Ćw. IX- elektromiografia & mechanomiografia
Pomiar EMG
Mięsień kurczy się, gdy jest drażniony elektrycznie, a
podczas skurczu powstaje w nim prąd. Ten fakt jest podstawą badań
elektromiograficznych (w skrócie EMG), czyli rejestrację czynności
elektrycznej mięśni. Czynność ta związana jest ze zdolnością przenikania
jonów sodu i potasu przez błonę komórki. Wskutek nierównomiernego
rozmieszczenia jonów sodu i potasu w obrębie komórki mięśniowej - dochodzi
do polaryzacji ładunku elektrycznego wnętrza komórki w stosunku do błony
komórkowej. Potencjał polaryzacji, wynoszący w spoczynku około 80 mV,
ulega zmianom w zależności od stanu czynnościowego mięśnia.
Podczas badania stosuje się albo elektrody powierzchniowe, które umieszcza
się na skórze nad mięśniem, albo elektrody igłowe, które wkłuwa się w
mięsień. Można też, co rzadko się wykonuje, wkłuć się w pojedyncze włókno,
czyli komórkę mięśniową. U osób zdrowych, pozostających w spoczynku,
aparatura rejestruje ciszę elektryczną, co oznacza, że nie występują żadne
zjawiska elektryczne. Wystarczy jednak lekki skurcz, żeby odebrać tzw.
potencjał jednostki ruchowej. W zależności od rodzaju rejestrowanych
potencjałów można dociec, jak działają poszczególne elementy badanego
układu. W miarę zwiększania siły skurczu pojawia się coraz więcej potencjałów
z różnych jednostek ruchowych. Przy maksymalnym wysiłku powstaje tzw.
zapis interferencyjny, w którym nie można już rozróżnić pojedynczych
potencjałów.
2)Bodziec nerwowy pobudzający włókna mięśniowe powoduje powstanie w nich
potencjału czynnościowego. Elektromiografia jest rejestracją graficzną
wywołanych potencjałów czynnościowych jednostek ruchowych. Badanie EMG w
zależności od wielkości uszkodzenia i oczekiwanej dokładności pomiaru możemy
przeprowadzić w dwojaki sposób:
" - używając elektrod powierzchniowych, pozwalających ocenić ogólna czynność
bioelektryczna mięśnia jako całości (tzw. elektromiografia globalna)
- stosując elektrody igłowe, umożliwiające zbadanie charakterystyki pojedynczych
potencjałów jednostki ruchowej (tzw. elektromiografia elementarna)
Ocenie podlega elektromiogram otrzymany w momencie spoczynku mięśnia (tzw.
czynność spoczynkowa) oraz w trakcie jego maksymalnego skurczu (tzw. czynność
wysiłkowa maksymalna). Występująca aktywność spoczynkowa (fibrylacje, fascykulacje,
ciągi miotoniczne, dodatnie potencjały odnerwienia) jest zjawiskiem patologicznym, w
warunkach fizjologicznych nie obserwuje się czynności bioelektrycznej w mięśniu (cisza
elektrczna). W przypadku badania z wykorzystaniem elektrod igłowych wykonuje się
kilkanaście wkłuć (pierwsze prostopadle na brzuścu mięśnia) nieznacznie zmieniając
położenie elektrody. Rejestrowane na monitorze wyładowania mogą być dodatkowo
przetworzone na sygnał akustyczny. Analizowane są następujące parametry potencjału
czynnościowego:
1. Amplituda [uV] - różnica między najwyższym a najniższym szczytem
potencjału
Zależy od:
a. pozycji elektrody
b. odległości elektrody od z
ródła potencjału
2. Czas trwania (długość) [ms] - mierzony od pierwszego wychylenia potencjału
do miejsca przecięcia linii izoelektrycznej przez fazę końcową (przeważnie przy
wzmocnieniu 100 uV/cm i podstawie czasu 10 ms/cm)
Zależy od:
a. badanego mięśnia
b. wieku pacjenta (zwiększa się z wiekiem)
c. rodzaju elektrod odbiorczych
d. temperatury (wydłuża się przy spadku temperatury)
3. Średni czas trwania potencjału [ms] - wyznaczany z co najmniej 20
pojedynczych potencjałów
4. Liczbę faz - ilość odchyleń krzywej potencjału od linii izoelektrycznej (norma:
potencjały 2-3 fazowe, 4- fazowe 3-12 %)
5. Procent potencjałów wielofazowych - (powyżej 4 faz)
6. Częstotliwość [Hz]
Z kolei elektromiogram globalny głównie analizowany jest na podstawie dwóch
parametrów:
1. Średniej wartości amplitudy - mierzonej w uV
2. Częstotliwości - mierzonej w Hz
" Dla każdego mięśnia istnieją ogólnie przyjęte wartości amplitudy uznawane za
normę. Analogicznie jest w przypadku częstotliwości, gdzie jej wartość przy
maksymalnym wysiłku, uznawana za prawidłową, znajduje się w przedziale 60-90
Hz. Zapis patologiczny tzw. prosty to taki, którego częstotliwość nie przekracza 30
Hz.