PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ

Zajęcia nr 2

STUDIA WIECZOROWE / GRUPA 3 / 23-PR-WM-S6-PUE

MGR BARBARA CHACZKO

Źródła prawa UE

Prawo Unii Europejskiej obejmuje prawo konstytuujące Unię, stanowione
przez państwa członkowskie (prawo pierwotne) oraz prawo
stanowione przez instytucje Unii w ramach powierzonych im
kompetencji (tzw. prawo wtórne lub pochodne.

Prawo pierwotne Unii - traktaty stanowiące podstawę Unii, tzw. traktaty
założycielskie, z załączonymi do nich protokołami, aneksami itp., traktaty
je zmieniające, traktaty akcesyjne oraz ogólne zasady prawa.

Prawo wtórne (pochodne) - prawo stanowione w Unii przez jej
instytucje na podstawie kompetencji powierzonych przez Państwa
Członkowskie.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Źródła prawa UE

Obecnie w całym zakresie kompetencji Unii stosowana jest ta sama metoda,
nazywana poprzednio metodą wspólnotową, a dziś metodą unijną.

Metoda wspólnotowa/unijna oznacza obecnie, że:



inicjatywa prawodawcza należy do Komisji (wyjątki określa art. 289 zd. 4 TFUE);



tryb przyjmowania aktów prawnych przez instytucje ustalają Traktaty założycielskie;



najważniejsze akty przyjmowane są wspólnie przez Radę i Parlament Europejski;



akty instytucji:

a.

tworzą część porządku wewnętrznego państw członkowskich, mogą być
bezpośrednio stosowane i wywoływać skutek bezpośredni,

b.

korzystają z pierwszeństwa stosowania w stosunku do prawa krajowego,

c.

interpretuje je i kontroluje ich legalność TSUE.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Źródła prawa UE

Źródła prawa Unii:

1) prawo pierwotne (traktaty, akty o charakterze konstytucyjnym, ogólne zasady prawa),

2) umowy międzynarodowe Unii,

3) prawo wtórne:

a) akty ustawodawcze (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje),

b) akty nieustawodawcze (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje),

- akty delegowane, akty delegujące

- akty wykonawcze,

c) inne akty (np. zalecenia, opinie, porozumienia międzyinstytucjonalne, uchwały,

deklaracje, programy działania),

4) akty wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akty ustawodawcze



to rozporządzenia, dyrektywy lub decyzje, a więc wiążące akty prawne,
określające istotne elementy danej dziedziny (a contrario z art. 290
ust. 1 TFUE), przyjmowane w drodze procedury ustawodawczej
(zwykłej lub specjalnej; zob. rozdział X, pkt 4.2.).



akty ustawodawcze przyjmowane są z inicjatywy Komisji.



art. 17 ust. 2 TUE



art. 289 TFUE

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akty ustawodawcze:

1) wymagają:

a) uzasadnienia i odnoszą się do propozycji, inicjatyw, zaleceń,

wniosków lub opinii przewidzianych w Traktatach,

b) ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

2) wchodzą w życie z dniem w nich określonym lub, w jego braku, 20
dnia po ich publikacji;

3) podlegają kontroli parlamentów narodowych co do zgodności z zasadą
pomocniczości.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akty nieustawodawcze



to rozporządzenia, dyrektywy i decyzje, o których mowa w art. 288
TFUE, które nie są przyjmowane w drodze zwykłej lub specjalnej
procedury ustawodawczej, oraz decyzje Rady przyjęte na podstawie
art. 24 i 26 TUE. Mogą one mieć charakter aktów delegowanych lub
wykonawczych.



Akty nieustawodawcze przyjęte w formie rozporządzeń, dyrektyw i
decyzji, o których mowa w art. 288 TFUE to wiążące prawnie akty
Komisji lub Rady o charakterze delegowanym lub wykonawczym.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akty delegowane



to akty Komisji wydawane na podstawie kompetencji delegowanych jej
przez Radę lub Parlament Europejski, pochodne w stosunku do aktu
delegującego kompetencje. Aktem powierzającym Komisji kompetencje
może być tylko akt ustawodawczy



Zgodnie z art. 290 ust. 1 TFUE akt ustawodawczy może przekazywać
Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów o charakterze nieustawodawczym o
zasięgu ogólnym.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akt delegowany to akt prawny ( art. 290 ust. 1 TFUE)

