Uzdatnianie wody
Po
Powy ej
w
y

ej
TEMAT
NUMERU
DOM PRZYJAZNY
nor
normy
m
y
ALERGIKOWI
Uzdatnianie wody
Emilia Ros aniec
Nieprzyjemny smak i zapach wody wodoci gowej oraz jej dra ni ce dzia anie na
skór s cz sto nast pstwem jej dezynfekcji przy u yciu chloru. Ten nie tylko wy-
susza skór , ale tak e dzia a dra ni co na drogi oddechowe i b ony luzowe, nasila-
j c dolegliwo ci alergiczne.
Woda, z której
Woda pitna z w asnego uj cia i z wodoci gów mo e te zosta ska ona bakteria-
mi pochodz cymi z zanieczyszczonych wód podziemnych lub z wtórnych zanie-
korzystamy w domu,
czyszcze , jakie dosta y si do instalacji domowej. S niebezpieczne dla zdrowia
musi odpowiada normom
i musz by z niej bezwzgl dnie usuwane.
O nadmiarze jonów elaza i manganu w wodzie wiadczy mo e zmieniona bar-
okre lonym przez ministra
wa wody i jej nadmierna m tno : mo e by ich za du o zarówno w wodzie z w as-
zdrowia. I mimo e
nego uj cia, jak i w wodoci gowej. To z ich powodu na przyborach sanitarnych
i naczyniach, w których woda jest gotowana, powstaj zacieki, a bia e ubrania ó k-
zazwyczaj im odpowiada,
n . Zwi zki elaza dostaj si do wody z gleby, ze cieków przemys owych odpro-
wadzanych do zbiorników naturalnych i do ziemi, z wód kopalnianych oraz z koro-
to jednak jej jako
zji rur i stalowych zbiorników  wówczas atwo je wykry , bo wtedy woda, oprócz
nie zawsze odpowiada
brunatnej barwy, ma metaliczny posmak. Mangan w wodzie natomiast pochodzi
z gruntów, obumar ych cz ci ro lin i z zanieczyszcze przemys owych odprowa-
nam. To, co p ynie
dzanych do wód powierzchniowych.
z kranu, bywa po prostu
W wodzie, g ównie z p ytkich studni, mog wyst powa  w ilo ciach wi kszych
ni ladowe  azotany i azotyny, które wywo uj zatrucia i podra nienia skóry,
niesmaczne, le pachnie
mog te by przyczyn chorób niedokrwiennych, a nawet nowotworów. Zwi zki te
przedostaj si do uj wody z pól uprawnych, na których stosuje si rodki ochro-
i nieprzyjemnie wysusza
ny ro lin i nawozy sztuczne, a z nimi  w a nie azotany i azotyny. Uporczywe do-
skór po umyciu.
legliwo ci  czerwona wysypka na skórze czy cz ste bóle gard a, mog by spowo-
dowane zanieczyszczeniem wody (z indywidualnego uj cia) ciekami z pobliskich
BUDUJEMY DOM 1 2/2010 77
fot. Kludi
TEMAT NUMERU
TEMAT NUMERU Dom przyjazny alergikowi
zak adów przemys owych, które wypuszcza-
j je do wód podziemnych. Zanieczyszczenie
Co robi , gdy zauwa ymy pogorszenie si
wód podziemnych (a przez to i uj ) wyst pu-
jako ci wody wodoci gowej?
je te na terenach nieskanalizowanych, gdzie
mieszka cy nie dbaj o szczelno przydo-
mowych zbiorników na cieki lub celowo wy- Je eli zauwa ymy, e woda wodoci gowa ma: niepokoj co m tny kolor lub dziwny zapach,
puszczaj , je bezpo rednio do gruntu. powinni my zg osi to w zak adzie wodoci gowym, który dostarcza wod do naszego domu.
