PROCES ZAPEWNIENIA JAKOŚCI

PRZEZ WPROWADZENIE

STANDARDÓW.

NOWOCZESNE PODEJŚCIE
DO STANDARDÓW W
PIELĘGNIARSTWIE.

Każdy człowiek spotyka się

w życiu codziennym z dobrą
lub złą jakością, doświadcza
ją i ma na jej temat swój
pogląd.

POJĘCIE JAKOŚCI MOŻNA ROZPATRYWAĆ W
DWÓCH KONCEPCJACH:



Pierwsza określa jakość jako
zgodność z wyznaczonymi
standardami. Osiągniecie pożądanej
jakości polega na sformułowaniu
szczegółowych norm i dokładnym ich
przestrzeganiu.



Druga koncepcja traktuje jakość w
kategoriach użyteczności dla nabywcy. W
tym przypadku nabywcy poprzez
formułowanie określonych wymagań
wyznaczają standardy, które zakład
uwzględnia w swej działalności. Wysoka
jakość usługi jest uznawana za priorytetowe
zadanie każdego zakładu, który dąży do
przetrwania, rozwoju, sukcesu.



Obowiązek i moralna powinność
gwarantowania jakości opieki
zdrowotnej spoczywa także na
pielęgniarkach i położnych. Są to
bowiem kwalifikowane grupy
zawodowe, obdarzone publicznym
zaufaniem, które mają zapewnić
ludziom pielęgnację na bezpiecznym,
akceptowanym poziomie.



Pielęgniarstwo

, aspirujące do

pozycji wolnego zawodu, musi skupić
wokół jakości opieki wysiłek wszystkich
pielęgniarek, niezależnie od
zajmowanego przez nie stanowiska,
tworzyć celowe i całościowe programy i
nie ustawać w konsekwentnym ich
realizowaniu.



W ochronie zdrowia jakość jest
definiowana jako stopień, w jakim
każda usługa świadczona pacjentowi,
dostarczana z aktualnym stanem
wiedzy , podnosi prawdopodobieństwo
uzyskania pożądanego wyniku opieki i
redukuje prawdopodobieństwo
niepożądanych następstw.



Określenie ,,aktualny stan wiedzy” podkreśla
fakt, że pracownicy ochrony zdrowia muszą być
na bieżąco zaznajamiani z dynamicznie
zmieniającym się stanem wiedzy w ich
dziedzinach i umiejętnie ją wykorzystywać w
działaniu praktycznym. Kluczowym czynnikiem
w poprawie jakości wydaje się zapewnienie
dostępu do najnowszej i istotnej informacji
medycznej oraz stworzenie systemu
motywującego pracowników do korzystania z
niej.



Dokonywanie oceny jakości
świadczonej opieki umożliwiają
standardy, które są ukierunkowane
na pożądany, wartościowy poziom
opieki.



Jest to poziom zmierzający w
kierunku ideału, ale z zachowaniem
osiągalności i realizmu.



Według zaleceń Międzynarodowej Rady
Pielęgniarek (ICN) standardy powinny
stanowić wzorzec, do którego należy
odnosić się przy planowaniu,
realizowaniu i ocenie jakości usług, co
umożliwia racjonalną i obiektywną
ocenę działań pielęgniarskich.



Standardy jednocześnie powinny prowadzić do
wykazania odpowiedzialności pielęgniarstwa
wobec:



indywidualnego pacjenta jak i całego

społeczeństwa,



terapeutycznego i innych pracowników służby

zdrowia,



samego zawodu pielęgniarskiego.

W PIELĘGNIARSTWIE STANDARD OKREŚLA SIĘ JAKO:



,,system kryteriów i ocen
znajdujących zastosowanie w
dążeniach zmierzających do
podnoszenia jakości
pielęgnowania” bądź rozumie się jako
wzór, model działań w odniesieniu do
określonej osoby (grupy osób)(Piątek
A., 1997).



Standard to: ,,profesjonalne
wyrażenie akceptowanych norm,
bądź kryteriów, w stosunku do
których można odnieść jakość
świadczeń zdrowotnych”
(Donabediana A., 1996).



