnie tworzona jest wiadomość tekstowa:
komponowana w RAM z części stałej  send_sms_3 , tekstu  lokalizacji obiektu wprowadzonej przez
użytkownika oraz etykiety czujnika wyliczanej na podstawie zawartości zmiennej  sensors (zmienna ta
przesuwana jest w prawo z użyciem flagi przeniesienia C do momentu aż flaga ta zostanie wyzerowana;
logiczne  0 oznacza stan aktywny czujnika  liczba przesunięć liczona wskazuje na numer wejścia). Tekst musi
być zakończony znakiem CTRL+Z. Jest to dobrze znany nam znak końca zbioru tekstowego o kodzie 26 (0x1A).
Montaż.
Całość zmontowana została na dwóch płytkach jednostronnych: po jednej dla klawiatury i układu sterującego.
Konstrukcja alarmu jest bardzo prosta a jej montaż nie powinien sprawiać trudności nawet początkującemu
elektronikowi. Montaż rozpoczynamy od wlutowania łączówek  ja wykonywałem je przy pomocy drutu
 srebrzanki . Póz
niej elementy bierne  rezystory i kondensatory, półprzewodniki a na końcu układ
mikrokontrolera. Mikrokontroler nie musi być zaprogramowany. Dolutowując do jego wyprowadzeń złącze
można zaprogramować go już w układzie. Tak właśnie uruchamiałem swój układ.
Rezystory R1 do R8 należy dobrać w zależności od posiadanych czujników. Wartość 1k jest właściwą dla
napięcia wejściowego od 9 do 12V i transoptorów LTV849. Dla PC849 firmy SHARP można użyć rezystorów o
większej wartości. Wartość rezystancji można oszacować na podstawie wzoru:
(Napięcie czujnika  1,5) : 0,01 = Rezystancja w Ohm
Program napisany został w taki sposób, że za aktywny uważany jest stan, gdy na wejściu pojawi się napięcie. W
przypadku odwrotnym wymagane jest zanegowanie wartości zmiennej  sensors po odczycie czujników. W
takiej sytuacji wystarczy w procedurze obsługi przerwania Timer a 0 na końcu dodać polecenie  neg sensors .
Zarówno klawiatura jak i wyświetlacz podłączone zostały z użyciem złącz zaciskanych o nazwie IDC.
Wyświetlacz wymaga złącza o 16 wyprowadzeniach, klawiatura o 10. Oczywiście złącza można zastąpić
przewodami. Stabilizator 7805 dobrze jest umieścić na niewielkim radiatorze. Jego temperatura będzie zależeć
bardzo mocno od modelu użytego wyświetlacza oraz doprowadzonego napięcia wejściowego. Ja użyłem
zgodnego z LCD wyświetlacza VFD, który charakteryzuje się dosyć dużym poborem prądu i przez to stabilizator
bardzo mocno nagrzewał się w czasie pracy (wyświetlacz pobiera około 0,3A co przy napięciu zasilającym 12V
daje moc traconą przeszło 2W). Układ powinien być zasilany napięciem stałym o wartości co najmniej 8V i nie
więcej niż 15V.
Jeśli chcemy wykorzystać modem GSM (na przykład WAVECOM), na płytce montujemy złącze DSUB-9 męskie
(szpilki). Jest ono właściwe dla urządzenia sterującego transmisją. Do złącza tego wprost dołączamy kabel
modemu.
Elementem wykonawczym jest przekaz
nik z cewką na napięcie 5V. W modelu używałem przekaz
nika firmy ITT
o oznaczeniu RZ2H-5. Styki przekaz
nika, podobnie jak wejścia czujników alarmu, wyprowadzone są przez
złącza terminatory o rastrze 3,5mm ( pod śrubkę ) umożliwiające wygodne podłączenie i rozłączenie układu.
Karta SIM musi być przygotowana do pracy. To znaczy musi zawierać poprawny numer centrum serwisowego
oraz być aktywna. Programowanie parametrów karty można wykonać bądz
to z użyciem programu terminala,
bądz
to umieszczając kartę w zwykłym telefonie GSM.
Użytkowanie alarmu.
Po pierwszym załączeniu użytkownik musi przeprowadzić procedurę nastaw. Proszę pamiętać o tym, że interfejs
użytkownika jest bardzo skromny, ponieważ ilość pamięci programu, którą dysponuje mikrokontroler również
jest bardzo mała.
