PRZEGL D RYNKU
Tanie
ród o
Ogrzewanie gazem lub olejem  cho wygodne  jest du o dro sze od ogrzewania w glem czy
drewnem. A eksploatacja nowoczesnych kot ów na paliwo sta e jest coraz mniej uci liwa, nic
ciep a
wi c dziwnego, e w coraz liczniejszych gospodarstwach wybiera si takie w a nie ród o ciep a.
Eksploatacja kot a na paliwo sta e jest tania, je li jest on dopasowany do wybranego paliwa.
Producenci okre laj , jakie paliwo jest podstawowe dla danego kot a i takie w a nie nale y stoso-
wa do pe nego wykorzystania jego mocy. Je li bowiem u yjemy ta szego zamiennika, mo e to
Kot y na paliwo
spowodowa obni enie sprawno ci urz dzenia.
sta e
Je li chcemy kupi kocio na paliwo sta e, to zastanówmy si , na ile wa ny jest dla nas komfort
obs ugi kot a, jak cz sto chcemy dok ada opa  czy nie b dzie dla nas uci liwo ci dok adanie
codziennie, czy mo e wolimy raz na tydzie ? Wybieraj c kocio , warto sprawdzi , jak pojem-
Olimpia Wolf
no ma jego komora zasypowa. Powinna by na tyle du a, eby jednorazowy za adunek paliwa
wystarczy przynajmniej na osiem godzin pracy. We my tak e pod uwag , czy wa na jest dla nas
Nowoczesne kot y
mo liwo sterowania jego prac .
Warto wiedzie , e kot y na paliwa sta e s bardzo zró nicowane. S takie, do których trzeba
na paliwo sta e nie
dosypywa paliwo kilka razy na dob i nie maj one regulacji intensywno ci spalania. S te ko-
brudz tak jak
t y z automatyk oraz podajnikiem paliwa  a wi c prawie bezobs ugowe. Pami tajmy jednak,
e im nowocze niejszy kocio i im mniej paliwa zu ywa, tym niestety jest dro szy.
kiedy , a paliwo do
Kupuj c kocio , zwracamy uwag tak e na sprawno spalania. Warto wiedzie , e w prakty-
ce wa niejsza jest sprawno eksploatacyjna, a nie nominalna, czyli teoretyczna, która jest poda-
nich mo na uzupe -
wana przez producenta. Eksploatacyjna sprawno spalania  zale nie od budowy i wyposa enia
nia co kilka dni.
kot a w urz dzenia steruj ce  wynosi 50 70%. Spada ona jednak wraz ze wzrostem zanieczysz-
czenia wewn trznych elementów wymiennika ciep a, poniewa warstwa sadzy znacznie ograni-
Kocio na w giel lub
cza wymian ciep a. Dobieraj c moc kot a do swoich potrzeb, powinni my to uwzgl dni , ponie-
drewno to komfort
wa przewymiarowany kocio pracuje w instalacji z ni sz ni optymalna temperatur . Z tego
powodu wewn trz instalacji szybciej si osadzaj zanieczyszczenia.
cieplny za nisk
Jaki kocio ?
cen i coraz mniej
Kot y na w giel ze spalaniem górnym s proste i tanie, a ca e za adowane paliwo szybko za-
uci liwo ci.
czyna si w nich arzy , poniewa komora za adunkowa jest komor spalania. Dzi ki temu
106 BUDUJEMY DOM 1 2/2010
fot. Kostrzewa
Kot y na paliwo sta e
Kocio ze spalaniem dolnym
Kocio ze spalaniem górnym
zasilanie
zasilanie
ogrzewania
ogrzewania
za adunek
spaliny
spaliny
powrót
powrót
powietrze
powietrze
do spalania
do spalania
kot y te w krótkim czasie uzyskuj maksymaln moc. Nowe porcje Pami tajmy, e kupuj c kocio ze spalaniem górnym, b dziemy mu-
w gla dosypuje si do paliwa ju rozpalonego. Czas pracy na jednym sieli kilka razy na dob uzupe nia paliwo i codziennie go rozpala ,
za adunku wynosi 8 10 godzin, a sprawno takich kot ów dochodzi usuwa popió raz na kilka dni, a raz w tygodniu czy ci wymiennik
do 75%, chocia spada znacznie, gdy kocio pracuje z moc mniejsz i kana y spalinowe z sadzy i smo y. Kot y te kosztuj 2 5 tys. z .
