Carl Orf 

CARL ORFF

(

ur. 10 lipca 1895 w Monachium, zm. 29 marca 1982

tamże) – niemiecki kompozytor, pedagog i dyrygent.

Przedstawiciel prymitywizmu muzycznego XX wieku,

w twórczości widoczne również wpływy

muzyki średniowiecza i renesansu. Głównie

stosowane współbrzmienia kwartowo - kwintowe,

inne cechy charakterystyczne to monumentalizm

brzmienia i wielki aparat wykonawczy.

Carl Orff opracował własną metodę wychowania

muzycznego dzieci, której głównym elementem jest

śpiew i gra na prostych instrumentach perkusyjnych

(tzw. instrumentarium Orffa, w skład którego

wchodzą: bębenki, tamburyna, kołatki, grzechotki,

trójkąty, dzwonki melodyczne). Duży nacisk kładzie

się na improwizację i rozwijanie ekspresji,

najważniejszym elementem w muzykowaniu jest

rytm. Metoda Orffa szeroko jest też wykorzystywana

w muzykoterapii dorosłych.

Metoda Orffa należy do metod twórczych.

Najistotniejsze ich cechy to

:

* pełna samodzielność uczniów w

rozwiązywaniu zadań i problemów

ruchowych,

* zadania dla podmiotu mają charakter

zadań otwartych,

* czynnikami motywującymi uczniów do

działania są: informacje, oczekiwania,

konflikty informacyjne, oraz wyniki

własnych czynności, mające charakter

nagród i kar,

* uczeń stosuje samokontrolę i

samoocenę dąży do samodoskonalenia.

U podstaw systemu Orffa leżą założenia ogólnowychowawcze.

Jest to wykorzystanie muzyki i aktywności muzycznej dziecka do

celów wychowawczych, a także po to, by przygotować je do
umiejętności zrozumienia dzieł sztuki (nie tylko muzycznej).

Koncepcja Orffa łączy tworzenie, odtwarzanie i słuchanie

muzyki. Swoistą nowością było zaprzeczenie, że tylko człowiek

dorosły potrafi słuchać i odtwarzać muzykę w sposób twórczy.

 

Cała koncepcja pedagogiki muzycznej według C. Orffa

opiera się na trzech zasadach:

·        kładzenie nacisku na kształcenie poprzez zabawę,

·        rozwijanie muzykalności dzieci,

·        integracja muzyki, słowa i ruchu.

Do konstruowania zabaw muzycznych podczas pracy z

dziećmi młodszymi możemy wykorzystać:

·        dziecięcy folklor muzyczny (zaklęcia, powiedzonka,

wyliczanki)

·        nazwy kwiatów, drzew, zwierząt, roślin, owoców, warzyw, itp.

·        wierszyki pisane przez poetów dla dzieci.

Formy wychowania muzycznego

w systemie Orfa.  

Specyfika systemu Orffa determinuje częstsze

wykorzystywanie pewnych form wychowania

muzycznego i mniejsze zainteresowanie innymi.

Często używa się tu: gry na instrumentach, ruchu

przy muzyce, tworzenie muzyki. Rzadko sięga się

po śpiew i słuchanie muzyki.

 

Aby dokładniej przyjrzeć się na czym polega owo

wykorzystanie form wychowania muzycznego w

systemie Orffa, można przedstawić kolejno

wszystkie: ŚPIEW, RUCH PRZY MUZYCE, GRA NA

INSTRUMENTACH, SŁUCHANIE MUZYKI, TWORZENIE

MUZYKI.

ŚPIEW

 - już pierwsze kontakty dziecka z muzyka związane są ze śpiewem.

Występuje on praktycznie w każdej zabawie. Dlaczego jednak odgrywa on tutaj

rolę drugoplanową? 

W koncepcji Orffa śpiew polega na wykonywaniu piosenek dziecięcych, ludowych,

fragmentów muzyki poważnej przy akompaniamencie (zwykle perkusyjnym).

Główny nacisk kładzie Orff na ekspresję wynikającą z zaangażowania dziecka i na

jego możliwości twórcze.

RUCH PRZY MUZYCE

 - nie ma ustalonych reguł poruszania się (umownych

gestów, figur). Ruch jest spontaniczny, ma charakter kreatywny. Jest swobodny,

zależny od wewnętrznego nastroju dziecka. Na samym początku ruch przy muzyce

w koncepcji Orffa ma charakter prosty: chód, bieg, podskoki, czworakowanie.

