Część III. Kazusy gospodarcze
Kazus 23
Stan faktyczny:
Paweł Ciuraj udzielił pożyczki Stanisławowi Sałuda na kwotę 100 000 zł. Oprocentowanie
pożyczki zostało ustalone w wysokości 8% w skali roku. Tytułem zabezpieczenia zwrotu
pożyczki wraz z odsetkami Stanisław Sałuda postanowił dokonać przewłaszczenia na za-
bezpieczenie należących do niego udziałów w spółce Language School Sp. z o.o. z siedzi-
bą w Poznaniu. W przypadku spłaty pożyczki wraz z odsetkami przez Stanisława Sałudę
własność udziałów ma przejść na niego automatycznie, bez potrzeby dokonywania jakie-
gokolwiek dodatkowego rozporządzania udziałami przez Pawła Ciuraja.
zadanie:
Przygotuj projekt postanowień umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie uwzglednia-
jący założenia przedstawione w stanie faktycznym.
Rozwiązanie:
Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie
zwarta w dniu 5 paz
dziernika 2014 r. pomiędzy
Stanisławem Sałudą zamieszkałym w Poznaniu, przy ul. Mokrej 9/12, posiadającym nu-
mer PESEL 85079800999 (zwanym dalej  Przewłaszczającym )
a
Pawłem Ciurajem zamieszkałym w Szczecinie, przy ul. Dziwnej 90/23, posiadającym nu-
mer PESEL 85012200998 (zwanym dalej  Uprawnionym )
(& )
ż 5.
1. Z zastrzeżeniem spełnienia się warunku rozwiązującego określonego w ust. 2 poniżej,
Z zastrzeżeniem spełnienia się warunku rozwiązującego określonego w ust. 2 poniżej,
dla zabezpieczenia spłaty pożyczki wraz z odsetkami, Przewłaszczający niniejszym
przenosi na rzecz Uprawnionego własność 100 udziałów o wartości nominalnej 50 zł
każdy udział ( Udziały ) spółki pod firmą Language School Sp. z o.o. z siedzibą
w Poznaniu, przy ul. Cichej 9/19, 61 600 Poznań, wpisanej do rejestru przedsiębior-
ców Krajowego Rejestry Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Poznaniu,
X Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000890765,
NIP 5479870987, REGON 12345678, o kapitale zakładowym 50 000 zł ( Spółka ), zaś
Uprawniony nabywa Udziały Spółki.
2. Niniejsza Umowa jest zawarta pod warunkiem rozwiązującym polegającym na spłacie
Niniejsza Umowa jest zawarta pod warunkiem rozwiązującym polegającym na spłacie
przez Przewłaszczającego pożyczki wraz z odsetkami w pełnej wysokości w terminie,
o którym mowa w umowie pożyczki z dnia 5 paz
dziernika 2014 r. zawartej pomiędzy
Przewłaszczającym a Uprawnionym.
Wyjaśnienie:
Konstrukcja przewłaszczenia na zabezpieczenie ma na celu zabezpieczenie roszczeń
wierzyciela w stosunku do dłużnika. W obrocie prawnym funkcjonuje kilka rodzajów
umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie. Najbardziej popularnymi sposobami prze-
właszczenia są przewłaszczenie warunkowe, dokonywane pod warunkiem zawieszają-
160
Kazusy gospodarcze
Kazus 23
cym bądz
rozwiązującym. W pierwszym z przypadków ziszczenie się warunku zawiesza-
jącego powoduje przejście prawa własności przedmiotu zabezpieczenia na uprawnionego.
W drugim przypadku przedmiot zabezpieczenia przechodzi z powrotem na przewłasz-
czającego z chwilą ziszczenia się warunku rozwiązującego. W obu konstrukcjach wła-
sność udziałów przechodzi odpowiednio na uprawnionego bądz
przewłaszczającego
z chwilą ziszczenia się odpowiednio warunku zawieszającego bądz
rozwiązującego. Pra-
widłowe rozwiązanie niniejszego zadania wymagało sporządzenia postanowień umowy
przewłaszczenia na zabezpieczenie z warunkiem rozwiązującym polegającym na spła-
cie przez przewłaszczającego wierzytelności wynikających z umowy pożyczki. Udziały
spółki z o.o. nie mają formy dokumenty, a więc przeniesienie ich własności nie wymaga
wydania jakiegokolwiek dokumenty poświadczającego własność akcji. Inne kwestie na
jakie należy zwrócić uwagę to ewentualna konieczność uzyskania zgód organów Spółki
na rozporządzenie udziałem, czy kwestia skorzystanie z ewentualnego prawa pierwszeń-
stwa bądz
prawa pierwokupu przez pozostałych wspólników. Te lub inne ograniczenia
wynikać będą przede wszystkim z umowy Spółki. W tym przypadku pozostawało to jed-
nak poza zakresem przedstawionego zadania.
Zwracam również uwagę na fakt, iż warunkiem rozwiązującym nie powinna być wy-
łącznie spłata zobowiązania w całości, lecz jego spłata w terminie określonym w umowie
pożyczki. Sformułowanie warunku jako spłata pożyczki wraz z odsetkami bez określania
terminu stawiałoby uprawnionego w niekorzystnej sytuacji, bowiem po spłacie pożyczki
po terminie, uprawniony byłby zobowiązany przenieść własność udziałów z powrotem
na przewłaszczającego w sytuacji gdy przykładowo zbył je celem odzyskania wierzytel-
ności pieniężnej.
Mniej popularnym sposobem przewłaszczenia na zabezpieczenie jest przewłaszcze-
nie bezwarunkowe. W takiej sytuacji po spełnieniu zobowiązania przez przewłaszcza-
jącego bądz
ewentualnie przez osobę trzecią, jeżeli przewłaszczający zabezpiecza cudzy
dług, uprawniony jest zobowiązany na podstawie umowy do zwrotnego przewłaszczenia
przedmiotu zabezpieczenia. Rozwiązanie to jest w mojej opinii mało praktyczne i wyma-
ga podjęcia dodatkowych czynności przez obie strony, tj. zawarcia odrębnej umowy w za-
kresie zwrotnego przeniesie własności przewłaszczonego przedmiotu zabezpieczenia. Co
więcej zawarcie tego typu umowy stawia w niekorzystnej sytuacji przewłaszczającego,
który pomimo spłaty zobowiązania w przypadku złej woli uprawnionego nie stanie się
z powrotem właścicielem przewłaszczonego przedmiotu zabezpieczenia. W takim przy-
padku, jeżeli przewłaszczający nie zabezpieczył się w innym sposób na taki wypadek,
pozostaje mu sądowne dochodzenie zwrotnego przeniesienia własności przedmiotu za-
bezpieczenia.
161
Kazusy gospodarcze