Sposoby gaszenia po\
arów
Sposoby gaszenia po\
arów są ró\
ne i zale\
ą od wielu czynników. Tymi czynnikami są: materiał palny, jego ilość,
jego rozdrobnienie i właściwości po\
arowe, rozmieszczenie, warunki spalania i czas jaki upłyną od momentu
powstania.
Sposoby gaszenia po\
arów wymuszają stosowanie określonych środków gaśniczych, gdy\
one powodują
przerwanie spalania.
Ka\
dy środek gaśniczy posiada kilka mechanizmów przerywania procesów spalania, jednak zazwyczaj jeden z
nich jest dominujący.
Do mechanizmów tych zaliczyć nale\
y:
" izolację materiału palnego od utleniacza,
" obni\
enie stę\
enia utleniacza w strefie spalania,
" ochłodzenie materiałów palących się,
" chemiczne zahamowania procesów oksydo-redukcyjnych - inhibicja,
" ochłodzenie strefy spalania,
" izolacja materiału palnego przed promieniowaniem cieplnym.
W praktyce do gaszenia po\
arów rozwiniętych oraz po\
arów w zarodku stosowane są następujące rodzaje
środków gaśniczych:
" woda i woda z dodatkami wspomagającymi,
" środki pianotwórcze - piany gaśnicze,
" proszki gaśnicze,
" gazy obojętne ( dwutlenek węgla, azot, mieszaniny gazowe);
" halony i ich zamienniki.
Gaszenie wodą
Woda wcią\
jest najczęściej stosowanym środkiem gaśniczym. Wynika to z wielu powodów: z wielowiekowej
tradycji, dostępności, niskiej ceny i jej właściwości gaśniczych.
Gaśnicza właściwość wody jest ściśle związana z jej działaniem chłodzącym. Woda skutecznie obni\
a
temperaturę palących się materiałów, a tak\
e strefę spalania. W celu ugaszenia po\
aru wodą stosuje się ró\
ne
sposoby jej podawania: za pomocą prądownic, działek wodnych, zraszaczy, a nawet w postaci zrzutów z
samolotów. Ka\
dy z tych sposobów jest dobry, jeśli jest skuteczny.
Wady:
Z szerokiego zakresu po\
arów materiałów palnych, które mo\
na gasić przy pomocy wody wykluczone są te
po\
ary, gdzie w warunkach podwy\
szonych temperatur woda gwałtownie reaguje, stwarzając dodatkowe
niebezpieczeństwa. Niedozwolone jest zatem stosowanie wody do gaszenia po\
arów metali, z którymi wchodzi w
reakcję ju\
w temperaturze pokojowej np. sód, potas. Nie wolno te\
gasić nią po\
arów metali, z którymi reaguje w
temperaturze ich spalania. W temperaturze tej woda ulega rozkładowi na tlen i wodór, tworząc mieszaninę
wybuchową.
Gaszenie parą wodną
Działanie gaśnicze pary wodnej polega na rozcieńczeniu palnych gazów w strefie spalania, a tak\
e na obni\
aniu
stę\
enia tlenu do wartości, przy której proces palenia jest niemo\
liwy.
Mo\
e być ona stosowana do zabezpieczania i gaszenia po\
arów powstałych w suszarniach drewna i innych
materiałów palnych zawierających celulozę, do zabezpieczania przeciwpo\
arowego na statkach, w
przepompowniach produktów naftowych. Parę wodną mo\
na stosować do gaszenia po\
arów ciał stałych (które w
warunkach temperaturowych po\
aru nie reaguje z wodą), cieczy (temperatura zapłonu cieczy nie powinna być
ni\
sza ni\
60o C) oraz gazów.
Wady:
Do wad pary wodnej zaliczyć nale\
y zamglenie przestrzeni, brak właściwości chłodzących, niebezpieczeństwo
poparzenia ludzi, wysoka temperatura pary, zawilgocenie pomieszczenia.
Gaszenie pianami
Działanie gaśnicze pian polega na wytwarzaniu warstwy izolacyjnej odgradzającej powierzchnię palącego się
materiału od dostępu powietrza.
Pianę gaśniczą stosuje się do gaszenia po\
arów ciał stałych i cieczy, nie reagujących z wodą. Wykorzystuje się ją
przede wszystkim do gaszenia cieczy palnych w zakładach rafineryjnych i petrochemicznych, zakładach
przemysłu koksowniczego, chemicznego i spo\
ywczego.