1) Komisji, wydany na podstawie kompetencji delegowanych przez Radę
lub Parlament Europejski;

2) nieustawodawczy o zasięgu ogólnym;

3) uzupełniający lub zmieniający niektóre, inne niż istotne, elementy
aktu ustawodawczego,

4) o celach, treści, zakresie i czasie obowiązywania mieszczących się w
wyraźnie określonych w akcie ustawodawczym celach, treści, zakresie
oraz czasie obowiązywania przekazanych Komisji uprawnień. Przekazanie
uprawnień nie może dotyczyć istotnych elementów danej dziedziny.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akt delegujący kompetencje:

1) jest aktem ustawodawczym;

2) wyraźnie określa warunki przekazania uprawnień, które mogą być
następujące:

a) Parlament Europejski lub Rada może zadecydować o odwołaniu

przekazanych uprawnień,

b) akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy Parlament

Europejski lub Rada nie wyrażą sprzeciwu w terminie przewidzianym przez
akt ustawodawczy.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akty wykonawcze



W przeciwieństwie do aktów delegowanych zdefiniowanych w art. 290
ust. 1 TFUE, postanowienia art. 291 ust. 2 TFUE nie zawierają definicji
aktów wykonawczych.



Wskazują one jedynie, że w sytuacji gdy konieczne są jednolite warunki
wykonywania prawnie wiążących aktów Unii, akty te powierzają
uprawnienia wykonawcze Komisji lub, w należycie uzasadnionych
przypadkach oraz w przypadkach określonych w artykułach 24 i 26
Traktatu o Unii Europejskiej, Radzie.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Akt wykonawczy Unii:

1) wymaga upoważnienia w wiążącym akcie prawnym, który wykonuje
(nie musi to być akt ustawodawczy);

2) jest wydawany, gdy konieczne są jednolite warunki do wykonania aktu
podstawowego

3) służy wcieleniu w życie aktu podstawowego w sposób nieingerujący w
jego

4) podlega

kontroli

państw

członkowskich

(procedurom

komitologicznym).

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Podstawowe formy aktów w podziale szczegółowym



Art. 288 TFUE

„W celu wykonania kompetencji Unii instytucje przyjmują rozporządzenia, dyrektywy,
decyzje, zalecenia i opinie.

Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we
wszystkich Państwach Członkowskich.

Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w od-niesieniu
do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę
wyboru formy i środków.

Decyzja wiąże w całości. Decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów.

Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej”.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Rozporządzenie



jest instrumentem ujednolicania prawa Unii



ma zasięg ogólny



wiąże w całości



jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich - tworzy prawa i obowiązki dla
jednostek



nie może być przez państwo zmienione ani uzupełnione, zastępuje prawo krajowe



tworzy prawa i obowiązki dla jednostek



dla swojej skuteczności wymaga uzasadnienia i ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym UE we wszystkich
językach urzędowych Unii i wchodzi w życie w określonym w nim terminie lub 20 dni po publikacji



jeśli w danej dziedzinie wydano rozporządzenie, państwa członkowskie tracą uprawnienia do
stanowienia prawa w tym zakresie

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Dyrektywa



jej adresatem jest państwo członkowskie



co do zasady ustanawia prawa i obowiązku tylko dla państw członkowskich



wiążę państwo, do którego jest adresowana co do rezultatu, który ma być osiągnięty,



pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków



służy zbliżaniu prawa



wymaga transpozycji



nie może być skierowana do jednostek



wchodzi w życie w dacie określonej w dyrektywie lub 20 dni od publikacji w Dzienniku
Urzędowym UE lub notyfikacji adresatowi – okres do transpozycji zaczyna biec

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Decyzja



co do zasady ma charakter indywidualny i konkretny



decyzja wiąże w całości,



decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko adresatów



decyzja może także nie wskazywać indywidualnego adresata, wtedy
więc wywołuje skutki wobec wszystkich, których może dotyczyć.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Decyzja, która wskazuje adresata:



jest aktem konkretno – indywidualnym instytucji Unii, tym różni się od
rozporządzenia, które ma charakter powszechnie obowiązującego prawa.



