Wilgo
TEMAT
NUMERU
DOM PRZYJAZNY
ALERGIKOWI
Przyczyny
zawilgocenia
pod kontrol
Ma gorzata Cuch
fot. Ceramika Parady
Zarodniki grzybów
Zapach st chlizny, zaparowane okna i lustra, mokre ciany ze szpec cymi wykwitami,
odklejaj ce si tapety, pacz ce si posadzki... Wszystko to objawy zawilgocenia domu.
i odchody roztoczy to
Mog one sygnalizowa zawilgocenie takich jego elementów, których na co dzie nie
ogl damy i nie kontrolujemy (np. spodnich warstw pod ogi lub izolacji termicznej
bardzo silne alergeny.
w cianach czy dachu).
Rozwojowi tych organi-
Zawilgocenie przegród zewn trznych pogarsza ich izolacyjno termiczn i mo e
prowadzi do przemarzania, a wskutek tego  do jeszcze wi kszego zawilgocenia, któ-
zmów sprzyja podwy -
re grozi degradacj materia ów i spadkiem ich wytrzyma o ci. Skraplanie si na cia-
szony poziom wilgotno-
nach budynku pary wodnej stwarza doskona e warunki rozwoju dla grzybów ple nio-
wych, które niszcz pow oki malarskie. Powoduj te u alergików dokuczliwy katar,
ci. Wilgo w domu
zawienie i pieczenie oczu, kaszel, duszno ci, a tak e ból g owy. Remontowanie zawil-
szkodzi nie tylko miesz- goconego domu jest zawsze bardzo kosztowne, a cz sto usuwa jedynie skutki, a nie
przyczyny zawilgocenia. Jedynym racjonalnym dzia aniem jest profilaktyka, która po-
ka com, ale i budynkowi:
winna si zaczyna ju na budowie. Oto omówienie najcz stszych przyczyn zawilgoce-
nia domu oraz sposobów zapobiegania gromadzeniu si wilgoci w jego elementach.
jest powodem gnicia
drewna, niszczenia tyn-
Niewyschni te mury, pod ogi, stropy
W wyko czonym domu w cianach i stropach mo e utrzymywa si wilgo , której
ków i pow ok malarskich,
ród em jest woda technologiczna b d ca sk adnikiem zapraw, mas tynkarskich, wyle-
wek samopoziomuj cych czy tynków. Wilgo ta mo e spowodowa niszczenie materia-
przyspiesza korozj stali.
Przyczyny zawilgocenia
Na mocno zawilgoconych elewacjach uszczy si farba, a nawet odpada tynk (co cz sto mo na zaobserwowa na elewacjach starych, nieremontowanych do-
mów). Zawilgocone mury mog nawet p ka wskutek rozsadzania przez mróz
ów wyko czeniowych, gro ne zw aszcza dla pomieszcze granicz cych bezpo rednio pionowej, która chroni ciany fundamen-
drewna i materia ów drewnopochodnych (po- z gruntem. W pomieszczeniach z zawilgoco- towe przed wch anianiem wilgoci i wody
sadzek, drzwi czy okien), w których w na- nymi cianami lub pod og na gruncie jest z gruntu;
st pstwie tego rozpoczn si procesy gnilne. wyra nie wilgotno i wyczuwalny jest charak- poziomej, której zadaniem jest odci cie
Aby temu zapobiec, prace wyko czeniowe terystyczny zapach st chlizny. Na mokrych drogi wilgoci kapilarnej.
powinno si rozpoczyna dopiero po odparo- cianach pojawiaj si szpec ce wykwity, Izolacje te powinny by zaprojektowane
waniu tej wilgoci z przegród budowlanych niszczej farby i tynki. W pomieszczeniach odpowiednio do warunków gruntowo-wod-
(wilgotno cian i stropów mo na atwo wy- takich nie schn r czniki, mog paczy si nych w rejonie posadowienia budynku, a na-
czu d oni , a w razie w tpliwo ci  zbada meble i  wstawa  posadzki drewniane, bu- st pnie wykonane dok adnie zgodnie z tym
przez nawiercenie w nich kilku otworów i obej- twie ksi ki, a tak e odzie z w ókien natu- projektem. Nie nale y przenosi na swoj
rzenie okruchów zebranych z wiert a  je eli ralnych i skóry. dzia k do wiadcze z budowy s siadów czy
materia tworzy zwart , mokr mas , nale y Zawilgocenie spowodowane brakiem lub znajomych, gdy to, co wystarczy o w wa-
poczeka z pracami wyko czeniowymi). wadami izolacji cz sto si ga tak e do wy - runkach jednej dzia ki, mo e si okaza nie-
Nie mo na jednoznacznie okre li , jak d ugo szych partii budynku wskutek tzw. podci ga- skuteczne na innej.
