Jak pomagać
eurosierotom?

Ks. Czesław Walentowicz

Problem
eurosieroctwa może
dotyczyć 400
tysięcy i więcej
dzieci w Polsce.

Na ogół te sprawy
wychodzą w trakcie
przygotowań do
I Komunii Świętej,
czy bierzmowania, a
także w ciągu innych
zajęć.

Według MEN
eurosieroctwo to
sytuacja, w której
emigracja zarobkowa
rodziców/rodzica
powoduje zaburzenie
podstawowych funkcji
rodziny, takich jak
zapewnienie ciągłości
procesu socjalizacji,
wsparcia
emocjonalnego dziecka
i transmisji kulturowej.

Nie każde dziecko,
którego rodzice
wyjechali za granicę
jest eurosierotą.

Według danych ok.
2% dzieci w wieku
szkolnym pozostaje
pod opieka osób
innych niż rodzice.

Zjawisko to się nasila i
najbardziej dotyczy
uczniów szkół
gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych.

Najczęściej dzieckiem w
kraju opiekuje się
matka, dziadkowie,
krewni, starsze
rodzeństwo, często
sąsiedzi, bardzo rzadko
ośrodki opiekuńczo –
wychowawcze.

Wychowawca w szkole
nie ma podstaw do
współpracy z
opiekunami ucznia,
którzy nie mają
faktycznych praw
wobec dziecka, a
sprawują jedynie
opiekę pod
nieobecność rodziców:
dziadkowie, starsze
rodzeństwo. Powinni
oni posiadać zgodę
rodziców na
współpracę.

Kiedy rodzice dziecka
lub samotnie
wychowujący rodzic
wyjeżdżają za
granicę, krewni nie
mają prawa do opieki
nad dzieckiem,
chyba, że sąd im to
przyzna.

W przypadku braku
rodziców lub
opiekunów prawnych,
szkoła ma obowiązek
powiadomić sąd
rodzinny ustnie lub
pisemnie. Przepisy
prawne nie precyzują
terminu tego
powiadomienia, ani
też sankcji z powodu
braku tego
powiadomienia.

Krewni bez prawa do
opieki nad dzieckiem
nie mogą wyrazić
zgody na wycieczkę,
na przeprowadzenie
badań w poradni
psychologiczno–
pedagogicznej, na
zabiegi medyczne,
czy wyjazd za
granicę.

Sposoby regulacji sytuacji prawnej dziecka:

• rodzice przed wyjazdem powiadamiają

szkołę o swojej nieobecności, ustalają
zasady kontaktu ze szkołą,

• rodzice składają do sądu wniosek o

przeniesie opieki prawnej na określoną
osobę pełnoletnią,

• osoba, której powierzono dziecko, może

sama zwrócić się do sądu z takim
wnioskiem.

Ustanowienie opieki prawnej nad dzieckiem jest
możliwe tylko na drodze sądowej.
Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy
wydaje odpowiednie postanowienie.
Formy opieki są następujące:

• opieka,

• kuratela,

• przysposobienie adopcji,

• ograniczenie praw rodzicielskich ,

• zawieszenie praw rodzicielskich,

• pozbawienie praw rodzicielskich.
Przekazanie opieki nad dzieckiem nie może być w
formie upoważnienia lub pełnomocnictwa nawet
notarialnego.

Brak rodziców to dla
dzieci:

• stres,

• tęsknota,

• cierpienie,

• poczucie

opuszczenia, braku
miłości, obniżenie
poczucia własnej
wartości, różne
trudności
emocjonalne.

Brak rodziców może
powodować:
obniżenie poziomu
samokontroli i
rozluźnienie
dyscypliny,
zwłaszcza, gdy
opiekunami są
dziadkowie lub
starsze rodzeństwo.

Czasami rodzice próbują zrekompensować swoją
nieobecność dobrami materialnymi,
przyjemnościami, obniżeniem wymagań.

To nie jest
najlepszy
pomysł.

Brak rodziców może
objawiać się: spadkiem
aktywności i unikaniem
zadań, nie spełnianiem
obowiązków, brakiem
motywacji do nauki,
pogorszeniem wyników w
nauce, wzrostem
nieobecności w szkole,
problemami z dyscypliną,
trudnościami w relacjach
z rówieśnikami lub
unikaniu ich, w
podejmowaniu
ryzykownych zachowań,
poszukiwaniem akceptacji
w środowisku asocjalnym.