Wady:
Nie mo\
na gasić pianami po\
arów związków glinoorganicznych, metali, karbidu i innych materiałów, które
wchodzą w reakcję z wodą, a tak\
e po\
arów gazów.
Syntetyczne środki powierzchniowo czynne działają dra\
niąco na skórę ludzi podających pianę gaśniczą.
Szczególnie niebezpieczne jest oddziaływanie tych środków na tkankę łączną, a tak\
e po dostaniu się do oczu.
Równie\
sprzęt metalowy nara\
ony jest na destrukcyjne działanie tych środków.
Gaszenie gazami gaśniczymi
Właściwości gaśnicze gazów obojętnych polegają na rozcieńczaniu powietrza i obni\
eniu stę\
enia tlenu do
wartości, przy której zostają zahamowane procesy spalania.
Gaszenie dwutlenkiem węgla
Dwutlenkiem węgla mo\
na gasić lub zabezpieczać maszyny i urządzenia elektryczne, wytwórnie i magazyny
cieczy i gazów palnych, urządzenia elektroniczne, zajezdnie trolejbusów i autobusów, samolotów, hangarów
lotniczych, lokomotyw elektrycznych i spalinowych.
Wady:
Nie nale\
y stosować go do zabezpieczania du\
ych zbiorników zlokalizowanych na otwartym powietrzu. Nie
nale\
y nim gasić po\
arów takich materiałów jak: siarka, koks i węgiel, wodorków metali oraz metali: sód, potas,
wapń magnez, tytan, cyrkon, pluton, uran i tor; materiałów wybuchowych, nitrocelulozowych.
Gaszenie azotem
Warunkiem koniecznym stosowania azotu jest szczelność pomieszczeń, gdy\
nieszczelności powodują znaczne
ubytki azotu l\
ejszego od powietrza.
Stosowany jest przede wszystkim do gaszenia linii technologicznych i urządzeń przemysłowych. Bywa często
stosowany do wypełniania przestrzeni nad cieczami łatwo zapalnymi w zbiornikach zamkniętych.
Gaszenie gazami spalinowymi
Warunkiem koniecznym stosowania azotu jest szczelność pomieszczeń, gdy\
nieszczelności powodują znaczne
ubytki azotu l\
ejszego od powietrza.
W skład gazów spalinowych wchodzą takie składniki jak: azot, dwutlenek węgla, tlen, tlenek węgla, a tak\
e tlenki
azotu, argon i śladowe ilości neonu, helu.
Znajdują zastosowanie do gaszenia po\
arów w piwnicach, magazynach, w ładowniach statków, a tak\
e urządzeń
technologicznych.
Wady:
Do ich wad zalicza się: niewielką zawartość dwutlenku węgla, zawartą pewną ilość tlenu, toksyczność, zmienność
składu gazu, konieczność schładzania.
Gaszenie proszkami gaśniczymi
Najczęściej wytwarzane są z: kwaśny węglan sodowy potasowy, węglan sodowy, fosforany amonowe, siarczany
amonowe, potasowe, sodowe, chlorek sodowy, bromek sodowy, fluorek sodowy, chlorek miedziowy , potasowy,
barowy, grafit, i wiele innych.
Stosowane są do gaszenia po\
arów ró\
nej wielkości, poczynając od po\
arów w zarodku do po\
arów o
powierzchni kilkuset metrów kwadratowych.
Gaszenie halonami i zamiennikami halonów
Najczęściej halony znajdowały zastosowanie do gaszenia po\
arów w zarodku, a więc stanowiły wypełnienie
gaśnic. Oprócz wielu zalet, halony miały te\
mankamenty, które ograniczały ich zakres stosowania. Nie były
skuteczne przy gaszeniu po\
arów metali, związków metaloorganicznych i wodorków metali. Nie mogą być
stosowane do gaszenia po\
arów, w których jako czynnik utleniający występuje nie tlen, ale inne utleniacze z
uwagi na powstawanie silnie toksycznych związków cyjanowych. Innym mankamentem była ich toksyczność.
Wady:
Ograniczono jednak wykorzystywanie halonów ze względu na niszczenie przez nie warstwy ozonowej.