odparowuje wilgo technologiczna, bo zale y nia kapilarnego (zjawiska, które powoduje
to od wielu czynników (u ytych materia ów ruch wody w gór kanalików porowatych Brak drena u opaskowego
budowlanych, rodzaju izolacji czy skuteczno- materia ów budowlanych takich jak ceg y, wokó fundamentów domów
ci wentylacji). W niektórych budynkach pro- bloczki i pustaki). podpiwniczonych
ces ten trwa kilka miesi cy, w innych  znacz- Warunkiem trwa ego zabezpieczenia bu- Poziom wód gruntowych jest w znacznym
nie d u ej (je li niewielka wilgotno przegród dynku przed wilgoci gruntow i wod opa- stopniu odbiciem warunków pogodowych,
utrzymuje si stale, po konsultacji z fachow- dow ochlapuj c jego cz coko ow jest charakteryzuje si zatem mniejsz lub wi k-
cem mo na rozpocz prace wyko czeniowe, w a ciwe wykonanie izolacji: sz zmienno ci . Po kilku deszczowych mie-
ale wilgotno powietrza w pomieszczeniach,
mierzona nie wcze niej ni po pierwszym se-
Pomiary wilgotno ci powietrza i materia ów
zonie grzewczym, nie mo e by wi ksza ni
60 70%; pami tajmy, e niektóre materia y Pomiar wilgotno ci powietrza w domu po-  cian, posadzek, podsufitki na poddaszu
wyko czeniowe s bardzo wra liwe na wilgo , dejrzewanym o zawilgocenie nale y wykona czy posadzki w piwnicy. Pos u y do tego
np. ok adziny i pod ogi drewniane). kilkakrotnie w ró nych porach dnia, bo b dzie mo e:
Zawilgocone pomieszczenie mo na osuszy ona inna, gdy akurat sko czymy si k pa lub miernik oporowy (mo na nim zmierzy wil-
poprzez zastosowanie nagrzewnicy, konieczne zaczniemy gotowa , a inna, gdy w domu od gotno elementów budynku, tak e w domu
jest jednak przy tym do intensywne wietrze- kilku godzin nikogo nie ma. Wilgotno powie- ju u ytkowanym);
nie. Du o lepszym rozwi zaniem jest wi c zasto- trza w domu zale y tak e od pogody (ci nienia kartka papieru (u o ona na powierzchni
sowanie osuszaczy powietrza. Najpopularniejsze i opadów). elementu zawilgoconego marszczy si );
s osuszacze kondensacyjne. Koszt ich wypo y- Wilgotno ciomierz to niewielkie urz dzenie, d o (pozwala wyczu wilgotno cian
czenia to 50 100 z /dob . Osuszanie domu za pomoc którego mo na zmierzy wilgot- i stropów).
o pow. 150 m2 trwa oko o tygodnia. no powietrza w domu. Okre la on ilo pary Przyjmuje si , e materia y s suche, gdy ich
wodnej zawartej w powietrzu o danej tempe- wilgotno nie przekracza nast puj cych war-
Brak lub niew a ciwe raturze. Urz dzenie to mo na kupi w sklepach to ci:
wykonanie izolacji budowlanych. 5%  mury i tynki;
przeciwwilgociowych Oprócz regularnego sprawdzania wilgotno- 10%  drewniane i drewnopochodne mate-
Brak lub niew a ciwe wykonanie izolacji ci powietrza, warto raz na kilka miesi cy ria y wyko czeniowe;
przeciwwilgociowych skutkuje najcz ciej sprawdzi wilgotno elementów budynku 18%  drewniane elementy konstrukcyjne.
widocznym zawilgoceniem cian piwnic oraz
BUDUJEMY DOM 1 2/2010
55
fot. Torggler
fot. Fotostyczna (zdj

cie z

konkursu Home Sweet Home 2)
TEMAT NUMERU Dom przyjazny alergikowi
dynkowi: do rowu melioracyjnego, rzeki (po
W pomieszczeniach mieszkalnych wilgotno
uzyskaniu stosownego pozwolenia wodno-
powietrza powinna wynosi
-prawnego), kanalizacji deszczowej (po
uzgodnieniu z lokalnym zak adem wod.-
-kan.) lub zbudowanej na dzia ce studni
40 60%
ch onnej. Wod mo na tak e rozprowadzi
na dzia ce metod rozs czania.
