ENER
ENERGOOSZCZ DNE INSPIRACJE
G
O
O
S
Z
C
Z

DN
E
I
NSPI
R
A
C
J
E
Od czego zacz ?
rys. Archipelag
Jak zbudowa dom energooszcz dny?
Jak zbudowa dom energooszcz dny?
Joanna D browska
Budowa domu energooszcz dnego to nie tylko moda.
Zainteresowanie budownictwem energooszcz dnym wzrasta z wielu
powodów: najwa niejszym s finanse, bowiem dom energooszcz dny
to taki, który zu ywa 3 4-krotnie mniej energii do ogrzewania ni
budynek typowy, a mniejsze straty energii to du o ni sze rachunki
za ciep o.
W artykule tym, rozpoczynaj cym cykl
Zapotrzebowanie na ciep o w domach konany z dba o ci o jako materia ów i pro-
energooszcz dnych inspiracji, przybli ymy standardowych, spe niaj cych obowi zuj - cesów budowlanych. Nie nale y zatem kupo-
Pa stwu tematyk energooszcz dnego bu- ce normy wyra ane tzw. wspó czynnikiem wa materia ów niewiadomego pochodzenia,
dowania. Podpowiemy, na co zwróci uwa- sezonowego zapotrzebowania na ciep o, wy- bez atestów i zatrudnia przypadkowych wy-
g szukaj c odpowiedniej dzia ki, jakimi ce- nosi EA rednio 100 120 kWh/m2" rok. Domy konawców bez fachowego nadzoru.
chami powinien charakteryzowa si projekt energooszcz dne to takie, w których wspó - Konieczne jest wi c zatrudnienie do wiad-
energooszcz dnego domu, przy u yciu jakich czynnik ten wynosi 15 45 kWh/m2" rok. Jak czonego kierownika budowy lub inspektora
materia ów i w jaki sposób go zbudowa , oraz wi c zbudowa taki dom? nadzoru. Szczególnie ryzykowne jest powie-
jak u ytkowa , by wiadomie i w racjonalny By budynek móg nosi miano budynku rzenie specjalistycznych robót ekipom bez
sposób oszcz dza energi . o minimalnych kosztach eksploatacyjnych autoryzacji producenta montowanych urz -
poza odpowiednim projektem musi by wy- dze .
100 BUDUJEMY DOM 1 2/2010
Jak zbudowa dom energooszcz dny?
ny okre li oczekiwania. Pomy lmy, ile me-
trów kwadratowych ma mie dom, ile pokoi
Parterowy czy pi trowy?
i azienek oraz czy gara ma by zintegro-
Decyzj co do tego, czy dom ma by pi trowy czy parterowy nale y wi za z walorami archi- wany z domem czy wolno stoj cy i ile samo-
tektonicznymi dzia ki (orientacja, nas onecznienie, widoki z okien) i preferencjami przysz ych chodów b dzie w nim parkowa .
mieszka ców: je li wol mie dom bez schodów, tak e i taki mog bez problemów uczyni Wybieraj c dom z katalogu nale y pa-
energooszcz dnym. Wystarczy po prostu zastosowa odpowiednio grub warstw izolacji mi ta , e gotowe projekty domów energo-
w dachu, by zapobiec nadmiernym stratom ciep a przez t przegrod . Pogrubienie warstw oszcz dnych to w Polsce jeszcze rzadko .
ocieplenia dachu nie nastr cza adnych dodatkowych trudno ci, jak to jest ze cianami, do W katalogach s prezentowane domy, któ-
których mo na stosunkowo atwo zamocowa ocieplenie nie grubsze ni 20 cm. re powinny by dost pne dla jak najwi kszej
Dom parterowy powinien mie jedynie lepiej ocieplony dach ni dom pi trowy czy z podda- liczby potencjalnych inwestorów. Dlatego
szem u ytkowym, a b dzie równie energooszcz dny. Oznacza to wprawdzie nieco wi ksze kosz- na ogó unika si rozwi za , które powodu-
ty ocieplenia dachu, ale za to buduj cy dom parterowy oszcz dza na kosztach ocieplenia cian j zwi kszenie kosztów budowy domu (bu-
(ze wzgl du na ich mniejsz powierzchni ) oraz kosztach wykonania stropu nad parterem.
