STANDARDY OPIEKI
PIELĘGNIARSKIEJ
WOBEC PRZEWLEKLE
CHOREGO

Przewlekle chory



Określenie „człowiek przewlekle chory” to stan, w

którym w różnym okresie i czasie trwania

występują objawy podmiotowe oraz przedmiotowe,

ujawniają się zmiany w funkcjonowaniu i budowie

narządów i układów, w konsekwencji których

prawidłowe funkcjonowanie człowieka

(rozumianego jako całość) zostaje zaburzone.



Choroba może mieć przebieg z okresami zaostrzeń

i remisji albo też objawy i dysfunkcje, które powoli

stale narastają i pogłębiają się, pogarszając stan

chorego.

Choroba najczęściej ma przebieg naprzemienny
z okresami zaostrzeń i remisji:



okres zaostrzeń-
objawy nasilają
się, często
zwiększa się ich
ilość, nasilają się
i pogłębiają
ogólny stan
pogarsza się,



okres remisji-
ilość i intensywność
objawów maleje,
czasami nie są
odczuwane przez
chorego,
poprawiają się
wyniki badań
przedmiotowych.

Przebieg procesu i rokowanie w
chorobie przewlekłej:



Proces choroby trwa długo, ze zmiennymi

objawami zaostrzeń i remisji, ale rokowanie

co do wyleczenia jest pomyślne,



Choroby jako procesu patologicznego

(zmian w funkcjonowaniu, zmian

organicznych) nie można zlikwidować, ale

stosując dostępne metody leczenia i

pielęgnowania można ograniczyć jej skutki;

proces choroby nie wpływa istotnie na

długość życia chorego,

CD



Coraz dłuższe są okresy zaostrzeń,
zwiększa się ilość i intensywność
objawów, które są uciążliwe dla
chorego, okresy remisji są krótkie,



Nie występują objawy remisji, stan
ogólny chorego stale się pogarsza,
chory przechodzi w fazę umierania i
śmierci.

Dane o stanie pacjenta istotne w
planowaniu pielęgnowania:



Zakres, nasilenie i częstotliwość

występujących objawów chorobowych,



Występowanie i wskazanie ograniczeń w

każdej ze sfer życia człowieka, stopnia

akceptacji własnego stanu przez chorego,



Przygotowanie chorego do

samopielęgnowania i jego możliwości w

tym zakresie(określenie deficytu

samoopieki),



Zakres potrzebnej i wskazanej opieki

nieprofesjonalnej.

Swoiste dolegliwości i
ograniczenia związane z
chorobą przewlekłą:

1.

Ograniczenie aktywności, aby zapobiec
występowaniu okresów zaostrzeń,

2. Konieczność stosowania specjalistycznej

aparatury, protez,

3. Ból uniemożliwiający aktywność, pracę.

Najczęściej spotykane choroby
przewlekłe:



Przewlekła niewydolność krążenia,



Choroby obwodowych naczyń
krwionośnych,



Żylaki,



Przewlekła niewydolność narządu
oddechowego,



Gruźlica płuc,



Przewlekła niewydolność nerek,



Cukrzyca,

CD



Przewlekły gościec stawowy i choroba
zwyrodnieniowa stawów,



Stwardnienie rozsiane,



Choroba Parkinsona, czyli drżączka
poraźna,



Padaczka, czyli epilepsja,



Niedowłady i porażenia,



Chory ze sztucznym odbytem,



Choroby nowotworowe.

W zależności od przebiegu choroby,
oceny stanu ogólnego i warunków
społecznych chory w różnych
okresach może przebywać w:



domu,



szpitalu,



domu opieki,



zakładzie specjalnym.

Problemy pielęgnacyjne i
sposoby ich rozwiązywania
uwarunkowane są:



przyczynami występowania
choroby,



zakresem i nasileniem objawów,



dysfunkcji,



dolegliwości,



ich przebiegiem i rokowaniem.

Problemy opiekuńcze i
cele pielęgnowania

1.