ale pami tajmy, e latem mo e by ona
To, czy wokó domu potrzebny jest drena ,
wy sza i dochodzi nawet
najlepiej rozstrzygn ju na etapie projekto-
wania budynku, zamawiaj c badania geo-
techniczne. Drena opaskowy wykonuje si
do 90%
na podstawie projektu, w którym okre lone
si cach czy latach mo e si zdarzy , e s rednice rur drenarskich, g boko , na ja-
w domu zbudowanym w suche lata w piwni- kiej trzeba je u o y , k t ich spadku i miejsce
cach pojawi si woda. Je li powodem tego odprowadzenia wody z drena u.
jest podniesienie si poziomu wód grunto-
wych, nawet najmniejsze niedok adno ci czy Niew a ciwe wype nienie
Osuszacz domowy warto zastosowa w tzw.
pomieszczeniach mokrych (kuchnia, azienka,
uszkodzenia w izolacji pionowej mog unie- wykopów w gruncie
pralnia) i remontowanych lub zalanych. Obni a bo-
mo liwi osuszenie piwnic  po odpompo- nieprzepuszczalnym
wiem ilo pary wodnej, a tym samym zapobiega
waniu wody przez ka d nieszczelno b - Woda opadowa, sp ywaj ca do gruntu w re-
jej skraplaniu na cianach i rozwojowi mikroorga-
nizmów. Ponadto likwiduje nieprzyjemny zapach,
dzie nap ywa a nowa. jon fundamentów, rzadko stwarza zagro enie
przyspiesza suszenie ubra oraz wysychanie zala-
Nowo budowany dom mo na do atwo zawilgocenia budynków niepodpiwniczo-
nych cian
uchroni przed tak niespodziank przez nych posadawianych na piaskach. Je li jed-
zbudowanie wokó niego drena u opaskowe- nak budynek ma piwnice i posadowiony jest nimum ograniczy skutki utworzenia w wyni-
go, który b dzie odprowadza wod na bez- w glinie czy innym gruncie nieprzepuszczal- ku wykonania wykopu pod budynek nieprze-
pieczn odleg o od fundamentów. W tym nym, w okresach opadów wokó jego funda- puszczalnej  wanny na wod . W tym celu po
celu wzd u aw fundamentowych uk ada si mentów mo e sta woda  zw aszcza gdy u o eniu izolacji przeciwwilgociowych (nie-
w warstwie obsypki wirowej perforowane otoczenie fundamentów zasypano lu nym zb dnych nawet w domu usytuowanym
rury drenarskie, których zadaniem b dzie gruntem przepuszczalnym, wtedy bowiem w najwy szym punkcie dzia ki) i zabezpie-
zbieranie wody nap ywaj cej z gruntu wokó wcze niej czy pó niej woda mo e sobie zna- czeniu ich przed uszkodzeniem mechanicz-
fundamentów. Rury te pod cza si do stu- le drog do wn trza przez nieszczelno ci nym, nale y zasypa fundamenty gruntem
dzienki zbiorczej, a z niej wod odprowadza w izolacjach przeciwwilgociowych. W takich rodzimym, warstwami nie grubszymi ni
w miejsce, w którym nie b dzie zagra a a bu- warunkach gruntowych zagro enie zawilgoce- 30 cm, bardzo starannie ka d ubijaj c.
niem dotyczy mo e Chodzi o to, by w gruncie wokó fundamen-
Pod p ytkami ceramicznymi tak e nale y u o y izolacj wodoszczeln
nawet budynków po- tów by o jak najmniej pustych przestrzeni
z masy uszczelniaj cej lub zaprawy wodoszczelnej oraz ta m i uszczelek.
Bez niej w domach drewnianych mo e doj nawet do uszkodzenia konstruk- o onych na wznie- na wod , która mog aby zagrozi piwnicom
cji budynku
sieniach  je li tylko budynku.
w rejonie ich funda-
mentów zalegaj Awaria instalacji
grunty nieprzepusz- Wilgo w cianach lub stropach mo e si po-
czalne. Wykonany jawi tak e w nast pstwie awarii instalacji
w takim gruncie wy- grzewczej, wodoci gowej lub kanalizacyjnej
kop pod budynek  gdy p knie rura,  pu ci niefachowo wyko-
jest bowiem swo- nane po czenie rur czy woda z pralki lub
istym zbiornikiem na wanny zaleje pod og . Awarie po czone
wod , która przez w wyciekiem wody zwykle atwo zauwa y ,
nieprzepuszczaln ale zdarza si te , e woda (lub cieki) z nie-
glin czy i prawie szczelno ci s czy si bardzo powoli i nast p-
nie odp ywa do ota- stwa tego ujawniaj si dopiero wtedy, gdy
czaj cego j rodowi- ju dosz o do szkód.
