ERAZM

ERAZM

GLICZNER –

GLICZNER –

SKRZETUSKI

SKRZETUSKI

(1535-1603)

(1535-1603)

Biografia

Biografia

Pierwszym naszym pedagogiem

Pierwszym naszym pedagogiem

piszącym po polsku był luteranin Erazm

piszącym po polsku był luteranin Erazm

Gliczner ze Żnina. Ukończył szkołę w

Gliczner ze Żnina. Ukończył szkołę w

Złotoryji u W. Trotzendorfa, od którego

Złotoryji u W. Trotzendorfa, od którego

przejął zasady pedagogiczne. Jest on

przejął zasady pedagogiczne. Jest on

autorem pierwszej, napisanej w języku

autorem pierwszej, napisanej w języku

polskim książki pt.

polskim książki pt.

„Książka o

„Książka o

wychowaniu dzieci”,

wychowaniu dzieci”,

która w

która w

całości poświęcona została pedagogice.

całości poświęcona została pedagogice.

Wydał ją w 1558 r. Mając 23 lata, był

Wydał ją w 1558 r. Mając 23 lata, był

wtedy nauczycielem pracującym u książąt

wtedy nauczycielem pracującym u książąt

Słuckich.

Słuckich.

Gliczner napisał swoje dzieło w
formie poradnika dla rodziców, nie
tylko szlachty ale i mieszczan. Autor
czerpał przykłady z pisarzy
klasycznych i humanistów oraz swe
wywody uwydatniał w duchu nauki
chrześcijańskiej z Pisma Świętego.
Zajął się głównie obowiązkami
rodziców wobec swoich dzieci. Pracę
rozpoczyna stwierdzeniem

„że

dziecko stanowi największy
skarb, majątek jaki rodzice mogą
posiąść, większy niż wszystkie
dobra materialne”.

najważniejszą jego

najważniejszą jego

zasługą było to, że

zasługą było to, że

jako pierwszy

jako pierwszy

polski

polski

pedagog

pedagog

pisał w

pisał w

języku ojczystym

języku ojczystym

Erazm uważał,

Erazm uważał,

że:

że:



dzieci powinny rodzić się w legalnych

dzieci powinny rodzić się w legalnych

małżeństwach, których moralność

małżeństwach, których moralność

zapewnia potomstwu poczucie

zapewnia potomstwu poczucie

prawowitego pochodzenia.

prawowitego pochodzenia.



Ubolewa na losem dzieci z nieprawego

Ubolewa na losem dzieci z nieprawego

łoża, których sytuację porównuje do

łoża, których sytuację porównuje do

ubioru żydów, losów zwierząt.

ubioru żydów, losów zwierząt.



Matki powinny osobiście karmić i

Matki powinny osobiście karmić i

wychowywać swoje dzieci, ponieważ z

wychowywać swoje dzieci, ponieważ z

mlekiem ssie dobre i złe strony

mlekiem ssie dobre i złe strony

charakteru a nie powierzać je

charakteru a nie powierzać je

niańkom.

niańkom.



Obowiązkiem rodziców jest starać się o

Obowiązkiem rodziców jest starać się o

zdrowie dzieci i rozwój fizyczny.

zdrowie dzieci i rozwój fizyczny.



Należy zatroszczyć się o szczęśliwość

Należy zatroszczyć się o szczęśliwość

wieczną dziecka poddając go działaniu

wieczną dziecka poddając go działaniu

chrztu świętego, celem oczyszczania od

chrztu świętego, celem oczyszczania od

grzechy pierworodnego

grzechy pierworodnego

.

.

Gliczner o podstawie

Gliczner o podstawie

rodziców wobec

rodziców wobec

rozwijającego się umysłowo

rozwijającego się umysłowo

dziecka.

dziecka.



Stwierdza tu , że pracę wychowawczą

Stwierdza tu , że pracę wychowawczą

rodzice powinni zacząć od siebie samych

rodzice powinni zacząć od siebie samych

poprzez dostarczenie nienagannych wzorów

poprzez dostarczenie nienagannych wzorów

pod względem mowy, jak i uczynków.

pod względem mowy, jak i uczynków.