Następnie przybiera charakter improwizowany, by w końcu stać się kreatywnym.

GRA NA INSTRUMENTACH

 - szczególna rola w systemie Orffa. Dzieci mają

kontakt z instrumentami już od samego początku. Dobór repertuaru do wykonania

przy pomocy instrumentów jest tak dobrany, aby nie znużyć i nie zniechęcić dzieci.

SŁUCHANIE MUZYKI

 - nie odgrywa roli pierwszoplanowej. Ma miejsce podczas

wspólnej improwizacji (np. ruchowej), także podczas wspólnego odtwarzania

muzyki i gry na instrumentach. Dzieci mają okazję przysłuchiwania się dźwiękom,

dostrzegają barwę instrumentów, rozwijają wrażliwość na ich współbrzmienie.

Metoda Orffa daje możliwość przygotowania do percepcji muzyki.

TWORZENIE MUZYKI

 - przybiera kształt improwizacji (wokalnej, instrumentalnej,

wokalno-instrumentalnej i ruchowej). Jest całkowicie swobodna, niezależna, nie

należy ograniczać jej żadnymi regułami. Ten etap improwizowania

charakterystyczny jest szczególnie w grupach dzieci młodszych o mniejszym

doświadczeniu muzycznym. Następne etapy w tworzeniu muzyki w systemie Orffa

noszą już pewne cechy improwizacji kierowanej. Prowadzący może już narzucić

dzieciom pewne zasady, np. dobór instrumentów, linię melodyczną, czy rytm.

Etapy improwizacji:

·        słowno-rytmiczne - wprowadzanie

wartości rytmicznych (dzieci improwizują

rytm do imion, nazw, wierszy, itp.). Można

wykorzystać dodatkowo: klaskanie,

tupanie, pstrykanie palcami, uderzanie

dłońmi o uda, itp.

·        echo rytmiczne  powtarzanie rytmu

podanego przez nauczyciela na zasadzie

"echa" przez dzieci.

·        rytmiczno - melodyczne  układanie

melodii do własnego imienia, nazw

zwierząt, kwiatów, śpiewanki muzyczne (tj.

opowiedzenie śpiewem jakiejś historyjki,

np. o psie)

Walory metody Orfa to:

-wszechstronność,
-powszechność
-atrakcyjność oparta na żywiołowym wyzwalaniu
tendencji twórczych dziecka oraz działaniu w zespole.

Charakterystyczną cechą programu Orffa jest
założenie, że muzyka, słów i ruch są od początku
istnienia związane przez zjawisko rytmu, który
współtowarzyszy – zarówno dźwiękom i głosom, jak
również elementom ruchowym. Stwarza to podstawę do
równoczesnych przeżyć słownych, muzycznych i
ruchowych. Zajęcia prowadzone metodą Orffa nie są
celem samym w sobie, ale służą rozwojowi osobowości
dziecka.

Metoda Orffa zaleca pracę z dziećmi na zasadzie
równorzędnych zadań. Każde dziecko bierze
udział w wykonywaniu konkretnych zadań
ruchowych a nauczyciel występuje tylko w roli
doradcy, inspratora czy korektora. Lekcja
prowadzona tą metodą zaczyna się zwykle
zabawą oraz dobranym do możliwości dzieci
zestawem form ruchowych i rytmicznych.
Następnie wprowadza się różne teksty słowne,
często powiązane ruchem. Każda lekcja powinna
zawierać elementy słowa, ruchu i muzyki. Ich
kolejność może ulegać daleko idącym zmianą a
sposoby wiązania tych elementów,
równoczesnego lub wyłącznego ich
występowania, stanowią wdzięczne pole dla
inwencji nauczyciela, który poznał specyfikę
metody i potrafi swobodnie operować
narzędziami pracy w tym zakresie.

Metoda Orfa rozwija podstawowe

uzdolnienia dzieci przez:

* odtwarzanie muzyki wokalnej i instrumentalnej

* tworzenie muzyki wokalnej i instrumentalnej

* realizację ruchową muzyki

•integrację ruchu, śpiewu, gry na instrumentach i

słowa.

Metoda Orffa wykorzystuje żywiołowy zapał dzieci i

ich naturalną motoryczność- uczniowie sami

tworzą muzykę, rozwijają swą fantazję i

pomysłowość przy improwizowaniu komponują

własne ilustracje do słuchanej melodii lub rytmu.