Przy uwzględnieniu różnego przebiegu i
rokowania, istnieje konieczność
przygotowania chorego i jego rodziny do:

Życia z chorobą, przestrzegania określonych

zasad, co pozwoli na utrzymanie normalnej

aktywności życiowej i zawodowej; z chwilą

rozpoznania choroby przewlekłej człowiek musi

uświadomić sobie, że ten stan nakłada

konieczność dodatkowych obowiązków radzenia

sobie z chorobą:

- poznania istoty choroby, ograniczeń i

nauczenie radzenia sobie z tymi ograniczeniami,

- odpowiedzialności za proces leczenia, tzn.

pamiętanie o przyjmowaniu leków, o badaniach i

kontrolowaniu stanu zdrowia,

- przestrzegania diety,
-unikania zagrażających bodźców powodujących

powikłania.

CD



Życia z chorobą i pewnymi ograniczeniami
aktywności w zakresie niektórych czynności
życia codziennego (odżywiania, poruszania się) i
pełnienia różnorodnych ról (nauka, praca,
rodzicielstwo, życie społeczne); stan chorego
może wymagać udzielania pomocy przez
najbliższych.



Życia z chorobą i dużymi ograniczeniami w
zakresie codziennego życia (np. odżywiania,
poruszania się), wykonywania wyuczonego
zawodu, rodzicielstwa; chory najczęściej wymaga
systematycznej pomocy ze strony najbliższych,
czasami stałego nadzoru i pomocy w czynnościach
życia codziennego udzielanego przez pielęgniarkę.

CD



Niepomyślnego rokowania, kiedy

dostępne metody leczenia nie wpływają na
zahamowanie procesu choroby, objawy i
dolegliwości nasilają się i wydłuża się okres
zaostrzeń, stan chorego określany jest jako
ciężki; chory może być unieruchomiony,
niezdolny do wykonywania czynności życia
codziennego, konieczna staje się całodobowa
intensywna opieka profesjonalna.

2.

W przebiegu choroby przewlekłej mogą

wystąpić różne ograniczenia
uwarunkowane np. koniecznością:



Zmiany aktywności życiowej,aby
zapobiegać występowaniu okresów
zaostrzeń.



Stałego stosowania specjalistycznej
aparatury, sprzętu, aby utrzymać życie
albo poprawić komfort życia
(stosowanie dializy),



Systematycznej walki z bólem.

3. Choroba jest procesem powodującym

zaburzenia w czynnościach całego
organizmu, nie ogranicza się do zmian
miejscowych. Choruje człowiek, stąd
dysfunkcje w sferze biologicznej
najczęściej rzutują na jego odczucia
psychiczne i życie społeczne.

4. W procesie przewlekłej choroby jako

jej powikłanie mogą wystąpić objawy
ostrej choroby.

5. W zależności od ogólnego stanu

chorego, okresu choroby i nasilenia
dolegliwości oraz jego warunków
społecznych, chory może zmieniać
miejsce pobytu, tzn. przebywać w domu,
w sanatorium, szpitalu, domu opieki,
oddziale opieki długoterminowej,
oddziale opieki paliatywnej, domu opieki
społecznej, hospicjum; częsta zmiana
pobytu może wpływać na zaburzenia
poczucia bezpieczeństwa pacjenta.

6. Człowiek, u którego rozpoznano

chorobę przewlekłą przechodzi przez
kilka etapów procesu przystosowania
się do zmienionej sytuacji życiowej.
Radzenie sobie z chorobą zawsze jest
procesem, a nie natychmiastową
reakcją.

Poszczególne etapy mogą u każdego
trwać różnie długo i charakteryzują
się cechami, tj.:

* wstrząs- jeżeli diagnoza była nieoczekiwana,

człowiek może być zdezorientowany,
oderwany od rzeczywistości i często
zachowuje się automatycznie nie analizując
swojej sytuacji,

* konfrontacja- uczucie rozpaczy i poczucie

straty,

CD

* ucieczka- zaprzeczanie rozpoznaniu,

rzeczywistości, pomniejszenie

znaczenia konsekwencji choroby.

* przystosowanie i reorientacja- chory

uświadamia sobie realność życia z

chorobą i zaczyna wypracowywać nowy

sposób funkcjonowania w

rzeczywistości, często człowiek

dostrzega możliwość osobistego

rozwoju przez doznawanie choroby.

