Szukasz prezentu na Walentynki? ��> Miłość czy MIA
OŚĆ? Czyli sztuka chodzenia ze sobą <��
Skarby Polskiego Radia
Historia zatrzymana w dz
więkach: przenosi w czasie, uczy, wzrusza, czasem bawi � trudno oprzeć się czarowi Archiwum Polskiego
Radia.
Stoję przed dziwaczną trąbą i myślę, że g łos mój ma się oddzielić ode mnie i pójść gdzieś w świat beze mnie, jego właściciela! (...)
Wyobrażam sobie tę zabawną chwilę, gdy jakiś ananas korbą nakręci, śrubkę naciśnie i jakaś trąba zamiast mnie gadać zacznie � mówił
marszałek Józef Piłsudski, kiedy w 1924 r., w sławnej firmie fonograficznej "Rudzki" przyszło mu pierwszy raz uwiecznić swój głos.
Charakterystycznie zaciągając, nieco skrępowany nowym wynalazkiem, zastanawiał się "czy głos od niego oddzielony należy odtąd do niego,
czy do owej trąby lub innego akcyjnego towarzystwa". Dziś jego głos wydaje się bezcennym skarbem � jednym z wielu, które odszukać można w
zbiorach obchodzącego w tym roku swoje 85�lecie Polskiego Radia.
PRZEDWOJENNE GA
OSY
Szybko się Pan Marszałek do owej trąby przekonał i chętnie za jej pośrednictwem do Polaków zwracał. Jego śladem poszło wielu polityków,
poetów, artystów itd.
Polskie Radio od chwili powstania w 1925 r. gromadziło archiwum dz
więkowe z prywatnych kolekcji i pozyskiwało nagrania z innych radiofonii.
Przede wszystkim jednak zaczęło samo nagrywać. Utrwalano nie tylko głosy, ale � już w latach 30. XX w. � odbywające się "na żywo" przed
mikrofonem Polskiego Radia występy najwybitniejszych światowych artystów. Dorobek polskiej radiofonii: już w 1938 r. liczył około tysiąca
nagrań � wałków, płyt decelitowych i szeklowych, stalowych taśm. � Najwcześniejsze pochodzą z 1905 r. � tłumaczy Elżbieta Strzelecka, kierownik
Redakcji Dokumentacji Archiwum Polskiego Radia. Niemal wszystko w 1939 r. uległo zniszczeniu. To jednak, co się zachowało, budzi podziw i
respekt.
Najstarszy głos, do dziś dający się wysłuchać, należy do Lwa Tołstoja, który w 1908 r. po rosyjsku czyta swój artykuł "Nie mogę milczeć". Jest
przemówienie Ludwika Zamenhofa z września 1909 r. na Światowym Zjez
dzie Esperanto w Barcelonie, wystąpienie cesarza Franciszka Józefa z
1915 r., mowy propagandowe Lenina i Marchlewskiego. W 1925 r., niemal w ostatniej chwili � pisarz zmarł kilka miesięcy póz
niej � udało się
uwiecznić czytającego "Snobizm i postęp" Stefana Żeromskiego. Najstarszy zachowany glos, który nagrano już w Polskim Radiu, to wywiad z
1932 r. redaktora Witolda Hulewicza z Franciszkiem Żwirką i Stanisławem Wigurą. Kolejne przedwojenne perły to m.in. Stefan Jaracz czytający w
1933 r. "Pana Wołodyjowskiego", wywiad z Karolem Szymanowskim w przeddzień premiery w 1935 r. w praskim Teatrze Narodowym jego
"Harnasi" i wiele audycji z udziałem sławnych Szczepcia i Tońcia (Kazimierza Wajdy i Henryka Vogelfaengera).
GRAND
VALSE BRILLANTE
Kogóż nie poruszą sławne słowa ministra Józefa Becka wygłoszone w Sejmie 5 maja 1939 r: "Pokój, jak prawie wszystkie "sprawy tego
świata, ma swoją cenę � wysoką, ale wymierną. My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedyna tylko rzecz w życiu ludzi,
narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor".
