Tadeusz Jóskowski

Informacja dla
pracownika
z oceny ryzyka 4D

Ryzyko zawodowe, miejscowe,

zadaniowe i zewnętrzne

Wstęp



Należy położyć nacisk na świadomość
oraz zachowania pracowników.



Podstawą bezpiecznych zachowań
powinna być rzetelna informacja o
zagrożeniach:



występujących na stanowisku pracy
(ryzyko zawodowe),



występujące w miejscach przebywania
(ryzyko miejscowe),

Wstęp cd



występujących przy wykonywaniu

danego zadania ( ryzyko zadaniowe),



zewnętrznych (ryzyko zewnętrzne).



Podejście 4D pozwala na przekazanie

wiedzy o poziomie ryzyka i potrzebnych

środkach ochrony w kontekście jego

zawodu , miejsca czy zadania.



Od tego zależy jego prawidłowe

zachowanie w danym miejscu czy przy

wykonywaniu danego zadania.

Ryzyko zawodowe



Problem związania zagrożeń z różnymi
zadaniami wykonywanymi na stanowisku –
brak powiązania pomiędzy czynnościami,
a zagrożeniami, np. tokarz może mieć do
wykonania: sprawdzenie stanu
technicznego; uzbrojenie tokarki;
skrawanie; wymiana narzędzi; drobne
naprawy; sprzątanie stanowiska; bieżąca
konserwacja – każde
z tych zadań wiąże się z innym zestawem
zagrożeń i innym poziomie ryzyka.

Ryzyko zawodowe cd



Procedura identyfikacji zagrożeń i oceny
ryzyka powinna brać pod uwagę prace
rutynowe i nierutynowe (wykonywane
rzadko)

Ryzyko miejscowe



Dotyczy wszystkich osób znajdujących się
w danym miejscu (narażenie związane jest
z obecnością w danym miejscu, a nie
z zawodem czy wykonywaną pracą, np.
– stanowisku pod rurociągiem
z niebezpiecznymi substancjami,
- jeżdżące w pobliżu wózki widłowe,
- hałas,
- zła wentylacja,
- wykopy na terenie budowy.

Ryzyko miejscowe cd



Zagrożenia te mogą mieć dynamiczny

charakter, a więc sposób postępowania

z takimi zagrożeniami powinien być

następujący:



Ocena ryzyka jest robiona dla konkretnego

zagrożenia w określonym miejscu,



Informacja o ryzyku powinna być

udostępniona (wywieszona) w tym właśnie

miejscu, tak aby była dostępna dla

wszystkich osób tam znajdujących się,

Ryzyko miejscowe cd



Przy takim podejściu unikamy pułapki
informując o uśrednionym ryzyku (człowiek
i pies mają średnio po 3 nogi), a nie
o realnych zagrożeniach w określonym
miejscu.



Taka ocena ryzyka sprawdza się znakomicie
gdy następują zmiany warunków
w konkretnym miejscu i gdy w danym
miejscu występują specyficzne zagrożenia.

Ryzyko zadaniowe



Informacja o zagrożeniach i środkach
ochrony jest najbardziej potrzebna
bezpośrednio przed wykonaniem
danego zadania w celu:
- przeanalizowania krok po kroku
sposoby wykonywania zadania i
ustaleniu w każdym kroku niezbędnych
środków ochrony,
- dokładnego zapoznania pracownika
z poszczególnymi krokami.

Ryzyko zadaniowe cd



Jest to najlepsza praktyka bezpieczeństwa
pracy, szczególnie w przypadku zadań
niebezpiecznych lub rzadko wykonywanych.



To znakomite narzędzie do planowania
bezpiecznego wykonywania zadania oraz
skutecznego informowania pracowników
o bezpiecznym wykonaniu tego zadania.



Analiza pozwala na omówienie, jakie
zagrożenia występują w kolejnych etapach.

Ryzyko zewnętrzne



Najgroźniejsze katastrofy przemysłowe
to:



pożary – około 45%,



wybuchy – około 22%,



uwolnienie substancji toksycznych
– około 33%.



Dokładna analiza tych zagrożeń pozwala
na prawidłowe przygotowanie się na
sytuacje awaryjne.

Ryzyko zewnętrzne cd



Wiedząc, jaki jest poziom ryzyka dla
konkretnych scenariuszy awaryjnych,
łatwiej przygotować m.in.



ludzi (sprawy ewakuacji czy
komunikacji),



zespoły ratownicze (ćwiczenia),



niezbędny sprzęt,



zasady współpracy z sąsiadami i
służbami zewnętrznymi.

Dokumentacja oceny
ryzyka



Powinna być dokumentem prostym
i zrozumiałym dla pracowników.

Kodeks pracy

Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników
związane z porządkiem z zakładzie pracy, powinien ustalić w szczególności:

1)…
…
8) Obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników
o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.

Art. 104

1

§ 1 pkt 8 Kodeksu pracy

Regulamin pracy nie wprowadza się,

jeżeli obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy

lub gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników

?

Zapoznanie z oceną ryzyka

Proponuję w Regulaminie pracy, w dziale „Podstawowe
obowiązki stron stosunku pracy” lub „Obowiązki pracodawcy” w
punkcie „Pracodawca jest obowiązany w szczególności: …”

dodać podpunkt o następującej treści:

Przed przystąpieniem do pracy pracownik powinien:
1.
….
5. zostać poinformowany o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą i

zasadach ochrony przed tymi zagrożeniami oraz potwierdzić pisemnie fakt
zapoznania się z nimi.

Przykłady:

Pracodawca jest obowiązany:
1.
….
5. informować pracownika o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą; fakt
poinformowania o ryzyku zawodowym pracownik potwierdza przez złożenie podpisu

na karcie

oceny ryzyka zawodowego.

Pracodawca jest obowiązany w szczególności:
1.
….
5. zapoznać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpożarowej, w tym także informować o ryzyku zawodowym wiążącym
się z wykonywaną pracą. Pracownik potwierdza zapoznanie się z ryzykiem
zawodowym na piśmie.

PN dla czynników
mierzalnch

UWAGA

:

Tam, gdzie jest to możliwe, zaleca się oszacowanie ryzyka zawodowego
na podstawie wartości wielkości charakteryzujących narażenie.
W szczególności dla tych czynników, dla których określono najwyższe
dopuszczalne wartości stężeń lub natężeń (NDS lub NDN).

Wartość wielkości charakteryzującej narażenie (P)

Oszacowanie ryzyka zawodowego

P > P

max

Duże

P

max

≥

P

≥

0,5 P

max

Średnie

P < 0,5 P

max

Małe

P

max

- wartość dopuszczalna wielkości charakteryzującej narażenie, ustalana na ogół na podstawie

obowiązujących przepisów (może to być odpowiednia wartość NDS lub NDN).

Ćwiczenie 2

Przykład

L.p.

Nazwa substancji chemicznej

Najwyższe dopuszczalne stężenie w mg/m

3

w zależności

od czasu narażenia w ciągu zmiany roboczej

NDS

NDSCh

NDSP

62

Chlor

0,7

1,5

-

18

3

Fenol

7,8

-

-

37

0

Siarkowodór

10

20

-

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych
stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z późn. zm.)

Wartość z przeprowadzonego badania w

firmie „BOLEK I LOLEK”

[NDS]

Krotność

[wartość zbadana/wartość prawną]

Ryzyko

Częstotliwość badań

0,41

0,59

ŚREDNIE

co najmniej raz

w roku

1,3

0,17

MAŁE

raz na dwa lata

11,2

1,12

DUŻE

„szybkie decyzje”

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 33, poz. 166)