Promotor 1-2/06
Ocena ryzyka zawodowego
na stanowisku kierowcy wózków widłowych
Ryszard Bryła
Zagadnienia bezpieczeństwa i hi- tych czynności (o ile sami kierowcy " A
adunki transportowane wózkami
gieny pracy przy użytkowaniu wózków takich uprawnień nie posiadają). powinny być rozmieszczone i za-
jezdniowych określa Rozporządzenie " Przed przekazaniem wózka do mocowane tak, aby nie stwarzały
Ministra Gospodarki z dnia 10 ma- użytkowania pracodawca powi- zagrożeń wypadkowych.
ja 2002 r. (Dz.U. nr 70/2002, poz. nien zapewnić kontrolę jego stanu " Niedopuszczalne jest używanie
650, z póz
n. zm.). Rozporządzenie technicznego, w tym kontrolę ele- w pomieszczeniach pracy wózków
to mówi m.in. o tym, że: mentów, układów i mechanizmów; z silnikami spalinowymi zasilanymi
" Obsługa i konserwacja wózków w szczególności należy sprawdzić benzyną etylizowaną lub zawierają-
oraz przeprowadzanie okresowych prawidłowość działania układu cą inne substancje toksyczne.
przeglądów i napraw powinny kierowniczego, hamulcowego i na- " Niedopuszczalne jest m.in.:
być wykonywane zgodnie z do- pędowego, mechanizmów pod- używanie wózków w miejscach
kumentacją techniczno-ruchową noszenia oraz osprzętu, a także o nawierzchni i jej nachyleniu
opracowaną przez producenta. sprawność oświetlenia i sygnali- nie odpowiadającym warunkom
" Do obsługi wózka może być zacji, prawidłowość działania urzą- określonym w dokumentacji tech-
dopuszczony pracownik, który dzeń pomiarowo-kontrolnych oraz niczno-ruchowej wózka, używanie
ukończył 18 lat i uzyskał upraw- elementów i urządzeń zabezpie- wózków w miejscach o niespraw-
nienia operatora, zgodnie z od- czających kierowcę i osoby współ- dzonej wytrzymałości podłoża
rębnymi przepisami, lub imienne uczestniczące w czynnościach lub o wytrzymałości mniejszej
zezwolenie do obsługi wózka transportowych. Przeprowadzenie niż wymagana dla obciążonego
wystawione przez pracodawcę, kontroli powinno być odnotowane wózka, używanie wózków w miej-
ważne na terenie zakładu pracy w dokumentach eksploatacyjnych scach nieoświetlonych, chyba że
tego pracodawcy. Zezwolenie to wózka. wózek wyposażony jest w światła
może być wydane pracownikowi " Przed przystąpieniem do pracy odpowiednie do rodzaju i miejsca
po ukończeniu z wynikiem pozy- z użyciem wózka pracodawca wykonywanej pracy, obciążanie
tywnym szkolenia dla kierowców lub jego przedstawiciel powinien wózka ponad jego dopuszczalną
wózków zorganizowanego przez przekazać kierowcy wózka ak- ładowność oraz używanie wózków
pracodawcę, według programu tualne informacje o warunkach w warunkach niestabilnego lub
opracowanego lub zatwierdzone- pracy, a w szczególności o: masie śliskiego podłoża uniemożliwiają-
go przez jednostkę organizacyjną ładunków, ich właściwościach cego bezpieczne manewrowanie
wyznaczoną przez ministra właści- fizycznych i chemicznych oraz transportowanym ładunkiem.
wego do spraw gospodarki. Kie- rodzajach opakowań tych ładun-
rowcy posiadający uprawnienia do ków, zagrożeniach pożarowych, Charakterystyka
prowadzenia wózków jezdniowych wybuchowych, chemicznych i in- stanowiska pracy
mogą obsługiwać również wózki nych mogących wystąpić w po- Pracownik obsługuje wózki z silni-
zasilane gazem, pod warunkiem, mieszczeniach, w których wózek kiem elektrycznym oraz z silnikiem
że wymiany butli gazowych będą ma być eksploatowany. Kierowca spalinowym zasilanym benzyną lub
dokonywać pracownicy posiada- powinien uzyskać również in- gazem propan-butan albo gazem
jący uprawnienia do wykonywania formacje o: stanie technicznym ziemnym. Do obowiązków kierowcy
dróg i trasie przejazdu wózka oraz należy codzienna obsługa tech-
wymaganiach dotyczących orga- niczna wózka, w tym ładowanie
nizacji pracy związanej z użyt- akumulatorów. Operator posiada
kowaniem wózka, w tym o środ- odpowiednie uprawnienia, a także
kach, jakie należy stosować dla aktualne badania lekarskie oraz
zachowania bezpieczeństwa szkolenie BHP. Praca na stanowisku
podczas pracy. Informacje doty- jest pracą zmianową.