Jako pierwszy należy wprowadzić kod wyłączenia alarmu. Może i powinien on być inny od kodu załączenia.
Wprowadzamy 4 cyfry  w tym momencie zmienna  visible ma wartość  UCANSEE i można odczytać
wprowadzane znaki. Kod zawiera 4 cyfry, po których wprowadzeniu użytkownik zostanie poproszony o
akceptację przez naciśnięcie klawisza ENTER (w prawym, dolnym rogu klawiatury) lub możliwe jest powtórne
wprowadzenie innego (?) kodu po naciśnięciu klawisza CLR (środek dolnego rzędu klawiatury). Póz
niej w
identyczny sposób wprowadzamy kod wyłączenia i numer PIN dla karty telefonu GSM. Teraz następuje pytanie
o numer telefonu, na który wysyłane będą SMS. Należy wprowadzić go łącznie z numerem kierunkowym kraju,
na przykład  48605010203 . Procedura wprowadzania numeru telefonu jest wspólna z tą przeznaczoną do
wprowadzania tekstu: dłuższe przytrzymanie klawisza powoduje wprowadzenie litery. Proszę zwrócić uwagę na
to, aby wprowadzić wyłącznie cyfry. W przypadku pomyłki, kasowanie jest możliwe przez naciśnięcie klawisza
CLR. Numer zostaje zapamiętany po naciśnięciu ENTER.
Następnie użytkownik pytany jest o część opisową dla SMS. Przeznaczona jest ona dla krótkiego opisu
lokalizacji, na przykład  JAGIELLOC
SKA 2/3 . Można wprowadzić do 28 znaków. Dodatkowo należy podać opisy
dla wejść poszczególnych sensorów, na przykład 1   OKNO , 2   DRZWI itp. Zalecam aby wprowadzić
cokolwiek, co pozwoli zidentyfikować wejście czujnika  chociażby numer 1, 2, 3 itp. Na etykietę  opis wejścia
czujnika, przeznaczone jest 8 znaków. Jeśli nie zostaną wprowadzone żadne dane tekstowe, program zapisze
pod adresem łańcucha znaków w EEPROM znak jego końca. Mogą się wówczas pojawić błędy przy kompozycji i
wysyłaniu wiadomości SMS. Wprowadzanie tekstu kończy krótkie przyciśnięcie klawisza ENTER. Proszę nie
przytrzymywać go przez czas dłuższy niż 1 sekunda.
Na rysunku 1 umieściłem opis klawiatury. Tekst wprowadzany jest podobnie jak przy pisaniu wiadomości SMS w
telefonie komórkowym. Dłuższe przytrzymanie klawisza, powoduje wyprowadzenie kolejnych znaków. I tak dla
- Strona 10 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
przykładu pod klawiszem  1 ukryte są litery A, B i C oraz oczywiście cyfra 1. Zwolnienie klawisza powoduje
przesunięcie kursora na następną pozycję po upływie czasu około 1 sekundy.
Po wprowadzeniu nastaw alarm przejdzie do pracy w trybie wyłączonym. Podanie kodu załączenia spowoduje,
że odmierzony zostanie czas 30 sekund a następnie alarm przejdzie do trybu czuwania. W tym czasie widać
migotanie diody LED co 1 sekundę i pojawia się komunikat  czekaj... , chociaż bardziej na miejscu byłby napis
 uciekaj! . Jest to jednak napis wspólny dla różnych funkcji, nie było miejsca w pamięci ROM na bardziej
sugestywne komunikaty.
Pojawienie się napięcia na wejściu czujnika powoduje, że na kolektorze tranzystora pojawi się stan niski. Jest
on interpretowany przez mikrokontroler jako uaktywnienie alarmu. Od momentu pojawienia się stanu niskiego
CPU zaczyna odmierzać czas 30 sekund i jeśli w tym czasie nie zostanie wprowadzony kod wyłączenia,
załączany jest przekaz
nik oraz wysyłane powiadomienia SMS. Alarm jest załączony aż do momentu odłączenia
napięcia zasilania lub wprowadzenia kodu wyłączenia. Podobnie jak poprzednio, odmierzanie czasu
sygnalizowane jest przez migotanie diody LED.