Je li zmiany adaptacyjne, przystosowuj ce
Najwa niejszym kryterium decyduj cym o energooszcz dno ci jest stosunek powierz-
projekt katalogowy do wymogów
energooszcz dno ci s niewielkie, mo e on by
chni A przegród zewn trznych do kubatury V, czyli A/V. Im jest on mniejszy, tym lepiej.
kilkakrotnie ta szy do indywidualnego
Wybór dzia ki mo dla w a cicieli nietypowych dzia ek.
Szukaj c dzia ki warto zwróci uwag na Niestety wykorzystanie naturalnych warun-
mo liwo wykorzystania, na pierwszy rzut ków terenu do budowy energooszcz dnego
oka nieatrakcyjnych, naturalnych warunków domu mo liwe jest w a ciwie tylko w projek-
terenowych: wszelkich zag bie , skarp, na- tach wykonywanych na indywidualne zamó-
chylenia terenu, a nawet istniej cych drzew. wienie.
chylenia tere
chylenia tere
Wszystkie te elementy mog i powinny by
Wszystkie te
wykorzystane do oszcz dzania energii, po- Odpowiedni projekt
wykorzystan
dobnie jak precyzyjne zorientowanie budyn- Zanim wybierzemy konkretny projekt, war-
dobnie jak pr
ku wzgl dem stron wiata. To dobra wiado- to wspólnie ze wszystkimi cz onkami rodzi-
ku wzgl dem
REKLAMA
fot. Archipelag
ENERGOOSZCZ DNE INSPIRACJE
Dom energooszcz dny powinien charakteryzowa si zwart , prost bry o niewielkiej powierzchni
przegród zewn trznych. Im ma prostsz architektur , tym mniejsze straty ciep a
Rozmieszczenie pomieszcze ma znacz cy
dowa domu energooszcz dnego jest dro sza piej. Domy o wymy lnych kszta tach, z licz- wp yw na zapotrzebowanie budynku na energi .
Pomieszczenia gospodarcze, wymagaj ce ni szej
od domu budowanego wg obowi zuj cych nymi przybudówkami, wykuszami i za-
temperatury ogrzewania nale y zaplanowa
przepisów o 10 20%). Z tego wzgl du cia- amaniami cian oraz skomplikowanymi,
w pó nocnej cz ci budynku
ny, dach i pod oga w typowych projektach amanymi dachami maj powierzchni
s ocieplone jedynie w minimalnym stop- przegród wi ksz ni domy tej samej wiel- potrzeby u ywania klimatyzacji. Aby zyski
niu  tak, by zosta y spe nione wymagania ko ci zaprojektowane na rzucie prostok ta. energetyczne by y jak najwi ksze, a straty
prawne dotycz ce ochrony cieplnej budyn- Najbardziej ekonomiczny b dzie wi c zredukowane do minimum, elewacj po u-
ków. Tak e projektowana stolarka okienna dom wybudowany na planie prostok ta, dniow nale y zaprojektowa tak, by zim ,
to wyroby standardowe. Wentylacja domów z prostym, dwuspadowym lub najlepiej jed- gdy s o ce jest nisko nad horyzontem, by a
w projektach gotowych jest prawie zawsze nospadowym dachem, bez wykuszy, lu- w pe nym s o cu, ale latem by a os oni ta
grawitacyjna. Dom wybudowany wed ug ta- karn i balkonów. Taki dom b dzie te ta szy (na przyk ad przez drzewa li ciaste, rolety,
kiego projektu nie b dzie wi c spe nia stan- w budowie, a wykonawcy b d mieli mniej markizy lub dach nad tarasem).
dardów domu energooszcz dnego. Mo na okazji, by pope ni b dy. Dla zminimalizowania strat przez cian
jednak taki projekt przystosowa do wymo- Zanim zdecydujemy si na konkretny pro- zorientowan na pó noc mo na te w ogóle
gów energooszcz dno ci, ale za poprawki jekt domu, warto sprawdzi , jaki jest w nim zrezygnowa z okien w tej cianie i os oni
b dziemy musieli zap aci architektowi do- stosunek powierzchni A przegród zewn trz- od tej strony budynek gara em czy nawet,
konuj cemu adaptacji. nych do kubatury V, czyli A/V. Im jest je li sprzyja temu ukszta towanie terenu,
Decyzj dotycz c wyboru projektu trze- mniejszy, tym lepiej. cz ciowo zag bi go w gruncie.