czące bezpieczeństwa pracy na
stanowisku należy przekazywać Metodyka oceny ryzyka
kierowcy wózka, m.in. podczas Oceny ryzyka dokonano tutaj
szkolenia z zakresu BHP okre- dwoma metodami: według PN-
ślonego w odrębnych przepisach -N-18002/2000 w skali trójstop-
oraz każdorazowo w przypadku niowej oraz RISK SCORE. Opis
zmiany warunków wykonywania tych metod przedstawiliśmy m.in.
pracy. w  Promotorze 9/05.
24 www.elamed.com.pl/promotor
fot. Shutterstock
Promotor 1-2/06
Karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska kierowcy
wózków widłowych według PN-N-18002/2000
Przed oceną Po realizacji zadań
Możliwe Uwagi
Możliwe z
ródła
Lp. Zagrożenie skutki Środki profilaktyczne o realizacji
zagrożeń
zagrożenia zadań
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Śliskie i nierówne po- Potłuczenia, Stosowanie przez pracownika
Upadek na wierzchnie na terenie złamania koń- właściwego obuwia. Zapewnienie
1. tym samym dojścia do pojazdu czyn, zwich- S S S porządku na stanowisku pracy S M M
poziomie. oraz w miejscu wyko- nięcia, urazy i w przejściach. Omawianie zagrożeń
nywania prac. wewnętrzne. w czasie odpraw codziennych.
Zachowanie szczególnej ostroż-
ności. Przestrzeganie wymagań
instrukcji stanowiskowej. Prawi-
Inne wózki jezdniowe. dłowe układanie przewożonych
Uderzenie.
Przemieszczające się Śmierć.
2. Przygnie- D S Dmateriałów. Przewożenie ładunku S M M
przewożone towary. Kalectwo. w ilości nie przekraczającej dopusz-
cenie.
Przewrócenie wózka. czalnej nośności wózka. Dostoso-
wanie prędkości wózka do rodzaju
i ukształtowania drogi transporto-
wej. Stosowanie hełmu ochronnego.
Gorące elementy
silnika spalinowe-
Rany opa-
go. A
uk elektryczny
Oparzenia rzeniowe.
występujący podczas Przestrzeganie procedur. Stosowa-
3. termiczne Uszkodzenie D S D S M M
zwarcia w przewodach nie ochron osobistych oczu i ciała.
i chemiczne. narządu
przyłączeniowych
wzroku.
akumulatora. Kwas
akumulatorowy.
Zaprószenie ognia
Zachowanie szczególnej ostroż-
podczas pracy w ma-
Urazy. ności. Przestrzeganie procedur.
Pożar. gazynie materiałów
4. Oparzenia. D S D Systematyczna kontrola sprawności S M M
Wybuch. łatwo palnych. Nie-
Śmierć. instalacji gazowej. Omawianie zagro-
szczelność instalacji
żeń podczas odpraw codziennych.
gazowej.
Obsługa bieżąca wóz-
ka. Ostre, szorstkie Stosowanie rękawic ochronnych.
Skalecze-
5. krawędzie przewożo- Urazy dłoni. S S S Zachowanie szczególnej M M M
nia.
nych towarów, palet, ostrożności.
opakowań.
Przeciąże- Zbyt duży wysiłek Przestrzeganie norm transportu in-
Przepuklina.
nie układu fizyczny. Niewygodna dywidualnego. Zapewnienie ergono-
6. Choroby na- S S S S M M
mięśniowo- pozycja podczas jazdy micznych i bezpiecznych warunków
rządu ruchu.
-kostnego. wózkiem. pracy w kabinie kierowcy.
Niestosowanie wózków z silnikami
spalinowymi, zasilanymi benzyną
7. Zatrucia. Spaliny. Bóle głowy. D S D S M M
etylizowaną w pomieszczeniach pracy.
