KALENDARIUM PRAC OGRODNICZYCH - LISTOPAD
Listopad jest miesiącem wilgotnym i niestety już zawsze chłodnym z częstymi przymrozkami. Pierwszego listopada słońce wschodzi około 06:31 a zachodzi około 16:07. Długość dnia wynosi zatem nieco ponad dziewięć i pół godziny i do końca miesiąca skróci się o kolejne półtora godziny. W tym miesiącu kończy się niemal całkowicie okres wegetacyjny roślin. Jeszcze na nielicznych spóźnionych drzewach i krzewach, takich jak jałowiec, sosna czy świerk, dojrzewają nasiona. Barwne owoce utrzymują się jeszcze na niektórych krzewach ozdobnych. Możemy podziwiać min. czerwone owoce jarzębiny, kaliny, berberysa i irgi. Z drzew liściastych pod wpływem podmuchów wiatru opadają ostatnie, brunatne i zaschnięte liście. Odlatuje skowronek - ostatni z opuszczających nas na zimę ptaków. Nie widać także latających owadów, z których jedynie samce piędzika przedzimka i piędzika siewieraka odbywają na początku miesiąca lot godowy. Cała przyroda w połowie miesiąca będzie już przygotowana do okresu zimowego. My też musimy już zakończyć wszelkie prace przygotowujące nasze ogrody i działki do zimy.
* sad
* warzywnik
* ogród ozdobny
* kwiaty w domu, balkony i tarasy
* trawnik
Sad:
* zbiory w sadzie powinny być już zakończone, w listopadzie zbieramy jeszcze jedynie odmiany malin powtarzające owocowanie,
* po opadnięciu liści jest dobry moment aby zaobserwować czy na koronach drzew owocowych nie występują zimujące formy chorób i gniazda szkodników,
* należy zebrać i usunąć opadnięte owoce i liście, mogące pochodzić z zainfekowanych drzew, aby zabezpieczyć się przed możliwością przeniesienia chorób, resztki roślinne najlepiej jest spalić lub głęboko zakopać,
* jesienny okres, po opadniÄ™ciu liÅ›ci jest dobrym terminem na zwalczanie najgroźniejszej choroby brzoskwini - kÄ™dzierzawoÅ›ci liÅ›ci, opryski należy przeprowadzić preparatem Miedzian 50 WP w temperaturze powyżej 6°C, opryskujÄ…c dokÅ‚adnie powierzchniÄ™ kory chronionego drzewa,
* rosnące na działce drzewka zabezpieczamy przed uszkodzeniami powodowanymi przez zające, możemy zastosować plastikowe osłonki, z tego względu warto również sprawdzić stan ogrodzenia otaczającego naszą działkę,
* pamiętajmy również o zabezpieczeniu roślin sadowniczych przed mrozem, przede wszystkim tych które niedawno posadziliśmy, szczególnej troski wymagają brzoskwinie, morele, orzech włoski, winorośl i jeżyna bezkolcowa, zabezpieczyć musimy nie tylko części nadziemne roślin ale również ich korzenie, dlatego wokół nasady każdego pnia warto jest usypać kopczyk z ziemi, który będzie stanowił dodatkową warstwę izolacyjną, przydatne będzie również ściółkowanie,
* nie zapominajmy również o doglądaniu owoców złożonych do przechowywania, egzemplarze gnijące należy usuwać, dzięki czemu ograniczymy gnicie pozostałych owoców,
Warzywnik:
* możemy nadal zbierać warzywa korzeniowe, kapustne i letnie odmiany pora,
* nadszedł termin zbioru jarmużu - dolne, lekko zżółknięte liście obrywa się i odrzuca, do konsumpcji wybieramy następne, ładne i zdrowe liście ze środkowej części rośliny, po lekkim przemarznięciu jarmuż jest smaczniejszy (ma mniej goryczki, więcej cukrów), zebrane liście należy zaraz zużyć lub przechować w lodówce (nie dłużej niż przez 3 dni),
* po zakończeniu zbiorów zagony oczyszczamy i usuwamy z nich resztki roślinne, resztki nie porażone przez choroby możemy przeznaczyć na kompost,
* zimowy spoczynek rozpoczynają szparagi, ich są już zżółknięte i zasychają, aby zapobiec rozwojowi infekcji grzybowych łodygi szparagów wycinamy tuż nad ziemią gdy tylko uschną (aby zdążyć jeszcze przed nastaniem prawdziwie zimowej aury),
* możemy spróbować zimowej uprawy cykorii w pomieszczeniach, w tym celu na początku listopada ostrożnie wykopujemy rosnącą na grządkach cykorię i ostrym nożem wycinamy wszystkie liście na wysokości około 2,5 cm nad korzeniem, odcinamy również wszystkie korzonki boczne i skracamy główny korzeń do długości 20 cm, następnie na kilka dni korzenie pozostawiamy w przewiewnym miejscu, do pędzenia przygotowujemy wiadro (lub inny pojemnik) z otworami odpływowymi w dnie i podstawką na wodę, na dnie pojemnika umieszczamy 10 cm warstwę ziemi, wkładamy korzenie i podlewamy, następnie dokładnie przysypujemy je ziemią i znow podlewamy, potem całość szczelnie przykrywamy innym pojemnikiem, gdy ziemia przeschnie, kolejne porcje wody dostarczamy wlewając ją do podstawki,
* w listopadzie siejemy warzywa ozime, bezpośrednio przed nastaniem mrozu wysiewa się marchew, pietruszkę i koper (nasiona spęcznieją i w tym stanie przezimują w glebie), dzięki temu wiosną zbiór plonów będziemy mogli rozpocząć o około dwa tygodnie wcześniej,
* jeżeli nie wystąpiły mrozy, możemy jeszcze przerobić kompost, rozrzucić obornik, przekopać nawozy zielone lub zastosować nawożenie mineralne,
Przeczytaj więcej o jesiennym nawożeniu gleb.
