1 

                               NGUYỄN ĐÌNH CỐNG 

 

 

 

       
 
   SUY NGHĨ, NHẬN THỨC 

 

           VÀ CÔNG VIỆC  

 

 

                           
 
 
 
   

 
                         Hà nội- 2008 

                                  

 

 

                        NGUYỄN ĐÌNH CỐNG 

 

 

      
 
   SUY NGHĨ,NHẬN THỨC 

 

            VÀ CÔNG VIỆC 

 

 

               HỐI KÝ CỦA MỘT CHỦ NHIỆM KHOA 

 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

2 

 

 

 

 

 

 

 

TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG-2008 

 

 

 

 

 

 

 

Vài lời phi lộ 

 

      Năm  nay  (2008)  tôi  đã  ở  vào  tuổi  “cổ  lai  hy”  (72), 
muốn ghi chép một số suy nghĩ và việc làm,  mong  để lại 
vài kỷ niệm cho những người thân,con cháu,bạn bè,học trò 
và đồng nghiệp 

     Nhìn lại cuộc đời, thấy mình thuộc loại “thường thường 
bậc trung”, thành công và thất bại đều trải qua,khôn ngoan 
và dại dột đều có cả,vinh quang và tủi nhục cũng từng nếm, 
nhưng mọi thứ cũng chỉ vừa đủ đếm trên đầu ngón tay và 
cũng chỉ ở mức độ le lói như một ngọn đèn dầu 

     Khi viết hồi ký tôi cũng không tránh khỏi lẽ thường tình 
là “tốt đẹp phô ra,xấu xa đậy lại”.Vì thế chủ yếu tôi viết về 
những suy nghĩ, những việc làm mà tôi thấy là được,là hay 
mặc  dầu  có  thể  có  những  chỗ  ngược  với  cách  nghĩ,  cách 
làm của nhiều người khác.Tôi  hy vọng chinh những cái đó 
mới có thể để lại kỷ niệm,để lại dấu ấn cho con cháu và bạn 
bè  tham  khảo,  phán xét  .Tôi không dám  chối bỏ những ý 
nghĩ  và  việc  làm  sai  trái,  những  thất  bại  mắc  phải  nhưng 
những điều ấy chỉ dành để chiêm nghiệm và tu tỉnh 

     Một  số  việc  trong  hồi  ký  có  liên  quan  đến  người 
khác.Phần  lớn  được  nêu  đúng  tên  thật,có  một  vài  trường       
hợp  vì  sự  tế  nhị  mà  chỉ  viết  tắt  hoặc  có  chệch  đi  chút 
ít.Những tình tiết nêu ra là dựa vào ghi chép và trí nhớ.Mà 
trí nhớ lại có thể khác nhau.Nếu bạn nào thấy có chỗ khác 
đi so với trí nhớ hoặc ghi chép của mình thì xin được trao 
đổi,  giúp  tôi  đính  chính,  sửa  chữa  để  đạt  được  tính  chân 
thực cao hơn 

     Hồi ký được chia ra thành vài tập mỏng.Tâp này thuộc 
thời kỳ  4  năm  tôi làm  chủ  nhiệm  khoa,  lúc  có  nhiều việc 
đáng được phán xét và những chuyện kể ra có thể giúp vui 
cho mọi người trong những lúc rảnh rỗi 

 

3 

     Hồi  ký  được  viết  thành  những  đề  mục,  những  câu 
chuyện không  theo một sự sắp xếp chặt chẽ nào cả mà như 
là một tập chuyện kể, có xen một chút tiểu luận 

     Trong Kinh Thánh có câu “khởi thủy là Lời” còn trong 
tác  phẩm  Phaoxtơ  của  Gớt  lại  có  câu  “khởi  thủy  là  hành 
động”.Theo thiển ý của tôi thì mọi việc (trừ những việc đã 
thành  thóí  quen)  nên  được  bắt  đầu  bằng    sự  suy  nghĩ  và 
nhận thức đúng đắn. Vì vậy tôi đặt tên cho tập này là : suy 
nghĩ, nhận thức và công việc 

 

    
 
 
 
 

                               
 
 
 
        1-          ỨNG CỬ CHỦ NHIỆM KHOA 

     T

ừ  1986  trở về trước  tôi không hề  có  ý  nghĩ  có  ngày 

mình sẽ làm chủ nhiệm khoa vì lý do: Tôi chỉ mong ước trở 
thành  một  thầy  giáo  giỏi  chuyên  môn  và  có  năng  lực  sư 
phạm.Tôi  lại  tự  biết  mình  có  một  ít  tính  cách  không  làm 
vừa lòng vài người lãnh đạo cấp trên nên khó được đề bạt. 

     Trong thời gian làm trưởng bộ môn (1980-1986) tôi đã 
rất tận tâm, làm cho bộ môn đạt nhiều thành tích tốt,vì thế 
năm 1984 bộ môn được thưởng huân chương lao động. 

     Dần  dần  ,từ  chỗ  chiêm  nghiệm  cuộc  sống  và  đọc  sách 
báo tôi phát hiện ra nhiều vấn đề bất cập trong việc quản lý 
và  lãnh  đạo  của  khoa,của  trường,của  nền  giáo  dục  và  xã 
hội.Tôi ước mơ và hy vọng được góp phần cải thiện một số 
các bất cập đó.Tôi lại cảm nhận có một hạt giống về quản 
lý  và  lãnh  đạo  đang  nẩy  mầm  trong  tiềm  năng  và  cứ  lớn 
dần  lên.Tôi  bắt  đầu  tích  lũy  kiến  thức  và  rèn  luyện  khả 
năng, hy vọng sẽ có lúc cấp trên biết đến và sử dụng. Tôi 
biết rằng có ý đồ, có tư tưởng tốt đẹp, có thể mang lại lợi 
ích  lớn  cho  tập  thể  mà  không  có  cương  vị  xứng  đáng  thì 
khó thực thi được vì phải trình bày qua nhiều cấp mà chưa 
chắc được chấp nhận và nhiều khi còn bị lợi dụng.Có năng 
lực,  có phẩm  chất là  điều kiện cần,còn phải  có thêm  điều 
kiện đủ là cương vị nữa thì mới có thể thực hiện tốt được. 

     Dịp may đến.Đó là việc dân chủ bầu hiệu trưởng và chủ 
nhiệm  khoa.Trong  lần  bầu  hiệu  trưởng  (1992)  khoa  Xây 
dựng  có  2  người  được  giới  thiệu  với  số  phiếu  cao  là  anh 
Ngô Thế Phong và tôi. Anh Phong đã sớm rút lui,tôi chấp 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

4 

nhận  với  hy  vọng  rất  mong  manh  vì  trong  5  người  ứng 
cử,nói về năng lực và phẩm chất chưa biết ai hơn ai, nhưng 
về học vị, tuổi đảng,chức vụ hiện tại tôi ở vị trí thấp nhất ( 
tôi  đã  thôi  giữ  chức  trưởng  bộ  môn  từ  1986  để  đi  làm 
chuyên gia và hiện là một phó giáo sư bình thường,vừa mới 
vào  đảng  được vài năm)  .Thế  mà  trong 5  ứng  cử  viên tôi 
đạt  số  phiếu  cao  thứ  hai,sau  anh  Nguyễn  Văn  Chọn.Để 
chuẩn bị bầu, mỗi ứng cử viên phải viết, công bố một bản 
đề cương và trả lời các câu hỏi công khai tại cuộc họp cử tri 
diễn ra trong 1 ngày. Theo một số ý kiến của bạn bè, sở dĩ 
tôi đạt số phiếu khá cao là nhờ bản đề cương và các câu trả 
lời được đánh giá tốt.Ngoài ra trong nhiều năm tôi là cán 
bộ công đoàn trường, là trưởng ban đại diện cán bộ, công 
nhân  viên  chức  và  hoạt  động  có  nhiều  thành  tích.  Nhiều 
người cứ tưởng anh Chọn sẽ dùng tôi làm phó, giúp việc, 
nhưng điều ấy đã không xẩy ra (việc này sẽ có tường thuật 
sau  ).Năm  1993  tôi  ứng  cử  chủ  nhiệm  khoa  và  may  mắn 
được đắc cử. 

     Tôi  nói  may  mắn  là  vì  lần  này  phải  tranh  cử  với  anh 
Đoàn  Định  Kiến.Về  học  vị,  học  hàm,  tuổi  đảng  và  kinh 
nghiệm công tác anh Kiến và tôi xấp xỉ nhau, anh Kiến có 
lợi thế hơn là đương làm chủ nhiệm khoa khóa vừa rồi và 
được chi bộ giới thiệu, còn tôi là ứng cử viên tự do (ứng cử 
trượt chức hiệu trưởng ,không biết có được lợi thế gì không 
hay lại là yếu thế) 

      Trước bầu cử mấy ngày anh Phạm Huyễn gặp tôi, anh 
nói : Mình mới về trường  được vài năm trong lúc anh đi 
làm chuyên gia,mình chưa hiểu anh lắm nhưng nghe nhiều 
người nhận xét là anh nói nhiều mà làm được ít.Tôi trả lời : 
Nhận  xét  đó  là  đúng  nhưng  thiếu  phân  tích  nguyên 
nhân.Trong  các  hội  nghị  hoặc  đại  hội  (  đảng  bộ,công 
đoàn,công  chức  )  tôi  thường  có  nhiều  ý  kiến,chứng  tỏ  có 
nhiều suy nghĩ đến công việc chung,  nhưng làm được ít vì 
không có cương vị thích hợp.Những việc làm  được thì tôi 
đã làm  và không  cần  phải nói.  Tôi  không  phải loại  người 
chỉ biết nói suông, tôi biết nói và biết làm, những công việc 
trong  phạm  vi  trách  nhiệm  tôi  đã  làm  rất  tốt,  còn  những 
việc ngoài phạm vi thì chỉ có thể góp ý  kiến mà thôi.Anh 
Huyễn cho là tôi nói có lý, chấp nhận được.  

      Anh chị em cán bộ trong khoa đã bầu cho tôi có lẽ là 
muốn  có  đổi  mới  và  thấy  được  phần  nào  tôi  là  người  có 
năng  lực  và  nhiệt  tình.Tôi  biết  tình  trạng  chất  lượng  của 
nền giáo dục như một chiếc xe chở nặng đang tụt dốc, chất 
lượng  đào  tạo  của  khoa  cũng  đang  như  vậy,  sức  lực  và 
cương vị của mình lại có hạn, làm sao có thể chuyển biến 
được.Có cố hết sức, may lắm ban đầu cũng chỉ có thể làm 
chậm  lại  tốc  độ  của  sự  tụt  dốc,sau  đó  mới  tìm  cách  đẩy 
lên.Làm được bao nhiêu tốt bấy nhiêu và phải làm tốt hơn 
mức bình thường.Với ý nghĩ và quyết tâm như vậy tôi nhận 
nhiệm vụ làm chủ nhiệm khoa 

 

 

5 

                     2- CHƯƠNG TRÌNH CÔNG TÁC 

(  trình  bày  tại  cuộc  bầu  chủ  nhiệm  khoa  ngày  7  tháng  3 
năm 1993) 

  

                    Kính thưa các đồng chí và các bạn 

      Suy  nghĩ  của  tôi  về  công  việc  của  chủ  nhiệm  khoa  là 
tìm mọi cách có hiệu quả nhằm củng cố và phát triển khoa 
cho xứng đáng với vị trí trong trường và trong xã hội.Muốn 
vậy cần tập trung vào hai hướng chính 

     Một là làm tốt công tác đào tạo và khoa học để nâng cao 
vai trò và uy tín của khoa, của các bộ môn 

     Hai  là  chăm  lo  đến  đời  sống  mọi  mặt  của  cán  bộ,  tạo 
điều kiện cho mọi người phát huy được năng lực trong các 
hoạt động khác nhau 

(  giảng  dạy,nghiên  cứu,  nâng  cao  trình  độ,lao  động  sản 
xuất…) , có được cuộc sống ổn định và phát triển 

     Tôi  xin  phép  ít  đề  cập  đến  những  việc  làm  cụ  thể  vì 
khoa chỉ là cấp trung gian, khó chủ động trong việc lập kế 
hoạch, hơn nữa chúng ta đang ở trong thời kỳ có nhiều thay 
đổi,  không  nên  cứng  nhắc  trong  các  chỉ  tiêu  và  kế 
hoạch.Tôi xin trình bày chủ yếu về vấn đề sẽ làm như thế 
nào và xử lý các mối quan hệ như thế nào. 

     Về cách làm việc: tôi đề lên hàng đầu việc quan tâm đến 
hiệu  quả  và  chất  lượng  mọi  hoạt  động,tìm  mọi  cách  phát 

huy  trí  tuệ  tập  thể,  kết  hợp  được  tinh  thần  dám  nghĩ,dám 
làm,dám  chịu  trách  nhiệm  với  việc  phát  huy  dân  chủ,tôn 
trọng  quyền  tự  quyết  của  mọi  người.  Chống  lại  các  việc 
làm chỉ vì hình thức,sự áp đặt,sự gian dối và sự bình quân. 

     Về  các  mối  quan  hệ.Tôi  nghĩ,  để  làm  được  việc  tốt, 
ngoài  tinh  thần  và  năng  lực  còn  cần  có  các  mối  quan  hệ 
tốt.Với ban chủ nhiệm khoa tôi xin đề ra các mối quan hệ 
sau: 

       1-Quan  hệ  với  cấp  trường-Khoa  có  trách  nhiệm  thực 
hiện các chủ          trương, quyết định của trường.Đó là một 
mặt.Tuy vậy mỗi khoa có đặc thù riêng,nếu chấp hành một 
cách cứng nhắc thì hiệu quả sẽ không cao,vì vậy khoa còn 
có  nghĩa  vụ  phản  ảnh  cho  trường  tình  hình  và  đặc  điểm 
trong  từng  thời  kỳ  để  tạo  cho  trường  lảnh  đạo  được  sát 
đúng hơn,đóng góp cho trường các biện pháp và sáng kiến 
.Việc này đòi hỏi kết hợp tính tổ chức với bản lĩnh và sự 
mềm dẻo cần thiết. 

      2-Quan  hệ  với  chi  ủy,  chi  bộ-Tôn  trọng,  đề  cao,bảo 
đảm sự lảnh đạo của Đảng trong mọi hoạt động.Mặt khác 
không bị động chờ đợi nghị quyết mà chủ động,sáng tạo đề 
xuất những vấn đề mới và trao đổi,thông qua chi ủy 

    3- Quan hệ với công đoàn-Phối hợp chặt chẽ với công 
đoàn trong những công việc liên quan đến cán bộ, tạo điều 
kiện để công đoàn thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ,bảo 
vệ quyền lợi cho đoàn viên 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

6 

   4-Quan  hệ với các bộ môn và cán bộ trong khoa-Đây là 
quan hệ quan trọng và  đa dạng nhất.Để có  được quan hệ 
tốt tôi có suy nghĩ như sau:Lấy sự tôn trọng lẫn nhau làm 
xuất phát điểm, lấy quyền lợi chính đáng của mọi người,sự 
kết hợp giữa quyền lợi  cá nhân và tập thể làm mục tiêu,lấy 
việc mở rộng dân chủ,tôn trọng quyền tự quyết,phát huy trí 
tuệ và năng lực của mọi người làm phương châm.Tạo cho 
các bộ môn có nhiều chủ động trong công việc.Đề cao vai 
trò của Hội đồng khoa học đặc biêt là vai trò tư vấn.Tạo cơ 
hội,điều  kiện  cho  mọi  cán  bộ  phát  huy  năng  lực,sở 
trường,khuyến khich góp ý kiến vào công việc chung,đặc 
biệt là những ý kiến phản biện,vạch ra những sai lầm hoặc 
thiếu sót của ban chủ nhiệm khoa,tôn trọng nguyện vọng 
của từng  cán bộ,đồng  thời  đòi hỏi  mọi người hoàn  thành 
trách  nhiệm  và  nghĩa  vụ  một  cách  xứng  đáng.Tìm  mọi 
cách  bổ  sung  và  phát  triển  nguồn  nhân  lực  để  đáp  ứng 
công việc ngày càng tăng. 

   5-Quan hệ với sinh viên –Vấn đề cốt lõi là làm sao cho 
sinh viên học tập tốt,đạt hiệu quả và chất lượng.Đó vừa là 
nghĩa vụ,vừa là lương tâm của chúng ta.Đối với sinh viên 
cần kết hợp một bên là tình yêu thương,tôn trọng,một bên 
là kỷ cương,nghiêm minh trong đánh giá và xử lý.Hết sức 
chú ý bảo  đảm  công  bằng trong đánh  giá  và  xử lý,  tránh 
mọi  oan  sai  có  thể  xẩy  ra.Tìm  cách  giúp  đỡ  những  sinh 
viên  gặp  khó  khăn.Động  viên  và  hỗ  trợ  các  phong  trào 
lành mạnh của sinh viên và đoàn thanh niên 

   6-Quan hệ đối ngoại-Đối ngoại là quan trọng nhưng phải 
xuất phát từ đối nội và phục vụ cho đối nội.Khuyến khích 
và tạo điều kiện,cơ hội cho mọi cán bộ phát huy vai trò và 
quan  hệ      ra bên ngoài,mở rộng và nâng cao uy tín của 
cá nhân và tập thể   

   

      Trên đây là một số dự kiến.Nếu được tập thể tín nhiệm 
bầu  làm  chủ  nhiệm  khoa  tôi  sẽ  xin  hết  sức  cố  gắng,dành 
nhiều tâm trí và sức lực cho công việc lãnh đạo và quản lý 
để  bảo  đảm  sự  ổn  định  và  phát  triển  bền  vững  của 
khoa,xứng đáng lòng tin cậy của mọi người              

 

                 3  LỜI  PHÁT BIỂU NHẬN NHIÊM VỤ 

                               CHỦ NHIỆM KHOA 

 

                   Kính thưa các đồng chí 

     Cho  phép  tôi  nêu  một  hình  ảnh.Chúng  tôi  được  giao 
nhiệm  vụ  quản  lý  công  việc  của  khoa  Xây  dựng  như  là 
trông coi một ngôi nhà nhiều tầng có nền móng ổn định,có 
kết  cấu  vững  chắc,hoàn  thiện  khá  chu  đáo,trang  bi  tương 
đối đầy đủ.Nhiệm vụ của chúng tôi và của toàn thể chúng 
ta là giữ gìn để không xuống cấp,tu bổ và mở rộng để vừa 
nâng cao giá trị ngôi nhà vừa tạo cho cư dân của nó được 
dễ chịu hơn,đươc phát triển mọi mặt. 

 

7 

     Có  được  một  khoa  Xây  dựng  của  Trường  ĐHXD  như 
ngày nay là nhờ công sức của rất nhiều người,trong đó phải 
kể đến sự đóng góp của các đồng chí đã lảnh đạo và quản 
lý  khoa  ở  những  thời  kỳ  trước  đây.Chúng  ta  chân  thành 
,quý  mến  và  kính  trọng  nhắc  đến  các  vị  như  Đỗ  Quốc 
Sam,Lê  Đỗ  Chương,Nguyễn  Văn  Đạt,  Ngô  Thế  Phong, 
Nguyễn  Mạnh  Yên,  Đoàn  Định  Kiến,Ngô  Văn 
Quỳ,Nguyễn  Văn  Triệu,Trần  Ngọc  Bảo,  Lê  Văn  Hồ, 
Nguyễn  Văn  Tấn,Nguyễn  Duy  Ngụ,  Nguyễn  Xuân  Liên  , 
Phạm Văn Tư. 

     Trong  những  năm  gần  đây  hoạt  động  của  Trung  tâm 
nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật xây dựng đã có những đóng 
góp cho khoa, chúng ta ghi nhận công sức đó . 

     Trường  và  khoa  chúng  ta  đã  trải  qua  nhiều  giai  đoạn 
phát  triển  khác  nhau  với  những  đặc  điểm  riêng  nhưng  có 
một nét chung rất đáng quý là đa số cán bộ trong khoa đoàn 
kết, thân ái, hoàn thành tốt nhiệm vụ, nhiều đồng chí quản 
lý  khoa  làm  việc  với  nhiệt  tình  và  trách  nhiệm  cao.Nhận 
nhiệm  vụ  hôm  nay,chúng  tôi  xin  theo  gương  tốt  của  các 
đồng chí. 

      Trong quá trình chuẩn bị bầu cử, cán bộ khoa chúng ta 
đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong việc quan tâm, 
bàn bạc những vấn đề chung của khoa.Chúng ta mong tinh 
thần đó càng phát triển. 

      Khi lựa chọn để giao nhiệm vụ các đồng chí đã trao đổi, 
phân tích những ưu và nhược điểm của chúng tôi.Chúng tôi 
sẽ rất biết ơn khi các đồng chi giúp chúng tôi phát huy ưu 
điểm,  khắc  phục  nhược  điểm,  khi  các  đồng  chí  mách  bảo 
cho  những  ý  hay,việc  tốt,  khi  các  đ/c  cổ  vũ  và  ủng  hộ 
những chủ trương và việc làm có hiệu quả. Được như thế là 
rất tốt,nhưng sẽ còn tốt hơn,còn quý hơn khi các đ/c thẳng 
thắn  và  chân  tình  chỉ  cho  chúng  tôi  thấy  được  các  thiếu 
sót,ngăn ngừa những sai lầm,vạch ra được mặt trái của sự 
việc. 

     Chúng tôi nhận nhiệm vụ trong tình hình mới,trong buổi 
đầu  của  cơ  chế  thị  trường  với  mọi  điều  hay  và  dở  của 
nó.Công việc có nhiều,trước mắt ,ngoài việc điều hành tốt 
công việc hàng ngày chúng tôi dự kiến sẽ đổi mới một số 
vấn đề về làm đồ án tốt nghiệp,về chương trình và kế hoạch 
đào  tạo,điều  hòa  mối  quan  hệ  giữa  lao  động  sản  xuất  và 
giảng dạy sao cho mỗi người phát huy được tốt nhất năng 
lực và cải thiện được đời sống. 

     Phương  châm  của  chúng tôi  là  lấy  hiệu quả  làm  thước 
đo,lấy đề cao dân chủ và phát huy trí tuệ làm biện pháp cho 
mọi công việc. 

     Nhận  nhiệm  vụ  và  vinh  dự  làm  lảnh  đạo  và  quản  lý 
khoa,chúng  tôi  xin  hứa  sẽ  làm  việc  với  tinh  thần  trách 
nhiệm và nhiệt tình cao.  Chúng tôi cũng nhận thức rất rõ 
rằng, muốn có được thành công chúng tôi rất cần sự ủng hộ 
của Ban giám hiệu và các cấp quản lý của trường,rất cần sự 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

8 

lảnh đạo và nhất trí của chi bộ ,rất cần sự nổ lực và sự ủng 
hộ  của  toàn  thể  cán  bộ  trong  khoa.Chúng  tôi  hy  vọng  có 
được các ủng hộ đó để có thể làm tốt nhiệm vụ. 

     Xin cám ơn các đ/c đã tín nhiệm và giao mhiệm vụ cho 
chúng tôi. Xin kính chúc sức khỏe, thắng lợi,vạn sự như ý 

 

 

 

 

 

 

                    4-KHOA VÀ TRUNG TÂM  LĐSX      

 

     Hồi  ấy  trung  tâm  nghiên  cứu  ứng  dụng  kỹ  thuật  xây 
dựng của khoa đang làm được nhiều việc,có đóng góp đáng 
kể cho trường. Thường thì các trung tâm của các khoa do 
chủ  nhiệm  khoa  kiêm  làm  giám  đốc.Thời  anh  Đoàn  Định 
Kiến làm chủ nhiệm khoa,anh cũng làm giám đốc,anh Trần 
Nhật  Thành  làm  phó.Khi  tôi  nhận  chức  chủ  nhiệm 
khoa,ban giám hiệu có gợi ý tôi làm luôn giám  đốc trung 
tâm và báo để ra quyết định.Thế nhưng tôi đã đề nghị cứ để 
anh Kiến và anh Thành tiếp tục phụ trách trung tâm vì các 
anh đang điều hành tốt còn tôi muốn tập trung sức lực cho 

công tác đào tạo,mặc dù tôi biết như thế là đã bỏ qua một 
cơ hội tốt để làm lao động sản xuất. 

     Về  việc  thành  lập  các  trung  tâm  LĐSX  trong  trường 
thực ra tôi có đóng góp chút ít.Hồi những năm trước 1986 
mọi  hoạt  động  LĐSX  phải qua  phòng  Quản  lý  NCKH  và 
phòng  Tài  vụ.Cũng  đã  có  một  số  việc  làm  có  hiệu  quả 
nhưng  không  ít  trường  hợp  bị  gây  khó  dễ,  bị  làm  phiền 
hà.Tôi cũng đã có làm một vài việc và cũng đã gặp các trở 
ngại, đến mức phải to tiếng ở phòng tài vụ. 

     Tôi  suy  nghĩ,cố  tìm  ra  một  mô  hình  có  hiệu  quả,đó  là 
việc  thành  lập  ra  các  đơn  vị  LĐSX  chịu  sự  giám  sát  của 
trường,có nghĩa vụ đối với trường nhưng được tự chủ về tài 
chính và tổ chức cũng như việc ký các hợp đồng.Tôi đem ý 
đó  bàn  với  anh  Trần  Đức  Dục  ở  khoa  Kinh  tế.Anh  Dục 
cũng có những ý kiến tương tự.Chúng tôi đã bàn bạc,thống 
nhất các quan  điểm  và biện  pháp,sau  đó anh  Dục  đã phát 
biểu tại Đại hội Đảng bộ vào tháng 3 năm 1986 (hồi đó tôi 
chưa  phải  là  đảng  viên  chính  thức  nên  chưa  được  dự  đại 
hội).Ý  kiến  đề  xuất  của  chúng  tôi  được  Đại  hội  hoan 
nghênh,cho đó là một hướng đi có triển vọng.Đặc biệt dự 
đại  hội  hôm  ấy  có  thứ  trưởng  Hoàng  Xuân  Tùy  và  vụ 
trưởng Nguyễn Xuân Đặng.Anh Tùy và anh Đặng rất khen 
ngợi.Trong lúc anh Dục phát biểu ở hội trường nói rõ đó là 
ý kiến của anh và tôi thì tôi thập thò ở bên ngoài để nghe 
ngóng các phản ứng. Đến giờ giải lao tôi mới được gặp anh 
Tùy  và  các  anh khác  để  trình bày  rõ  hơn  .Băn  khoăn  của 

 

9 

nhiều  đại  biểu  hôm  đó  là  liệu  đã  có  những  người  đù  khả 
năng  đứng  ra  thành  lập  và  điều  hành  đơn  vị  như  vậy 
chưa.Tôi  đã  chủ  động  gặp  anh  Tùy,anh  Đặng  và  các  anh 
trong ban giám hiệu xin được làm thí điểm một đơn vị như 
vậy.Thế nhưng hồi đó tôi chưa có được thành tích và sự tín 
nhiệm  cần  thiết  nên  nguyện  vọng  không  được  chấp 
nhận.Đơn vị đầu tiên của trường theo mô hình đề xuất có lẽ 
là  Xí  nghiệp  LĐSX  do  anh  Nguyễn  Mạnh  Ỵên  làm  giám 
đốc,sau đó chuyển sang anh Trần Văn Huyền. 

     Thực ra để thành lập và điều hành được có hiệu quả các 
trung tâm như sau này cần có công sức rất nhiều người,tôi 
chỉ dám tự nhận là một trong những người gieo hạt giống ý 
tưởng đầu tiên .Tôi cũng đoán rằng sở dĩ Bộ cho thành lập 
nhiều trung tâm trong các trường có lẽ một phần là do anh 
Tùy đã thấy được cái hay trong ý kiến của chúng tôi 

     Không được thực thi ý đồ về LĐSX tôi đành xin đi làm 
chuyên  gia  ở  Châu        Phi  .  Kết  thúc  chuyên  gia  trở  về 
(1989), thấy các trung tâm hoạt động có hiệu quả tôi rất vui 
vì tư tưởng của mình,đề xuất của mình đã được chấp nhận 
(mặc  dù  không  ai  biết  và  không  ai  công  nhận  quyền  tác 
giả). 

     Khi  nhận  chức  chủ  nhiệm  khoa,  một  dịp  may  để  tôi 
kiêm  làm  giám  đốc  trung  tâm  nhưng  tôi  đã  không 
làm.Không phải là tôi không đủ sức làm một lúc hai,ba việc 
mà tôi nghĩ cứ để anh Kiến và anh Thành làm ở trung tâm 

,còn  tôi tập trung  cho  công tác  đào tạo  thì sẽ tốt hơn  cho 
công việc chung. 

 

                5-CẢI  TIẾN  ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 

    

  Trước  năm  1993  đồ  án  tốt  nghiệp  của  ngành  xây  dựng 
thường gồm ba phần:kiến trúc,kết cấu,thi công,do ba thầy 
hướng dẫn,thầy kiến trúc ra đề.Mỗi sinh viên phải thể hỉện 
từ 14 đên 16 bản vẽ,có sv còn vẽ đến 18-20 bản hoặc hơn 
nữa,trong  đó  có  5-6  bản  kiến  trúc  với  1-2  bản  phối 
cảnh.Mọi bản vẽ đều được thể hiện bằng tay.Số đông sinh 
viên  không  thể  tự  mình  vẽ  được  hết  mà  phải  thuê,mượn. 
Hầu như toàn bộ các bản phối cảnh đều phải nhờ đến các 
kiến trúc sư hoặc sinh viên kiến trúc.Tôi thấy cách làm như 
vậy  có  nhiều  chỗ  bất  hợp  lý,không  phản  ảnh  đúng  thực 
chất,gây lảng phí lớn.Tôi đem ý kiến trao đổi với nhiều cán 
bộ  trong  khoa,tìm  cách  cải  tiến  nhằm  làm  cho  đồ  án  đạt 
hiệu quả cao hơn,thực chất hơn.Tôi cũng đã đến các trường 
có  đào  tạo  ngành  xây  dựng  từ  Hà  nội  đến  thành  phố 
HCM,tìm hiểu và trao đổi về chương trình và kế hoạch đào 
tạo  thì  thấy  rằng  mọi  nơi  vẫn  làm  đồ  án  tốt  nghiệp  như 
thế,thậm chi có nơi còn nặng nề hơn.Tôi đề nghị cùng nhau 
cải tiến thì nhận được sự khuyến khích là làm trước đi,các 
nơi sẽ theo sau. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

10 

      Hội đồng khoa học đã thảo luận và thống nhất cách làm 
mới là mỗi đồ án do 2 thầy hướng dẫn,đầu đề do thầy kết 
cấu  hoặc  thi  công  chịu  trách  nhiệm,phần  kiến  trúc  chỉ 
chiếm 10%, không vẽ phối cảnh.Hạn chế số bản vẽ không 
quá 13,ai cần và có điều kiện vẽ nhiều hơn phải thông qua 
chủ  nhiệm  khoa  mới  được  thực  hiện.Đã  có  lần  ban  chủ 
nhiệm khoa đã thí điểm rút thời gian làm đồ án xuống còn 
12  tuần.Kết  quả  chấp  nhận  được  nhưng  nhiều  khoa  khác 
không đồng tình nên không tiếp tục. 

      Việc cải tiến làm đồ án như trên cũng chỉ có tác dụng 
tích cực trong vài năm.Càng ngày do sự phát triển của công 
nghệ  thông  tin  mà  cách  làm  cũ  không  phù  hợp,  rất  khó 
ngăn ngừa và phát hiện gian lận.Tôi lại suy nghĩ để tiếp tục 
cải  tiến  nhưng  chưa  kịp  làm  thì  đã  hết  nhiệm  kỳ  và  về 
hưu.Tôi có bàn giao các ý đồ cho các đ/c kế nhiệm nhưng 
cũng  chưa  triển  khai  được.Thế  mới  biết  cái  quán  tính  nó 
mạnh biết chừng nào. 

      Tôi còn nhận thấy mỗi lần bảo vệ đồ án,kinh phí trường 
cấp rất hạn hẹp,chỉ đủ phục vụ nước chè.Thế nhưng thường 
thấy trên bàn hội đồng nước ngọt và thuốc lá ba số 5.Hỏi ra 
mới biết các lớp trưởng bắt sinh viên đóng góp để phục vụ 
hội đồng.Với sinh viên khá giả thì sự đóng góp đó không 
khó  khăn  gì  nhưng  với  sinh  viên  nghèo  đó  là  một  khoản 
đáng kể.Tôi để ý thấy các thầy cũng chỉ dùng một ít nước 
và thuốc, phần lớn còn lại cuối mỗi buổi một số ít sinh viên 
chia nhau,buổi sau lại đem ra toàn đồ mới.Thế là vừa lảng 

phí vừa làm cho các thầy mang tiếng.Tôi đã hội ý ban chủ 
nhiệm và ra quyết định cho các lớp không được thu tiền của 
sinh  viên  để  phục  vụ  hội  đồng.Chỉ  được  đặt  trên  bàn  các 
loại nước uống thông thường, không được đặt thuốc lá.Việc 
này đã nhận được sự hoan nghênh của sinh viên,sự ủng hộ 
của nhiều thầy  

      Cứ mỗi lần tổ chức bảo vệ đồ án tốt nghiệp là khoa lại 
phải  chuẩn  bị  để  hiệu  trưởng  ra  quyết  định  thành  lập  hội 
đồng  và  danh  sách  các  ủy  viên.Việc  đó  mang  nặng  tính 
hình  thức  và  nhiều  khi  gây  ra  sự  khó  khăn,trở  ngại  cho 
khoa,đặc biệt là khi phải thay đổi, bổ sung các thành viên 
hội đồng.Tôi đã mạnh dạn trình bày với hiệu trưởng và xin 
phép đề xuất một vài cải tiến.Hiệu trưởng chỉ cần ra quyết 
định chung  là tổ chức đợt bảo vệ đồ án , ủy quyền cho chủ 
nhiệm  khoa trong việc  thành  lập và quyết  định  danh sách 
các thành viên hội đồng.Sau khi làm vá rút kinh nghiệm tôi 
đem  việc  này  nói  với  các  chủ  nhiệm  khoa  khác,đề  nghị 
hưởng  ứng  để  thành  cách  làm  mới.Tiếc  rằng  tôi  không 
thuyết phục được các vị và tôi chỉ thực hiện được việc này 
trong  2  năm,khi  tôi  về  hưu  thì  mọi  việc  lại  quay  về  như 
cũ.Thay đổi một việc đã thành thói quen là quá khó. 

                6 – PHÁT BẰNG TỐT NGHIỆP 

 

      Từ 1993 trở về trước sinh viên tốt nghiệp xong chỉ nhận 
được một giấy chứng nhận để đi kiếm việc mà chưa được 

 

11 

nhận bằng.Sau  một vài năm,    lẻ  tẻ từng người  mang  giấy 
giới thiệu về nhận bằng ở phòng quản lý sinh viên.Cũng có 
năm trường làm lễ phát bằng nhưng chỉ phát đại diện cho 
mỗi  khoa  vài  người.Tôi  thấy  làm  như  vậy  không  hay,bàn 
với các anh trong ban chủ nhiệm tìm càch phát bằng ngay 
cho  toàn  thể  sinh  viên  đã  được  công  nhận.Khi  cả  trường 
chưa thể làm được thì khoa ta đi đầu trong việc này.Ý kiến  
được  ban  giám  hiệu  tán  thành,được  nhiều  cán  bộ  ủng  hộ. 
Chúng tôi bàn với phòng quản lý sinh viên mới biết là hiện 
không  có  đủ  phôi  bằng.Tự  tôi  phải  lấy  giấy  giới  thiệu  và 
nhờ người quen ở bộ mới kiếm về được đủ phôi bằng, nhờ 
cô Miều phòng QLSV chuẩn bị giúp.Kết quả là năm 1993 
,lần đầu tiên trong trường khoa Xây dựng tổ chức phát bằng 
cho  toàn  thể  sinh  viên  tốt  nghiệp.Không  những  thế  khoa 
còn  có  phần  thưởng  và  quà  lưu  niệm  cho  một  số  sinh 
viên.Tôi lại đem chuyện này mách với các khoa khác,được 
nhiều  khoa  hưởng  ứng  và  đề  nghị  mở  rộng  cho  toàn 
trường.Từ  năm  1995  trường  đã  tổ  chức  phát  bằng  chung 
ngay sau khi s/v bảo vệ đồ án tốt nghiệp. 

     Hôm  phát  bằng  toàn  trường(1995)  phòng  QLSV  lo  tổ 
chức,hiệu phó Nguyễn Như Khải trao bằng tận tay cho từng 
người.Do  thiếu  kinh  nghiệm  tổ  chức  nên  xẩy  ra  lộn 
xộn,mất trật tự,làm cho anh Khải quá vất vả.Phát bằng lần 
lượt  theo  từng  khoa.Khoa  Xây  dựng  đông  nhất  nên  được 
phát cuối cùng.Đến lượt khoa Xây dựng ,tôi xin phép các 
anh  trong  ban  tổ  chức  điều  hành  thay  vì  thấy  các  anh  đã 

mệt rồi.Chỉ cần một vài và cải tiến nhỏ tôi đã lập lại trật tự 
và  làm  cho  việc  phát  bằng  tiến  hành  một  cách  thuận 
lợi,nhanh  chóng.Sau  buổi  ấy  anh  Khải  cứ  cám  ơn  tôi,nói 
rằng nếu không có tôi giúp đỡ hôm ấy thì không biết anh có 
đủ sức kết thúc công việc hay không.Những năm sau này 
cách làm của khoa Xây dựng đã được áp dụng  có hiệu quả. 

 

                     7-QUYỀN  ĐƯỢC  ĐÓNG  DẤU 

 

     Không biết từ đâu, có một thông lệ ở các trường đại học 
là  các  chủ  nhiệm  khoa  không  được  phép  thừa  ủy  nhiệm 
hoặc thừa lệnh hiệu trưởng ký một số giấy tờ,trong khi đó 
thì phó phòng hành chính lại có quyền đó.Thế là có nhiều 
giấy tờ xác nhận hoặc giới thiệu cho sinh viên,chủ nhiêm 
khoa phải ký rồi đưa cho phòng hành chính xác nhận chữ 
ký .Việc làm này là cồng kềnh và không hợp lý.Không lẽ 
chủ  nhiệm  khoa  lại  có  tư  cách  kém  phó  phòng  hành 
chính.Tôi  đã  bỏ  công  tìm  hiểu  xem  thông  lệ  trên  từ  đâu 
ra,dựa  trên  điều  luật  nào,do  Bộ  hay  Chính  phủ  quy 
định.Không tìm thấy.Tôi đem chuyện này trao đổi với hiệu 
trưởng  Nguyễn  Văn Chọn  và đề nghị  anh  Chọn  cho phép 
văn thư đóng dấu lên những giấy tờ liên quan đến sinh viên 
mà  tôi  đã  ký,không  cần  qua  phòng  hành  chính.Anh  Chọn 
đồng  ý và  dặn tôi  phải hết  sức thận trọng  và không  được 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

12 

nói  rộng  rãi  chuyện  này  ra  ngoài.Tôi  đã  lấy  danh  dự  hứa 
với anh. 