Odpowiednia wentylacja pomieszczeń.
Stanowisko ładowania
Porażenie Sprawne zabezpieczenia przeciwpo-
akumulatorów.
prądem Śmierć. Urazy rażeniowe. Przestrzeganie instrukcji
8. Urządzenia zasilane D S D S M M
elektrycz- ciała. stanowiskowej. Systematyczna kon-
prądem elektrycznym
nym. trola stanu instalacji elektrycznej.
230/400 V.
Podejmowanie działań zmniejsza-
Maszyny i urządzenia Uszkodzenia
jących emisję hałasu. Stosowanie
9. Hałas. produkcyjne. Pojazdy narządu S S Sw razie konieczności ochronników M M M
silnikowe. słuchu.
słuchu.
Urazy ciała
Dostosowanie poziomu natężenia
Słabe y
le dobrane punkty spowodowane
oświetlenia do rodzaju wykonywanej
oświetlenie świetlne. Praca wypadkami
10. D S D pracy, zgodnie z normami. Sprawne S M M
miejsca w miejscach nieoświe- przy pracy.
oświetlenie własne pojazdu w miej-
pracy. tlonych. Osłabienie
scach nieoświetlonych.
wzroku.
Zmienne Wysokie lub niskie Przegrzanie
Stosowanie ubrania odpowiedniego
warunki temperatury w zależ- lub prze-
11. S S S do warunków otoczenia. Profilak- M M M
atmosfe- ności od pory roku. ziębienie
tyczne posiłki i napoje.
ryczne. Opady atmosferyczne. organizmu.
Dostosowanie wymagań do możli-
Zbyt duże wymaga- wości psychofizycznych pracownika.
nia w stosunku do Przestrzeganie norm dotyczących
możliwości pracow- Choroby ogól- czasu pracy. Doskonalenie metod
12. Stres. nika. Praca w nocy noustrojowe. S S S instruktażu i szkoleń. Ustalenie S M M
i w godzinach nad- Nerwice. jasnych zasad wynagradzania,
liczbowych. Konflikty. premiowania i kar regulaminowych.
Mobbing. Częste rozmowy kierownictwa zakła-
du z pracownikami.
www.elamed.com.pl/promotor 25
Prawdopodo-
Prawdopodo-
bieństwo (P)
bieństwo (P)
Ciężkość (C)
Ciężkość (C)
Ryzyko (R)
Ryzyko (R)
Promotor 1-2/06
Karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska kierowcy wózków widłowych
według metody RISK SCORE
Przed oceną Po realizacji zadań
Uwagi
Możliwe z
ródła Możliwe skutki
Lp. Zagrożenie Środki profilaktyczne o realizacji
zagrożeń zagrożenia
zadań
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Śliskie i nierówne
Potłuczenia, Stosowanie przez pracownika właści-
powierzchnie na
Upadek na złamania koń- wego obuwia. Zapewnienie porządku
terenie dojścia do 108 54
1. tym samym czyn, zwichnię- 3 6 6 na stanowisku pracy i w przejściach. 3 6 3
pojazdu oraz w miej- Średnie Małe
poziomie. cia, urazy Omawianie zagrożeń w czasie
scu wykonywania
wewnętrzne. odpraw codziennych.
prac.
Zachowanie szczególnej ostroż-
ności. Przestrzeganie wymagań
instrukcji stanowiskowej. Prawidłowe
Inne wózki jezdnio-
układanie przewożonych materiałów.
we. Przemieszczają-
Uderzenie. Śmierć. 540 Przewożenie ładunku w ilości nie 54
2. ce się przewożone 15 6 6 3 6 3
Przygniecenie. Kalectwo. B. duże przekraczającej dopuszczalnej no- Małe
towary. Przewróce-
śności wózka. Dostosowanie prędko-
nie wózka.
ści wózka do rodzaju i ukształtowa-
nia drogi transportowej. Stosowanie
hełmu ochronnego.
Gorące elementy
silnika spalinowego.
A
uk elektryczny Rany opa-
Oparzenia występujący rzeniowe.
252 Przestrzeganie procedur. Stosowanie 18
3. termiczne podczas zwarcia Uszkodzenie 7 6 6 3 6 1
Duże ochron osobistych oczu i ciała. B. małe
i chemiczne. w przewodach narządu
przyłączeniowych wzroku.
akumulatora. Kwas
akumulatorowy.
