Elektronik - Rzeszów 2011-10-23
K L A S A 1
Chipset
T E M A T : N R 3 4
2
Chipset jest to układ lub zestaw układów scalonych wykonujących wspólnie
określone zadanie. Organizuje przepływ informacji pomiędzy procesorem a
poszczególnymi podzespołami jednostki centralnej. Od chipsetu zależy w dużym
stopniu wydajność i niezawodność komputera. Chipsety są stosowane na płytach
głównych i składają się zazwyczaj z dwóch układów. Układy kontrolują przepływ
danych pomiędzy poszczególnymi podzespołami podłączonymi do płyty głównej
i są zwane mostkami:
mostek północny (ang. northbridge) odpowiada za wymianę danych między
pamięcią operacyjną a procesorem oraz steruje magistralą karty graficznej -AGP
Chipset  funkcje, budowa, rodzaje.
lub PCI Express;
mostek południowy (ang. southbridge) odpowiada za współpracę z urządzeniami
wejścia/wyjścia, takimi jak dysk twardy czy karty rozszerzeń, a także interfejsy
zewnętrzne (np. USB, Ethernet, audio).
ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23
Chipset Schemat blokowy płyty głównej z chipsetem i815
3 4
W zależności od rodzaju, chipset może zawierać następujące kontrolery
(sterowniki):
" pamięci RAM;
" CPU (w tym obsługa pamięci cache L1);
" pamięci cache L2;
" magistral PCI/AGP, PCI Express;
" przerwań IRQ;
" kanałów DMA;
dysków ATA/ATAPI (IDE /EIDE), Serial ATA;
" klawiatury, myszy (gniazdo PS/2) i innych urządzeń zewnętrznych (np. gniazda
USB, FircWire).
Chipsety mogą zawierać także zegar czasu rzeczywistego RTC, układy
oszczędnego zarządzania energią APM/ACPI, coraz rzadziej stosowane magistrale
ISA/EISA, kontroler napędu dysków elastycznych (FDD), kontrolery starszych
typów gniazd szeregowych (RS232/COM) i równoległych (Centronics/LPT).
ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23 ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23
Producenci i rodzaje chipsetów: Producenci i rodzaje chipsetów:
5 6
NVIDIA Corporation:
Intel:
nForce2: Ultra 400Gb, Ultra 400R, Ultra 400;
seria 400: FX, IIX, VX, TX, EX, ZX, LX, BX, NX, GX;
nForce3: Go, Professional;
seria 800: i810, i815, i820, i845, i850,1855, i865, i875;
nForce4: SLI Intel, Scries AMD;
seria 900: 910,915,925, 945, 955, 963,965,975X;
nForce5: 520, 550,560, 570, 590;
seria P/G/Q: P31, G31, G33, P35, G35, Q35, P43, G43, P45, G45;
nForce6: 610i, 630i, 650i, 6801;
seria X: X38, X48, X58.
nForce7: 730i, 750i, 780i, 790i.
VIA Technologies - do procesorów Intel: ATI Technologies - do procesorów AMD:
VIA P4X266, P4X400, P4X533; AMD 480X, 580X CrossFire;
V1APT800, PM880. AMD 690, AMD M690 (mobilny);
AMD 740, 770, 780, 790X CrossFire;
VIA Technologies - do procesorów AMD:
ATI Radeon Xpress 1100, 1150 (ze zintegrowaną grafiką);
VIA KT133, KM 133;
ATI Radeon Xpress 200 M (ze zintegrowaną grafiką);
VIA K.T266, KT333, KT400A, KT600, KT880;
ATI SB600 (mostek południowy);
VIAK8T8O0,K8T890.
ATI SB700, SB750 (mostek południowy)
Silicon Integratcd Systems (SiS):
ATI Technologies  do procesorów Intel:
Seria 600: 620, 630, 645, 648, 650, 651, 655;
ATI CrossFire Xpress 3200 (dla Intel Core 2 Duo);
Seria 700: 735, 740, 798, 432.
ATI Radeon Xpress 1100, 1250 (ze zintegrowaną grafiką);
ATI Radeon Xpress 200;
ATI SB600 Series (mostek południowy).
ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23 ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23
1
Elektronik - Rzeszów 2011-10-23
Słowniczek Słowniczek
7 8
Direct Memory Access, DMA, z (ang.): bezpośredni dostęp do pamięci  technika, w Zegar czasu rzeczywistego (Real Time Clock), to nic innego jak zwykły zegar, którego
której sprzęt komputerowy podłączony do płyty głównej, np. karta graficzna, karta zadaniem jest podawanie mikroprocesorowi aktualnego czasu. Zegar ten powinien
dz
więkowa, karta sieciowa czy kontroler dysku twardego, mogą korzystać z pamięci prawidłowo liczyć czas nawet po wyłączeniu zasilania systemu mikroprocesorowego, tak
operacyjnej RAM lub portów we-wy, pomijając przy tym CPU. Wymaga to niewielkiej aby po jego ponownym włączeniu procesor mógł się od razu dowiedzieć o aktualny czas
współpracy ze strony procesora, który musi zaprogramować kontroler DMA do (rok, miesiąc, dzień, godzina, minuta, sekunda). Zegary czasu rzeczywistego
wykonania odpowiedniego transferu danych, a następnie na czas przesyłania danych wykonywane są w postaci specjalizowanych układów scalonych, które są tak
zwolnić magistralę systemową. konstruowane aby pobierały jak najmniej prądu i pracowały poprawnie przy niskich
Przerwanie (ang. interrupt) lub żądanie przerwania (IRQ  Interrupt ReQuest)  napięciach zasilających. Pozwala to na stosowanie pojedynczej miniaturowej baterii do
sygnał powodujący zmianę przepływu sterowania, niezależnie od aktualnie ich zasilania, nawet, gdy wymagana jest nieprzerwana praca zegara przez wiele lat.
wykonywanego programu. Pojawienie się przerwania powoduje wstrzymanie aktualnie
wykonywanego programu i wykonanie przez procesor kodu procedury obsługi
przerwania (ang. interrupt handler).
ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23 ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23
y
ródło:
9
1. Urządzenia techniki komputerowej, T. Marciniuk
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Direct_Memory_Access
3. http://www.elektronika-w-szkole.pl/pdfy/m13_i.pdf
ZSE Rzeszów - Systemy operacyjne 2011-10-23
2