Podstawy
przedsiębiorstwa
(przedsiębiorczość bez tajemnic)
Temat: Makrootoczenie
przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej
Przedsiębiorca jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką
niemającą osobowości prawnej lub spółka prawa handlowego, która
zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność
gospodarczą.
Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza,
handlowa, budowlana i usługowa, a także rozpoznawanie i
eksploatacja zasobów naturalnych prowadzona w sposób ciągły i
zorganizowany.
Osoba fizyczna to człowiek występujący jako podmiot prawa
cywilnego.
Osoba prawna jest to wyodrębniona jednostka organizacyjna,
która z mocy odpowiednich przepisów prawa posiada zdolność do
czynności prawnych.
Przedsiębiorstwo – struktura
W gospodarce rynkowej podstawową jednostką w sferze
działalności gospodarczej jest przedsiębiorstwo. W praktyce
zamiennie używa się określeń: podmiot gospodarczy lub firma.
Przedsiębiorstwo to jednostka organizacyjna wyodrębniona pod
względem organizacyjnym, prawnym i ekonomicznym, prowadząca
działalność gospodarczą.
Podstawą funkcjonowania przedsiębiorstwa jest podział pracy.
Wyrazem podziału pracy jest tworzenie stanowisk pracy, które
łączone według kryteriów tworzą komórki organizacyjne.
Układ i system wzajemnych powiązań oraz zależności między
komórkami organizacyjnymi oraz między nimi a całością nazywamy
strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa.
3) wyodrębnienie ekonomiczne,
co oznacza, że są do niej
przypisane określone zasoby
materialne i że dysponuje tymi
zasobami z zasadami
gospodarczymi,
4) prowadzenie działalności
gospodarczej, to znaczy
wytwarzanie produktów lub
świadczenie odpłatne usług w
różnych dziedzinach gospodarki
Przedsiębiorstwo – cechy i rodzaje
Z definicji przedsiębiorstwa wynikają cechy, jakie jednostka
organizacyjna musi spełniać, aby uznać ją przedsiębiorstwem:
1)wyodrębnienie organizacyjne, co oznacza, że ma swoją firmę,
siedzibę, strukturę organizacyjną, granice fizyczne i funkcjonalne,
także samodzielność decyzyjną,
2)odrębność prawna, co oznacza, że ponosi ono prawną
odpowiedzialność za skutki swojej działalności i korzysta z ochrony
prawa. Wiąże się to z posiadaniem osobowości prawnej,
Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw
Obecnie podstawowym aktem
regulującym funkcjonowanie
przedsiębiorstw w Polsce jest
Ustawa o
swobodzie gospodarczej z dnia 2
lipca
2004 roku.
Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw
Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw
Spółka to umowny związek, co najmniej dwóch wspólników,
działających dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, dzięki
wniesionemu do spółki kapitałowi w formie pieniężnej i
niepieniężnej.
Wyróżnia się spółki cywilne, których działalność normuje Kodeks
cywilny oraz spółki prawa handlowego, których forma prawno –
organizacyjna jest oparta na Kodeksie spółek handlowych.
Najprostszą formą jest jednoosobowa działalność gospodarcza.
Przedsiębiorstwo indywidualne jest powołane do działalności
gospodarczej na podstawie odpowiednich przepisów Kodeksu
cywilnego. Nie posiada osobowości prawnej. W nazwie musi
zawierać imię i nazwisko właściciela.
Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw
Rodzaj spółki
Forma
zawarcia
Rejestracja
cywilna
pisemna lub
ustna
w urzędzie gminy
jawna
na piśmie pod
rygorem
nieważności
Krajowy Rejestr Sądowy
prowadzony przez Sąd
Rejonowy
komandytowa
akt notarialny
Krajowy Rejestr Sądowy
prowadzony przez Sąd
Rejonowy
z ograniczoną
odpowiedzialnością - z
o.o.
akt notarialny
Krajowy Rejestr Sądowy
prowadzony przez Sąd
Rejonowy
akcyjna - SA
akt notarialny
Krajowy Rejestr Sądowy
prowadzony przez Sąd
Rejonowy
Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw
Spółdzielnia jest dobrowolnym i samorządnym zrzeszeniem
nieograniczonej liczby osób, posiadającym własne fundusze.
Członkowie spółdzielni prowadzą wspólną działalność gospodarczą
we własnym zakresie. Jedną z podstawowych cech spółdzielni jest
prowadzenie działalności kulturalno – oświatowej.
Powstanie spółdzielni możliwe jest wtedy, gdy 10 osób fizycznych
lub trzy osoby prawne wyrażą wolę założenia spółdzielni, następnie
uchwalą statut i dokonają wyboru organów spółdzielni.
Organami spółdzielni są:
• walne zgromadzenie spółdzielni,
• rada nadzorcza spółdzielni,
• zarząd spółdzielni.
Spółdzielnia, po wpisaniu jej do rejestru spółdzielni nabywa
osobowość prawną.
Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw
Fundacja to organizacja powołana do realizacji celów społecznie
lub gospodarczo użytecznych, takich jak: ochrona zdrowia, nauka i
oświata, kultura i sztuka, pomoc społeczna itp.
Fundacja ma cztery główne organy:
Założyciel jest to osoba lub jednostka gospodarcza, która zakłada
Fundację w publicznym rejestrze,
Rada Fundacji pełni w fundacji tę samą rolę, co zarząd w
przedsiębiorstwie,
Nadzór - Rada Fundacji wyznacza nadzór, za pośrednictwem
notarialnego aktu ustanawiającego nadzór,
Beneficjenci - osoby czerpiące zyski, profity z czegoś.
Osobowość prawną fundacja uzyskuje po wpisaniu do rejestru
fundacji.
Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw
Stowarzyszenie jest to dobrowolne, samorządne i trwałe
zrzeszenie powoływane w celach niezarobkowych. Działalność
stowarzyszenia opiera się na pracy społecznej członków.
Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, ale
dochód osiągnięty z tej działalności nie może być przeznaczony do
podziału między członków stowarzyszenia. Dochód z działalności
musi być wykorzystany na działalność statutową.
Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zgromadzenie
członków.
Do założenia stowarzyszenia niezbędne jest uchwalenie statutu i
wybranie komitetu założycielskiego przez co najmniej 15 osób.
Osobowość prawną stowarzyszenie nabywa z chwilą wpisania do
rejestru stowarzyszeń.
Zadania przedsiębiorstw
• maksymalizacja produkcji,
• wydajność pracy lub kapitału,
• rentowność produkcji.
Przedsiębiorstwa mogą być
Efektywność to stosunek
uzyskanych efektów do
wydatkowanych czynników
produkcji.
Skuteczność to stopień
realizacji celów.
Kategorie działalności przedsiębiorstwa
Całokształt działalności gospodarczej przedsiębiorstwa
charakteryzują trzy najważniejsze kategorie:
1)przychody ze sprzedaży,
2)koszty,
3)wynik finansowy (zysk lub strata).
Każde przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą
uzyskuje określone przychody ze sprzedaży rezultatów tej
działalności oraz ponosi koszty niezbędne do uzyskania tych
przychodów.
Przychody ze sprzedaży są uzyskiwane na zewnątrz
przedsiębiorstwa, czyli odzwierciedlają jego pozycję w otoczeniu.
Koszty stanowią kategorię wewnętrzną przedsiębiorstwa i są
ponoszone po to, aby osiągnąć przychody.
Wynik finansowy jest oceną działalności przedsiębiorstwa.