Potrzebę takiego zachowania uzasadnia tym,

Potrzebę takiego zachowania uzasadnia tym,

że pierwsze przeżycia dziecka, jego

że pierwsze przeżycia dziecka, jego

spostrzeżenia mają decydujący wpływ na

spostrzeżenia mają decydujący wpływ na

dalszy rozwój młodego i wrażliwego umysłu.

dalszy rozwój młodego i wrażliwego umysłu.

Tłumaczenie swojego zbyt swobodnego

Tłumaczenie swojego zbyt swobodnego

zachowania względem dzieci, ze nie są one w

zachowania względem dzieci, ze nie są one w

stanie zrozumieć pewnych rzeczy, nazywa

stanie zrozumieć pewnych rzeczy, nazywa

Gliczner

Gliczner

błędem.

błędem.



Sądzi on odwrotnie z faktu, ze małe

Sądzi on odwrotnie z faktu, ze małe

dzieci nie są w stanie ocenić

dzieci nie są w stanie ocenić

postępowania dorosłych w

postępowania dorosłych w

kategoriach dobra i zła, wyciąga

kategoriach dobra i zła, wyciąga

wniosek, ze właśnie dlatego

wniosek, ze właśnie dlatego

postępowanie starszych wobec dzieci

postępowanie starszych wobec dzieci

powinno być zawsze poprawne

powinno być zawsze poprawne

połączone z wsparciem się własnych

połączone z wsparciem się własnych

wad, słabości, wygody.

wad, słabości, wygody.

Nazywa to

Nazywa to

poświęceniem

poświęceniem

,

,

rzeczą na którą nie każdego

rzeczą na którą nie każdego

stać, zdobyć się.

stać, zdobyć się.

Podobnie jak A. Frycz Modrzejewski jest

Podobnie jak A. Frycz Modrzejewski jest

przeciwnikiem zbytniego rozpieszczania

przeciwnikiem zbytniego rozpieszczania

dzieci i gani wychowanie dworskiego

dzieci i gani wychowanie dworskiego

Zaleca stosowanie umoralnienia za

Zaleca stosowanie umoralnienia za

pomocą metody odstraszania przez

pomocą metody odstraszania przez

odczytywanie przykładów pisanych

odczytywanie przykładów pisanych

.

.

Wzór doskonałego dworzanina kreślił Castiglione:

Wzór doskonałego dworzanina kreślił Castiglione:

wychowanie dworskie jest kontynuacją wychowania

wychowanie dworskie jest kontynuacją wychowania

rycerskiego, ale wymaga nie tylko sztuki rycerskiej, ale

rycerskiego, ale wymaga nie tylko sztuki rycerskiej, ale

wdzięku, wiedzy humanistycznej (znajomość greki

wdzięku, wiedzy humanistycznej (znajomość greki

łaciny, gry na instrumentach, kulturę biesiadniczą,

łaciny, gry na instrumentach, kulturę biesiadniczą,

rozmowność). Czas dworski wypełniały turnieje,

rozmowność). Czas dworski wypełniały turnieje,

wyścigi, polowania, maskarady, bale, wróżby i gry

wyścigi, polowania, maskarady, bale, wróżby i gry

hazardowe). itp

hazardowe). itp

Dalsze poglądy

Dalsze poglądy

pedagogiczne :

pedagogiczne :



Gliczner naśladował starożytnych Spartan w

Gliczner naśladował starożytnych Spartan w

wychowywaniu dzieci poprzez stosowanie

wychowywaniu dzieci poprzez stosowanie

kar i surowej dyscypliny. Kary cielesne

kar i surowej dyscypliny. Kary cielesne

należały do ostateczności w przypadku gdy

należały do ostateczności w przypadku gdy

inne środki i dobre przyzwyczajenia

inne środki i dobre przyzwyczajenia

zawodzą. Za największą karę uważał

zawodzą. Za największą karę uważał

połączenie jej z publicznym występkiem.

połączenie jej z publicznym występkiem.

Dlatego też jest zwolennikiem karania

Dlatego też jest zwolennikiem karania

dzieci w domu rodzinnym. Rodzic stosując

dzieci w domu rodzinnym. Rodzic stosując

karę musi dać wychowankowi naukę.

karę musi dać wychowankowi naukę.

Dalsze poglądy

Dalsze poglądy

pedagogiczne :

pedagogiczne :



Zwrócił uwagę na taki aspekt jak kwestia

Zwrócił uwagę na taki aspekt jak kwestia

ubioru

ubioru

.

.