      Thế là nhờ quyền này tôi đã giúp đỡ cho sinh viên được 
nhiều việc . Những giấy tờ hàng ngày sinh viên khoa Xây 
dựng không phải mất công chầu chực ở phòng hành chính 
để xin xác nhận chữ ký của chủ nhiệm khoa.Sinh viên tốt 
nghiệp thường cần nhiều bản sao bảng điểm và bằng .Nhiều 
sinh  viên  phải  đến  phòng  công  chứng.Tôi  rất  sung  sướng 
khi tìm được một quy định là chủ nhiệm khoa có quyền xác 
nhận  các  bản  sao  nói  trên.Thế  là  tôi  thông  báo  cho  sinh 
viên biết và mỗi năm tôi đã ký xác nhận hàng  ngàn bản sao 
như thế.Việc này có làm cho cô văn thư vất vả thêm nhưng 
cô  ấy  cũng  rất  vui  lòng  vì  đã  giúp  đỡ  được  sinh  viên.Tất 
nhiên  ký  và  xác  nhận  bản  sao  là  miễn  phí  cho  sinh 
viên.Việc  này  làm  cho  sinh  viên  vô  cùng  phấn  khởi.Rút 
kinh  nghiệm  một  số  lần  trước,tôi    đã  không  nói  cho  các 
khoa khác biết chuyện này. 

 

                8- CẤP TIỀN CHO LIÊN CHI ĐOÀN 

 

     Trước đây khi chưa làm quản lý khoa tôi có nhận thấy 
thỉnh  thoảng  cán  bộ  liên  chi  đoàn  thanh  niên  lên  gặp  chủ 
nhiệm khoa xin tiền cho các hoạt động.Mỗi lần như vậy cán 
bộ đoàn phải trả lời nhiều câu hỏi (mà tôi cảm thấy phần 
nào có tính căn vặn và không cần thiết) và chỉ nhận được 

một  khoản  ít  hơn  số  lượng  dự  trù.Tôi  thấy  cách  làm  như 
vậy có chỗ chưa hay và thông cảm với sự vất vả của cán bộ 
đoàn.Sau khi nhận nhiệm vụ được ít lâu tôi bàn với các anh 
trong  ban  chủ  nhiệm  là  nên  mời  cán  bộ  đoàn  thanh 
niên,trao  đổi  xem  hàng  năm  có  những  hoạt  động  gì,cần 
khoa hỗ trợ bao nhiêu thì khoa sẽ cấp luôn một lần,giữ để 
tiêu dần.Cán bộ đoàn hội ý và xin một triệu rưỡi đến 2 triệu 
.Ban  chủ  nhiệm  khoa  cũng  hội  ý  và  thống  nhất  cấp  hai 
triệu.Thật là một bất ngờ đối với các cán bộ đoàn.Tôi chỉ 
căn dặn cần sử dụng đồng tiền cho hợp lý và cuối năm báo 
cho khoa biết các khoản đã chi để có cơ sở xin cấp cho năm 
sau. 

 

 

      9-HỌC  BỔNG  VINATA  VÀ  HB  TRẦN  NHẬT 
THÀNH 

 

     Hồi còn đi học tôi là một sinh viên quá nghèo.Ngoài học 
bổng 22 đồng mỗi tháng hầu như không còn một sự trợ cấp 
nào  từ  gia  đình  hoặc  từ  một  nguồn  khác.Để  có  thêm  tiền 
chi tiêu tôi phải kiếm việc làm mặc dù có lúc phải bỏ vài 
buổi  học.Vì  thế  tôi  rất  thông  cảm  với  sinh  viên  nghèo  và 
vẫn muốn tìm cách giúp đỡ. 

     Việc  đầu  tiên  tôi  bàn  với  đoàn  thanh  niên  và  hội  sinh 
viên tổ chức cho số sinh viên nghèo đi lao động trong các 

 

13 

dịp  nghỉ  hè,  nghỉ  tết.  Tôi  đã  tự  đến  các  công  ty,công 
trường,dùng quan hệ quen biết của mình để tìm kiếm công 
việc  và  giới  thiệu  s/v  đến  làm.Tuy  vậy  việc  này  cũng  chỉ 
được vài đợt, kết quả không như mong muốn. 

     Khi tiếp cán bộ của các công ty đến tuyển s/v tốt nghiệp 
tôi thường bàn với họ việc cấp học bổng cho sinh viên.Kết 
quả có công ty Vinata nhận lời.Tôi ký với họ một hợp đồng 
trách  nhiệm.Hàng  tháng  họ  cấp  12  suất  học  bổng  trong  3 
năm liền,khoa có trách nhiệm lựa chọn s/v để cấp và mỗi 
năm  giao  cho  họ  từ  6  đến  8  s/v  tốt  nghiệp  theo  yêu 
cầu.Chúng tôi gọi là học bổng Vinata.Việc làm này có kết 
quả tốt,giúp cho một số s/v yên tâm học tập. 

      Ban chủ nhiệm khoa cũng lại bàn bạc với liên chi đoàn 
lập một quỹ học bổng giúp s/v nghèo.Tiền là do khoa  và 
liên chi đoàn vận động các nhà hảo tâm.Danh sách s/v được 
cấp  không  cố  định  mà  do  liên  chi  đoàn  xét  đề  nghị  theo 
từng  tháng,BCN  khoa  duyệt  số  lượng  và  mức.Mỗi  tháng 
thường  cấp  được  khoảng  10  suất.Thầy  giáo  Trần  Nhật 
Thành  là  người  ủng  hộ  nhiều  nhất,  hàng  tháng  thầy  đóng 
toàn bộ số lương ở trường cho quỹ này,vì thế chúng tôi gọi 
là học bổng Trần Nhật Thành. 

 

10- QUẢN LÝ LỚP KV  

 

      Mở các lớp cử tuyển,gọi tắt là KV (khu vực) là một chủ 
trương  của  Nhà  nước  nhằm  đào  tạo  cán  bộ  cho  các  vùng 
núi  và  hải  đảo.Sinh  viên  vào  trường  không  phải  thi  mà 
được địa phương xét tuyển theo chỉ tiêu,trường chỉ biết tiếp 
nhận và đào tạo. 

     Quản lý và giảng dạy các lớp KV là việc làm vất vả nên 
không khoa nào muốn nhận.Đã có lúc tôi bàn với ban giám 
hiệu thành lập riêng một bộ phận chuyên trách KV nhưng 
không được tán thành . Nhà trường đành lần lượt giao cho 
mỗi khoa quản lý một vài lớp, riêng khoa Xây dựng được 
miễn vì số s/v đã quá đông.Trong một lần họp tôi nghe các 
chủ nhiệm khoa khác phàn nàn về KV, tôi cho rằng các anh 
ấy chưa biết cách quản lý.Thế là các anh quay lại tấn công 
tôi, cho tôi là không trực tiếp làm nên không biết và chỉ nói 
suông, thử nhận một vài lớp xem sao. 

     Trước đó tôi đã có suy nghĩ và vài lần trao đổi với anh 
Đỗ Hửu Nghĩa về biện pháp có hiệu quả trong việc quản lý 
và giảng dạy KV.Tôi cũng muốn thực thi các ý kiến đó nên 
đã nhận lời phụ trách vài lớp.Sau đó mới kịp bàn với các 
anh Viên,anh Thành trong ban chủ nhiệm .May là khi nghe 
tôi trình bày các anh đã nhất trí và quyết tâm làm tốt.Vào 
quãng đầu năm 1994 chúng tôi bắt đầu nhận lớp KV7. 

      Việc  đón  s/v  mới  và  tổ  chức  tuần  sinh  hoạt  đầu  khóa 
thường  chỉ  do  phòng  QLSV  phụ  trách.Lần  đón  KV  7  tôi 
yêu  cầu  được  phối  hợp  ngay  từ  đầu.Mấy  ngày  trước  đó 
chúng  tôi  đã  hội  ý  ban  chủ  nhiệm  bàn  các  công  việc  cần 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

14 

thiết.Chúng tôi muốn ngay từ đầu tạo cho sinh viên sự an 
tâm,lòng  phấn khởi và tin cậy,có  quyết  tâm  học  tập và  tu 
dưỡng,có tình yêu nghề và yêu trường.Muốn vậy phải làm 
thật  tốt  việc  đón  tiếp  và  tổ  chức  tuần  sinh  hoạt  đầu  khóa 
cũng như việc giảng dạy các môn học. 

      Trước  ngày  đón  tiếp  tôi  đã  nhờ  anh  Chúc  (trợ  lý  của 
khoa)xuống ký túc xá xem xét chỗ ở dành cho KV7,sau đó 
tôi lại trực tiếp đến kiểm tra và bàn với ban quản lý KTX 
một số vấn đề.Tôi hình dung và tìm hiểu những khó khăn 
và lo lắng mà các s/v mới sẽ gặp phải để có biện pháp giúp 
họ  tránh  lo  sợ,có  được  cảm  giác  an  toàn,tự  tin.Hôm  đón 
tiếp  tôi  đã  nhờ  liên  chi  đoàn  cử  một  số  sinh  viên  các  lớp 
trên túc trực ở nơi đón tiếp để dẫn đường cho các bạn mới 
đến về KTX,cũng như chuyện trò thân mật với họ,giúp họ 
ổn định chỗ ăn  ở,hướng dẫn những điều cần thiết.Các s/v 
dẫn đường này chủ yếu được chọn trong số đã được khoa 
cấp học bổng và hôm đó khoa cũng chi thêm một khoản bồi 
dưỡng nho nhỏ. Việc này có lẽ là mở đầu cho phong trào 
sinh  viên tình  nguyện  tiếp  sức  mùa  thi  sau  này(tôi biết là 
liên chi  đoàn đã báo cáo thành tích này lên cấp trên,từ đó 
đoàn  các  trường  rút  kinh  nghiệm,lập  ra  các  đội  tình 
nguyện).Tối hôm đó tôi đến KTX thăm hỏi và chúc mừng. 

      Để động viên,chúng tôi bàn nhau tổ chức cho sinh viên 
một ngày tham quan Hà nội và đặc biệt là viếng lăng Bác 
Hồ.Tôi  chịu  trách  nhiệm  báo  cáo  với  hiệu  trưởng  và  xin 
kinh phí, đ/c Thành lấy giấy giới thiệu lên gặp ban quản lý 

lăng  xin  cho  một  đoàn    con  em  các  dân  tộc  vào  viếng 
Bác,đ/c Sơn tạm ứng tiền,thuê xe,tôi trực tiếp dẫn đoàn đi 
các nơi vừa làm công tác tư tưởng vừa làm hướng dẫn du 
lịch.Khi vào lăng,đoàn sắp thành hai hàng, có hai cảnh vệ 
cầm  vòng  hoa  ghi  dòng  chữ  “đoàn  con  em  các  dân  tộc 
viếng Bác”.Sau khi vào lăng viếng Bác và thăm nhà sàn,tôi 
tập trung  đoàn trong vườn và nói : Nhờ công  ơn của Bác 
các anh chị em được về Hà nội học tâp để trở thành các nhà 
xây dựng tương lai,thầy  muốn nhân dịp này chúng ta hứa 
với Bác sẽ cố gắng,chăm chỉ học tập và tu dưỡng để xứng 
đáng với lòng mong ước và tin  cậy của gia đình,của nhân 
dân.Một  bạn  nào  sẽ  thay  mặt  các  bạn  nói  lên  lời  hứa 
này.Các sinh viên rất cảm động,nhìn nhau.Biết rằng trong 
hoàn cảnh này khó có được một người dám tự đứng ra,tôi 
nhìn lướt qua các khuôn mặt và chỉ định một em,bảo   thay 
mặt  các  bạn  nói  lên  lời  hứa  chân  thành,xuất  phát  tự  đáy 
lòng.Không  khí  thật  trang  nghiêm  và  cảm  động.Tôi  đoán 
rằng  tối  hôm  đó  sẽ  có  nhiều  em  viết  thư  cho  gia  đình  kể 
chuyện này và nó trở thành một kỷ niệm khó quên.Tôi nghĩ 
cách làm công tác tư tưởng như vậy có tác dụng hơn là việc 
tập trung ở hội trường để thuyết giảng đạo lý. 

      Để việc giảng dạy có hiệu quả,tránh lảng phí và đặc biệt 
là  tránh  cho  sinh  viên  chán  nản  vì  không  tiếp  thu  kịp  bài 
học  tôi  cho  rằng  kế  hoạch và nội  dung  các  môn  học phải 
được  xuất  phát  từ  trình  độ  thực  tế  của  sinh  viên.Để  biết 
được trình độ tôi đã tự ra đề và chấm các bài kiểm tra toán 

 

15 

và tiếng Việt.Kết quả cho biết trong lớp có khoảng 5,6 em 
trung  bình,còn  lại  là  kém  vá  có  vài  em  quá  kém.Sau  thời 
gian  đầu động viên tinh thần để có được sự phấn khởi và 
lòng quyết tâm,tôi chỉ ra con đường khó khăn,gian khổ của 
việc  học  đại  học,tôi  huấn  luyện  phương  pháp  học  và  tìm 
cách cho học lại một số vấn đề của toán sơ cấp để có kiến 
thức cơ bản cấn thiết.Tôi tìm thầy có thể làm việc đó.Nhiều 
người giới thiệu anh Đinh Văn  Nghiệp.Tôi đã gặp anh,đề 
nghị anh giúp  và bàn với anh chương trình cũng như cách 
dạy cho có hiệu quả. 

      Tôi đã nghiên cứu, bàn bạc lập ra một chương trình và 
kế hoạch tạm được xem là phù hợp để thực hiện.Với những 
môn học khó tôi thường găp gỡ,trao đổi với thầy phụ trách, 
bàn  cách  dạy  sao  cho  có  được  kết  quả  mong  muốn.Cũng 
may  là  đối  với  các  lớp  KV  khoa  có  quyền  rộng  rãi  hơn 
trong  việc  lập  kế  hoạch  và  điều  hành.Kết  quả  KV7  được 
đánh giá là lớp khá nhất trong khối KV. 

     Tôi  đem  chuyện  quản  lý  KV7  trình  bày  với  ban  giám 
hiệu và các chủ nhiệm khoa khác, mong tìm thấy sự đồng 
tình, nhưng các anh đều cho là tôi đã làm nhiều việc không 
cần thiết  và  ở trường  này  ngoài  tôi  ra  không  ai làm  được 
như vậy.Vì thế mô hình KV7 như khoa Xây dựng đã làm 
có lẽ chỉ xẩy ra một lần rồi thôi. 

      Gần đây gặp lại một số s/v cũ của KV7 (ra trường gần 
10 năm), thấy họ làm được việc và rất nhớ đến khoa, đến 
trường,tôi rất mừng 

 

 

                  11- CẢI TIẾN CHƯƠNG TRÌNH 

 

      Nhiều người nhận thấy chương trình ngành xây dựng là 
quá  nặng  nhưng  rất  khó  rút  bớt  mà  càng  ngày  càng  cần 
thêm  vào  các  môn  học  mới  làm  cho  càng  nặng  thêm.Từ 
trước  tôi  đã  suy  nghĩ  nhiều  về  việc  cải  tiến  chương 
trình,bây  giờ  làm  chủ  nhiệm  khoa  ,có  điều  kiện  để  thực 
hiện ý tưởng.Tuy vậy một mình tôi không thể làm được mà 
phải có sự tán thành của hội đồng khoa học,có sự ủng hộ 
của  đông  đảo  cán  bộ.Cần  phải  giải  thích,vận  động,thuyết 
phục,thảo luận .Ai cũng đồng ý cần cải tiến và việc đầu tiên 
là rút bớt số giờ các môn học hiện hành.Tuy vậy không có 
bộ môn nào tự giác rút bớt, có môn còn đòi tăng thêm,chỉ 
nên rút các môn khác .Thật khó lắm thay.Đầu tiên tôi vận 
động rút môn kết cấu bêtông được 15 tiết,vận động bỏ đồ 
án  kết  cấu  gỗ  và  rút  bớt  giờ  nhưng  không  nhận  được  sự 
nhất  trí  hoàn  toàn,tôi  đành  theo  ý  kiến  đa  số  của  HĐKH 
quyết  định  cắt  bỏ  đồ  án  gỗ.May  mà  bộ  môn  vui  vẽ  chấp 
nhận,không có phản ứng gì.Năm sau tôi lại cắt tiếp giờ của 
môn  kết  cấu  gỗ  và  cuối  cùng  nhập  vào  với  môn  gạch  đá 
thành  môn  “kết  cấu  gạch  đá  và  gỗ”.Cắt  giờ  của  môn  thi 
công khó hơn nhiều vì gặp phải sự phản ứng.Có cán bộ của 
bộ  môn    nói  nhiều  lần,ở  nhiều  nơi  đại  ý  như  sau  “  Có 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

16 

những  ông  chủ  nhiệm  khoa  chẳng  hiểu  biết  gì  về  chuyên 
môn,chỉ  cậy  quyền  để  cắt  bớt  giờ của  môn này,môn  khác 
một  cách  tùy  tiện,không  có  một  chút  cơ  sở  khoa  học 
nào”.Tôi  thừa  biết  là  ám  chỉ  tôi  nhưng  đành  làm  thinh  vì 
thấy quá khó để giải thích,thuyết phục.Phải  nói tôi  đã bỏ 
nhiều  công  sức  để  cải  tiến  chương  trình,đã  cùng  anh 
Nguyễn  Lê  Ninh  làm  đề  tài  nghiên  cứu  về  lĩnh  vực  này 
nhưng kết quả không được như mong muốn,lực cản là khá 
mạnh  và  phần  lớn  lại  ở  trong  HĐKH  kể  cả  trong  một  số 
giáo sư.Dù sao thì cũng đã có một số cải tiến.. Sau này có 
dịp  tôi  đã  đưa  một  số  ý  kiến  giúp  ngành  xây  dựng  ở  Đại 
học Vinh làm kế hoạch đào tạo . 

     Tôi  thường  đọc  các  chuyện  lịch  sử  và  thấy  rằng  phần 
lớn  các  nhà  cải  cách  bị  thất  bại  là  do  họ  chưa  biết  hoặc 
chưa  thể  biến  ý  đồ  cải  cách  thành  nhận  thức,tình  cảm  và 
nhu cầu của cấp trên và của số đông.Các cải cách khi mang 
lại  lợi  ích  cho  một  số  này  sẽ  mang  lại  bất  lợi  cho  số 
khác,phải  tìm  cách  dung  hòa  các  lợi  ích  là  việc  làm  quá 
khó,vượt qua được sự chống đối cũng quá khó. 

     Không thành công lắm trong việc cải tiến chương trình 
tôi  xoay  sang  việc  tìm  cách  hoàn  thiện  bộ  giáo  trình  các 
môn học Thực ra đây là việc của các thầy,các bộ môn.Tôi 
chỉ  làm  nhiệm  vụ  động  viên,thúc  dục,tạo  điều  kiện  và  hỗ 
trợ.Do sự mách bảo của anh Nguyễn Lê Ninh tôi  có được 
khoản hỗ trợ 100 triệu  đồng từ trên Bộ Giáo dục để  làm 

việc này.Kết quả cũng chỉ ở mức được Vụ đại học nghiệm 
thu và chấp nhận.    

 

                               12-  LIÊN KẾT ĐÀO TẠO 

 

    Việc  liên kết  đào tạo  bây  giờ đã thành  phổ biến  nhưng 
vào  năm    1994  là  còn  rất  mới.  Khoa  Xây  dựng  là nơi thí 
điểm đầu tiên trong số các khoa .Thực ra ý đồ về liên kết 
không  phải  do  chúng  tôi  đề  xuất  mà  do  Viện  cơ  học  ứng 
dụng  thành  phố  HCM  của  anh  Nguyễn  Xuân  Hùng.  Hai 
bên đã bàn bạc,ký hợp đồng về nguyên tắc và lập đề cương 
hợp tác vào tháng 11 năm 1994.Tôi phải lên Bộ xin phép 
và  làm các thủ tục.May nhờ được người quen giúp đỡ nên 
cũng giải quyết được  nhanh chóng.Tôi lại phải soạn ra quy 
chế,đem  thảo  luận  và  thông  qua  ở  cả  hai  bên,sau  đó  tiến 
hành tuyển sinh.Anh Nguyễn Quang Viên đã trực tiếp vào 
thành phố để chỉ đạo việc tuyển sinh. Các môn thi và đề thi 
do  chúng  tôi  quyết  định.Ban  đầu  tôi  có  ý định  dùng  hình 
thức liên kết này để thực hiện một số ý đồ về cải tiến việc 
đào  tạo  để  rút  kinh  nghiệm,tuy  vậy  cũng    chỉ  thực  hiện 
được tý  chút   vì  gặp  phải  quá nhiều khó khăn.Tôi  có vào 
công tác và dạy  lớp này  vài lần.Qua   khảo  sát thêm    tình 
hình thấy rằng không thể mở rộng,không thể phát triển tốt 
được nếu vẫn muốn bảo  đảm chất lượng và hiệu quả.Đến 
năm  1997,theo  yêu  cầu  của  trường  chúng  tôi  chuyển  lớp 

 

17 

này  sang  cho  anh  Nguyễn  Huy  Thanh  (lúc  đó  là  khoa  tại 
chức) quản lý.Tôi xem việc liên kết như vậy là không đến 
nỗi thất bại nhưng cũng không thành công như mong đợi. 

 

 

 

 

    13     ĐÀO TẠO BẰNG HAI VÀ SONG BẰNG 

 

     Bằng hai là khi người học đã có một bằng đại học ,nay 
muốn học chuyên ngành khác để được nhận thêm một bằng 
nữa.Song bằng là khi người học đang theo học một ngành 
nào đó muốn học song song thêm một ngành  khác.Từ 1994 
đã có chủ trương của Bộ về đào tạo bằng hai và song bằng 
nhưng chưa có nơi nào thực hiện. Có lẽ khoa Xây dựng là 
đơn vị đầu tiên tổ chức làm thí điểm việc này.Sau khi bàn 
bạc  thống  nhất  trong  HĐKH,chúng  tôi  trình  bày  và  xin 
phép  ban  giám  hiệu.Lại  phải  chạy  các  thủ  tục  cần  thiết  ở 
trên Bộ,biên soạn điều lệ,lập chương trình chuẩn, quy định 
các tiêu chuẩn tuyển sinh và thông báo tuyển sinh.Sau nửa 
tháng  chúng  tôi  nhận  được  gần  một  trăm  đơn.Chúng  tôi 
không tổ chức thi nhưng yêu cầu mọi người phải qua một 
đợt kiểm tra trình độ gồm các môn toán,vẽ kỹ thuật và sức 
bền vật liệu.Ra đề,coi thi,chấm bài đều do ban chủ nhiệm 

khoa đảm trách.Môn vẽ và sức bền chỉ hỏi những điều rất 
cơ  bản,môn  toán  chủ  yếu  là  toán  sơ  cấp.Thế  mà  hơn  một 
phần ba các kỹ sư (đã có  bằng) không làm được.Chúng tôi 
phân loại.Người nào trượt cả 3 môn hoặc chỉ trượt 2 môn 
nhưng  đều  dưới  2  điểm  thì  không  nhận,ngoài  ra  ai  trượt 
môn nào thì bắt buộc phải học bổ túc môn đó mặc dù họ đã 
học,đã  thi  và  có  điểm  trên  trung  bình  ở  đại  học.Tôi  dạy 
toán,  đ/cThành dạy  sức  bền,  đ/c  Viên dạy  vẽ.Việc dạy  vẽ 
và sức bền không có chuyện gì xẩy ra.Riêng việc dạy toán 
có gặp phải sự thắc mắc của vài người, may mà giải thích 
được (chuyện này xin kể sau). 

     Để  tổ  chức  các  lớp  học  phải  xét  kỹ  từng  hồ  sơ,quyết 
định các môn học cho từng người.Rồi thu tiền,mở lớp ,mời 
thầy,theo  dõi  ,tổ  chức  thi,làm  đồ  án,xử  lý,các  thủ  tục  tài 
chính…,nói chung là khá vất vả.Việc đào tạo bằng hai diễn 
ra thuận lợi,có kết quả tốt.Ban đầu trường còn để cho khoa 
quàn lý,vài năm sau  khi mọi việc đã vào nề nếp trường thu 
về để giao cho phòng đào tạo quản (lúc đó tôi đã về hưu) 

     Sau khi tạm ổn các lớp bằng hai chúng tôi xúc tiến đào 
tạo song bằng cho sinh viên đang học các ngành khác trong 
trường.Cũng  lại  phải  làm  quy  chế,xét  duyệt  như  đối  với 
bằng  hai  và  có  phần  chặt  chẽ  hơn.Các  môn  học  của  song 
bằng thường không mở lớp riêng mà gửi s/v vào học ở các 
lớp  chính  khóa.Như  vậy  khoa  quản  một  lúc  bốn  hệ  đào 
tạo,không  những  quản  về  chuyên  môn  mà  quản  cả  tài 
chính.Điều  này  có  làm  cho  một  số  người  băn  khoăn,nghi 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

18 

ngờ.May  mà  mọi  việc  làm  và  thu  chi  của  khoa  rất  minh 
bạch, công khai,đúng thủ tục pháp lý nên không có chuyện 
gì rắc rối xẩy ra. 

     Cho đến nay (2008) việc đào tạo bằng hai và song bằng 
đã diễn ra được 14 năm ,cũng mang lại lợi ích cho một số 
người  và  cũng  đang  phát  triển  nhưng  có  lẽ  ít  ai  biết 
được,nhớ được những người đầu tiên đã vượt qua nhiều vất 
vả để tạo lập ra nó. 

   

                          14- TÌM CÁCH THÁO GỠ 

 

     Bạn  đã  bao  giờ  bị  xử  lý  oan  sai  chưa.Nếu  chưa  bị  thì 
thật là may mắn.Hồi còn bé tôi đã từng bị một số lần,mỗi 
lần như vậy đều để lại nỗi uất hận.Đến nay thì tôi đã quên 
hết rồi chứ trước đây mỗi lần nhớ lại là một lần đau xót. Vì 
thế khi đã là người lớn, tôi cố tránh không gây ra oan sai 
cho người khác (đặc biệt là cho trẻ con và sinh viên) .  

     Vào  khoảng  đầu  năm  1994  anh  Nguyễn  Tấn  Quý  cho 
biết nhà trường nhận được công văn của UBND một huyện 
yêu cầu trả s/v  Võ về địa phương vì khai gian lý lịch ,gia 
đình và bản thân có những hành động mờ ám.Võ là s/v lớp 
KV7  do  khoa  Xây  dựng  đang  quản  lý.Có  lẽ  chỉ  cần  tôi 
đồng  ý  thì  nhà  trường  sẽ  làm  thủ  tục  trả  sinh  viên  về  địa 
phương.Tôi bàn với anh Quý là hãy thong thả để tôi điều 
tra xem sao,may ra có thể tránh được oan sai.Trước hết tôi 

nghiên cứu  hồ sơ,thấy  tất  cả  đều  rõ  ràng và  hợp lệ.Quyết 
định cử đi học là của UBND tỉnh,hồ sơ đã qua các cấp xã 
và huyện.Tôi gọi s/v Võ lên gặp,nói cho biết sự việc và yêu 
cầu trình bày thật trung thực để tôi có thể tìm cách giúp đỡ 
nếu được.Sau khi nghe Võ kể chuyện tôi phán đoán nguyên 
nhân,có  thể  chỉ  là  do  mâu  thuẩn  và  thù  ghét  cá  nhân  mà 
thôi,  tôi  bày  cho  Võ  một  vài  mẹo  để  gỡ.Tôi  bàn  với  anh 
Quý làm  công  văn trả  lời  cho  UBND huyện  là  nếu  có  đủ 
chứng cứ s/v man khai lý lịch thì chúng tôi sẵn sàng, nhanh 
chóng cho thôi học và trả về địa phương, nhưng vì s/v do  
tỉnh cử đi nên bây giờ muốn chúng tôi trả về thì cũng cần 
có  yêu cầu chính thức của tỉnh,đề nghị huyện làm việc với 
tỉnh trước. 

      Chúng tôi bàn với nhau nếu không có công văn của tỉnh 
thì chứng tỏ sự phán đoán của tôi là đúng và ta cứ lờ đi là 
xong.Nếu có công văn của tỉnh chúng ta sẽ tính sau.Kết quả 
không có công văn nào của tỉnh,s/v Võ học hành khá,là một 
cán bộ tốt của lớp và của phong trào sinh viên, hiện tại là 
phó  giám  đốc  một  công  ty  xây  dựng  ở  Quảng  Nam,Đà 
Nẵng. 

 

                   15 – GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG 

 

     Dịp dân chủ bầu hiệu trưởng năm 1992 có một câu hỏi 
cho các ứng cử viên như sau : nếu có sự mâu thuẩn và kiện 

 

19 

tụng  giữa  s/v  và  giáo  viên  thì  hiệu  trưởng  sẽ  bênh  vực 
ai?Câu trả lời được mọi người lựa chọn là không bênh vực 
“ai”  cả,mà  tìm  cách  bảo  vệ  chân  lý,  giữ  được  công 
bằng.Trong  nhiệm  kỳ  chủ  nhiệm  khoa  tôi  đã  gặp  một  số 
trường hợp như vậy. 

     Sinh viên Tuân là cán bộ lớp.Một hôm cậu ta có việc gì 
đó với  giáo  vụ  nên tranh  thủ giờ  nghỉ giải  lao xuống văn 
phòng khoa.Không may khi vào lớp trể mất mấy phút.Mà 
là giờ của thầy Nguyễn,một  thầy giáo trong khoa, nổi tiếng 
vì thỉnh thoảng có những việc khác người.Trước đấy có lần 
thầy đã tuyên bố không chấp nhận s/v vào lớp chậm,thầy là 
người  vào  lớp  cuối  cùng,thầy  đã  vào  rồi  thì  s/v  nào  đến 
chậm không được vào nữa.Thế mà hôm ấy không biết sao 
Tuân lại vi phạm,cậu ta xin phép thầy để  vào học.Thầy đã 
không cho mà còn mắng . Tuân thanh minh là cậu ta được 
giáo  vụ  khoa  gọi  lên  giải  quyết  công  việc  của  lớp  chứ 
không  phải  cố  ý  đến  chậm.Thế  là  thầy  nổi  nóng  quát 
rằng:anh dám cãi à !anh định đem khoa ra để dọa tôi à! Thế 
thì tôi sẽ không cho anh học tiếp môn này nữa,không cho 
thi  nữa.Sinh  viên  Tuân  tái  mặt,run  sợ,chẳng  biết  nói  sao 
,vội lên gặp tôi : thầy ơi, xin thầy cứu em với.Sau khi nghe 
trình bày sự việc tôi hỏi cậu ta định nhờ tôi cứu theo kiểu 
nào.  Tuân  xin  được  học  môn    này  với  một  lớp  khác.Tôi 
khuyên thử đến gặp riêng thầy,xin lỗi và xin thầy học tiếp 
xem sao.Tuân cho biết: không được đâu thầy ơi, trong sinh 
viên đồn đại là thầy Nguyễn này ghê lắm,đã nói gì là như 

đinh đóng cột, không thay đổi.Tôi động viên để  s/v an tâm 
trở về học tiếp và nói rằng tôi sẽ cố gắng thuyết phục thầy 
Nguyễn giúp. 

     Tôi nghĩ thầy Nguyễn dọa s/v như thế là quá đáng, nếu 
chỉ vì muốn trình bày lý do (thầy cho là cãi lại)  mà bị đình 
chỉ học là không đúng quy chế,vi phạm quyền dân chủ.Tôi 
rất muốn giúp thầy nhận ra thực chất sự việc và hòa giải. 
Lần  thứ  nhất  gặp  thầy,tôi  hỏi  để  nghe  kể  lại  sự  việc.Tôi 
đồng ý với thầy cần giữ nghiêm  túc kỷ cương nhưng góp ý 
là  không  cho  s/v  học  tiếp  là  hơi  quá,thôi  để  tôi  bảo  s/v 
gặp,xin  lỗi  thầy  và  thầy  cho  qua.Thế  nhưng  thầy  không 
chấp nhận.Tiễn thầy tôi xin thầy suy nghĩ thêm và hẹn hôm 
sau  trao  đổi  tiếp.Tôi  biết  thầy  Nguyễn  thực  chất  là  tốt,rất 
coi trọng nguyên tắc vì vậy phải kết hợp cả tình và lý mới 
được .Hôm sau tôi đưa cho thầy xem quy chế về xử lý kỷ 
luật sinh viên,nói rằng giữ kỷ cương là đúng nhưng kỷ luật 
s/v  phải  theo  quy  chế,nếu  làm  sai,s/v  không  những  có 
quyền khiếu nại lên trường,lên bộ mà còn có thể đưa ra báo 
chí,công  luận.Tôi  khuyên    thầy  bớt  tự  ái  mà  dẹp  chuyện 
này đi chứ để chuyện này to ra thì uy tín cả của thầy và của 
khoa  đều  bị  sứt  mẻ.Các  anh  Thành,  anh  Viên  trong  BCN 
khoa  cũng  khuyên  can  thêm.  Thế  là  lần  này  nhân  vật  nổi 
tiếng vui vẻ nghe theo lẽ phải. 

 

CAN THIÊP VÀO CHUYỆN THI 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

20 

 

     Tôi  rất  quan  tâm  đến  kỷ  cương  trong  việc  tổ  chức  thi 
môn  học,  nghĩ  rằng  giữ  nghiêm  kỷ  luật  thi  là  một  trong 
những biện pháp có hiệu quả đảm bảo chất lượng.Mỗi kỳ 
thi  khoa  đều  lập  bảng  theo  dõi  các  môn  thi,phân  công 
người đi kiểm tra, giám sát, nếu có gì vướng mắc cần kịp 
thời xử lý.Đã hai lần tôi phải can thiệp, xử lý. 

     Lấn thứ nhất là một bộ môn trong khoa.Khi tôi đến kiểm 
tra thấy lớp có trên 50 s/v ngồi chen chúc trong một phòng 
2 gian, ba người ngồi một bàn. Đây là một sự vi phạm nội 
quy.Tôi hỏi  các thầy  coi  thi  tại sao lại  như  vậy.  Các  thầy 
bảo  nơi  thi  do  phòng  đào  tạo  sắp  xếp,các  thầy  không  có 
quyền đổi.Tôi cho đó là sự chấp hành quá máy móc,tại sao 
không xin đổi sang phòng khác trong lúc xung quanh còn 
nhiều phòng trống.Trao đi đổi lại vài điều, các thầy không 
chịu nhận khuyết điểm và không chịu khắc phục sai sót.Tôi 
hơi bị tự ái và cũng muốn  thực thi quyền lực nên đã  lập 
biên bản vi phạm kỷ luật thi và quyết định đình chỉ.Bộ môn 
có trách nhiệm tổ chức thi lại vào lúc khác.Sinh viên bị giải 
tán trong sự ngơ ngác.Việc này có nhiều cán bộ trong khoa 
biết,một số anh lớn tuổi phê phán tôi là  thiếu suy xét,quá 
hung hăng.Ban đầu tôi cũng thấy mình làm thế là đúng để 
giữ kỷ cương nhưng sau nghĩ lại cũng thấy hơi quá đáng,kể 
ra nếu thật bình tĩnh sẽ tìm ra cách khác hay hơn. Sau này 
khi đã về hưu tôi đã gặp các thầy coi thi hôm đó thành thật 
xin lỗi .  

     Lần  thứ  hai  là  môn  ngoài  khoa.Giữa  học  kỳ  tôi  nhận 
được đơn của tập thể lớp xin đổi giáo viên vì thầy giáo ấy 
vừa thiếu trách nhiệm vừa dạy rất khó hiểu.Tôi đã trao đổi 
với  trưởng  bộ  môn  xem  có  cách  gì  khắc  phục  không.Bộ 
môn cho biết việc đổi thầy là quá khó khăn.Bộ môn sẽ khắc 
phục bằng cách trước kỳ thi sẽ cử một thầy khác đến phụ 
đạo vài buổi.Không hiểu sao vị thầy kia biết được chuyện 
và  dọa    “sẽ  cho  biết  tay”.Câu  chuyện  rồi  cũng  qua  đi,  cả 
khoa và bộ  môn đều quên mất chuyện thầy phụ đạo. 

Hôm vừa thi xong môn học cán bộ lớp hớt hãi đến tìm tôi 
và  kêu  than:Chết  chúng  em  rồi  thầy  ơi,hôm  nay  thi  môn 
học,đề thi toàn đánh đố và nhiều chỗ không được học,các 
bạn  giỏi  trong  lớp  cũng  nói  chưa  chắc  đạt  được  trung 
bình,còn đa số thì đã cầm chắc là trượt, thầy xem có cách gì 
cứu các em không.Sau khi hỏi han cặn kẽ, đặc biệt là hỏi 
các sinh viên khá, giỏi, tôi viết văn bản cho bộ môn yêu cầu 
niêm phong toàn bộ đề thi và bài làm,đề nghị kiểm tra,đánh 
giá  việc  giảng  dạy  và  ra  đề  thi.Nếu  phát  hiện  thấy  có 
chuyện trù úm sinh viên thì hủy toàn bộ kết quả thi,bộ môn 
tổ chức phụ đạo và thi lại.Bộ môn đã làm theo đề nghị của 
khoa,kết quả là khá tốt.Đúng là chủ nhiệm khoa đã cứu một 
bàn thua trông thấy cho một lớp sinh viên K38. 

   

 

 

 

21 

 

 

   17 CHO SINH VIÊN BẢO VỆ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 

  

     Trong việc xét cho s/v bảo vệ đồ án tốt nghiệp có một 
luật  bất  thành  văn  là  hễ  có  một  thầy  hướng  dẫn  nào  đó 
không ký bản vẽ là s/v không được bảo vệ, nghĩa là bị đánh 
trượt.Lúc  chưa  làm  chủ  nhiệm  khoa  tôi  đã  chứng  kiến 
nhiều  trường  hợp  như  vậy,trong  đó  không  ít  bị  xử  lý  oan 
sai.Tôi tự nhắc nhủ là không để xẩy ra oan sai vì vậy khi 
gặp trường hợp như thế tôi đã hết sức thận trọng.   Trước 
hết tôi tìm đọc các quy chế,quy định của Bộ,của trường về 
làm và chấm đồ án thấy rằng không có một điều nào như 
thế cả.Các khoa và bộ môn chỉ làm theo thói quen do một 
người có uy tín nào đó đã đề ra trước đây.Tôi suy nghĩ là 
người đó có thể mới căn cứ vào một vài trường hợp cụ thể 
mà chưa xét tới sự tổng quát.Tôi lại tìm được một quy định 
trong  quy  chế  là  khi  có  tranh  chấp  giữa  thầy  và  trò  về 
chuyên môn thì chủ nhiệm khoa có quyền phân xử. 

     Năm 1995 gặp trường hợp đầu tiên.Hai s/v không được 
thầy hướng dẫn phụ ký.Sau khi tìm hiểu kỹ càng từ cả  thầy 
và trò, đặc biệt là  trao  đổi với thầy hướng dẫn chính, tôi 
thấy lỗi của s/v  có thể tha thứ được nên đã thuyết phục để 
thầy ký.Tuy vậy chỉ có một thấy đồng ý ký,nói là nể lời chủ 
nhiệm khoa, còn một thầy vẫn không ký,bảo là tùy khoa xử 

lý.Tôi  đã  hội  ý  ban  chủ  nhiệm  .Các    anh  Viên  và  Thành 
cũng  hơi  do  dự,  không  ủng  hộ,cũng  không  phản  đối,  nói 
rằng chủ nhiệm khoa thấy đúng thì tự quyết định và tự chịu 
trách  nhiệm.Thế  là  tôi  đã  cho  sinh  viên  bảo  vệ  đồng  thời 
lưu ý hội đồng về tình huống thầy hướng dẫn phụ không ký 
bản vẽ. 