ba wi c dobrze przemy le , bo cena tanie- By ograniczy do minimum stary ciep a
go projektu gotowego i koszty zmian mog Rozmieszczenie pomieszcze przenikaj cego przez okna warto zamontowa
w sumie wynie tyle, co wykonanie pro- Zapotrzebowanie domu na energi do na nich rolety zewn trzne. Zamykane na noc
jektu indywidualnego, zaprojektowanego na ogrzewania mo na zmniejszy przez takie mog zmniejszy straty ciep a nawet o 40%,
miar naszych potrzeb (5 20 tys. z  w za- usytuowanie pomieszcze , by od pó no- pod warunkiem, e b d rzeczywi cie co
le no ci od wielko ci domu, stopnia skom- cy znalaz y si jedynie te o funkcji pomoc- wieczór zamykane. Aby to usprawni , warto
plikowania jego bry y, technologii budowa- niczej  na przyk ad schowki, gardero- wyposa y je w sterowanie elektroniczne.
nia i zastosowanych rozwi za ). ba, pomieszczenie techniczne czy gara .
Decyduj c si na budow domu energo- Odpowiednio wyregulowana instalacja Technologia budowania
oszcz dnego nale y uwa nie przeanalizo- grzewcza mo e utrzymywa w nich tem- Poniewa najwi cej ciep a ucieka przez cia-
wa jego kszta t oraz wielko . Budynki peratur ni sz ni w pomieszczeniach, ny i dach domu, przegrody te trzeba zbudo-
energooszcz dne powinny charakteryzowa w których stale przebywaj mieszka cy, wa z materia ów wysokiej jako ci i starannie
si zwart bry o niewielkiej powierzchni bez szkody dla ich komfortu. W pomiesz- je ociepli . Niewa ne czy zdecydujemy si na
przegród zewn trznych. Dzi ki temu straty czeniach tych atwiej te zredukowa licz-
Wspó czynnik U ca ego okna w domu
ciep a b d mniejsze. b okien albo w ogóle z nich zrezygnowa .
energooszcz dnym powinien wynosi poni ej
1,1 W/(m2" K)
Architektura Okna
Im wi kszy dom, tym wi ksz ma po- Najwi ksza powierzchnia okien powinna
wierzchni przegród zewn trznych i tym by ulokowana na elewacji po udniowej,
wi ksze b d w nim straty energii, a wi c gdy po tej stronie najwi ksze b d zyski
dro sze jego ogrzewanie. eby te wydatki energetyczne wynikaj ce z nas onecznie-
nie by y nadmierne, przede wszystkim nie nia. Najmniej okien powinno si projekto-
warto budowa zbyt du ego domu. wa w cianie pó nocnej, gdy te okna b d
Powierzchnia przegród zale y jednak nie powodowa najwi ksze straty. Straty ener-
tylko od wielko ci domu, ale tak e od jego gii wynika jednak mog tak e z nadmia-
kszta tu: im jest on bardziej zwarty, tym le- ru nas onecznienia i spowodowanej nimi
102 BUDUJEMY DOM 1 2/2010
fot. Brass
rys. Archipelag (projekt Lumina)
fot. Aluplast
Jak zbudowa dom energooszcz dny?
beton komórkowy, ceramik , keramzytobeton
pustaki z ceramiki,
betonu komórkowego,
czy silikaty. Wa ne jest natomiast to, aby
keramzytobetonu lub
ciany mia y odpowiednie parametry ciepl-
silikatów
ne (U cian domu energooszcz dnego powin-
no by zdecydowanie mniejsze ni normowe
ocieplenie
0,3 W/(m2" K).
ze styropianu
Domy energooszcz dne najcz ciej budu-
lub we ny
je si jako:
mineralnej
dwu- lub trójwarstwowe lub
szkieletowe, których konstrukcja u atwia
tynk
zastosowanie bardzo grubej izolacji ter-
micznej.
ciany jednowarstwowe w domu energo-
oszcz dnym sprawdz si , je li b d wyko-
nane z bloczków z wk adk styropianow .
