20. Kształtowanie umiejętności praktycznych
liczenie pieniędzy
Wg. E. STUCKIEGO
Przeliczanie pieniędzy w klasach młodszych szkoły podstawowej obejmuje przede wszystkim treści podstawowe takie jak: liczenie pieniędzy, płacenie oraz zamiana złotych na grosze i odwrotnie. Obliczania pieniężne pojawiają się przy dodawaniu i odejmowaniu do 20, a następnie do 100, przy porównywaniu różnicowym i ilorazowym, oraz można na jego podstawie w bardzo łatwy i czytelny sposób zobrazować i wytłumaczyć dzieciom mnożenie oraz dzielenie. Omawiając ten dział pojawiają się również takie problemy jak płacanie, wydawanie reszty, przeliczanie danej kwoty, równowartość pieniędzy, odliczanie żądanej kwoty. Możemy również nawiązać do pojęć takich jak: rabat, promocja, gratis, data/ termin ważności i produkcji, przecena itd.
Równowartość pieniędzy:
Wykazujemy po zestawieniu wszystkich monet do wartości 1 zł, następnie po zestawieniu monet i banknotów do 1 zł do 100 zł, potem do 1000 zł. Kolejnym ćwiczeniem na równowartość pieniędzy jest ćwiczenie polegające na przedstawieniu banknotu czy monety o wysokim nominale, odpowiednimi nominałami o większej wartości. Aby ułatwić dzieciom zapamiętywanie możemy stworzyć na planszach pewne układy pieniężne: rozkład większych nominałów na mniejsze (20 zł = 10 zł + 5 zł + 2 zł + 2 zł + 1 zł itd) itp. Stwarzanie sytuacji problemowych wielce ułatwia dzieciom naukę przeliczania pieniędzy oraz sprawdza na ile dzieci opanowały omawiane umiejętności np. ile monet potrzebujemy aby zapłacić za lalkę ,która kosztuje 10 zł (podaj najmniejszą i największą ilość nonet) itd.
Przeliczanie pieniędzy jest możliwe na kilka sposobów:
Zliczenie pieniędzy w dowolnej kolejności poprzez dodanie kolejnych sztuk.
Grupowanie rodzajami i zliczanie kolejnych sztuk
Grupowanie, zliczanie każdej grupy osobno, dopiero dodanie grup.
Należy zwracać uwagę na rodzaj monet i ich wartość, aby uniknąć utożsamiania liczby monet z ich wartością. Należy pamiętać o zrównaniu miar (gr, zł) przy wykonywaniu dodawania i odejmowania.
Odliczanie: jest zależne od liczby monet i banknotów danego rodzaju.
Płacenie i wydawanie reszty: można wyjaśnić na dwa sposoby:
Odejmowaniu od wpłaconej kwoty kosztu rachunku, wpłacanie różnicy jako reszty
Odliczenie od kosztu towaru kwoty do stanu wpłaconej sumy i wypłaceniu jej jako reszty (różnica między kosztem towaru a wypłacana kwotą).

Dziecko potrafi:
- rozróżnić i wymienić nominały banknotów i monet
- potrafi przeliczać, wydawać resztę itd.
- zna pojęcia takie jak równowartość pieniężna, rabat, promocja itp.

44. Kształtowanie umiejętności wyodrębniania i opisywania cech wielkościowych przedmiotów
Wg. E. STUCKIEGO
Przygotowanie uczniów domierzenia i porównywania różnych wielkości przystępujemy wówczas, gdy mamy pewność iż dzieci mają rozszerzone i utrwalone podstawowe pojęcia w zakresie stosunków przestrzennych.
"Cechy wielkościowe
to dział pomocniczy, którego zadaniem jest dalsze przygotowanie do dalszej nauki, ale także sprawdzenie i wyrównywanie braków w zakresie rozumienia i operowania pojęciami z tego zakresu, które były do opanowania w okresie przedszkolnym".
Program w przedszkolu przewidywał w tym zakresie: dzieci 3- letnie nabyły umiejętności nazywania wielkości i ciężaru przedmiotów, oraz porównaniami: Duzy - mały, długi - krótki, ciężki
lekki, gruby
cienki itd.
4- latki: różnicowały, porównywały i nazywały wielkości przedmiotów, ich długość, szerokość, wysokość, ciężar i objętość
5- latki: porządkowanie przedmiotów malejąco i rosnąco, mierzyły szerokość, wysokość i długość dowolna jednostką miary, ważyły ciężar na wadze szalkowej i mierzyły objętośc wspólną miarą
6- latki: określały wielkości przedmiotów wszystkimi terminami, mierzyły dowolnie obrana jednostką (długość, ciężar, pojemność, czas)
Dzieci, które opanowały powyższy materiał jedynie utrwalają poznane wiadomości, pozostałe uzupełnia braki podczas zajęć.
Pamiętajmy omawiając cechy wielkościowe o tak ważnych aspektach jak:
- ćwiczenia dotyczące cech wielkościowych mają za zadanie pogłębienie rozumienia słów: : duży - mały, długi
krótki, ciężki
lekki, równy
nierówny itd. Uwzględniając ustawienia przedmiotów oraz względność sytuacji (np. wiewiórka jest większa od myszy ale mniejsza od lisa, lub dziewczynka w klasie jest wyższa do kilku chłopców ale też od kilku mniejsza itd.)
- dzieci początkowo powinny porównywać przedmioty pod względem 1 cechy wielkościowej, a dopiero później pod względem dwóch. Przykłady ćwiczeń:
a) szukanie równych kresek, listków itd.
b) szukanie 2 jednakowej wielkości ołówków, kredek, bałwanów itd.
c) szukanie figur (kola, kwadratu itd.) dużych i małych
d) szukanie wiekszych i miejszych, dłuższych i krótszych przedmiotów
e) dorysowywanie drugiego określonego jakąś cechą przedmiotu do danego (miejszy do większego itd.)
f) Odpowiedzi z głowy na pytania: Co jest grubsze dynia czy pomarańcza? Co wyższe kubek czy wazon? Itp.
- dalsze ćwiczenia obejmują 3 przedmioty coraz większe lub mniejsze itd. A następnie 3 równe aby dzieci dostrzegły pewne relacje np. ta sama długość, wysokość itd.
- ciekawym ćwiczeniem jest porównywanie długości kredek, patyków itd., można je ułożyć od najkrótszej do najdłuższej i odwrotnie, w dowolnej kolejności itd. Ustalenie stosunków wielkościowych względem poszczególnych kredek czy patyków (czerwona krótsza od niebieskiej ale większa od żółtej itp.)
- ćwiczenia stopniowo powinny przechodzić od klasyfikowania i porównywania przedmiotów na podstawie wyodrębnionej cechy
- ćwiczenia w wyodrębnianiu i opisywaniu cech wielkościowych mają przygotować uczniów do mierzenia i porównywania wielkości, głównie długości odcinków, a także wstępnego rozumienia relacji przechodniości
- możemy wykorzystać różnorodne środki dydaktyczne: klocki Dienesa, klocki logiczne, waę, różnej wielkości naczynia i pojemniki, kolorowe liczby, dery natury (szyszki, patyki itd.)
- zajęcia z cech wielkościowych można łączyć z innymi działami (ruchowymi, przyrodniczymi, zajęciami śródlekcyjnymi itd.)
Uczeń potrafi:
rozpoznaje cechy przedmiotów i porównuje wg. określonej cechy
podporządkowuje przedmioty wg. występujących między nimi różnic
potrafi samodzielnie wymienić i porównać przedmioty pod względem danej cechy