Innym prawdziwym brylantem jest radiowe przemówienie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego: "A więc wojna (...) Wszyscy
jesteśmy żołnierzami. Musimy myśleć tylko o jednym � walka aż do zwycięstwa". Choć dla Polskiego Radia wojna była czasem milczenia, właćnie z
listopada 1943 r. pochodzi jedna z najcenniejszych radiowych pereł: jedyne znane nagranie głosu Juliana Tuwima. W Nowym Jorku zobaczył
budkę, w której każdy mógł nagrać swój głos. Wstąpił i swojej siostrze Irenie Tuwim�Stawińskiej nagrał fragment "Kwiatów polskich". � Czy
pamiętasz, jak z tobą tańczyłem walca, panno, madonno, legendo tych lat? � recytuje wolno, z melancholią i powszechnym niemal wtedy gładkim
"ł".
W SA
UŻBIE KOŚCIOA
A
Choć niewiele i dziś się o tym mówi, Kościół miał swój wielki wkład w rozwój polskiej radiofonii. � Codzienne nadawanie rozpoczynała pieśń
"Kiedy ranne wstają zorze". Byliśmy jedynym obok Watykanu krajem, który rozpoczynał nadawanie swojego programu pieśnią religijną �
wspomina Elżbieta Staniszewska z Redakcji Programów Katolickich Polskiego Radia, która w odnajdywaniu dawnych nagrań nie ma sobie
równych.
Audycje religijne były przejawem normalnego życia społecznego. Już od 3 maja 1927 r., zanim ruszyły transmisje z warszawskiego kościoła
Świętego Krzyża, nadawane były z poznańskiej katedry niedzielne Msze Święte. Niedługo po tym, kiedy w 1932 r. uruchomiono watykańską
stację radiową, Polskie Radio zaczęło transmitować błogosławieństwo papieskie, pierwsze orędzie w Wigilię roku 1936, relacjonowano Kongresy
Eucharystyczne. Radiowe apostolstwo chorych prowadził słynny ks. Michał Rękas. Z roku 1938 zachowały się m.in. słynne kazania arcybiskupa
ormiańskiego Józefa Teodorowicza z warszawskiego kościoła Świętego Krzyża oraz barwne wspomnienie ks. Jerzego Langmana, wówczas
technika radiowego, z jego transmisji z Rzymu kanonizacji Andrzeja Boboli i przewiezienia jego relikwii do Warszawy.
� To był pierwszy Polak kanonizowany od XVIII w. więc nie było ważne, że to była droga transmisja � przez telefon. Ale udała się doskonale w
tym samym czasie, kiedy Pius XI dckonywał kanonizacj Mussolini przyjmcwał w Rzymie Hitlera i całe miasto było udekorowane faszystowskimi
flagami � opowiada Elżbieta Staniszewska. Opowieść Langmana pamięta Jan Zagozda, w Polskim Radiu od 56 lat. � Już jako sześcioletni chłopak
słuchałem radia i weszło mi to w krew � mówi z humorem.
WIGILIA Z PRYMASEM
Elżbieta Staniszewska na jubileusz przygotowuje zbiór dz
więkowych pamiątek z życia Kościoła. Ocenia, że nagrań � z różnych powodów � nie
zachowało się wiele, zarówno przed�, jak i powojennych. Ludowej władzy nie były one na rękę. Ale o tych, które pozostały, nie da się zapomnieć.
Jedną z najbardziej chwytająych za serce jest relacja z powitania powracającego w 1945 r. z wojennej tułaczki Prymasa Polski kard. Augusta
Hlonda. W czasie ingresu do katedry warszawskiej witał go abp Antoni Szlagowski. Wtedy, w swojej homilii, kard. Hlond wypowiedział słynne
zdanie: "Polska bez Boga będzie trupem" i opłakiwał doszczętnie zniszczoną stolicę.
Zachowały się także fragmenty z m.in. religijnej uroczystości powitania na rogatkach Warszawy urny z sercem Fryderyka Chopina,
przemówienia premiera Józefa Cyrankiewicz na temat stosunku PRL do Kościoła w Polsce z 1949 r., słowa Jana Lechonia po aresztowaniu
Prymasa Wyszyńskiego w 1953 r. Zachowa ło si ę zwłaszcza pierwsze � niespodziewane � radiowe wystąpienie Prymasa Tysiąclecia po
uwolnieniu, na Wigilię 1956 r. � Tego nie było w radiowej ramówce. Puszczono kilka kolęd, a potem słowa kardynała: "Dzieci narodu polskiego.