ni nominalna. Kot y na w giel ze spalaniem dolnym s nowocze niejsze, a przez
Kot y te nie maj w zasadzie skutecznej regulacji intensywno ci pro- to i dro sze, ale dodatkowe wydatki na taki kocio zwracaj si zwy-
cesu spalania. Mo na zastosowa np. miarkownik ci gu, który do- kle po kilku sezonach grzewczych, poniewa zu ywa on mniej pali-
stosowuje ilo powietrza dostarczanego do spalania do temperatury wa. W kot ach pali si tylko niewielka cz za adowanego paliwa
wody w kotle. Im wi cej jest powietrza, tym szybsze spalanie i w wy- w dolnej cz ci komory zasypowej. Sprawno kot ów z dolnym spa-
niku tego  intensywniejsze wydzielanie ciep a. Mo liwo ci takiej re- laniem jest wy sza ni kot ów ze spalaniem górnym i d u sze s prze-
gulacji s ograniczone, poniewa je li paliwo w kotle ju si dopala, to rwy mi dzy kolejnymi za adunkami paliwa: mog wynosi nawet
u ywaj c miarkownika ci gu, mo na jedynie rozdmucha ar. 18 godzin  i kocio pracuje wtedy ze sta moc . Do takich kot ów
Aby umo liwi sterowanie ilo ci ciep a przekazywanego do po- warto zastosowa grzejniki o mniejszej pojemno ci wodnej, wyposa-
mieszczenia, trzeba zastosowa grzejniki o ma ej pojemno ci oraz one w zawory z g owicami termostatycznymi. Warto wiedzie , e
du y, dobrze izolowany zbiornik na gor c wod . Niektórzy produ- kot y ze spalaniem dolnym mog wspó pracowa z termostatem poko-
cenci udzielaj d u szej gwarancji na kocio , je li instalacja jest wy- jowym lub pogodowym. Kosztuj 4 10 tys. z .
posa ona w taki zbiornik. Ze wzgl du na wi ksze opory przep ywu Kot y na mia w glowy to szczególny rodzaj kot ów w glowych.
w grzejnikach innych ni tradycyjne eliwne, mo e by konieczne Maj kana y doprowadzaj ce powietrze w g b obj to ci paliwa, ponie-
zainstalowanie pompy obiegowej (cyrkulacyjnej). Sterowanie jej pra- wa bez tego mia nie móg by si pali . A w danym momencie pali si
c umo liwia regulowanie intensywno ci cyrkulacji wody, a przez to tylko niewielka jego cz . Dzi ki temu paliwo mo na uzupe nia
równie ilo ci przekazywanego do pomieszcze ciep a. w wi kszych odst pach czasu (na jednym za adunku kocio mo e pra-
cowa nawet 30 godzin) i lepiej kontrolowa
spalanie. Sprawno takich kot ów wynosi
Budowa kot a na mia w glowy z podajnikiem
przeci tnie 60 70%. Mo na kupi równie ko-
pokrywa
t y mia owe z podajnikiem t okowym, zbudo-
woda ogrzana do
zasobnika
instalacji c.o.
wane podobnie do omawianych dalej kot ów
paliwa
retortowych. Dzi ki podajnikowi i zasobnikowi
zasobnik
paliwo mo na uzupe nia raz na kilka lub kil-
paliwa
kana cie dni. Kosztuj 7 10 tys. z .
odprowadzenie
spalin
Kot y do spalania groszku w glowego
t ok
i peletów to g ównie kot y retortowe. Niektóre
podajnika
takie kot y mog spala nawet trociny, zr b-
woda
powrotna
ki drzewne i ziarna zbó . Ruszt jest w nich za-
z instalacji c.o.