Zaprószenie ognia
Zachowanie szczególnej ostrożności.
Pożar. podczas pracy
Urazy. Przestrzeganie procedur. Systema-
Wybuch. w magazynie mate- 270 42
4. Oparzenia. 15 6 3 tyczna kontrola sprawności instalacji 7 6 1
riałów łatwo palnych. Duże Małe
Śmierć. gazowej. Omawianie zagrożeń pod-
Nieszczelność
czas odpraw codziennych.
instalacji gazowej.
Obsługa bieżąca
wózka. Ostre, szorst-
108 Stosowanie rękawic ochronnych. 18
5. Skaleczenia. kie krawędzie prze- Urazy dłoni. 3 6 6 1 6 3
Średnie Zachowanie szczególnej ostrożności. B. małe
wożonych towarów,
palet, opakowań.
Przeciążenie Zbyt duży wysiłek Przestrzeganie norm transportu in-
Przepuklina.
układu mię- fizyczny. Niewygodna 108 dywidualnego. Zapewnienie ergono- 18
6. Choroby na- 3 6 6 1 6 3
śniowo-kost- pozycja podczas Średnie micznych i bezpiecznych warunków B. małe
rządu ruchu.
nego. jazdy wózkiem. pracy w kabinie kierowcy.
Niestosowanie wózków z silnikami
spalinowymi, zasilanymi benzyną
252 54
7. Zatrucia. Spaliny. Bóle głowy. 7 6 6 etylizowaną w pomieszczeniach 3 6 3
Duże Małe
pracy. Odpowiednia wentylacja
pomieszczeń.
Stanowisko ładowa-
Sprawne zabezpieczenia przeciwpo-
Porażenie nia akumulatorów.
Śmierć. Urazy 270 rażeniowe. Przestrzeganie instrukcji 18
8. prądem elek- Urządzenia zasilane 15 6 3 3 6 1
ciała. Duże stanowiskowej. Systematyczna kon- B. małe
trycznnym. prądem elektrycz-
trola stanu instalacji elektrycznej.
nym 230/400 V.
Podejmowanie działań zmniejsza-
Maszyny i urządze- Uszkodzenia
126 jących emisję hałasu. Stosowanie 18
9. Hałas. nia produkcyjne. narządu 7 6 3 3 6 1
Średnie w razie konieczności ochronników B. małe
Pojazdy silnikowe. słuchu.
słuchu.
Urazy ciała,
y
le dobrane punkty Dostosowanie poziomu natężenia
spowodowane
Słabe oświe- świetlne. Praca oświetlenia do rodzaju wykonywanej
10. wypadkami 270 18
tlenie miejsca w miejscach nie- 15 6 3 pracy zgodnie z normami. Sprawne 3 6 1
przy pracy. Duże B. małe
pracy. oświetlonych. oświetlenie własne pojazdu w miej-
Osłabienie
scach nieoświetlonych.
wzroku.
Wysokie lub niskie
Zmienne temperatury w zależ- Przegrzanie Stosowanie ubrania odpowiedniego
126 18
11. warunki ności od pory roku. lub przeziębie- 7 6 3 do warunków otoczenia. Profilaktycz- 3 6 1
Średnie B. małe
atmosferyczne. Opady atmosfe- nie organizmu. ne posiłki i napoje.
ryczne.
Dostosowanie wymagań do możli-
Zbyt duże wyma- wości psychofizycznych pracownika.
gania w stosunku Przestrzeganie norm dotyczących
do możliwości Choroby ogól- czasu pracy. Doskonalenie metod
108 54
12. Stres. pracownika. Praca noustrojowe. 3 6 6 instruktażu i szkoleń. Ustalenie 3 6 3
Średnie Małe
w nocy i w godzi- Nerwice. jasnych zasad wynagradzania,
nach nadliczbowych. premiowania i kar regulaminowych.
Konflikty. Mobbing. Częste rozmowy kierownictwa zakła-
du z pracownikami.
26 www.elamed.com.pl/promotor
Ekspozycja (E)
Ekspozycja (E)
Prawdopodo-
Prawdopodo-
bieństwo (P)
bieństwo (P)
Ryzyko (R)
Ryzyko (R)
Skutki (S)
Skutki (S)