Celem pielęgnowania jest

stworzenie choremu warunków
komfortu życia codziennego,
utrzymania aktywności,
przygotowanie do życia z
chorobą i do
samopielęgnowania.

Zasady pielęgnowania

człowieka przewlekle

chorego

1.

Zapewnienie choremu zindywidualizowanej,
planowej i całościowej opieki w okresie
zaostrzeń i kontynuowanie opieki w okresach
remisji. Zakres i charakter profesjonalnego
pielęgnowania uwarunkowany jest:

~ oceną ogólnego stanu chorego,
~ zakresem i nasileniem objawów i

dolegliwości,

~ możliwościami chorego w

samopielęgnowaniu,

~ miejscem pobytu chorego.

2. Planowanie i systematyczne
realizowanie edukacji pacjenta i jego
rodziny.

Najwięcej informacji pacjent powinien

otrzymywać na etapie przystosowania i
reorientacji, ponieważ wówczas uświadamia
sobie realność życia z chorobą i zaczyna
wypracowywać nowy sposób funkcjonowania.
Celem edukacji jest akceptacja stanu
przewlekłej choroby i wynikających stąd
ograniczeń w życiu chorego i jego rodziny, a
także opanowania umiejętności niezbędnych
do życia z chorobą,

CD

Są to:

» konieczność zmiany niektórych przyzwyczajeń,

np. diety, preferowanych form wypoczynku,

» umiejętność rozpoznawania objawów (np.

niedocukrzenia), obserwacji (zmian

zabarwienia moczu, reakcji na leki),

dokonywania pomiarów(ciśnienia tętniczego

krwi, tętna, ilości oddawanego moczu, ilości

cukru w moczu), ich interpretowania i

właściwego reagowania,

» umiejętności wykonywania zabiegów

pielęgnacyjnych, np. opatrunków, kąpieli

leczniczych, podawania leków różnymi

drogami.

3. Uświadomienie i przekonywanie

pacjenta, że z chorobą przewlekłą
można długo i aktywnie żyć ale,
nie można ignorować objawów i
zmian w stanie zdrowia.

4. Podtrzymywanie wiary chorego w

skuteczność leczenia, rehabilitacji,
pielęgnowania; szczególnie w okresie
zaostrzenia objawów, kiedy przez długi
okres nie ma dostrzegalnych efektów
stosowania terapii.

5. Zapobieganie powikłaniom,

szczególnie tym, które mogą być
konsekwencją długotrwałego
unieruchomienia, tj. odleżyny,
obniżenie siły mięśni, przykurcz,
odparzenia.

6. Utrzymanie w jak największym stopniu

aktywności życiowej, w czynnościach
życia codziennego, aktywności w życiu
społecznym i zawodowym.

7. Informowanie chorego o istniejących

formach pomocy, możliwości
współpracy w stowarzyszeniach
pacjentów z różnymi schorzeniami,
(np. Stowarzyszenie chorych na
cukrzycę, Stowarzyszenie pacjentów z
przetoką jelitową).

8. Przygotowanie osób bliskich choremu do

sprawowania opieki nieprofesjonalnej,
ale przede wszystkim udzielanie
wsparcia, informowanie o pracy
organizacji rodzin pacjentów z różnymi
schorzeniami, tj. Stowarzyszenie
opiekunów pacjentów z chorobą
Alzheimera, Stowarzyszenie rodziców
dzieci z porażeniem mózgowym.

CD

Opiekunami osób przewlekle chorych mogą

być rodzice, współmałżonkowie, dzieci;

najczęściej są to kobiety. Sprawowanie

opieki powoduje obciążenie fizyczne i

psychiczne. Czynności opiekuńcze

najczęściej są męczące, nieprzyjemne,

nużące, bardzo często wywołują uczucie

beznadziejności, złości, zniechęcenia.

Ludzie najczęściej głęboko wchodzą w rolę

opiekuna i pełnią ją z dużą

odpowiedzialnością i poświęceniem,

najczęściej sami również wymagają pomocy.

9. Dokumentowanie pielęgnowania

zgodnie z obowiązującą procedurą.

Dziękujemy za uwagę 