ZMIANY W PRAWIE OŚWIATOWYM
A ORGANIZACJA PRACY SZKÓŁ
I PLACÓWEK
W ROKU SZKOLNYM 2009/2010
www.kuratorium.lublin.pl
Zmiany w prawie oświatowym
a organizacja pracy szkoły i zatrudnianie nauczycieli
w roku 2009/2010
ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty,
ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –
Karta Nauczyciela,
rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie
podstawy programowej …,
rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie
szczegółowych kwalifikacji …,
projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z
dnia 5 marca 2009 r. w sprawie sposobu nauczania
szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o
życiu seksualnym człowieka …
rozporządzenie MEN z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania
w szkołach publicznych .
Zgodnie z art.22 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7
września 1991 roku o systemie oświaty „Minister
właściwy ds. oświaty i wychowania określi ponadto w
drodze rozporządzenia:
1) ramowe plany nauczania w tym wymiar
godzin do dyspozycji dyrektora szkoły, z
uwzględnieniem w szczególności
obowiązującego wymiaru godzin zajęć
edukacyjnych dla poszczególnych etapów
edukacyjnych, a także wymiaru godzin zajęć
rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych
.
2) p
odstawy programowe:
wychowania przedszkolnego,
kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół,
kształcenia w poszczególnych profilach
kształcenia ogólnozawodowego,
kształcenia w poszczególnych zawodach
uwzględniając w szczególności zestawy
celów i treści nauczania, umiejętności
uczniów, a także zadania wychowawcze
szkoły, odpowiednio do poszczególnych
etapów kształcenia i typów szkół oraz
zawodów i profili kształcenia
ogólnozawodowego
Art. 22 ust. 2 pkt. 10 (ustawy) dotyczy
standardów wymagań będących podstawą
przeprowadzania egzaminów
potwierdzających kwalifikacje zawodowe z
uwzględnieniem zasady że wymagania te
powinny uwzględniać cele i zadania
edukacyjne, zakres treści nauczania oraz
umiejętności i osiągnięcia uczniów zawarte
w podstawie programowej kształcenia w
określonym zawodzie
.
Sprawdzian, egzamin gimnazjalny i egzamin
maturalny przeprowadzane są na podstawie
wymagań określonych w podstawie
programowej kształcenia ogólnego
Istotne dla organizacji
roku szkolnego zmiany
w ustawie o systemie
oświaty
Uchylono zapisy art. 31 ust 1 pkt 6a i 6b
dotyczące
opiniowania
przez
kuratora
arkuszy organizacyjnych szkół i planów
pracy placówek doskonalenia nauczycieli.
Arkusze organizacji będą jak dotychczas
zatwierdzane przez organ prowadzący bez
opinii
kuratora,
natomiast
w
trakcie
prowadzonego przez kuratora nadzoru będą
one kontrolowane pod kątem zgodności z
obowiązującymi przepisami.
Z art. 42 ust 2 pkt 2 Karty Nauczyciela:
W ramach czasu pracy nauczyciel obowiązany jest
realizować: zajęcia dydaktyczne, wych., opiekuńcze oraz
inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych
szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze
uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów z
tym że w ramach tych zajęć:
nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, jest
obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub
zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych
planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły w
wymiarze 2 godzin w tygodniu, które rejestrowane i
rozliczane będą w okresach półrocznych w dziennikach
zajęć pozalekcyjnych oraz zajęcia przygotowujące do
zajęć.
Nauczycielowi niepełnozatrudnionemu wymiar zajęć z
art.42 ust 2 pkt 2 - obniża się proporcjonalnie.
Istotne dla organizacji roku szkolnego zmiany
w ustawie Karta Nauczyciela
Pamiętamy, że podstawa programowa (z 2002 roku)
zawierała:
cele edukacyjne,
zadania szkoły,
treści nauczania,
osiągnięcia,
wykaz lektur (w przypadku języka polskiego)
Aktualnie podstawa programowa zawiera:
cele kształcenia (ogólne),
treści nauczania (wymagania szczegółowe),
zalecane warunki i sposób realizacji.
Istotne dla organizacji roku szkolnego
zmiany w rozporządzeniu MEN z dnia 23 grudnia
2008 r.
w sprawie podstawy programowej …
Wiadomości i umiejętności, które uczeń
zdobywa opisane są w języku efektów
kształcenia czyli cele kształcenia
sformułowane w języku wymagań ogólnych, a
treści nauczania oraz oczekiwane
umiejętności sformułowane w języku
wymagań szczegółowych.