Wed ug obowi zuj cych norm wystar-
czy warstwa ocieplenia cian zewn trz-
nych (styropianem lub we n mineraln )
grubo ci 12 cm. Aby dom spe nia wymo-
gi energooszcz dno ci, warstwa izolacji ter-
micznej cian zewn trznych powinna mie
grubo 20 cm (nie nale y jednak przesa-
dza z grubo ci ocieplenia, bo powy ej
Dom ocieplony ciemnoszarymi p ytami
20 cm mog pojawi si problemy ze stabil-
styropianowymi z dodatkiem grafitu. Dzi ki
niskiemu wspó czynnikowi przewodzenia ciep a
no ci izolacji i z czasem mog wyst pi
p yty te stosuje si do ocieplania cian metod
p kni cia i odspojenia ocieplenia).
lekk mokr oraz w miejscach, gdzie wymagana
Poniewa ogrzane powietrze we wn trzu
jest redukcja grubo ci termoizolacji, np. przy
unosi si , wi c jeszcze wi ksze znaczenie ciana dwuwarstwowa o cie ach i nadpro ach okiennych
REKLAMA
fot. Termo Organika
ENERGOOSZCZ DNE INSPIRACJE
Energooszcz dna 10 zasad energooszcz dnego budynku
zasada 20+20+30
1. zwarta bry a  dom budowany na rzucie prostok ta; stosunek przegród zewn trznych
Je li dom ma by energooszcz dny, powi- do kubatury domu (A/V) powinien by jak najmniejszy;
nien by przede wszystkim dobrze ocieplo- 2. nieskomplikowany dach  dwuspadowy, a najlepiej jednospadowy (pulpitowy), bez lukarn;
ny, to znaczy mie co najmniej nast puj - 3. najwi ksza powierzchnia elewacji od po udnia  pozwoli na maksymalne wykorzysta-
c izolacj termiczn : nie energii s onecznej do ogrzewania i o wietlenia domu;
pod ogi na gruncie  20 cm styropia- 4. najmniejsza powierzchnia elewacji od pó nocy, z ograniczon liczb okien  wybudo-
nu, wanie jednospadowego dachu (ze spadkiem w kierunku pó nocnym) lub cz ciowe zag bie-
ciany zewn trzne  20 cm we ny mine- nie w gruncie ciany pó nocnej (je li budynek usytuowany jest na stoku wzgórza);
ralnej lub styropianu, 5. szczelny budynek  szczelne przegrody oraz okna i drzwi o ponadprzeci tnych w a ciwo-
dach  30 cm we ny mineralnej. ciach termoizolacyjnych, rolety zewn trzne;
6. izolacja termiczna cian, pod óg i dachu grubsza ni standardowo  powszechnie sto-
sowana izolacja grubo ci 10 12 cm w domu energooszcz dnym nie jest wystarczaj ca (patrz
ramka obok)
7. rezygnacja z balkonów  mostki cieplne powstaj ce na po czeniu p yty balkonu ze stro-
pem powoduj du e straty ciep a, podobnie jak w innych miejscach gorzej zaizolowanych:
w wie cach i nadpro ach, w o cie ach otworów okiennych i drzwiowych
8. odzysk ciep a z wywiewanego powietrza  wyposa enie domu w wentylacj mecha-
niczn z rekuperatorem
9. ród o ciep a o jak najwy szej sprawno ci z zaawansowan automatyk steruj c
 gazowy kocio kondensacyjny, nowoczesny koci z podajnikiem na ekologiczne paliwa sta-
System ocieplania cian metod lekk mokr .
e, koci elektryczny lub pompa ciep a;
Wybór technologii wznoszenia cian nie decyduje
o izolacyjno ci wzniesionych cian. Wa niejsza
10. kompleksowe podej cie do oszcz dzania energii  wyposa enie domu w sprz ty po-
jest grubo warstwy izolacji cieplnej
bieraj ce jak najmniej energii: pralk , lodówk , zmywark w najwy szej klasie A++; zmywa-
nie w zmywarce nie pod kranem, wy czanie ogrzewania na noc i czas wyjazdów, zrezygno-
ma izolacja dachu  warstwa we ny mineral- wanie z codziennych k pieli na rzecz natrysku etc.
nej grubo ci 30 cm to minimum.
Instalacje czy przyniesie najwi ksze korzy ci w do- rozwi za o niskich kosztach inwestycyj-
Grzewcza mowym bud ecie. nych np. urz dze elektrycznych.