Gdy alarm znajduje się w trybie wyłączenia, możliwe jest ponowne wprowadzenie nastaw. Nastawy wykonane
poprzednio i zapisane w EEPROM są zamazywane a na ich miejsce zapisywane są nowe, wprowadzane przez
użytkownika. Nie istnieje więc możliwość modyfikacji nastaw  należy podać je wszystkie na nowo. Aby wejść
do trybu nastaw, w trybie wyłączenia należy wpisać kod  0000 a następnie kod wyłączenia alarmu. Po
poprawnym jego podaniu, możliwe jest wprowadzenie nastaw.
Uwagi.
Wykaz elementów:
Urządzenie alarmowe jest urządzeniem amatorskim i jako takie
półprzewodniki:
nosi jego znamiona. Jest przykładem aplikacji wykorzystującej
U1 AT90S2313
modem lub telefon GSM do sygnalizacji. Wraz z urządzeniem
U2 74LS157
udostępniam również z
ródło programu i zachęcam do
U3 7805
samodzielnych jego modyfikacji. Można na przykład usunąć z
U4 74HCT14
programu możliwość wysyłania w wiadomości SMS etykiet opisów
U5 MAX232
czujników a zaoszczędzone w ten sposób miejsce w pamięci
ISO1,ISO2 - PC849 SHARP (LTV849
programu wykorzystać na implementację lepszego interfejsu
LITEON)
D1 dioda LED czerwona
użytkownika lub innego sposobu kodowania wiadomości niż TEXT
D2 dioda krzemowa średniej mocy,
MODE. Można wreszcie pozbyć się procedur komunikacji z
np. 1N4007
telefonem GSM i wykorzystywać urządzenie jak zwykłą centralkę
D3..D6 dioda krzemowa małej mocy,
alarmową.
np. 1N4148
Całość programu została wykonana i skompilowana przy pomocy
AVR STUDIO 4. Jest to kompletne środowisko do pisania i
elementy bierne:
uruchamiania aplikacji dla mikrokontrolerów AVR. Do linii RESET,
Q1 kwarc 7,3728MHz
R1..R8 1k
MISO, MOSI i SCK mikrokontrolera przylutowałem złącze i przy
R9..R11 10k
wykorzystaniu programatora ISP programowałem i testowałem
R14,
układ. Jest to bardzo wygodna, nie tylko dla elektronika amatora,
R16..R18 33R
metoda. Pozwala na uruchamianie aplikacji w rzeczywistym
R19 560R
środowisku jej pracy.
R20 270R
Program zajmuje 128 bajtów pamięci EEPROM na zmienne
R21 750R
definiowane przez użytkownika. Ich wykaz Można znalez
ć w tabeli
PR1 10..22k
C1,C2 22p
2. Kod wynikowy po kompilacji zajmuje 1019 słów dwubajtowych,
C3 10u/16V
to jest 2038 z 2048 bajtów pamięci programu AT90S2313.
C4..C8 1u/50V
Niestety, nie ma już zbyt wiele miejsca na implementację nowych
C9 100u/16V
funkcji lub dłuższych komunikatów. Można je wykonać jedynie
C10,C11 100n/63V
kosztem usunięcia lub optymalizacji już istniejących.
C12 470u/25V
Z1,Z2,X1..X8
X10 terminatory  pod śrubkę o
rastrze 3,5mm
Jacek Bogusz
X9 komplet wtyk wlutowywany
[e-mail]
w płytkę, IDC prosty, 16 wypr. +
gniazdo zaciskane na przewodach
X11 komplet wtyk wlutowywany
w płytkę, IDC prosty, 10 wypr. +
gniazdo zaciskane na przewodach
X12 złącze DSUB-9/M (męskie)
X14 złącze dla telefonu komórkowego
inne:
SW1..SW12 - przyciski zwierne
RL1 przekaz
nik z cewką 5V, np.