Twierdził, że rodzice przykładają zbyt dużą uwagę do

Twierdził, że rodzice przykładają zbyt dużą uwagę do

ubioru dzieci, kupują im drogie stroje, to zaś

ubioru dzieci, kupują im drogie stroje, to zaś

powoduje próżność, wyniosłość i wiele złych

powoduje próżność, wyniosłość i wiele złych

obyczajów. Bogaty ubiór psuje dzieci, sprawia, że są

obyczajów. Bogaty ubiór psuje dzieci, sprawia, że są

one zadufane w sobie, czują się lepsze od innych,

one zadufane w sobie, czują się lepsze od innych,

wywyższają się nad rówieśników gorzej ubranych.

wywyższają się nad rówieśników gorzej ubranych.

Gliczner krytykował rodziców za taką nierozwagę,

Gliczner krytykował rodziców za taką nierozwagę,

która kieruje dziecko w złą stronę. Często dziecko

która kieruje dziecko w złą stronę. Często dziecko

biedniejsze i skromniej ubrane jest grzeczniejsze,

biedniejsze i skromniej ubrane jest grzeczniejsze,

rozsądniejsze i wyrośnie na lepszego człowieka.

rozsądniejsze i wyrośnie na lepszego człowieka.

Według Glicznera rodzice powinni bardziej dbać o

Według Glicznera rodzice powinni bardziej dbać o

naukę dziecka niż strój, uczyć mądrości a nie

naukę dziecka niż strój, uczyć mądrości a nie

wyniosłości.

wyniosłości.

Dalsze poglądy

Dalsze poglądy

pedagogiczne :

pedagogiczne :



Synów szlacheckich

Synów szlacheckich

nie należy posyłać na dwór

nie należy posyłać na dwór

magnacki, dopóki nie zdobędą choć nieco

magnacki, dopóki nie zdobędą choć nieco

wykształcenia w szkole i nie poznają zdrowych

wykształcenia w szkole i nie poznają zdrowych

zasad moralnych. Wychowanie w rezydencjach

zasad moralnych. Wychowanie w rezydencjach

magnackich jest szkodliwe, bo wypacza charaktery

magnackich jest szkodliwe, bo wypacza charaktery

chłopców, demoralizuje, uczy zuchwalstwa,

chłopców, demoralizuje, uczy zuchwalstwa,

rozpusty, przewrotności i łotrostwa. Uważał, ze

rozpusty, przewrotności i łotrostwa. Uważał, ze

synów mieszczan

synów mieszczan

lepiej posyłać do szkoły, niż do

lepiej posyłać do szkoły, niż do

rzemieślników na naukę zawodu, bowiem rzemiosło

rzemieślników na naukę zawodu, bowiem rzemiosło

zabezpiecza tylko potrzeby materialne człowieka.

zabezpiecza tylko potrzeby materialne człowieka.

Edukacja ta nie ma żadnego wpływu na jego życie

Edukacja ta nie ma żadnego wpływu na jego życie

duchowe i poziom moralny. Młody chłopak nie

duchowe i poziom moralny. Młody chłopak nie

powinien był zbyt wiele czasu poświęcać nauce.

powinien był zbyt wiele czasu poświęcać nauce.

Dalsze poglądy

Dalsze poglądy

pedagogiczne :

pedagogiczne :



Naukę dzieci powinny

Naukę dzieci powinny

rozpocząć już w

rozpocząć już w

4 roku życia

4 roku życia

gdyż dziecko łatwo nabywa

gdyż dziecko łatwo nabywa

umiejętności w młodszym wieku, np. Może

umiejętności w młodszym wieku, np. Może

już zacząć uczyć się języków obcych metodą

już zacząć uczyć się języków obcych metodą

analityczną albo naturalną. U dzieci proces

analityczną albo naturalną. U dzieci proces

uczenia się odbywa się mechanicznie z

uczenia się odbywa się mechanicznie z

pamięci.

pamięci.

W wieku

W wieku

10 lat

10 lat

powinny być dzieci

powinny być dzieci

posyłane do

posyłane do

szkoły

szkoły

, ponieważ uważał że

, ponieważ uważał że

dokładanie nauczki czytania i pisania na

dokładanie nauczki czytania i pisania na

późniejszy okres jest opóźnianiem

późniejszy okres jest opóźnianiem

wykształcenia

wykształcenia

Dalsze poglądy

Dalsze poglądy

pedagogiczne :

pedagogiczne :



Rodzice oddając syna do szkoły powinni zwrócić uwagę na

Rodzice oddając syna do szkoły powinni zwrócić uwagę na

cechy nauczyciela.

cechy nauczyciela.