st piony specjalnym palnikiem  pier cieniow
silnik
konstrukcj z rozmieszczonymi na obwodzie
dyszami powietrznymi. Do niej od do u lub
z boku jest wt aczane paliwo i spala si tylko
króciec
jego cz , a popió opada do popielnika, zsu-
spustowy
wany przez nowe porcje paliwa. Paliwo w za-
wentylator
sobniku uzupe nia si co kilka lub kilkana cie
dni, zale nie od jego wielko ci. Intensywno
BUDUJEMY DOM 1 2/2010 107
Przegl d rynku
Kocio na s om . Biomasa, czyli m.in. s oma, jest
paliwem odnawialnym, a produkty spalania mniej za-
nieczyszczaj rodowisko ni produkty spalania w gla
Podajniki i zasobniki
paliwa
zapotrzebowania na ciep o. Kot y do spala-
Podajniki i zasobniki paliwa umo liwia- nia groszku w glowego kosztuj 7 10 tys. z ,
j zautomatyzowanie pracy ca ej instala- do peletów  7 15 tys. z .
cji i uzupe nianie paliwa co kilka, kilka- Kot y na s om s przeznaczone zwykle tyl-
na cie dni. ko do tego jednego paliwa, ale czasem mo na
Kocio kupujemy z podajnikiem dosto- w nich równie spala drewno. Warto wybra
sowanym do konkretnego rodzaju paliwa, taki kocio , je li mo na w okolicy niedrogo
np. mia u lub w gla o granulacji groszku. kupi s om lub mo na j mie z w asnych
Chocia takie kot y s dro sze od tych upraw. S oma ma du obj to i z tego wzgl -
bez podajników, s zwykle urz dzeniami du potrzebna jest bardzo du a przestrze
o wysokiej sprawno ci. Ponadto dzi ki po- do jej magazynowania. Ponadto ze wzgl -
dajnikom mo na dostosowywa ilo do- du na znacznie ni sz w porównaniu z w -
starczanego paliwa do rzeczywistego za- glem warto opa ow , zapasów potrzeba
potrzebowania na ciep o. znacznie wi cej. Kot y na s om zazwyczaj
Najcz ciej mo na kupi podajniki li- nie s produkowane w wersji z podajnikiem.
makowe, rzadziej t okowe i szufladowe. Dzi ki temu, e maj du pojemno , pali-
Wybieraj c kocio z zasobnikiem pali- wo mo na uzupe nia co kilkana cie godzin.
wa, warto zwróci uwag , gdzie znajduje Kosztuj 7 12 tys. z .
si otwór do za adunku. Je li znajduje si Kot y przystosowane do spalania wy cz-
on wysoko, wsypywanie ci kiego paliwa nie drewna to zazwyczaj kot y zgazowuj ce.
b dzie bardzo uci liwe. Warto równie ku- spalania jest regulowana dop ywem powie- Maj wysok sprawno  oko o 85% i d ugi
pi zasobnik z bardzo szczeln pokryw , trza do dysz oraz ilo ci podawanego paliwa. czas pracy pomi dzy uzupe nieniami paliwa.
aby py si nie rozprzestrzenia . Kocio retortowy mo e wspó pracowa W warunkach niedostatku powietrza w ta-
Kot y z podajnikami i zasobnikami pali- z automatyk pogodow , niektóre modele s kim kotle zachodzi spalanie wst pne; wtedy
wa kosztuj 7 15 tys. z . nawet automatycznie rozpalane. Kocio retor- wydziela si gaz drzewny, którego g ównym
towy p ynnie zmienia moc (np. w zakresie od sk adnikiem jest metan. Gaz drzewny razem
30 do 100%), dostosowuj c j do chwilowego z innymi produktami niepe nego spalania
wymiennik
wyci g spalin
Bezpiecze stwo pracy kot a
ciep a
Instalacja, w której pracuje kocio na paliwo sta e, musi by za-
bezpieczona otwartym naczyniem wzbiorczym. Jest to podykto-
wane wzgl dami bezpiecze stwa, poniewa przy niekontrolowanym
wzro cie temperatury wody w obiegu lub jej niedostatku mog oby
doj do nadmiernego wzrostu ci nienia i rozerwania kot a lub in-
stalacji. Kocio na paliwo sta e musi mie w asn rur bezpiecze -
stwa o rednicy wewn trznej co najmniej 25 mm. Rura ta prowa-
zasobnik
dzi do naczynia wzbiorczego.
paliwa
Uwaga! Na rurze bezpiecze stwa nie wolno montowa adnych za-
worów!