Chcemy zaświadczyć, że pracowaliśmy i pracować będziemy nadal nad tym, by Polska żyła po bożemu, by żyła w łasce uświęcającej, wierna
Kościołowi, Ewangelii i krzyżowi".
technika radiowego, z jego transmisji z Rzymu kanonizacji Andrzeja Boboli i przewiezienia jego relikwii do Warszawy.
� To był pierwszy Polak kanonizowany od XVIII w. więc nie było ważne, że to była droga transmisja � przez telefon. Ale udała się doskonale w
tym samym czasie, kiedy Pius XI dckonywał kanonizacj Mussolini przyjmcwał w Rzymie Hitlera i całe miasto było udekorowane faszystowskimi
flagami � opowiada Elżbieta Staniszewska. Opowieść Langmana pamięta Jan Zagozda, w Polskim Radiu od 56 lat. � Już jako sześcioletni chłopak
słuchałem radia i weszło mi to w krew � mówi z humorem.
WIGILIA Z PRYMASEM
Elżbieta Staniszewska na jubileusz przygotowuje zbiór dz
więkowych pamiątek z życia Kościoła. Ocenia, że nagrań � z różnych powodów � nie
zachowało się wiele, zarówno przed�, jak i powojennych. Ludowej władzy nie były one na rękę. Ale o tych, które pozostały, nie da się zapomnieć.
Jedną z najbardziej chwytająych za serce jest relacja z powitania powracającego w 1945 r. z wojennej tułaczki Prymasa Polski kard. Augusta
Hlonda. W czasie ingresu do katedry warszawskiej witał go abp Antoni Szlagowski. Wtedy, w swojej homilii, kard. Hlond wypowiedział słynne
zdanie: "Polska bez Boga będzie trupem" i opłakiwał doszczętnie zniszczoną stolicę.
Zachowały się także fragmenty z m.in. religijnej uroczystości powitania na rogatkach Warszawy urny z sercem Fryderyka Chopina,
przemówienia premiera Józefa Cyrankiewicz na temat stosunku PRL do Kościoła w Polsce z 1949 r., słowa Jana Lechonia po aresztowaniu
Prymasa Wyszyńskiego w 1953 r. Zachowa ło si ę zwłaszcza pierwsze � niespodziewane � radiowe wystąpienie Prymasa Tysiąclecia po
uwolnieniu, na Wigilię 1956 r. � Tego nie było w radiowej ramówce. Puszczono kilka kolęd, a potem słowa kardynała: "Dzieci narodu polskiego.
Chcemy zaświadczyć, że pracowaliśmy i pracować będziemy nadal nad tym, by Polska żyła po bożemu, by żyła w łasce uświęcającej, wierna
Kościołowi, Ewangelii i krzyżowi".
� Wszystkich wzruszenie chwyciło za gard ło, a moja mama si ę popłakała � wspomina Zagozda. Dla Elżbiety Staniszewskiej bodaj
najcenniejsza jest transmisja z otwarcia w 1957 r. ołtarza Wita Stwosza w kościele mariackim. � To ze względu na głos abp. Eugeniusza Baziaka.
Jak on brzmi? W jaki sposób abp Baziak mówił? To nagranie uchyla rąbek wiedzy o człowieku, który � jako poprzednik na krakowskim biskupstwie
Karola Wojtyły � byl dla przyszłego papieża bardzo ważny � przyznaje. Podkreśla także wagę historyczną nagrań z procesu Kurii krakowskiej, w
tym bp. Czesława Kaczmarka z 22 września 1953 r. � Są to często niedocenione rzeczy, także przez polski Kościół, który może nie wie nawet, że
te nagrania mamy, że się zachowały � mówi red. Staniszewska.
RADIO WOLNA EUROPA
Warto wspomnieć także o powitaniu na Okęciu w 1957 r. Zofii Kossak�Szczuckiej wracającej z emigracji czy o nagraniach wizyt Jana Kiepury w
Polskim Radiu oraz relacji z jego pogrzebu 3 września 1966 r., który stał się ponad 200�tysięczną manifestacją patriotyczną. Jest też m.in.
ogłoszenie wiadomości o śmierci Piusa XII w 1958 r., relacja z otwarcia Soboru Watyka ńskiego II oraz z pogrzebu Tadeusza "Bora"
Komorowskiego w Londynie, z sierpnia 1966 r. Ta ostatnia pochodzi z ogromnego działu archiwum PR, jaki stanowi zbiór nagrań Radia Wolna
Europa, przekazanych Polsce 27 czerwca 1996 r. Na jego podstawie powstał słynny cykl "Kawalkada czasu", dotyczący wydarzeń w Polsce i na
świecie w latach 1952�1973. Omówienie jego skarbca wymagałby oddzielnej książki.