W tej kwestii Gliczner powołuje sie na wywody zaczerpnięte z

W tej kwestii Gliczner powołuje sie na wywody zaczerpnięte z

dzieł Kwintyliana i Pseudo- Plutarcha.

dzieł Kwintyliana i Pseudo- Plutarcha.

Jego zdaniem nauczyciel powinien:

Jego zdaniem nauczyciel powinien:

być prawnym chrześcijaninem, dobrym w artykułach wiary,

być prawnym chrześcijaninem, dobrym w artykułach wiary,

uczyć tego co sam umie i w co wierzy,

uczyć tego co sam umie i w co wierzy,

wystrzegać się heretyków, którzy prowadzą ucznia prosto do

wystrzegać się heretyków, którzy prowadzą ucznia prosto do

piekieł,

piekieł,

odznaczać się moralnością, bo nauka bez moralności „jest jak

odznaczać się moralnością, bo nauka bez moralności „jest jak

nóz bez okładzin, który jednym słowem zowią brzeszczot”

nóz bez okładzin, który jednym słowem zowią brzeszczot”

musi być człowiekiem sumiennym, mieć ambicje by czegoś

musi być człowiekiem sumiennym, mieć ambicje by czegoś

ucznia nauczyć.

ucznia nauczyć.

Z zawodu wyklucza ludzi posiadających pewne nałogi, a

Z zawodu wyklucza ludzi posiadających pewne nałogi, a

szczególnie nałóg pijaństwa i hazardu.

szczególnie nałóg pijaństwa i hazardu.

Dalsze poglądy

Dalsze poglądy

pedagogiczne :

pedagogiczne :



Rodzice oddając dzieci do szkoły powinni :

Rodzice oddając dzieci do szkoły powinni :



zapoznać się z organizacją szkoły i jej przedmiotem.

zapoznać się z organizacją szkoły i jej przedmiotem.



Gliczner każe ojcu dobrze płacić nauczycielowi aby

Gliczner każe ojcu dobrze płacić nauczycielowi aby

dostarczył on synowi nauki.

dostarczył on synowi nauki.



Skarży się na chciwość i skąpstwo panów i dlatego

Skarży się na chciwość i skąpstwo panów i dlatego

apeluje do ich sumienia by łożyli na naukę ubogiej

apeluje do ich sumienia by łożyli na naukę ubogiej

młodzieży

młodzieży



Poucza ojców, aby synowie naukę szkolną kończyli

Poucza ojców, aby synowie naukę szkolną kończyli

wtedy , kiedy na tyle będą posiadać wiedzy, aby mogli

wtedy , kiedy na tyle będą posiadać wiedzy, aby mogli

ją użyć na jakimś stanowisku.

ją użyć na jakimś stanowisku.



Gdy syn nie ma powołania, Erazm idzie za zdaniem

Gdy syn nie ma powołania, Erazm idzie za zdaniem

Plutarcha i Erazma z Rotterdamu aby młodzieniec

Plutarcha i Erazma z Rotterdamu aby młodzieniec

ożenił się z równią obie uczciwą panną. Po tym opieka

ożenił się z równią obie uczciwą panną. Po tym opieka

ojca nad synem się nie kończy i będzie trwać aż do

ojca nad synem się nie kończy i będzie trwać aż do

śmierci.

śmierci.

Podsumowując

Podsumowując

:

:



Podsumowując tradycyjnie

Podsumowując tradycyjnie

wyżej stawia nauki

wyżej stawia nauki

teoretyczne niż praktyczne

teoretyczne niż praktyczne

( rzemiosła). W poglądach

( rzemiosła). W poglądach

swych nie wyszedł poza

swych nie wyszedł poza

kompilację co jest zrozumiałe

kompilację co jest zrozumiałe

zważywszy na jego wiek.

zważywszy na jego wiek.

Bibliografia:

Bibliografia:



Internet

Internet



Encyklopedie

Encyklopedie

Przygotowały:

Przygotowały:



Joanna Lelo

Joanna Lelo



Anna Bojko

Anna Bojko