KALENDARIUM PRAC OGRODNICZYCH - WRZESIEŃ

* sad
* warzywnik
* ogród ozdobny
* kwiaty w domu, balkony i tarasy
* trawnik

Sad:
* wrzesień jest obfitym miesiącem, gdyż możemy rozpocząć zbiory jesiennych jabłek i gruszek, właściwy termin zbioru owoców przypada na 1 do 2 tygodni przed osiągnięciem dojrzałości, aby nie przegapić tego momentu, warto obserwować sad i rozpocząć zbieranie gdy pierwsze owoce samodzielnie zaczną spadać z drzew, najpierw zbieramy największe owoce, a po około tygodniu pozostałe,
* zbieramy również średnio późne i późne odmiany śliw, wczesne odmiany winorośli z uprawy gruntowej, jeżyny oraz powtarzające odmiany truskawek i malin, uwaga: orzechy włoskie zbieramy dopiero po opadnięciu z drzewa,
* jeszcze zanim rozpoczniemy zbiory warto przygotować pomieszczenie, w którym będziemy przechowywać owoce, na 3 tygodnie przed terminem składowania pomieszczenie do przechowywania owoców, np. piwnicę, trzeba wybielić, warto również opryskać pomieszczenia środkiem grzybobójczym, np. miedzianem, dzięki czemu unikniemy niszczenia owoców w wyniku porażenia chorobami grzybowymi,
* powoli zbliża się czas jesiennego sadzenia drzewek i krzewów, zanim przystąpimy do tej czynności, powinniśmy odpowiednio wcześniej przygotować glebę,
* opadłe z naszych drzew owoce i liście z widocznymi objawami porażenia chorobowego trzeba zebrać a następnie głęboko zakopać lub spalić, w ten sposób ograniczamy źródło rozprzestrzeniania się infekcji na lata następne,
* w bieżącym miesiącu mogą uwidocznić się porażenia wiśni i czereśni przez raka bakteryjnego drzew owocowych oraz brunatną zgniliznę drzew pestkowych, jeżeli drzewa są silnie porażone należy je usunąć i przygotować się do nowych nasadzeń w październiku,
* na pniach śliw warto założyć opaski z papieru falistego (częścią pofalowaną do spodu), co pozwoli nam wyłapać, wychodzące z owoców i schodzące na zimowanie, gąsienice owocówki śliwkóweczki,
* piędzik przedzimek wiosną może być sprawcą pojawienia się dziur w liściach, pogryzień pąków kwiatowych, poniszczonych zawiązków owoców u jabłoni, gruszy, śliw, wiśni, czereśni, a także niektórych drzew ozdobnych, zwalczamy go na przełomie września i października montując na pniach pułapki lepowe w postaci papierowego lub foliowego lejka pokrytego od spodu substancją klejącą, opasającego pień drzewa, pułapki te zatrzymają wędrujące w górę pnia samice, ten zabieg pozwoli uniknąć stosowania opryków chemicznych przeciwko temu szkodnikowi w okresie wiosennym,
* jeżeli zauważyliśmy, że krzewy malin zostały zaatakowane przez pryszczarka maliniaka, wszystkie porażone i zniekształcone pędy wycinamy nisko nad ziemią, a podłoże wokół krzewów ściółkujemy,

Warzywnik:
* również w ogrodzie warzywnym wrzesień jest miesiącem zbiorów - w tym miesiącu należy zakończyć zbiory warzyw ciepłolubnych, takich jak ogórki, papryka i pomidory, zbieramy bób i fasolę na suche ziarno (fasolę na suche nasiona wyrywamy gdy już liście zżółkną i zaczynają opadać, zaś strąki są kremowe lub żółtawe i podeschnięte), oraz cebulę na zimowe przechowanie, rozpoczynamy również zbiory warzyw korzeniowych, min. buraków, marchwi, pietruszki i selera,
* można jeszcze zbierać niektóre rośliny przyprawowe, min. lubczyk i cząber,
* po zakończeniu zbiorów resztki roślin które były porażone przez choroby należy usunąć i spalić, resztki roślin zdrowych warto przeznaczyć na kompost, pod koniec miesiąca warto przekopać glebę w ogrodzie warzywnym - jest to szczególnie ważne na glebach ciężkich, ponieważ ziemia pozostawiona na zimę w tzw. ostrej skibie (po przekopaniu nie zagrabiać i nie wyrównywać) pod wpływem mrozu nabiera lepszej struktury i staje się lepiej przepuszczalna dla wody, przy okazji część szkodników, wydobyta na powierzchnię w czasie przekopywania, zginie zimą podczas mrozów,
* w połowie miesiąca należy ogłowić kapustę brukselską, zabieg ten przeprowadzamy gdy na całej roślinie są już zawiązane główki,
* do połowy miesiąca można siać buraki liściowe na przezimowanie i wczesny zbiór (gniazdowo w rozstawie 40 x 15 cm), roszponkę (zalecana rozstawa: 3 x 15 cm) i szpinak (w rozstawie 10 x 20 cm),
* w drugiej połowie września sadzimy cebulę dymkę, w tym terminie sadzimy ją głębiej i gęściej niż w terminie wiosennym,
* jeśli wrzesień jest suchy i słoneczny, uprawy należy nadal regularnie nawadniać - dostateczna ilość wody w glebie pozwoli jeszcze na dorastanie korzeni późnych odmian marchwi, buraków z siewu lipcowego, skorzonery, rzodkwi, rzodkiewki, a także poprawią się warunki wzrostu warzyw kapustnych, które wymagają dużo wody, szczególnie w czasie wiązania i dorastania główek czy róż,
* na użytek zimowy warto wysiać w domu do większych doniczek pietruszkę i seler, doskonale dojrzeją na parapecie okiennym,