Archiwum Polskiego Radia liczy około 1,5 min nagrań na ponad 800 tys. nośnikach systematycznie przenoszonych na nośniki cyfrowe. �
Materiały powstałe do 1993 r. należą do zbioru użyczonego Polskiemu Radiu na mocy umowy z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych �
zastrzega dla porządku Elżbieta Strzelecka. Najważniejsze jednak, że są, że bije w nich polska, i nie tylko, zatrzymana w dz
więkach historia.
Radek Molenda
Tekst pochodzi z Tygodnika
24 paz
dziernika 2010
Akropol i cebula. O Zbigniewie Herbercie
Janusz Drzewucki
Janusz Drzewucki to poeta, krytyk literacki, redaktor działu poezji w miesięczniku "Twórczość".
Laureat nagród im. Kazimiery Iłłakowiczówny, Stanisława Wyspiańskiego i Stanisława Piętaka. Pracuje w
dzienniku "Rzeczpospolita".... zobacz więcej
Wasze komentarze:
Piotr: 21.11.2010, 16:07
A cóż by szkodziło, by zamieścić podcasty z nagranymi głosami? Warto pomyśleć czasami...
(1)
Autor
Treść
[ Powrót ]
Zgłoś błąd [ Strona główna ] Drukuj Wyślij link
Miłość czy MIA
OŚĆ? Czyli sztuka chodzenia ze sobą
Katarzyna i Tomasz Jarosz
Przeczytaj tę książkę! Być może znajdziesz tu odpowiedzi na swoje pytania, a przedstawione rady pomogą Ci wybrnąć z sytuacji w
jakieś się znalazłeś.... zobacz więcej
Partnerzy medialni:
Praskie zabytki
ABC | Modlitwy | Psalmy | Perełki | Miłość | Czystość | RCS | Szczęście | Opowiadania | Zamyślenia | Anioły | Święci | Jezus | Aforyzmy | Jan Paweł II | Sakramenty |
Dewocjonalia | Ciekawe | Cuda | Maryja | Miłosierdzie | Mp3 | Czytelnia | Poezja | miłość czy Miłość? | Rozważania | Świadectwa | Pro�Life | Niepłodność | Małżeństwo |
Powołanie | Wieczność | Zagrożenia | Czytania | Skrzynka Intencji | Download | Relaks | Gry on�line | Galeria | Rodzina | Muzyka | Turystyka | Narzeczeństwo | Linki |
O stronie... | Ogłoszenia | Konkurs | Wspom óż nas | Polityka Prywatności | Kontakt
� 2001�2011 Pomoc Duchowa
Portal tworzony w Diecezji Warszawsko�Praskiej
Katarzyna i Tomasz Jarosz
Przeczytaj tę książkę! Być może znajdziesz tu odpowiedzi na swoje pytania, a przedstawione rady pomogą Ci wybrnąć z sytuacji w
jakieś się znalazłeś.... zobacz więcej
Partnerzy medialni:
Praskie zabytki
ABC | Modlitwy | Psalmy | Perełki | Miłość | Czystość | RCS | Szczęście | Opowiadania | Zamyślenia | Anioły | Święci | Jezus | Aforyzmy | Jan Paweł II | Sakramenty |
Dewocjonalia | Ciekawe | Cuda | Maryja | Miłosierdzie | Mp3 | Czytelnia | Poezja | miłość czy Miłość? | Rozważania | Świadectwa | Pro�Life | Niepłodność | Małżeństwo |
Powołanie | Wieczność | Zagrożenia | Czytania | Skrzynka Intencji | Download | Relaks | Gry on�line | Galeria | Rodzina | Muzyka | Turystyka | Narzeczeństwo | Linki |
O stronie... | Ogłoszenia | Konkurs | Wspom óż nas | Polityka Prywatności | Kontakt
� 2001�2011 Pomoc Duchowa
Portal tworzony w Diecezji Warszawsko�Praskiej