      Sau việc này tôi nhận được hai luồng dư luận trái ngược 
nhau.Một  bên  cho  tôi  làm  thế  là  đúng,  tránh  oan  sai  cho 
s/v.Một bên phản đối, cho là tôi lợi dụng chức quyền, coi 
thường các thầy,bênh s/v một cách vô lối. 

     Năm  1996  gặp  trường  hợp  gay  cấn  hơn  là  thầy  hướng 
dẫn  chính  không  ký  .  Tôi  xem  thì  thấy  đồ  án  thiết  kế 
hăngga máy bay do thầy Phạm hướng dẫn.Đồ án được thể 
hiện rất tốt cả phần thuyết minh và bản vẽ.Đặc biệt toàn bộ 
bản vẽ đều được thể hiện bằng máy tính.Bây giờ vẽ máy là 
chuyện  thường  nhưng  năm  1996  s/v  chưa  mấy  ai  làm 
được.Tôi gọi s/v hỏi lý do,cậu ta tường trình như sau : Thời 
gian đầu em có gặp thầy một số lần xin hướng dẫn,thầy đưa 
ra phương án bảo em thực hiện.Nhưng em tìm thấy phương 
án khác mà em cho là hay hơn,em thích hơn.Em trình bày 
với thầy và xin làm  theo p/a mới nhưng thầy không đồng 
ý.Thầy còn bảo nếu làm theo p/a cũ thì thầy hướng dẫn còn 
muốn  theo  p/a  mới  thì  kệ  em,tự  mà  làm  lấy.Em  nghĩ  tự 
mình  có  thể  độc  lập  làm  được  đồ  án  nên  không  đến  gặp 
thầy nũa.Đến khi nộp đồ án thầy không ký với lý do không 
hướng dẫn nên không ký. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

22 

     Tôi  lại  gặp  thầy  Phạm.Thầy  cũng  trình  bày    đúng  như 
thế.Tôi nghĩ thầm: ta đang gặp một s/v hoặc là giỏi,có bản 
lĩnh,hoặc  là  có  thủ  đoạn  gian  dối.  Tôi  tìm  hiểu  qua  các 
nguồn  thông  tin  từ  cán  bộ  lớp  ,đoàn  thanh  niên  thì  thấy 
nghiêng  nhiều  về  ý  thứ  nhất,  trong  lúc  một  vài  thầy  lại 
nghiêng về ý thứ hai, đặc biệt nghi ngờ các bản vẽ,cho rằng 
s/v thuê mượn chứ không tự vẽ.Tôi thấy việc kiểm tra này 
quá dễ. Tôi bảo s/v chở máy từ nhà đến,đặt tại văn phòng 
khoa,mời một số thầy thành thạo autocad đến kiểm tra thực 
tế việc s/v thao tác trên máy.Kết quả kiểm tra rất tốt.Hỏi ra 
mới biết s/v đã chủ yếu tự học được autocad ở nhà.Tự tôi 
lại  kiểm  tra  một  số  nội  dung  của  đồ  án,thấy  s/v  nắm  khá 
vững.Tôi  nghĩ  thật  là  tuyệt  vời,nếu  có  nhiều  s/v  như 
vậy,không cần thầy hướng dẫn vẫn làm được đồ án thì đỡ 
cho thầy biết mấy.Tôi công nhận thầy Phạm không ký cũng 
là đúng, nhưng bộ môn vẫn nên sơ khảo và khoa sẽ cho s/v 
bảo vệ.Khi gỡ  được  các thủ tục này thì các hội đồng đã 
làm việc xong và giải tán.Lại phải thành lập một hội đồng 
đặc biệt,các ủy viên do bộ môn đề cử để chấm.Tôi nhờ anh 
Viên theo dõi việc này.Bảo vệ xong anh Viên cho tôi biết 
đúng là s/v giỏi thật.Trong lúc khoa đang giải quyết sự việc 
thì phần lớn s/v khóa 36 hồi hộp theo dõi.Khi đã có kết quả 
nhiều người reo mừng và cho là khoa đã làm được một việc 
hiếm thấy. 

     Gần đây tôi gặp một s/v cũ tại văn phòng khoa,sau khi 
chào , cậu ta  hỏi : thầy có nhớ em không.Tôi trả lời theo 

phép lịch sự là có nhớ qua loa,thực tình tôi chẳng nhớ tên 
cậu ta,chỉ loáng thoáng nhớ mặt đã gặp đâu đó.Cậu ta nói: 
chắc thầy quên em rồi,em là Trường,thằng Trường khóa 36 
mà  thầy  đã  đặc  cách  cho  bảo  vệ  đồ  án  tốt  nghiệp  đề  tài 
hăngga.Đến lúc đó tôi mới thật nhớ ra. 

     Một trường hợp đặc biệt là s/v con em trong trường,làm 
xong  đồ  án  ,đã  được  các  thầy  ký  rồi,chuẩn  bị  bảo  vệ  thì 
phát bệnh tâm thần nên phải dừng lại.Đến khi bệnh thuyên 
giảm gia đình xin khoa cho bảo vệ,may ra nhờ việc đó mà 
chữa  được  lành  bệnh.Tôi  băn  khoăn  mãi.Cuối  cùng  tôi 
đồng ý với điều kiện gia đình xin được giấy xác nhận của y 
tế  đã  khỏi  bệnh.Cũng  may  việc  này  được  sự  nhất  trí  của 
ban  chủ  nhiệm.Thế  là  tôi  lập  hội  đồng  cho  bảo  vệ  .  Việc 
này cũng gây ra hai luồng dư luận khác nhau.Một phía cho 
sự giải quyết của khoa như vậy là có tình và không sai về 
lý.Một vài người cho là khoa bất chấp cả lẽ phải, cho một 
người  bị  tâm  thần  bảo  vệ  tốt  nghiệp  và  cấp  bằng  là  quá 
đáng.  

 

18  -        CÓ LẼ ĐANG BỊ THỬ THÁCH 

 

     Trong số sinh viên tôi có tín nhiệm và thân thiện với cậu 
Vũ,là  phó  bí  thư  liên  chi  đoàn,vừa  là  chủ  tịch  Hội  sinh 
viên.  Thầy  trò  thường  tâm  sự,bàn  bạc  với  nhau  nhiều 
việc.Nhiều cán bộ trong khoa biết chuyện đó.Một hôm Vũ 

 

23 

gặp  tôi  trình  bày  việc  như  sau:Lớp  thi  một  môn  trong 
khoa.Các  thầy  coi  thi  tuy  có  nhắc  nhủ  không  được  quay 
cóp nhưng thực tế lại để cho s/v quay thoải mái,từ chỗ ban 
đầu còn lén lút đến công khai,rõ ràng các thầy thấy cả mà 
không làm gì.Khoảng giữa buổi em thấy có chỗ nhớ không 
được chắc chắn nên giở vở ra xem,nghĩ rằng các thầy chỉ 
nhắc  cho có chuyện thế thôi.Không ngờ em vừa xem được 
vài giòng thì bị bắt,bị lập biên bản,bị hủy bài thi.Thế là học 
kỳ  này….,thầy  xem  có  cách  gí  giúp  em  gỡ  chuyện  này 
không. 

     Tôi  đoán  ý  đồ  các  thầy  và  nói  cho  Vũ  biết:  Có  lẽ  các 
thầy không ghét gì cậu đâu mà đang muốn thử thách tớ đấy 
thôi, qua một số việc làm của tớ một số thầy tưởng nhầm là 
tớ thích bênh vực s/v, lại thấy tớ có quan hệ thân thiết với 
cậu nên tạo ra tình huống để thử thách, xem trong trường 
hợp này tớ sẽ can thiệp thế nào. 

     Thầy trò trao đổi và đoán có lẽ thế thật, nếu như vậy mà 
tôi có ý kiến gì thì sẽ không hay.Thôi thì hãy xem đây là 
một bài học cuộc sống, phải trả học phí, rút kinh nghiệm để 
học khôn, lo mà học cho tử tế để thi lại. 

Sau  khi  Vũ  tốt  nghiệp,  trường  muốn  giữ  lại  nhưng  phát 
hiện thấy trong quá trình học có 1 lần vi phạm kỷ luật thi 
nên thôi.Trong khi học đại học Vũ chưa biết tiếng Pháp,vừa 
làm vừa học thêm và hiện đang làm luận văn tiến sĩ ở Pháp 
. 

 

                 19- SUÝT BỊ THANH TRA TÀI CHÍNH  

 

     Trên  chuyến  tàu  Hải  phòng  người  bán  bánh  giò  bóc 
bánh đưa cho tôi và nói rằng của bác ngồi ở kia mời.Theo 
tay chỉ tôi nhận ra QH,thầy giáo trong khoa và là sinh viên 
cũ  của  khoa.Trong  thời  gian  QH  làm  ngiên  cứu  sinh  ở 
Đông Âu tôi có đến chơi,đó là dịp tôi đang làm chuyên gia 
ở Angiêri,được nghỉ đông,đi lang thang  một số nước.QH 
đã đón tiếp nhiệt tình,chu đáo theo tình nghĩa thầy trò. 

     Ăn  bánh  xong  tôi  đến  ngồi  chuyện  trò.QH  tâm  sự:hồi 
mới ở nước ngoài về, thấy thầy làm chủ nhiệm khoa em có 
ý  lo,không  biết  hồi  đón  thầy  ở  Đông  Âu  có  gì  sơ  suất 
không, nếu thầy để ý và bây giờ có điều kiện để trách mắng 
thì nguy.Tôi cười xòa mà nói rằng tớ đâu phải là loại người 
như vậy.QH nói tiếp: càng tiếp xúc nhiều mới thấy rõ thầy 
là  người  tử  tế,thế  mà  có  lúc  em  đã  suýt  xúc  phạm.Ấy  là 
thời làm công đoàn,có vài người đã gặp em,tỏ ý nghi ngờ 
chủ nhiệm khoa trong vấn đề tài chính,đề nghị công đoàn 
phối hợp thanh tra nhân dân tiến hành kiểm tra.Chúng em 
đã họp,trao đổi vài lần nhưng không thấy có biểu hiện gì rõ 
ràng nên không dám phạm thượng.Tôi nói may quá.Nếu có 
thanh  tra  thì  chẳng  tìm  ra  gì  ngoài  việc  BCN  khoa  đã  rất 
minh  bạch  và  chặt  chẽ về tài  chính.May  cho  cả  tớ  và  các 
cậu vì bị thanh tra thì trước hết tớ mang tiếng,đến khi thanh 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

24 

tra  không  có  gì  thì  các  cậu  mang  tiếng.May  mà  tỉnh  táo 
tránh  được  một  vài ý  kiến  có  tính  chất  ly  gián.Ly  gián là 
một mưu kế hiểm nhưng chỉ những cao thủ mới dùng được 
thành  công  và  cũng  chỉ  có  một  số  ít  đại  nhân  mới  tránh 
khỏi. 

     Có một lúc lóe lên ý nghĩ hỏi xem những người nào đã 
có các ý trên nhưng lập tức xóa bỏ ngay  vì thấy rằng hỏi 
như thế sẽ mang lại cái hại nhiều hơn cái được .   

     Nhiều người thấy tôi thỉnh thoảng nói năng bổ bã và làm 
những việc ít  người dám làm cứ tưởng tôi thích làm việc 
theo  ý  đồ  cá  nhân,độc  đoán,vô  nguyên  tắc.Thật  ra  tôi  tự 
nhủ là với mọi việc công trước hết phải tuân thủ đúng các 
luật lệ,các quy chế.Vì thế mà tôi đã nghiên cứu rất kỹ,thuộc 
lòng các điều khoản có liên quan đến công việc.Tôi thường 
nhắc nhỡ:Đã đưa đến trước cửa công,ngoài thì là lý song 
song là tình.Làm việc công phải đưa lý lên trên hết.Riêng 
chuyện  tài  chính  tôi  càng  thận  trọng.Quỹ  của  khoa  chúng 
tôi  giao  cô  Khanh  giữ,thu  chi,chứng  từ,sổ  sách  minh 
bạch.Thu  chi  của  bằng  hai  và  song  bằng  giao  đ/c  Thành 
quản lý,đ/c Viên kiểm tra.Thanh toán khoản 100 triệu đề tài 
của  Bộ  cấp  tôi  và  anh  Súy  phòng  tài  vụ  đã  rà  soát  tất  cả 
chứng từ, tất cả đều hợp lệ . 

     Dù  sao  tránh  được  việc  bị  thanh  tra  cũng  là  một  điều 
may mắn 

 

 

20  ĐI HỌC ĐỂ VỀ DẠY LẠI CAO HỌC 

 

     Từ  1992  việc  đào  tạo  cao  học  được  mở  rộng.Trong 
chương trình phần cứng do Bộ quy định có môn “phương 
pháp luận nghiên cứu khoa học” và môn     “lý luận dạy đại 
học”.Đây là những môn trường ta không có thầy,phải mời 
ngoài.Tôi thấy đây là hai môn rất hay nên đã theo học một 
số buổi,càng học tôi càng thích thú.Tôi cũng thấy việc mời 
thầy  ngoài  làm  cho  trường  bị  động  và  hiệu  quả  không 
cao.Tôi quyết tâm đi học,nắm vững hai môn này để có thể 
dạy  được,giúp  trường  giải  quyết  khó  khăn,giúp  học  viên 
học  tập  có  hiệu  quả  hơn.Tôi  đem  ý  đồ  bàn  với  anh  Lâm 
Quang Cường,chủ nhiệm khoa sau đại học và hiệu trưởng 
Nguyễn Văn Chọn.Được các anh tán thành và cổ vũ tôi lập 
một dự án thực hiện trong hai năm.Trong lúc vẫn làm đầy 
đủ  mọi  công  việc  bình  thường,tôi  tranh  thủ  đi  khắp  các 
trường từ Bắc chí Nam có người dạy hai môn trên để học 
hỏi ,trao đổi,thu thập chương trình,tài liệu. Tôi làm báo cáo 
gửi lên Bộ và xin đăng ký dạy các môn này tại trường.Bộ 
đã đồng ý và ra quyết định công nhận, kiểu như là cấp giấy 
phép hành nghề . 

     Từ đó tôi dạy hai môn trên ở trường và dần dần các nơi 
khác  biết  đến  nên  cũng  mời  dạy.Tôi  đã  dạy  ở  các  trường 
đại  học  Thủy  lợi,  Kiến  trúc,Lâm  nghiệp,Thương  mại,Y 

 

25 

khoa Hà nội,cục Khí tượng thủy văn.Dạy ở đâu tôi đều bỏ 
công tìm hiểu chuyên môn và khoa học của ngành đó để có 
được những thí dụ và vận dụng thực tế,làm cho bài giảng 
sinh động và người học thích thú. 

     Thực ra nhận dạy hai môn này tôi cũng có ý định kiếm 
thêm cái cần câu cơm.Tôi chọn làm một việc nhu cầu đang 
nhiều mà nguồn cung thì ít.Trong lúc các thầy khác kiếm 
việc  làm  thêm  bằng  thiết  kế  hoặc  thi  công,tôi  làm  thêm 
bằng dạy học.Càng dạy tôi càng thích thú ,càng say sưa vì 
phát hiện ra nhiều điều bổ ích.Nhiều học viên nhận xét nội 
dung và phương pháp dạy của tôi thật tuyệt vời, môn học 
thật sự có giá trị.Thế nhưng tôi  hành nghề có hiệu quả chỉ 
trong  vài  năm,  sau  đó  nhiều  trường  yêu  cầu  bỏ  môn  học 
này vì họ không tìm được thầy dạy có chất lượng.Thế là Bộ 
đồng  ý  cho  các  trường  tùy  ý  sắp  xếp.Từ  chỗ  hai  môn  có 
thời  lượng  2x45=90  tiết,trường  ta  giữ  lại  25  tiết  cho  PP 
luận  NCKH  đại  cương  và  20  tiết  cho  PPNCKH  chuyên 
ngành. Gần đây lại bỏ luôn phần đại cương và chỉ giữ lại 
phần  chuyên  ngành.Thế  là  công  lao  kiếm  được  chiếc 
cần,chỉ câu được vài vụ nay đành gác lại.Tuy vậy cứ theo  
Bật Tử Tiện thì học và dạy hai môn này tôi đã không mất gì 
mà  được  rất  nhiều  thứ.Cái  được  nhất  là  đã  đem  phương 
pháp,đạo lý và nhiệt tình truyền cho hàng ngàn người,để lại 
trong lòng họ những kỷ niệm tốt đẹp về một người thầy yêu 
nghề và yêu người. 

 

21  CÁC CUỘC KHẨU CHIẾN 

 

     Viết là “ khẩu chiến” cho có vẻ quan trọng, thực ra chỉ 
là những trao đổi nhằm tự bảo vệ ý kiến hoặc việc làm khi 
bị người khác hiểu nhầm . 

     Thứ nhất là với ban giám hiệu. Tôi đã nhiều lần dựa vào 
quy chế và quyền hạn mà giải quyết cho s/v một số việc mà 
không xin phép BGH, trong lúc các chủ nhiệm khác không 
làm như vậy.Việc này làm cho có sự vênh ở các khoa, chủ 
yếu là quyền lợi của s/v khi bị lưu ban.Cũng một quyền đó 
mà ở khoa Xây dựng s/v được hưởng còn các khoa khác thì 
không.Một vài phụ huynh s/v ở các khoa phản ảnh và khiếu 
nại lên BGH. Ông hiệu phó phụ trách đào tạo cho là tôi làm 
liều, làm sai nên mời lên hỏi cho ra nhẽ.Tôi trình bày chính 
các khoa khác làm chưa đúng quy chế chứ không phải tôi 
làm sai . Tôi làm như vậy là đã dựa vào những điều sau đây 
của  quy  chế.Thế  là  tôi  đọc  vanh  vách  nội  dung  các  điều 
đó.Hơi  bị  đuối  lý,  hiệu  phó  nói  :  Vẫn  biết  quy  chế  là  thế 
nhưng khoa làm việc gì cũng nên báo cáo và xin ý kiến của 
BGH để cho công việc được tiến hành tốt hơn. 

     Chẳng biết từ đâu, trong lúc chúng tôi đang trao đổi thấy 
xuất hiện cả hiệu trưởng và bí thư đảng ủy,chắc các anh lo 
chúng tôi có việc gì đó cãi nhau. 

     Tôi nói:tôi làm việc trước hết là theo  đúng quy chế và 
những  quy  định  bằng  văn  bản  của  trường,nếu  tôi  làm  sai 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

26 

điều  gì  xin  các  anh  cứ  kỷ  luật.Tôi  nghĩ  các  anh  cần  có 
những cán bộ có khả năng độc lập giải quyết công việc,dám 
làm,dám  chịu  trách  nhiệm,như  thế  sẽ  đỡ  vất  vả  cho  các 
anh,còn  các  anh  muốn  có  cán  bộ  việc  gì  cũng  phải  xin  ý 
kiến  thi  tôi  e  rằng  minh  không  xứng  đáng.Nếu  các  anh 
thích có người xin ý kiến thì từ ngày mai tôi sẽ để s/v lên 
gặp các anh,tôi chỉ sợ các anh không có đủ thì giờ. 

     Nghe  vậy  anh  Chọn  cười  xuề  xòa:  Thôi  mà,  anh  thấy 
việc  gì  đúng,có  lợi  cho  trường,  cho  s/v  thì  làm,  đừng  để 
chúng tôi mang tiếng là được. 

     Thứ  hai  là  chuyện  tôi  dạy  toán  cho  học  viên  bằng 
hai.Trong một buổi giao ban anh  Đào ở bộ môn toán thắc 
mắc với BGH: Ở trường này bộ môn nào dạy môn gì đã có 
quy định rõ ràng, thế mà có thầy không phải bộ môn toán 
lại tổ chức dạy toán, việc đó BGH có biết và có cho phép 
không? 

     Không để mất thì giờ, tôi hỏi: người anh nói đến là tôi 
hay người khác,nếu đúng là tôi thì để tôi tự trả lời.Anh Đào 
xác nhận đúng như vậy. 

     Tôi chất vấn trở lại: anh nghe như thế vậy đã tìm hiểu, 
xác minh xem tôi dạy toán gì và dạy cho ai chưa?Tôi trình 
bày  sự  việc và  nói  rõ tôi dạy  bổ  túc cho  học viên  bằng 2 
một số toán cần thiết để học các môn kỹ thuật xây dựng Tôi 
có đủ quyền và khả năng làm việc đó, không đụng chạm gì 

tới bộ môn toán. Anh Đào nghe vậy đã nói lời xin lỗi là đã 
hơi vội vàng . 

     Thứ ba là chuyện tôi dạy môn PP luận NCKH và lý luận 
dạy học.Lần này là ở hội đồng khoa học trường, người thắc 
mắc và yêu cầu hiệu trưởng trả lời là giáo sư Lê . Lập luận 
của  anh  Lê  là  không  phải  ai  muốn  dạy  gì  cũng  được  mà 
phải  học  hành  nghiêm  túc,có  chuyên  môn  vững  vàng.Lần 
này anh Chọn trả lời trước,anh kể lại dự án ,sự chuẩn bị của 
tôi  và  sự  cho  phép  của  Bộ.Nhưng  có  vẻ  anh  Lê  chưa  hài 
lòng,tôi buộc phải  lên  tiếng  tự bảo vệ.Tôi  nói :  Thưa  anh 
Lê,anh với tôi thì có lạ gì nhau,khi anh nghe người ta nói 
về tôi thì tại sao anh không gặp hoặc điện thoại  cho tôi để 
hỏi  cho  ra  nhẽ,cần  gì  phải  chờ  đến  cuộc  họp  của 
HĐKH.Hoặc anh gặp các học viên cao học hỏi xem tôi đã 
dạy những gì và như thế nào.Thưa  anh, tôi vì thích thú các 
môn này và cũng để giúp trường giải quyết khó khăn mà đã 
bỏ ra hơn hai năm trời tầm sư học đạo.Có phải tự nhiên tôi 
vác nợ vào thân đâu.Kiến thức của người ta, có phải chỉ có 
nhà  trường  chính  quy,học  theo  lớp,được  cấp  bằng  mới 
được công nhận,còn tự học thì không.Nếu HĐKH còn nghi 
ngờ kiến thức của tôi trong các lĩnh vực trên xin các anh tổ 
chức kiểm tra,tôi xin chấp nhận được kiểm tra, không than 
phiền gì cả. 

     Thấy tôi tự tin như vậy và lập luận cũng nghe được GS 
Lê mới yên lòng.Tôi biết anh Lê cũng chỉ vì muốn bảo vệ 
sự nghiêm túc và uy tín của trường mà thắc mắc vậy thôi 

 

27 

chứ anh không ghét bỏ gì tôi , mục đích và tấm lòng của 
anh là trong sáng, tiếc rằng cách làm hơi vội. 

     Thứ  tư  là  chuyện  ngồi  lên  bàn.Hôm  đó  họp  giao 
ban.Gần cuối buổi anh Quý hiệu phó có nhắc : Ở trường ta 
đang có một số thầy giáo ngồi lên bàn s/v, trong  đó nghe 
nói có cả giáo sư,việc này cần chấn chỉnh,đề nghị các khoa 
quan tâm.Tôi biết mình đang bị phê phán nên vội đứng dậy 
phát  biểu:Thưa  hội  nghị,  giáo  sư  mà  anh  Quý  nói  là 
tôi,ngoài tôi ra không biết có ai dám ngồi lên bàn nữa hay 
không.Nhưng tôi nghĩ đó là việc làm hợp lý.Trong việc này 
đáng phê phán không phải là tôi mà chính là BGH. Nghe 
tôi  phản  pháo  cả  hội  nghị  ngạc  nhiên  lắng  nghe  lập  luận. 
Tôi nói tiếp: Trong toàn bộ nhà H1 không có một cái ghế 
nào  cho  thầy  giáo.  Trường  ta  nghèo  đến  vậy  sao  hay  các 
anh thấy là không cần, là lảng phí. Việc này đã có lần tôi 
lưu ý với BGH nhưng không ai quan tâm.Với các thầy trẻ 
thì không sao còn với các thầy già nhu cầu được ngồi là rất 
chính đáng.Đứng giảng bài 3 tiết lại đi bộ từ cuối nhà đến 
phòng nghỉ,uống hớp nước,ngồi được tý xíu rồi đi bộ trở lại 
quảng  đường  dài,không  biết  các  giáo  sư  khác  chịu  đựng 
được như thế nào chứ tôi quá mỏi chân,đứng lâu e bị quỵ 
Mà các anh có biết chuyện một giáo sư của trường ta bị ngã 
ngay  trên  bục  giảng  chưa  nhỉ.  Mỏi  chân  quá  thì  phải 
ngồi,tôi hỏi các anh ngồi vào đâu.Tôi đưa ra 3 phương án 
để lựa chọn: ngồi lên bệ lát gạch,lên ghế s/v và lên bàn.Sau 
khi  phân  tích,so  sánh  tôi  thấy  ngồi  lên  bàn  là  hay  hơn 

cả,tuy  có  hơi  chướng  mắt  một  tý  đối  với  người  ngoài  vì 
chưa quen nhưng hiệu quả lời giảng là cao hơn,mà tôi chỉ 
thỉnh  thoảng  ngồi  ghé  một  tý  chẳng  thể  làm  hư  hỏng 
bàn.Nếu trong lớp có ghế đàng hoàng mà tôi ngồi lên bàn 
tôi xin chịu sự phê bình,đàng này tôi bị bắt buộc phải dùng 
biện pháp tình thế để khắc phục khó khăn,tôi nghĩ có dũng 
cảm mới làm được như vậy. 

      Không  có  ai  bình  luận  gì  thêm,  hội  nghị  chuyển  sang 
bàn việc khác 

      Tôi nghĩ nếu hôm đó tôi không có mặt để tự bênh vực 
thì đã bị phê phán một cách oan uổng . 

 

                            22  -  KHÔNG HỎI LÝ DO 

 

      Thỉnh  thoảng  cán  bộ  và  s/v  gặp  chủ  nhiệm  khoa  xin 
nghỉ  vài  ngày.Mỗi  lần  như  vậy  tôi  dặn  làm  một  giấy  xin 
phép,tôi ký vào rồi đem cất đi để lỡ ra sau này có ai thắc 
mắc  gì  còn  có  bằng  chứng,tránh  việc  khẩu  thiệt  vô 
bằng,trong giấy tôi chỉ yêu cầu ghi rõ thời gian và đi đâu 
mà không cần nêu lý do nếu là việc riêng.Điều này làm một 
số người vui thích và ngạc nhiên.Có người hỏi tại sao tôi 
không quan tâm đến lý do trong khi nhiều thủ trưởng khác 
rất chú ý tới.Tôi trả lời là biết để làm gì,có bao nhiêu phần 
trăm nói thật,bao nhiêu sẽ nêu lý do giả dối.Hỏi lý do nhiều 
lúc chỉ khuyến khích người ta dối trá. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

28 

     Không  hỏi  lý  do,  đó  là  bài  tôi  học  được  từ  hồi  làm 
chuyên  gia  ở  Angiêri.Hồi  năm  1998  anh  Nguyễn  Xuân 
Đặng( lãnh đạo chuyên gia của sứ quán) chỉ thị cho đơn vị 
chúng tôi cử người sang Tiệp làm một việc có tính chất nội 
bộ.Đơn  vị  cử  tôi  lãnh  trách  nhiệm  ấy.  Đang  giữa  học  kỳ, 
phải xin phép hiệu trưởng.Ông này người Angiêri. Để xin 
phép phải có lý do.Thế là các cốt cán của đơn vị ngồi lại 
với nhau để bịa ra lý do có thể chấp nhận được,chỉ không 
nói ra lý do thật.Dự buổi hôm đó có tôi và các anh Lê Văn 
Thưởng,Nguyễn  Lê  Ninh,  Dương  Học  Hải,Lê  Đức 
Thắng,Ngô Phú An…Bàn bạc một lúc rồi  cũng thống nhất 
được lý do bịa đặt để phổ biến cho đơn vị đề phòng có ai 
hỏi  tới  và  quan  trọng  là  để  trình  bày  khi  làm  thủ  tục  xin 
phép.Thế  nhưng  khi  tôi  và  anh  Ninh  gặp  hiệu  trưởng  để 
trình bày ông ta không hề hỏi một tí nào về lý do.Ông chỉ 
hỏi  tôi  đã  nhờ  người  dạy  thay  chưa,  tôi  chỉ  vào  anh 
Ninh,thế là ông an tâm và hỏi có cần ông giúp đỡ gì thêm 
không.Không hỏi lý do,đối với tôi thật là một bài học quý 
giá.Không  những  đối  với  cán  bộ,  sinh  viên  mà  nhiều  khi 
với con cháu trong nhà tôi cũng không hỏi lý do.  

  

 

 

 

    23-  KHÔNG LÀM TRIỂN LÃM 

 

      Năm 1996 kỷ niệm 40 năm đào tạo và 30 năm thành lập 
trường.BGH  gợi  ý  cho  các  khoa  làm  triển  lãm  để  tuyên 
truyền.Tôi thấy việc làm này là tốn kém,vất vả mà hiệu quả 
thấp.Hơn nữa vào thời điểm đó khoa Xây dựng đã có được 
vị thế,không cần phải tiếp thị và tuyên truyền.Nghĩ như thế 
nhưng nếu khoa không làm chắc sẽ bị điều tiếng.Để tránh 
rắc  rối  cho  cá  nhân  tôi  nghĩ  ra  mẹo  họp  hội  đồng  khoa 
học,lấy  ý  kiến  tập  thể  không  cần  triển  lãm.  Tôi  đã      vận 
động  được  một  số  ý  kiến  ủng  hộ  và  tin  là  ra  hội  nghị  sẽ 
thuyết  phục  được  nhiều  người  theo  ý  mình.Tôi  khai  mạc 
hội nghị với mục đích bàn có nên làm triển lảm không và 
nói  rõ  ý  kiến  của  tôi  là  không  muốn  làm  với  một  số  lý 
do.Thế  nhưng  lần  đó  tôi  đã  gặp  nhiều  ý  kiến  không  tán 
thành, người đòi phải làm hăng hái nhất là anh Đoàn Định 
Kiến.Cuối cùng phải lấy biểu quyết và tôi bị thiểu số. 

     Thế  thì  làm,và  đã  làm  thì  phải  làm  cho  thật  tốt,  muốn 
vậy phải lập ra một ban chuyên lo việc này.Mọi người tán 
thành  ý  kiến  đó.Tôi  nói  đáng  ra  tôi  phải  làm  trưởng  ban 
nhưng như mọi người đã chứng kiến tôi không thích thú gì 
việc này, nếu tôi làm sẽ không tốt, tôi đề nghị cử anh Kiến 
là người hăng hái nhất làm trưởng ban,anh Kiến sẽ lên kế 
hoạch,cần  nhân  lực  và  điều  kiện  gì  khoa  sẽ  huy  động  để 
đáp  ứng,  mọi  việc  chuyên  môn  khác  anh  bàn  giao  cho 
người khác để tập trung làm tốt việc này, khối lượng công 

 

29 

việc sẽ được tính khi tổng kết năm học.Mọi người đều tán 
thành đề nghị của tôi trong sự ngỡ ngàng của anh Kiến. 

     Tan  cuộc  họp  anh  Lều  Thọ  Trình  giả  làm  bộ  mặt 
nghiêm chỉ mặt tôi mà nói: Không ngờ mày là  một thằng 
đểu.Nói  xong  anh  cười  xòa.Tôi  bắt  chặt  tay  anh  và  nói  : 
cám ơn đại ca đã đánh giá đúng tiểu đệ. 

     Kết quả khoa Xây dựng không làm được triển lãm vì từ 
hôm  đó  trở  đi  chẳng  thấy  anh  Kiến  nhắc  nhủ  gì  còn  tôi 
cũng được thể lờ luôn .Có người biết chuyện bảo tôi là nên 
họp  HĐKH  để  kiểm  điểm  việc  anh  Kiến  không  làm  tròn 
trách  nhiệm,  nhưng  tôi  thấy  chẳng  việc  gì  phải  kiểm 
điểm,không làm triển lãm đỡ ra được bao thứ mà chẳng bị 
thiệt hại gì, mọi người tự rút ra kinh nghiệm và bài học cho 
bản thân mình là  đủ.Thế mới biết xui người ta làm thì dễ 
còn tự mình làm thì có phần khó. 

 

  

     24    -     KHÔNG VÀO ĐƯỢC ĐẢNG ỦY 

    

  Trong  đảng ủy trường thường có  đại diện một số khoa . 
Xây dựng là khoa lớn nên thường có  đảng ủy viên là chủ 
nhiệm, phó chủ nhiệm hoặc bí thư chi bộ.Đại hội Đảng bộ 
trường năm 1993,đoàn đại biểu chi bộ giới thiệu một mình 
tôi vào danh sách bầu cử.Thế nhưng ra đại hội một đại biểu 

ở  đâu đó lại giới thiệu thêm đ/c khác.Tôi biết một đơn vị 
có hai người trong danh sách bầu cử thì phiếu dễ bị phân 
tán và khó có người đạt đủ số phiếu trúng cử.Tôi thầm trao 
đổi với một đ/c ngồi cạnh,có ý muốn đ/c đó vận động đ/c 
vừa được đề cử rút lui.Không biết việc vận động đã xẩy ra 
như  thế  nào  nhưng  không  thấy  đ/c  kia  rút  .Đã  vậy  thì  tôi 
xin  rút,nói  rằng  không  nên  để  hai  người  trong  cùng  đơn 
vị,cũng là để đánh động thử chơi.Chủ tịch đoàn không cho 
rút.Kết quả bầu như đã dự đoán,cả hai đều không trúng,tôi 
tuy có nhiều phiếu hơn nhưng vẫn còn thiếu vài lá .Thế là 
lần  đầu  tiên  trong  nhiều  năm,khoa  lớn  nhất  trường  không 
có người trong đảng ủy. 

     Tôi muốn vào đảng ủy không phải để cho oai hoặc được 
tăng thêm quyền lực gì mà chỉ muốn được đóng góp trí tuệ 
vào  những  việc  lớn  của  trường  ngay  từ  lúc  sơ  khai,trước 
khi đảng ủy ra nghị quyết.Không vào được cũng là tại thời 
vận mà thôi. 

     Về  chuyện  đảng  tôi  có  vài  kỷ  niệm.Đó  là  hồi  còn  ở 
Hương canh, phần lớn các giáo sư, tiến sỹ, trưởng bộ môn 
còn ngoài đảng,tôi cũng ở trong số đó. Trong một đại hội 
công đoàn (1978), khi bàn về chủ đề xây dựng Đảng tôi có 
phát  biểu  như  sau  :  Tôi  nghĩ  ở  đâu  đó  đảng  là  của  công 
nông  nhưng  ở  trong  trường  đại  học,để  làm  được  vai  trò 
lảnh đạo toàn diện thì đảng phải tập hợp được đội ngũ trí 
thức,trong đảng phải có nhiều giáo sư,tiến sỹ,các thầy giáo 
cốt  cán  về  chuyên  môn.Tôi  đề  nghị  ban  chấp  hành  công 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

30 

đoàn giới thiệu những đoàn viên như thế cho đảng. Ý kiến 
ấy được nhiều người tán thành . 

     Vài  hôm  sau  tôi  được  tiếp  anh  Nguyễn  Mậu  Bành  tại 
nhà,anh cho biết được thường vụ đảng ủy cử tới để trao đổi 
với  tôi  về  việc  đưa  các  GS-TS  vào  đảng.Hồi  đó  trong  số 
GS-TS ngoài các anh đảng viên cựu trào như anh Sam,anh 
Thưởng,anh  Đặng,anh  Chọn,anh  Bành,anh  Đạt  v.v…thì 
đàng cũng vừa kết nạp được anh Chấn.Tôi có gặp anh Chấn 
tìm hiểu việc vào đảng của anh nhưng xem ra không có gì 
mới ,đáng để rút kinh nghiệm. 

     Tôi nói : Xin cám ơn đảng ủy đã quan tâm đến lời phát 
biểu của tôi.Nếu đảng ủy muốn nghe những ý kiến của tôi 
thì để tôi chuẩn bị thật chu đáo,khi nào các anh họp đảng 
ủy,gọi  tôi  lên,tôi  xin  khoảng  30  phút  để  trình  bày  cho  có 
trước sau.Bây giờ tôi chưa được chuẩn bị,hơn nữa nói với 
anh,anh về trình bày lại  e có gì bất tiện.Anh Bành đồng ý 
nhưng nói thêm : chỗ bạn bè thân quen, tôi cứ nói cho anh 
nghe một vài suy nghĩ cá nhân,coi như trao đổi ý kiến của 
những người bạn .Thôi thì nghĩ sao tôi nói vậy. 

     Tôi cho rằng trong một thời gian dài một số cơ sở đảng 
hơi bị nhầm lẩn trong việc phát triển.Anh Bành ngạc nhiên 
và yêu cầu giải thích.Tôi nói:Tuy tôi chưa vào đảng nhưng 
cũng  biết  các  việc  làm  của  chi  bộ  khi  xét  kết  nạp  đảng 
viên.Đó  là:  xem  xét  trong  số  quần  chúng  ai  có  tinh  thần 
phấn đấu thì đưa vào diện cảm tình,cử đảng viên theo dõi, 
giúp đỡ, rồi đưa lên diện đối tượng, cho đi học vài lớp bồi 

dưỡng lý luận, làm lý lịch và xác minh, làm đơn,chi bộ họp 
để xét kết nạp. 

      Anh Bành cho biết đúng là như vậy và hỏi nhầm lẫn ở 
chỗ nào.Tôi trả lời rằng :  Khi làm việc gì thường người ta 
xuất  phát  từ  điều  kiện  cần  sau  đó  mới  xét  tới  điều  kiện 
đủ.Thế mà trong phần lớn trường hợp các chi bộ chỉ chú ý 
nhiều đến điều kiện đủ, nào   là xem quần chúng đó đã đạt 
được các tiêu chuẩn chưa, còn thiếu cái gì, nào là cử đảng 
viên  theo  dõi,  giúp  đỡ,giới  thiệu  v.v…Trong  cả  quá  trình 
đó không mấy ai quan tâm đến vấn đề là  chi bộ có cần kết 
nạp  người  này  không,cần  đến  mức  nào,người  này  vào  có 
làm tổ chức đảng cơ sở mạnh lên hay không . Thêm vào đó 
việc  tuyên  truyền  quá  mức  về  vinh  dự  được  đứng  trong 
hàng ngũ đảng đã làm cho một số không ít kẻ cơ hội tìm 
cách chui vào  đảng,chi bộ đã bỏ sót mất một số người có 
tài năng và trung thực.Và ở nơi nào kẻ cơ hội chiếm ưu thế 
thì ở đó không có sự lảnh đạo thực sự của đảng.Không lạ gì 
có những người trước khi vào đảng phấn đấu rất tích cực, 
khi vào được rồi lại buông xuôi.Đó là những kẻ cơ hội loại 
xoàng,chỉ mong ước có được danh hiệu đảng viên để thỏa 
mãn  sĩ  diện  cá  nhân.Những  kẻ  cơ  hội  cao  thủ  hơn  sẽ  tìm 
cách  leo  cao, khi  có được vị thế  mong  muốn rồi  mới dần 
dần lộ mặt. 

     Không  biết  anh  Bành  về  báo  cáo  với  đảng  ủy  như  thế 
nào nhưng tôi không được gọi . 

 

31 

     Trong một lần nghỉ mát tôi có dịp ở chung với anh Phan 
Xuân Mỹ thường vụ đảng ủy.Tôi lại nói với anh là đảng ủy 
chưa chú ý đúng mức đến việc kết nạp trí thức.Anh Mỹ cho 
rằng đấy là lỗi của các chi bộ cơ sở.Tôi không nhất trí và 
cho  rằng nếu  đảng  ủy  có  chủ trương thì cần  thúc dục  các 
chi bộ chứ không bị động chờ đề xuất từ dưới. 