Standard to: ,,przyjęta norma,
profesjonalnie uzgodniony poziom
wykonawstwa jakiegoś działania,
stosownie do potrzeb pacjentów,
dostosowany do warunków, w jakich
jest realizowany. Standard jest
osiągalny, obserwowalny, mierzalny i
pożądany. Jego celem jest
ujednolicenie świadczonych działań i
podnoszenie ich jakości”.

Standard

to

stopień pewnej
doskonałości działań
i punkt odniesienia
dla porównań

STANDARDY PEŁNIĄ FUNKCJĘ:



regulacyjną – wskazują jak być
powinno a przez dokonania oceny.



informacyjno-motywującą – jest
to rozpiętość pomiędzy stanem
opisanym w standardach i kryteriach
a stanem faktycznym, stanowi
istotne źródło informacji.

CELE STANDARDÓW

:



Umożliwić realizację
istotnych dla zawodu
wartości, zasad, celów oraz
wskazywać na warunki
związane z rozwojem
zawodu.



Uregulować i ujednolicić
opiekę pielęgniarską
realizowaną na różnych
polach jej działalności.

CELE STANDARDÓW CD.:



Ugruntować praktykę pielęgniarską na
rzetelnych podstawach teoretycznych.



Pomagać pielęgniarstwu wychodzić
naprzeciw zmieniającym się potrzebom
zdrowotnym społeczeństwa.



Służyć jako środek komunikowania celów
pielęgniarstwa instytucjom, państwu,
członkom zawodu oraz opinii publicznej.

CECHY STANDARDÓW:



skuteczność tzn. służą osiągnięciu celu,



efektywność czyli wydajność (cel ma być
osiągnięty bez marnotrawienia zasobów),



właściwość i trafność - dostosowane do
posiadanych zasobów i możliwości
realizacji

oraz oparte na rzetelnej diagnozie

pielęgniarskiej,



akceptacja zarówno wśród podmiotu
opieki, jak i personelu, który je wdraża
do codziennej praktyki,



dostępność dla wszystkich
podopiecznych, niezależnie od
miejsca, religii, rasy itp.

W RAPORCIE „ THE REGULATION OF NURSING” Z 1985R. ZOSTAŁY UJĘTE
ZASADY TWORZENIA STANDARDÓW:



Standardy powinny być tak
skonstruowane, aby służyły
osiągnięciu założonych celów. Jest
to ustalenie odpowiedniej ilości i
jakości usług.



Podstawą standardów powinny być
jasne definicje odpowiedzialności
zawodowej oraz zakresu działań
zawodowych pielęgniarki.



Standardy powinny wspierać jak
najlepszy rozwój zawodu pielęgniarki
zgodnie z jego potencjalnym
wkładem społecznym.



Standardy powinny być
wystarczająco ogólne oraz elastyczne
by można było osiągnąć ich cel, a
jednocześnie zapewnić swobodę dla
innowacji rozwoju oraz zmian.



Standardy powinny promować

uniwersalny poziom jakości
wykonywania zawodu, jak również
tożsamość zawodową i mobilność
personelu.



Standardy powinny uznawać

równość oraz współzależność
zawodów dostarczających
podstawowych usług.



Standardy powinny być formułowane
zgodnie z wymogami, które mają na
celu ich lepsze zastosowanie oraz
większą przydatność dla zawodu.

SCHEMAT BUDOWY STANDARDU



Temat



Oświadczenie standardowe



Uzasadnienie



kryteria struktury



kryteria procesu



kryteria wyniku



Aneks – wykaz literatury, tabele, itp

OŚWIADCZENIE STANDARDOWE



Najczęściej standard formułowany jest
przez oświadczenie standardowe, które
opisuje jego szerokie cele. Oświadczenie
standardowe to jasna i zwięzła definicja
poziomu doskonałości, który ma być
osiągnięty w procesie pielęgnowania
pacjenta ze specyficznym problemem lub
potrzebą, przez określonego członka
wielodyscyplinarnego zespołu.



Każdy standard zawiera
kryteria – czyli szczegółowe
i praktyczne informacje w
jaki sposób można standard
osiągnąć



Kryterium – miernik
pozwalający na odróżnienie
od czegoś innego, służący za
podstawę oceny.

KRYTERIUM STRUKTURY

– określa właściwości miejsc, w których jest

realizowana opieka pielęgniarska, zasoby

materialne (pomieszczenia, sprzęt), strukturę

organizacyjną, system informacji, zasoby

ludzkie, dostępność, zapewnienie możliwości

aktualizowania wiedzy pielęgniarkom, zgodnej z

nowymi trendami w pielęgniarstwie na świecie.

