Nowotwory głowy i szyi:
raki górnej części układu
pokarmowego
i oddechowego oraz nowotwory
ucha, gruczołów ślinowych i tarczycy

Zakład Propedeutyki Onkologii
Dr hab.med. W.J. Kruszewski

Na podstawie podręcznika pod red. R. Kordka „Onkologia. Podręcznik dla

studentów i lekarzy”. Via Medica 2006

Zachorowania na
najczęstsze nowotwory
złośliwe w Polsce



Mężczyźni



Płuco



Jelito grube



Gruczoł krokowy



Pęcherz moczowy



Żołądek



Krtań



Nerka



Trzustka



Mózg



Przełyk



Kobiety



Pierś



Jelito grube



Płuco



Szyjka macicy



Trzon macicy



Jajnik



żołądek



Trzustka



Nerka



Mózg

Zgony na najczęstsze
nowotwory złośliwe w
Polsce



Mężczyźni



Płuco



Jelito grube



Żołądek



Gruczoł krokowy



Pęcherz moczowy



Trzustka



Krtań



Nerka



Mózg



Przełyk



Kobiety



Pierś



Jelito grube



Płuco



Żołądek



Jajnik



Szyjka macicy



Trzustka



Pęcherzyk żółciowy



Mózg



Wątroba

Rak tarczycy –
epidemiologia i etiologia



Stanowi ok. 1% nowotworów złośliwych



Występuje 4x częściej u kobiet niż u

mężczyzn



W 80% u ludzi po 30 roku życia



Promieniowanie jonizujące jako czynnik

narażenia



Czynniki genetyczne (rak rdzeniasty)



Ilość jodu w diecie głównym czynnikiem

środowiskowym zachorowania:



Niedobór – wole – rak pęcherzykowy



Norma/nadmiar – rak brodawkowaty

Objawy raka tarczycy



Guz szyi w obszarze tarczycy



Guz tarczycy u młodych chłopców



Powiększenie węzłów szyi i wole



Nagłe powiększanie się wola z
guzem



Duszność, chrypka, dysfagia

Diagnostyka zmian
ogniskowych w tarczycy



Wywiad lekarski i badanie chorego



USG szyi



Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa



Poziom TSH i wapnia



Rtg klatki piersiowej



Scyntygrafia, poziom kalcytoniny w
wybranych przypadkach

Najczęstsze rodzaje
nowotworów tarczycy



Rak brodawkowaty



Rak pęcherzykowy



Rak rdzeniasty (w tym występujący
rodzinnie)



Rak anaplastyczny



Chłoniak tarczycy

Leczenie raka tarczycy



Leczenie chirurgiczne – usunięcie
narządu, usunięcie zmienionych
okolicznych węzłów chjłonnych



Leczenie zachowawcze



Supresyjne dawki tyroksyny



Jodoterapia



Inne metody leczenia (radio- i
chemioterapia)

Nowotwory gruczołów
ślinowych



Nowotwory złośliwe rzadziej niż
gruczolaki



Nowotwory złośliwe dominują w
śliniankach podżuchwowych i w
gruczołach dna jamy ustnej



Nowotwory łagodne (gruczolaki)
dominują w śliniankach
przyusznych

Epidemiologia raków głowy
i szyi



6% wszystkich nowotworów u ludzi



Rak krtani to najczęstszy nowotwór
spośród nowotworów głowy i szyi



U mężczyzn 6 na liście zapadalności i
7 na liście umieralności



10 razy częściej u mężczyzn niż u
kobiet



Raki gardła, wargi czy jamy ustnej
dużo rzadziej niż rak krtani

Etiologia nowotworów
głowy i szyi



Długotrwałe narażenie na dym
tytoniowy i nadużywanie alkoholu



Brak witamin, owoców i warzyw w
diecie



Przewlekłe drażnienie (niedopasowana
proteza zębowa)



Niedobory np. żelaza



Przewlekłe stany zapalne zatok, polipy

Objawy nowotworów głowy
i szyi



Różne w zależności od umiejscowienia raka



Powiększenie węzłów chłonnych szyi
zajętych przerzutami raka jako pierwszy
objaw



Zazwyczaj:



dolegliwości bólowe, owrzodzenie, naciek,



Zaburzenia oddychania, przyjmowania
pokarmów



Rzadziej:



Zaburzenia wzroku, słuchu, węchu i smaku

Rozpoznawanie
nowotworów głowy i szyi



Wywiad i badanie przedmiotowe



Badanie laryngologiczne
(endoskopowe)



Biopsja zmian podejrzanych



Badania obrazowe (USG, TK, MRI,
rtg (pantomogram żuchwy)

Najczęstsze nowotwory
głowy i szyi



Rak krtani



Rak gardła



Rak wargi dolnej



Rak jamy ustnej



Rak języka



Rak dna jamy ustnej



Raki zatok obocznych nosa

Leczenie nowotworów
głowy i szyi



Leczenie chirurgiczne oraz
radioterapia to podstawowe metody
leczenia radykalnego



We wczesnych stadiach tych
nowotworów wystarczy jedna z
powyżej wymienionych metod



W postaciach zaawansowanych
kojarzy się obie metody leczenia