ITT RZ2H-5
LCD1 wyświetlacz LCD 2x20
- Strona 11 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
Etykieta adresu Adres zmiennej Opis
w EEPROM
STATUS_EEADDR 0x00 Komórka, w której zapamiętany jest status alarmu (załączony =
0xF0, wyłączony = 0x0F)
ONCODE_EEADDR 0x01 Kod załączenia alarmu w postaci 4 kodów znaków ASCII
OFFCODE_EEADDR 0x05 Kod wyłączenia alarmu w postaci 4 kodów znaków ASCII
PINNUMBER_EEADDR 0x09 Numer PIN telefonu, również 4 znaki ASCII
SMSNUMBER_EEADDR 0x0D Numer telefonu, na który przesyłane będą powiadomienia SMS;
zmienna ma długość 12 bajtów  11 na numer telefonu + 0x00
SENSOR1_EEADDR 0x1B Etykieta wejścia czujnika 1; zmienna ma długość 9 bajtów  8 na
opis + 0x00
SENSOR2_EEADDR 0x23 Etykieta wejścia czujnika 2, jak wyżej
SENSOR3_EEADDR 0x2C - / / - 3
SENSOR4_EEADDR 0x35 - / / - 4
SENSOR5_EEADDR 0x3E - / / - 5
SENSOR6_EEADDR 0x47 - / / - 6
SENSOR7_EEADDR 0x50 - / / - 7
SENSOR8_EEADDR 0x59 - / / - 8
SMSTEXT_EEADDR 0x62 Tekst komunikatu SMS przeznaczony do zidentyfikowania obiektu,
na przykład ulica + numer domu; długość 28 bajtów  27 na tekst +
0x00
Tabela 2. Wykaz adresów zmiennych umieszczonych w pamięci EEPROM
;stałe związane z wyświetlaczem
.equ ENABLE = 7 ;numer bitu portu b dla linii ENABLE wyświetlacza LCD
.equ REGSEL = 4 ;numer bitu portu b dla linii R/S wyświetlacza LCD
;stałe związane z UART i tablicami danych
.equ CR = 0x0A ;kod znaku powrotu kursora
.equ LF = 0x0D ;kod znaku nowej linii
.equ EOF = 0x1A ;kod znaku końca zbioru tekstowego
.equ EOD = 0x00 ;koniec danych (tabeli, tekstu itp)
;stałe związane z klawiaturą
.equ COLUMN1 = 4 ;numer bitu portu b 1 kolumny klawiatury
.equ COLUMN2 = 5 ;numer bitu portu b 2 kolumny klawiatury
.equ COLUMN3 = 6 ;numer bitu portu b 3 kolumny klawiatury
.equ NOKEY = 0xFF ;jeśli "char" zwracany przez funkcję odczytu klawiatury
;przyjmuje wartość NOKEY, oznacza to, że nie jest
;wciśnięty żaden klawisz
.equ CLRKEY = 10 ;umowny kod klawisza "CLR"
.equ ENTERKEY = 11 ;umowny kod klawisza "ENTER"
.equ UCANSEE = 0xFF ;stała dla "visible" oznacza, że wprowadzane znaki
;można czytać
.equ UCANTSEE = 0x00 ;stała dla "visible" oznacza, że wprowadzanych znaków nie
;można czytać (wyświetlany jest znak zastępczy *)
;stałe stanu alarmu
.equ ALARMON = 0x0F ;status alarmu - załączony
.equ ALARMOFF = 0xF0 ;status alarmu - wyłączony
.equ ALARMACTIVE = 0x55 ;status alarmu  sygnalizacja (nie używany)
.equ ALARMOUT = 6 ;bit wyjścia portu b sterujący załączeniem alarmu
.equ HIGHNIBBLE = 6 ;bit wyjścia portu D sterujący wyborem połówki bajtu
czujników
.equ SENSORSOFF = 0xFF ;wartość zmiennej  sensors oznaczająca, że żaden
;z czujników nie jest aktywny (wyzwolony przez warunek
;alarmu)
.equ DELAYTIME = 30 ;czas opóz
nienia do zadziałania alarmu (w sekundach)
.equ TIM1RLDH = 0xE3
.equ TIM1RLDL = 0xDF ;stałe do odświeżania zawartości Timer'a 1 (częstotliwość
;wywoływania przerwania to 1 Hz)
;++++++++++++++++++++++++++++
;teksty do wyświetlenia
;++++++++++++++++++++++++++++
;tekst powitania
welcome1: .db "ALARM+SMS",EOD
;teksty statusu
whenoff: .db "ALARM WYLACZONY",EOD
whenon: .db "ALARM AKTYWNY",EOD
;teksty menu nastaw
set_1: .db "Kod zalaczenia?",EOD