Ogród ozdobny:
* opadające z drzew liście należy usuwać, możemy je wykorzystać jako przewiewną ściółkę lub jako dodatek do kompostu, musimy być jednak pewni, że liście pochodzą ze zdrowych drzew i nie przeniosą chorób, w przeciwnym razie należy liście spalić,
* dopóki ziemia nie jest zamarznięta, możemy sadzić drzewa i krzewy, pamiętajmy jednak o zabezpieczeniu ich przed mrozami,
* do połowy listopada możemy jeszcze sadzić wrzosy,
* jedną z najważniejszych prac listopadowych jest okrycie roślin wrażliwych na niskie temperatury, glebę wokół roślin o mało odpornych na mróz korzeniach (np. różaneczniki, magnolie) trzeba wyściółkować korą sosnową, trocinami, igliwiem lub liśćmi, krzewy róż należy okopczykować ziemią, krzewy zimozielone (różaneczniki, berberysy) należy okryć w całości za pomocą słomianych mat lub gałązek roślin iglastych,
* przed nastaniem zimy należy obficie podlać wszystkie liściaste i iglaste drzewa i krzewy zimozielone, gdyż częstym powodem obumierania roślin w czasie zimy jest nie tylko mróz, ale również brak wody w glebie, która odparowuje w słoneczne dni, a rośliny dodatkowo wysuszane są przez mroźne suche wiatry,
* listopad jest odpowiednim okresem aby pobrać sadzonki zdrewniałe krzewów liściastych, takich jak jaśmin czy liguster,
* należy dokonać pierwszego przeglądu przechowywanych w pomieszczeniach (np. piwnicy) karp dalii, bulw begonii i kłączy kanny, torf którym je przysypaliśmy, powinien być lekko wilgotny, zwracamy też uwagę na obecność chorób grzybowych, mocno porażone organy usuwamy i stosujemy sypki środek grzybobójczy,
Zobacz więcej o przechowywaniu bylin nie zimujących w gruncie.
* płytkie oczka wodne należy opróżnić, rośliny i ryby przenosimy odpowiednio do przygotowanych pojemników i akwariów,
Przeczytaj więcej o pielęgnacji oczka wodnego w okresie jesienno-zimowym.
Kwiaty w domu, balkony i tarasy:
* nie odporne na mrozy rośliny hodowane w pojemnikach przenosimy do pomieszczeń, pamiętajmy, iż pojemniki z gliny i terakoty z reguły nie są odporne na mróz i mogą popękać, należy zatem opróżnić je i odstawić do pomieszczenia,
* jeżeli w mieszkaniu otwieramy okno w celu przewietrzenia, należy z parapetu zdjąć trzymane na nim rośliny, gdyż powiewy zimnego powietrza mogą im zaszkodzić,
* kwiaty domowe podlewamy tak samo jak w październiku, palmy i rośliny o dużych liściach często myjemy ciepłą wodą, pamiętajmy też o umieszczeniu naczynia z wodą na grzejnikach i zapewnieniu roślinom odpowiedniej temperatury zimowania,
* na okres zimy kaktusy przenosimy do pomieszczeÅ„ widnych ale o niskiej temperaturze, nie przekraczajÄ…cej 10°C,
Przeczytaj więcej o pielęgnacji roślin domowych w okresie jesienno-zimowym.


Trawnik:
* z trawnika usuwamy opadające z drzew liście,
* pamiętajmy o zabezpieczeniu na okres zimy narzędzi i sprzętu ogrodniczego. Narzędzia należy dokładnie oczyścić, naostrzyć i zabezpieczyć odpowiednim smarem. Kosiarki elektryczne również dokładnie czyścimy, noże odkręcamy, czyścimy, ostrzymy i konserwujemy przed ponownym dokręceniem. Ważne jest aby narzędzia i kosiarki przechowywać w pomieszczeniu suchym.