     Cũng may là từ khoảng năm 1983 nghe đâu đảng có chủ 
trương mở rộng việc kết nạp đảng viên trí thức, từ đó nhiều 
GS-TS  của  trường  mới  được  kết  nạp.Tôi  vào  đảng  năm 
1985,lúc  đã  gần  50  tuổi.Trước  đấy  tôi  cũng  tưởng  không 
vào  được  vì  có  chút  vướng  mắc  về  lý  lịch,  biết  có  gỡ  ra 
được hay  không.Thế  nhưng  khi đọc  tiểu thuyết  “Quy  luật 
của  muôn  đời”  của  M.Đumbatzê  (Liên  xô)  tôi  biết  được 
câu  chuyện  nhà  trí  thức  Batsana  khi  huyện  ủy  hỏi  tại  sao 
xin vào đảng đã trả lời : Tôi muốn trong đảng có thật nhiều 
người chính trực.Câu chuyện ấy cùng với những mong ước 
chính đáng, những thực tế của trường đã thuyết phục tôi xin 
vào  đảng.Người giới thiệu là anh Nguyễn Văn Tấn(bí thư 
liên chi đảng của khoa,phó chủ nhiệm khoa) và anh Hoàng 
Như Tầng ( bí thư chi bộ ) 

     Rút bài học không vào được đảng ủy,các khóa sau tôi đề 
nghị giới thiệu Lê Văn Thành,bí thư chi bộ,phó chủ nhiệm 
khoa và chỉ giói thiệu một người. Kết quả đ/c Thành trúng 
vào đảng ủy 

 

 

25-    ĐÓN TIẾP SINH VIÊN CHUYỂN GIAI ĐOẠN 

 

     Hồi  ấy  việc  đào tạo  được  chia  thành  hai giai  đoạn.Hai 
năm đầu học đại cương do phòng đào tạo quản.Sau khi thi 
vượt  rào,  chuyển  giai  đoạn  mới  đưa  về  khoa  chuyên 
môn.Tất cả các khoa chỉ nhận danh sách s/v, xếp lớp,thời 
khóa biểu rồi thông báo  để s/v đi học.Không có khoa nào 
tổ  chức  đón  tiếp,  mấy  năm  trước  khoa  Xây  dựng  cũng 
vậy.Từ  khóa 37 tôi bàn  với  anh  Viên,  anh  Thành tổ  chức 
một cuộc lễ đón tiếp s/v nhập khoa cho vui vẽ và gây được 
ấn tượng.Chúng tôi mời đại diện BGH,đại diện các bộ môn 
và  toàn  thể  sinh  viên  trong  khoa.Việc  tổ  chức  được  phối 
hợp  với  liên  chi  đoàn  và  hội  s/v.Buổi  lễ  diễn  ra  đúng  dự 
kiến,có kết quả tốt. 

     Có một điều chúng tôi rất quan tâm là làm sao nâng cao 
được  tinh  thần  học  tập  của  s/v,  tính  độc  lập  và  chủ 
động,phát huy dân chủ.Muốn vậy ngoài việc giáo dục,động 
viên  còn phải  cung  cấp  đầy  đủ  thông  tin  cần  thiết.Hồi  đó 
nhà trường  chưa in và phát sổ  tay  s/v như  bây  giờ.Chúng 
tôi  đã  tập  hợp  những  điều  cần  thiết  trong  các  quy  chế  có 
liên  quan,in  ra  hàng  trăm  bản,phát  cho  s/v,căn  dặn  phải 
nắm  vững  các  quyền  lợi  và  nghĩa  vụ,  nếu  khoa  hoặc  các 
thầy làm sai quy chế thì s/v có quyền khiếu nại.Chúng tôi 
khuyến  khích  s/v  phát  huy  tinh  thần  dân  chủ  trong  mọi 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

32 

công  việc,dám  cãi  lại  hoặc  vạch  ra  chỗ  sai  sót  của  chủ 
nhiệm khoa.Nếu làm được như vậy và được công nhận là 
đúng thì sẽ được khen thưởng.Thế nhưng suốt cả nhiệm kỳ 
tôi chưa nhận được ý kiến nào như vậy. 

     Có  nhiều  cách  xưng  hô  với  s/v.Có  người  gọi  là  các 
em,các cháu,cho như thế là thân mật.Tôi nghĩ nên xem s/v 
là người lớn và luôn nhắc điều đó.Vì thế ở chỗ công cộng 
tôi thường gọi các anh các chị,cũng có khi gọi các bạn trẻ. 
Gọi  như  thế  có  thể  sẽ  nâng  cao  được  tinh  thần  trách 
nhiệm.Tôi cũng có làm điều tra xã hội học và thấy đa số s/v 
thích  cách  gọi  như  vậy.Còn  khi  cần  thân  mật  tôi  gọi  các 
cậu,các cô,cũng có khi quá thân mật tôi gọi chúng mày.Có 
vài người bất chợt nghe gọi như vậy cho là thô lỗ, nhưng 
xem ra khi được gọi thế phần đông s/v lại tỏ ra thích thú. 

     Tôi cũng đã tiến hành thăm dò bằng một số nguồn khác 
nhau để xem có s/v nào bất bình với chủ nhiệm khoa không 
nhưng chưa phát hiện thấy.Tôi tự động viên mình là đã làm 
tốt nhiệm vụ. 

 

26   -    

KỶ  LUẬT VÀ GIÁO DỤC  SINH  VIÊN 

 

     Đối  với  s/v  phạm  kỷ  luật  chúng  tôi  nặng  về  giáo  dục, 
khuyên bảo,răn đe hơn là trừng phạt . Suốt cả nhiệm kỳ của 
tôi  khoa  Xây  dựng  không  thi  hành  kỷ  luật  đuổi  một  s/v 
nào.Tôi đã nghiên cứu khá kỹ quy chế thi hành kỷ luật s/v 

và  thấy  rằng  kỷ  luật  được  xét  ở  hai  cấp:khoa  và 
trường.Trước hết xét  ở khoa,chỉ khi s/v phạm kỷ luật đến 
mức khá nặng,ngoài quyền hạn xử lý của khoa mới lập hồ 
sơ  đưa  lên  trường.Ở  mỗi  cấp  đều  phải  lập  hội  đồng  xét 
xử,có mặt của đương sự, các đại diện của lớp và hội sinh 
viên.Thế  nhưng  theo  dõi  tôi  thấy  nhiều  khoa  và  cả  ở  cấp 
trường  không  mấy  khi  làm  đúng  như  thế.Thường  thường 
các khoa không lập hội đồng mà đưa thẳng lên trường,hội 
đồng trường thường xét xử chỉ căn cứ vào hồ sơ mà không 
có mặt của đương sự.Có nhiều quyết định buộc s/v thôi học 
chỉ mang tính dọa dẫm và chỉ do một mình hiệu phó chịu 
trách nhiệm. 

     Suốt  cả  nhiệm  kỳ  chúng  tôi  không  đưa  lên  hội  đồng 
trường  một  s/v  bị  kỷ  luật  nào  và  chỉ  lập  hội  đồng  xét  xử 
một lần.Đó là s/v Hoàng phạm tội quấy rối phá phách buổi 
biểu  diễn  văn  nghệ  của  đoàn  thanh  niên.Hôm  đó  s/v  này 
uống rượu say, lên sân khấu quậy phá,ném chai làm hỏng 
thiết bị âm thanh. Đoàn TN lập biên bản gửi khoa yêu cầu 
xét kỷ luật.Dư luận trong s/v nói chung là bất bình, muốn 
thi hành kỷ luật nặng đến mức đuổi học. Sau khi tỉnh rượu 
Hoàng  mới  thấy  hoảng,  không  dám  về  nhà.Chúng  tôi  lập 
tức tìm cách báo cho gia đình ở Hà nội ,nhanh chóng hoàn 
thiện  hồ  sơ  và  lập  hội  đồng  xét  xử.  Chúng  tôi  muốn  làm 
thật  đúng  quy  chế  để  có  thể  nêu  một  mẫu  mực  trong 
trường.Hội  đồng  do  đ/c  Thành  phó  khoa  làm  chủ  tịch,ủy 
viên  là  trợ  lý  tổ  chức,đại  diện  đoàn  thanh  niên.Chúng  tôi 

 

33 

triệu  tập  đương  sự,mời  đại  diện  gia  đình,đại  diện  lớp  và 
thông báo cho s/v toàn khoa biết để ai quan tâm có thể đến 
dự.Tôi  hoàn  toàn  đứng  ngoài  để  theo  dõi.Chủ  tịch  Thành 
công bố quyết định của chủ nhiệm khoa về việc thành lập 
hội  đồng,tuyên  bố  lý  do,mời  đại  diện  đoàn  TN  đọc  cáo 
trạng,cho đương sự trình bày và tự bào chữa,mời đại diện 
gia  đình  và  lớp  phát  biểu.Cuối  cùng  hội  đồng  mới  họp 
riêng,quyết  định  hình  thức  cảnh  cáo  toàn  khoa,ghi  lý 
lịch,phải bồi thường thiệt hại.Sau đó chúng tôi mới lập hồ 
sơ gửi lên trường chỉ để báo cáo.Thật là một vụ xét xử kỷ 
luật ít được biết đến.Gia đình và các s/v tham dự ra về rất 
phấn khởi. 

       Chuyện nữ s/v Nông lớp KV8 cũng đáng được lập hội 
đồng xét xử nhưng tôi thấy chưa đến mức cần thiết nên đã 
tìm cách giáo dục riêng.S/v Nông,người dân tộc thiểu số, rủ 
bạn  trai  về  cùng  nằm  với  nhau  trong  ký  túc  xá  đã  vài 
lần,bạn bè phê bình góp ý nhưng không sửa chữa.Lần này 
bị bảo vệ bắt được quả tang,lập biên bản gửi lên khoa để thi 
hành  kỷ  luật.Tôi  hội  ý  BCN  và  thống  nhất  chưa  vội  kỷ 
luật,cứ  giáo  dục  và  răn  đe  đã,nếu  vẫn  tiếp  tục  thì  kỷ  luật 
cũng chưa muộn. Tôi cho gọi Nông lên văn phòng khoa và 
hỏi xem có biết phạm vào tội gì không.Cô ta trả lời lý nhí 
là mắc khuyết điểm nằm với bạn trai,vi phạm đạo đức.Tôi 
bảo đó không phải là tội chính,cho nghĩ kỹ đi.Nghĩ một lúc 
Nông  nói  rằng  chỉ  phạm  khuyết  điểm  đó.Tôi  phân  tích  : 
Việc chị sử dụng thân thể của mình như thế nào,nằm với ai 

là  quyền  tự  do  cá  nhân,khoa  không  can  thiệp  vào  chuyện 
đó,nhưng  phải tìm  nơi thích hợp  chứ  không được ở  trong 
ký túc xá,xung quanh có các bạn..Tội chính là làm ô uế môi 
trường tập thể, tội này nhẹ thì bị đuổi khỏi ký túc xá, nặng 
hơn thì bị đuổi học.Tôi đưa quy chế thi hành kỷ luật cho cô 
ta xem nhưng còn sức đâu mà xem,chỉ van xin tha thứ.Tôi 
bắt viết cam đoan không tái phạm và viết thư về nhà mời 
đại diện gia đình,tốt nhất là mẹ, đến gặp khoa để bàn biện 
pháp  phối  hợp  giáo  dục.Sau  đó  bà  mẹ  có  đến  gặp  chúng 
tôi,xin tha thứ cho cháu. Mọi chuyện rồi cũng trôi vào quên 
lãng, giờ nhắc lại chỉ như là một kỷ niệm xa xăm. 

     Chuyện  gay  cấn  hơn  là  nam  s/v  Dũng,người  Nghệ 
an.Dũng nổi tiếng là một đầu gấu trong KTX,nhưng chưa ai 
dám tố cáo chính thức,chưa có tội trạng rõ ràng, chỉ mới có 
một  số  phản  ảnh  miệng.Tôi  cũng  đang  thu  thập  chứng 
cứ,định gọi lên để giáo dục và răn đe nhưng chưa kịp làm 
thì  sự  cố  xẩy  ra.Tối  hôm  đó  cậu  ta  say  rượu,ra  phố  trêu 
ghẹo  phụ nữ  và  còn bị  cho  là  có hành  động  cướp giật, bị 
công an bắt nhốt một đêm.Sáng hôm sau nhận được tin báo 
của CA, tôi nhờ đ/c Chúc trợ lý lấy giấy giới thiệu ra đồn 
CA nhận về và dặn Dũng lên văn phòng gặp tôi vào lúc 10 
giờ.Tôi hội ý BCN và thống nhất đây là dịp tốt để giáo dục 
và nếu thấy giáo dục không hiệu quả thì sẽ lập hội đồng kỷ 
luật. Tôi lại nhờ trợ lý tìm xem hồ sơ để rõ hoàn cảnh gia 
đình. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

34 

     Không biết đầu gấu ở đâu chứ khi gặp tôi  thì cậu ta như 
gà đã bị cắt cổ.Tôi ngồi nghiêm và quát: Anh là s/v Dũng 
có  phải  không?  Tôi  chỉ  ghế  cho  ngồi  nhưng  cậu  ta  vẫn 
đứng.Tôi  tiếp  tục  với  giọng  nghiêm  khắc:  Tôi  biết  rõ  gia 
đình anh,bố mẹ anh ở Nghệ an đang đầu tắt mặt tối lo kiếm 
tiền cho anh đi học,thế mà anh  không lo học hành cho tử 
tế.Tôi thừa biết anh là một đầu gấu nổi tiếng trong KTX,hồ 
sơ tội trạng người ta tố cáo cả xấp đó kìa.Anh đã được khoa 
phát tài liệu trong đó có nói rõ các mức kỷ luật,vậy tôi cho 
anh tự xét lấy kỷ luật của mình. Nghe thế Dũng chỉ ấp úng 
xin tha.Tôi nói tiếp, nhẹ nhàng hơn: Tội của anh nếu đưa ra 
hội  đồng  kỷ  luật  thì  bị  đuổi  là  chắc  chắn,ít  nhất  cũng  bị 
đuổi 1 năm. Tôi đã chuẩn bị xong hồ sơ rồi nhưng tôi còn 
nghĩ đến một vài người nên chưa quyết định dứt khoát, anh 
có biết tôi nghĩ đến ai không. (im lặng).Tôi trầm giọng ,nói 
như tâm sự:Tôi nghĩ đến cha,mẹ và các đứa em cùa anh ở 
nhà.Tôi đang hình dung khi nhận được giấy báo anh bị đuổi 
học thì gia đình anh đau khổ đến mức nào,tôi đang mường 
tượng ra cảnh mẹ anh khóc hết nước mắt,cha anh sẽ lặn lội 
ra Hà nội ,khóc lóc van xin tha thứ cho anh. 

      Vừa nói tôi vừa quan sát, thấy hai hàng nước mắt tuôn 
rơi.Tôi  đoán  là  nhân  vật  này  còn  giáo  dục  được.Tôi  tiếp 
tục:  mày  có  biết  thương  cha  mẹ  không  thằng  kia,mày  có 
nhớ khi mày đậu đại học gia đình đã mừng rỡ như thế nào 
không,mày có nhớ khi tiễn mày ra Hà nội cha mẹ đã dặn dò 
những  gì không.  Thế  mà  mày  chỉ  thể hiện  một  thằng con 

bất hiếu.Nghe thế Dũng chỉ cúi mặt khóc.Tôi cũng không 
hiểu  vì  sao  đang  xưng  anh  ,tôi  lại  chuyển  sang  mày 
tao.Nghỉ một lúc cho Dũng thấm đòn, tôi tiếp tục:bây giờ 
thế  nào tôi  cho  anh  lựa  chọn.Cậu ta lí  nhí  : thưa  thầy  em 
biết tội rồi xin thầy ra tay cứu giúp.Tôi hỏi nếu tha cho lần 
này  thì  có  quyết  tâm  phấn  đấu  để  trở  thành  người  tốt 
không.Dũng  xin  thề  bỏ  hết  thói  ngông  cuồng,chăm  chỉ  tu 
dưỡng đạo đức và chuyên cần học tập.Tôi bảo tất cả hồ sơ 
còn đó,nếu sau này còn phạm thêm bất kỳ một tội gì thì kết 
hợp xét xử luôn. 

    Kết  quả  Dũng  đã  trở  thành  s/v  bình  thường,  đã  tốt 
nghiệp, không biết bây giờ làm việc ở đâu và có giữ được 
lời thề hay không. 

 

 

 

27 -      TỔ CHỨC ĐÊM VĂN NGHỆ 

 

     Đã  lâu  không  thấy  liên  chi  đoàn  có  hoạt  động  gì  sôi 
nổi,tôi bàn thử tổ chức một buổi văn nghệ nhằm động viên 
phong trào.Ý kiến lập tức được hưởng ứng vì cũng rất phù 
hợp với dự kiến của đoàn TN.Khoa sẽ hỗ trợ kinh phí và 
làm  thủ  tục  xin  phép  còn  liên  chi  đoàn  lo  tổ  chức  và  nội 
dung.Riêng  khoản  giữ  trật  tự  khoa  đã  có  phương  án.Tôi 

 

35 

làm văn bản xin phép tổ chức tối văn nghệ của khoa tại nhà 
thi  đấu.Anh  Nguyễn  Tấn  Quý  nói  rằng  tổ  chức  biểu  diễn 
văn nghệ thì cũng được nhưng anh lo nhất về an ninh trật 
tự.Tôi  hứa  với  anh  là  sẽ  không  có  chuyện  lôi  thôi  gì  xẩy 
ra,khoa đã có những biện pháp hữu hiệu,nếu có gì rắc rối 
tôi  xin  chịu  kỷ  luật.Tôi  hội  ý  BCN,nói  về  sự  lo  lắng  của 
anh  Quý  và  định  trình  bày  phương  án  thì  đ/c  Thành  nói 
trước:Em  đoán  được  mẹo  của  anh  rồi,có  phải  anh  định 
dùng “ sinh viên tự quản” trong việc này có phài không.Tôi 
gật  đầu  đồng  ý.Đ/c  Thành  bổ  sung:  tuy  vậy  em  sẽ  hổ  trợ 
bằng  một  vài  cảnh  sát  mặc  sắc  phục  lảng  vãng  ở  vòng 
ngoài. 

     Tôi nhờ liên chi đoàn phối hợp trợ lý tổ chức lên “danh 
sách các sinh viên cần cho công việc” và triệu tập lên gặp 
BCN khoa.Văn phòng khoa chuẩn bị thuốc lá,bánh kẹo để 
tiếp.Các cậu ngơ ngác nhìn nhau không biết khoa chơi trò 
gì.      Tôi đi ngay vào vấn đề : khoa cho mời các anh em là 
có nhiệm vụ quan trọng cần nhờ đến trí tuệ và sức lực.Khoa 
sắp tổ chức một buổi biểu diễn văn nghệ, điều khoa quan 
tâm nhất là giữ gìn an ninh trật tự để không xẩy ra bất kỳ sự 
lộn  xộn  nào.Thầy  tin  tưởng  vào  các  anh  em  ở  đây,  thầy 
muốn trao nhiệm vụ khó khăn và vinh dự này cho các anh 
em, liệu anh em có nhận được không, nếu bạn nào vì có lý 
do gì mà không tham gia được cũng không sao, thầy không 
ép buộc,vấn đề là tự giác,tự nguyện. 

     Mọi người vui vẽ nhận lời.Tôi đề nghị tập thể cử ra một 
đội trưởng.Có  nhiều ý kiến xin thầy cứ chỉ định.Vậy là tôi 
chỉ vào Dũng và hỏi mọi người có tín nhiệm không.Tất cả 
vỗ tay hoan hô.Tôi còn dặn dò một số mẹo đối với người 
ngoài  lỡ  ra  họ  có  đến  và  cũng  không  quên  dọa  một 
câu:Thầy đã tin cậy các anh em và giao nhiệm vụ, anh em 
đã hứa làm tốt ,tuy vậy thầy còn có lực lượng khác hỗ trợ, 
nếu đứa nào lơ mơ thầy sẽ nghiêm trị, không tha. 

     Kết quả tối văn nghệ diễn ra quá vui, thành công ngoài 
mong đợi. 

     Trường ĐHXD có một vấn nạn là s/v hay quậy phá tại 
các buổi sinh hoạt tập thể như ở cuộc thi SV 96 và các buổi 
đá bóng .BGH đã nghĩ ra một số cách nhưng không khắc 
phục  được,kể  cả  biện  pháp  huy  động  các  trợ  lý  tổ  chức 
khoa và các thầy chủ nhiệm lớp đi giữ trật tự.Đã vài lần tôi 
đề nghị được nhận nhiệm vụ này,chỉ xin mỗi lần vài triệu 
để chiêu đãi đội ngũ.BGH không tin,cứ nghĩ tôi chỉ nói cho 
vui, tôi dẫn chứng việc đã làm ở khoa, các vị cho rằng với 
một  khoa  có  thể  làm  được  còn  toàn  trường  thì  không 
thể.Thôi  thì  tùy  các  vị.Riêng  tôi  vẫn  nghĩ  rằng  chỉ  có  s/v 
mới giữ được s/v trong những trường hợp như vậy 

       28      -    NÓI CHUYỆN VỚI SINH VIÊN 

 

     Tôi rất quan tâm đến tinh thần và phương pháp học tập 
của  s/v  nên  thường  tổ  chức  các  buổi  nói  chuyện  ngoại 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

36 

khóa,đặc biệt là với các s/v mới về khoa.Mỗi lần trước khi 
nói tôi thường thu thập tình hình thực tế trong s/v, không lý 
thuyết suông   mà bám sát cuộc sống, lấy thí dụ cụ thể từ 
thực tế sinh động, lại dùng những lời lẽ và giọng điệu thân 
mật  nên  khá  thu  hút  người  nghe.Đã  có  lần  tôi  nói  ở  hội 
trường G3,ban đầu chỉ có vài trăm người ngồi chưa kín hội 
trường,thế mà khi gần kết thúc, không những s/v ngồi chật 
kín cả hai tầng mà nhiều người còn đứng cả bên trong và 
bên  ngoài  để  nghe.  Tôi  không  làm  được  việc  điều  tra  để 
biết kết quả của những buổi nói chuyện ngoại khóa như thế, 
chỉ  thỉnh  thoảng  nhận  được  lời  khen  là  thầy  nói  hay 
quá,thấm thía quá,bổ ích quá. 

      Tôi nhớ lại hồi khóa 28.Mấy khóa liền trước đó kết quả 
của s/v năm thứ nhất thường rất thấp,phòng đào tạo(do anh 
Nguyễn  Khải  làm  trưởng  và  anh  Hoàng  Xuân  Liễn  làm 
phó)đã tổng kết ra như vậy nhưng không tìm nguyên nhân 
và  biện  pháp  khắc  phục.Riêng  bí  thư  liên  chi  đoàn  khoa 
Xây  dựng  Nguyễn  Văn  Khánh  nghĩ  ra  mẹo  động  viên  và 
huấn luyện s/v bắng cách nhờ tôi nói chuyện ngoại khóa về 
động  lực,tinh  thần  và  phương  pháp  học  tập  cho  K28  khi 
mới  vào  trường  được  vài  tuần.Cuộc  nói  chuyện  rất  được 
hoan nghênh,s/v cho rằng rất bổ ích.Cuối năm học đó kết 
quả  học  tập  của  khóa  K28  là  khá  tốt,vượt  hẳn  lên  so  với 
nhiều  khóa  khác.  Anh  Liễn  đã  tổng  kết  được  như  vậy 
nhưng  cũng không hiểu  tại  vì sao.Riêng tôi  và đ/c  Khánh 
thì đoán là do kết quả của buổi ngoại khóa đầu năm học. 

     Biết tôi nói chuyện được s/v yêu thích,đoàn thanh niên 
trường mời nói cho s/v toàn trường về chủ đề văn hóa học 
đường.Chẳng là vấn  đề này  cũng đang làm  nhiều vị  quan 
tâm.Tôi bàn là sẽ nói nhiều về văn hóa học đường nhưng 
không nên đặt tên chuyên đề như vậy,nên tìm một tên khác 
hấp dẫn hơn,ví dụ “những bí quyết đầu tiên để thành đạt”và 
phải  làm  tốt  việc  tuyên  truyền  để  thu  hút  thính  giả.Theo 
nhận  xét  của  các  cán  bộ  đoàn  hôm  đó  thì  kết  quả  rất 
tốt,ngoài  sự  mong  đợi.Tôi  biết  trong  lời  khen  ấy  có  phần 
động  viên.Tuy  vậy  khi   nghe  tiếng vỗ  tay  kéo  dài  lúc kết 
thúc cũng phần nào hình dung được sự thich thú của người 
nghe. 

     Lần  nói chuyện về chuyên đề sinh viên làm nghiên cứu 
khoa  học,có    ý  quan  trọng  là  người  làm  nghiên  cứu  phải 
biết  nghi  ngờ.Có  s/v  đặt  câu  hỏi:  thế  thầy  có  nghi  ngờ 
những điều vừa nói hay không.Đó là một câu hỏi hay.Tôi 
trả lời là không. Thầy có tin là  đúng thì mới nói,còn nghi 
ngờ là việc của các bạn, các bạn nghe thầy, ghi nhận nhưng 
chớ vội tin ngay mà phải thông qua sự suy nghĩ của mình, 
phải thử lật ngược vấn đề, phải nghi ngờ.Chỉ khi nào có đủ 
sự suy xét cần thiết thì mới tin.Thầy nghi ngờ những việc 
khác,còn những điều thầy nói ra là đã được suy xét kỹ, cho 
là đúng thì mới nói, nhưng điều thầy cho là đúng đã chắc gì 
đựoc người khác công nhận.Vậy các anh chị em nên nghi 
ngờ cả điều thầy nói. 

 

37 

     Về việc tuyên truyền, giới thiệu trước để lôi kéo người 
nghe,tôi  đã  một  lần  gặp  thất  bại  đau  đớn.Đó  là  vào  năm 
1974,hồi  khoa  còn  ở  Chèm.Kỷ  niệm  ngày  19  tháng  5  tôi 
đăng  ký  nói  chuyện  cho  toàn  khu  Chèm  về  bài  trường  ca 
nổi tiếng của Tố Hữu : “ Theo chân Bác”.Tôi đã chuẩn bị 
khá công phu và đây là lần thứ hai  nói về đề tài này.Lần 
thứ  nhất  tôi  nói  cho  tập  thể  s/v  ở  Liên  xô  năm  1972,rất 
được hoan nghênh.Không ngờ đ/c ban tổ chức đã làm gần 
hỏng  cuộc  nói  chuyện  đó.Ban  tổ  chức  đã  không  hề  tuyên 
truyền, nói trước. Đến khi kết thúc buổi lễ chính thức,mọi 
người chuẩn bị ra về thì ban tổ chức mới nói: bây giờ mời 
quý vị và các bạn ở lại nghe nói chuyện thơ.Hơn hai phần 
ba  người  bỏ  ra  về,tôi  cố  tìm  cách  nói  thật  to  là  mời  mọi 
người ở lại,tôi sẽ nói nhiều chuyện rất hay.Nghe nói thế có 
một số người trở lại.Lần đó tôi đã trổ hết nghệ thuật,nói rất 
hay.Nhiều  người  cứ  xuýt  xoa,  không  ngờ  ông  Cống  nói 
chuyên  văn  thơ  hay  đến  như  vậy  Những  người  đã  bỏ  về 
nghe kể lại cứ tiếc mãi. 

     Biết sinh viên thích nghe văn thơ,tôi đã chuẩn bị đề tài “ 
trăng và hoa trong thơ Bác Hồ”, nói cho khóa 16.Một lần 
khác  lại  nói  về  “  câu  đối  trong  kho  tàng  văn  học  Việt 
Nam”.Lần nào cũng được hoan nghênh. 

     Năm 1976 tuyên huấn trường mời nhà thơ Xuân Diệu về 
nói chuyện ở Hương canh.Sinh viên dự rất đông.Hôm sau 
tôi  lên  lớp,  giờ  nghỉ  mọi  người  hỏi  hôm  qua  tôi  có  nghe 
Xuân  Diệu  không  và  ý  kiến  thế  nào.Tôi  hỏi  lại    nếu  sinh 

viên thích nghe thơ tôi sẽ bớt ra một tiết để ngoại khóa.Thế 
là tôi có dịp trình bày lại chuyên đề về trăng và hoa trong 
thơ Bác.Sinh viên thích chí cho rằng tôi nói gần ngang với 
Xuân Diệu. 

     Tôi tự cho mình là người có chút ít khả năng nói chuyện 
nhưng tiếc rằng chưa dùng được bao nhiêu.Sở dĩ có được 
chút năng lực như vậy là nhờ hồi còn ở Đại học bách khoa 
chúng  tôi  được  nghe  các  diễn  giả  nổi  tiếng  như  Nguyễn 
Việt  Phương,Xuân  Diệu,vụ  trưởng  Định  nói  chuyên  quá 
hay,tôi  ước  ao  nói  được  gần  như  họ,thế  là  cố  gắng  luyện 
tập. 

 

 

    29 -GIẢNG DẠY VỀ KHẢ NĂNG THUYẾT TRÌNH 

 

     Ở  trong  các trường  của  chúng  ta có ít người quan tâm 
đến  khả  năng  thuyết  trình.Nói  khả  năng  này  là  ở  mức 
thấp,còn cao hơn là nghệ thuật nói chuyện,phô diễn, hùng 
biện .Trong SV 96 có mục thi hùng biện.Tôi là người huấn 
luyện  cho  s/v  Hùng  tiết  mục  này.  Ở  Hà  nội  có  vài  người 
quan tâm và đã mở các lớp học,tôi có biết được và đã đến 
gặp  gỡ,trao  đổi  với  Nguyễn  Đình  San,  Phan  Quốc  Việt 
(Tâm Việt group ).Sách báo về môn nghệ thuật này có khá 
nhiều,có  thể  kể  ra  một  số  tác  giả  như  sau  :Raymond  de 
Saint  Laurent  (Minh  Đạo  đã  dịch  ra  tiếng  Việt),Nguyễn 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

38 

Hiến  Lê,Hoàng  Xuân  Việt,Liêu    Chí  Trung,Triệu  Truyền 
Đống,Phan  Quang  Định,Tô  Minh,Tường  Vi,Hà  Thiện 
Ngôn,Nguyễn Đình San,Giang Văn Toàn … 

     Tôi  bàn  với  liên  chi  đoàn  mở  một  lớp    về  khả  năng 
thuyết trình cho cán bộ đoàn,hội và các lớp sinh viên,liên 
chi  lo  chiêu  sinh,tôi  lo  hội  trường  và  giảng  dạy  miễn  phí 
vào một số buổi tối hoặc ngày nghỉ.Ý kiến rất được hoan 
nghênh.Đã  tổ  chức  được  lớp  khoảng  40  học  viên,học  và 
thực hành trong 4 buổi.Kết quả chỉ được xem là tàm tạm. 

     Nhân  đây  bàn  một  chút  về  khả  năng  trí  tuệ  (chất 
xám).Khả năng của con người (trí tuệ hoặc các dạng khác ) 
thường được xem là vô giá.Tôi hiểu cái vô giá này theo cả 
hai nghĩa : rất có giá trị và không có một tí giá trị nào hết. 

Nó có giá trị (cao hay thấp, còn tùy…) chỉ khi được đem ra 
sử dụng để mang lại một ích lợi nào  đấy. Còn nếu chỉ để 
cất giữ thì nó chỉ là dạng tiềm ẩn, chưa có hoặc không có 
một tí giá trị nào,khi chết sẽ mang theo luôn,không để lại 
cho ai một ích lợi gì.Trong trường hợp này chất xám dù có 
lớn  đến  đâu  cũng  không  có  được  giá  trị,thậm  chí  không 
bằng một tờ giấy loại,vì tờ giấy còn có thể dùng để nhóm 
bếp,còn chất xám vùa nói chỉ tan vào khoảng không.Ừ,mà 
không biết sau khi tan như thế rồi liệu nó có tác dụng đến ai 
không nhỉ? Bạn có một ít tài sản  ư,chết đi còn  để lại cho 
con  cháu.Bạn  có  nhiều  chất  xám  ư,nếu  lúc  sống  không 
dùng được,chết đi bạn sẽ mang theo toàn bộ xuống mồ.Tất 
nhiên nếu bạn là người đã tạo được tiếng tăm,tạo được uy 

tín  và  đạo  đức  thì  có  thể  để  lại  các  sản  phẩm  tinh  thần 
đó,con  cháu  được  hưởng  sản phẩm  tinh  thần  của bạn chứ 
không được hưởng chất xám . 

     Vì suy nghĩ như thế nên hễ tôi học được cái gì,biết được 
cái  gì  hay,có  ích  là  tìm  cách  truyền  bá,tìm  cách  vận 
dụng.Việc mở lớp giảng dạy miễn phí về khả năng thuyết 
trình  (hoặc  nghệ  thuật  nói  trước  đông  người)  là  một  hoạt 
động như vậy. 

     Nhân bàn về việc sử dụng chất xám tôi nhớ đến một bài 
báo  của  GS  Tạ  Quang  Bửu  đăng  trên  tờ  Văn  nghệ  (trước 
khi GS mất vài tháng).Trong bài có một vấn đề về học và 
hành như sau:GS tuy có một số thành tích,một số cống hiến 
nhưng so với khả  năng thì chưa thật xứng đáng mà nguyên 
nhân là GS đã dành tương đối nhiều thời gian cho việc học 
nhiều lĩnh vực khác nhau,thời gian dành cho thực hành là 
tương đối ít so với thời gian học.Giả thử học được 10 mà 
hành được năm,sáu thì sẽ tốt hơn học được 15 mà chỉ hành 
được ba,bốn.GS nổi tiếng là học rộng,biết nhiều nhưng chỉ 
mới vận dụng được một phần nhỏ kiến thức cho công việc. 

 

          30  LÀM TRẬT TỰ VIÊN BẤT ĐẮC DĨ 

            

          Hôm ấy BGH triệu tập s/v vừa tốt nghiệp,chuẩn bị ra 
trường để phổ biến vấn  đề gì đó.Họp  ở hội trường tầng 2 
nhà  ăn s/v  trong khu  KTX  (hội  trường  G3  đang  sửa  chữa 

 

39 

còn nhà thi đấu chưa xong).Anh Nguyễn Tấn Quý và anh 
Nguyễn Như Khải chủ trì. 

     Ban đầu mọi việc diễn ra bình thường nhưng khi nghe 
anh Quý nói một lúc thì hội trường bắt đầu ồn ào, càng lúc 
càng  tăng.Đã  vài  lần  diển  giã  đề  nghị  các  em  giữ  trật  tự 
nhưng chỉ được một lúc rồi lại ồn ào hơn.Trong lúc các anh 
chưa biết làm thế nào, tôi đứng dậy, đi xuống đứng ở giữa 
hội  trường,  nói  to  theo  kiểu  ra  lệnh:  tất  cả  i..i..m..m.Hội 
trường  bỗng  nhiên  im  bặt.Tôi  tiếp  tục  nói  to,  chậm  rãi 
(không  dùng  micrô)  như  nhấn  mạnh  vào  từng  tiếng:Các 
anh chị em làm cái gì thế.Tại sao thầy hiệu phó,bí thư đảng 
ủy đang phổ biến,dặn dò những điều cần thiết mà các anh 
chị em lại làm mất trật tự đến  vậy, phải chăng những điều 
đó  là  vớ  vẩn  không  cần  nghe,  hay  là  các  anh  chị  em  cho 
rằng được cấp giấy công nhận tốt nghiệp rồi thì không cần 
nghe các thầy và ban giám hiệu nữa.Các anh chị em là sinh 
viên của trường Đại học Xây dựng kia mà, học ở đâu ra cái 
thói làm mất trật tự như thế.Thôi, có việc gì quan trọng hãy 
tạm gác lại,sau hãy  nói, bây giờ giữ im lặng để nghe,mời 
thầy Quý tiếp tục. 

    Cả hội trường giữ trật tự cho đến cuối buổi.Sau đó anh 
Quý  cám  ơn  tôi,  nói  rằng  nếu  không  có  tôi  xuất  hiện  kịp 
thời thì các anh chưa biết làm sao . 

     Chuyện khác.Hồi ấy trường chưa mở cổng mới,cổng cũ 
quá chật hẹp.Vào lúc gần 12 giờ,sinh viên ra vào rất đông 
nhưng ngay giữa cổng một ô tô đi ra,một xe ba gác đi vào 

đang tránh nhau.Lập tức hai luồng người bị ùn lại,số đi vào 
tràn  lên  chắn  đầu  ô  tô,số  đi  ra  chắn  đầu  xe  ba  gác.Trong 
chốc lát gây ra tắc nghẽn giữa cổng .Tôi vừa đến, không có 
một bảo vệ nào đứng ra dẹp trật tự.Có thấy anh Quý đi bộ 
đến nhưng đã lách được qua đám đông để vào, tôi đoán có 
lẽ anh đi tìm người ra giải quyết.Đợi được e quá lâu, tôi thử 
liều mạng đứng ra dẹp loạn xem sao.Tôi khóa xe cẩn thận 
rồi len vào gần ôtô nói to : nghe đây,mọi người biết tôi là ai 
rồi chứ, hãy nghe tôi dẹp trật tự nào.Số người này tạm thời 
lùi  lại,  lùi lại  đi,  số  người  này  dep  sang  bên,  dẹp  đi  .Mọi 
người theo mệnh lệnh, ôtô đã từ từ lăn bánh, thế nhưng xe 
ba gác chỉ nhích lên được một chút rồi phải dừng lại ví có 
hai  xe  máy  không  chịu  dẹp,vẫn  đứng  cản  đường.Tôi  cầm 
càng xe bảo mấy người cùng đầy tông thẳng vào xe máy, 
nói rằng tội vạ đâu tôi chịu.Đến lúc này hai xe máy mới hốt 
hoảng  dẹp  sang  bên.Cổng  trường  được  giải  phóng  xong 
xuôi tôi mới ra lấy xe để vào. 

     Rút kinh  nghiệm lần đó,sau này có hai lần tôi cũng thử 
đứng ra dẹp tắc đường ngoài phố và đều  thành công.Một 
lần ở phố Khương trung,lần khác ở Định công. Cũng theo 
cách  như  vừa  nêu  nhưng  xưng  danh  cách  khác  :Bà  con 
nghe đây,tôi cũng chỉ là người đi đường nhưng xin đứng ra 
làm trật tự.Để giải thoát cho nhanh, xin bà con nghe theo 
chỉ  dẫn  của  tôi.Nào,  những  người  này…,  những  ngừoi 
kia….. Mọi người nghe theo.Thế mới biết dân ta tuy nặng 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

40 

tính ích kỷ, thích tranh giành, nhưng nếu có người chỉ bảo 
thì cũng biết  tôn trọng lẽ phải. 