Aby sprawdzi jako wody, z której korzy- Zak ad ten ma obowi zek jak najszybciej zbada wod przez pobranie próbki wody z hydran-
stamy, musimy zamówi jej analiz . Badania tu, z którego woda p ynie do domowej instalacji i w razie konieczno ci przep uka wodoci g.
takie wykonuj : Osoba reklamuj ca jako powinna zosta poinformowana o naprawie awarii i mo liwo ci
stacje sanitarno-epidemiologiczne; ponownego korzystania z wody.
laboratoria s u b ochrony rodowiska;
laboratoria prywatne;
laboratoria wydzia ów sanitarnych wy - Rozszerzona analiza sk adu wody  niezb dna,
szych uczelni.
aby dobra odpowiedni system uzdatniaj cy
Analiza mo e by podstawowa lub rozsze-
rzona. Pierwsza obejmuje ocen wska ników
 kosztuje 300 400 z
fizycznych (barwa, m tno , smak i zapach),
druga okre la wska niki chemiczne  zawar- aby by o wiadomo, czy mimo uzdatniania Monta . Filtry mechaniczne montuje si na
to jonów amonowych, azotanów, azotynów, nie pojawi y si w niej nowe zanieczyszcze- pocz tku instalacji (dzi ki temu kolejne filtry
chlorków, elaza, manganu oraz utlenialno nia. Te mog sp ywa razem z wod opado- pracuj skuteczniej i d u ej) lub przed punk-
(umowny wska nik jako ci wody, okre la za- w lub z powierzchni terenu  gdy w stud- tami poboru wody w zestawach filtracyjnych
warto w wodzie substancji utleniaj cych si ni brakuje warstwy nieprzepuszczalnej. jako pocz tkowe stopnie oczyszczania wody.
nadmanganianem potasu). Zanieczyszczenia mog pochodzi równie
Poznanie sk adu chemicznego i bakteriolo- z pól uprawnych, pobliskich zak adów prze- Filtry z w glem aktywnym
gicznego wody umo liwia dobranie optymal- mys owych, a tak e cieków, które bardzo Stosuje si je, gdy trzeba poprawi smak
nego sposobu jej uzdatniania. cz sto przedostaj si do wód podziemnych. i usun dra ni cy zapach chloru z wody
Woda ze studni g bokich zanieczyszczona wodoci gowej. Usuwaj z niej tak e ó tawe
Uzdatnianie wody jest zwykle zwi zkami wapnia, magnezu, e- zabarwienie. Jest to mo liwe dzi ki silnym
z ró nych róde laza i manganu, a tak e jonami amonowymi w a ciwo ciom absorpcyjnym w gla aktyw-
Woda wodoci gowa jest ju uzdatniona i po- i siarkowodorem. W domach zasilanych tak nego w stosunku do chloru, substancji orga-
winna spe nia normy. Czasem jednak wy- wod stosuje si filtry mechaniczne na pocz t- nicznych, a tak e herbicydów i pestycydów
maga ponownego uzdatniania z powodu ku instalacji, a za nimi  kolumny filtracyjne  przyczyn za ó cenia wody. Wk ady w glo-
wtórnego zanieczyszczenia drobnymi cz - o du ej wydajno ci: wype nione odpowied- we mog dzia a tak e bakteriobójczo, je-
steczkami rdzy i innymi zanieczyszczeniami nim z o em (od elaziacze, odmanganiacze). eli dodano do nich stopów miedzi i cynku
mechanicznymi. Niekiedy trzeba z niej usu- (czynnik KDF) lub srebra. S wtedy dro sze
wa nieprzyjemny zapach i smak, je li s one Sposoby oczyszczania wody od zwyk ych wk adów w glowych.
dokuczliwe. Wod wodoci gow poddaje si Filtry mechaniczne Wk ady w glowe maj najcz ciej posta
tak e zmi kczaniu przez usuwanie nadmia- Stosuje si je do wst pnego oczyszczania granulek (GWA  granulowane w gle aktyw-
ru soli wapniowych i magnezowych. wody zarówno z uj indywidualnych, ne) o ró nej porowato ci; im mniejsze pory
Woda z w asnego uj cia mo e pochodzi jak i z sieci wodoci gowej. Zatrzymuj za- i wi ksza powierzchnia wk adu, tym filtracja
ze studni p ytkiej lub g bokiej. Pierwszy wa- nieczyszczenia sta e o wymiarach nawet jest efektywniejsza.
