Ks. Krzysztof Michalczak
Nadzwyczajni szafarze Komunii świętej
w archidiecezji poznańskiej
I. Wczoraj
Nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej zostali powołani w archidiecezji poznań-
skiej dekretem Arcybiskupa Metropolity Poznańskiego z dnia 1 kwietnia 1999 r. Po-
sługę i formację nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św. reguluje specjalna instrukcja
opublikowana razem z dekretem i rytuałem w broszurze pt. Nadzwyczajny szafarz
Komunii Św. i jego sakramentalna posługa chorym w Archidiecezji Poznańskiej, Po-
znań 1999 (obecnie obowiązuje instrukcja wydana przez Arcybiskupa Poznańskiego
przy okazji 69. Synodu Archidiecezji Poznańskiej w 2008 r.). Od tego czasu odbyło
się sześć serii studium przygotowawczego dla nadzwyczajnych szafarzy Komunii
Św., zakończonych uroczystą promocją przez Pasterza Kościoła Poznańskiego. Na
dzień dzisiejszy posługuje w archidiecezji 775 nadzwyczajnych szafarzy (nie licząc
kleryków ASD).
II. Dzisiaj
W pierwszą niedzielę adwentu 2002r., Arcybiskup Metropolita Poznański usta-
nowił archidiecezjalnego duszpasterza nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św.,
którego zadaniem jest opieka duszpasterska nad wszystkimi nadzwyczajnymi szafa-
rzami Komunii Św. w diecezji.
1. Formacja permanentna w rejonach
Do 2002 roku formacja nadzwyczajnych szafarzy odbywała się w dekanatach
przez referentów liturgicznych. Oprócz tego raz w roku wszyscy szafarze uczestni-
czyli w diecezjalnym dniu skupienia i odnowieniu posługi przez biskupa. Wiosną
2003r. podzielono nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św. w archidiecezji poznań-
skiej na 12 rejonów. W każdym rejonie jest kilka dekanatów, w zależności od ilości
szafarzy i odległości dekanatów od siebie. Od tego dnia formacja permanentna tych
osób odbywa się w rejonach systematycznie raz na kwartał. Każde spotkanie rozpo-
czyna 30 minutowa adoracja Najświętszego Sakramentu przygotowana przez wcze-
śniej wskazanego szafarza. W tym czasie jest możliwość skorzystania z sakramentu
pojednania. Po adoracji w kościele szafarze uczestniczą w godzinnym wykładzie,
uzupełniającym ich wiadomości z teologii, liturgii, prawa kanonicznego, nauki spo-
łecznej Kościoła, życia rodzinnego, opieki paliatywnej itd. (na ten czas tematyka
formacji nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św. w archidiecezji poznańskiej jest
przygotowana wstępnie na 8-10 lat). Po wykładzie jest okazja do rozmowy, wymia-
ny doświadczeń, zadawania pytań. A
ącznie spotkanie trwa ok. 2,5 godziny i kończy
je ustalenie daty kolejnego spotkania w danym rejonie, a także przekazanie infor-
macji o datach spotkania diecezjalnego, rekolekcjach, spotkaniu opłatkowym i in-
Nadzwyczajni Szafarze Komunii świętej w archidiecezji poznańskiej
101
nych inicjatywach podejmowanych przez nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św. w
archidiecezji poznańskiej.
Okazuje się, że formacja permanentna nadzwyczajnych szafarzy nie tylko wyda-
je się konieczna Kościołowi, ale że sami zainteresowani widzą jej potrzebę i w
znacznej większości uczestniczą w każdym spotkaniu.
2. Archidiecezjalne spotkanie nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św.
Każdego roku wszyscy szafarze odnawiają gotowość dalszej posługi przed bi-
skupem w czasie uroczystej Eucharystii. Mszy Św. przewodniczy abp Stanisław
Gądecki, metropolita poznański. Tego dnia otrzymują promocję także nowi kandy-
daci do tej posługi, przygotowani na specjalnym studium. Msza Św. poprzedzona
jest kilkugodzinnym skupieniem dla wszystkich nadzwyczajnych szafarzy Komunii
Św. Po Mszy natomiast wszyscy uczestniczy spotykają się na agapie.
3. Rekolekcje dla nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św.
i ich małżonek
Z pewnością wszyscy szafarze uczestniczą w rekolekcjach parafialnych. Wielu z
nich uczestniczy aktywnie w różnych grupach, duszpasterstwach czy stowarzysze-
niach katolickich, w których są także rekolekcje. Mimo to każdego roku są organi-
zowane 2-3 turnusy rekolekcji dla nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św. w Archi-
diecezjalnym Domu Rekolekcyjnym w Zaborówcu. Od 2007 roku organizowane są
także rekolekcje dla żon szafarzy. Duża frekwencja wskazuje na potrzebę objęcia
troską duszpasterską także żon, które uczestniczą w posłudze swoich mężów szafa-
rzy.
4. Spotkanie opłatkowe
W ostatnim czasie jest coraz więcej spotkań opłatkowych. Z tego też względu
nadzwyczajni szafarze Komunii Św. w archidiecezji poznańskiej uczestniczą w
spotkaniu opłatkowym z biskupem nie co roku, ale raz na 5 lat. Każdego roku jest
spotkanie opłatkowe dla szafarzy z 3 rejonów w jednym miejscu. W Mszy Św.,
opłatku i spotkaniu przy stole uczestniczą szafarze z rodzinami. W ten sposób Ko-
ściół pragnie zauważyć i docenić współudział małżonek i rodzin szafarzy w ich
posłudze.
III. Jutro
W 2009 roku obchodzić będziemy 10-lecie powołania posługi nadzwyczajnych
szafarzy Komunii Św. w archidiecezji poznańskiej. Z tej racji przygotowywana jest
publikacja książkowa podsumowująca formację szafarzy w diecezji.
Jesienią tego roku pragniemy zorganizować sympozjum o posłudze nadzwyczaj-
nych szafarzy na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Po-
znaniu z udziałem prelegentów z innych diecezji. Celem tego sympozjum będzie
ukazanie podstaw teologicznych posługi szafarzy i jej dalsza promocja.
Ks. Krzysztof Michalczak
102
IV. Ocena
Kilkuletnie doświadczenie obecności nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św. w
archidiecezji poznańskiej jest bardzo pozytywne. Posługa ta jest dużą pomocą w
udzielaniu Komunii Św. w niedziele i święta. Przede wszystkim trzeba jednak pod-
kreślić, że jest to ogromnie ważna posługa dla chorych i starszych wiernych, którzy
nie mogą uczestniczyć w każdą niedzielę w Eucharystii, a których kapłani nie są w
stanie nawiedzić w niedzielę. Ich posługa spotyka się z coraz przychylniejszym
przyjęciem ze strony wiernych i przekonuje coraz mniejszą liczbę sceptycznie na-
stawionych kapłanów. Jest to także ogromna szansa dla samych szafarzy, którzy z
jednej strony bardzo konkretnie służą Kościołowi, a z drugiej uświadamiając sobie
odpowiedzialność, jaka na nich spoczywa, starają się być lepszymi ludz
mi, katoli-
kami oraz bardziej zaangażowanymi w życie Kościoła. Wielu świadczy też, że ich
posługa jest mobilizacją dla całej rodziny do bardziej chrześcijańskiego życia.
Ks. dr Krzysztof Michalczak
Archidiecezjalny duszpasterz
nadzwyczajnych szafarzy Komunii Św.