- Strona 12 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
set_2: .db "Kod wylaczenia?",EOD
set_3: .db "Kod PIN modemu?",EOD
set_4: .db "Telefon dla SMS?",EOD
set_5: .db "Tekst SMS (30 zn.)?",EOD
set_6: .db "Tekst wej. (8 zn.)?",EOD
set_ok: .db "ENTER=OK,C=popraw ",EOD
set_wait: .db "Czekaj...",EOD
;nastawy modemu GSM
init_modem_1: .db "ATZ",CR,LF ;ten tekst wysyłany będzie przez UART, dlatego
;kończy się CR+LF
init_modem_2: .db "AT+CPIN=",EOD ;ten tekst będzie przetwarzany przed wysyłką,
;dlatego kończy się EOD
init_modem_3: .db "ATE0",CR,LF
init_modem_5: .db "AT+CPMS=",0x22,"SM",0x22,CR,LF
send_sms_1: .db "AT+CMGF=1",CR,LF
send_sms_2: .db "AT+CMGS=",0x22,"+",EOD
send_sms_3: .db "ALARM ZALACZONY W OBIEKCIE ",EOD
;tablica znaków do wprowadzania tekstu, naciśnięciu klawisza odpowiada znak z tablicy
;kolumna 1 zawiera znaki dla pojedynczego naciśnięcia, 2 dla podwójnego itd.
chartable: .db '0', ' ', '/', '-' ;kody dla klawisza "0"
.db '1', 'A', 'B', 'C' ;kody dla klawisza "1"
.db '2', 'D', 'E', 'F' ;kody dla klawisza "2"
.db '3', 'G', 'H', 'I' ;kody dla klawisza "3"
.db '4', 'J', 'K', 'L' ;kody dla klawisza "4"
.db '5', 'M', 'N', 'O' ;kody dla klawisza "5"
.db '6', 'P', 'Q', 'R' ;kody dla klawisza "6"
.db '7', 'S', 'T', 'U' ;kody dla klawisza "7"
.db '8', 'V', 'W', 'Z' ;kody dla klawisza "8"
.db '9', 'Y', 'Z', '.' ;kody dla klawisza "9"
Listing 6. Wykaz stałych używanych w programie
;definicje zmiennych pomocniczych
.dseg
.def cchar1 = r02 ;kod BCD znaku zwracanego przez funkcję "read_code" /1
.def cchar2 = r03 ; j.w. /2
.def cchar3 = r04 ; j.w. /3
.def cchar4 = r05 ; j.w. /4
.def visible = r06 ;zmienna ma wartość 1,gdy wprowadzany kod można odczytać
.def length = r07 ;długość wprowadzanego tekstu dla read_text
.def sensors = r08 ;stan sensorów (czujników) alarmu
.def goon = r09 ;zmienna zwiększana o 1 co 1 sekundę przez funkcja
odmierzająca
;czas opóz
nienia podczas obsługi przerwania Timer a 1
.def copypb = r10 ;przechowuje kopię portu b
.def copypd = r11 ;przechowuje kopię portu d
.def smssent = r12 ;wartość różna od 0 oznacza, że SMS został wysłany
.def temp = r16 ;zmienna pomocnicza
.def delay1 = r17 ;dla procedury delay
.def delay2 = r18 ; - / / -
.def delay3 = r19 ;w niej podawany jest argument dla funkcji  delaysec
;(w sekundach)
.def delay = r20 ;główna zmienna dla delay - w niej podawany jest argument
;dla funkcji  delayms (w milisekundach)
.def i = r21 ;zmienna pomocnicza - pętle i iteracje
.def char = r22 ;bufor znaków dla lcd
.def eedata = r23 ;bajt do zapisu w eeprom
.def eeaddr = r24 ;adres zapisu bajtu w eeprom
.def sbuf = r25 ;bufor dla pojedynczego znaku odbieranego / wysyłanego
przez uart
;xp zawiera odciętą, yp rzędną (definicja pokrywa się z "delay")
.def xp = R17
.def yp = R18
Listing 7. Wykaz definicji rejestrów używanych w programie (zmiennych)
- Strona 13 z 14 -
http://www.easy-soft.tsnet.pl
1 2 3
1 A B C 2 D E F 3 G H I
(0x67) (0x57) (0x37)
4 5 6
4 J K L 5 M N O 6 P Q R
(0x6E) (0x5E) (0x3E)
7 8 9
7 S T U 8 V W X 9, Y, Z, .
(0x6D) (0x5D) (0x3D)
0 CLR ENTER
0 , / -
(0x6B) (0x5B) (0x3B)
Rysunek 1. Klawiatura (na zielono oznaczono kody zwracane przez funkcję  kbd_read .