Porównanie (przyroda w kl. IV – VI – SP),
w dziale osiągnięcia:
pkt 8 – Obserwowanie i identyfikowanie różnorodnych
substancji i procesów chemicznych w najbliższym
otoczeniu,
dziś w pkt. 6 treści nauczania są adekwatne zapisy:
pkt 6. Właściwości substancji. Uczeń:
1) wymienia znane właściwości substancji (woda,
cukier, sól kuchenna) i ich mieszanin (ocet, sok
cytrynowy) występujące w jego otoczeniu;
2) porównuje masy ciał o tej samej objętości, lecz
wykonanych z różnych substancji;
3) identyfikuje, na podstawie doświadczenia, ciała
(substancje) dobrze i słabo przewodzące ciepło;
4)…8)
Należy zwrócić uwagę na następujące zapisy
zamieszczone w podstawie programowej kształcenia
ogólnego dotyczące kształcenia w szkołach
podstawowych:
Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują
działania mające na celu zindywidualizowane
wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do
jego potrzeb i możliwości.
Odpowiednio do istniejących potrzeb szkoła organizuje:
zajęcia opiekuńcze zapewniające dzieciom
interesujące spędzenie czasu, przyjazną atmosferę i
bezpieczeństwo,
zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów
zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce.
W gimnazjach pamiętamy o:
1. Dodatkowej w porównaniu ze szkołami podstawowymi
umiejętności wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej
analizy informacji oraz umiejętności rozpoznawania
własnych potrzeb edukacyjnych, uczenia się.
2. Samodzielnym wyborze zajęć edukacyjnych – zajęć
artystycznych i technicznych.
3. Ważnym celem szkoły jest skuteczne nauczanie języków
obcych. Stąd też istotne jest dostosowanie zajęć do
poziomu przygotowania ucznia w gimnazjum:
a) poziom III.0 – dla początkujących
b) poziom III.1 – na podbudowie wymagań dla II etapu
edukacyjnego.
4. W gimnazjum dochodzi przedmiot edukacja dla
bezpieczeństwa – obecnie tematyka ta jest realizowana w
ramach ścieżki edukacyjnej, edukacja obronna.
Zajęcia tego przedmiotu zostaną rozdzielone między III
etap edukacyjny (gimnazjum) oraz IV etap edukacyjny
(zasadnicze szkoły zawodowe, licea ogólnokształcące,
licea profilowane i technika) w wymiarze – 1 godziny w
cyklu kształcenia (art. 166).
Odchodzi się od możliwości uznania
ukończonego kierunku (specjalności) studiów
za zbliżony do nauczanego przedmiotu
(prowadzonych zajęć).
Istotne dla organizacji roku szkolnego
zmiany w rozporządzeniu MEN z dnia 12
marca 2009 r. w sprawie szczegółowych
kwalifikacji …
ukończenie studiów wyższych na kierunku
(specjalności) zgodnym z nauczanym
przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami
ukończenie studiów wyższych na kierunku,
którego zakres określony w standardzie
kształcenia dla danego kierunku w grupie treści
podstawowych i kierunkowych obejmuje treści
nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć.
Wymagania kwalifikacyjne do zajmowania
stanowiska nauczyciela:
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska
nauczyciela
w przedszkolach,
w klasach I-III szkół podstawowych
kwalifikacje posiadać będzie osoba, która
ukończyła:
studia wyższe na kierunku pedagogika w
specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi
w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym,
lub
legitymuje się dyplomem ukończenia zakładu
kształcenia nauczycieli w specjalności
przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku
przedszkolnym lub wczesnoszkolnym.
Kwalifikacje do prowadzenia zajęć
edukacyjnych
w zakresie udzielania pierwszej pomocy
w szkołach i placówkach
Kwalifikacje do prowadzenia takich zajęć będzie miała
posiada osoba, która legitymuje się zaświadczeniem
potwierdzającym
posiadanie
przygotowania
do
prowadzenia
zajęć
edukacyjnych
w
zakresie
udzielania pierwszej pomocy, uzyskanym zgodnie
z rozporządzeniem wydanym na podstawie ustawy o
Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr
191, poz. 1410, z późn. zm.), który wejdzie w życie z
dniem 1 września 2009 r. (art. 67 pkt 3 ustawy
o Państwowym Ratownictwie Medycznym).
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska
nauczyciela w świetlicach szkolnych i
nauczyciela wychowawcy w internatach
stanowisko nauczyciela w świetlicy szkolnej i
nauczyciela wychowawcy w internacie posiadać
będzie osoba, która ukończyła:
studia wyższe na kierunku pedagogika w
specjalności odpowiadającej prowadzonym
zajęciom, oraz posiada przygotowanie
pedagogiczne, lub
studia wyższe na dowolnym kierunku
(specjalności) i studia podyplomowe z zakresu
prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie
pedagogiczne,
lub ma kwalifikacje wymagane do zajmowania
stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły, w
której prowadzone są świetlica szkolna lub internat.