 

 

 

                    31  -   ĐỘNG VIÊN ĐỘI BÓNG ĐÁ 

 

     Năm 1991 trường ĐH Nông nghiệp kỷ niệm thành lập, 
mời  đội bóng đá trường Xây dựng giao hữu.Anh Đỗ Hữu 
Nghĩa,  hiệu  phó  dẫn  đội  đi  .Anh  Nghĩa  rủ  tôi  cùng  đi  và 
trước khi xuất phát anh còn đề nghị tôi chiêu đãi phở cho 
đội.Trên xe sang  Gia  lâm  các  cầu  thủ  bàn  tán  sôi  nổi với 
quyết tâm thắng lợi. Không thấy anh Nghĩa có ý kiến gì,tôi 
mới đề nghị kể cho đội bóng nghe câu chuyện.Đó là năm 
kia  trường  Cơ  điện  tổ  chức  kỷ  niệm,cũng  mời  đội  bóng 
trường  bạn  giao  hữu.Trong  lúc  các  cầu  thủ  tranh  tài  trên 
sân thì trong nhà  ăn chuẩn bị tiệc để mời hai  đội.Kết quả 
giao hữu đội khách đã thắng 3-0.  Bàn thắng đầu còn được 
vài  tiếng  vỗ  tay,hai  bàn  sau  diễn  ra  trong  im  lặng.  Đội 
khách được tiễn ra về ngay, không được mời liên hoan.Đội 
chủ vào liên hoan một mình, bữa tiệc thịnh soạn mà chẳng 
mấy vui vẻ. 

     Thầy  đồng  ý  là  phải  có  thắng  lợi,  càng  lớn  càng  tốt  , 
nhưng thắng lợi quan trọng nhất là tình hữu nghị.Đề nghị 

các  cầu  thủ  chơi  thật  hay,nhiệt  tình,trổ  hết  kỹ  thuật,tài 
nghệ.Cố gắng mỗi bên ghi được vài bàn và kết quả hòa là 
tốt  nhất,  nếu  không  ta  chịu  thua  chênh  lệch  một  quả  là 
đẹp.Nếu lỡ ra gần đến cuối trận  mà ta vẫn còn dẫn trước 
thì nên tìm cách nhường.Chúng ta đi đây là để giao hữu vì 
vậy phải lấy sự vui vẻ làm chính chứ không nhằm vào việc 
hơn  thua.Thầy  đoán  ở  nhà  ăn  cũng  đang  dọn  tiệc  để  đón 
chúng ta, làm sao để cả hai đội cùng vào dự tiệc vui vẻ. 

     Anh  Nghĩa  cũng  tán  thành  ý  kiến  của  tôi.Kết  quả  trận 
bóng hòa 2-2 như mong đợi . 

     Năm  1995  trường  tổ  chức  giải  bóng  đá  giữa  các 
khoa.Tôi đã kêu gọi các nhà hảo tâm trong khoa,thu được 
một  khoản  tài  trợ  kha  khá.Tôi  trang  bị  cho  đội  bóng  của 
khoa khá tốt nhưng chỉ yêu cầu luyện tập vừa phải.Tôi đề 
ra phương châm là chủ yếu dựa vào năng lực sẵn có,được 
bao nhiêu hay bấy nhiêu, không tập luyện nhiều,chỉ cần tập 
vài buổi về phối hợp đội hình và chiến thuật.Tôi nghĩ thể 
thao là cần thiết nhưng học hành là chính,thể thao là để hỗ 
trợ cho học tập chứ không vì mục đích tranh giành giải nọ 
giải kia. Nếu thể thao có thua người ta tí chút mà bảo đảm 
được chất lượng học tập thì vẫn tốt hơn nhiều là thể thao 
hơn  người    mà  kêt  quả  học  lại  kém.Thể  thao  ở  trong 
trường,về mục tiêu là khác so với thể thao chuyên nghiệp. 

     Hôm đội bóng ra quân,tôi đến tận sân để động viên,dặn 
các  cầu  thủ  cố  gắng  chơi  đẹp,  nhiệt  tình  nhưng  tránh  xô 
xát,tránh  cay  cú,  hoàn  toàn  không  được  chơi  xấu,cố  chơi 

 

41 

cho hay, thắng được là tốt mà thua càng tốt hơn .  Một vài 
cầu thủ tỏ ra hiểu được ý nhưng số đông ngạc nhiên.Ồ, sao 
lại thế hả thầy.Tôi không tiện giải thích nhiều, chỉ dặn rằng 
các bạn cứ để ý suy nghĩ sẽ hiểu được . 

 

 

 

 

 

       32   -    KIẾN NGHỊ VỚI BAN GIÁM HIỆU 

 

     Trường  có  đề  ra  hình  thức  kỷ  luật,hễ  s/v  nào  không 
đóng học phí quá một hạn nào đó thì bị xóa tên trong danh 
sách.Khoa  đã nhiều lần nhận  được quyết  định như vậy,đã 
nghiêm  chỉnh  chấp  hành  xóa  tên.Nhưng  sau  đó  ít  lâu  lại 
nhận được quyết định phục hồi.Mỗi năm có vài lần như thế 
làm cho khoa rất vất vả.Thực ra chúng tôi cũng chỉ xóa một 
hai lần, sau đó hễ nhận được quyết định xóa thì chỉ cười và 
lấy  bút  chì  đánh  dấu  vào  danh  sách  để  khi  có  quyết  định 
phục hồi thì tẩy cho nhanh.Tuy thế tôi thấy cách làm việc 
như  vậy  là  chưa  hợp  lý,đã  vài  lần  đề  nghị  sửa  đổi  nhưng 
không ai nghe.Thế cho nên tôi đã viết văn bản sau đây: 

 

        Kính gửi Ban giám hiệu Trường Đại học Xây dựng 

     Vừa qua Hiệu trưởng ra quyết định xóa tên một số sinh 
viên vì : “  mặc dù  đã được thông báo,nhắc nhở nhiều lần 
vẫn  không  đóng  học  phí”.Sau  đó  quyết  định  thu  nhận  lại 
các s/v trên vì “ có đơn trình bày lý do,nhận khuyết điểm và 
xin  đóng học phí”.Trong  QĐ  còn nêu  :  Nay  cảnh  cáo  đối 
với sinh viên…. 

     Khi hiệu trưởng đã quyết định chúng tôi có trách nhiệm 
thi hành, tuy vậy cũng xin có một vài ý kiến sau : 

1-Việc QĐ xóa tên s/v rồi thu nhận lại ở trường ta đã xẩy ra 
nhiều lần,việc đó lam cho : 

+ Uy tín của BGH bị ảnh hưởng vì s/v và cán bộ cho rằng 
kỉ cương không chặt chẽ,việc ra QĐ rồi lại xóa là chuyện 
thường. 

+ Gây khó khăn cho công tác quản lý s/v ở các khoa. 

+ Tạo nên một sự “ nhờn”trong s/v,gây ra những dư luận 
tiêu cực. 

2-Đã có một số ý kiến, nhận xét và đề nghị sửa đổi cách xử 
lý s/v đóng học phí không đúng quy định vì cách làm như 
vừa qua,xét một phía nào  đó là khác với         “Quy chế 
công tác học sinh,sinh viên”.Cụ thể là : 

+Theo khung xử lý kỷ luật, s/v không đóng học phí đúng 
quy định,tùy theo mức độ mà xử lý từ khiển trách đến xóa 
tên trong danh sách.Việc xóa tên thực chất là đuổi học.Khi 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

42 

quyết  định  hình  thức  kỷ  luật  này  phải  hết  sức  thận  trọng. 
Việc s/v nộp chậm học phí một lần, lại không thật cố ý,mặc 
dù đã…., thì cũng chưa nên áp dụng mức kỷ luật cao nhất 
đó. 

+ Việc xóa tên s/v là một kỷ luật nặng vậy có cần họp hội 
đồng kỷ luật theo đúng thủ tục để xem xét theo điều 13 của 
quy  chế  hay  chỉ  do  ý  kiến  của  một  người  .Nếu  vận  dụng 
quy  định  “cấp  thẩm  quyền  được  phê  duyệt  hình  thức  kỷ 
luật trong trường hợp s/v vi phạm pháp luật có chứng cứ rõ 
ràng…”thì chứng cứ vi phạm đến đâu và tại sao chứng cứ 
đã rõ ràng rồi mà lại còn phải thay đổi. 

+ Theo quy chế thì thủ tục công nhận s/v sửa chữa khuyết 
điểm  được  thực  hiện  như  thủ  tục  xét  kỷ  luật,có  nghĩa  là 
cũng  cần  thành  lập  hội  đồng.Vậy  quyết  định  xóa  kỷ  luật 
xóa tên có thuộc diện này không hay chỉ là quyền riêng của 
hiệu trưởng. 

+  Việc  ghi  ở  QĐ  câu  :  nay  cảnh  cáo  đối  với  s/v…là  một 
thông báo hay là một hình thức kỷ luật.Nếu là một kỷ luật 
thì có cần đến hội đồng không?. Với hội đồng cấp trường 
thì quyền hạn xét xử là từ đình chỉ đến buộc thôi học.Mức 
cảnh  cáo  là  thuộc  hội  đồng  cấp  khoa.Hiệu  trưởng  có  nên 
làm thay hội đồng cấp khoa không ? 

     Trong QĐ của hiệu trưởng có ghi rõ ràng là căn cứ vào 
quy chế quản lý sinh viên nhưng chúng tôi lại thấy có nhiều 
điểm khác với quy chế đó. 

     Kính thưa các đồng chí trong Ban giám hiệu 

     Chúng  ta  đang  muốn  đề  cao  kỷ  cương.Việc  đó  phải 
nghiêm minh từ trên xuống dưới.Trong một cuộc họp xem 
xét vấn đề đóng học phí chúng tôi có phát biểu: Nên thận 
trọng khi quyết định xóa tên s/v.Trước tiên cần khiển trách 
và  cảnh  cáo  vài  lần  ở  khoa,  nếu  quá  đáng  mới  đưa  lên 
trường để xét kỷ luật xóa tên,mà đã xóa là xóa hẳn,chỉ trừ 
một vài trường hợp quá đặc biệt mới nhận lại. 

     Chúng tôi mạo muội có một số ý kiến trên đây trước hết 
là nhằm  đóng  góp váo việc  giữ gìn kỷ  cương  của trường, 
nhằm bảo vệ uy tín Ban giám hiệu, nhằm nâng cao hiệu lực 
các  QĐ  của  BGH.Tuy  vậy  để  tránh  mọi  sự  hiểu nhầm  có 
thể xẩy ra chúng tôi xin phép được gặp trực tiếp toàn thể 
BGH để trình bày quan điểm và cách làm của chúng tôi. 

  

     Kết quả: không có sự gặp gỡ trao đổi nào cả và mọi việc 
hầu như không có gì thay đổi. 

 

 

                 33   -    TO TIẾNG Ở PHÒNG TÀI VỤ 

 

     Việc này không liên quan gì đến chức trách chủ nhiệm 
khoa, nhưng xẩy ra ở trường nên cũng ghi lại như là một kỷ 
niệm buồn. 

 

43 

     Năm 1985 tôi ký được một hợp đồng lao động sản xuất 
kha khá về trường. Tiền đã chuyển về hơn một tuần tôi mới 
xin  lĩnh  một  ít  để  triển  khai  công  việc.Cán  bộ  tài  vụ  xin 
khất  3  ngày.Ba  ngày  qua  lại  xin  khất  đến  tuần  sau.  Tuần 
sau lại xin thông cảm…Đến lúc này tuy tôi vẫn giữ được 
bình tĩnh nhưng quyết định to tiếng để làm cho ra nhẽ.Tôi 
tìm  gặp  anh  Trịnh  Kim  Súy,trưởng  phòng.Trước  mặt  cán 
bộ nọ tôi  nói  cho  anh  Súy  biết:Tiền là  của  tôi  chứ  không 
phải của trường,các anh chỉ có nhiệm vụ tạm quản lý chứ 
không có quyền quyết định.Để làm việc đó các anh đã được 
hưởng 2% chứ không phải làm giúp không công.Chúng tôi 
còn phải nộp thuế cho trường,lại quả cho bên A và bao thứ 
chi khác.Hợp đồng đã ký trên 2 tuần,chúng tôi cần tiền để 
triển khai công việc,mà có cần nhiều lắm đâu,tôi chỉ xin rút 
dần,lần  đầu  chưa  đến  một  phần  năm  số  đã  chuyển  về,thế 
mà các anh chỉ tìm cách gây khó dễ.Để làm gì vậy.Cha ông 
có dặn “ ma bắt xem mặt người ta”.Các anh cũng nên xem 
mặt các cán bộ trong trường này chứ. 

     Anh  Súy  vội  vàng  xoa  dịu,nói:  Thôi  mà,xin  anh  bớt 
nóng (tôi chỉ to tiếng chứ có nóng đâu ),anh X kiểm xem 
trong  quỹ  còn  bao  nhiêu  phải  ưu  tiên  chi  trước  cho  anh 
Cống. 

     Sau lần đó tôi gặp anh Vũ Văn Tuấn,hiệu phó phụ trách 
LĐSX phản ảnh tình hình.Trước khi đi làm chuyên gia tôi 
còn ký được vài hợp đồng nữa nhưng không dám đem về 
trường  mà  về  chỗ  anh  Huỳnh  Công  Miêng  của  Hội  Xây 

dựng.Cũng chính vì những việc như thế này mà tôi và anh 
Dục đã nghĩ ra,đề xuất thành lập các đơn vị LĐSX như ở 
mục 4 

     Lần thứ hai lại đụng đầu với một phó phòng khác.Năm 
1991  tôi  đi  dạy  tại  chức  ở  Ban  mê  thuột.Hồi  đó  trường 
thanh  toán  công  tác  phí  cho  thầy  giáo,cơ  sở  chỉ  lo  ăn 
ở.Theo sự hướng dẫn của khoa tại chức các thầy phải xin 
tạm ứng,đi về sẽ thanh toán.Vì vội và cũng vì ngại,hơn nữa 
tôi thấy chẳng cần tạm ứng nên đã tự bỏ tiền ra để đi.Khi 
về tôi làm thủ tục thanh toán thì không được chấp nhận,tài 
vụ bảo rằng phải có tạm ứng rồi mới thanh toán.  Đã thế thì 
tạm  ứng  và tôi  đã viết số tiền  gần bằng  số  sẽ  được  thanh 
toán.Khi  đưa  duyệt  ông  phó  phòng  gạch  đi,chỉ  duyệt  cho 
chưa đến một nửa.Ừ thì bao nhiêu chẳng được,nhận đi cho 
xong  việc.Nhưng  tôi  thấy  kiểu  cửa  quyền  như  vậy  không 
chịu  được  mới  thử  to  tiếng  xem  sao.To  tiếng  nhưng  vẫn 
bình tĩnh. Tôi tìm gặp anh Súy trưởng phòng, nói cho biết 
đầu  đuôi sự việc và đưa cho xem tờ tạm  ứng với bút phê 
của phó phòng.Tôi hỏi anh có biết đây là cái gì không? Đây 
là một cái tát vào mặt giáo sư Nguyễn Đình Cống.Các anh 
định thể hiện quyền lực bằng cách cắt bớt tạm ứng như thế 
này  à,hay  là  các  anh  cho  rằng  tôi  không  xứng  đáng  nhận 
khoản  tiền  đó,  hay  các  anh  nói  nhà  trường  không  đủ 
tiền.Tôi đã bỏ tiền túi ra để đi công tác,trước sau gì các anh 
cũng phải thanh toán đầy đủ kia mà. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

44 

     Anh Súy lại xoa dịu và bảo cán bộ làm ngay thanh toán 
cho tôi. 

      Thế mới biết cuộc đời mềm nắn,rắn buông. 

     Trong  công  việc  hàng  ngày  khi  cần  gặp  ai  đó  để  giải 
quyết công việc tôi thường chuẩn bị 4 bước, cũng hay kể 
cho con cháu và học trò nghe . 

     Bứoc  thứ  nhất  là  vận  dụng  tình  cảm,  không  được  thì 
chuyển  sang  nói  lý.Tuy  vậy  nhiều  lúc  cả  tình  và  lý  đều 
không đạt.Tôi đã rút ra một điều : “chớ nói lý với những kẻ 
ngu,chớ  nói  tình  với  những  kẻ  tham”.  Cả  tình  và  lý  đều 
không được rồi thì chuyển sang bước thứ ba là dọa.Để dọa 
được  người  có  chức  có  quyền  là  việc  khó,phải  biết  được 
điểm  yếu  của  người  ta,biết  được  người  ta  đang  sợ  gì,lại 
phải có mẹo mực lắm mới dọa được.Tôi đã có một số lần 
đạt  được  yêu  cầu  vì  dọa  được  người  ta  một  cách  khôn 
khéo,không phải dọa trực tiếp mà là gián tiếp. 

     Thế  bước  thứ  tư?Nhiều  bạn  trẻ  nghe  tôi  kể  thế  cố  hỏi 
cho bằng được,nếu dọa rồi mà vẫn chưa thành công thì làm 
thế nào ? Tôi nói đó là bí mật không thể tiết lộ được,mà tôi 
có  tiết  lộ  thì  chắc  mọi  người  cũng  khó  vận  dụng.Thôi  thì 
cũng 

đành 

tiết 

lộ 

vậy.Bước 

thứ 

tư 

l..à…đ..ầ…u…h…à…n…g,  chấp  nhận  chiến  thắng  kiểu 
AQ. À,mày không giải quyết việc này cho ông thì cũng như 
mày chửi bố mày vậy. 

 

                     34  -   ĐÀO TẠO THEO TÍN CHỈ 

  

     Trong  các  trường  đại  học  ở  Miền  Bắc  Đại    học  Xây 
dựng là nơi đầu tiên thí điểm hệ thống tín chỉ.Trong ĐHXD 
thì khoa Xây dựng là một trong số khoa đi đầu với những 
người  như  Nguyễn  Lê  Ninh,  Lều  thọ  Trình,  Ngô  Thế 
Phong, Nguyễn  Đình Cống, Nguyễn Quang Viên, Lê Văn 
Thành.Mong ước cũng như băn khoăn của nhiều thầy giáo 
khi làm tín chỉ là khả năng phát huy tính chủ động của sinh 
viên.So với s/v nhiều nước và với s/v ở TP HCM thì s/v Hà 
nội có tính chủ động kém hơn.Liệu làm tín chỉ trong tình 
hình  như  vậy  có  hơi  sớm,  có  cần  tìm  cách  nâng  cao  tính 
chủ  động  của  s/v  lên  hay  không.Ý  kiến  của  anh  Trình  là 
không nên chờ đợi, làm tín chỉ cũng là một cách tích cực để 
buộc s/v tự nâng cao tính chủ động của mình. 

      Người  ta  cho  rằng  tín  chỉ  là  một  sáng  tạo  của  người 
Mỹ.Thật  ra  các bậc tiền  bối như  Khổng Tử,  Chu  Văn  An 
đều  đã dạy học cho từng cá thể, một hình thức tín chỉ rất 
tích cực. 

     Khi đem tín chỉ vào trường ĐHXD tiếc rằng đã hơi vội 
vàng, chưa có được sự tuyên truyền, vận động và giải thích 
thấu đáo trong đội ngũ thầy cô giáo nên một số chưa thông 
suốt và chưa tích cực hưởng ứng.Cũng chưa có sự chuẩn bị 
đầy  đủ và lường hết  các  tình huống.Sự  vội vàng  có  lẽ  do 
một số người muốn có thành tích để báo cáo kịp thời.Trong 

 

45 

lúc  cùng  vận  động  để  thực  hiện  tín  chỉ  nhưng  lại  có  hai 
động lực khác nhau.Một số người này là vì hiệu quả và chất 
lượng của đào tạo, một số khác lại vì muốn có thành tích, 
họ biết rằng lãnh đạo Bộ đang cần áp dụng tín chỉ.Đúng là 
cảnh “đồng sàng dị mộng”. 

      Những ngày đầu tiên làm tín chỉ thật là những ngày quá 
vất vả của BCN khoa vì có nhiều tình huống không lường 
trước  được  trong  việc  đăng  ký,  xếp  lớp  học.Từ  thực  tiễn 
điều hành công việc chúng tôi mới đề xuất kiểu tín chỉ một 
phần.Đó  lả  việc  lập  thời  khóa  biểu  gồm  phần  cứng,bắt 
buộc,và phần mềm theo đăng ký. 

        Đến nay việc đào tạo theo tín chỉ đã tương đối vào nề 
nếp  nhưng  xem  ra  quy  chế  và  tổ  chức  cũng  còn  một  số 
điểm bất cập. 

 

 

           35    -     MỞ LỚP TIẾNG PHÁP  XF 

 

      Việc mở các lớp dạy và học bằng tiếng Pháp là do phía 
Pháp đề nghị, trao đổi với ban giám hiệu.Trong số các thầy 
giáo có công cần kể đến anh Đoàn Như Kim.Sau này Pháp 
còn giúp mở thêm các lớp kỹ sư chất lượng cao.Ban giám 
hiệu  quyết  định  giao  cho  khoa  Xây  dựng  quản  lý  các  lớp 
học  bằng  tiếng  Pháp  và  đặt  tên  là  XF.Với  cương  vị  chủ 

nhiệm khoa XD và có biết tiếng Pháp tôi được tham gia từ 
đầu trong việc hợp tác giữa hai bên.Trong một lần làm việc 
giữa BGH với tham tán sứ quán có tôi tham dự, phía Pháp 
đề nghị trường cử một cán bộ sang Pháp làm việc vài tháng 
để trao  đổi  công việc.Anh  Chọn (hiệu  trưởng)  có  ý  muốn 
tôi đi chuyến ấy nhưng tôi đã xin ở nhà và đề cử anh Ninh 
(phó phòng đào tạo) .Vì đã nắm được ý đồ của phía Pháp 
nên tôi cũng bày một số mẹo để anh Ninh được chấp nhận 
nanh chóng. 

     Các lớp XF được anh Kim và tôi quan tâm nhiều,học tập 
có kết quả tốt.Trong cuộc hội nghị khoa học của sinh viên 
toàn trường năm 1997 tôi bàn với anh Kim hướng dẫn cho 
một  số  s/v  lớp  XF  39  làm  đề  tài  và  báo  cáo  bằng  tiếng 
Pháp.Có 8  nhóm  s/v  làm  được  báo  cáo  như  vậy.Việc  này 
được phía Pháp rất hoan nghênh, trong buổi báo cáo họ cử 
người đến dự và phát biểu đánh giá cao.Có lẽ đó là lần đầu 
tiên s/v không chuyên ngữ của trường đại học kỹ thuật trình 
bày  báo  cáo  bằng  ngoại ngữ  trong  hội  nghị khoa học  của 
sinh viên .Tiếc rằng hoạt động như vậy sau này ít được lặp 
lại. 

      Hàng  năm  Pháp  nhận  một  giáo  viên  sang  tu  nghiệp  3 
tháng.Năm đầu tiên trường cử anh Nghiêm Quang Hà .Năm 
sau BGH và anh Kim đều muốn tôi nhận suất ấy nhưng tôi 
đã đề cử và nhường cho anh Nguyễn Phấn Tấn.Dù sao tôi 
cũng đã có dịp đến Pháp một lần. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

46 

     Theo  dõi  s/v  các  lớp  XF  tốt  nghiệp  thấy  rằng  một  số 
không nhỏ đã sang Pháp học lên cao hơn và đã trở về nước 
công tác. 

      

 

                     36   -     NGHỀ TAY TRÁI 

 

     Trong lúc bận rộn với công việc của khoa, giảng dạy và 
khoa  học,tôi  vẫn  dành  chút  thì  giờ  cho  vài  việc  tay 
trái.Trước  hết là chữa bệnh theo phương pháp tác động cột 
sống của lương y Nguyễn Tham Tán.Tôi đã đến nhờ cụ Tán 
chữa bệnh và thấy đây là một phương pháp rất hay,không 
dùng thuốc. Tôi đã theo học một lớp tại trường Y học dân 
tộc Tuệ Tĩnh,được cấp chứng chỉ hẳn hoi.Lớp học toàn là 
cán bộ trong ngành y,chỉ có tôi là ngoại đạo.Có một số thao 
tác đơn giản của nghề tôi không biết,phải nhờ các học viên 
khác  hướng  dẫn,họ  nói  đùa  là  đã  hướng  dẫn  chuyên  môn 
cho cả giáo sư.Tôi cũng đã theo cụ tập chữa bệnh một thời 
gian nhưng thấy không có năng khiếu nên bỏ dần,đến nay 
chỉ còn nhớ một vài kiến thức cơ bản. 

     Thứ hai là hoạt động trong lĩnh vực tâm linh.Hồi còn ở 
Hương canh s/v Hoàng Hướng Dương ( con nhà thơ Hoàng 
Trung Thông ) đưa cho mượn quyển Kinh Dịch.Tôi đã bỏ 
công nghiên cứu nhưng rất khó hiểu phải bỏ dở. 

Năm  1992  nghe  tin  ở  Hà  nội  có  lớp  Kinh  Dịch  tại  Hòe 
nhai,tôi  tìm  cách  đi  học.Và  rồi  ngoài  Kinh  dịch  lại  học 

thêm  cả  Tử  vi,Tứ  trụ  (tử  bình),Hà  lạc,Độn  giáp,Thái 
ất,Phong  thủy,Cảm  xạ  ,mỗi  thứ  học  một  ít  trong  vòng  4 
năm,mỗi tuần 3 buổi tối.Trong quá trình đó tôi gặp và thân 
quen  với  GS  Nguyễn  Hoàng  Phương,lại  theo  GS  nghiên 
cứu về tâm linh.Chúng tôi lập ra câu lạc bộ nghiên cứu và 
ứng dụng tâm linh,lấy Đền Đồng cổ ở phố Thụy khuê làm 
nơi sinh hoạt hàng tháng.Trong hơn 2 năm tôi đã được bầu 
giữ  chức  chủ  nhiệm  CLB  đó.Tuy  là  chủ  nhiệm  nhưng  tôi 
chỉ làm về tổ chức còn năng lực chuyên môn tôi kém xa các 
thành viên,vì thế một thời gian sau tôi tìm cách rút lui.Tôi 
cũng  phát  hiện  ra  mình  không  có  năng  khiếu  (  không  có 
duyên ) với những môn đã học và những hoạt động đã tham 
gia nên cũng không tiếp tục đi sâu.Mà có lẽ công việc đời 
thường,trần  tục  còn  nặng  nề  quá  nên  chưa  thoát  ra 
được.Cũng mong đến lúc nào đó rủ bỏ được mọi công việc 
trần tục để có thể chuyên về tâm linh. 

     Thứ ba là việc làm trọng tài viên của Trung tâm trọng 
tài  quốc  tế  Việt  nam.Nguyên  do  là  năm  1993  cán  bộ  của 
Trung tâm đến trường,gặp BGH,đề nghị giới thiệu một tiến 
sỹ  chuyên  ngành  làm  trọng  tài  viên  để  tham  gia  xét  xử 
những vụ tranh chấp về xây dựng.Anh Nguyễn Văn Chọn 
và anh Đổ Hữu Nghĩa đã hội ý và giới thiệu tôi.Một số các 
trọng tài viên là luật sư.Hồi ấy dân chuyên môn,ngoài tôi ra 
còn có anh Nguyễn Đông Hải (trước ở ĐHBK) và một vài 
người khác ít quen biết.Để làm được trọng tài viên chúng 
tôi phải dự một số lớp huấn luyện chuyên môn,học một số 

 

47 

chuyên  đề  (nhung  không  phải  thi).Từ  bấy  đến  nay  tôi  chỉ 
mới tham gia 3 vụ xét xử trong đó 2 vụ tôi làm chủ tịch hội 
đồng.Số lượng như vậy là quá ít, nguyên nhân có lẽ là do 
các tranh chấp về xây dựng thường được A,B tự giải quyết 
mà không đưa ra kiện ở trung tâm trọng tài. 

     Kể ra làm thêm việc tay trái tuy có vất  vả chút ít nhưng 
cũng làm cho cuộc sống thêm phong phú và có thêm nhiều 
bạn. 

 

 

           37    -     BÀN VỀ VIỆC GÓP Ý KIẾN 

 

     Đại hội Đảng bộ ĐH Xây dựng năm 1995 mời được ông 
Phạm Thế Duyệt bí thư thành ủy và ông Nguyễn Đình Tứ 
trưởng ban tuyên giáo trung ương về dự.Trong giờ nghỉ tôi 
tiếp cận ông Duyệt góp một ý kiến về việc Hà nội quá thiếu 
nhà  vệ  sinh  công  cộng.Lại  gặp  ông  Tứ  trao  đổi  về  việc 
Trung ương đã ra được nghị quyết “ Giáo dục là quốc sách 
hàng  đầu”,thế  nhưng  tại  sao  giáo  dục  vẫn  ì  ạch  và  phạm 
nhiều tiêu cực.Ông Tứ hơi lúng túng,trả lời qua loa. Trong 
đại hội hôm ấy tôi cũng có phát biểu vài ý kiến,đó là những 
suy nghĩ khá sâu sắc mà tôi đã từng ấp ủ một thời gian,thế 
nhưng  tôi  cảm  thấy  chỉ  có  một  số  rất  ít  người  nghe  đồng 
tình còn đa số thờ ơ.Tối hôm đó tôi ngẩm nghĩ đến những 
việc trên và viết ra một tiểu luận như sau : 

                          BÀN VỀ NGHỊ QUYẾT VÀ GÓP Ý KIẾN

                           

     Nghị quyết,ý kiến  đóng góp  cũng như  luật pháp  dù  có 
hay đến đâu thì cũng chỉ có giá trị khi được thực hiện.Như 
vậy việc thi hành quan trọng hơn nhiều so với việc ban bố. 
Để các nghị quyết ,các ý kiến được thi hành thì chúng phải 
phù hợp với “tầm”của những người lảnh đạo cao nhất , giữ 
địa  vị  then  chốt  trong  việc  tổ  chức  thực  hiện.Chúng  phải 
được  thấm  sâu,biến  thành  nhận  thức,nhiệt  tình,nhu  cầu  ,ý 
chí  của  những  người  đó.Nếu  không  phù  hợp,  không  biến 
thành…thì  dù  nghị  quyết  có  đúng  đến  mấy,ý  kiến  có  hay 
đến mấy cũng trở thành vô nghĩa,có khi còn phản tác dụng. 

     Ngay như nghị quyết “ Giáo dục là quốc sách hàng đầu” 
rất hay,rất đúng,rất cần thiết,thế mà vẫn chỉ tồn tại như một 
khẩu  hiệu  chứ  có  thục  hiện  được  bao  nhiêu.Vì  sao  vậy? 
Phải chăng đó chỉ là sự thắng lợi và thỏa mãn nhất thời của 
một số người đòi ra nghị quyết, là sự tạm nhượng bộ của 
những  người  có  quyền  ra  nghị  quyết.Nó  chưa  biến  thành 
nhận thức và tình cảm sâu sắc ,chưa phù hợp với tầm của 
những người có  chức  quyền  cao.Hãy  cứ  so sánh với  nghị 
quyết     “Tất cả vì tiền tuyến” trước đây hoặc nghị quyết về 
cấm đốt pháo thì thấy rõ. 

     Cách  đây  trên  hai  ngàn  năm  Hàn  Phi  đã  viết  “  Thuyết 
nan”,trong  đó có một ý quan trọng,đại khái như sau : Cái 
cơ  bản  nhất  của  thuyết  khách  (người  góp  ý  kiến)  không 
phải là tìm ra ý đẹp, lời hay, biện pháp tốt mà chính là và 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

48 

cũng  khó  nhất  là  đoán  đúng,  nói  đúng  với  cái  tầm  của 
người nghe. 

     Đáng thương thay và cũng đáng trách thay cho bỉ nhân 
và những người, mỗi lần phát biểu ý kiến chỉ chăm chú vào 
việc cần làm, biện pháp tốt mà không chú ý đến điều quan 
trọng nhất…,thế thì ý kiến dù có đúng, có hay cũng là vô 
nghĩa và có khi còn phản tác dụng. 

  

 

       38   -    KHÔNG ĐƯỢC MỜI LÀM HIỆU PHÓ 

 

      Trong cuộc dân chủ bầu hiệu trưởng có một câu hỏi của 
cử tri mà tất cả ứng cử đều trả lời vòng quanh,đó là câu : 
nếu đ/c trúng cử sẽ chọn ai làm phó. 

     Khi anh Chọn trúng cử và tôi đạt số phiéu cao thứ hai,có 
người đoán rằng anh sẽ mời tôi như là người của khoa lớn 
nhất trường làm một trong bốn hiệu phó.Cuối cùng anh đã 
mời  anh  Nguyễn  Xuân  Liên  ,đang  là  phó  chủ  nhiệm 
khoa.Tôi  không  có  băn  khoăn  hoặc  thắc  mắc  gì,không 
trúng cử hiệu trưởng,làm chủ nhiệm khoa cũng quá tốt. 

     Lần nghỉ mát do Quân khu 3 mời (1994), tôi được xếp ở 
chung phòng với anh Nguyễn Văn Chọn và anh Phan Xuân 
Mỹ  .Trong  câu  chuyện  tào  lao sau  bữa  trưa,không biết  từ 
đâu  có  người  nhắc  đến  anh  Trà.Tôi  nói  :  Cống  này  thỉnh 

thoảng  có  bất  đồng  ý  kiến  trong  một  số  công  việc,vì  vậy 
chắc  là  anh  ấy  chẳng  thích  gì.  Các  anh  Chọn,Mỹ  bảo  kể 
một chuyện nghe xem.Tôi kể chuyện sau: 

     Hồi  ở  Hương  canh  anh  Trà  làm  tổ  chức.Một  hôm  anh 
đưa cho anh Ngô Thế Phong xem đơn của một cô người Hà 
nội tố cáo cán bộ Hiệu của khoa XD lừa tình và tiền.Anh 
Trà chỉ thị mồm là phải họp đơn vị kiểm điểm,lập biên bản 
và đề nghị hình thức kỷ luật gửi lên cho tổ chức.Anh Phong 
bàn với tôi nên xử lý như thế nào.Chúng tôi thấy từ trước 
tới  nay  Hiệu  là  một  người  tử  tế,  nghiêm  chỉnh,đáng  tin 
cậy.Đơn kia có thể có một phần sự thật hoặc chỉ là vu cáo 
vì  lý  do  nào  đó.Chúng  tôi  thống  nhất  chưa  vội  họp  kiểm 
điểm mà gặp riêng Hiệu hỏi cho ra nhẽ,sau đó đi điều tra 
xác  minh.Hiệu  trình  bày  là  qua  một  người  bạn  giới  thiệu 
cậu ta có gặp gỡ, tìm hiểu một cô như thế nhưng chưa hề 
hứa hẹn gì,càng tìm hiểu càng nhận ra nhiều tật xấu không 
thể  chấp  nhận  được  và  vì  thế  tìm  cách  rút  lui.Không 
ngờ…Anh Phong đã bỏ ra mấy ngày về Hà nội xác minh và 
thấy những lời Hiệu nói là đáng tin.Riêng tôi cũng đã tìm 
hiểu qua người bạn của Hiệu và cũng thấy như thế .Vì  vậy 
chúng tôi chẳng họp kiểm điểm.Anh Phong vì bận việc gì 
đó  nên  nhờ  tôi  trình  bày  cho  anh  Trà  biết.Sau  khi  nghe 
xong anh Trà phê phán chúng tôi là bao che cho cán bộ mà 
không tin vào sự tố cáo của quần chúng.Tôi mới hỏi lại:Thế 
giữa cô kia mà anh chưa biết gì với anh Phong và tôi anh 

 

49 

tin vào ai nhiều hơn? Anh Trà không trả lời và mọi việc trôi 
đi trong im lặng . 

     Nghe xong anh Chọn buột miệng: hèn gì. 

     Đến tối ngồi riêng với nhau tôi hỏi : hồi trưa anh chỉ nói 
“  hèn  gì”  rồi  thôi,  bây  giờ  nếu  được  xin  anh  cho  nghe 
tiếp.Anh  Chọn  nói:  việc  này  tôi  cũng  không  muốn  nói  ra 
nhưng thầy đã hỏi thì xin nói vậy.Hồi đó tôi cũng rất muốn 
mời thầy làm hiệu phó và đã nói với anh Long lái xe chuẩn 
bị  đưa  tôi  xuống  Kim  giang  gặp  thầy  nhưng  ngay  sau  đó 
anh Trà gặp và góp ý kiến. Hồi này anh Trà đang phụ trách 
công  tác  đảng  của  trường  nên  ý  kiến  của  anh  là  có  trọng 
lượng,cũng  như  ý  kiến  của  thành  ủy.Theo  anh  Trà  tôi 
không  được  dùng  thầy  làm  hiệu  phó  ,  vì  thế  tôi  đã  đề  cử 
anh Liên. 

     Sau  này  có  một  người  bạn  hỏi  tôi:  có  biết  vì  sao  anh 
Chọn  không  dùng  tôi  giúp  việc?  Tôi  trả  lời  là  không 
biết.Anh bạn nói là cũng đã hỏi anh Chọn câu ấy và được 
nghe trả lời là ông ta ngại ông thường có ý kiến đề xuất này 
nọ khó thực hiện, là người khó bảo, ngại dùng ông khó tạo 
được sự nhất trí trong BGH, mà không khéo lại xẩy ra mất 
đoàn kết thì nguy. 

     Tôi biết anh Chọn và anh Trà đều là những người tốt, lo 
lắng  cho  công  việc  chung.Với  tôi  các  anh  đều  là  những 
người bạn tốt, chỉ có điều đã hơi hiểu nhầm.Tôi càng thấm 
thía  một  câu  trong  Luận  ngữ  đại  ý  là  khi  người  ta  không 

hiểu  đúng  về  mình  thì  chớ  vội  trách  người  mà  trước  tiên 
hãy tự trách mình.Mình đã làm gì, làm như thế nào mà để 
xẩy ra như thế. 

     Xung quanh chuyện hiệu phó cũng đã từng xẩy ra việc 
hiểu nhầm tai hại.Ở nhiệm kỳ sau, đ/c hiệu trưởng có gặp 
tôi đề nghị giới thiệu vài người có thể làm hiệu phó.Trong 
phòng  hôm  ấy  có  cả  anh  Hoàng  Như  Tầng.Tôi  nói  ý  anh 
muốn  đẩy  mạnh  mặt  công  tác  nào  thì  tìm  người  có  thế 
mạnh  về  lĩnh  vực  ấy.  Thí  dụ  muốn  đẩy  mạnh  đào  tạo  thì 
nên  mời  những  vị  có  nhiều  kinh  nghiệm  như  Ngô  Thế 
Phong,Nguyễn  Đình  Cống hoặc  Dương  Học  Hải,muốn  có 
người  trẻ tuổi,hăng hái thì nên chọn anh X,anh Y…Thế mà 
không biết từ đâu đưa ra cái tin tôi lên gặp hiệu trưởng xin 
làm phó.Vài hôm sau một người bạn hỏi tôi tại sao lại có 
thể làm chuyện như vậy được, tao thì tao không tin nhưng 
nghe  người  ta  cứ  khẳng  định  như  thế.Tôi  kể  cho  anh  bạn 
nghe câu chuyện và bảo nên gặp anh Tầng để biết thêm sự 
thật.Anh bạn vui vẻ: có thế chứ ! 

 

                39   -     ĐIỀU TRA CUỐI KHÓA 

 

     Tôi  đang  dạy  môn phương  pháp luận nghiên  cứu khoa 
học,trong các PPNC có PP điều tra khảo sát.Tôi muốn thực 
hành PP kết hợp thu thập số liệu về tình hình đào tạo của 
khoa.Đây là việc làm mang tính cách cá nhân.Tôi chọn sinh 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

50 

viên  vừa  tốt  nghiệp,đã  được  cấp  bằng  làm  đối  tượng,nhờ 
cán  bộ  lớp  và  liên  chi  đoàn  vận  động.  Tôi  đã  thảo  ra,sửa 
nhiều lần để có được phiếu điều tra ưng ý.Sau đây tóm tắt 
các điều mục. 