riant, cho tani w wykonaniu, wymaga urz - 1 mikrona: zwi zki koloidalne, zawiesiny,
dze do uzdatniania kosztownych inwesty- kamie kot owy itp. Oto rodzaje filtrów me-
cyjnie i w eksploatacji. Jako wody z p ytkiej chanicznych:
studni musi by regularnie kontrolowana, z wymiennymi wk adami z w ókniny po-
lipropylenowej, siatki metalowej (z mecha-
Filtr mechaniczny. Zabezpiecza domow
nizmem umo liwiaj cym p ukanie wstecz-
instalacj wodn przed zamuleniem
ne) lub ze sznurka;
i uszkodzeniami mechanicznymi
wype nione materia ami filtruj cymi:
piaskiem kwarcowym, spiekami (np. keram-
zytem) i materia ami kruszonymi (granit)
oraz w ókninami z tworzyw sztucznych;
z wk adami sta ymi z tworzywa sztuczne-
go lub stali nierdzewnej.
Filtry w glowe. Eliminuj
Filtry musz by systematycznie p ukane:
z wody zwi zki chloru, przez
r cznie lub automatycznie przynajmniej raz
które woda brzydko pachnie i le
smakuje
w miesi cu.
fot. BWT
fot. Global Group
fot. Husty
Uzdatnianie wody
Eksploatacja urz dze do uzdatniania Dezynfekcja wody
 zasady i koszty
Wirusy i bakterie usuwane s tylko
przez filtr odwróconej osmozy, ewentual-
Filtr w glowy  filtracja i p ukanie s procesem automatycznym, niezb dna jest wymiana nie mog by unieszkodliwiane przez rod-
z o a, mniej wi cej co 2 3 lata, koszt  ok. 500 z * za 55 dm3 w gla ki chemiczne u ywane w przemys owym
*koszt wymiany jest zmienny  zale y od ceny z o a uzdatnianiu wody i przez gotowanie wody,
Od elaziacze i odmanganiacze  filtracja, p ukanie wod i roztworem nadmanganianu to ale w domowej instalacji mo na walczy
proces automatyczny, regeneracja chemiczna mo liwa jest przez jednorazowe dosypywanie z nimi w jeszcze inny sposób: przez na-
1 kg nadmanganianu potasu, rednio wystarcza na 1 miesi c, koszt  ok. 50 z ; wietlanie promieniami UV. Jest to pro-
Zmi kczacze  filtracja, p ukanie i regeneracja solank to proces automatyczny, regenera- ces ca kowicie naturalny, bezpieczny i nie
cja mo liwa jest przez jednorazowe dosypywanie 1 worka (25 kg) soli tabletkowanej, rednio wymaga adnych chemikaliów. Woda prze-
wystarcza na miesi c, koszt  ok. 30 z ; p ywa wokó kwarcowej rury z umieszczo-
Odwrócona osmoza: nym w niej promiennikiem UV.
dwa razy w roku nale y wymieni wk ady dolne (w filtrze w glowym i dwóch sedymenta- Do dezynfekcji wody s u równie ozo-
cyjnych), koszt  od 30 do 80 z ; natory lub filtry wyposa one w ywic bak-
raz w roku nale y wymieni wk ady górne (w filtrze liniowym w glowym i mineralizatorze), teriobójcz .
koszt  od 50 do 150 z ;
wymiany modu u membranowego dokonuje si po jego zu yciu, czyli po ok. 5 latach, koszt
 od 100 do 250 z
Lampa bakteriobójcza  mniej wi cej po roku u ytkowania konieczna jest wymiana pro-
miennika UV, koszt  ok. 140 z
Filtry z w glem aktywnym wymagaj wo w kierunku odwrotnym do strumienia
okresowego p ukania wstecznego w celu wody automatycznie lub przez zawór g owi-
oczyszczenia z o a z nagromadzonych zanie- cy. Odmanganiacze trzeba co jaki czas rege-
Lampa UV
czyszcze . Nie mo na dopu ci do d u szych nerowa nadmanganianem potasu.
zastojów wody wewn trz filtrów, by nie do- Monta . Filtry oczyszczaj ce wod z nad-
sz o do namno enia si mikroorganizmów. miaru elaza i manganu montuje si za filtra- Zmi kczacze
Monta . Filtry z w glem aktywnym odpo- mi mechanicznymi, ale zawsze przed urz - Zmniejszaj twardo wody, która jest powo-
wiedzialne za jeden z ostatnich stopni filtra- dzeniami zmi kczaj cymi. dem powstawania osadów wapnia w rurach
cji najlepiej montowa przed lamp bakterio- instalacyjnych, na urz dzeniach sanitarnych
bójcz . i na mechanizmach pralek i zmywarek.