Objawy zaniedbania
ucznia

:

uczeń

przychodzi do szkoły
głodny,
nieprzygotowany do
zajęć, wycofuje się z
dotychczasowych
aktywności, popada w
konflikty, jest
agresywny, ma coraz
gorsze oceny,
wagaruje.

Działania jakie należy podjąć:

 rozpoznać sytuację ucznia, a szczególnie

środowisko domowe,

 jeśli nie ma możliwości kontaktu z rodzicami

i nie ma prawnego opiekuna - należy
powiadomić sąd lub policję,

 jeśli opiekunowie prawni nie wywiązują się

ze swoich obowiązków - szkoła wnioskuje do
sądu rodzinnego o wgląd w sytuację ucznia.

Szkolny zespół specjalistów

Od roku 2011/2012 w przedszkolach, gimnazjach i
szkołach specjalnych, a od roku 2012/2013 w szkołach
podstawowych i ponadgimnazjalnych ,dla ucznia
wobec którego stwierdzono potrzebę pomocy
psychologiczno-pedagogicznej - dyrektor powołuje
zespół nauczycieli specjalistów dla ucznia.
Zespół ustala zakres wsparcia.
Określa formy, sposoby i czas udzielania wsparcia.
Zespół zakłada kartę indywidualnych potrzeb ucznia,
ustala plan działań wspierających(PDW).
Zawartość planu określa par. 22 rozporządzenia MEN z
17lisopada 2010 roku w sprawie zasad udzielania
pomocy p/p.

Uczeń niedostosowany
społecznie lub
zagrożony
niedostosowaniem
społecznym powinien
otrzymać orzeczenie
poradni p/p o potrzebie
kształcenia
specjalnego.
Na podstawie tego
zespół nauczycieli
opracowuje
indywidualny program
edukacyjno-
terapeutyczny(IPET).

Uczeń ma prawo do:

•

wychowania i opieki,

•

wspomagania rodziny
przez szkołę,

•

dostosowania metod i
treści nauczania do jego
możliwości,

•

korzystania z pomocy p/p,

•

pobierania nauki we
wszystkich typach szkół
zgodnie z jego potrzebami,

•

opieki w trudnej sytuacji
materialnej i życiowej,

•

do rozwoju swoich
zainteresowań i uzdolnień.

Zalecenia współpracy
z rodzicami:

 wychowawca klasy

zapoznaje rodziców
uczniów z przepisami
prawa,

 zadaniami szkoły w

zakresie spełniania funkcji
dydaktycznej,
wychowawczej i
opiekuńczej,

 zasady te powinny być

zapisane w statucie szkoły,

 dyrektor udostępnia

rodzicom wykazy placówek
i instytucji wspierających,

 wychowawca dokonuje

diagnozy uczniów w klasie.

Narzędzia do diagnozowania sytuacji

wychowawczej:

•

obserwacja uczniów, monitorowanie zachowania, także na
przerwach,

•

analiza dokumentacji: frekwencji, postępów w nauce, uwagi
dotyczące zachowania, spotkania z rodzicami, analiza prac
ucznia w aspekcie trudności emocjonalnych,

•

rozmowy z nauczycielami, administracją,

•

rozmowy z rodzicami, wizyty w domu ucznia,

•

monitorowanie uczniów w celu rozpoznania indywidualnych
potrzeb uczniów,

•

rozmowy z rodzicami przed wyjazdem o ewentualnych
trudnościach, jakie mogą się pojawić,

•

w tych spotkaniach powinni uczestniczyć oboje rodzice, a
rozmowy należy prowadzić w poufnej atmosferze,

•

kiedy zachowanie ucznia jest niepokojące, a kontakt z
rodzicami niemożliwy – dyrektor składa zawiadomienie do
sądu.

Szkoła powinna mieć
wypracowane
procedury dotyczące:

•

sposobu i terminu
składania do dyrektora
zawiadomienia, że
niepełnoletni pozostaje bez
opieki,

•

zasad weryfikowania
informacji, może to robić
wychowawca lub pedagog,

•

wyznaczania osób
odpowiedzialnych za
zawiadomienie sądu lub
policji.

Pomagajmy
wszystkim
dzieciom,
zwłaszcza
eurosierotom.