1-Đôi điều về quan hệ 

a-Bạn  tự  đánh  giá  (tốt,khá,trung  bình,không  có):quan  hệ 
với tập thể lớp(…), tình cảm với khoa(…),với trường(…) 

b-  Ở  đại  học  bạn  thích  được  lảnh  đạo  và  thầy  cô  đối  xử 
như: người lớn(…), còn bé(…),tùy lúc mà xem là lớn hay 
bé(…) 

c-Ở các cuộc họp hành nghiêm túc,các thầy,cô,cán bộ nhà 
trường  gọi  s/v  thế  nào  là  hợp  lý:các  em,các  cháu(…),các 
đồng  chí(…),các  anh  chị  (…),các  bạn  sinh  viên(…),các 
cô,cậu (…) 

d- Bạn có nhận xét gì về những trường hợp khen thưởng và 
kỷ luật s/v:các trường hợp khen đều xứng đáng(…),có một 
vài T.H chưa xứng đáng(…),các T.H kỷ luật đều xứng đáng 
(…),có một số bị oan,sai (…) 

2-Xin bạn góp ý,đánh giá một cách trung thực, công bằng 
các hoạt động của khoa và các thầy,cô  về 6 chủ đề: Tinh 
thần  trách  nhiệm  .Phương  pháp  công  tác  hoặc  giảng 
dạy.Trình độ chuyên môn,nghiệp vụ.Thái độ, tình cảm đối 
với s/v.Sự nghiêm túc trong công việc.Sự công bằng trong 
đánh giá. 

Ghi  ý  kiến  bằng  các  từ  :tốt,khá  ,t.bình,yếu,kém  hoặc  cho 
điểm từ 10 đến 1.(không có ý kiến thì để trống).Đối tượng 
đánh  giá  là:  chủ  nhiệm  khoa,phó  chủ  nhiệm,trợ  lý,giáo 
vụ,giáo viên chủ nhiệm lớp,hướng dẫn đồ án tốt nghiệp,các 
thầy,cô dạy các môn : cơ  học,sức bền,kết cấu ,bê tông,thép 
,thực  nghiệm,kỹ  thuật  TC,tổ chức  TC,an  toàn,kiến trúc,cơ 
đất,nền móng,máy xây dựng ( ngoài ra có thể tự ghi thêm 
các môn khác hoặc các nhận xét khác) 

3-Đề  nghị đánh  giá về  :  Thực  tập  công nhân.Thực tập kỹ 
thuật.Những  môn  học  nào  ưa  thích,môn  học  nào  buồn 
chán,vì  sao  :  do  nội  dung,do  thầy  dạy,do  thấy  sự  cần 
thiết.Bạn đánh giá kết quả bảo vệ đồ án tốt nghiệp phản ảnh 
được trung thực khoảng bao nhiêu % khả năng và sự làm 
việc của s/v. 

      Đã  tiến  hành  điều  tra  3    khóa,mỗi  khóa  thu  được  số 
phiếu  bằng khoảng 70%  số  s/v.Kết  quả  có  nhiều  điều thú 
vị,tiếc  rằng  tôi  đã  không  chịu  khó  làm  cho  đến  cùng  để 
công  bố.Riêng  phần  cho  điểm,nhiều  thầy  cô  nhận  được 
điểm 7 trở lên,điểm 5;6 chiếm khoảng 20%,có một số điểm 
1 và 2. 

 

 

       40   -  SUÝT THÔI CHỨC CHỦ NHIỆM KHOA 

 

 

51 

     Vào đầu năm 1994 cụ lương y Nguyễn Tham Tán nhờ 
tôi đến gặp một số giáo sư ở Đại học Y và Đại học quốc gia 
Hà  nội  trao  đổi  việc  thành  lập  Trung  tâm  y  học  phương 
pháp tác động cột sống theo sáng kiến và sự bảo trợ của GS 
Viện sỹ Vũ Tuyên Hoàng .Cụ bảo để làm việc với các GS 
phải  cử  GS  cho  ngang  cấp.Trong  lúc  tôi  đang  thơ  thẩn  ở 
hành lang Đại học quốc gia thì gặp giám đốc Nguyễn Văn 
Đạo.Là chỗ quen biết từ trước, anh mời vào phòng chơi,nói 
chuyện.Anh Đạo có biết việc tôi ứng cử hiệu trưởng và hỏi 
tôi đang làm gì.Tôi nói  đang làm chủ nhiệm khoa.Sau vài 
câu  chuyện  về  các  bạn  bè  quen  thân  anh  nói  là  Đại  học 
quốc gia đang thiếu phó giám  đốc phụ trách xây dựng cơ 
bản mà chưa tìm ra.Anh thấy tôi có đủ tiêu chuẩn vào chức 
ấy,nếu  tôi  muốn  làm  thì  để  anh  xem  xét,đề  cử.Tôi  chưa 
dám  nhận  liều  mà  xin  phép  suy  nghĩ  thêm.Anh  Đạo  dặn 
nếu  tôi  đồng  ý  thì  điện  thoại  cho  biết  để  xúc  tiến  thủ 
tục,nếu không ,anh nhờ tôi tìm hỏi trong số các bạn bè, có 
ai đủ tiêu chuẩn và thích làm thì giới thiệu cho anh.Tôi có 
hỏi  vài  người  nhưng  không  ai  nhận  lời.Riêng  tôi,  cũng 
thích làm quan to hơn,nhưng nghĩ đi,nghĩ lại mãi,thấy mình 
đang để tâm huyết vào công việc yêu thích,một số dự định 
mới bắt đầu triển khai nên không nỡ bỏ mà đi nơi khác.Hơn 
nữa  cũng  là  để  giữ  lời  hứa  khi  ứng  cử  chủ  nhiệm 
khoa.Nghe nói sau này anh Đạo tìm được một cán bộ của 
Bộ Xây dựng về làm việc. 

     Trước đây cũng đã có vài cơ hội để tôi xin chuyển khỏi 
Đại học Xây dựng nhưng tôi đã không đi.Lý do đơn giản 
chỉ là muốn gắn bó với bộ môn,với trường,với bạn bè đồng 
nghiệp và cũng là để tỏ lòng biết ơn trường đã cưu mang vợ 
con tôi trong những năm tháng khó khăn. 

     Lần  thứ  nhất    vào  khoảng  năm  1976  Đại  học  quân  sự 
mời tôi và anh  Đinh Ngọc Vịnh,sau khi  đã mời  được anh 
Hà  Huy  Cương.Chúng  tôi  biết  về  Đại  học  quân  sự  có  lẽ 
quyền lợi sẽ cao hơn nhưng đã không chấp nhận. 

     Lần thứ hai là sự dàn xếp của gia đình.Vào khoảng năm 
1978,chị  ruột  tôi  bàn  với  chồng  là  Hoàng  Trọng  Đại,thứ 
trưởng bộ Ngoại thương muốn tìm cách đưa gia đình tôi từ 
Hương canh về Hà nội.Trước hết xin cho vợ tôi về làm việc 
tại  bộ  ngoại  thương  để  chuyển  chổ  ở,đưa  các  con  về,tạo 
điều kiện cho chúng học hành,sau một thời gian tôi sẽ xin 
về nốt.Chị đã vạch ra cho tôi một con đường tiến thân khá 
hấp  dẫn.Ban  đầu  sẽ  làm  cán  bộ  ở  cục  xây  dựng,với  bằng 
tiến sỹ và  sự dìu dắt,chẳng mấy chốc sẽ được đề bạt trưởng 
phòng,và dần dần nhờ có thế lực và năng lực  thì cái chức 
cục trưởng là trong tầm tay với .Tôi biết khả năng trên có 
thể  thành  hiện  thực  chứ  kkông  như  cô  bán  sữa  của 
Laphôngten.Tuy vậy chúng tôi đã từ chối.Biết không thuyết 
phục  được,  chị  mắng  chúng  tôi  là  những  đứa  quá  ngu  và 
ủng hộ việc chúng tôi mua đất mua nhà ở Ngoại trạch để an 
cư lạc nghiệp lâu dài với trường,nếu trường vẫn còn đóng 
tại Hương canh (Quất lưu) 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

52 

 

           41    -    CÂU CHUYỆN VỀ HƯU 

 

     Khi hết nhiệm kỳ chủ nhiệm khoa ( năm 1997) tôi đã 60 
tuổi,nói với BGH và tổ chức là sẽ chuẩn bị để nghỉ hưu.Tổ 
chức cho biết tôi là giáo sư, có thể ở lại đến 65 tuổi.Tôi hỏi 
đó là nghĩa vụ hay quyền lợi,nếu là nghiã vụ tôi xin chấp 
hành,  nếu  là  quyền  lợi  tôi  xin  được  từ  chối.Tổ  chức  cho 
biết đó là quyền lợi Tôi cũng hơi biết tính toán, nếu ở lại 
thêm 5 năm, được tăng hai bậc lương, đạt mức chạm trần 
của bậc giáo sư, lương hưu được tăng hai bậc, có giá trị lắm 
chứ. 

     Việc một giáo sư đòi được về hưu lúc 60 tuổi trong khi 
sức khỏe còn tương đối là một điều hơi lạ,nghe đâu trong 
cả nước mới chỉ có vài người.Khi làm việc này tôi có vài 
suy nghĩ,một trong các ý nghĩ như sau :     Trường ĐH Xây 
dựng  đang  chịu  một  mâu  thuẩn  là  muốn  tăng  số  cán  bộ 
giảng dạy nhưng không tăng được vì biên chế đã đủ.Muốn 
lấy thêm người mới phải tạo ra chỗ trống.Bằng cách nào để 
tạo ra chỗ trống đó?Thông thường và đơn giản nhất là cho 
một số cán bộ đủ tuổi nghỉ hưu. 

     Nhưng  cho  các  GS  về  hưu  lại  mất  đi  cán  bộ  có  năng 
lực.Tôi đã đề nghị giải quyết mâu thuẩn này bằng cách về 
hưu mà không về hẳn,vẫn cộng tác với bộ môn.Các thầy cô 
giáo  gắn  bó  với  trường  không  phải  là  gắn  với  các  ngôi 

nhà,càng không phải gắn với BGH mà là gắn với tập thể bộ 
môn.Việc các GS nghỉ hưu ký hợp đồng làm việc tiếp hiện 
nay là bình thường, nhưng vào năm 1996 còn rất mới.Tôi 
muốn  mình  là  một  trong  những  người  đi  đầu,dám  chấp 
nhận một chút thiệt thòi để thực hiện ý đồ.Tuy vậy BGH và 
tổ  chức    vẫn  rất  ngại,  không  muốn  để  tôi  về.Tôi  đã  phải 
dùng mẹo mới thuyết phục được anh Nguyễn Tấn Quý để 
anh đồng ý nói với tổ chức chuẩn bị hồ sơ.Tổ chức yêu cầu 
làm  đơn  xin,tôi  bảo  có  việc  gì  mà  phải  xin  nên  không 
làm.Anh Nguyễn Hữu An (trưởng phòng) mới giải thích là 
thường  thì  không  phải  làm  đơn,nhưng  trường  hợp  của  tôi 
các anh lảnh đạo ngại là có người không hiểu lại cho rằng 
tôi bị ép,vì vậy các anh muốn có một bằng chứng do tự tay 
tôi viết ra,để đề phòng mọi trường hợp bất trắc.Đã vậy thì 
tôi viết mấy chữ ngắn gọn rồi ký tên chứ không có đơn từ 
gì  hết.May  mà  anh  An  hơi  biết  tính  tôi  và  thấy  như  vậy 
cũng được. 

     Từ khi về hưu đến nay tôi vẫn xem mình là người của 
bộ môn và anh chị em trong bộ môn vẫn xem như vậy,tôi 
vẫn đi dạy,hướng dẫn luận văn,viết sách,tài liệu.Tôi đã thực 
hiện được ý là mình về hưu nhưng trường không mất cán 
bộ. 

 

 

 

 

53 

 

 

     42-  NHẬN THỨC VỀ VIỆC LÀM CÁN BỘ 

                     QUẢN LÝ VÀ LÃNH ĐẠO 

      

       Làm cán bộ quản lý và lãnh đạo, nói theo dân gian là  “ 
làm quan” 

      Quan nhất thời, dân vạn đại.Vậy làm quan và làm dân 
đàng nào tốt hơn?      Nếu làm quan thì thế nào là một quan 
tốt?    Đó  là  những  vấn  đề  tôi  thường  suy  nghĩ      và  tìm 
hiểu.Về việc làm quan, các tấm gương tốt và xấu của các 
quan  trong  lịch  sử  và  đương  đại  tôi  biết  khá  nhiều,  trong  
đó xin kể ra hai chuyện có ảnh hưởng đến nhận thức, đó là 
câu  chuyện  “cái  được,  cái  mất  của  người  làm  quan”trong 
Cổ  học  tinh  hoa  và  tiểu  thuyết  “Chuyện  thường  ngày  ở 
huyện”. 

     Khổng Tử có cháu là Khổng Miệt và học trò là Bật Tử 
Tiện cùng làm quan một thời .  

     Khổng Tử qua chơi Khổng Miệt, hỏi rằng: 

 -Từ khi ngươi ra làm quan được những điều gì, mất những 
điều gì? 

Khổng Miệt thưa: Từ khi tôi ra làm quan chưa được điều gì 
mà  đã  mất  ba  điều.Việc  quan  bận,  không  còn  thì  giờ  học 

tập vì thế mà học vấn không tấn tới,bổng  lộc ít không đủ 
chu cấp cho họ hàng vì thế họ hàng không thân thíết, công 
việc nhiều không thể đi thăm người ốm,viếng người chết vì 
thế ăn ở với bạn không trọn vẹn. 

     Khổng Tử nghe nói không bằng lòng  . 

     Sau Ngài đến chơi Bật Tử Tiện, lại hỏi như hỏi  Khổng 
Miệt. 

Bật Tử Tiện thưa: Từ khi tôi ra làm quan chưa mất điều gì 
mà  đã  được  ba  điều.Những  vấn  đề  trước  học  nay  đem  ra 
thực hành vì thế mà học càng rõ, bổng lộc dù bạc cũng có 
thể chu cấp ít nhiều cho họ hàng vì thế mà họ hàng càng 
gần,việc quan tuy bận nhưng cũng bớt được ít thì giờ thăm 
người ốm,viếng người chết vì thế bầu bạn càng thân. 

     Khổng  Tử  nghe  nói,  khen  rằng:  Tử  Tiện  thật  là  người 
quân tử. 

     Tiểu  thuyết  “Chuyện  thường  ngày  ở  huyện”  (Liên  xô-
1975) kể về một số “quan” dưới chế độ Xô viết Xã hội chủ 
nghĩa,trong  đó  có  Boocdốp,bí  thư  huyện  ủy  và 
Mactưnôp,phó  bí  thư.Boocdốp  là  một  người  trưởng  thành 
trong  đấu  tranh  cách  mạng  và  lập  nhiều  công  trạng  trong 
chiến tranh Vệ Quốc,là cán bộ cốt cán và ưu tú của Đảng 
Cộng  sản  Liên  xô.Thế  nhưng  vì  chạy  theo  “bệnh  thành 
tích” và  những danh lợi cá nhân mà làm cho cả huyện điêu 
đứng. Mactưnốp là một người chính trực, thực sự làm việc 
vì  sự  phát  triển  của  đất  nước  và  hạnh  phúc  của  nhân  dân 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

54 

nhưng  đã  gặp  phải  trở  ngại  khá  lớn  từ  phe  của 
Boocdốp.May mà có bí thư tỉnh ủy Krưlốp thông cảm cho 
được phần nào. 

     Vậy chỉ nên làm quan và chỉ có thể làm quan tốt khi bạn 
có  đủ  phẩm  chất  cần  thiết  thể  hiện  ở  tư  tưởng  ,năng  lực, 
nhân  cách,nguyện  vọng.Trong  một  vị  quan  thường  có  hai 
vai trò:lảnh đạo và quản lý. Tùy từng vị trí của chức quan 
mà vai trò nào là chủ đạo.Nếu bạn không có đủ phẩm chất 
cần thiết mà cố chạy để làm quan ,để thực hiện những mưu 
đồ cá nhân thì sẽ mang lại tai họa cho cộng đồng và không 
khéo còn hại đến bản thân.Nhưng khi bạn có ý đồ tốt đẹp, 
có năng lực mà chỉ là một dân thường hoặc một cán bộ nhỏ 
bé thì sẽ rất khó thực thi ý đồ dù rằng nó có thể mang lại 
hiệu  quả  to  lớn  cho  tập  thể.Bạn  phải  trình  báo  qua  nhiều 
cấp và có khi ý đồ của bạn còn bị lợi dụng,bị chiếm đoạt. 

     Làm  quan  ở  cấp  trung  gian  thường  chịu  các  áp  lực  từ 
cấp  trên,  thường  thường  người  ta  đem  áp  lực  đó  truyền 
xuống dưới.Tôi nghĩ như thế là chưa tốt.Cấp trung gian nên 
như là một cái giảm xóc, sẵn sàng hứng chịu một số áp lực 
vô bổ, làm tiêu tán bớt năng lượng xấu,tránh cho cấp dưới 
những tác động không mong muốn. 

     Trong việc làm quan tôi còn nhận ra rằng để làm được 
những  điều  có  ích,  ngoài  các  phẩm  chất  tốt  đẹp  của  bản 
thân còn cần có hậu phương vững,có tam đại và tam ủng 

     Hậu  phương  của  bạn  chính  là  gia  đình,  vợ  con,nhà 
cửa,kinh tế.Tôi đã vừa lo thu xếp để có được hậu phương 
tương  đối  yên  ổn  vừa  tìm  cách  chuyển  nhà  từ  Kim  giang 
lên Phương mai để gần trường hơn. 

     Tam đại bao gồm: đại nhân,đại nghĩa,đại sự.Đại nhân là 
những người quân tử,có phẩm chất tốt đẹp,ở các vị trí chủ 
chốt,làm  trung  tâm  đoàn  kết  mọi  người.Đại  nghĩa  là  mục 
tiêu, là ngọn cờ để tập hợp lực lượng.Đai sự là những công 
việc mang lại nhiều lợi ìch cho tập thể.Tôi nhận thấy rằng 
khi thiếu những đại nhân ở các cương vị chủ chốt thì một 
tập thể khó có được sự đoàn kết,thân ái 

     Tam ủng là sự ủng hộ của 3 cấp:cấp trên,tổ chức Đảng 
cùng  cấp  và  tâp  thể  cán  bộ  trong  đơn  vị.Để  có  được  tam 
ủng ,ngoài tam đại ra còn cần nhiều năng lực khác.Thiếu sự 
ủng hộ của một trong ba cấp thì công việc sẻ gặp nhiều khó 
khăn. 

     Một trong những việc quan trọng của người làm quan là 
phát hiện và tiến cử người tài.Thông thường trong việc đề 
bạt hoặc bầu cử người ta hay chú ý đến những người đã có 
nhiều  thành  tích.Tôi  lại  nghĩ  hơi  khác.Khi  chọn  người  để 
giao trách nhiệm, tốt nhất là chọn người có tiềm năng , có 
động  cơ đúng và nhiệt tình với công việc(mặc dù chưa có 
thành tich đáng kể).Tuy vậy để phát hiện ra người có tiềm 
năng  là  rất  khó,  chỉ  người  có  đủ  tâm  và  tầm  mới  làm 
được.Câu  chuyện  Khổng  minh  chỉ  nhìn  thấy  một  nụ  cười 
mà  phát  hiện  ra  Đặng  Chi  là  một  thí  dụ  vô  cùng  sinh 

 

55 

động.Trong lúc làm chủ nhiệm khoa,tuy tôi có chú ý việc 
này nhưng chưa làm được bao nhiêu 

     Có  ba  cách  để  thăng  quan  tiến  chức  là  trèo,nhảy  và 
lôi.Trèo  là  tiến  lên  từ  từ,từng  bước  một  như  kiểu  trèo 
núi,trèo  cây.Nhảy  là  thực  hiện  một  lúc  vài  ba  bước,vượt 
cấp.Lôi là tác động từ trên,lôi kéo bạn lên, (cũng có những 
lúc  do  dưới  đẩy  lên),  là  thực  hiện  bước  nhảy  bằng  ngoại 
lực.Tôi nhận thấy ở ta rất ít chấp nhận kiểu nhảy,chủ yếu 
chấp  nhận  kiểu  trèo  và  một  phần  nào  đó  dùng  kiểu 
lôi.Trong  lịch  sử  khá  đông  quan  tốt  là  do  thực  hiện  các 
bước nhảy. Khi ứng cử để bầu hiệu trưởng tôi cũng đã liều 
thực hiện một bước nhảy nhưng không thành công,  thời cơ 
chưa  tới.Cũng  có  ý  kiến  cho  rằng  còn  một  cách  nữa  để 
thăng quan tiến chức là “đánh đu”, một kiểu sử dụng ô dù 

          Để phán xét một vị quan là tốt hay xấu là tương đối 
khó nếu chỉ dựa vào đánh giá của một số người nào đó vì 
tiêu chí và quan điểm của mọi người là khác nhau .Vì vậy 
mỗi khi suy nghĩ,định làm việc gì tôi tập trung chú ý đến 
hai phía: thứ nhất là lương tâm của mình,thứ hai là Thượng 
đế.Khi bạn làm một điều gì đó (dù tốt hay xấu) bạn có thể 
dấu diếm,lừa người khác hoặc bị người khác hiểu nhầm và 
phán  xét  sai,nhưng  bạn  không  có  cách  gì  che  dấu  được 
lương tâm và Thượng đế. 

       Nói về phẩm chất của cán bộ, năm 1945 Bác Hồ có căn 
dặn,  đại  ý  là  cán  bộ  cách  mạng  phải  là  người  đầy  tớ  của 
nhân  dân.Lời  của  Bác  là  hoàn  toàn  đúng  trong  giai  đoạn 

vận động cách mạng ,có ý nghĩa lớn trong thời kỳ đầu khi 
cách mạng vừa thành công.Hiện nay chỉ nên xem ý  đó đã 
thuộc  về  lịch sử  còn đem  ra  mà  vận dụng  vào thực tế  thì 
quá khó.Hiện nay,trong thời buổi xây dựng kinh tế, tôi nghĩ 
câu của  vua Lê Lợi trong chiếu dụ cho các quan có lẽ thích 
hợp hơn.Câu đó đại ý như sau : “ các quan phải lo lắng cho 
dân như cha mẹ lo cho con cái”. 

       Khi có địa vị là có quyền hành.Có một câu triết lý rất 
hay “Muốn biết phẩm chất của một người hãy trao cho họ 
quyền hành và xem họ sử dụng như thế nào” 

      Mỗi lần lựa chọn người đứng đầu một đơn vị (cơ quan, 
tổ  chức…)  thường  có  hai  luồng  ý  kiến  :  1-cần  lựa  chọn 
người thật sự có phẩm chất vì vai trò người đứng đầu là vô 
cùng  quan  trọng.2-trong  số  người  được  dự  kiến  (đề  cử) 
chọn ai cũng được vì ai làm rồi cũng đến thế mà  thôi. Hai 
loại  ý  kiến  trên  là  ngược  nhau  nhưng  ý  nào  cũng  đúng.Ý 
thứ nhất đúng được khoảng 70-80 % vì có phẩm chất tốt là 
cần thiết nhưng để làm được việc tốt còn cần đến nhiều yếu 
tố  khác  nữa.Ý  thứ  hai  đúng  được  50-60%  .  Trong  trường 
hợp mọi chuyện xẩy ra bình thường, phẩm chất người đứng 
đầu có ảnh hưởng không lớn đến công việc chung, nhưng 
khi đơn vị có vấn đề gay cấn thì phẩm chất đó có vai trò to 
lớn  (như đi thuyền trên dòng sông phẳng lặng thì người lái 
giỏi và  người  lái  kém  không  hơn thua  nhau  là  bao  nhiêu,  
nhưng khi gặp thác ghềnh mới biết ai hơn ai ) 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

56 

       Trong một số trường hợp những người đứng đầu đơn 
vị mâu thuẩn với nhau hoặc với cấp dưới thường chứng tỏ 
phẩm  chất  của  họ  có  phần  kém,trong  con  người  họ  phần 
tiểu nhân lấn lướt mất phần quân tử,họ chưa đóng  được vai 
trò       “đại nhân” trong tiêu chuẩn “tam đại” được nêu ra ở 
trên.Rõ  ràng  lúc  này  không  phải  ai  đứng  đầu  cũng  như 
nhau. 

      Trong  mọi  hoạt  động  thường  xuất hiện  một  số  đơn  vị 
xuất sắc.Người ta thường đi tìm nguyên nhân để học tập, để 
phổ biến.Đa số trường hợp tìm ra nguyên nhân phụ, thứ cấp 
( như có sự đoàn kết nhất trí,có sự lãnh  đạo sáng suốt và 
kịp thời, có…) mà ít khi nêu ra được nguyên nhân chính ( 
có thể người ta thấy nhưng không muốn hoặc không dám 
nói  tới  ).Đó  là  phẩm  chất,vai  trò  của  một  hoặc  vài  người 
đứng đầu. Không có những con người đó ( đại nhân ) làm 
trung tâm đoàn kết lực lượng không thể có đơn vị xuất sắc. 
Nhưng  ở  đâu  ra  các  con  người  ấy,  các  phẩm  chất  ấy.  Đó 
còn là bí mật của Tạo hóa, là sự may mắn. 

      Trong khi làm chủ nhiệm khoa tôi đã suy nghĩ, nghiền 
ngẫm những điều trên đây và cố gắng vận dụng vào thực tế 
.Tuy vậy sự thành công rất bị hạn chế vì giữa nhận thức và 
việc  làm  còn  một  khoảng  cách  không  nhỏ.Có  những  việc 
tôi  tự  cho  là  tốt  nhưng  không  được  ủng  hộ  hoặc  bị  hiểu 
sai.Trước đây tôi cứ hay trách người khác không hiểu mình 
nhưng rồi một hôm tôi bỗng ngộ ra điều thiếu sót cơ bản 
của  mình  là  thiếu  sự  mềm  dẻo  và  khôn  ngoan  nên  chưa 

phát huy được nhiều năng lực.Câu châm ngôn “ trước tiên 
hãy tự trách mình” nghe thì đơn giản nhưng thực hiện được 
là quá khó. 

       Sau khi kết thúc nhiệm kỳ chủ nhiệm khoa tôi tự thấy 
mình cũng có làm được vài việc tốt, thực thi được một số ý 
đồ  nhằm  giảm  nhẹ  các  tiêu cực  trong việc  xuống cấp  của 
chất  lượng  và  hiệu  quả  đào  tạo,  biết  việc  gì  có  thể  làm 
được,  việc  gì  không.Tôi  rất  hài  lòng  vì  tập  thể  ban  chủ 
nhiệm khoa và các trợ lý luôn đoàn kết , gắn bó, tôn trọng 
lẫn  nhau,làm  việc  có  hiệu  quả.Đặc  biệt  các  đồng  chí 
Nguyễn  Quang  Viên  và  Lê  Văn  Thành  là  những  trợ  thủ 
xuất sắc,có nhiều sáng kiến và chủ động trong công việc,đã 
giúp tôi rất nhiều. 

 

                43   -     MỘT  SỐ  BÀI  BÁO 

 

      Vào  thời  kỳ  làm  chủ  nhiệm  khoa  và  sau  này,  thỉnh 
thoảng tôi có viết báo,một số bài đã được đăng.Tôi sưu tập 
lại đây một số bài làm kỷ niệm.Sau một vài bài tôi  viết một 
vài  câu  bình  luận,đó  là  đoạn  mới  được  thêm  vào  sau 
này,không có trong nội dung bài báo đã công bố. 

 

 
           

CHUYỆN LẠ : HOA PHƯỢNG NỞ MÙA ĐÔNG 

 

57 

                ( 

đăng báo Hà nội mới ngày 3-11-1991) 

     Hoa  Phượng  vĩ  nở  vào  tháng  5,  gắn  với  mùa  thi,với 
tiếng ve và đã trở thành biểu tượng đẹp của mùa hè.Thế mà 
có  hoa  phượng  nở  vào  mùa  đông,phải  chăng  đó  là  một 
điềm lành. 

     Chiều 2-11-1991 tôi đi qua trước Cung văn hóa Việt Xô, 
ngỡ ngàng nhìn thấy một cây phượng vĩ  nở hoa đỏ thắm. 

     Thấy rồi, đi qua rồi mà lòng vẫn còn ngờ,hay là đã nhìn 
gà  hóa  cuốc.Đành  quay  trở  lại  xem  cho  thật  rõ.Đúng  thật 
rồi,gốc  phượng  vĩ,lá  phượng  vĩ,hoa  phượng  vĩ  với  những 
cánh  đỏ  thắm  và  chùm  nhị  cong  móc  lưỡi  câu,cả  những 
chùm  đầy  nụ,tròn  như  ngón  tay  búp  măng…Đẹp  quá,tươi 
quá. 

     Bạn có tin vào điềm lành không,tùy bạn,nhưng xin hãy 
đến  tận  nơi  để  chứng  kiến  một  cảnh  đẹp  của  thiên 
nhiên.Còn điềm lành đó là gì,xin nhường cho các bậc học 
vấn uyên thâm hoặc những người có khả năng đoán giải. 

Bình  luận:  bài  báo  ngắn  gọn,  có  vài  ý  hay,văn  chương 
không đến nỗi nào 

            
                       

ĐẶT  TÊN  CHO  KỲ  THI  TUYỂN

 

          ( đăng báo Giáo dục và thời đại ngày 12-4-1993) 

     Thường gọi tên một năm học (niên khóa) bằngcác chữ 
số chỉ hai năm liên tiếp, thí dụ năm học 1992-1993.Lý do 

cách  gọi như vậy là quá rõ ràng.Một năm học kéo dài từ 
giữa năm trước sang giữa năm sau. 

     Theo  thói quen  người  ta  cũng  đặt  tên  cho kỳ  thi  tuyển 
sinh như tên năm học.Xét kỹ ra cách gọi như vậy vừa dài 
vừa  không  chính  xác.Bản  thân  kỳ  thi  chỉ  kéo  dài  vài 
ngày,nếu kể cả thời gian chuẩn bị và chấm thi cũng chỉ vài 
tháng,không thể kéo dài từ năm này qua năm khác.Nếu lập 
luận  tuyển  sinh  cho  năm  học  cũng  không  chính  xác  vì 
tuyển  cho  cả  khóa    chứ  không  phải  chỉ  cho  một  năm,mà 
khóa học thường kéo dài từ 3 đến 6 năm. 

     Như vậy,để đạt tên cho kỳ thi tuyển sinh chỉ cần dùng 
một  con  số  chỉ  năm  tổ  chức  thi,thí  dụ  kỳ  thi  tuyển  sinh 
1993.Như thế vừa ngắn gọn hơn,vừa chính xác hơn. 

Bình luận : Một chuyện tưởng như đơn giản,nếu chịu khó 
suy nghĩ có thể tìm ra ý hay. Sau bài báo này tôi thấy người 
ta sửa lại cách gọi theo đề nghị, tuy vậy vẫn còn gặp một 
số kỳ thi theo cách gọi cũ,họ không biết hay biết mà không 
theo,hay họ tìm thấy cách gọi cũ hợp lý hơn?. 

                                    MỘT  CHI  TIẾT  COI  THI 

             (đăng báo Giáo dục và thời đại ngày 24-5-1993) 

     Tôi  mới  làm  thầy  giáo  trường  đại  học  ít  lâu,vừa  qua 
được theo các bậc đàn anh coi thi tuyển sinh.Buổi thi đầu 
tôi làm giám thị cùng anh Trần.Theo quy chế, sau khi giám 
thị thu bài  và  ghi  số  tờ giấy  làm  bài,thí sinh  ký xác nhận 
vào biên bản.Tuy vậy,đang giữa buổi thi anh Trần bảo tôi 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

58 

đem biên bản cho thí sinh ký.Anh giải thích đó là sáng kiến 
nhằm rút ngắn thời gian làm thủ tục thu bài.Nhờ đó chúng 
tôi thu bài xong sớm nhất,ra về trước mọi người. Tôi thầm 
cảm phục sự làm việc năng động của anh và xem  đó như 
một tấm gương cần học tập . 

     Buổi  thi  sau  tôi  cùng  nhóm  giám  thị  với  thầy  Lê  một 
giáo sư lớn tuổi.Giữa buổi thi tôi đề nghị đem biên bản để 
thí sinh ký.Ông ngăn lại và hinh như đoán được thắc mắc 
của tôi,khẽ dặn :sau buổi thi tớ sẽ nói cho cậu biết.Thu và 
nộp bài xong tôi đi cùng thầy Lê ra chỗ gửi xe. Vừa đi ông 
vừa kể: 

    -Tớ  biết  cái  mẹo  ấy  từ  lâu  rồi,cũng  đã  áp  dụng  vài 
lần.Thông  thường  thí  sinh  ngừng  làm  bài  và  ký  một  cách 
máy móc vào biên bản.Nhưng có lần một thí sinh chẳng để 
ý gì việc tớ đem biên bản đến,đang tập trung suy nghĩ ghê 
lắm.Chẳng  biết  cậu  ta  suy  nghĩ  thật  hay  giả  làm  bộ  như 
thế.Tuy  vậy  tớ  đành  cầm  biên  bản  về  chỗ  của  mình  và 
ngẩm nghĩ đến mặt trái của sáng kiến nọ.À thì ra cái mẹo 
ấy chỉ nhằm làm lợi cho giám thị vài phút khi thu bài mà 
quên mất việc thí sinh cần được tôn trọng,cần được bảo vệ 
khi làm bài,hơn nữa có nộp bài thì mới ký chứ. 

     Tôi thầm công nhận ý kiến của ông là đúng, thấy cách 
làm của anh Trần có khía cạnh không hay và tỏ ý khen quy 
chế như vậy là chính xác.Thầy Lê cười thân mật: 

     -Cậu khen thế e cũng hơi vội.Riêng tớ,khi đọc qua thấy 
qui chế cũng chặt chẽ,rõ ràng,nhưng qua việc vận dụng vào 
thực tế mới thấy có vài chỗ chưa hợp lí,cần xem xét lại và 
sửa đổi. 

     Tôi hỏi xem thầy có góp ý với ban tuyển sinh về những 
điểm đó chưa,ông trầm ngâm một lúc rồi nói thong thả : 

     -Trước đây hồi còn trẻ, còn nhiều hăng hái tớ cũng hay 
góp  ý  kiến  này  nọ  nhưng  thường  không  đúng  lúc,không 
hợp với người nghe nên tác dụng ít lắm,có lúc còn gây nên 
sự  hiểu  nhầm,thôi  thì  mọi  việc  cũng  chẳng  nên  cầu  toàn 
quá. 

     Về nhà tôi xem lại quy chế mong phát hiện ra chỗ chưa 
hợp  lý như  thầy  Lê  nói.Tìm  mãi  mà  không  thấy.Tôi    trao 
đổi với vài đồng nghiệp lớn tuổi hơn,người bảo chẳng thấy 
gì,người phê phán tôi đi làm cái việc không đâu. Tôi đành 
mạnh dạn tìm  đến  thầy  Lê  hỏi  cho  ra nhẽ.Ông vui vẻ  chỉ  
cho tôi thấy vài điều mà ông cho là chưa hợp lí và phân tích 
một cách có lí,có tình.Ra về tôi cứ băn khoăn suy nghĩ.Quy 
chế được in rõ ràng,giấy trắng, mực đen,tại sao tôi và vài 
đồng nghiệp không phát hiện ra được điều gì mà thầy Lê lại 
thấy được.Phải chăng đó là do  kiến thức,kinh nghiệm hay 
do  tấm lòng nhân ái của thầy,do chỗ thầy biết đặt mình vào 
vị trí của thí sinh hoặc của người phản biện để xem xét. 

     Thế mới biết để góp được ý kiến cho người khác là khó 
lắm thay . 

 

59 

Bình  luận:Tôi  đã  suy  nghĩ  rất  lâu  trước  khi  viết  bài 
này,trong đó có một số tình huống,một số triết lý,có phân 
tích  kỹ,có  ngẩm  nghĩ  sâu  mới  thấy  được.  Riêng  vài  chỗ 
chưa hợp lý trong quy chế,có người đã đọc bài báo và phê 
phán tôi là không nói rõ ra cho rồi,úp mở mà làm gì.Ý của 
tôi là muốn bài báo này đến được ban tuyển sinh,người ta 
sẽ gọi tôi đến để hỏi về chỗ bất hợp lý.Thế nhưng chẳng ai 
hỏi đến.Thôi thì ở đây tôi trinh bày một điều vậy.Đó là quy 
định mỗi thí sinh phải thi đủ 3 môn thì mới hợp lệ.Tôi xin 
đưa ra tình huống sau :Thí sinh thi hai mônđược 19 điểm, 
môn thứ ba đến muộn quá giờ ( vì tai nạn giao thông,vì đau 
bụng  dọc  đường  v.v…)  không  được  thi.Trường  lấy  điểm 
chuẩn là 18.Vậy theo quy chế có lấy đỗ thí sinh này không? 

 
                     

 

                                PHIẾU  TRẮNG  KÊU  OAN 

          

    (đăng báo Giáo dục và thời đại ngày 19-7-1993 ) 

 

      

Ở các cuộc bỏ phiếu của Liên hiệp quốc cũng như của 

quốc hội nhiều nước, phiếu trắng cũng được kiểm như các 
phiếu  khác.Vì  đó  cũng  là  một  hình  thức  tỏ  rõ  quan  điểm 
của người bỏ phiếu . 

     Ở ta trong nhiều trường hợp phiếu trắng được xem là bất 
hợp . 

     Về phiếu trắng  có 2 cách giải thích : 1-Phiếu trắng là 
thể hiện sự vô trách nhiệm hoặc sự phá quấy,loại bỏ nó là 
để bảo đảm sự chặt chẽ của tổ chức,sự trong sáng của bầu 
cử.2-Phiếu trắng là thể hiện quyền dân chủ được nêu ý kiến 
không tán thành,là bày tỏ sự lưỡng lự về vấn đề nào đấy.Họ 
có ý kiến bất đồng với tổ chức nhưng do thiếu cơ hội,thiếu 
dũng  cảm hoặc sợ nói công khai nên mới phải dùng đến lá 
phiếu  kín.Như  vậy  loại  bỏ  phiếu  trắng  là  thiếu  tôn  trọng 
khách quan. 

     Khi  bầu  các  ban  chấp  hành,các  đoàn  đại  biểu,việc  xét 
phiếu hợp lệ hay không tưởng như đã rõ ràng,nhung thực ra 
vẫn còn nhiều điều cần thảo luận thêm.Xin bàn đến những 
cuộc  bầu  mà  danh  sách  đề  cử  (hoặc  ứng  cử)  chỉ  có  một 
người.Trong đợt bầu chủ nhiệm khoa và trưởng bộ môn ở 
các  trường  đại  học  vừa  rồi  có  nhiều  danh  sách  như 
vậy.Theo quy định bầu cử xem phiếu trắng không hợp lệ và 
tính tỷ lệ phần trăm số phiếu của người trúng cử theo  phiếu 
hợp lệ. 