- Strona 14 z 14 -
R9 R10
VCC
X1 Q1
C1 U1
R1
47k 47k
2 PC849 7,3728MHz C3 VCC
22p AT90S2313
1 RST 1 12 DB4
RST PB0/AIN0
1k
#A 13 DB5
PR1
PB1/AIN1
5 14 DB6 10u
10k
XTAL1 PB2
15 DB7 WYŚWIETLACZ LCD
PB3/OC1
ISO1A
16 RS 1 2
PB4
4 17 COL 3 4 RS
R2
XTAL2 PB5/MOSI
X2
18 LED 5 6 EN
PB6/MISO
X10
2 19 EN VCC 7 8
PB7/SCK
1 C2 9 10
#B 22p 6 DB4 11 12 DB5
PD2/INT0
1k
7 11 DIR DB6 13 14 DB7
PD3/INT1 PD6/ICP
8 2 RXD 15 16
PD4/T0 PD0/RXD
ISO1B
VCC 9 3 TXD
PD5/T1 PD1/TXD
X9
R3
VCC
X3 D2
2
1N4007
1
1k
#C U2 U3
4 2 #A 7805
R14
1Y 1A VDD
RST 3 #B DB4 3 1
1B VCC VOUT VIN
ISO1C
7 5 #C
2Y 2A
33
C4 D4
6 #D
R4
2B
X4 1u
9 11 #E COL GND
3Y 3A
2 10 #F
3B
D5 C9
1 12 14 #G
1N4148
4Y 4A
1k
100u
#D 13 #H RS
4B
D6 C12
1 DIR
1N4148
A/B VSS
ISO1D X11 C10 C11 470u
15 LED
G
0,1u 0,1u
1 2
R5
X5
74LS157 3 4
1N4148
R16
2 DB5 5 6
1 7 8
1k 33
#E 9 10
R17
DB6 KLAWIATURA
(1,2,3 - WIERSZE; 4,5,7,9 - KOLUMNY)
ZLACZE 2-10
33
ISO2A
R18
DB7
R6
X6
74HCT14
33
2
1
1k
#F TERMINAL
U4A U4B U4C U4D
C5 C6 GSM
X12
VCC
ISO2B
JP1
DB9/M
1u 1u 1
R7
X7
6
2 13 12 2
R1 IN R1 OUT
1 8 9 7
R2 IN R2 OUT
1k
#G 11 14 3
T1 IN T1 OUT
D1
10 7 8
T2 IN T2 OUT
LED
1 4 4
C1+ C2+
ISO2C
3 5 9
C1 - C2 -
C7 C8
RXD 5
R8
X8 1u 1u
U5
U4E
2 JP2 MAX232
R19
1
74HCT14
1k
RL1
560 X14
#H
D3
10 11 GSM-TXD 1
1N4148
GSM-RXD 2
ISO2D
3
VCC 4
R20
13 12 5
6
270
VCC TXD
R21
U4F
74HCT14
750
Z1 Z2
LED
2
1
R11
10k
2
1
3
5
9
2
6
2
4
6
8
V-
V+
3
2
1
3
2
1
7
8
6
5
3
4
2
1
7
8
6
5
3
4
2
1
9
10
12
11
13
14
16
15
9
10
12
11
13
14
16
15
2
1
2
1
1 2 3
X11
W1-PC6
10 9 W1-PC6
8 7 W4-PC5
6 5 W3-PC4
W2-PC3 W2-PC3 4 3 K3-PC2
K2-PC1 2 1 K1-PC0
4 5 6
W3-PC4
7 8 9
W4-PC5
0 ESC ENTER
K3-PC2
K2-PC1
K1-PC0