Zmi kczacze. Stosuje
si je g ównie po to, aby Zmi kczanie wody polega na zamianie po-
zabezpieczy urz dzenia
Od elaziacze i odmanganiacze woduj cych twardo wody jonów wapnia
AGD przed osadami
Stosuje si je do likwidowania m tno ci wody i magnezu na jony sodu.
z kamienia. Filtry te
i usuwania jej zabarwienia spowodowane- wype nione s ywic A oto odmiany filtrów zmi kczaj cych:
(tzw. jonitem), która
go zbyt wysokim st eniem elaza i manga- wymienne wk ady do montowania w obu-
wykazuje zdolno
nu, a wi c wad dotycz cych wody z g bokich dowach bezpo rednio przed sprz tem domo-
selektywnego uwalniania
studni. Urz dzenia te eliminuj z wody elazo jonów sodowych wym (pralk , zmywark ) lub punktami po-
i poch aniania wapniowych
i mangan przez ich utlenienie. Po przemianie boru wody,
i magnezowych
pierwiastki te s zatrzymywane na z o ach kolumny ze z o em jonowymiennym (naj-
filtruj cych: elazo  cz ciej wybierane rozwi zanie). Proces
na filtrze wirowym zmi kczania odbywa si w nich w wymien-
z napowietrzeniem, nikach jonowych podczas przep ywu uzdat-
a mangan  na katali- nionej wody przez z o a jonowymienne.
tycznym z o u kwar- Wymieniacz jonowy mo na regenerowa
cowo-dolomitowym. sol kuchenn  jony wapnia i magnezu s
Filtry te p uka- wówczas wyp ukiwane do kanalizacji, a na
ne s przeciwpr do- z o u pozostaj jony sodowe.
Monta . Kolumny zmi kczaczy montuje
si zazwyczaj na pocz tku instalacji  za wo-
Od elaziacze
i odmanganiacze. domierzem i filtrem mechanicznym oraz za
Stosuje si je g ównie
od elaziaczem i odmanganiaczem.
do filtrowania wody
pochodz cej z du ej
g boko ci
BUDUJEMY DOM 1 2/2010 79
fot. Econet
fot. Econet
fot. Econet
fot. Secura
fot. BWT
TEMAT NUMERU Dom przyjazny alergikowi
wylewka
pod czenie
do instalacji
Dodatkowe
wodoci gowej
korzy ci ze
zbiornik
zmi kczania wody
na wod
oczyszczon
Ochrona instalacji grzewczych i mniej-
sze zu ycie energii. Dzi ki zmi kczaniu
wody mo na uchroni instalacje grzewcze
przed osadzaniem si kamienia kot owe-
mineralizator
go. Uzdatnianie przyczynia si do zacho-
filtr w glowy
wania sprawno ci tych urz dze , a zatem
ogranicza straty energii.
membrana osmatyczna
filtry w glowy
Oszcz dno ci na rodkach pior -
filtry
zawór dwudrogowy
sedymentacyjne
zawór spi trzaj cy (d awik)
cych i myj cych. Do skutecznego prania
(mechaniczne)
pod czenie odp ywu wody
w twardej wodzie potrzeba wi cej prosz-
Urz dzenie do oczyszczania wody metod
nieoczyszczonej
ku do prania i p ynów do p ukania tkanin,
odwróconej osmozy oraz schemat jego dzia ania.
