BÀI GIẢNG MÁY ĐIỆN 2

GV. Nguyễn Anh Tuấn

Mobile: [phone]
Email: [e-mail]

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP

KHOA ĐIỆN

BỘ MÔN THIẾT BỊ ĐIỆN

NỘI DUNG MÔN HỌC MÁY

ĐIỆN

HỌC PHẦN 1

PHẦN 1: MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀU
PHẦN 2: MÁY BIẾN ÁP

HỌC PHẦN 2

PHẦN 3: LÝ LUẬN CHUNG VỀ MĐ XOAY
CHIỀU
PHẦN 4: MÁY ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ
PHẦN 5: MÁY ĐIỆN ĐỒNG BỘ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Vũ Gia Hanh, Trần Khánh Hà,

Phan Tử Thụ, Nguyễn Văn Sáu
“

Máy điện 1

” NXBKHKT 2006

2. Vũ Gia Hanh, Trần Khánh Hà,

Phan Tử Thụ, Nguyễn Văn Sáu
“

Máy điện 2

” NXBKHKT 2006

PHẦN 3

LÝ LUẬN CHUNG VỀ MÁY

ĐIỆN XOAY CHIỀU

CHƯƠNG 1:

DÂY QUẤN MÁY ĐIỆN XOAY
CHIỀU

1.1. Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại

các thông số của dây quấn.

1.1.1. Nhiệm vụ

- Cảm ứng ra Sđđ cần thiết cho máy lv

đồng thời tham gia vào quá trình biến
đổi năng lượng

1.1.2. Yêu cầu

- Sđđ các pha phải bằng nhau về trị số,

lệch pha nhau về góc nhất định (đối với
dq 3 pha: 120

o

, đối với 2 pha: 90

o

)

- Điện trở và kháng của các pha phải bằng

nhau (tạo ra hệ thống 3 pha đối xứng)

- Dạng sóng sđđ phải gần sin nhất (vì nếu

có sóng bậc cao sẽ làm tổn hại cho máy)

- Về cơ, điện, nhiệt (giống như dq MĐ1C)

1.1.3. Phân loại

a. Theo chức năng gồm:

-

Dây quấn phần ứng (dq làm việc)

-

Dây quấn mở máy

-

Dây quấn cảm

b. Theo số pha

-

Dây quấn 3pha, 2pha, 1 pha

c. Theo số rãnh của 1 pha dưới 1 cực

-

Nguyên, phân số

d. Theo cách thực hiện dây quấn

-

Dây quấn một lớp: đồng tâm, đồng khuôn,

ziczắc

-

Dây quấn 2 lớp: dây quấn xếp, dây quấn sóng

Dây quấn đồng

tâm

Dây quấn đồng khuôn

1.2. Dây quấn 3 pha với q là số
nguyên

1.2.1. Dây quấn 1 lớp

 Là loại dây quấn mà trong mỗi

rãnh chỉ đặt 1 cạnh tác dụng của
từng dây quấn

-

Phần tử dây quấn: S=Z/2

-

Bước cực τ

-

Bước dây quấn y

 Ví dụ vẽ sơ đồ dây quấn

Vẽ sơ đồ khai triển dây quấn 1 lớp với Z = 24
2p = 4, m = 3

Bước 1:

Vẽ hình sao s.đ.đ và phân vùng pha

- Góc lệch pha giữa 2 rãnh liên tiếp:
- Bước cực:
- Số rãnh của 1 pha dưới 1 cực:
- Bước dây quấn:
(đối với dây quấn 1 lớp thường dùng dây

quấn 1 lớp)

- Vùng pha:
- Góc lệch pha tính bằng số rãnh

:

o

o

30

24

360

.

2

Z

360

.

p









)

rãnh

(

6

4

24

p

2

Z









2

4

.

3

24

p

2

.

m

Z

q







6

y







o

o

60

30

.

2

.

q











)

rãnh

(

4

30

120

120

o

o











- Vẽ hình sao s.đ.đ

1,1
3

2,1
4

3,1
5

4,1
6

5,1
7

6,1
8

7,1
9

8,2
0

9,2
1

10,22

11,2
3

12,2
4

o

30





A

C

B

B

A

C

Bước 2:

Vẽ sơ đồ khai triển

- Đặt tên các rãnh (vẽ các cạnh tác

dụng)

- Chia bước cực (quy ước chiều s.đ.đ

trong mỗi bước cực)

- Xác định số mạch nhánh
- Nối các các cạnh tác dụng của

từng pha.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

0

1

1

1

2

1

3

1

4

1

5

1

6

1

7

1

8

1

9

2

0

2

1

2

2

2

3

2

4

A

X

τ

τ

τ

τ

*

*

B

Y

*

*

C

Z

*

*

1.2.2. Dây quấn 2 lớp

 Là loại dây quấn mà trong mỗi

rãnh đặt 2 cạnh tác dụng của 1
phẩn tử dây quấn:

-

Phần tử dây quấn: S = Z

- Bước cực τ
-

Bước dây quấn y

 Ví dụ vẽ sơ đồ dây quấn

Vẽ sơ đồ khai triển dây quấn 2 lớp với Z = 24
2p = 4, m = 3

Bước 1:

Vẽ hình sao s.đ.đ và phân vùng pha

- Góc lệch pha giữa 2 rãnh liên tiếp:
- Bước cực:
- Số rãnh của 1 pha dưới 1 cực:
- Bước dây quấn: (đối với dây quấn 2 lớp

thường thực hiện bước ngắn với hệ số:
)

- Vùng pha:

- Góc lệch pha tính bằng số rãnh

:

o

o

30

24

360

.

2

Z

360

.

p









)

rãnh

(

6

4

24

p

2

Z









2

4

.

3

24

p

2

.

m

Z

q







5

6

.

86

,

0

.

y











o

o

60

30

.

2

.

q











)

rãnh

(

4

30

120

120

o

o











86

.

0

8

.

0 





- Vẽ hình sao s.đ.đ

1,1
3

2,1
4

3,1
5

4,1
6

5,1
7

6,1
8

7,1
9

8,2
0

9,2
1

10,22

11,2
3

12,2
4

o

30





A

C

B

B

A

C

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

0

1

1

1

2

1

3

1

4

1

5

1

6

1

7

1

8

1

9

2

0

2

1

2

2

2

3

2

4

τ

τ

τ

τ

A

X

B

Y

Z

C

1

9

2

0

2

1

2

2

2

3

2

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

0

1

1

1

2

1

3

1

4

1

5

1

6

1

7

1

8

τ

τ

τ

τ

A

X

*

*

1.3. Dây quấn 1 pha và dây quấn 2
pha

Dây quấn 1 pha:
- Thường được chế tạo với vùng pha 120

o

- Khi quấn thành 2 lớp bước ngắn thì sẽ

có số rãnh chỉ có một cạnh bối dây và
phải lấp đầy bằng vật liệu không dẫn
điện

Dây quấn 2 pha:
- Chỉ có 2 dây quấn đặt lệch nhau góc

điện 90

o

1.4. Dây quấn lồng sóc

• Gồm các thanh dẫn bằng đồng đặt trong

các rãnh trong lõi thép 2 đầu nối với 2
vành ngắn mạch bằng đồng. Các thanh
dẫn và vành ngắn mạch có thể đúc bằng
nhôm.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

0

1

1

1

2

1

3

1

4

1

5

1

6

1

7

1

8

1

9

2

0

2

1

2

2

2

3

2

4

A

*

*

X

τ

τ

τ

τ

B

*

*

Y

C

*

Z

*