Ogród ozdobny:
* systematycznie usuwamy z pędów więdnące kwiaty róż powtarzających kwitnienie, dzięki temu zabiegowi krzewy będą dłużej kwitły, jeżeli natomiast uprawiamy róże nie powtarzające kwitnienia, możemy przyciąć ich pędy i przygotować sadzonki pędowe,
* na rabatach motyczymy podłoże i usuwamy chwasty aby uniemożliwić im rozsianie nasion, dzięki temu nie powinny pojawić się zbyt licznie przyszłej wiosny,
* powoli możemy rozpocząć sadzenie drzew i krzewów ozdobnych oraz roślin cebulowych, aby cebulki zabezpieczyć przed atakami chorób grzybowych warto je przed sadzeniem zaprawić, np. w 0,2% roztworze Benlate przez około 10 do 15 minut, lub w roztworze Kaptanu przez około godzinę,
* początek września to ostatni moment aby wysadzić na rabaty rośliny dwuletnie, takie jak bratki czy stokrotki, zakwitną na wiosnę,
* możemy przystąpić do przesadzania bylin, przy tej czynności należy podzielić korzenie roślin, podział odmładza byliny dzięki czemu w następnym roku będą one dobrze rosły i obficie kwitły (w zależności od tempa wzrostu roślin, należy je dzielić co 2-5 lat), każdy fragment podzielonej rośliny powinien zawierać po kilka zdrowych pędów i własny system korzeniowy, przed sadzeniem rany powstałe po dzieleniu warto posypać odpowiednim fungicydem,
* na poczÄ…tku wrzeÅ›nia wykopujmy lilie, które rosÅ‚y kilka lat na tym samym miejscu, po oddzieleniu cebul sadzi siÄ™ je od razu na nowym miejscu lub przechowuje do wiosennego sadzenia w lodówce (temperatura 2-4°C) przesypane torfem i zapakowane w foliowe torebki,
* nieco później (koniec miesiąca) wykopujemy z rabat bulwy mieczyków, po oczyszczeniu oddzielamy małe bulwki przybyszowe od matecznych i suszymy wszystkie razem, możemy je przechowywać w chłodnych miejscach w piwnicy,
* po zaschnięciu wykopujemy również bulwy begonii bulwiastej, bulwy należy oczyścić i obsypać ich górną stronę fungicydem, następnie umieszczamy je w skrzynce z suchym piaskiem lub torfem, przez zimę przechowujemy w suchym i chłodnym pomieszczeniu,
Więcej na temat przechowywania bylin nie zimujących w gruncie
* letnie kwiaty, które już zakończyły swój żywot, warto jest przeznaczyć na kompost,
* w suche i słoneczne dni zbieramy nasiona roślin jednorocznych, większość nasion możemy pakować w papierowe torebki i pozostawić w suchym miejscu aż do wiosny, niektóre gatunki, jak np. czarnuszkę, chaber bławatek, maczek kalifornijski, nagietek, czy ostróżkę, można wysiać już we wrześniu - rośliny uzyskane z siewu jesiennego wcześniej rozpoczną wzrost i kwitnienie w następnym roku,
* modrzewie i daglezje mogły zostać zaatakowane przez krobika modrzewiaczka, w przypadku mocnego porażenia, rośliny na początku września opryskujemy preparatem owadobójczym, takim jak np. Basudin, oprysk trzeba będzie powtórzyć w połowie kwietnia,

Kwiaty w domu, balkony i tarasy:
* rozpoczyna się okres sadzenia roślin zimozielonych, rosnących w skrzyniach balkonowych, takich jak np. wrzos pospolity,
* kończymy nawożenie roślin uprawianych w pojemnikach, aby tegoroczne pędy nie rozwijały się już, ostatni możliwy termin nawożenia to końcówka sierpnia lub ewentualnie przełom sierpnia i września, zasada ta dotyczy również kaktusów i sukulentów,
* ograniczamy również podlewanie roślin na balkonach i tarasach - podlewamy nadal ale już rzadziej i mniej obficie,
* rośliny wystawione na balkon lub do ogródka zabieramy na ich stanowisko w mieszkaniu, najwcześniej przenosimy palmy, paprocie i figowce uprzednio myjąc rośliny oraz doniczki,
* od września możemy sadzić do doniczek cebule hiacyntów i innych roślin cebulowych przeznaczonych do zimowego pędzenia,

Trawnik:
* trawnik kosimy regularnie, najlepiej raz w tygodniu, wrzesień jest miesiącem intensywnego wzrostu traw,
* kosimy trawę na łąkach kwiatowych, drugi pokos traw należy wykonać gdy znikną kwiaty ale jeszcze zanim zwiędną pędy kwiatowe,
* przy słonecznej pogodzie możemy nanieść na trawnik cienką warstwę kompostu, kompost nanosimy bardzo cieńką warstwą za pomocą miotły z brzozowych gałązek, ponoć taki "top dressing" jest tajemnicą piękna słynnych angielskich trawników.