     Có nhiều ý kiến không đồng ý với quy định trên vì cho 
rằng  lúc  này  phiếu  trắng  là  không  tán  thành  (tuy  không 
đồng ý mà vẫn phải thực hiện) . Lấy thí dụ đơn vị có 10 cử 
tri  để  bỏ  phiếu  với  danh  sách  chỉ  1  người  ứng  cử.Có  3 
phiếu thuận và 7 phiếu trắng.Theo quy  định hiện hành về 
bầu cử thì chỉ có 3 phiếu hợp lệ và người ứng cử đã trúng 
với 100% số phiếu hợp lệ.Nhưng thực chất người đó chỉ đạt 
được ba phần mười. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

60 

     Đứng  trên  quan  điểm  dân  chủ  mà  xét,  mấy  cái  phiếu 
trắng đã bị loại một cách oan ức.Thực ra việc bầu chỉ một 
ứng  cử  viên giống  như  việc  lấy  phiếu  tín  nhiệm  và  phiếu 
trắng vẫn phải được kiểm . Việc đề nghị xem sự hợp lệ của 
phiếu  trắng  trong  một  số  trường  hợp  mang  tinh  thần  dân 
chủ nhưng thường không được chấp nhận và lá phiếu trắng 
vẫn thấy bị xử oan . 

Bình luận :Trong các cuộc bầu cử thường quy định những 
phiếu sau đây không hợp lệ :1-Phiếu không do ban bầu cử 
phát ra.2- Phiếu xóa hết toàn bộ (phiếu trắng).3-Phiếu bầu 
thừa người.4-Phiếu viết thêm người ngoài danh sách.Mục 1 
là  đúng,mục  2  đã  nói  ở  bài  báo,mục  3và  4  có  thể  bỏ.Vì 
sao?Mục tiêu của bỏ phiếu và kiểm phiếu là chọn ra những 
người  có  phiếu  cao  hơn  để  lấy  vào  danh  sách  trúng 
cử.Những phiếu bầu thừa người không hề làm ảnh hưởng 
đến  mục  tiêu  và  kết  quả,vì  vậy  không  cần  loại  bỏ.Những 
phiếu viết thêm thì chỉ việc không kiểm tên người được viết 
thêm,còn những người khác vẫn kiểm bình thường,việc này 
cũng  không  ảnh  hưởng  đến  mục  tiêu  và  kết  quả.Người  ta 
quy định ra phiếu không hợp lệ và loại bỏ có lẽ là để tăng 
sự nghiêm túc của bầu cử nhưng như thế vừa làm phức tạp 
thêm,vừa  làm  giảm  tính  dân  chủ.Tôi  biết  nhiều  người  sẽ 
phản đối ý vừa nêu,nhưng cứ đưa ra để gợi ý suy nghĩ. 

 

 
               

VÀI SUY NGHĨ VỀ CHƯC NĂNG CỦA THẦY GIÁO 

                                 THEO LỜI DẠY CỦA BÁC HỒ 

(B

áo  cáo  tại  hội  thảo  “Đảng,Bác  Hồ  với  nhà  trường”  của 

trường ĐH Xây dựng,đăng ở tập san “Đại học và trung học 
chuyên nghiệp” và tạp chí “Lý luận dạy học” ) 

     Nhân dân ta rất hiếu học và rất coi trọng vai trò của thầy 
giáo.Câu  ca  dao  “Muốn  sang  thì  bắc  cầu  kiêu,  muốn  con 
hay chữ hãy yêu mến thầy”đã nói lên tấm lòng đó.Suy rộng 
ra  câu  ca  dao  còn  có  ý  nghĩa  :  Muốn  sự  nghiệp  giáo  dục 
quốc gia phát triển thì Nhà nước và xã hội phải quan tâm 
đến đội ngũ thầy giáo. 

     Trong lễ giáo trước đây người ta sắp xếp thứ bậc : quân-
sư-phụ,xếp  thầy  trên  cha.Thứ  bậc  ấy  tuy  là  của  đạo  Nho 
nhưng được nhân dân ta chấp nhận, điều đó chứng tỏ nhân 
dân ta đánh giá cao vai trò của giáo dục,của học vấn trong 
sự phát triển xã hội. 

     Bác Hồ rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục và đội ngũ 
thầy  giáo.Nhiều  lần   Bác đi thăm  các trường,các hội  nghị 
của  ngành  giáo  dục,gửi  thư  và  điện  cho  thầy  giáo,học 
sinh.Mỗi  lần  như  thế  Bác  đều  có những lời  dạy  bảo  chân 
tình. 

     Về  vai  trò  của  thầy  giáo,  Bác  dạy  :  “…nếu  không  có 
thầy  giáo  thì  không  có  giáo  dục…”.Nhưng  để  thực  hiện 
được vai trò vẻ vang của mình trước hết “ thầy phải xứng 
đáng  là  thầy,thầy  phải  được  lựa  chọn  cẩn  thận  vì  không      
phải ai  cũng làm thầy được”. 

 

61 

     Để  xứng  đáng  với  vai  trò  và  nhiệm  vụ  vẻ  vang,  thầy 
giáo cần có các phẩm chất chủ yếu : tâm hồn,kiến thức và 
phương pháp sư phạm. 

     Tâm hồn của người thầy được xây dựng trên cơ sở lòng 
yêu thương, quý mến và tôn trọng con người,lòng yêu nghề 
sâu  sắc.Chính  lòng  yêu quý đó là  cội nguồn  của  mọi  tình 
cảm  cao  đẹp,là  khởi  thủy  của  đạo  đức.Đối  với  thầy  giáo 
trước  hết  cần  yêu  thương  học  sinh,chính  nhờ  lòng  yêu 
thương ấy mà mỗi lời giảng của thầy đều xuất phát tự đáy 
lòng và vì thế nó mới dễ thấm sâu vào trí tuệ học sinh. 

     Lòng  yêu  thương  phải  được  gắn  với  sự  tôn  trọng  con 
người thì nó mới sâu rễ,bền gốc.Tôn trọng con người,đó là 
tiền đề cho nền dân chủ . Bác Hồ rất quan tâm đến dân chủ 
trong  nhà  trường.Bác  căn  dặn  :  “trong  trường  cần  có  dân 
chủ…Dân  chủ  nhưng  trò  phải  kính  thầy,thầy  phải  quý 
trò…”. 

     Lòng  yêu  thương  và  quý  trọng  con  người  là  nền  tảng 
của  đạo  đức,nó  đòi  hỏi  người  thầy  không  ngừng  tự  rèn 
luyện,tự cải tạo như Bác đã tùng dạy : “Chúng ta cần phải 
chính  tâm,tu  thân…và…  muốn  cải  tạo  xã  hội  thì  phải  cải 
tạo mình.” 

     Kiến thức của thầy bao gồm nhiều mặt.Trước hết là kiến 
thức vững chắc,sâu rộng về chuyên môn trong đó kết  hợp 
nhuần  nhuyễn  giữa  lý  thuyết,thực  tế  và  kinh  nghiệm,giữa 
nhận thức và thực hành.Nhưng chỉ giỏi về chuyên môn thì 

chưa đủ,còn cần những kiến thức rộng rãi về xã hội ,về con 
người  và  về  các  ngành  khoa  học  khác.Sự  phong  phú  về 
kiến thức góp phần tạo nên sự phong phú tâm hồn.Vinh dự 
của thầy giáo là thông qua dạy chữ để dạy người.Nếu kiến 
thức của thầy không phong phú nhiều mặt thì tác dụng dạy 
người  bị  hạn  chế.Để  có  được  kiến  thức  sâu  rộng,Bác  đã 
dùng lời của Khổng Tử để nhắc nhở : “…Học không biết 
chán,dạy không biết mỏi”. 

     Phương  pháp  sư  phạm  của  thầy  đóng  vai  trò  quan 
trọng.Phương pháp không tốt làm hiệu quả giảng dạy kém 
đi  nhiều.Phương  pháp  sư  phạm  bao  gồm  nhều  vấn  đề  mà 
trước hết và quan trọng nhất là biết khơi dậy trong lòng học 
sinh  sự  say  mê  học  tập,sự  khát  khao  hướng  về  cái 
chân,thiện,mỹ,là biết cách trình bày các kiến thức một cách 
sáng sủa ,dễ hiểu,là làm cho học sinh hứng thú trong việc 
tìm tòi,khám phá cái mới,cái đẹp. 

     Viêc  dạy  học  không  nên  dừng  lại  ở  mục  đích  rất  tầm 
thường là truyền thụ kiến thức mà phải nhằm cái đích cao 
hơn là phát triển mọi tài năng.Tài năng sẽ phát triển khi có 
sức  mạnh  của  nội  tâm.Sự  vẻ  vang  của  thầy  giáo  không 
dừng ở chỗ mang lại sự hiểu biết cho học sinh mà vươn tới 
chỗ  phát  hiện  và  bồi  dưỡng  tài  năng,động  viên  được  sức 
mạnh nội tâm của con người. 

     Về phương pháp,Bác cũng đã căn dặn : “Các thầy giáo 
và cô giáo phải tìm cách dạy.Dạy cái gì,dạy thế nào để trò 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

62 

hiểu  chóng,nhớ  lâu,tiến  bộ  nhanh…Thầy  dạy  tốt,trò  học 
tốt,đó là nhiệm vụ vẻ vang của thầy,cô giáo”. 

     Về chức năng của thầy giáo cần phân biệt thật rõ ràng 
hai việc khác nhau: giảng dạy và đánh giá.Mỗi việc có mục 
đích và yêu cầu riêng, đòi hỏi những phẩm chất khác nhau 
của người thầy. 

     Chức năng giảng dạy thể hiện trách nhiệm của thầy đối 
với học sinh.Lúc này đòi hỏi thầy có lòng yêu thương,nhiệt 
tình đối với mọi h/s,giảng dạy đến nơi,đến chốn,mở ra cho 
h/s  các  hướng  phát  triển,ngăn  ngừa  và  uốn  nắn  mọi  sai 
lầm.Khuyến  khích  h/s  giỏi,giúp  đỡ  tận  tình  h/s  yếu 
kém,động viên người cố gắng,răn đe kẻ kiêu ngạo,lấy lòng 
nhân ái ,độ lượng mà cảm hóa h/s,lấy kiến thức uyên thâm 
và phương pháp tốt mà hướng dẫn h/s. 

     Chức năng đánh giá ( chấm thi,chấm đồ án…) thể hiện 
trách nhiệm đối với nhà trường, xã hội, Nhà nước.Lúc này 
đòi  hỏi  người  đánh  giá  phải  có  các  phẩm  chất  nghiêm 
túc,sáng suốt,khách quan,công bằng. 

     Nghiêm túc thể hiện ở chỗ thực thi đúng và đầy đủ quy 
chế, quy định,ngăn ngừa và xử lý các vi phạm.Nghiêm túc 
là điều cần thiết để bảo đảm công bằng. 

     Kêt quả việc đánh giá thường được thể hiện bằng điểm 
số.Có một thói quen nói : “ thầy cho điểm”.Thói quen này 
nhiều khi gây ra sự ngộ nhận tai hại như là thầy có quyền “ 
cho”.Thực ra thầy không có điểm để cho,điểm là điểm của 

bài  làm,trách  nhiệm  của  thầy  là  đánh  giá  điểm  cho 
đúng.Sáng  suốt  và  công  bằng  là  cần  thiết  để  bảo  đảm  sự 
đánh  giá  đúng  đắn.Trong  lúc  thầy  lấy  nội  dung  khoa  học 
làm thước đo để đánh giá bài làm của h/s thì ngược lại thầy 
cũng đang được tập thể h/s và những người khác đánh giá 
bằng tiêu chuẩn công bằng và sáng suốt. 

     Kiến  thức,phương  pháp  và  nhiệt  tình  trong  giảng 
dạy,nghiêm  túc,sáng  suốt  và  công  bằng  trong  đánh  giá  là 
những  nhân  tố  cơ  bản  tạo  nên  uy  tín  của  thầy  giáo,giúp 
thực hiện vai trò vẻ vang. 

     Tôi đã được gặp Bác nhiều lần,kể cả lúc còn là sinh viên 
và lúc đã làm thầy giáo.Lần đầu tiên và cũng để lại nhiều 
kỷ  niệm  nhất  là  hôm  Bác  đến  thăm  ký  túc  xá  trường  Đại 
học Bách khoa sáng mồng một tết năm 1958.Tôi sẽ không 
diễn tả buổi đi thăm đầy cảm động ấy mà chỉ nêu một kỷ 
niệm sâu sắc có liên quan đến đề tài của bài này.Khi chúng 
tôi đã quây quần để nghe Bác nói,chủ tịch Trần Duy Hưng 
có  nhắc  khẽ  là  trong  số  ngồi  đây  có  cả  thầy  giáo  và  học 
sinh. Bác trả lời chung,đại ý là :Giữa thầy và trò có quan hệ 
khăng khít,bất kỳ người thầy nào cũng đã từng là trò,trong 
số trò hiện nay có một số sẽ trở thành thầy,giữa thầy và trò 
hiện nay cần có dân chủ. 

     Lời  Bác  hôm  ấy  thấm  sâu  vào  lòng  tôi.Tôi  thường  tự 
nhắc mình là tự nhiên không phải đã là thầy mà nhiều năm 
làm trò và trong khi mình làm thầy trong lĩnh vực này thì 
cũng đang làm trò trong nhiều lĩnh vực khác . Trong cuộc 

 

63 

đời làm thầy của tôi tuy còn một số thiếu sót và nhiều điều 
chưa  được  như  mong  muốn,nhung  dù  sao  cũng  có  được 
một số thành tích,được nhiều học sinh quý mến,được nhiều 
đồng  nghiệp  tin  cậy.Bí  quyết  thành  công  của  tôi  trong 
giảng dạy là  không quên mình đã từng là học trò và trong 
nhiều công việc tôi thường đặt mình vào cương vị học trò 
để xem xét lại. 

     Tôi  biết  rằng  h/s  cần  phải  quý  mến  và  tôn  trọng  thầy 
giáo, nhưng tôi không thể dùng quyền lực và mệnh lệnh để 
đạt  được  sự  quý  trọng  đó,chỉ  có  thể  đạt  được  bằng  cách 
nâng cao phẩm chất của mình. 

     Tôi  biết  rằng  học  sinh  cần  phải  thích  thú  và  chăm  chỉ 
học hành nhưng tôi không thể dùng kỷ luật và cưỡng ép để 
bắt h/s thích môn học mà tôi phải tạo nên sự hứng thú bằng 
nghệ thuật sư phạm . 

     Trách nhiệm và vai trò của thầy giáo là nặng nề và vẻ 
vang.Thầy giáo cần phải phấn đấu và rèn luyện nhiều mới 
mong xứng đáng với sự vẻ vang đó  . 

Binh luận:Thực chất đây là những tâm sự của một thầy lớn 
tuổi  muốn gửi gắm đến  nhiều bạn  đồng nghiệp,muốn uốn 
nắn một số nhận thức và việc làm  chưa hay.Tuy vậy cũng 
chẳng mấy ai để ý đến. 

 
    

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM KHẮC PHỤC NHƯỢC ĐIỂM 

         CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KIỂU MƯA RÀO

 

     Người ta gọi phương pháp này là kiểu “cuốn chiếu”còn 
tôi gọi là kiểu “mưa rào”.Đó là cách dạy học cấp tập,mỗi 
học phần khoảng 45 đến 60 tiết được dạy trong vòng một 
tuần,mỗi ngày từ 5 đến 8 tiết,có khi trên 10 tiết. Kiến thức 
được  tuôn  ra  như  mưa  rào,  nhưng  rồi  trôi  tuột  hết,chẳng 
thấm vào đất được mấy. Kiểu này đang được dùng rộng rãi 
ở nhiều cơ sở tại chức và một số trường dân lập.Có những 
môn  sau  khi  học  vội  vàng  trong  thời  gian  ngắn,được  tổ 
chức  thi  luôn.Thi  xong,kiến  thức  còn  lại  trong  đầu  s/v 
chẳng có là bao,phần lớn đã chữ thầy trả thầy.Tuy thế kết 
quả thi ghi trên giấy trắng mực đen là khá tốt.Có lẽ người 
ta đã lợi dụng được một số sơ hở của quy chế để tổ chức 
dạy cho qua chuyện,thi cho qua chuyện. 

     Kiểu dạy học này là kém hiệu quả, gây ra lảng phí lớn 
về  thời  gian  và  sức  lực,có  phần  nào  đó  là  phản  sư 
phạm.Tuy  thế  nó  được  dùng  rộng  rãi  vì  thuận  tiện  cho 
người  quản  lý,thích  hợp  với  hoàn  cảnh  và  ý  muốn  của  
nhiều thầy, rất phù hợp với phong cách dạy loa qua,học loa 
qua,chỉ  cốt  có  bằng  hoặc  chứng  chỉ  mà  không  cần  kiến 
thức. 

     Tôi  đã  từng  dạy  nhiều  lớp,ở  nhiều  nơi  theo  kiểu 
này.Thấy  rằng  trước  mắt  nó  vẫn  còn  được  dùng phổ  biến 
nên  đã  nghĩ  ra  và  áp  dụng  một  số  biện  pháp  nhằm  khắc 
phục các nhược điểm,mong vớt vát được phần nào hiệu quả 
và chất lượng, tránh bớt lảng phí.Tôi tạm gọi là biện pháp “ 
be bờ” nhằm giữ cho nước mưa không trôi tuột đi ngay mà 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

64 

thấm được phần nào xuống đất.Biện pháp gồm một số việc 
liên hoàn như sau : 

    1-Bổ túc kiến thức.Tôi bắt  đầu môn học bằng bài kiểm 
tra.Đó là kiểm tra kiến thức những vấn đề của các môn học 
trước trực tiếp có liên quan đến môn sắp học,để nếu cần thì 
phải có kế hoạch bổ túc.Không nắm được các kiến thức cơ 
bản có liên quan,làm sao có thể tiếp thu tốt bài mới.Vấn đề 
là lấy thời gian ở đâu?Tìm thời gian ở đâu sẽ bàn sau,trước 
hết nên hỏi: có cần để s/v hiểu bài không?, muốn thế phải 
làm  gì  ?Việc  bổ  túc  có  nhiều  cách,làm  tập  trung  hoặc  rải 
rác,cho  cả  lớp  hoặc  từng  nhóm,trong  giờ  hoặc  ngoài 
giờ.Vấn đề là cần linh hoạt,hợp lý,có hiệu quả 

    2-Giảng dạy kỹ.Tôi chia nội dung bài học lảm hai phần : 
cơ bản và bổ sung. Cơ bản là phần quan trọng,cốt lõi,mọi 
s/v  cần  nắm  được,phần  này  được  giảng  chậm  rãi,thật 
kỹ,thậm chí có lúc phải giảng lại,làm cho số đông s/v hiểu 
được,nắm  được  mới  thôi.Bổ  sung  là  phần  dễ,ít  quan 
trọng,s/v có thể tự tham khảo,phần này tôi chuẩn bị thành 
tài liệu,yêu cầu s/v tự học,chỉ giới thiệu qua ở trên lớp.Mục 
đích của việc này là làm sao để s/v hiểu được nội dung cơ 
bản của bài ở ngay tại lớp mà vẫn bảo đảm thời gian. 

    3-Ôn  tập  thường  xuyên,  kịp  thời.Trước  hết  tôi  huấn 
luyện cho s/v phương pháp ôn bài nhanh chóng và có hiệu 
quả lớn,đó là “ phương pháp hồi tưởng” hoặc theo GS Lê 
Khánh  Bằng  là  “  PP  thiền  động”.Mỗi  buổi  học  có  ít  nhất 
hai lần ôn tập tại lớp.Bắt đầu là ôn lại bài cũ,giữa buổi hoặc 

kết thúc là nhớ lại bài vừa học.Mỗi lần ôn tập trong khoảng 
10-15 phút.Về nhà lại phải ôn tập vài lần.Ban đầu s/v thấy 
hơi  chưa  quen,chưa  ôn  tập  được  gì  mấy,khi  đã  quen  mới 
thấy là hay,có hiệu quả. 

    4-Giảm bớt cường độ.Mỗi ngày tôi chỉ lên lớp 1 buổi,tối 
đa  5  tiết,trong  đó  giảng  bài  mới  chỉ  khoảng  4  tiết  còn  lại 
dùng cho ôn tập và kiểm tra.Phải có thời gian ở nhà để s/v 
ôn tập, củng cố, làm bài tập. 

    5-Kiểm tra thường xuyên,liên tục.Thường mỗi buổi học 
đều có kiểm tra,lại ra bài tập và kiểm tra về làm ở nhà.Các 
bài tập và kiểm tra đều được chấm kỹ,vạch ra và chữa lỗi 
cho từng bài,chấm và trả bài kịp thời,khi trả bài còn tổng 
kết  những  cái  sai    phổ  biến  để  mọi  người  rút  kinh 
nghiệm.Cũng có lúc sau khi kiểm tra,tôi nêu và phân tích 
đáp án trên lớp rồi cho s/v đổi bài cho nhau để chấm.Việc 
chấm bài cho bạn và trao đổi nhóm cũng có tác dụng nắm 
vững thêm bài học. 

    6-Chú  trọng  khâu  vận  dụng,  thực  hành.Hướng  dẫn  kỹ 
con đường từ lý thuyết đến thực hành.Ra các bài tập làm tại 
lớp,theo dõi,uốn nắn cho nhiều người. Ra bài tập bắt buộc 
và tự giác về nhà.Chấm và trả bài kịp thời như kiểm tra . 
Việc phải làm nhiều bài tập và kiểm tra, ban đầu một số s/v 
cũng kêu ca,phản ứng , nhưng về sau thấy được cái lợi nên 
cố gắng.Tôi nói cho s/v biết vì  ai  mà  tôi làm  như  vậy,s/v 
càng làm nhiều bài tôi càng mất công sức và thời gian để 
chấm chứ có sung sướng gì đâu. 

 

65 

    7-Theo dõi sát sao.Tôi lập sổ theo dõi từng s/v ngay từ 
giờ  học  đầu  tiên,nắm  được  tình  hình  từng  nhóm.Thực  ra 
trong mỗi lớp chỉ có khoảng 1/5 đến 1/4  số s/v là có vấn đề 
(học  lực  kém,hay  nghỉ,ít  làm  bài…)cần  theo  dõi  để  nhắc 
nhở,giúp đỡ. 

       Các biện pháp trên đây không phải chỉ là ý tưởng mà 
tôi đã thực hành cho nhiều lớp, chỉ có điều là mức độ khác 
nhau, có lớp được nhiều,có lớp ít hơn.Sau mỗi kỳ dạy tôi 
thường  thu  thập  ý  kiến  của  s/v.Nhiều  người  nhận  xét 
phương pháp của  tôi  thật tuyệt  vời và  ước  mong  có  được 
nhiều  thầy  sử  dụng  phương  pháp  như  thế  để  giúp  họ  học 
tập có hiệu quả hơn. 

      Tôi  đem  những  điều  trên  đây  trao  đổi  với  nhiều  đồng 
nghiệp,ai  cũng  thấy  là  hay,là  có  hiệu  quả  nhưng  yêu  cầu 
thầy phải làm việc vất vả hơn.Có một vài thầy nói là sẽ tìm 
cách vận dụng còn đa số ngại ,không muốn hoặc không thể 
đèo bòng thêm công việc. Thực ra những biện pháp được 
nêu ra không có gì mới lạ,chúng đã có ở trong các tài liệu 
về lý luận dạy học,chẳng qua người ta có muốn dùng không 
mà thôi,tôi chỉ làm cái việc “ thuật nhi bất tác”,chỉ tìm cách 
vận dụng với mong muốn nâng cao hiệu quả giảng dạy. 

      Một  vài  nhà  lý  luận  dạy  học  nghe  nói  đến  “  kiểu  dạy 
học mưa rào”và       “phương pháp be bờ” thì cười và cho là 
bịa đặt.Trong hàng trăm cuốn sách của các tác giả trên thế 
giới làm gì có những khái niệm đó.Thì tôi chỉ muốn dùng 
các từ dân giả để mô tả việc làm của mình chứ  không cần 

đóng  góp  gì  vào  kho  tàng  lý  luận  vốn  đã  quá  đồ  sộ,xin 
được lượng thứ. 

Bình luận : Chứng kiến cảnh s/v bị nhồi nhét kiến thức mà 
kết  quả  chẳng  được  là  bao  tôi  quá  xót  xa,bức  xúc.Tôi  đã 
suy  nghĩ,tìm tòi  và thực hành  các biện  pháp trên.Thấy  có 
kết  quả  tốt,tôi  tìm  cách  tuyên  truyền,phổ  biến.Tôi  đã  báo 
cáo tại hội nghị bàn về phương pháp giảng dạy của câu lạc 
bộ  các  trường  đại  học  (  Hội  nghị  tại  Hải  phòng  năm 
2001,trường ĐHXD có anh hiệu phó Đào văn Toại dự) và 
viết bài đăng báo.Bài đã được biên tập lại và đăng nhưng 
tôi  không  còn  giữ  được  số  báo  đó.Trên  đây  là  bản 
viết,không hoàn toàn giống bài báo (đã được biên tập,bỏ đi 
một vài ý ). 

            
                        

CẦN NGHIÊM CẤM VIỆC DẠY THÊM

 

 (Góp ý  kiến  qui chế  dạy  thêm,học  thêm.Bài  đã  đăng  báo 
Giáo dục và T Đ ) 

      

     Trước  hết  nên  phân  biệt  rõ  ràng  các  việc  học  và  học 
thêm,dạy  và  dạy  thêm.Không  nên  ghép  viêc  học  thêm  và 
dạy thêm trong cùng  một khái niệm,một lĩnh vực. 

     Học  và  dạy  là  những  hoạt  động  bình  thường  ở  nhà 
trường,trong  xã  hội,  được  khuyến  khích  phát  triển  ở  mọi 
lúc,mọi nơi. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

66 

     Học  thêm  là  chỉ  việc,tuy  đã  học  ở  trường  rồi,  nay  học 
thêm ở ngoài.Học thêm có nhiều cách : tự học,học với gia 
sư,tổ  chức  thành  nhóm  hoặc  lớp  rồi  mời  người  dạy.Học 
thêm  là  việc  tốt,được  tiến  hành  đến  mức  độ  nào  là  tùy 
thuộc hoàn cảnh,khả năng,ý chí của người học,cần nhất là 
sự tự nguyện,tự giác.Quan trọng nhất là tự học,nên khuyến 
khích tự học suốt đời. 

     Dạy  thêm  để  chỉ,thầy  cô  dạy  chính  khóa  môn  A  ở 
trường,ngoài ra lại dạy môn A ấy cho số học sinh ấy ở nơi 
khác,vào lúc khác và có nhận tiền công. Việc dạy thêm như 
vậy tuy có tạo thu nhập thêm cho thầy cô trong hoàn cảnh 
đời sống khó khăn,có giúp cho một số học sinh nào đó nắm 
vững  thêm  bài  học  nhưng  nó  cũng  gây  ra  nhiều  tiêu 
cực,làm băng hoại đạo đức nhà giáo,làm ô nhiễm quan hệ 
thầy trò và đã bị lên án nhiều. 

     Để góp phần làm trong sạch môi trường giáo dục thì cần 
nghiêm khắc với việc dạy thêm này.Tôi đề nghị hai cấp độ: 
Trước mắt và lâu dài. 

     Trước  mắt  cần  cấm  triệt  để  thầy  cô  đương  nhiệm  dạy 
thêm bất cứ môn gì, bất cứ ở đâu cho các học sinh đang học 
chính quy tại trường,ngoại trừ việc giúp đỡ miễn phí và dạy 
bổ túc văn hóa.Có cấm như vậy mới tạo điều kiện để thầy 
cô dạy tốt chính khóa,làm tròn trách nhiệm người giáo viên 
ở  trường  .Việc  cấm  như  vậy  là    đúng  pháp  luật,tương  tự 
như việc cấm các công chức đương nhiệm hoạt động trong 
các công ty TNHH tư nhân. 

     Về lâu dài cần nghiêm cấm thầy cô dạy thêm có thu tiền 
cho h/s mình đang dạy tại trường về môn mình phụ trách ( 
có thể dạy thêm cho h/s trường khác,lớp khác).Với những 
thầy cô có trình độ và tâm huyết nên khuyến khích phụ đạo 
riêng  cho  các  đối  tượng  đặc  biệt.Ngoài  ra  thầy  cô  có  thể 
dạy các lớp bổ túc văn hóa có nhận tiền công,các lớp tình 
thương. 

     Vậy ai sẽ dạy các nhóm, các lớp do học sinh hoặc hội 
cha  mẹ  h/s  tự  tổ  chức  để  học  thêm?  Tôi  cho  rằng  khi  ở 
trường  chính  quy  đã  dạy  và  phụ  đạo  nghiêm  chỉnh  thì 
không cần học thêm nữa.Trường hợp thật cần thiết (ví dụ 
như ở trường dạy quá kém) và có điều kiện tổ chức thì nên 
mời thầy cô đã về hưu,sinh viên hoặc những người có năng 
lực khác ở ngoài ngành giáo dục (thông qua hội Cựu giáo 
chức và hội Khuyến học ) 

     Còn một vấn đề nữa là một số thầy cô bị giảm thu nhập, 
liệu việc đó có ảnh hưởng đến đời sống ? 

     Về vấn đề này tôi đề nghị lảnh đạo và quản lý giáo dục 
cần xem xét, chăm lo làm sao để thu nhập của thầy cô đủ 
sống từ mức trung bình trở lên,không để người nào bị rơi 
vào cảnh túng thiếu.Có như vậy các thầy cô mới có thể tập 
trung tâm lực cho việc dạy và tự nâng cao trình độ. 

     Mặt khác cũng đề nghị các thầy cô có nhận thức : đồng 
tiền thu được từ việc ép buộc hoặc gợi ý học sinh đóng góp 
cho việc dạy thêm là chẳng vinh dự gì,một phần nào đó là 

 

67 

những đồng tiền bẩn,không xứng với tâm hồn cao đẹp của 
thầy  cô  giáo.Đã  chọn  nghề  dạy  học  thì  nên  đề  cao  trách 
nhiệm  lương  tâm,nếu  có  gặp  phải  khó  khăn  về  đời  sống 
kinh  tế  thì  nên  tìm  cách  khắc  phục  bằng  cách  khác  ngoài 
cách bắt ép h/s đóng tiền để học thêm trong lúc tại các giờ 
học chính khóa chưa làm tròn trách nhiệm. 

     Khi  có  nhiều  thầy  cô  đã  quen  với  việc  dạy  thêm,việc 
nghiêm cấm này chắc sẽ gặp phải sự phản  ứng công khai 
hoặc  ngấm  ngầm  của  một  số  ít  nào  đó.Tuy  vậy,nếu  cần 
thiết  thì  phải  tìm  cách  làm,trước  hết  cần  giải  thích,vận 
động,sau là quyết định.Có cấm triệt để việc dạy thêm của 
các  thầy  cô  đương  nhiệm  mới  tạo  cơ  hội  góp  phần  làm 
trong sạch nhà trường và nền giáo dục. 

 

 

 

 
     

            TUYỂN CHỌN VÀ BỒI DƯỠNG THẦY GIÁO TRẺ 

                    Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP 

                        ( 

bài đăng ở tạp chí Trí tuệ số 7 năm 2006 )

    

 

           

Một  số  trường  đại  học  và  cao  đẳng  ngoài  công  lập 

đang  rất  thiếu  đội  ngũ  thầy  giáo  cơ  hữu  vững  mạnh,  ảnh 
hưởng  đến  sự  phát  triển  vững  chắc  của  nhà  trường

  .

Các 

trường  tuy  đã  thấy

 

được  điều  đó  nhưng  cách  làm  có  chỗ 

chưa ổn. 

     Thông thường tiêu chuẩn  để chọn thầy giáo trẻ là sinh 
viên tốt nghiệp đúng chuyên ngành, thuộc loại giỏi trở lên 
và biện pháp bồi dưỡng chủ yếu là cho đi học cao học để 
lấy bằng thạc sỹ.Làm như vậy không có gì sai nhưng hiệu 
quả không cao và không toàn diện . 

     Trước  hết,  cần  có  cái  nhìn  tổng  thể  về  phẩm  chất  cần 
thiết của thầy giáo để có tiêu chuẩn tuyển chọn và có biện 
pháp bồi dưỡng dài hạn,trung hạn,ngắn hạn một cách đúng 
đắn.Lại  phải  có  cái  nhìn  khách  quan  và  thấu  hiểu  để  biết 
công việc,tâm lý,hoàn cảnh của thầy giáo mà có chính sách 
đối xử thích đáng. 

      Phẩm chất của thầy giáo là có tâm huyết với sự nghiệp 
giáo dục, yêu nghề, yêu người, có đạo đức tư cách tốt, có 
năng  lực  sư  phạm  và  trình  độ  chuyên  môn.Như  vây  tiêu 
chuẩn học giỏi là cần nhưng chưa phải là cao nhất. 

        Vậy làm sao để tìm được người có tâm huyết

 ? 

Trước 

hết  cần  có  chính  sách

 

chiêu  hiền  đãi  sỹ

  , 

sau  đó  có  cách 

tuyển dụng đúng. 

      Nên ưu tiên chọn con em các gia đình có truyền thống 
dạy học và cần làm  một số phép thử. Thử như thế nào là 
tùy tài năng của người tuyển chọn. Khi chọn thầy giáo còn 
cần chú ý nhiều đến năng khiếu sư phạm. Đó là khả năng 
trình bày các vấn đề một cách mạch lạc,rõ ràng,hấp dẫn, là 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

68 

khả năng khơi dậy ở người khác các tình cảm tốt đẹp, lòng 
ham  học  hỏi  và  sáng  tạo.  Để    phát  hiện  năng  khiếu 
này,ngoài việc cho đối tượng giảng dạy thử một vấn đề còn 
cần làm một số trắc nghiệm tâm lý và sư phạm. 

      Cần bồi dưỡng về tâm huyết, năng lực sư phạm và trình 
độ  chuyên  môn.  Sự  cần  thiết  bồi  dưỡng  từng  vấn  đề  phụ 
thuộc vào thời kỳ và trình độ từng người. Nhiều lãnh đạo 
khi  làm  kế  hoạch bồi  dưỡng  cán  bộ  trẻ,  việc  duy  nhất  họ 
nghĩ tới là cho đi học cao học và khi cán bộ đã có bằng thạc 
sỹ là họ thỏa mãn. Tôi biết bằng thạc sỹ của chúng ta hiện 
nay có một số chỉ là hư danh, vì chương trình và cách thức 
đào tạo rất ít   tác dụng đến công việc cụ thể của thầy giáo. 
Nếu chỉ bằng lòng với tấm bằng thì thật tai hại. 

      Quan trọng nhất của thầy giáo trẻ là đào sâu, nắm vững 
môn  học  mình  phụ  trách,liên  hệ  được  với  thực  tế,  là  làm 
chủ  được  phương  pháp  sư  phạm  cơ  bản  để  đảm  bảo  cho 
việc dạy học đạt chất  lượng cần thiết. Sau đó dần dần mới 
bồi dưỡng chuyên môn rộng hơn và bồi dưỡng nghiệp vụ 
để đạt được năng lực sư phạm cao hơn. 

      Việc bồi dưỡng về môn học ít  trường quan tâm,để mặc 
cho thầy giáo tự xoay xở.Việc bồi dưỡng sư phạm thì một 
số trường mời báo cáo viên của Trường cán bộ quản lý giáo 
dục đến thuyết trình một số chuyên đề, kiểm tra hoặc thi rồi 
cấp chứng chỉ. Tôi có theo dõi một vài lớp như vậy và thấy 
phần lớn nội dung  thuyết  trình  là  ít phù hợp  với các thầy 
giáo  tập  sự  vì  chủ  yếu  trình  bày  đường  lối,chủ  trương 

chung  mà  ít  đi  sâu  vào  bồi  dưỡng  năng  lực,hướng  dẫn  
nghiệp vụ cho những người mới chập chững vào nghề. 

       Bản  thân  tôi  đã  vận  dụng  những  lý  luận  day  học  và 
kinh nghiệm hơn 40 năm đứng lớp để hướng dẫn cho các 
thầy  giáo  trẻ  từ  những  nhận  thức  cơ  bản  về  dạy  học,việc 
chuẩn bị bài giảng và các thao tác  cụ thể khi lên lớp đến 
việc xử lý các tình huống sư phạm v.v…Tôi lại dùng ngay 
những giờ giảng của mình ở một số lớp để các thầy tham 
khảo,rút  kinh  nghiệm.Tôi  nhận  thấy  cách  bồi  dưỡng  như 
thế là có hiệu quả. 

       Về chính sách đối với thầy giáo của các trường ngoài 
công lập,phải trả lương cho thầy giáo đại học đạt được mức 
sống trung bình khá trở lên thì mới tạo cho họ an tâm công 
tác,dành phần lớn thì giờ và năng lực cho việc dạy học. Và 
cũng như thế thì lãnh  đạo các trường mới có đủ cơ sở để 
yêu  cầu  các  thầy  làm  tròn  bổn  phận  dạy  tốt.  Các  trường 
ngoài  công  lập  có  khả  năng  làm  việc  này  tốt  hơn  so  với 
trường công lập.Vấn đề là các nhà lãnh đạo và quản lý có 
thấy được và có muốn làm hay không. 

 

 

 

 

       THAM LUẬN VỀ HIỆN TRẠNG CÁN BỘ GIẢNG DẠY 

                               CỦA CÁC TRƯỜNG  ĐẠI HỌC 

 

69 

  

Giới thiệu :Tháng 3 năm 1995 Bộ Giáo dục phối hợp với 
Công đoàn ngành tổ chức cuộc hội thảo ở trường Đại học 
Kinh tề quốc dân về chuyên đề: “ đội ngũ cán bộ giảng dạy 
đại học trong tình hình mới”.Hội thảo do Bộ trưởng Trần 
Hồng  Quân  và  Chủ  tịch  công  đoàn  ngành  Nguyễn  Mậu 
Bành đồng chủ trì.Đoàn đại biểu của trường Đại học Xây 
dựng do anh Phùng Văn Lự ,chủ tịch BCH công đoàn, dẫn 
đầu. Tôi là thành viên, đã đọc bài tham luận dưới đây: 

  

           Kính thưa đồng chí Bộ trưởng,đ/c Chủ tịch và toàn 
thể các đồng chí 

  

     Tôi xin bắt đầu bài phát biểu bằng việc công bố kết quả 
điều tra xã hội học do chúng tôi tiến hành về tình hình, tâm 
lý, nguyện vọng của các cán bộ giảng dạy. 

     Câu hỏi : Bạn có thích tiếp tục làm CBGD không ? 

      Trên 90% trả lời là rất thích. 

     Câu  hỏi  :  Trong  thời  gian  vừa  qua  bạn  đã  dành  bao 
nhiêu phần trăm thời gian làm việc để thực hiện mọi khâu 
của công tác giảng dạy và  nghiên cứu khoa học? 

      Đa  số  trả  lời  là  vào  khoảng  30  đến  40%,  một  số  ít  là 
dưới 30%,chỉ rất ít người trả lời trên 80%. 

      Như  vậy  là  có  mâu  thuẩn  lớn.Đa  số  vẫn  thích  làm 
CBGD  nhưng  thực  tế  lại  không  dành  đủ  thì  giờ  cho  việc 
giảng dạy.Có  mâu thuẩn ấy là do trong thời gian dài đồng 
lương thấp,CBGD phải dành nhiều thời gian để kiếm sống 
bằng đủ mọi cách. 

      Công việc kiếm sống ban đầu đã có mục tiêu và phương 
hướng tốt như là kiếm đủ sống để có thể giảng dạy và nâng 
cao trình độ một cách tốt hơn và quả thực nó đã có tác dụng 
tích cực.Nhưng dần dần một số người đã đi quá xa mục tiêu 
tốt đẹp ban đầu và công việc kiếm tiền lộ ra nhiiều mặt trái, 
tiêu cực,  như là quá say sưa với đồng tiền rồi ít quan tâm 
đến  chất  lượng  giảng  dạy,lên  lớp  dùng  bài  soạn  cách  đây 
trên  chục  năm,thờ  ơ  với  kỷ  cương  và  văn  hóa  học 
đường,coi  thi  và  chấm  bài  qua  loa  miễn  sao  có  điểm  nộp 
cho giáo vụ, như là không vừa lòng nhau trong việc ăn chia 
gây  nên  mất  đoàn  kết.  Những  mặt  trái  này  tuy  được  phát 
hiện nhưng không được uốn nắn kịp thời nên đã gây nhiều 
tác hại . 