KRYTERIUM PROCESU

– odnosi się do wszystkich niezbędnych

czynności koniecznych do osiągnięcia

celu i działań zespołu i pacjenta w

zakresie diagnostyki, terapii i

rehabilitacji oraz oddziaływań

interpersonalnych.

KRYTERIUM WYNIKU

– oznacza ocenę opieki nad pacjentami.

KRYTERIA JAKO WSKAŹNIKI STANDARDÓW
ODPOWIADAJĄ NA PYTANIA:



Kto, co i w jaki sposób ma być
zagwarantowane aby osiągnąć
standard?



Co ma być zrobione dla osiągnięcia
standardu?



Jakie będą rezultaty w wyniku realizacji
standardu w praktyce?

KRYTERIA POWINNY CHARAKTERYZOWAĆ SIĘ
NASTĘPUJĄCYMI CECHAMI:



Obiektywność – oparte na faktach,



Wymierność – muszą być widoczne,
słyszalne, możliwe do oceny,



Niezawodność – zachowują swoje
znaczenie dla każdej osoby,



Osiągalność – są realistyczne,



Szczegółowość – jasno opisują
poszczególne czynniki lub ich wyniki,



Zwięzłość,



Zrozumiałość – jasne i
nieskomplikowane słownictwo,



Trafność w sensie klinicznym –
opisują współczesną praktykę,



Wszechstronność – odzwierciedlanie
różnych aspektów stanu zdrowia.



Opracowywanie i stosowanie w
praktyce zawodowej standardów
pielęgnowania ma duże znaczenie,
opieka pielęgniarska bowiem, obok
innych świadczeń, w istotny sposób
wpływa na jakość sprawowanej opieki
zdrowotnej.



Standardy opieki mogą być
opracowane przez grupę specjalistów
(ekspertów) w danej dziedzinie
pielęgniarstwa, albo przez pielęgniarki
– praktyków, zainteresowani i
współuczestniczące w procesie
podnoszenia jakości opieki w swojej
placówce.



W 1990 roku po blisko trzydziestoletniej działalności
Royal College of Nursing (RCN) w zakresie
standaryzacji, w ramach prac West Berkshire Health
Authority powstał program Dynamic Standards
Settings System (DySSSy) – Dynamiczny System
Standaryzacji, znany również pod nazwą Dynamic
Quality Improvement Programme (DQJ) –
Dynamiczny Program Poprawy Jakości. Główny jego
cel to zwrócenie uwagi oraz zmobilizowanie
praktyków do działań na rzecz poprawy jakości
opieki pielęgniarskiej. Program ten, w którym
czołowe miejsce zajmuje pacjent, ustala, monitoruje
i ocenia standardy praktyki pielęgniarskiej na
poziomie oddziału bądź poradni.

PODSTAWOWE ZASADY DYSSSY:

1.

Standardy są opracowywane i wdrażane przez
praktyków.

2.

W proces standaryzacji włączony jest cały
zespół pielęgniarek i położnych.

3.

Standardy są skoncentrowane na pacjencie.

4.

Standardy opracowywane są dla konkretnej
sytuacji.

5.

Standardy są ustalone na poziomie możliwym
do osiągnięcia.

6.

Konieczne jest zespołowe działanie.

NOWOCZESNE PODEJŚCIE DO STANDARDÓW W PIELĘGNIARSTWIE

PODEJŚCIE TRADYCYJNE

PODEJŚCIE SKONCENTROWANE NA
ZESPOLE



Standardy i kryteria opracowywane są

odgórnie



Narzędzia pomiaru cechuje niezawodność i

ważność



Ocena zewnętrzna



Personel oczekuje zaleceń pokontrolnych



Zewnętrzna ocena nie zawsze uwzględnia

specyficzne warunki danego zakładu



Skoncentrowanie na procesie opieki,

szczególnie na technicznych umiejętnościach

personelu



Standardy i kryteria opracowywane są

przez praktyków na podstawie oceny

własnych usług



 Narzędzia pomiaru opracowywane są

lokalnie dla specyficznego aspektu

opieki, jakiego dotyczy standard



 Ocena wewnętrzna pomiędzy

personelem



 Personel inicjuje zalecenia dla

poprawy jakości



 Ocena wewnętrzna oparta o własne

specyficzne warunki pozwala na

umiejscowienie pacjenta w centrum



 Skoncentrowanie na poszukiwaniu

możliwości poprawy jakości



W Polsce w 1992 roku w ramach
działalności statutowej Naczelna Rada
Pielęgniarek i Położnych powołała
Komisję ds. Standardów i Kwalifikacji
Zawodowych, która zajęła się
ustaleniem kryteriów, opracowywaniem
standardów oraz organizowaniem prac
nad nimi.