W pomieszczeniu, gdzie znajduje si naczynie wzbiorcze, tempera-
tura nie mo e spada poni ej 0°C, poniewa zamarzaj ca woda unie-
mo liwi aby funkcjonowanie instalacji. Naczynie wzbiorcze musi by
umieszczone co najmniej 0,5 m ponad najwy ej po o onym punk-
tem instalacji.
podajnik
Zamkni te naczynie wzbiorcze dopuszcza si tylko w takich insta-
limakowy
lacjach z kot em na paliwo sta e, w których kocio ma dodatkowe za-
bezpieczenia odprowadzaj ce nadmiar ciep a. Takimi zabezpiecze-
niami  zgodnie z polskimi normami  s w ownica sch adzaj ca
umieszczona w przestrzeni wodnej kot a oraz zawór termiczny, któ-
palnik
spaliny
ry otwiera dop yw zimnej wody wodoci gowej do w ownicy wtedy,
retortowy
gdy nadmiernie wzro nie temperatura.
Kot y, które maj wspó pracowa z zamkni tym naczyniem wzbior-
Kot y z zasobnikiem paliwa, podajnikiem i palnikiem retortowym s najbar-
dziej zautomatyzowane spo ród wszystkich kot ów na paliwo sta e czym, najcz ciej maj równie urz dzenie, które umo liwia odci cie
dop ywu powietrza do spalania.
108 BUDUJEMY DOM 1 2/2010
fot. Metalerg
Kot y na paliwo sta e
Kot y na pelety nadaj si te do spalania trocin
i zr bków drzewnych, ale najlepiej jest je miesza
Stalowy kocio na paliwa sta e
z peletami
eliwny czy stalowy?
Kot y eliwne s odporne na korozj , a ich trwa o okre la si na 20 25 lat. Czasem zbu-
dowane s z segmentów, których liczb mo na zmieni i w ten sposób zmodyfikowa moc ko-
t a. Je li nast pi awaria, uszkodzony element mo na wymieni .
Kot y stalowe kupuje si gotowe i nie mo na zmieni ich mocy. S l ejsze od eliwnych, ale
trwa o ich jest mniejsza  ok. 15 lat. Konstrukcj takiego kot a dobiera si do paliwa, jakie b -
dzie w nim spalane jako podstawowe. Produkuje si kot y stalowe z górnym i z dolnym spala-
niem. S przeznaczone do opalania w glem lub biomas . Warto wiedzie , e na elementach ko-
t ów stalowych nie zatrzymuje si sadza, mo na wi c pali w nich opa em nawet gorszej jako ci.
Uwaga! Kiedy kupuje si kocio stalowy, trzeba sprawdzi , z jak grubej blachy wykonana
jest komora spalania i czy ma ona odpowiedni izolacj termiczn . Cienka blacha mo e szyb-
ciej ulec korozji, natomiast z a izolacja powoduje niepotrzebne straty ciep a do otoczenia.
Kot y ze stali nierdzewnej to kot y specjalne, np. opalane drewnem z drzew iglastych.
zabezpieczaj cy wymiennik ciep a
woda ogrzana do
(termiczne zabezpieczenie odp ywu)
instalacji c.o.
za adunek
wentyla-
suszenie
odprowadzenie
tor dopro-
spalin
wadzaj cy
piroliza
powietrze
do spala-
p yta pal-
nia
nika
spalanie wst pne
z ogniood-
pornej ce-
ramiki
spalanie g ówne
palnikowa
komora
wirowa
dopalanie
dysza
woda powrot-
powietrza
na z instala-
wtórnego
cji c.o.