Ogrzewanie budynku poch ania najwi k- Wybór rodzaju ogrzewania domu zale y Stosuj c sumaryczne kryterium: kosz-
sz cz (oko o 60%) energii zu ywanej od wielu lokalnych czynników i nale y tego ty wykonania systemu grzewczego i kosz-
podczas eksploatacji domu. Nic zatem wyboru dokonywa indywidualnie dla kon- ty eksploatacyjne w okresie u ytkowania
dziwnego, e ekonomiczny system grzew- kretnego budynku. Generalnie mo na po- urz dze grzewczych najlepszym sposo-
wiedzie , e sposób ogrzewania domu zale y bem wytwarzania ciep a w warunkach
od jego klasy energetycznej. Czym bardziej polskich jest zastosowanie kondensacyj-
Przyczyny strat
energooszcz dne rozwi zania konstrukcji nego kot a gazowego. Pod warunkiem, e
budynku, tym bardziej op aca si stosowanie do dzia ki doprowadzona jest sie gazowa.
ciep a w budynku
Oszcz dzaniu energii sprzyja zaawan- Kondensacyjny kocio gazowy cho mo e by urz dzeniem
Straty ciep a spowodowane s g ów-
sowana automatyka steruj ca prac kot a niewielkim, jest efektywnym ród em ciep a
nie jego przenikaniem przez przegrody
zewn trzne ( ciany, okna, dach i pod ogi
na gruncie), a w budynkach z wentylacj
grawitacyjn  w znacznej mierze tym, e
wyci ga ona z wn trz zanieczyszczone po-
wietrze wraz z ciep em, a na jego miejsce
 przez ró ne nieszczelno ci domu  wpro-
wadza zimne powietrze zewn trzne. Pewne
ilo ci ciep a uciekaj z pomieszcze przez
niepo dane nieszczelno ci, a tak e wsku-
tek otwierania drzwi wej ciowych i okien.
Zmniejszenie strat ciep a w budynku po-
woduje zredukowanie jego zapotrzebowa-
nia na ciep o, dzi ki czemu zmniejszaj si
koszty jego eksploatacji.
104 BUDUJEMY DOM 1 2/2010
fot. Rockwool
fot. Vaillant
fot. Bosch
Jak zbudowa dom energooszcz dny?
Czy inwestowanie w energooszcz dno
si op aca?
O tym, e inwestowanie w energooszcz dno jest op acalne, wiadcz standardy budow-
nictwa w krajach o podobnym klimacie, w których oszcz dzanie energii jest znacznie bardziej
zaawansowane ni w Polsce. Obowi zuj tam znacznie ostrzejsze wymagania co do ochro-
ny cieplnej budynków, tymczasem w Polsce obowi zuj ce prawo nie nad a za post pem
w dziedzinie budownictwa i jest nieadekwatne do niestabilnych i raczej rosn cych cen ener-
gii, dlatego inwestorzy powinni budowa domy znacznie bardziej energooszcz dne ni tego
wymagaj przepisy krajowe.
Centrala wentylacyjna z rekuperatorem Szacuje si , e zbudowanie domu energooszcz dnego jest dro sze od standardowego
jest niezb dnym urz dzeniem w domu
o 10 20%. Zwi kszone koszty inwestycyjne do szybko zrekompensowane s zmniejszo-
energooszcz dnym
nymi wydatkami na ogrzewanie.
Je li nie ma takiej mo liwo ci, zalecan al- Przyk ad:
ternatyw jest pompa ciep a wspó pracuj - Przyjmijmy do rozwa a wspó czesny dom jednorodzinny o powierzchni 150 m2, ogrzewa-
ca z niskotemperaturowym ogrzewaniem ny gazowym kot em kondensacyjnym o sprawno ci 108% i taki sam dom energooszcz dny.
pod ogowym, pobieraj ca ciep o z gruntu Zak adamy, e zapotrzebowanie na ciep o w standardowym domu wynosi 120 [kWh/m2" rok],
lub powietrza. Zakup i monta pompy po- w energooszcz dnym natomiast 40 [kWh/m2" rok]. Zu ycia energii na ogrzewanie w obu do-
wietrznej to wydatek min. 20 tys., gruntowej mach b dzie wi c nast puj ce:
 40 tys. Koszty inwestycyjne s wi c do
wysokie, ale rekompensuj je oszcz dno ci
Typ budynku/ ród o energii Koszt
Koszt 1 kWh
zapotrzebowanie na wykorzystywane Zu ycie zu ycia
wynikaj ce z minimalnego zu ycia energii.