POWOŁANA PRZEZ NRPIP KOMISJA DS. STANDARDÓW I
KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH OPRACOWAŁA KONCEPCJĘ
PRAC NAD STANDARDAMI, USTALAJĄC ICH HIERARCHIĘ

:

1.

Ogólne standardy w
pielęgniarstwie, które zawierają:



Podstawowe założenia teoretyczne
pielęgniarstwa



Definicje podstawowych pojęć



Strukturę organizacyjną
pielęgniarstwa



Standardy kształcenia i doskonalenia
zawodowego

HIERARCHIA STANDARDÓW CD.:

2. Ogólne standardy pielęgniarskiej

praktyki klinicznej oraz standardy
praktyki pielęgniarskiej w podstawowej
opiece zdrowotnej.

Zawierają wytyczne i normy wykonywania

zawodu z uwzględnieniem dobranej
koncepcji i celu pielęgnowania, praw
pacjenta, metod pielęgnowania,
obowiązujących przepisów prawnych,
warunków organizacyjno – technicznych.

HIERARCHIA STANDARDÓW CD.:

3. Standardy praktyki pielęgniarskiej

w poszczególnych specjalnościach
pielęgniarstwa, np.: standardy w
pielęgniarstwie środowiskowym,
chirurgicznym, psychiatrycznym,
pediatrycznym, itd.

HIERARCHIA STANDARDÓW CD.:

4. Standardy opieki pielęgniarskiej

określające zasady i sposób
postępowania w opiece na
poszczególnymi grupami
pacjentów, wyodrębnionymi na
podstawie przyjętego kryterium, np.
stanu zdrowia, zdolności do
samoopieki, jednostki chorobowej lub
specyficznej sytuacji, w której znajduje
się pacjent.

HIERARCHIA STANDARDÓW CD.:

5. Standardy postępowania

pielęgniarskiego w poszczególnych
sytuacjach – opisują zasady i
procedury postępowania
pielęgniarskiego podczas wykonywania
złożonych zabiegów diagnostycznych,
leczniczych, rehabilitacyjnych lub
zapobiegawczych, np. wykonywanie
wstrzyknięć, karmienie przez zgłębnik,
itp

HIERARCHIA STANDARDÓW CD.:

6. Standardy zakładowe – powinny

stanowić zbiór wymagań i norm, który
określa deklarowany i możliwy do
zrealizowania w danym zakładzie poziom
opieki pielęgniarskiej. Stworzenie takich
standardów powinno być poprzedzone
ogólną analizą sytuacji w zakładzie (misje
zakładu, projektowana strategia, obszar
działań, warunki organizacyjno-techniczne).

ZESPÓŁ DS. POPRAWY JAKOŚCI

Jednym z etapów procesu poprawy jakości

jest pomiar stopnia realizacji standardu w
praktyce za pomocą odpowiednich narzędzi
oraz weryfikacja i ciągłe udoskonalanie
wypracowanych standardów. Mierzeniem
jakości opieki zajmuje się Zespół ds.
Poprawy Jakości, w skład którego powinni
wchodzić przedstawiciele jednostki
świadczącej opiekę na różnych poziomach
organizacyjnych.

SPRAWDZANIE STANDARDÓW OPIEKI PRZEBIEGA W
KILKU ETAPACH, KTÓRYMI SĄ:

1.

Opracowanie ankiet sprawdzających
(badających opinie pacjentów i opinie
personelu) oraz ocena dokumentacji.

2.

Przygotowanie personelu do
przeprowadzenia ankiet

3.

Wybór próby i czasu trwania pomiaru

4.

Przeprowadzenie badań ankietowych i
analiza dokumentacji.

5.