Budowa i zasada dzia ania kot a zgazowuj cego
miesza si z powietrzem i p onie  zachodzi Kot y zgazowuj ce zu ywaj znacznie
wtedy spalanie g ówne. Spaliny, które wtedy mniej drewna ni najprostsze kot y ze spa-
powstaj , s jeszcze dopalane. Kot y te osi - laniem górnym. Najlepiej w nich pali drew-
gaj bardzo wysok sprawno  do 90%, nem dobrze wysuszonym, poniewa w prze-
a spalanie jednego za adunku drewna trwa ciwnym razie du o energii cieplnej b dzie
od kilku do kilkunastu godzin. zu ywane na jego dosuszenie. Pami tajmy,
BUDUJEMY DOM 1 2/2010 109
fot. Hef
fot. Elektromet
REKLAMA
Przegl d rynku
energii, która w ogólnym bilansie nie przyczynia
Paliwa do wyboru
si do zwi kszania emitowanej do atmosfery ilo- Warto opa owa
W giel kamienny jest najpopularniejszym pali- ci dwutlenku w gla i w zwi zku z tym nie pot -
niektórych paliw
wem w Polsce: jest atwo dost pny i tani. Sprzedaje guje efektu cieplarnianego.
si go w kilku sortymentach o ró nej wielko ci zia- Drewno opa owe stosuje si w postaci prze- sta ych
ren i w trzech gatunkach, ró ni cych si warto ci tworzonej: czyli brykietów i peletów, albo nieprze- Warto opa owa to ilo energii uzyski-
opa ow oraz zawarto ci siarki i popio u: im gor- tworzonej, czyli szczap, zr bków, trocin i wiórów. wana z kilograma paliwa. Im ta warto jest
szy jest gatunek, tym ni sza jego warto opa o- Drewno najlepiej spala tylko w kot ach do tego wi ksza, tym spalaj c t sam ilo pali-
wa i tym wy sza zawarto zanieczyszcze sta ych. przeznaczonych: w kot ach ze zwyk ej stali mo na wa, uzyskujemy wi cej ciep a.
W giel dzielony jest równie na klasy, które infor- pali tylko drewno li ciaste, a iglaste  w kot ach
rednia warto
Rodzaj paliwa
opa owa (MJ/kg)
muj o jego warto ci opa owej i zawarto ci popio- zgazowuj cych  ze stali kwasoodpornej. Na szcze-
W giel kamienny  orzech 24 28
u. Najlepszy jest w giel I i II klasy. W giel niesor- góln uwag zas uguj pelety i brykiety:
towany, brykiety i koks przeznaczone s do kot ów pelety powstaj w wyniku sprasowania pod wy- W giel kamienny  groszek 24 28
zasypowych bez podajnika, orzech  do kot ów za- sokim ci nieniem rozdrobnionego drewna, s omy W giel kamienny  mia 19 26
sypowych, rzadko z podajnikiem, a groszek i mia lub p dów wierzby energetycznej. Maj standar- W giel brunatny 7,5 21
w glowy do kot ów z podajnikiem. dowe wymiary, wysok warto opa ow , a po ich
Koks 27
W giel brunatny ma mniejsz warto opa ow spaleniu zostaje niewiele popio u, który wystarczy
Drewno opa owe suche 16 19
od kamiennego i sprzedaje si go g ównie w posta- wybiera raz na kilka tygodni. Nadaj si do kot ów
Brykiety 17 20
ci brykietów  czyli po wst pnej obróbce; w giel retortowych z automatycznymi podajnikami; nie-
Pelety 17 21
w brykietach zawiera mniej wody, siarki i zanie- którzy producenci peletów oferuj us ug telefo-
S oma zbo owa sucha 14 15
czyszcze sta ych. W nowoczesnych kot ach w - nicznego zamówienia kolejnej porcji paliwa;
giel brunatny jest wy cznie paliwem zast pczym. brykiety s produkowane ze sprasowanych od- aby nie wrzuca do tych kot ów drewna la-
Biomas nazywa si nadaj ce si na opa ma- padów drzewnych. Podczas spalania brykiety do- kierowanego, klejonego lub zabezpieczonego
teria y organiczne, zwykle odpady drzewne, s o- brej jako ci nie rozpadaj si na wióry. Te, które si rodkami chemicznymi, poniewa mo na
m i ro liny energetyczne. Popularno tych paliw tak rozpadaj , mo na spala tylko w po czeniu w ten sposób uszkodzi kocio na skutek re-
ro nie, poniewa s odnawialne, czyli odtwarzaj z kawa kami drewna albo w glem brunatnym, ni- akcji tych zwi zków ze stal , poza tym jest
si w stosunkowo krótkim czasie. Biomas zalicza gdy za same, gdy wtedy zapychaj dysz zgazo- to szkodliwe dla rodowiska. Kot y zgazo-
si do paliw ekologicznych, poniewa jest ród em wuj c i palenisko. wuj ce kosztuj 4,5 9,5 tys. z .