wiąże w całości, tych do których jest skierowana ( instytucje UE, państwo
członkowskie, jednostkę), to odróżnia ją od dyrektyw, które wskazują rezultat,
który ma być osiągnięty



może nałożyć bezpośrednio skuteczne obowiązki na adresata, jej adresat nie ma
swobody co do sposobu jej wykonania



jeśli jest skierowana do państwa członkowskiego:



może być powołana przez jednostkę przeciwko państwu



nie może wywołać skutków horyzontalnych.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Prawo wtórne

Zalecenia i opinie



zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej



zalecenia mogą wydawać: Rada, Komisja oraz Europejski Bank
Centralny



z opiniami mogą wiązać się skutki prawne, na przykład gdy wymagana
przez Traktat przed podjęciem decyzji przez Radę opinia PE wprawdzie
nie musi być uwzględniona, ale brak opinii stanowi naruszenie
istotnego wymogu proceduralnego

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Autonomia prawa



Prawo UE stanowi część prawa krajowego i jest w nim stosowane
bezpośrednio



Aby lepiej to zrozumieć należy się odwołać do klasycznych koncepcji
stosowania prawa międzynarodowego



Koncepcja monistyczna – prawo międzynarodowe i krajowe są częścią
jednego systemu, ratyfikowane traktaty mogą być powoływane przed sądem
krajowym, pierwszeństwo prawa międzynarodowego



Koncepcja dualistyczna – dwa różne systemy, traktaty muszą być
transponowane do prawa krajowego, w przypadku konfliktu – pierwszeństwo
może uzyskać późniejsza ustawa

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa



Dwa kluczowe orzeczenia (26/62 Van Gend & Loos, 6/64 Flaminio Costa vs.
E.N.E.L)



Trybunał stwierdził:

„Poprzez utworzenie na czas nieograniczony Wspólnoty, posiadającej własne
organy, wyposażonej w osobowość prawną, w zdolność prawną, w zdolność do
reprezentacji w sferze międzynarodowej, a w szczególności w prawa suwerenne
wywodzące się z ograniczenia kompetencji państw członkowskich lub z przekazania
przez państwa członkowskie swoich uprawnień Wspólnocie, państwa członkowskie
ograniczyły swoje suwerenne prawa i przez to utworzyły korpus prawa, które jest
wiążące dla ich obywateli i dla nich samych. Traktat EWG stworzył własny porządek
prawny, który po wejściu w życiu Traktatu został włączony do porządków prawnych
praw członkowskich i musi być stosowany przez ich sądy.”

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa



Oznaczało to początek autonomii prawa wspólnotowego.



Jednolite dla wszystkich zasady np. zasada bezpośredniości i
pierwszeństwa.



Państwa członkowskie nie mogą postępować wbrew swoim
zobowiązanym, wbrew Traktatowi, a prawo Unii:

a.

Stanowi część porządku prawnego państwa członkowskiego, tzn.
obowiązuje bezpośrednio

b.

Może być powoływane jako źródło praw i obowiązków zarówno organów
państwa lub Unii, jak i jednostek, tzn. stosowane może być
bezpośrednio.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa



Zasada bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego została
ustanowiona przez Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie Van
Gend en Loos z 5 lutego 1963 r.



W wyroku tym Trybunał oświadcza, że prawo unijne tworzy nie tylko
obowiązki dla państw członkowskich, ale także prawa dla
obywateli. W efekcie osoby otrzymują prawa i mogą bezpośrednio
powoływać się na normy europejskie przed sądami krajowymi i
wspólnotowymi. Nie ma nawet konieczności, żeby państwo
członkowskie wprowadzało daną normę europejską do swojego
wewnętrznego porządku prawnego.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Zasada skutku bezpośredniego



Zasada bezpośredniego skutku (bezpośredniego stosowania) pozwala
osobom na bezpośrednie przywoływanie normy przed
krajowym lub wspólnotowym wymiarem sprawiedliwości.
Zasada ta dotyczy tylko niektórych aktów wspólnotowych i podlega
wielu uwarunkowaniom.



Zasada bezpośredniego skutku prawa europejskiego jest wraz
z zasadą pierwszeństwa, fundamentem prawa wspólnotowego.
Została zatwierdzona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
(TSUE).