     Trong thời gian vừa qua mâu thuẩn giữa hoạt động kiếm 
sống  và  giảng  dạy  là  mâu  thuẩn  chủ  yếu  của  đội  ngũ 
CBGD, giải quyết mâu thuẩn này rất khó nên nhiều trường 
đã tạm bỏ qua. Trong khi số đông hoạt động kiếm sống có 
hiệu quả, một số ít còn trở nên giàu có thì một bộ phận vì lý 
do này khác mà không thể kiếm được tiền.  

     Việc  kiếm  tiền  đã  thu  hút  nhiều  tâm  lực  và  thời  gian 
nhưng nhiều người vẫn rất muốn tiếp tục làm CBGD, một 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

70 

phần  là  vì  bản  chất  tốt  đẹp  của  nghề  nghiệp,  nhưng  phần 
không nhỏ là cái danh CBGD cũng bảo đảm cho công việc 
kiếm  tiền, làm  CBGD  mới  lợi dụng được  danh vị và thời 
gian nhiều cho việc đó. 

     Tôi  cũng  xin  nói  rằng  vẫn  còn  có  một  số  CBGD  giữ 
được  cân  bằng  giữa  các  hoạt  động  :  làm  tốt  việc  giảng 
dạy,nghiên cứu khoa học và kiếm sống tạm đủ. Nhung số 
này chiếm tỷ lệ thấp và tấm gương của họ ít được nhắc đến. 

      Đội ngũ CBGD đang chịu hai thử thách : sự phân hóa 
và sự bất cập. 

      Sự  phân  hóa  thể  hiện  trên  nhiều  mặt  :  tinh  thần,  kiến 
thức, kinh tế….Sự phân hóa này kéo theo nhiều vấn đề tâm 
lý phức tạp. 

     Sự  bất  cập  so  với  yêu  cầu  phát  triển  nền  giáo  dục  đại 
học cũng thể hiên ở nhiều mặt, đó là kiến thức và phương 
pháp chậm đổi mới, lạc hậu không những so với các nước 
tiên tiến mà còn tụt hậu so với một số cơ sở sản xuất trong 
nước  (  những  nơi  này  có  nhiều  tiền,nhiều  điều  kiện  hơn 
trong việc tiếp xúc với thế giới) , đó là sự hụt hẫng về đội 
ngũ kế cận, đó là các thầy lớn tuổi bị hạn chế về sức khỏe 
còn các thầy trẻ thì hoài bão về khoa học không cao… 

      Kính thưa các đồng chí 

      Tôi là một CBGD đã có 35 năm tuổi nghề.Tôi cũng đã 
làm nhiều việc khác nhau để kiếm sống như tham gia khảo 
sát,  thiết  kế,  thi  công,  đi  làm  chuyên  gia  ở  Châu  Phi,  đi 

buôn,  làm  cửu  vạn  xuyên  biên  giới,  làm  cố  vấn  kỹ  thuật, 
dạy  thêm…Tôi  cũng  có  dịp  đứng  ở  nhiều  cương  vị  khác 
nhau để nhìn nhận vấn đề này : CBGD,quản lý bộ môn và 
khoa, cán bộ đảng và công đoàn, kiếm sống ở trong nước 
và ngoài nước… 

      Tôi  thấy  nguyên nhân  của tiêu  cực  là  do từ hai phía  : 
phía CBGD và phía quản lý nhà nước,trong đó chủ yếu là 
do  cơ  chế,  chính  sách,  sự  quản  lý  của  các  cơ  quan  nhà 
nước. 

      Vì  đồng  lương  thấp,CBGD  phải  dùng  nhiều  thời  gian 
cho việc kiếm sống đã làm cho hiệu quả quản lý giảm sút 
nhiều,  lãnh  đạo  các  trường  nhiều  lúc  hữu  khuynh,  ngại 
đụng chạm, buông lỏng quản lý, không có những biện pháp 
giải  quyết  mâu  thuẩn  ,  không  có  những  khuyến  khích  và 
cách thức bảo đảm đời sống cho những thầy giáo tâm huyết 
với nghề. 

      Qui định về chế độ làm việc của CBGD được vạch ra 
trên  30  năm  trước  đây,  nhiều  điều  không  còn  phù  hợp 
nhưng vẫn chưa được sửa đổi . 

      Trong  công  cuộc  đổi  mới  mục  tiêu,  chương  trình,  nội 
dung  và phương  pháp  đào  tạo,  các bộ phận  tham  mưu  và 
chức năng của bộ đã có nhiều công sức tìm hiểu tình hình 
ngoài  nước  nhưng  khi  đem  áp  dụng  vào  hoàn  cảnh  của 
chúng ta thì còn nhiều lúng túng và không tránh khỏi một 
vài mâu tuẩn trong các quy định cụ thể, nó thể hiện vướng 

 

71 

mắc trong tư duy, một mặt Bộ muốn mở rộng quyền tự chủ 
cho các trường, mặt khác lại muốn tập trung quản lý. 

      Khi  hoạch  định  các  đường  lối,  khi  soạn  thảo  các  quy 
chế, Bộ vẫn lấy ý kiến đóng góp từ các trường.Bộ cứ tưởng 
đã thu thập  được ý kiến từ  cơ  sở nhưng  không phải hoàn 
toàn như thế do các nguyên nhân sau : 1- Sự thảo luận ở cơ 
sở thường qua loa, ít khi được làm thật cẩn thận. 2-Thường 
ý kiến phân tán,trái ngược, không mấy khi có được sự tập 
trung  cao.  3-Người  thay  mặt  cơ  sở  phản  ảnh  lên  trên  thì 
phần lớn  chỉ phản ảnh những ý kiến đã qua bộ lọc của họ. 

      Còn các chuyên gia của Bộ. Chúng tôi ở cơ sở rất kính 
phục các vị về sự uyên thâm nhưng đoán rằng các vị biết 
khá rõ tình hình nước ngoài mà thiếu thực tế ở trong nước. 

      Kính  thưa  đ/c  Bộ  trưởng,  đ/c  Chủ  tịch  và  tất  cả  các 
đồng chí. 

      Để  đóng  góp  ý  kiến  chúng  tôi  xin  nêu  một  số  vấn  đề 
sau : 

1-Xây dựng một nhận thức đúng về đội ngũ thầy giáo.Gần 
đây  chúng  ta  nói  nhiều  đến  việc  lấy  người  học  làm  trung 
tâm.Điều đó là đúng nhưng chưa đủ. Cần phân biệt hai vấn 
đề.Trong  hoạt  động  giảng  dạy  và  quản  lý  cụ  thể  ở  từng 
trường thì phải lấy người học làm trung tâm,  nhưng trong 
sự phát triển của giáo dục phải lấy việc xây dựng đội ngũ 
thầy  giáo làm  khâu chủ  yếu.  Nếu  không  có  được  đội ngũ 
thầy  có  năng  lực,có  phẩm  chất  ,có  đủ  điều  kiện  để  toàn 

tâm,toàn  sức  cho  nghề  nghiệp  thì  mọi  chủ  trương,  đường 
lối dù có hay đến mấy cũng chỉ nằm lại trên giấy. 

2-Phải xem năng lực, phẩm chất của đội ngũ thầy giáo là 
tài sản quý của trường, một thứ tài sản vô hình nhưng tồn 
tại, có thể được tăng trưởng hoặc hao mòn.Tài sản này phải 
được đầu tư và phát triển. 

      Trong những năm chiến tranh,cơ sở vật chất thiếu thốn 
nhưng  chúng  ta vẫn  đào  tạo  tốt,  một  trong  những  nguyên 
nhân quyết định là nhờ vào phẩm chất của thầy giáo. Ngày 
nay,  trong  công  cuộc  hiện  đại  hóa,  Nhà  nước  cần  đầu  tư 
thích đáng và có chính sách thích hợp cho phần tài sản quý 
giá, vô hình và khó quản lý này. 

3- Về đời sống của CBGD.Chúng ta muốn phát triển cần có 
sự ổn định. Ổn định về chính trị mọi người đều thấy rõ và 
rất quan tâm,còn  ổn định về xã hội thì sao? Tôi nghĩ một 
trong những yêu cầu của ổn định xã hội là người nào được 
giao  việc  gì  phải  có  đủ  điều  kiện  và  ràng  buộc  để  toàn 
tâm,toàn ý làm việc đó. Đối với  CBGD một trong những 
điều kiện là thu nhập. Hiện nay tiền lương đã có một số cải 
cách, có tăng lên, có phụ cấp thêm. Tuy vậy khi nhìn vào 
lương cần phân biệt giá trị tuyệt đối và tương đối. Giá trị 
tuyệt  đối là quan trọng, nhưng giá trị  tương  đối  còn  quan 
trọng hơn vì nó gây ra nhiều tác động tâm lý. 

         Về  tương  đối,  trong  rất  nhiều  nước  đời  sống  của 
CBGD đại học phải ở mức trên trung bình khá của đô thị, 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

72 

còn  giáo  sư  phải  là  thuộc  loại  khá.  Muốn  phát  triển  giáo 
dục Nhà nước cần quan tâm vấn đề đó, giải phóng cho đội 
ngũ thầy giáo khỏi việc lo kiếm sống. Trong lúc chưa giải 
quyết được triệt để vấn đề này phải xem việc thầy giáo làm 
thêm để kiếm sống chỉ là giải pháp tình thế.Việc này khác 
xa với hoạt động thực tiễn trong lao động sản xuất. 

4-Cùng  với  sự  quan  tâm  về  đời  sống  và  phẩm  chất  của 
CBGD thì việc sàng lọc, bổ sung là rất cần thiết. Một trong 
những tiên đề của giáo dục là “ thầy phải ra thầy”. Phải tìm 
cách gỡ được cái xích trói buộc về biên chế bằng các dạng 
hợp  đồng.  Phải   làm  sao  để  có  được những  CBGD trẻ  có 
kiến thức,có tâm huyết,có hoài bão khoa học và đặc biệt là 
không phải lo kiếm sống. Trong đối xử nên tránh,tìm cách 
xóa bỏ quan điểm bình quân,sống lâu lên lão làng. 

      Kính thưa toàn thể các đồng chí 

      Vì thời gian có hạn nên tôi không thể trình bày được hết 
các suy nghĩ của mình và không đưa ra được nhiều chứng 
cứ  thuyết  phục,mặc  dù  các  chứng  cứ  không  thiếu,  mong 
các đ/c thông cảm.Trong việc chấn hưng nền giáo dục tôi 
cũng đã có một số suy nghĩ và dự kiến nhưng chưa có dịp 
trình  bày  và  thực  thi.  Hôm  nay  được  phát  biểu  vài  ý 
kiến,được phản ảnh vài thực trạng,có lẽ đối với nhiều đồng 
chí ở đây là không có gì mới mẻ, nhưng với  tôi, được phát 
biểu  công  khai  như  thế  này  là  vinh  dự,là  hạnh  phúc.  Xin 
cám ơn ban tổ chức và toàn thể các đồng chí.      

Bình  luận  :  Những  điều  được  đề  cập  trong  tham  luận  đã 
xẩy  ra  trên  10  năm.Hiện  nay  đã  có  những  thay  đổi  theo 
hướng đề nghị. 

                      

 

 

 

 

 

 
                                 

THƯ  GỬI  QUỐC   HỘI 

                         Về các vấn đề của nền giáo dục 

(  Quốc  hội  đã  nhận  được,cho  biên  tập  lại  và  đăng  báo 
Người đại biểu nhân dân,số ra ngày 28 tháng 6 năm 2006 
dưới  tiêu  đề  “  Một  số  biện  pháp  khắc  phục  yếu  kém  của 
nền giáo dục nước nhà” ) 

 

                    Kính thưa Quốc hội 

     Tôi là Nguyễn Đình Cống,giáo sư trường Đại học Xây 
dựng,có  gần  50  năm  gắn  bó  với  ngành  giáo  dục,đã  nghỉ 
hưu nhưng vẫn tiếp tục dạy học ở nhiều trường. Được biết 
Quốc hội sẽ họp để bàn về giáo dục,tôi xin trình bày một 

 

73 

vài ý kiến để tham khảo.Nhiều ý là hoàn toàn mới,ít trùng 
lặp. 

     Nền  giáo  dục  của  nước  ta  đã  đạt  nhiều  thành  tích  to 
lớn,điều đó là rõ ràng,xin không nhắc lại.Những hiện tượng 
tiêu  cực,bất  cập  cũng  đã  được  phát  hiện  khá  đầy  đủ,tôi 
cũng  không  nêu  thêm.Tôi  chỉ  xin  trình  bày  một  vài  suy 
nghĩ về nguyên nhân của tiêu cực,đồng thời góp một số ý 
kiến về biện pháp khắc phục. 

     1-Nguyên nhân cơ bản là sự quá duy ý chí của lảnh đạo 
trong việc phát triển giáo dục.Chúng ta đã phát triển rộng 
rãi giáo  dục bậc cao trong lúc đất nước còn nghèo,nền kinh 
tế  chưa  theo  kịp  để  phục  vụ  và  tiếp  nhận  thành  quả  của 
nó.Chúng ta thường tự hào là giáo dục được xếp vào hàng 
các  nước  phát  triển  trong  khi  kinh  tế  đang  ở  mức  thấp 
kém.Trong  khi  quá  tự  hào  như  vậy  lại  không  thấy  được 
mâu thuẩn to lớn về việc tách giáo dục ra xa sự phát triển 
kinh  tế.Đây  là  nguyên  nhân  của  nhiều  nguyên  nhân  khác 
dẫn  đến  các  tiêu  cực  như  sự  bần  cùng  hóa  đội  ngũ  giáo 
viên,sự  dạy  thêm  để  thu  tiền,sự  giảm  sút  chất  lượng  đào 
tạo,sự sa sút phẩm chất của thầy cô giáo. 

     2-Nguyên  nhân  thứ  hai  là  dùng  nhầm  người  lảnh  đạo 
giáo dục.Sau khi bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên mất,nhiều 
bộ  trưởng  kế  tiếp  đã  tỏ  ra  thiếu  tầm  nhìn,thiếu  năng 
lực.Theo  tôi,bộ trưởng giáo dục  nên  là  một  người giỏi  về 
khoa học nhân văn và xã hội,một người thành thạo về giáo 
dục phổ thông chứ không nên là một nhà khoa học tự nhiên 

hoặc kỹ thuật,lại càng không thể là một người có năng lực 
chung chung.Sự yếu kém về nhân văn , xã hội và quản lý 
làm cho người lảnh đạo không đề xuất được các biện pháp 
đúng,không có tầm nhìn chiến lược về phát triển,khôngphát 
hiện sớm và có biện pháp ngăn chặn kịp thời các tiêu cực 
dễ lây lan.Nhìn lại mấy chục năm qua thấy rằng nhiều tiêu 
cực đã xuất hiện và lây lan nhanh chóng sau khi bộ trưởng 
Nguyễn văn Huyên mất. 

     3-Nguyên nhân thứ ba là đường lối của Nhà nước khi sử 
dụng,đề bạt,trả luơng cho cán bộ quá thiên về hình thức của 
bằng cấp mà chưa chú trọng đúng mức đến năng lực thực 
sự.Điều này dẫn đến tiêu cực về bằng giả,về học giả bằng 
thật,về sự hạ thấp chất lượng giáo dục. 

     4- Thứ tư là sự mất cân đối nghiêm trọng giữa phát triển 
giáo dục phổ thông,đại học và hệ thống dạy nghề. 

     5-Thứ năm là sự tuyên truyền của chúng ta quá đề cao 
người có bằng cấp,tạo ra một  tâm lý háo danh trong nhân 
dân,tìm đủ mọi cách để con em có bằng nọ bằng kia,tạo ra 
một nhu cầu to lớn tìm kiếm học vị, trong đó có một phần 
là nhu cầu giả tạo. Một số người so sánh thấy số sinh viên 
trên một vạn dân của nước ta thấp hơn các nước phát triển 
rồi lo lắng, muốn mau chóng tăng cao.So sánh như vậy là 
khập khiểng.Họ không thấy rằng  cũng rất cần so sanh số 
sinh viên trên tổng thu nhập GDP và con số này của chúng 
ta chắc là thuộc nhóm cao nhất thế giới. 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

74 

     6-Thứ  sáu  là  sự  tiêu  cực  tràn  lan  trong  xã  hội  mà  chủ 
yếu là nạn tham nhũng,bệnh hình thức đã ảnh hưởng mạnh 
đến  giáo  dục,làm  cho  nền  giáo  dục  xuống  cấp,làm  cho 
nhiều người vốn có tâm huyết với giáo dục,nhiều nhà giáo 
và  nhà  quản  lý  giỏi  và  trung  thực  khó  giữ  được  phẩm 
chất,phải miễn cưởng chấp nhận phận hèn. 

                                             *       *        * 

     Trong  sự  phát  triển  của  giáo  dục  cũng  như  của  nhiều 
ngành  khác  có  hai  loại  động  lực  tác  dụng.Thứ  nhất  là  từ 
chính sách và sự quản lý của Nhà nước . Thứ hai là sự tự 
phát của học sinh, của thầy cô,nói chung là của nhân dân. 
Mỗi động lực đều có chỗ hay,  chỗ yếu.Các chỗ đó có khi 
cộng  hưởng  với  nhau,khắc  phục  cho  nhau,triệt  tiêu  lẫn   
nhau.Thí  dụ  có  những  nơi  lảnh  đạo  và  quản  lý  yếu  kém 
nhưng  vẫn  có  được  một  vài  học  sinh  xuất  sắc.Đó  là  nhờ 
trong  chốn  tiêu  cực  vẫn  còn  có  vài  học  sinh,vài  thầy 
giáo,nhà quản lý đã trụ vững và vươn lên,chứ không phải 
nhờ vào những thứ khác. 

                                            *        *        * 

     Để khắc phục những yếu kém tôi xin đề ra một số biện 
pháp sau : 

1-Những  cán  bộ  lảnh  đạo  cao  nhất  của  Đảng,Nhà 
nước,Quốc hội phải thật thấm nhuần nghị quyết “ Giáo dục 
là  quốc  sách  hàng  đầu”,biến  nó  thành  tình  cảm  và  nhận 

thức  sâu  sắc,phải  thật  sự  đau  xót  vì  sự  yếu  kém  của  giáo 
dục. 

2-Tạm dừng mọi việc phát triển,tập trung vào việc củng cố 

3- Bằng mọi cách Nhà nước và nhân dân bảo đảm cho thầy 
cô giáo có được cuộc sống theo mức phát triển của xã hội 
để  họ  có  thể  dành  phần  lớn  tâm  lực  cho  việc  dạy  học  ở 
trường. 

4- Phát động phong trào toàn dân quan tâm nâng cao chất 
lượng  giáo  dục,tổ  chức  diễn  đàn  rộng  rãi,khuyến  khích 
những  người  có  tâm  huyết  và  trình  độ  đóng  góp  ý 
kiến,công sức cho việc nâng cao chất lương dạy và học.Tổ 
chức trong toàn ngành một số đợt sinh hoạt quy mô với chủ 
đề nâng cao hiệu quả và chất lượng. 

5-Tổ chức tranh cử các chức vụ đứng đầu bộ và các sở giáo 
dục để chọn được những người thực sự có tài năng,có tâm 
huyết với giáo dục,tránh được những kẻ cơ hội. 

6- Lập hệ thống thanh tra  đặt ngoài Bộ Giáo dục ( có thể 
trực thuộc Quốc hội,Hội đồng nhân dân,Chính phủ hoặc Bộ 
Nội vụ ) 

7-Trước  mắt  cấm  hẳn  việc  các giáo viên  đương  chức dạy 
thêm  có  thu  tiền,động  viên  và  tạo  điều  kiện  cho  thầy  cô 
giáo tập trung vào dạy chính khóa.Việc học thêm sẽ do các 
thầy cô giáo đã nghỉ hưu hoặc do những người ngoài ngành 
giáo dục. 

 

75 

   Kính thưa Quốc hội 

   Tôi xin Quốc hội công bố để các đại biểu Quốc hội biết 
được  nội  dung  thư  này.Tôi  cũng  xin  phép  được  trình  bày 
một tham luận khoảng 20 phút  để thể hiện rõ hơn,chi tiết 
hơn  các vấn đề đã được nêu một cách ngắn gọn trên đây. 

     Kính xin bộ phận thường trực,sau khi xem xong thư này 
báo cho tôi biết là Quốc hội đã nhận được thư để tôi được 
an tâm 

     Kinh chúc Quốc hội vạn sự thành công. 

 

Bình  luận:Quốc  hội  đã  cho  biên  tập  lại,cắt  bỏ  một  vài 
ý,sửa một vài câu rồi cho đăng báo.Không biết các đại biểu 
có ai đọc không nhưng tác giả không nhận được thông tin 
phản hồi nào cả. 

 

 

 

 

 

 

 

 

             

THƯ NGỎ GỬI BỘ TRƯỞNG BỘ GIÁO DỤC

 

      Phản ảnh về đại học tại chức : vừa học vừa làm 

                  ( đăng trên mạng Vietnamnet ngày 16-7 -2007 ) 

 

                         Kính thưa Bộ trưởng 

     Chủ trương,quy chế đào tạo đại học tại chức nhìn chung 
là  đúng  đắn.Mấy  chục  năm  qua  việc  đào  tạo  tại  chức  đã 
cung cấp một số lớn cán bộ có trình độ,giải quyết được tình 
trạng thiếu người làm việc ở các địa phương.Thành tích là 
to lớn.Nhung gần đây việc đào tạo tại chức đã quá bị lạm 
dụng,mở  rộng  quá  mức  so  với  khả  năng  của  người 
học,người  dạy  và  cơ  quan  quản lý,làm  cho  chất  lượng  tụt 
dốc thê thảm.Bức tranh đại học tại chức đã quá đen tối,tình 
hình  đã  quá  mức  phải  báo  động.Qua  khảo  sát  sơ  bộ  thấy 
rằng tiêu cực có mặt ở khắp mọi hoạt động,tôi chỉ xin phản 
ảnh một số nét về tuyển sinh,giảng dạy và đánh giá. 

     Về tuyển sinh : Tuy cũng có những đợt ôn tập,những kỳ 
thi  tuyển,cũng  có  điểm  sàn  xét  tuyển  nhưng  phần  lớn  chỉ 
làm  cho  có  hình  thức,đối  phó.Sự  gian  dối  là  khá  phổ 
biến.Phần lớn người được tuyển không đúng đối tượng,có 
động  cơ  học  tập  lệch  lạc.Đa  số  sinh  viên  có  trình  độ  quá 
thấp,bị  hổng  rất  nhiều  kiến  thức  phổ  thông,do  đó  không 
tiếp  thu  được  các  kiến  thức  đại  học.Họ  cũng  học,cũng 
thi,cũng đạt điểm trên trung bình và được xét lên lớp,được 
cấp  bằng,thế  nhưng  học  mà  không  hiểu,thi  được  chủ  yếu 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

76 

nhờ  mưu  mẹo,thi  xong  rồi  thì  quên  gần  hết  các  kiến 
thức,còn kỹ năng gần như chẳng có gì. 

     Tôi dạy một số môn chuyên ngành năm thứ ba và thứ tư 
ngành kỹ thuật xây dựng (thi tuyển khối A).Trước khi dạy 
tôi thường kiểm tra trình độ sinh viên về một số vấn đề rất 
dễ,rất cơ bản của kiến thức các năm trước có liên quan tới 
môn  sẽ  học,thế  mà  hơn  80  %  sinh  viên  không  làm  được 
bài.Gần  đây tôi kiểm tra thêm về toán rất dễ ở phổ thông  
như cộng,trừ phân số,tính diện tích hình thang…thì trên 30 
% không làm được. 

     Khi giảng bài, tôi đã cố gắng giảng thật cụ thể,giảng đi 
giảng lại những vấn đề chủ yếu,tìm cách đơn giản hóa các 
vấn  đề  phức  tạp  với  mong  mỏi  sinh  viên  nắm  được  kiến 
thức  cơ  bản.Sau  mỗi  vấn  đề  tôi  thường  hỏi  sinh  viên  đã 
hiểu  chưa,nắm  được  chưa,nếu  có  chỗ  nào  chưa  rõ  tôi  sẽ 
trình bày lại.Phần lớn những lần như vậy tôi chỉ nhận được 
sự  im  lặng  đáng buồn.Một số sinh  viên  cho phương pháp 
dạy của tôi là quá tuyệt vời nhưng không ít lại thờ ơ. Tôi cứ 
tưởng mình đã hết lòng giảng dạy như vậy thì thu nhận của 
sinh viên đạt khá cao nhưng qua kiểm tra  mới thấy nhiều 
người chẳng tiếp thu được gì cả.Trong hoàn cảnh như vậy 
việc hướng dẫn cho sinh viên phương pháp học  tập và làm 
cho họ học cách suy nghĩ thật là khó khăn.Khi kiểm tra và 
thi nếu bài ra không giống 100% bài mẫu đã được luyện tập 
trước  thì  đa  số  sinh  viên  không  làm  được  bài,họ  chỉ  biết 
máy móc làm theo bài mẫu. 

     Trao đổi với nhiều thầy giáo ở trong và ngoài trường tôi 
được biết tình trạng như trên là phổ biến trong toàn quốc . 

      Theo qui định mỗi năm sinh viên thường được tập trung 
học vào hai kỳ,mỗi kỳ khoảng hai,ba tháng.trong thời gian 
đó đáng ra sinh viên được nghỉ hoặc giảm bớt việc làm để 
tập  trung  cho  việc  học,thế  nhưng  số  sinh  viên  được  nghỉ 
như  vậy  là  quá  ít,phần  lớn  vẫn  phải  làm  việc  bình 
thường.Có  những  lớp  còn  phải  làm  việc  toàn  bộ  ban 
ngày,chỉ tranh thủ học vài giờ vào buổi tối trong  các đợt 
tập  trung  ngắn  ngủi.Trình  độ  đã  yếu  kém  lại  không  bảo 
đảm được thời gian và điều kiện thì làm sao học cho có kết 
quả. 

     Về  dạy  và học:Cách tổ chức dạy  học  là  theo  lối  “cuốn 
chiêu”.Đó  là  mỗi  môn  được  dạy  trong  một  số  ngày  liên 
tiếp,xong  môn  này  mới  chuyển  sang  môn  khác.Theo  kế 
hoạch  và  thời  khóa  biểu  mỗi  ngày  chỉ  học  khoảng  5  tiết 
nhưng  có  những  môn  được  dạy  cấp  tập  từ  8  đến  12 
tiết.Thầy phải dạy thật nhanh cho xong để còn đi dạy nơi 
khác hoặc làm việc khác có thu nhập cao hơn.Cách tổ chức 
dạy như thế có thuận lợi cho người quản lý và người dạy 
nhung hiệu quả rất kém.Tôi gọi đó là dạy học “ kiểu mưa 
rào”,  mưa  rất  to  nhưng  trôi  tuột  hết.Vài  ba  ngày  cho  một 
môn,bảy,tám  môn  cho  mỗi  đợt,sinh  viên  chỉ  biết  cắm  cúi 
ghi  chép  mà  không  hiểu  bài.Đúng  là  kiểu  dạy  cho  qua 
chuyện,học cho qua chuyện. 

 

77 

      Có lập luận cho rằng trong thời gian tập trung sinh viên 
chỉ cần tiếp nhận kế hoạch ,chương trình học tập,nhận tài 
liệu và  được hướng dẫn các phần cơ bản còn việc học và 
làm bài tập được thực hiện trong cả năm.Phần lớn đó chỉ là 
lý thuyết suông.Thực tế sinh viên không có đủ trình độ và 
điều kiện để theo cách học đó. 

     Tôi đã nghĩ ra và áp dụng một số biện pháp nhằm khắc 
phục nhược điểm của kiểu dạy học mưa rào, có viết báo và 
tìm  cách  phổ  biến  nhưng  xem  ra  rất  ít  thầy  cô  muốn  vận 
dụng  . 

     Trao đổi với nhiều giảng viên về cách dạy tại chức đa số 
cho rằng họ chỉ cố gắng trình bày cho xong  nội dung môn 
học theo đề cương  mà rất ít người quan tâm đến trình độ 
của  sinh  viên  và  kết  quả  thu  nhận.Cách  dạy  học  như  vậy 
thật phản sư phạm và nguy hiểm. 

      Về  đánh giá  : Có  nhiều  môn học sau vài  ba ngày  học 
cấp tập,sinh viên chưa kịp hiểu,chưa kịp ôn tập đã được thi 
luôn.Thế mà kết quả điểm số khá cao.Có lẽ do cả thầy và 
trò đã dùng một số mẹo nào đó. 

     Cũng có những môn học được tổ chức ôn tập và thi khá 
nghiêm túc nhưng phần lớn chỉ nghiêm được ở lần thi thứ 
nhất,thường lần thi này đạt kết quả khá thấp.Lần thi thứ hai 
thường thường thầy gửi đề cho các cơ sở tự tổ chức thi,sự 
lỏng lẻo và gian lận xẩy ra phổ biến ở kỳ thi này vả đa số 
người  thi  đều  qua  được.Điểm  thi  đạt  trên  trung  bình,xem   

như đã hoàn thành môn học nhưng kiến thức còn lại chẳng 
có gì đáng kể. 

     Gần  như  tất cả các giảng viên dạy tại chức đều biết rõ 
hiện  trạng  trên  nhưng  đa  số  đều  chấp  nhận  với  câu  an  ủi 
“gặp thời thế,thế thời phải thế”. Cũng có một ít thầy cô tỏ 
ra bức xúc,đã tự mình tìm cách bảo đảm chất lượng giảng 
dạy  môn  học  và  góp  ý  kiến  với  các  cơ  sở  quản  lý  đào 
tạo.Thế  nhưng việc làm của họ chỉ như ném hạt cát xuống 
ao bèo.Khi tôi trao   đổi với nhiều thầy cô về tình hình tại 
chức, họ thường khuyên “xin đừng vác gậy chống trời sập”. 

     Đại học tại chức hàng năm đã cung cấp nhiều người có 
bằng cử nhân,kỹ sư, trong đó chỉ  có một số ít có năng lực 
còn đa số chỉ có bằng là thật còn kiến thức rởm. 

     Tình hình như vậy có hai điều nguy hiểm, cần báo động 
. 

     Thứ nhất là sự băng hoại đạo đức và đạo lý giáo dục,là 
khuyến khích gian lận và thói vô trách nhiệm,là thầy trò lừa 
dối lẫn nhau và cùng đơn vị quản lý lừa dối nhân dân.Càng 
lừa dối được nhiều thành tích càng lớn. 

     Thứ  hai  là  sự  lảng  phí  quá  lớn  của  xã  hội.Một  số  khá 
đông người quản lý, người dạy,người học bỏ ra nhiều công 
sức,thời  gian  và  tiền  của  để  dạy  và  học  nhưng  kết  quả 
chẳng có được là bao,hiệu quả của công việc là rất thấp. 

     Có lập luận cho  rằng dù sao đại học tại chức cũng giải 
quyết được các vấn đề nâng cao dân trí và thỏa mãn được 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

78 

nhu cầu đại học của số đông.Theo tôi đó là những lập luận 
không đúng với thực tế.Học mà không hiểu, không nhớ thì 
nâng cao dân trí ở chỗ nào?Còn nhu cầu, cũng nên đánh giá 
bao nhiêu phần trăm là nhu cầu giả tạo.Và nếu có đáp ứng 
nhu cầu thì cũng cần dạy và học cho tử tế chứ không phải 
bằng cách gian lận. 

 

 

          Kính thưa Bộ trưởng 

     Vì  một số lý do mà tôi không viết thư riêng,buộc phải 
viết thư ngỏ này, tôi xin lỗi vì việc đó. 

     Trên đây chỉ là vài nét chấm phá về bức tranh ảm đạm 
của  đại  học  tại  chức.Thực  tế  còn  nhiều  bất  cập  về  chính 
sách và quản lý, còn nhiều hành vi tiêu cực tồi tệ mà không 
thể kể hết ra đây.Kính mong Bộ trưởng quan tâm đến tình 
hình, tổ chức khảo sát và đánh giá thật khách quan việc đào 
tạo tại chức,có biện pháp chấn chỉnh kịp thời. 

     Về phần tôi, nếu được Bộ trưởng hỏi đến, tôi xin cung 
cấp thêm thông tin,    đóng góp các suy nghĩ và biện pháp 
nhằm chấn hưng nền giáo dục nước nhà. 

     Xin gửi Bộ trưởng lời chào kính trọng và tin cậy  . 

 

Bình  luận  :  Đây  là  nỗi  niềm  bức  xúc  từ  lâu,đã  suy  nghĩ 
nhiều năm mới viết nên bức thư này.Sau khi được công bố 

có  một  số  báo  hưởng  ứng  và  rất  nhiều  người  hoan 
nghênh,trong  đó  có  một  số  người  ở  trong  nước  và  nước 
ngoài  gọi  điện  cho  tôi  tỏ  ý  tán  thành.Tôi  cũng  mong  chờ 
được ai đó hỏi tới các biện pháp nhằm khắc phục tình hình 
nhưng chờ mãi mà chẳng có tin tức gì cả.Thôi cũng đành 
vậy  chứ  biết  làm  sao.Lại  một  lần  nữa  góp  ý  kiến  không 
đúng với tầm người nghe,phạm vào điều răn của Hàn phi 
khi viết “thuyết nan”vậy. 

 

 

 

    THƯ GỬI BAN GIÁM HIỆU VÀ CÁC CHỦ NHIỆM KHOA 

                            TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG 

 

         Kính thưa Quý Vị 

Mấy năm qua trường chúng ta thu nhận nhiều cán bộ giảng 
dạy  trẻ,tâp  sự.  Huấn  luyện,đào  tạo  năng  lực  sư  phạm  cho 
họ  là  việc  làm  cần  thiết.Việc  này  thường  do  các  bộ  môn 
đảm  nhiệm  nhưng  có  nơi  làm  được,có  nơi  không.Nhà 
trường  cũng  đã  có  lần  mở  lớp,mời  các  vị  ở  Viện  quản  lý 
giáo  dục  đến  giảng  bài  và  cấp  chứng  chỉ.Tôi  có  theo  dõi 
các lớp ấy và thấy nội dung chủ yếu là các đường lối,chính 
sách,các xu hướng về giáo dục,ít phù hợp với đối tượng cán 
bộ  tập  sự  (chỉ  thích  hợp  cho  các  trưởng  bộ  môn  trở 
lên).Ngay như bài tâm lý sư phạm cũng nặng về lý thuyết 

 

79 

mà ít có tác dụng thực tế.Những lớp như vậy có cái hay là 
người học được cấp chứng chỉ nhưng kết quả không giúp 
ích gì được bao nhiêu cho công việc hàng  ngày. 

      Qua nhiều năm giảng dạy tôi đã tích lũy được khá nhiều 
kinh nghiệm sư phạm,gần đây lại được nghiên cứu và giảng 
môn  lý  luận  dạy  đại  học  cho  một  số  lớp  cao  học  nên  có 
được trang bị thêm về lý thuyết.Tôi có nguyện vọng được 
giúp đỡ các cán bộ trẻ,tập sự nhanh chóng nắm được những 
vấn  đề lý  luận  và  kỹ  năng sư  phạm  để  phục  vụ  cho công 
tác.Tôi đề nghị Nhà trường hoặc các khoa tổ chức lớp bồi 
dưỡng nghiệp vụ sư phạm,tôi xin nhận giảng dạy. 

      Sau đây tôi xin giới thiệu một đề cương dự kiến khoảng 
15 tiết 

1-Mục tiêu của dạy học: Mục tiêu chuyên biệt, MT chung, 
MT chiến lược 

2-Công viêc học và dạy: Các kiểu học, vấn đề tự học, tiềm 
năng  và  sự  phát  triển.Các  kiểu  dạy,dạy  được,dạy  hay,dạy 
giỏi,điều kiện để dạy hay,dạy giỏi. 

3-Cấu trúc của quá trình dạy học: Chuẩn bị tâm lý, tri giác 
thông  tin  ,hình  thành  khái  niệm,ôn  tập  củng  cố,luyện  tập 
vận dụng,kiểm tra điều chỉnh. 

4- Nội dung dạy học: Hệ thống kiến thức, kỹ năng kỹ xảo, 
kinh nghiệm sáng tạo, chuẩn mực thái độ đạo đức. 

5- Quy luật và nguyên tắc dạy học: Quy luật, nguyên tắc, 
đặc điểm của quy luật và nguyên tắc dạy học,vận dụng. 

6-Phương pháp dạy học : Đại cương về PP, PP thông báo( 
diễn  giảng),PP  nêu  vấn  đề,  PP  tìm  kiếm  bộ  phận,  một  số 
các PP khác. 

7- Chức năng và phẩm chất của thầy giáo: Chức năng,phẩm 
chất,việc bồi dưỡng phẩm chất. 

8-  Chuẩn  bị  việc  dạy  học  :  Chuẩn  bị  lâu  dài  (năng 
lực,phương pháp..),chuẩn bị dạy một môn học,chuẩn bị một 
bài giảng (soạn bài ),chuẩn bị lên lớp. 

9-Trình bày bài giảng (thực hành việc dạy-giảng bài): Yêu 
cầu  của  việc  giảng  bài,cách  dùng  ngôn  ngữ,cách  dùng 
bảng,cách dùng các phương tiện kỹ thuật hiện đại,cách bao 
quát lớp học,cách xử lý các tình huống sư phạm. 

10-  Tâm  lý  sư  phạm,  quan  hệ  thầy  trò:Động  lực  của  việc 
học,tại  sao  có  sự  chán  học  bỏ  học,các  kiểu  quan  hệ  thầy 
trò,vấn đề kỷ cương và dân chủ trong nhà trường. 

                          Kinh thưa các vị 

     Tôi chỉ thể hiện thiện chí của mình muốn đóng góp chút 
công sức cho đội ngũ thầy cô giáo,góp phần vào việc dạy 
học đạt chất lượng và hiệu quả.Việc đó chỉ có thể thực hiện 
được khi có sự ủng hộ và sự tổ chức của quý vị. 

       Xin gửi lời chào thân ái và kính trọng . 

Hồi ký của GS.TS. Nguyễn Đình Cống – Nguyên Chủ nhiệm Khoa XD – ĐHXD. Bản post tặng các thành viên trên www.ketcau.com 

80 

Bình  luận  :  Thư  này  được  gửi  đến  tận  tay  các  vị  vào 
khoảng tháng 10 năm 2006( Nội dung hoàn toàn như trên 
nhưng văn chương có thể khác chút ít).Sau khi nhận đựoc, 
hiệu trưởng Nguyễn Văn Hùng và một số chủ nhiệm khoa 
gặp  tôi,tỏ  ý  hoan  nghênh  thiện  chí  và  hứa  sẽ  tìm  cách  tổ 
chức lớp như vậy.Tuy thế đến nay vẫn chưa mở được lớp 
nào,chắc là do quá bận.Riêng  đối với bộ môn Công trình 
bêtông cốt thép tôi có tổ chức được vài buổi hướng dẫn, dự 
giờ một số cán bộ trẻ,nghe các bạn ấy nói là có tác dụng 
tốt.