INFO RYNEK Ile kosztuj kot y na paliwa sta e?
Kot y St porków Termo-Tech, Elektromet, Kostrzewa, Zak ad Metalowo-Kotlarski SAS,
model KWS Plus model Kocio c.o. typu EKO-KWR model Warmet 200 Ceramik model SAS ECO
typ: kocio z górnym spalaniem typ: zasypowy typ: jednofunkcyjny, górno-dolnego typ: kocio t okowy
moc: 20 kW z rusztem wod- spalania z wbudowan ceramik , mo li- z automatycznym poda-
paliwo podstawowe: nym wo ci grzania c.w.u. waniem paliwa
w giel, drewno, mie- moc: 20 kW, moc: 14 kW moc: 17 kW
szanka mia u z w glem paliwo: w giel paliwo podstawowe: drewno, zr bki, paliwo podstawowe:
paliwo zast pcze: kamienny mia w glowy, groszek mia , groszek, pelety,
brykiety w glowe,  orzech, brykie- sprawno : >80 % paliwo zast pcze:
brykiety z biopaliw, ty z w gla, drew- podajnik: mo liwo w giel, drewno
odpady, w giel no sezonowane dostawienia palnika sprawno : 81,8 83,5%
brunatny sprawno : 80% Pellets 100 podajnik: t okowy (szufladkowy)
sprawno : 82% gwarancja: gwarancja: 3 lata gwarancja: 4 lata na kocio , 2 lata na
gwarancja: 4 lata 3 lata podzespo y elektroniczne
4100 z
3070 z 3599 z od 7480 z
Logiterm, Grupa ENERGOMAX, Elektromet, model Kocio c.o. typu HEF Wytwórnia Kot ów Grzewczych, Metalerg J.M.J. Cie lak S.J.,
model duoMAX EKO-KWPR DUAL model PELTORUS model EKOPAL RM 2
typ: kocio retortowy z dodatkowym pa- typ: z automatycznym podajnikiem na typ: automatyczny z palnikiem typ: kocio na s om o spalaniu
leniskiem z podajnikiem limakowym groszek oraz z r cznym zasypem paliw zrzutkowym do spalania pelet przeciwpr dowym
moc: 26 kW sta ych moc: 14 kW moc: 25 kW
paliwo podstawowe: groszek, moc: 25 kW paliwo podstawowe: biomasa paliwo
groszek brunatny, mia w glowy, paliwo: w giel kamienny  groszek, sprawno : podstawowe:
orzech, brykiet, orzech, brykiety z w gla, drewno >90% s oma
drewno sprawno : ok. 92% podajnik: paliwo
sprawno : 86% podajnik: automatyczny zast pcze:
podajnik: automatyczny limakowy drewno, siano
limakowy limakowy gwarancja: i inna biomasa
gwarancja: 6 lat gwarancja: 3 lata palnik 2 lata, sprawno : 82%
wymiennik 5 lat gwarancja: 2 lata
9787 z 9821 z
10 675 z
12078 z
PRZYDATNE ADRESY
ELEKTROMET 077 471 08 12 www.elektromet.com.pl METALERG 071 313 46 43 www.metalerg.pl
HEF 034 351 01 68 www.hef.com.pl SAS 041 378 46 19 www.sas.busko.pl
IMMERGAS 042 649 36 00 www.immergas.com SPYRA 032 210 34 31 www.spyra.pl
 ceny brutto 
KOSTRZEWA 087 428 53 51 www.kostrzewa.com.pl TERMO-TECH. 041 374 15 22 www.kotlyco.pl
LOGITERM 034 357 00 00 www.logiterm.pl Z BIEC 041 27 67 400 www.zebiec.com.pl
Wi cej . . . ceny, f i rmy, produkt y, kal kul at ory, art yku y. Kl i kni j na www. buduj emydom. pl
pl
pl
Jako j edyni publ i kuj emy akt ual ne RANKI NGI PRODUKTÓW!