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Kryteria bezpośredniego stosowania / bezpośredniego skutku norm:



Norma musi być wystarczająco jasna i precyzyjna, aby nadawała się do
stosowania przez sąd lub organ



Norma musi być bezwarunkowa – jej stosowanie nie może być
uzależnione od swobodnego uznania organu ją stosującego – Unii lub
PCz



Norma musi być zupełna / kompletna – jej wykonanie nie może zależeć
od późniejszych środków wykonawczych przyjmowanych przez PCZ lub
instytucje Unii.

[pojęcie bezpośrednie stosowanie ( szersze) i bezpośredni skutek (węższe)
mogą być stosowane zamiennie.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Bezpośredni skutek horyzontalny i wertykalny



Bezpośredni skutek ma dwa aspekty: wertykalny i horyzontalny.



Bezpośredni skutek wertykalny ma znaczenie dla stosunków między
osobami a państwem. Oznacza to, że obywatele mogą powoływać się na
normę europejską w stosunku do państwa.



Bezpośredni skutek horyzontalny ma znaczenie dla stosunków między
osobami indywidualnymi. Co oznacza, że osoba prywatna może przywołać
normę unijną w sporze z inną osobą.



W zależności od rodzaju aktu Trybunał Sprawiedliwości przyjął bądź pełny
bezpośredni skutek (tzn. bezpośredni skutek horyzontalny i wertykalny)
bądź częściowy bezpośredni skutek (tylko skutek wertykalny).

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Norma jest bezpośrednio skuteczna, jeśli przyznaje jednostce prawa, które
mogą być dochodzone przed sądem krajowym w stosunkach



Jednostka – państwo ( wertykalnych)



Jednostka - jednostka ( horyzontalnych),

Warunki:

1.

Norma musi być częścią porządku prawnego państwa ( bezpośrednio
obowiązywać) oraz

2.

Musi nadawać się do bezpośredniego stosowania tj. być: jasna i
precyzyjna, bezwarunkowa, zupełna/kompletna.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Skutek bezpośredni a prawo wtórne

Rozporządzenia



rozporządzenie zawsze ma bezpośredni skutek.



Artykuł 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że
rozporządzenia

są

bezpośrednio

stosowane

w

państwach

członkowskich.



Trybunał Sprawiedliwości dodaje w wyroku Politi z 14 grudnia 1972
r., że chodzi o pełny skutek bezpośredni.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Dyrektywa:



dyrektywa jest aktem adresowanym do państw członkowskich i musi zostać przez
nie poddana transpozycji do prawa krajowego.



Jednak Trybunał Sprawiedliwości uznaje, że w niektórych przypadkach ma
zastosowanie zasada bezpośredniego skutku w celu ochrony praw osób
indywidualnych.



Trybunał uznał w orzecznictwie, że dyrektywa ma bezpośredni skutek, jeśli jej
przepisy są bezwarunkowe oraz wystarczająco jasne i precyzyjne (wyrok z
4 grudnia 1974 r., Van Duyn).



Niemniej jednak skutek bezpośredni może mieć tylko charakter wertykalny
i może być stosowany tylko, jeśli państwa członkowskie nie
transponowały dyrektywy w terminie (wyrok z 5 kwietnia 1979 r., Ratti),

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Decyzja



decyzje mogą mieć bezpośredni skutek, jeśli adresowane są do
państwa członkowskiego.



Trybunał Sprawiedliwości uznaje tylko bezpośredni skutek wertykalny
(wyrok z 10 listopada 1972 r., Hansa Fleisch)

Zalecenia, opinie



opinie i zalecenia nie są prawnie wiążące. Wobec tego nie mają
bezpośredniego skutku.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Bezpośrednie obowiązywanie 



normy prawa wspólnotowego od dnia ich wejścia w życie stają
się automatycznie częścią porządku prawnego obowiązującego
w Państwie Członkowskim, obok norm prawa krajowego, bez
potrzeby ich inkorporacji. Prawo wspólnotowe nie staje się prawem
krajowym, lecz zachowuje swoją odrębność.