Wychowanie do życia w rodzinie – gimnazjum,
zmiana projekt rozporządzenia Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie sposobu
nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących
wiedzy o życiu seksualnym człowieka …
Proponowana nowelizacja ma bezpośredni związek ze
zmianą podstawy programowej kształcenia ogólnego.
W stosunku do gimnazjum w nowej podstawie nie ma już
treści wychowania do życia w rodzinie jako modułu
przedmiotu wiedza o społeczeństwie.
Nowelizacja zakłada, że realizacja zajęć wdżr będą się
odbywały w gimnazjum w wymiarze takim samym jak
dotychczas lecz z godzin do dyspozycji dyrektora szkoły.
Ponadto zajęcia te są obowiązkowe, chyba że rodzic (dziecka
niepełnoletniego) wyrazi pisemny sprzeciw wobec udziału
dziecka w tych zajęciach. Zmiany te będą wchodzić
stopniowo a klasy 2 i 3 gimnazjum będą realizowały zajęcia
wdżr tak jak dotychczas z godzin w ramach wiedzy o
społeczeństwie. Zajęcia nie podlegają ocenie i nie mają
wpływu na promocję ucznia.
Istotne dla organizacji roku szkolnego
zmiany w rozporządzeniu MEN z dnia 23
marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w
sprawie ramowych planów nauczania …
W roku szkolnym 2009/10 zmiany dotyczą:
• pierwszych klas szkoły podstawowej,
• pierwszych klas gimnazjum,
w tym szkół specjalnych z wyjątkiem szkół
specjalnych z upośledzeniem umysłowym w
stopniu umiarkowanym i znacznym, dla których
nie zmieniła się podstawa kształcenia ogólnego
oraz oddziałów przysposabiających do pracy
organizowanych w gimnazjum oraz gimnazjum
dla dorosłych
„Okres przejściowy”
W szkole podstawowej przez 5 lat, a w gimnazjum
przez 2 lata obowiązywać będą dwa ramowe plany
nauczania:
W roku szkolnym 2009/2010 nowy ramowy plan
nauczania obejmie pierwszą klasę szkoły podstawowej
i pierwszą gimnazjum; w pozostałych klasach
obowiązywać będzie dotychczasowy ramowy plan
nauczania.
W kolejnych latach nowe ramowe plany obejmą kolejne
klasy.
Nowy rodzaj godzin do dyspozycji dyrektora
Godziny do dyspozycji dyrektora wynikające z art.
42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela. Od 1 września
2009 roku. obowiązywać będą we wszystkich typach
szkół.
W 2009 roku jest to 1 godzina w
przeliczeniu na etat nauczyciela, a w następnym
roku 2 godziny w szkołach podstawowych i
gimnazjach.
Dwa rodzaje godzin do dyspozycji
dyrektora
1. Pozostają
dotychczasowe
godziny
do
dyspozycji dyrektora w liczbie określonej w
poszczególnych
załącznikach
do
rozporządzenia w sprawie ramowych planów
nauczania.
2. Pojawiają się godziny do dyspozycji dyrektora
przeznaczone na zapewnienie realizacji przez
nauczycieli obowiązku, o którym mowa w art.
42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela.
Dotychczasowe godziny do dyrektora
dyspozycji
W klasach, w których realizowana jest
dotychczasowa
podstawa
programowa
kształcenia
ogólnego
godziny do dyspozycji dyrektora przeznacza się:
1) okresowe lub roczne zwiększenie liczby godzin
obowiązkowych zajęć edukacyjnych,
2) realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych, dla
których nie została ustalona podstawa programowa,
lecz program nauczania tych zajęć został włączony
do szkolnego zestawu programów nauczania albo
realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych z języka
obcego, języka mniejszości narodowej, etnicznej lub
języka regionalnego, nieujętych w ramowym planie
nauczania dla danego etapu edukacyjnego, jeżeli
wymiar godzin umożliwia realizację podstawy
programowej ustalonej dla tych zajęć,
3)
realizację ścieżek edukacyjnych, obejmujących
zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu
wychowawczym,
których
realizacja
może
odbywać się w ramach nauczania przedmiotów
lub bloków przedmiotowych, lub w postaci
odrębnych zajęć,
4) zorganizowanie zajęć dla grupy uczniów z
uwzględnieniem ich potrzeb, w tym zajęć
dydaktyczno – wyrównawczych i zajęć ruchowych
o charakterze korekcyjnym ,
5) nauczanie historii i geografii kraju pochodzenia
mniejszości
narodowych
i
dziedzictwa
kulturowego mniejszości etnicznych - w szkołach z
nauczaniem w języku mniejszości narodowych,
etnicznych lub języku regionalnym
W klasach , w których realizowana jest
nowa
podstawa
programowa godziny do dyspozycji dyrektora
przeznacza się:
1) okresowe lub roczne zwiększenie liczby godzin
obowiązkowych zajęć edukacyjnych,
2) realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych, dla
których
nie
została
ustalona
podstawa
programowa, lecz program nauczania tych zajęć
został włączony do szkolnego zestawu programów
nauczania,
3) nauczanie historii i geografii kraju pochodzenia
mniejszości narodowych i dziedzictwa kulturowego
mniejszości etnicznych - w szkołach z nauczaniem
w języku mniejszości narodowych, etnicznych lub
języku regionalnym.