ska gruntowego. Jak zwykle, szkodom atwiej zapobiega
Zapobieganie za- ni usuwa ich skutki, dlatego w ka dym
wilgoceniu budynku eksploatowanym ju domu powinno si
wskutek opisanych zwraca uwag na wszelkie objawy, które
zjawisk polega na ta- mog wiadczy nawet o niewielkich wycie-
kim wype nieniu kach z instalacji i jak najszybciej dokonywa
wykopów wokó fun- stosownych napraw. Je li wskutek awarii do-
damentów, by do mi- sz o do zawilgocenia elementów budynku,
BUDUJEMY DOM 1 2/2010
56
fot. Strictum
fot. Sika
Przyczyny zawilgocenia
nale y jak najszybciej je osuszy i w razie Zapobieganie szkodom powodowanym
potrzeby zastosowa preparaty przeciw roz- przez wady orynnowania jest stosunkowo a-
wojowi ple ni. W domu alergika u ycie takie- twe, poniewa jego wadliwe dzia anie mo na
go preparatu (i ewentualne zabezpieczenia, zwykle atwo zauwa y podczas opadów.
np. kwarantann ) nale y skonsultowa z le- Woda nie powinna nigdzie przelewa si
karzem alergologiem. przez rynny i w adnym miejscu wycieka
Wysychanie zalanych cian, a tak e wie- przez nieszczelno ci. Wystarczy wi c raz na
ych tynków i pow ok malarskich mo na kilka miesi cy sprawdza stan orynnowania
przyspieszy stosuj c osuszacze domowe. i w razie potrzeby dokona stosownych na-
praw czy korekt.
Wady orynnowania
Orynnowanie budynku ma za zadanie chro- Nieskuteczna wentylacja
ni jego ciany przez zalewaniem wod , W naszych domach stale emitowana jest
czemu zapobiegaj te odpowiednio wysu- para wodna, której ród em s : gotowanie,
ni te okapy. Niew a ciwie dzia aj cy sys- pranie, k piele, a tak e oddychanie miesz-
tem orynnowania mo e przyczyni si do ka ców. Para ta powinna by sprawnie usu-
trwa ego zawilgocenia cian zewn trznych. wana przez wentylacj  wraz ze zu ytym
Poniewa orynnowanie podlega ró nym od- powietrzem. Je li tak si nie dzieje, zim
dzia ywaniom zewn trznym, jak mróz, zsu- para migruje wraz z ciep ym powietrzem
waj cy si nieg, wiatr, silne nagrzewanie z wn trza domu na zewn trz (gdzie wilgot-
W domach z wentylacj grawitacyjn nap yw
przez s o ce i procesy korozyjne, nawet do- no powietrza jest znacznie mniejsza)
wie ego powietrza do wszystkich pomieszcze
brze wykonane mo e zawie w czasie eks-
powinny zapewnia nawiewniki zamontowane
ploatacji.
w oknach (lub cianach zewn trznych)
Niewielka nieszczelno rynien lub rur
spustowych mo e spowodowa du y pro- i skrapla si w warstwach przegród zewn trz-
blem, gdy woda, zamiast sp ywa rur spu- nych. W domu z niesprawn lub niedzia aj -
stow , dostanie si do izolacji termicznej, nie c wentylacj para skrapla si na szybach, lu-
mówi c ju o zniszczeniach, jakie mo e po- strach oraz wszelkich ch odniejszych ele-
czyni , sp ywaj c po gzymsach czy po po- mentach budynku, co prowadzi do jego za-
wierzchni cian. wilgocenia ze wszystkimi tego konsekwen-
Do uszkodzenia systemu orynnowania do- cjami, jak niewysychanie prania, przykry za-
chodzi cz sto wskutek takich zaniedba , jak pach r czników, rozwój ple ni w zakamar-
Ciemne plamy na fugach cz sto wyst puj w za- kach ok adzin, a nawet przemarzanie cian.
nieoczyszczenie rynien przed zim z li ci
wilgoconych azienkach, z których powietrze nie jest
czy nienaprawienie wiosn odkszta ce , do Na miejsce zanieczyszczonego i zawilgoco-
odprowadzane przez kana y wywiewne, a drzwi nie
których dosz o wskutek oblodzenia. nego wentylacja powinna wprowadza do
maj otworów wentylacyjnych
pomieszcze wie e, czyste i suche powie-
Zawilgocenie elewacji domu najcz ciej powoduje woda z uszkodzonych rynien lub rur spustowych
trze. W nowoczesnym domu ze szczeln sto-
lark funkcje te najlepiej spe nia wentylacja
mechaniczna z odzyskiem ciep a.
Wi cej na temat wentylacji na str. 67.
Nowoczesny wentylator wyci gowy zapewnia wy-
mian powietrza w pomieszczeniach mokrych, a po-
nadto przypomina na cienny dekor
BUDUJEMY DOM 1 2/2010
57
fot. Brevis
fot. Archiwum BD
fot. Isolit
fot. Dospel