Bezpośrednie

stosowanie

prawa

wspólnotowego

jest

konsekwencją

jego

bezpośredniego

obowiązywania

dla

organów państwa członkowskiego. Normy prawa wspólnotowego
stanowią

podstawę

prawną

dla

działań

organów

państwa

członkowskiego.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Zasada pierwszeństwa



Zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawo wspólnotowe ma
wartość

nadrzędną

nad

prawem

krajowym

państw

członkowskich. Zasada pierwszeństwa dotyczy wszystkich aktów
wspólnotowych, które mają moc wiążącą. Państwa członkowskie nie
mogą więc stosować przepisu krajowego, który jest niezgodny
z prawem wspólnotowym.



Zasada

pierwszeństwa

gwarantuje

nadrzędność

prawa

wspólnotowego nad krajowym. Jest to podstawowa zasada prawa
wspólnotowego. Podobnie jak zasada bezpośredniego skutku, nie
jest zapisana w traktatach, ale została zatwierdzona przez
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa



TSUE ustanowił zasadę pierwszeństwa w sprawie Costa przeciwko Enel
z 15 lipca 1964 r. W wyroku tym Trybunał orzekł, że prawa wydane
przez instytucje europejskie włączają się do systemu prawnego
państw członkowskich, które zobowiązane są do ich
przestrzegania.



Jeśli norma krajowa jest sprzeczna z przepisem wspólnotowym, władze
państw członkowskich muszą stosować przepis wspólnotowy. Prawo
krajowe nie jest zniesione czy uchylone, jedynie jego moc
wiążąca jest zawieszona.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa



Nadrzędność prawa wspólnotowego stosuje się do wszystkich
aktów krajowych, niezależnie od tego, czy były przyjęte przed
czy po danym akcie wspólnotowym.



Prawo wspólnotowe jest nadrzędne w stosunku do prawa krajowego, a
zasada pierwszeństwa gwarantuje jednolitą ochronę prawną
obywateli na całym terytorium UE.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Zakres stosowania zasady



Pierwszeństwo prawa wspólnotowego nad prawem krajowym jest absolutne.
Dlatego zasada ta stosuje się do wszystkich wiążących aktów
wspólnotowych niezależnie od tego, czy zaliczają się do prawa
pierwotnego czy do prawa wtórnego.



Podobnie wszystkie akty krajowe podlegają tej zasadzie, niezależnie
od ich rodzaju: ustawa, rozporządzenie, uchwała, dekret, okólnik itp.
Nie ma znaczenia, czy teksty zostały wydane przez władzę
wykonawczą czy ustawodawczą państwa członkowskiego.



Władza sądownicza także zobowiązana jest do stosowania zasady
pierwszeństwa. Prawo tworzone przez nią, orzecznictwo, także musi
przestrzegać przepisów UE.

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Zasady stosowania prawa

Odpowiedzialni za przestrzeganie zasady



Podobnie jak w przypadku zasady bezpośredniego skutku, Trybunał Sprawiedliwości
sprawuje kontrolę nad należytym stosowaniem zasady pierwszeństwa. Może
ukarać państwa członkowskie, które jej nie stosują, poprzez decyzje wydane na
podstawie różnych środków przewidzianych przez traktaty założycielskie, a
w szczególności skargi w sprawie naruszenia traktatu.



Także sędziowie krajowi muszą czuwać nad przestrzeganiem zasady
pierwszeństwa. W związku z tym mogą stosować odesłanie prejudycjalne,
jeśli mają wątpliwości co do stosowania zasady. W wyroku z 19 czerwca 1990 r.
(Factortame) Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że sąd krajowy w ramach pytania
prejudycjalnego dotyczącego ważności normy krajowej musi niezwłocznie
zawiesić stosowanie tej normy w oczekiwaniu na rozwiązanie preferowane
przez Trybunał Sprawiedliwości oraz orzeczenia, jakie sąd wyda co do treści

Prezentacja opracowana na
podstawie :J. Barcz (red.),
Instytucje i prawo Unii
Europejskiej, wyd. 3, Warszawa
2012

Polecany podręcznik:



Polecany podręcznik:

Prawo Unii Europejskiej, Barcik Jacek, Wentkowska Aleksadnra, wyd. C.H.
Beck

Następne zajęcia:



Zasada pośredniego stosowania



Odpowiedzialność odszkodowawcza państw



Zasady działania UE ( zasada przyznania kompetencji, zasada
lojalności, zasada efektywności, zasada równowagi instytucjonalnej)

Model prawny
integracji
europejskiej

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