Zestawienie wyników ankiet.

MIERZENIE STOPNIA OSIĄGNIĘCIA STANDARDÓW
POWINNO UWZGLĘDNIAĆ OSIĄGNIĘTE WYNIKI Z
TRZECH PERSPEKTYW:



pacjenta,



zespołu sprawującego opiekę



oraz danych zawartych w
dokumentacji.

NARZĘDZIA SPRAWDZAJĄCE POWINNY ZATEM
BADAĆ:



opinię pacjenta, czy jest on zadowolony
z opieki, którą otrzymał



opinię profesjonalisty, czy jest on
zadowolony z opieki, którą dostarczył.

PONADTO W ANALIZA DANYCH ZAWARTYCH
DOKUMENTACJI POWINNA POZWOLIĆ OCENIĆ:



czy postępowano zgodnie z zasadami
praktyki zawodowej na
poszczególnych etapach realizowania
opieki,



czy wykorzystano dostępne
możliwości dla uzyskania jak
najlepszego efektu.

ZESPÓŁ DS. POPRAWY JAKOŚCI Z GRUPĄ
PIELĘGNIAREK DECYDUJE O :



częstości prowadzonych badań,



opracowaniu danych oraz zaplanowani i
wdrożeniu niezbędnych zmian,



o konieczności ponownego sprawdzenia
standardu i ustala czas, w którym ma nastąpić
ponowna ocena.

Osoby zarządzające daną jednostką są natomiast

zobowiązane do zapewnienia koniecznych
środków i rozwiązań organizacyjnych
umożliwiających dokonanie planowanych zmian

WARUNKI ZASTOSOWANIA STANDARDÓW
OPIEKI W PRAKTYCE ZAWODOWEJ



Wdrażanie opracowanych
standardów w działaniach
praktycznych wymaga zapewnienia
sprzyjających warunków, a wśród
nich najważniejsze to:



Możliwość realizowania opieki pielęgniarskiej metodą
procesu pielęgnowania, w związku z czym wymagane
są:



dobre warunki materialne oddziału (sprzęt, aparatura,
środki do pielęgnacji, itd.)



posiadanie dokumentacji pielęgniarskiej koniecznej w
procesie pielęgnowania pacjenta



przygotowanie merytoryczne pielęgniarek do prowadzenie
procesu pielęgnowania i do pracy zgodnie z opracowanymi
i przyjętymi w oddziale standardami opieki



dostateczna liczba personelu pielęgniarskiego zgodnie z
oszacowanym zapotrzebowaniem pacjentów na opiekę



Wdrażanie w działanie praktyczne
przepisów wykonawczych do Ustawy o
Zawodzie Pielęgniarki i Położnej
gwarantujących podejmowanie
samodzielnych zadań i branie za nie
odpowiedzialności.



Stopniowe wprowadzanie
kompleksowej opieki nad chorymi –
wspólna dokumentacja wszystkich
członków zespołu terapeutycznego,
wzajemne korzystanie z posiadanych
danych o pacjentach, itp.



Zorganizowanie systemu nadzoru
specjalistycznego w pielęgniarstwie w
celu stałego unowocześniania metod
pielęgnowania, wprowadzenie systemu
kontrolowania (oceniania) poziomu
jakości opieki pielęgniarskiej.



Zapewnienie środków finansowych do
prowadzenia badań naukowych w
pielęgniarstwie

BIBLIOGRAFIA

1.

Zahradniczek K. (red.).: Pielęgniarstwo, PZWL, Warszawa, 2006.

2.

Kózka M. (red).:Stany zagrożenia życia, Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków,

2001.

3.

Kulik T. B.,Latalski M. (red).: Zdrowie Publiczne, Wydawnictwo CZELEJ, Lublin,
2002.

4.

Piątek A.: Proces tworzenia standardów (w:) A. Piątek (red.): Standardy
opieki

pielęgniarskiej w praktyce. Przewodnik metodyczny. Wyd. Naczelna Izba

Pielęgniarek i położnych, Warszawa1999, s. 10, 17- 29.

5. ŚlusarczykB., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red).: Podstawy

Pielęgniarstwa, tom I, Wydawnictwo CZELEJ, Lublin, 2004.

6. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej z dn. 5 VII 1996 (Dz. U. 01.

57.602. z

Późn. zm.).

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.