energii
ciep o do ogrzewania w ci gu roku
Szacuje si bowiem, e pompa ciep a zasilo-
na 1 kWh energii elektrycznej mo e nam od-
dom standardowy,
da do 4 kWh energii cieplnej.
budowany wg
obowi zuj cych 120 [kWh/m2" rok], 18 000 ´ 0,26
Niek opotliwym ród em ciep a do
przepisów, czyli 18 000 [kWh/rok] = 4680 z /rok
ogrzewania domu mog by kolektory s o-
0,26 [z /kWh]
o zapotrzebowaniu na
gaz ziemny (2,42
neczne wspó pracuj ce np. z kominkiem
ciep o 120 [kWh/m2" rok]
z /m3 gazu)
z p aszczem wodnym. Ale kolektory s o-
dom energooszcz dny,
40 [kWh/m2" rok], 6000 ´ 0,26
neczne jako niezale ne ród o ciep a w na-
o zapotrzebowaniu na
czyli 6000 [kWh/rok] = 1560 z /rok
szym klimacie zapewniaj ciep wod je- ciep o 40 [kWh/m2" rok]
dynie mi dzy kwietniem a wrze niem, nie
ró nica w kosztach
zawsze wi c s op acaln inwestycj .  3120 z /rok
ogrzewania
Do ogrzewania domu jednorodzinne-
go mo na u ywa te paliw odnawialnych Dla uproszczenia przyj li my takie samo w obu przypadkach zu ycie energii na przygo-
i tym wyposa y dom na przyk ad w ko- towanie ciep ej wody, gotowanie oraz zasilanie urz dze elektrycznych  nie ma wi c wp y-
cio na pelety. Nowoczesne urz dzenia wu na wyliczenia.
mog pracowa bezobs ugowo nawet przez Jak wida z wylicze roczne zu ycie energii na ogrzewanie w domu energooszcz dnym
7 dni. Podczas spalania peletów powsta- wyniesie 6000 kWh i b dzie kosztowa o o 3120 z mniej (czyli ponad 60%) ni energia zu y-
je minimalna ilo popio u, który jest war- wana w budynku standardowym. Tyle te zaoszcz dzimy wi c na rachunkach za energi zu-
to ciowym nawozem nadaj cym si do wy- ywan do ogrzewania domu energooszcz dnego.
korzystania w ogrodzie.
Wentylacyjna wietrza zu ytego i zapewnia co 2 3 godzi- klasie A++. Warto te pami ta o codzien-
W domu energooszcz dnym sprawdza si ny pe n wymian powietrza przy minimal- nych czynno ciach sprzyjaj cych energo-
tylko wentylacja z rekuperatorem. nych stratach energii. Zastosowanie w domu oszcz dno ci: zmywaniu w zmywarce nie
Powszechnie stosowana w Polsce wenty- wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzy- pod kranem, ograniczeniu ogrzewania na
lacja grawitacyjna nie jest ani skuteczna ani skiem ciep a zwraca si ju po kilku latach noc i czas wyjazdów, zrezygnowaniu z co-
energooszcz dna. Wynikaj ce z jej dzia ania dzi ki zredukowanym kosztom ogrzewania. dziennych k pieli na rzecz natrysku, p u-
straty ciep a mog wynosi nawet 50% ogó u kaniu z bów wod ze szklanki zamiast
strat w ocieplonym domu. Warto zatem za- Eksploatacja z odkr conego kranu, gaszeniu niepotrzeb-
inwestowa w urz dzenie do odzyskiwania Po wa nych decyzjach dotycz cych wy- nych wiate .
ciep a z wywiewanego powietrza. Sposobem boru dzia ki, projektu, systemu grzew- Tylko takie kompleksowe podej cie do
na to jest zastosowanie wentylacji mecha- czego warto zastanowi si nad wyposa- oszcz dzania energii da oczekiwane efekty
nicznej nawiewno-wywiewnej z rekuperato- eniem domu w sprz ty pobieraj ce jak w postaci znacznie ni szych rachunków za
rem. Urz dzenie to podgrzewa nap ywaj ce najmniej energii: podgrzewacze do wody, eksploatacj domu (zu ycie pr du i koszty
powietrze ciep em odzyskiwanym z po- pralk , lodówk i zmywark w najwy szej ogrzania domu).
BUDUJEMY DOM 1 2/2010 105
fot. www.rekuperatory.pl