Godziny do dyspozycji dyrektora
zapewniające nauczycielom realizację obowiązku
wynikającego
z art. 42 ust.2 pkt 2 lit.a ustawy z dnia 26 stycznia
1982 r. – Karta Nauczyciela
Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły mogą być
przeznaczone na realizację:
1) zajęć zwiększających szanse edukacyjne
uczniów w zależności od potrzeb: na pracę z
uczniem zdolnym lub z uczniem mającym
trudności w nauce,
2) zajęć rozwijających zainteresowania uczniów
Tygodniowy wymiar godzin
Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych,
dodatkowych i religii/etyki wzrasta:
• w klasach I-III szkoły podstawowej – 24
godzin,
• w każdej klasie gimnazjum – 33 godzin,
• w oddziałach dwujęzycznych gimnazjum-
35 godzin.
Ważna zmiana w ramowym planie
nauczania to:
• Wskazanie minimalnej liczby godzin w
trakcie całego cyklu kształcenia,
przeznaczonych na realizację podstaw
programowych.
• Rezygnacja z określania tygodniowej
liczby godzin na poszczególne
obowiązkowe zajęcia edukacyjne
.
Realizacja godzin przeznaczonych na
zajęcia obowiązkowe
• Minimalna
liczba
godzin
przeznaczona
na
poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne została
obliczona do realizacji przy założeniu 30 - 32 –
tygodniowego roku szkolnego.
• W każdym roku szkolnym jest 35 - 36 tygodni nauki.
Ten pozostały czas szkoła będzie mogła przeznaczyć
na kontynuowanie obowiązkowych zajęć edukacyjnych
realizowanych w systemie klasowo – lekcyjnym bądź
jako zajęcia organizowanie poza szkołą, poświęcone
na przykład obserwacjom przyrodniczym w terenie,
czy realizowaniu projektów podnoszących wrażliwość
społeczną i aktywność obywatelską.
Podział na grupy
Na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z
informatyki i technologii informacyjnej należy
zapewnić jedno stanowisko komputerowe na
jednego ucznia. Na dostosowanie warunków
pozostawiono czas do 1 września 2012 r.
Obowiązkowe zajęcia edukacyjne z języków obcych
są prowadzone w grupach oddziałowych,
międzyoddziałowych, międzyklasowych liczących od
10 do 24 uczniów. Przy podziale na grupy należy
uwzględnić stopień zaawansowania znajomości
języka obcego. Począwszy od gimnazjum - w
szkołach liczących nie więcej niż dwa oddziały
będzie możliwość realizacji zajęć w grupie nie
mniejszej niż 7 uczniów.
Zajęcia religii/etyki realizuje się zgodnie z
przepisami w sprawie warunków i sposobu
organizowania religii w publicznych
szkołach i przedszkolach.
Zajęcia wychowania do życia w rodzinie
realizuje się zgodnie z przepisami w
sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz
zakresu treści dotyczących życia
seksualnego człowieka… Wychowanie do
życia w rodzinie przestanie być modułem
wiedzy o społeczeństwie.
I etap edukacyjny:
edukacja wczesnoszkolna
• edukacja polonistyczna,
• edukacja muzyczna,
• edukacja plastyczna,
• edukacja społeczna,
• edukacja przyrodnicza,
• edukacja matematyczna,
• język obcy nowożytny,
• zajęcia komputerowe,
• zajęcia techniczne,
• wychowanie fizyczne
I etap edukacyjny:
edukacja wczesnoszkolna
W trzyletnim okresie nauczania uczeń powinien
mieć zorganizowane co najmniej:
- 190 godzin języka obcego nowożytnego,
-po 95 godzin edukacji muzycznej, edukacji
plastycznej i zajęć komputerowych,
-290 godzin wychowania fizycznego.
O podziale godzin na pozostałe obowiązkowe
zajęcia w ramach edukacji wczesnoszkolnej
decyduje nauczyciel prowadzący dane zajęcia.
III etap edukacyjny – nowe
obowiązkowe przedmioty
• Obowiązkowy drugi język obcy nowożytny,
• Nowy przedmiot - edukacja dla
bezpieczeństwa,
• Obowiązkowe uzupełniające zajęcia
artystyczne i techniczne