Oczyszczanie wody t metod eliminuje wszystkie zwi zki rozpuszczone i zawieszone w wodzie, dlatego
do zmywarek potrzeba wi cej proszków
za urz dzeniem powinien znajdowa si mineralizator, który wzbogaci na nowo wod w mikroelementy
i tabletek do mycia naczy , a w higienie
osobistej  wi cej szamponu, myd a i elu
Osmoza jest zjawiskiem polegaj cym na do k pieli.
przenikaniu cz steczek wody przez Uwaga! Zbyt mi kka woda utrudnia
pó przepuszczaln membran  z roztwo- sp ukiwanie detergentów. Dopuszczalny
ru o mniejszym st eniu do roztworu zakres twardo ci wody to: od 60 do
o st eniu wi kszym, a do osi gni cia 500 mg/l.
równowagi osmotycznej. Uzdatnianie eliminuje te problemy zwi -
W filtrze z odwrócon osmoz ci nienie zane z zanieczyszczeniem wody nadmier-
w instalacji wodoci gowej powoduje prze- n ilo ci zwi zków elaza, które oprócz
pychanie przez pó przepuszczaln b on zwi kszonego zu ycia detergentów i pre-
jedynie cz steczek wody, a wszystkie za- paratów do czyszczenia armatury powo-
warte w niej substancje pozostaj po dru- duj szpec ce za ó cenia i metaliczny za-
giej stronie i nast pnie s w postaci kon- pach bielizny pranej w takiej wodzie.
centratu odprowadzane do kanalizacji. Ochrona instalacji wodoci gowej.
Filtr nakr cany na wylewk uzdatnia wod
Filtracja wody przez odwrócon osmoz li- Osady wytr caj ce si z twardej wody
z pojedynczego kranu
kwiduje zanieczyszczenia nawet o wymia- zmniejszaj wiat o rur wodoci gowych,
Filtry z odwrócon osmoz rach od 0,1 do 0,001 mikrometra (takie s co prowadzi do du ych strat energii wsku-
Niemal w 100% usuwaj wszelkie zwi z- rozmiary np. jonów azotanów i rozpusz- tek nadmiernego obci enia pomp t o-
ki rozpuszczone i zawieszone w wodzie. czonych soli, metali ci kich, pierwiast- cz cych wod . Uzdatnienie wody elimi-
nuje te straty.
ZDANIEM EKSPERTA
ków promieniotwórczych, a tak e bakterie
W jaki sposób i jak cz sto trzeba poddawa regeneracji chemicznej i wirusy).
z o a stosowane do usuwania elaza i manganu?
Oczyszczona woda mo e by magazyno-
Z o a stosowane do usuwania elaza i manganu poddaje si regeneracji chemicz- wana w podci nieniowym zbiorniku. Filtr
nej w celu odnowienia pow oki katalitycznej. Cz stotliwo regeneracji zale y za- mo e te pracowa równocze nie z pobo-
równo od jako ci wody  najcz ciej st enia elaza, manganu i obecno ci siarko- rem wody.
wodoru, ale równie od zu ycia wody. Tak dok adne oczyszczenie wody jak
Urz dzenia usuwaj ce elazo i mangan najlepiej dzia aj jako automatyczne, w filtrze z odwrócon osmoz eliminuje
ze sterowaniem czasowym. Oznacza to, e po okre lonym czasie filtracja jest prze- z niej równie pierwiastki i sole mineralne
Anna Chmiel, rywana i woda p ynie od do u do góry, przemywaj c z o e roztworem nadmanga- niezb dne do prawid owego funkcjonowa-
Kierownik Dzia u nianu potasu. Odbywa si to w nocy, tak aby u ytkownik nie musia w tym czasie nia organizmu cz owieka. Dlatego na ostat-
Uzdatniania Wody, korzysta z wody nieuzdatnionej. nim odcinku instalacji z takim filtrem po-
Econet Ilo i st enie roztworu nadmanganianu potasu, wytwarzanego w zbiornikach winien by zamontowany mineralizator,
chemii jest dostosowane na zasadzie odpowiedniego ustawienia p ywaka, w sto- który dozuje do wody niezb dne sk adniki,
sunku do obj to ci z o a. zwane pierwiastkami ycia.
Uwaga! Trzeba pami ta , e nadmanganian musi by przechowywany w ciemnych Monta . Urz dzenie do odwróconej
naczyniach i ma okre lon dat przydatno ci. osmozy montuje si przed punktem czer-
pania wody.
80 BUDUJEMY DOM 1 2/2010
fot. Alco
fot. Econet